HMP4-1

ความเชอ เรองนาทวมโลก ในนทานขนบรม The Belief of Earth Flood in Khun-Bor-Rom Folk Tale

พมพรภช ศรจราพงศ (Pimraphuch Srijiraphong)* ดร.ปรชาวฒ อภระตง (Dr.Preechawut Apirating)**

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความเชอเรองน าทวมโลก ในนทานขนบรม ซงนทานขนบรมนเปน

หนงสอประวตศาสตรฉบบดงเดมของคนสปป.ลาว โดยใชวธการศกษาจากพงศาวดารลานชาง ปรเฉทท 2 ทปรากฏเปนเอกสารในประชมพงศาวดาร ภาคท 1 เรยบเรยงโดยกรมศลปากร พ.ศ. 2506 การวจยครงนไดทาการศกษาโดยการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารงานวจยทเกยวของกบเรองความเชอ และเรองน าทวมโลก ในนทานขนบรม เพอวเคราะหเอกสาร (Document Analysis) ตามวตถประสงคทตงไว

ผลการวจยพบวา ความเชอเรองน าทวมโลก ในนทานขนบรม นนไดแสดงถงลกษณะความสมพนธในเชงอานาจและความสมพนธในเชงตอรองระหวาง พระยาแถนกบมนษยวา เมอมนษยไมมความเคารพและเชอฟงพระบญญตของพระยาแถน จงทาใหพระยาแถนตองทาการลงโทษบรรดาเหลามนษยนนดวยการทาใหเกดนาทวมโลก เพอเปนการลางผลาญชวตมนษยทงหลาย ภายหลงจากการทาใหเกดน าทวมโลกครงใหญนน พระยาแถนกทรงใหกาเนดมนษยครงใหมจากผลนาเตาปง

ABSTRACT The paper aims to study about the Belief of Earth Flood in Khun-Bor-Rom Folk Tale—an ancient history

book of Laotian. The researcher studied on chapter two in Lan Xang Chronicle as an annals document in first part arranged by Fine Art Department in 1963. Research methodology was gathering literatures related to belief and earth flood in Khun-Bor-Rom Folk Tale to be describe as document analysis.

The research result found that the belief about earth flood in Khun-Bor-Rom Folk Tale represented relation of authority and relation of negotiate between Pha-Ya-Thaen and human. When human do not respect and comply with Pha-Ya-Thaen’s rules, therefore Pha-Ya-Thaen was punished those human by making earth flood as destroying all human being. After earth flood, Pha-Ya-Thaen gives human birth from Namtaopong.

คาสาคญ: ความเชอ นาทวมโลก นทานขนบรม Key Words: Belief , Earth flood, Khun-Bor-Rom Folk Tale * นกศกษา หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวจยศลปะและวฒนธรรม คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ** อาจารย สาขาวจยศลปะและวฒนธรรม คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

1913

HMP4-2

บทนา

ในบรรดาสงมชวตมนษยเปนผทมสตปญญาเลศล ากวาสตวโลกท งหลาย และยงสามารถถายทอดวชาความรใหแกกนและกนได ทงความคดเหนความรสก และความเชอ (พระอรยานวตร, 2536) ความเชอ คอ การยอมรบอนเกดอยในจตสานกของมนษยตอพลงอานาจเหนอธรรมชาต ทเปนผลดหรอผลรายตอมนษยนนๆ หรอสงคมมนษยนนๆ แมวาพลงอานาจเหนอธรรมชาตเหลาน น ไมสามารถทจะพสจนไดวาเปนความจรง แตมนษยในสงคมหนงไดยอมรบและใหความเคารพเกรงกลวสงเหลาน ความเชอจงมขอบเขตทกวางขวางมาก ไมเพยงแตจะหมายถงความเชอในดวงวญญาณทงหลาย ภตผ คาถาอาคม โชคลาง ไสยเวทตางๆ ยงรวมถงปรากฏการณธรรมชาตทมนษยยอมรบนบถอ เชน ตนไม ปาเขา (ธวช, 2522) ภาพการอธษฐานรองขอในสงทตนประสงคจากอานาจพเศษ ภาพถายทงานบญนมสการพระธาตหลวง นครเวยงจนทน สปป. ลาว (2555)

