Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Her şey kayıt altında olsa? Yenilenebilir Enerjiye Dayalı Elektrik Enerjisinin Sertifikasyonu
7 Kasım 2012, İstanbul
Gündem
Ne? Sertifikasyondan kastımız nedir?
Neden? Neden Türkiye’de sertifikasyona ihtiyaç var?
Nasıl? Dünyada Nasıl uygulanmaktadır?
Değerlendirme ve Öneri
Gündem
Ne? Sertifikasyondan kastımız nedir?
Neden? Neden Türkiye’de sertifikasyona ihtiyaç var?
Nasıl? Dünyada Nasıl uygulanmaktadır?
Değerlendirme ve Öneri
4
Sertifikalar üretilen ve tüketilen elektrik enerjisinin yenilenebilir enerji kaynağı ile üretilmiş
olduğuna ve düşük karbon emisyonuna sahip olduğuna ilişkin kesin kanıt sunmaktadır.
Türkiye’ deki mevcut durumda verilen sertifikalar temelde yenilenebilir enerjiye dayalı elektrik
üretimi yapan tesisi sertifikalandırdığından bu ihtiyaçları karşılamamakta olup kastedilen
sertifikasyon YEK Belgelerinden çok farklıdır.
Yenilenebilir Enerjiye
Dayalı Elektrik Enerjisi
için Sertifikasyon
Yenilenebilir Enerji Sertifikalarında, tesiste üretilen enerji
sertifikalandırılmakta, sertifikalar kayıt altına alınmakta ve
tüketildiği anda kayıtlardan düşülmek suretiyle takip edilebilmekte
ve tüketiciye sunulan enerji asıl kaynağına dair ispat özelliği
taşıyabilmektedir.
Sertifikasyondan kasıt: Yenilenebilir enerjiye dayalı elektriğin üretildiği ve tüketildiği anda kayda alınmasını sağlayan yapı
Yenilenebilir Enerji
Kaynak (YEK) Belgesi
YEK Belgesi üretim yapan tesisi belgelendirmekte ve burada
üretilen elektrik enerjisinin emisyon ticaretinden ve yenilenebilir
enerji destekleme mekanizmalarından istifade edebilmesine
dayanak sağlamaktadır.
5
Sertifikasyondan kasıt: Yenilenebilir enerjiye dayalı elektriğin üretildiği ve tüketildiği anda kayda alınmasını sağlayan yapı
AAA RES Elektrik Üretim
A.Ş. Tarafından üretilen
enerji miktarı tesis
sayacından geçtiği an
itibariyle veritabanında
kayda alınır:
Sertifika oluşur
AAA RES Elektrik Üretim
A.Ş. İle arasında ikili
anlaşma olan ZZZ A.Ş. İkili
anlaşmaya esas miktardaki
elektriği tükettiği (sayaçtan
geçtiği an itibariyle) anda
tüketilen enerji miktarı
veritabanındaki kayıttan
düşülür:
Sertifika envanterden
düşülür (iptal edilir)
Üretilen enerji havuza
(şebekeye) verilir
Üretici:
AAA RES Elektrik Üretim A.Ş.
Serbest tüketici:
ZZZ A.Ş.
6
Gündem
Ne? Sertifikasyondan kastımız nedir?
Neden? Neden Türkiye’de sertifikasyona ihtiyaç var?
Nasıl? Dünyada Nasıl uygulanmaktadır?
Değerlendirme ve Öneri
7
Sertifikasyon ihtiyacını bugün az hissediyoruz, yarın daha çok hissedeceğiz (1/2)
Piyasa gelişiyor, tüketiciler de….
Piyasa gelişme gösterdikçe tüketiciler daha bilinçli ve seçici olmaktadır. Satın
aldıkları enerjinin kaynağını ve çevreye olan etkisini de öğrenmek ve bunu
kanıtlayan bir mekanizmanın bulunmasını istemektedirler.
