HEMŞİRELERDE ÇALIŞMA ORTAMI

UZM. HEM. HANDAN ALAN

HEMŞİRELİKTE YÖNETİM AD

DOKTORA ÖĞRENCİSİ

Çalışma hayatı insan yaşamının vazgeçilmez bir parçasıdır.

Günün en aktif döneminin yaşandığı çalışma ortamları, çalışanın sağlığını bozacak doyumsuzluklar, kazalar ve riskler taşıması nedeniyle bedensel, ruhsal ve sosyal sağlığı etkileyebilmektedir.

Çalışma saatleri Fiziksel

çevre

Ücret İş sağlığı ve

güvenliği

profesyonel

gelişim ve

öğrenmenin

teşvik

edilmesi

karara

katılma

ekip

çalışması

ÇALIŞMA ORTAMI

Her sağlık çalışanının; sağlıklı olma hakkı

sağlıklı ve güvenli hastane ortamında çalışma hakkı

ILO

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (National Institute for Occupational Safety and Health,

NIOSH),

İş Sağlığı ve Güvenliği Birliği (Occupational Safety & Health

Administration OSHA),

Amerikan Hastanler Birliği

sağlık sendikaları

Hastanelerde İlgili Birimin Kurulması

*sağlık çalışanlarının

sağlığının işçi

sağlığı yaklaşımı ile

ele alınmalı

*hastanelerde ilgili

birimler kurulmalı

Uluslararası İş Sağlığı Komisyonu

(International Occupational Health

Commission)

Hastane Sağlık ve Güvenlik

Komitesi

sağlığa zarar veren fiziksel,

kimyasal, biyolojik,

psikolojik, ergonomik

tehlike ve risklerin, meslek

hastalıkları ve iş kazalarının

bulunmadığı sağlıklı ve

güvenli hastane ortamının

sağlanması

Ulusal Mesleki Sağlık ve

Güvenlik Enstitüsü’de

(National Institute for

Occupational Safety and Health,

NIOSH)

Hemşirelerin sayısında önemli bir azalmayla

Hemşire iş gücü krizi

Sağlıklı ve güvenli iş ortamı

Güvenli istihdam

sağlıksız iş ortamları ve çalışma koşulları

Hemşire iş gücünde azalma

Hemşirelerin performansı

Hasta bakım sonuçları

Hasta güvenliği

Hemşire

istihdamı

Çalışma

ortamı

Uluslararası Hemşireler Birliği (ICN) bu düşüncelerden yola çıkarak 2006 temasını güvenli ortam-güvenli istihdam üzerine oluşturmuş ve 2007 temasını da pozitif uygulama-çalışma ortamı üzerine odaklamıştır.

HEMŞİRELER

DEĞİŞİM İÇİN BİR GÜÇ,

SAĞLIK İÇİN HAYATİ BİR

KAYNAKTIR.

Eğitimli Hemşire İşgücü

+

İyi Bir Çalışma Ortamı

=

YÜKSEK KALİTELİ BAKIM

Hastane sağlık ve güvenlik uygulamaları geliştirilmeli,

Politikalar düzenlenmeli

ÖRNEKLER

İngiltere

Sağlık Bakanlığı

Çalışma Hayatını

Geliştirme Standardı

(Improving Working Lives

Standard, IWL).

Amerikan Kritik Bakım

Hemşireleri Derneği

(American Association of

Critical Care Nurses) [AACN]

Sağlıklı Çalışma Ortamı

Değerlendirme formu

Ontario Lisanslı Hemşireler

Derneği

(RegisteredNurses' Association

of Ontario - RNAO)

Sağlıklı ve En İyi İş Ortamları

Uygulama Kılavuzları

TÜRKIYE’DE DURUM NE?

Türk Diş Hekimleri Birliği,

Türk Eczacıları Birliği,

Türk Hemşireler Derneği,

Türk Tabipleri Birliği,

Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği vb. toplam 15 sağlık meslek örgütü ve sendika

Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Ulusal Kongreleri

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Genel Kurulu’nda hastanelerde bir komitenin kurulması gerektiği kararı alınmıştır.

Ancak uygulamaya konamamıştır.

6331 sayılı «İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu»

1999/

2001

2000

2012

OLUMSUZ ÇALIŞMA ORTAMININ ETKİLERİ

İş doyumunda azalma Hastaların bakım kalitesinde düşüş Hemşire devir hızında artış Üriner sistem infeksiyonu, Üst gastrointestinal sistem kanaması, Hastanede edinilmiş pnömoni, Şok/kardiyak arrest durumlarında yetersiz resutasyon, Düşme gibi istenmeyen olaylarda artış Hastaların mortalitesinde ve hastanede yatış süresinde uzama İlaç hatalarında artma Hastaneye tekrar yatış oranında artma

Hemşire iş gücündeki azalmanın en önemli

nedeninin, sağlıksız iş ortamları ve

hemşirelerin çalışma koşulları olduğu, bunun

da hem hemşirelerin performansını hem de

hasta bakım sonuçlarını ve hasta güvenliğini

olumsuz etkilediği belirtilmiştir.