ความเชอยงทาใหมนษยมหลกยดเหนยวทางจตใจ กระทงมนษยเกดความรสกอบอน และมนใจวามอานาจพเศษทคอยปกปองคมภยใหกบตน แมวามนษยผนนจะมอายทมากและสามารถชวยเหลอตนเองไดแลว แตกยงมความรสกวาตนนนยงออนแอพงพาตนเองโดยลาพงท งหมดไมได เกดความกระวนกระวายวตกในสภาพทไมแนนอนของชวต จนกระทงตองพงพาอานาจพเศษ โดยอานาจพเศษผทเหนอกวามนษยนน เรยกวา เทพเจา เจาพอ เจาแม เปนตน (จารวรรณ, 2530) ในทางทฤษฎคตชนวทยาไดก ลาววา ความเชอย งไดถก

ถายทอดผานเรองราวของชาวบานทเลาหรอประพฤตสบทอดกนมาหลายชวอายคนในรปแบบตางๆ ดงเชน ในรปแบบของนทาน ทแฝงไปดวยเรองของความเชออกดวย

ในทางทฤษฎคตชนวทยา ไดกลาววา นทาน เปนคาทมาจาก ภาษาบาล หมายถง คาเลา เรองเลาทเลาสบตอกนมาเปนมรดกทางวฒนธรรมอยางในนทานทองถน ทแฝงไปดวยเรองราวของความเชอ และพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 (2546) ไดใหความหมายของนทานไววา นทานเปนเรองเลากนมา เรองเดม และนทานอนเปนเรองเลาสบตอกนมานน ยงสะทอนไดถงความคด ความเชอ จนตนาการ ของคนในทองถนไดเปนอยางด นทานจงมความสาคญและมคณคาในการศกษาความเชอเปนอยางยง เพราะนทานอาจเปนสงอานวยประโยชนตอการเรยนร แนวทางการดาเนนชวต สงคม วฒนธรรม จารตประเพณ คานยม นทานจงเปนเครองมอททาใหคนเราเขาใจความเปนมนษยมากยงขน และยงเปนเรองราวทบงชวาคนโบราณไดใชความร ความเชอ จนตนาการ ขอเทจจรงเชนนมาประกอบกบจนตนาการแลวผกเรองเลาเปนนท านให เดกๆ และผ คนในทองถน ฟ งกนอยางเพ ลด เพ ลน ผ ฟ งนทาน จงเกดการเรยน รใน เรอง ภมศาสตร ทองถน (จรภทร, 2551) โดยเฉพาะอยางยงทพบในนทานหลายเรอง เชนในนทานเรองขนบรม

นทานขนบรม เปนหนงสอประวตศาสตรฉบบด งเดมของคน สปป.ลาว หนงสอพงศาวดารลาวทกฉบบทงทเปนภาษาลาว ภาษาฝรงเศส และภาษาไทย ลวนแตนามาจากหนงสอนทานขนบรมท งสน นทานขนบรม เปนนทานทมหลายสานวน และมผทแตงขนไวหลายทาน แตละฉบบน นกม เนอหาแตกตางกนออกไปตามแตขอมลทผ แตงจะหามาได (พระมหาสนทร, 2549)

1914

HMP4-3

ภาพการกาเนดมนษยในพงศาวดารลานชาง วาดโดย สรเดช แกวทาไม ทมา: สจตต วงษเทศ ( 2547)

นทานขนบรม ยงเปนนทานทมการกลาวถงองคพระยาแถนไววา พระองคคอผทใหกาเนดเผาพนธมนษยและสตวท งหลายโดยผานทางผลน าเตาปง เมอครงทปลางเชง และขนเคก ขนคานไดอพยพลงมายงเมองลมลดเลยง เมองเพยงพกพะยอม ภายหลงจากทไดเกดนาทวมโลกครงใหญแลวนน พระยาแถนจงไดมอบควายเขาลใหแกขนทงสามเพอใชในการทานา นทานขนบรมไดแสดงถงลกษณะทปรากฏในเรองขอบญญตความสมพนธระหวาง พระยาแถน กบมนษยในความสมพนธเชงอานาจ และความสมพนธเชงตอรอง