Yenilenebilir enerjiye dayalı elektriğin bir
ürün olarak farklılaşması söz konusu…
İklim değişikliği gerçeği, çevresel kaygılar ve sosyal sorumluluk gibi saiklerle
tüketiciler özellikle temiz enerjiye dayalı olarak üretilen elektrik enerjisini satın
almak isteyebilmektedir.
İhracat imkanları genişliyor…
Yenilenebilir enerjiye yönelik ciddi hedefleri olan Avrupa Birliğine ihracat
imkanları söz konusu. Burada ve ihracata konu olacak yenilenebilir enerjiye
dayalı elektriğe ilişkin ispat mekanizmasını ön plana çıkarmaktadır.
8
Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 2008/72/EC sayılı direktifinde tüketicilerin satın
aldıkları yenilenebilir enerjiye ilişkin olarak şeffaf bir şekilde bilgilendirilmesi gerektiği
belirtilmiştir.
Sertifikasyon ihtiyacını bugün az hissediyoruz, yarın daha çok hissedeceğiz (2/2)
Piyasanın olgunluğu arttıkça giderek bilinçlenen tüketici ve yeni ticaret
alternatiflerinin ortaya çıkması YEK Belgeleri haricinde bir ispat mekanizmasını
zorunlu kılmaktadır.
Yenilenebilir enerji pazarımız hızla artan yenilenebilir enerjiye dayalı kurulu
kapasitesi ve elektrik enerjisi üretimi ile önemli bir büyüme kaydetmektedir.
An itibariyle çok şiddetli hissedilmemekle beraber, olgunlaşan diğer piyasalarda
olduğu gibi orta vadede sertifikasyon ihtiyacı ön plana çıkacaktır.
9
Gündem
Ne? Sertifikasyondan kastımız nedir?
Neden? Neden Türkiye’de sertifikasyona ihtiyaç var?
Nasıl? Dünyada Nasıl uygulanmaktadır?
Değerlendirme ve Öneri
10
Avrupa Birliği (1/3)
European Energy
Certificate System
(EECS)
Avrupa Birliği genelinde kullanılan sertifikasyon sistemi European Energy
Certificate System (EECS) adı altında, belli standartlara tabi olmak
kaydıyla ülkeler tarafından ayrı ayrı geliştirilen bir sistemdir. EECS, Birlik
çapında bir merkezi sistem olmayıp sadece ortak prensipler
doğrultusunda işleyen ve diğer ülkelerde geçerliliği olan bir sertifikasyon
sistemini ifade etmektedir.
Sertifikasyon Kurumları
Birliği- Association of
Issuing Bodies (AIB)
EECS’yi uygulayan ülkelerin ortak kurallara uyması ve aynı standartları
taşıması, Sertifikasyon Kurumları Birliği (AIB) tarafından garanti altına
alınmaktadır. AIB, her bir ülkede sertifika sağlayıcı olan kurumun İlkeler
ve Çalışma Kuralları (Principles and Rules of Operation – PRO) olarak
bilinen kurallar çerçevesinde işlemesini temin etmektedir.
11
Avrupa Birliği (2/3)
Renewable Energy
Certificates (RECs) Guarentee of Origin (GO)
Yenilenebilir Enerji Direktifi
(2009/28/EC) uyarınca
sertifikasyon yapısının
kurulması zorunlu ancak
katılım gönüllü
Yapının kurulması da katılım da
gönüllülük esasına dayalı
Sertifika vermeye yetkili kurum
devlet tarafından
yetkilendirilmiştir
Sertifika vermeye yetkili kurum
özel sektör girişimi ile
yetkilendirilmiştir
Sertifikasyona ilişkin gereken yasal altyapıda sıkıntı olan
ülkelerde RECs (Yenilenebilir Enerji Sertifikaları) kaynak
Garantisi Belgeleri ile aynı amaca hizmet etmekte ve rahatlıkla
kullanılmaktadır.