Sağlıksız çalışma ortamı

İş yükü fazlalığı

Uzun çalışma saatleri

Hemşire/hasta

oranının yüksekliği

Düşük mesleki

statü

Ekip içi iletişim

sorunları

Rol karmaşası

Malzeme ve ekipman

yetersizliği

Yönetici desteğinde yetersizlik

İş ortamı riskleri

Türkiye’de Sağlık Çalışanlarının Çalışma Ortamları İle İlgili Mevcut Durum

Personel Politikası,

Sağlık Çalışanlarının Çalışma Süreleri,

Nöbet Çalışması Ve Fazla Çalışma,

Sağlık Çalışanlarının Ücret Durumu

Sağlık Çalışanlarının İş Sağlığı Ve Güvenliği

Çalışma Ortamı Ve Mesleki Riskler: Fiziksel Riskler

Kimyasal Riskler

Biyolojik Riskler

Ergonomik Riskler

Psiko-sosyal Riskler: İşyerinde Cinsel Ayrımcılık Ve Taciz

Stres Ve Madde Bağımlılığı

İş Yerinde Şiddet

İş Kazaları Ve Meslek Hastalıkları

HEMŞİRELERİN ÇALIŞMA ORTAMI İLE İLGİLİ

ÖRNEK ÇALIŞMALAR n Kullanılan

ölçek

Sonuç

Tan ve ark

2009

Erzurum,

5 devlet

hastanesi

312

(N:435)

Çalışma

Ortamı Ölçeği

Blegen ve

ark.

Tarafından

(2003)

geliştirilmiş.

Sezgin

tarafından

geçerlilik

güvenilirlik

çalışması

yapılmış

(2007).

Çalışma

ortamlarını

olumlu

değerlendiriyo

rlar

• Yaş

• Görev

• Kurumda

çalışma

süresi

Mollaoğlu

ve ark

2009

Sivas,

1 devlet

1 üniversite

hastanesi

387

(N:550)

• yaş,

• çalışma

süresi,

• çalıştığı

kurum,

• mesleği

isteyerek

seçme

• klinikte

yaptığı

görev

2010 yılında Türkmen ve ark. Tarafından «Hemşirelik İş Indeksi-Hemşirelik Çalışma Ortamını Değerlendirme Ölçeği”nin Türkçe’ye Uyarlanması: Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması» yapılmış.

Cronbach Alfa güvenilirlik katsayısı 0.94 bulunan ölçeğin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik ölçütlerini karşıladığı belirlenmiştir.

Araştırmacılar çalışma bulgularını henüz yayımlamamışlardır.

OLUMLU ÇALIŞMA ORTAMLARININ

GELİŞTİRİLMESİ İÇİN HEMŞİRELER NE YAPMALI?

(2007 ICN)

Hemşirelik rolünü tanıtmaya devam etmeli,

Hemşirelik uygulamasının sınırlarını tanımlamalı,

Profesyonel kabul ve maddi karşılığın alınabilmesi için lobi yapmalı.

Güvenli bir çalışma ortamının önemi üzerine bir durum raporu hazırlamalı ve dağıtmalı.

Güvenli çalışma ortamları için politikaların geliştirilmesine diğer disiplinlerin de katılmasını sağlamalı.

Araştırmaları desteklemeli, en iyi uygulamalar için veri toplamalı ve mevcut verileri yaymalı.

Eğitim kurumlarını ile işbirliği sağlamalı ve ekip çalışması teorisini desteklemeli.

Olumlu uygulama ortamlarının etkililiğini gösteren sağlık bakım kurumlarına ödüller verilmeli.

Olumlu bir çalışma ortamının önemi hakkında ön bilgi sağlamak üzere «hemşire çalışma ortamı değerlendirme araçları kullanmalı.

KAYNAKLAR

Parlar, S. (2008) Sağlık Çalışanlarında Göz Ardı Edilen Bir Durum: Sağlıklı Çalışma Ortamı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(6), 547-554

Türkmen, E., Badır, A., Balcı, S., Topçu, S. (2011) Hemşirelik İş Indeksi-Hemşirelik Çalışma Ortamını Değerlendirme Ölçeği”nin Türkçe’ye Uyarlanması: Güvenilirlik Ve Geçerlilik Çalışması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2, 5-20

Tan, M., Polat, H., Şahin, Akgün Z. (2012) Hemşirelerin Çalışma Ortamlarına İlişkin Algılarının Değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans Ve Kalite Dergisi, 4, 67-78

Mollaoğlu, M., Kars Fertell, T., Özkan Tuncay, F. (2010) Hastanede Çalışan Hemşirelerin Çalışma Ortamlarına İlişkin Algılarının Değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 5:15, 17-30

Saygılı, M. (2008) Hastane Çalışanlarının Çalışma Ortamlarına İlişkin Algıları İle İş Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yönetimi Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara

HEMŞİRELER GÜNÜNÜZ

UMUT DOLU OLSUN….