เมอเรองราวเปนไปดงน น าทวมโลกในนทานขนบรม จงเปนนทานททาใหเราไดเหนวามนษยมความเชอในสงศกดสทธ และยอมรบเกรงกลวในอานาจขององคพระยาแถน (ศราพร, 2539)

ความเชอในเรองราวของการเกดน าทวมโลกนน ไมไดปรากฏในเพยงนทานขนบรมเทานน แตยงมปรากฏในเรองราวของกรก (Grieg) เรองราวของเรอโนอาห (Noah's Ark) ในศาสนาครสต และเรองราวของ นบ นฮ (Nabi Nuh)ในศาสนาอสลาม อกดวย

จาก ทกลาวมาขางตน น ผ วจยได เหน ถงความสาคญของเรอง ความเชอ เรองน าทวมโลก ในนทานขนบรม วาไดมการแฝงไปดวยกศโลบายตอการเคารพอานาจเหนอธรรมชาตของมนษยทมตอพระยาแถน และการไดสงสอนปลกฝงความเชอไวใหเปน

แบบอยางมใหลวงละเมดตอพระยาแถน เพอใหมนษยอยในความดงาม วตถประสงคการวจย

เพอศกษาความเชอ เรองนาทวมโลก ในนทานขนบรม วธการวจย

การวจยในครงน เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualita-tive Research) ทาการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารงานวจยทเกยวของ คอ เอกสารเกยวกบความเชอ เอกสารนทานขนบรม และเอกสารเกยวกบนาทวมโลก เพอจะไดตรวจสอบขอมลทสมบรณตรงกบขอเทจจรงมากขน โดยทาการคนควาจากเอกสารปฐมภม และทตยภม จากหนวยงาน สถาบนการศกษา หนงสอ ตาราวชาการ วทยานพนธ ตามวตถประสงคของการวจย และแนวทางการศกษาของเอกสารนนๆ เมอผวจยทาการทบทวนเอกสารทเกยวของเรยบรอยแลว จ งทาก ารตรวจสอบและว เค ราะห เอกส าร (Document Analysis) เพอนาเสนอขอมลทไดมาเรยบเรยงตามวตถประสงคดวยวธเชงพรรณนาวเคราะห (Descriptive Analysis) โดยใชแนวคดเรอง “ความเชอ” ของเสฐยร พนธรงส

ผลการวจย

จากการศกษาเรองความเชอพบวา ความเชอเปนธรรมชาต ท เกด ขนกบมนษย และถอวาเปนวฒนธรรมของมนษยอยางหนง การดารงชวตของมนษยในสมยโบราณทมความเจรญทางดานวชาการนอย การเปลยนแปลงของธรรมชาตทมนษยเชอวาเปนการบนดาลใหเกดขนจากอานาจของเทวดา พระเจา หรอภตผปศาจ ดงน นเมอเกดปรากฏการณตางๆ ขน เชน ฝนตก ฟารอง ฟาผา แผนดนไหว ภเขาไฟระเบด อทกภย และวาตภย ตางๆ ขน ลวนเปนสงทมอทธพลตอชวตหรอความเปนอยของมนษย ซงยากทจะปองกน

1915

HMP4-4

หรอแกไขไดดวยตวเอง บางอยางเปนเหตการณ ทอานวยประโยชน แตบางเหตการณกเปนอนตรายตอชวตและความเปนอยของมนษย มนษยจงพยายามทจะคดหาวธการทจะกอให เกดผลในทางท ด และเกดความสขใหกบตนเอง เพอกระทาตอสงทมอานาจเหนอธรรมชาตเหลานน ทาใหเกดเปนแนวทางปฏบตทเปนพธกรรม หรอศาสนาเกดขน (มลลกา, 2550)