Sertifikalar,
Üretimin hangi yenilenebilir
enerji kaynağı ile yapıldığı,
Üretim tarihi
Üretim tesisinin adı, lokasyonu,
kapasitesi, kurulum tarihi
Hangi teşvik
mekanizmalarından
yararlanıldığı
ID numarası
gibi bilgileri veritabanı kayıtlarında
taşırlar.
Sertifikaların fiyatları serbest
piyasada arz ve talep dengesine
göre oluşmaktadır.
12
Avrupa Birliği (3/3)
• Avrupa Birliğinde 18 ülke AIB’’ye üyedir.
• Bu 18 üyeyi temsil eden birimlerin 8’i iletim sistem
işletmecisi, 6’sı düzenleme kurumu iken 4’ü de özel
şirket olarak görev yapmaktadır.
Düzenleyici Kurum
Üye olmaya aday
Diğerleri (STK vs.)
Sistem İşletmecisi
13
• Diğer mekanizmalara benzer şekilde,
Hindistan’da da şebekeye verilen her 1
MW’lık enerji için 1 adet yenilenebilir
enerji sertifikası oluşturulmaktadır.
• Üretilen elektrik enerjisi dağıtım
şirketlerine satılırken, ilgili REC’ler de
dağıtım şirketi veya diğer tüzel kişilere
satılabilmektedir.
• 2003 Elektrik Kanunu’nda belirtildiği üzere Elektrik Düzenleme Komisyonu (State Electricity Regulatory Commisions),
dağıtım şirketlerinin toplam enerji ihtiyaçlarının belli bir yüzdesini yenilenebilir enerji kaynaklarından kullanmasına dair
hedef belirlemiştir. Yenilenebilir enerji sertifikasyonları, Renewable Purchase Obligation olarak bilinen bu hedefleri
karşılamakta önemli rol oynamaktadır.
• Yenilenebilir kaynaktan üretilen her 1 MW elektrik
için ilgili üreticiye 1 sertifika düzenlenir.
• Sertifika, sistemi düzenleyen kayıt merkezi
tarafından oluşturulur.
• Kayıt merkezi aynı zamanda sertifikanın transferi
aşamasında da takibini sürdürmektedir.
• Tipik bir sertifika, o sertifikaya özel kimlik numarası,
üretim tesisinin yeri ve ismi, üretilen elektriğin
kaynağı, üretim tarihi ve geçerlilik süresi gibi bilgileri
barındırmaktadır.
• Sertifika, ilgili elektrik enerjisi
tüketildiğinde iptal olmaktadır.
• İptali gerçekleştirilen
sertifikanın transferi veya
ticareti yapılamaz.
• Yenilenebilir enerji
sertifikaları ömrü süresince
herhangi bir tarafta
bulunabilmektedir.
• Bu taraf, sistem
çerçevesince kabul gören
üretici, trader, yükümlülüğü
bulunan bir kurum veya
herhangi bir alıcı
olabilmektedir.
Yenilenebilir Enerji Sertifikasının Düzenlenmesi Mülkiyet
(Transferi / Ticareti) Sertifikanın İtfası
Hindistan (1/2)
Yenilenebilir
Enerji
Elektrik Enerjisi
Yenilenebilir Enerji
Sertifikası
Dağıtım Şirketleri
Dağıtım Şirketleri
Yükümlülüğü Olan
Şirketler
Gönüllü Piyasalar
14
• Bölgesel Yük Tevzi
Merkezi ile İzleme
Kurulu ve REC Kayıt
Merkezi’nin REC
mekanizmasının
işlemesinde önemli
rolü bulunmaktadır.
• Görev ve
sorumlulukların iyi bir
şekilde tanımlanması
sistemin geleceği için
önem teşkil etmektedir.
Yenilenebilir kaynağa
dayalı üretilen enerji
şebekeye verilerek
gerçek zamanlı olarak
tüketilir.
Şebekeye verilen
elektrik miktarının
sayımı ve enerjinin
kaydı Bölgesel Yük
Tevzi Merkezi
tarafından yapılır.