1. แนวคดและความเปนมาของความเชอ ความ เชอของมนษยไดม วว ฒนาการตามลาดบ 4 ขนตอนดงตอไปน 1.1 ความเชอในธรรมชาต เปนความเชอระดบตาสดของมนษย เพราะธรรมชาตเกดอยขางเคยงกบมนษย มนษยเกดมาลมตาในโลก สงแรกทมนษยไดเหนไดสมผสกอนสงอนคอธรรมชาตรอบตวมนษยธรรมชาตตางๆ เหลาน น ไดแก ความมด ความสวาง ความหนาว ความรอน ดวงอาทตย ดวงจนทร ดวงดาว แมน าลาธาร ตนไม ฟารองฟาผา แผนดนไหว ภเขาไฟระเบด มนษยเชอวาธรรมชาตเหลานนมตวตน มอานาจพเศษและสามารถกอใหเกดคณและโทษแกมนษยได มนษยจงเกรงกลวและกราบไหว ดงน น การนบถอธรรมชาตจงนบเปนขนแรกแหงความเชอของมนษย 1.2 ค ว าม เช อ ใน คต ถ อ ผ ส าง เท วด า ววฒนาการแหงความคดของมนษยเกดขนพรอมกบความเจรญรอบขางอยางอน มนษยมความสงสยวา ความมด ความสวาง ความรอน ความหนาว ดวงอาทตย ดวงจนทร ฟากฟา แมน า แมภเขาและตนไมใหญทสามารถบนดาลใหเกดความผนแปรไปไดตางๆ ในตวธรรมชาตเหลานน และมผลบนดาลใหเกดความสขและความทกขแกมนษย ดวยเหตน มนษยจงสรางรปเทวดาบาง รปมนษยบาง หรอรปครงมนษยครงสตวบาง เชน พระภมเจาท แมยานางเรอ และเทพารกษตางๆ เปนตน เพอบชาธรรมชาตเหลานคงมอานาจอะไรอยางหนงสงสถตอย อานาจทสามารถบนดาลใหเปนไดนน เรยกวา เจตภตหรอวญญาณ เจตภตทมอานาจทาความทกขใหเกดขน อาจเปนมารรายหรอ ผสางอยางใดอยางหนง

สวนทนาความสขมาให อาจเปนเทวะประเภทใดประเภทหนง และในขนน เจตภตททรงอานาจสงอยในธรรมชาตน นๆ อาจแบงออกไดอกเปน 3 ลาดบแหงววฒนาการทางความคดของมนษยดงน 1.2.1 เรมจากธรรมชาตแตละอยางทอยใกลตวทสามารถมองเหนไดกอน แลวแผกวางไปถงธรรมชาตทกอยางในโลก โดยเชอวาสรรพสงในโลกมวญญาณสงสถตอย 1.2.2 เชอวาวญญาณเหลาน นมอานาจไปแตละอยาง อาจบนดาลความด ความชว ความสข และความทกขใหแกมนษยไดแตละอยางตามอานาจและความกรณาทมอย วญญาณเหลานนตองมรปราง แตไมสามารถเหนได 1.2.3 เรมสรางขนดวยความนกคดของตนเอง ภาพทตนนบถอเรยกวา พระเจาหรอเทพเจาหรอผสางเทวดากตามเกดขนมาแตครงนน ความเชอเชนนเปนมลเหตอกประการหนงของศาสนา

1.3 ความเชอในวญญาณบรรพบรษ วญญาณบรรพบรษ ไดแก มารดา บดา ปยา และตายายทตายไปแลว โดยเชอวาวญญาณของบคคลเหลาน นไมไดไปไหน ยงคงอยเพอปกปกรกษาดแลบตรหลานของพวกตน ทาใหเกดการบชาวญญาณบรรพบรษ โดยยงพบความเชอนไดในปจจบนจากการสงเกตตวอยางไดทการบงสกลใหกบผทลวงลบไปแลวของคนไทย และการกราบไหวบชาบรรพบรษของคนจน 1.4 ความเชอในเทพเจาหลายองค ความคดของมนษยไดพฒนาตดตอมาจากความคดเรองสรางภาพเทพเจาตามมโนคตของตน โดยคดเหนวาธรรมชาตอยางใดควรมรปเปนอยางไร และธรรมชาตอยางไหนมอานาจสงตากวากนอยางไร เทพเจาแตละองคมอานาจลดหลนกน และมหนาทแตกตางกนบางพวกเชอวาพระอาทตยเปนเทพเจาสงสด บางพวกชอวาฟากฟาเปนเทพเจาผ ยงใหญ บางพวกเชอวาพระจนทรเปนเทพเจาสงสดกวาเทพเจาองคใด