Raporlara göre Kayıt
Merkezi uygun
sayıdaki sertifikayı
oluşturur ve ilgili
yenilenebilir enerji
üreticisi adına
düzenler.
Yük Tevzi Merkezi
kayıtlı yenilenebilir
enerji projelerine ilişkin
bilgileri aylık olarak
Kayıt Merkezi ile
paylaşır.
Yenilenebilir enerji
üreticisi, Yenilenebilir
Enerji Sertifikası Kayıt
Merkezine (REC
Registry) şebekeye
verilen enerji ve
Bölgesel Yük Tevzi
Merkezi’nin onayladığı
miktar kadar sertifika
düzenlemesi için talepte
bulunur.
Elektrik Üretimi ve
Şebekeye
Verilmesi
Sertifika
Düzenlenmesi için
İstek Yapılması
Elektrik Üretiminin
Teyit Edilmesi
Sertifikanın
Oluşturulması ve
Düzenlenmesi
Kayıt Merkezi, bölgesel bazlı
ve yükümlülüğü olan tüzel kişi
bazlı olarak yenilenebilir enerji
sertifikası hareketlerini
raporlayarak bölgesel
düzeydeki İzleme Kurulu’na
iletir.
İzleme Kurulu, rapordaki
bilgiler ışığında Bölgesel
Elektrik Düzenleme
Kurumu’na yükümlülüklerin
özetine ilişkin 3 aylık
raporlama yapar.
Yükümlülüğü olan tüzel
kişiler piyasadan ya da
direkt olarak üreticiden
aldıkları sertifikaları
yükümlülük oranlarını
karşılaması amacıyla
sonlandırmak için Kayıt
Merkezine başvurur.
Kayıt Merkezi düzenlenen
ve iptali için geri aldığı
sertifikaların kaydını
düzenli şekilde sürdürür.
Düzenlenen sertifika
ikili anlaşma ya da
toplayıcı (aggregator)
yoluyla herhangi bir
alıcıya satılır.
Yenilenebilir Enerji
Sertifikasının
Satılması
Sertifikanın
Sonlandırılması
Uyumluluk
Raporlaması
Hindistan (2/2)
Yenilenebilir
Enerji Üreticisi
Şebekeye Gelen
Elektrik
Şebekeden
Çıkan Elektrik
Erişimi olan
Kullanıcılar
Dağıtım
Şirketleri
Diğer Yükümlü
Kullanıcılar
Diğer Üreticiler
(Captive Generators)
Ticaret Platformu
Yük Tevzi
Merkezi
Enerji
Hesaplaması
REC Kayıt
Merkezi
REC düzenlemesi
için başvuru
REC’in
düzenlenmesi
REC’in İptali
Enerji Hesaplamasının
Teyidi
İzleme Kurulu Uyumluluk Raporlaması
Bölgesel Elektrik
Düzenleme
KurumuÇeyrek Yıllık Raporlama
1 2
3
4 5
6
1 1
7
REC Satın Alım Anlaşması
/ Ticareti
15
Gündem
Ne? Sertifikasyondan kastımız nedir?
Neden? Neden Türkiye’de sertifikasyona ihtiyaç var?
Nasıl? Dünyada Nasıl uygulanmaktadır?
Değerlendirme ve Öneri
16
Türkiye İçin Önerilen Yaklaşım
Yenilenebilir enerji pazarımız hızla artan yenilenebilir enerjiye dayalı kurulu kapasitesi ve elektrik
enerjisi üretimi ile önemli bir büyüme kaydetmektedir.
Piyasanın olgunluğu arttıkça giderek bilinçlenen tüketici ve yeni ticaret alternatiflerinin ortaya
çıkması YEK Belgeleri haricinde bir ispat mekanizmasını zorunlu kılmaktadır.
Özellikle Avrupa Birliği ile ticaret imkanları ve tüketicinin satın aldığı elektrik enerjisinin
yenilenebilir olduğuna dair bir ispata daha fazla ihtiyaç duyması ile sertifikasyon mekanizmasının
eksikliği hissedilmeye başlamıştır. An itibariyle çok şiddetli hissedilmemekle beraber, olgunlaşan
diğer piyasalarda olduğu gibi kısa zamanda sertifikasyon ihtiyacı ön plana çıkacaktır.
Türkiye’nin sertifikasyon sistemi kurmak için şimdi harekete geçmesi, ihtiyacın daha
fazla hissedileceği dönemde hazır olmasını sağlayacaktır.
Türkiye’nin, Avrupa Birliği’ndeki sertifikasyon sistemini düzenleyen AIB’nin
çerçevesini çizdiği sistemi benimsemesinin, özellikle Avrupa Birliği ile ticaret
imkanları açısından uygun olacağı düşünülmektedir.
17
Sertifikasyon için AIB Üyeliği ve Standart Prosedürler Süreç
5. Aşama
Sertifika
Düzenlenme
sine
Başlanması
4. Aşama
AIB Onayının
Alınması
3. Aşama
Piyasanın
İşleyişine İlişkin
Ana Protokolün
Hazırlanması
2. Aşama
Kayıtlara İlişkin
Yazılımın
Seçilmesi,
Uygulanması ve
Test Edilmesi
1. Aşama
Sertifika düzenleyici
Kurumun Tayin
Edilmesi
- Gerekli görülmesi
durumunda
Düzenleyici Kurumu
desteklemesi için
üçüncü taraflar da
tayin edilebilir.
Sertifikasyon Kurumları Birliği’ne (AIB) üye olarak akredite bir sistem altyapısı kurulması
önerilmektedir.
AIB’ye üyelik süreci standart bir süreç olup tüm ülkeler için aynıdır. 5 aşamalı bu süreç
aşağıdaki gibidir:
18
Sertifikasyon için AIB Üyeliği ve Standart Prosedürler Finansal Hususlar – Maliyetler
AIB Üyelik Ücreti Sistem Kurulum Maliyeti İşletim Giderleri
Üyelik ücreti, sabit ücret ve
faaliyetlere bağlı ücretlerden
oluşmaktadır.
Bu ücretlerin hesabında, üye
olunan sertifikasyon programı
sayısı ve bir önceki sene
düzenlenen sertifikasyon miktarı
önem taşımaktadır.
Sertifikasyon sisteminin
üzerinde işleyeceği elektronik
sistemin yazılım ve donanım
itibariyle kurulmasını
kapsamaktadır.
Sertifikasyon sistemini işletecek
organizasyonun personel
giderleri, genel masrafları ve
yazılımın bakım masraflarını
kapsamaktadır.
(*) Verilen işyükü rakamları AIB üyesi ülkelerdeki sertifikasyon kurumları ile görüşülerek alınmış olup ülkenin durumuna göre değişiklik göstermektedir.
19
Sertifikasyon için AIB Üyeliği ve Standart Prosedürler Finansal Hususlar – Gelirler
Yıllık ve Aylık
Hesap İşletim
Ücreti
İlk Kayıt Ücreti Sertifika Başına
Komisyon
Katılımcılardan yıllık
sabit bir hesap işletim
ücreti ve artı olarak
aylık hesap ücretleri
alınmaktadır.
Katılımcılar üretim
tesislerini kayıt
ettirirken üretim tesisi
başına bir ücret
ödemektedirler.
Kayıt ettirilen her bir
sertifika başına
0,001€/MWh komisyon
alınarak, AIB’ye sertifika
başına yapılan 0,01
€/MWh ödeme doğrudan
katılımcıya yansıtılmış
olmaktadır.
Ticari İşlem Başına
Komisyon
Sertifikaların her el
değiştirmesinde
transfer ücreti
alınması
planlanmaktadır.
AIB, üye ülkelere, katılımcılardan nasıl bir ücret alması gerektiği konusunda tam bir serbesti
sağlamıştır. Ülkeler kendi ihtiyaç ve şartlarına uygun ücret toplama yapısını kurmaktadırlar.
20
Sabit Ücret Faaliyete Bağlı Ücret
• Yıl içinde düzenlenen sertifikasyon sayısına göre
(sınır 1,5 milyon sertifika) üyenin küçük ya da büyük
çapta üye olduğu belirlenir.
• Küçük üyeler (<1,5 milyon sertifika) sabit masraf
olarak ilk sertifikasyon programı için 5.000€, ek
sertifikasyon programları için de her bir program
başına 1.000€ ödemektedirler.
• Büyük üyeler (>1,5 milyon sertifika) ise ilk
sertifikasyon programı için 20.000€, ek sertifikasyon
programları için ise her bir program başına 5.000€
ödemektedirler.
• Düzenlenen her sertifika için 0,01€ faaliyet
ücreti alınmaktadır.
• Büyük üyeler ilk 1,5 milyon sertifika için ücrete
tabi tutulmamaktadırlar.
• Faaliyet ücreti küçük üyeler için 35.000€, büyük
üyeler için ise 20.000€ olarak sınırlandırılmıştır.
Örnek aidat: Türkiye 2011 yılında AIB üyesi olsaydı sertifikasyon üyelik ücreti olarak 11 milyon MWh’in*
üzerinde yenilenebilir enerjiye dayalı elektrik enerjisi üretimi ile (> 11 milyon sertifika) büyük üyeler
arasında yer alacak ve tek program uygulayacağı için 20.000€ sabit+20.000€** faaliyete bağlı olmak
üzere yıllık 40.000€ düzeyinde ücret ödeyecekti.
Sertifikasyon için AIB Üyeliği ve Standart Prosedürler Maliyetler -AIB’ye Üyelik Ücreti
(*) 2010 yılı sonu itibariyle yenilenebilir enerjiye dayalı (Rüzgar, nehir tipi hidroelektrik, jeotermal ve atık olarak
üretilen elektrik enerjisi miktarı olup sayıya barajlı hidroelektrik santrallerden yenilenebilir kapsamına girenler dahil
edilmemiştir.
(**) Büyük üyeler için tayin edilmiş olan 20.000€’lik üst limit uyarınca , hesaplanan değer daha yüksek olmakla
beraber 20.000 alınmıştır.
Deloitte, faaliyet alanı bir çok endüstriyi kapsayan özel ve kamu sektörü müşterilerine denetim, vergi, danışmanlık ve kurumsal finansman hizmetleri sunmaktadır. Küresel bağlantılı 150’den fazla
ülkedeki üye firması ile Deloitte, nerede faaliyet gösterirse göstersin, başarılarına katkıda bulunmak için müşterilerine birinci sınıf kapasitesini ve derin yerel deneyimini sunar. Deloitte’un
182.000’inden fazla uzmanı, mükemmelliğin standardı olmayı kendilerini adamıştır.
Deloitte uzmanları; ortak kültürün sağladığı birlik, pazar ve müşterilere sağlanan katma değer, birbirlerine olan bağlılık ve kültürel çeşitliliğin gücü ile tek bir bütündür. Uzmanlar, sürekli öğrenim,
mücadele isteyen deneyimler ve zengin kariyer olanakları sunan bu çevrede çalışır. Deloitte uzmanları kurumsal sorumluluğu güçlendirmeye, kamu güvenini oluşturmaya ve toplumlarında pozitif
bir etki yaratmaya kendilerini adamışlardır.
Deloitte; bir veya birden fazla, ayrı ve bağımsız birer yasal varlık olan, İngiltere mevzuatına gore kurulmuş olan Deloitte Touche Tohmatsu Limited ve üye firma ağına atfedilmektedir. Deloitte
Touche Tohmatsu Limited ve üye firmalarının yasal yapısının detaylı açıklaması için lütfen www.deloitte.com/about adresine bakınız.