1916

HMP4-5

2 ความจาเปนทมนษยตองผกพนอยกบความเชอ ในความจาเปนทมนษยน นตองผกพนอยกบความเชอทสาคญทอย 4 ประการ คอ 2.1 มนษยไมอาจขาดความเชอได เพราะหากขาดความเชอเสยแลวมนษยจะไมเขาใจตนเอง และไมเขาใจโลกหรอสภาพสงแวดลอมได ถาไมเขาใจสงเหลาน นแลว มนษยกไมอาจดารงชวตอยได ตวอยาง เชน หากไมรวาตนเปนใครชายหรอหญง เดกหรอผใหญกจะไมอาจตดตอกบผอนได หากไมมความรเกยวกบสภาพแวดลอมกไมอาจใชประโยชนจากสงแวดลอม หรออาจถกภยนตรายจากสภาพแวดลอมได การเขาใจหรอมความเชอในสงเหลาน จงทาใหมนษยสามารถดารงชวตอยได 2.2 ชวตมนษย มท งสงทเหนได พสจนได เขาใจได หากมนษยไมมความเชอเกยวกบสงเหลานเปนฐานไวบางแลว มนษยกจะไมสามารถประพฤตปฏบตเกยวกบสงเหลานนได เชน อนาคตเปนสงทยงมาไมถง ผหรอเทวดาเปนสงทมองไมเหน ความรกความชง หรอ ความดความชวกวดไมได มนษยจะตองอาศยความเชอหรอสรางความคดเกยวกบสงเหลานไวเปนทน เพอจะไดประพฤตปฏบตตอสงเหลาน นเพอเสรมตอจากสงเหลานนไดถกตอง 2.3 ความเชอทาใหมนษยเกดความมนใจ เชน เมอมนษยเชอวาเครองบนสามารถบนในอากาศได มนษยสามารถควบคมเครองบนใหถลาขนสอากาศได มนษยเชอวาตนมกาลงกายดกจะมความมนใจในการตอส และเชอวาสมมาอาชพเปนการทาไดแมยากลาบากกมกาลงใจฝาฟนทา เปนตน 2.4 ความเชอทาใหเกดความสบายใจ เชน เชอในเจตนาของพระเจาทจะทดลองความอดทนทกขยาก จงทาใหเจบปวดไมหายหรอทาความพยายามแลวไมสาเรจ คนไขเชอความสามารถของหมอ จงยอมใหผาตด (ดวยความสบายใจ) เปนตน (เสฐยร, 2546)

จากการศกษาพบวา ความ เชอย งไดถกถายทอดผานเรองราวของชาวบานทเลาหรอประพฤต

ปฏบตสบทอดกนมาหลายชวอายคนในดานตางๆ ดงทไดกลาวมาขางตน ดงเชน ในรปแบบของนทานเรองขนบรม จากพงศาวดารลานชาง ปรเฉทท 2 ทปรากฏเปนเอกสารในประชมพงศาวดาร ภาคท 1 เรยบเรยงโดยกรมศลปากร พ.ศ. 2506 ในทางคตชนวทยาถอวานทานขนบรมเปนเรองเลาทศกดสทธ ดงจะเหนไดวานทานขนบรมน นเปนเรองเลาทปรากฏตวละครทมอานาจเหนอธรรมชาต และยงมบทบาทในการสงสอนปลกฝงความเชอ และถอเปนแบบแผนพฤตกรรม ทมนษยน นควรถอ เปนแบบอยางจากในนทานขนบรม (ศราพร, 2539) ดงทไดมปรากฏสอดคลองกนอยกบความเชอในเรองขอบญญตขององคพระยาแถนทวา หากเมอใดทมนษยนนไมไดใหการเคารพ และเชอฟงในองคพระยาแถน พระองคกจะทรงทาการลงโทษมนษยนนโดยวธการตางๆ นานา ซงความเชอในเรองน าทวมโลกนกไดมทมาจากการทเหลามนษยไดลวงละเมดขอบญญตของพระยาแถน ซงปรากฏอยในพงศาวดารลานชาง ดงถอยความทวา (สวทย, 2552)

ในเมองลมน กนขาวใหบอกใหหมายกนแลงกนงายกใหบอกแกแถน (กรมศลปากร, 2506)

เมอมนษยน นไมไดเชอฟงและเคารพในคาบอกกลาวขององคพระยาแถนแลว พระองคจงไดทรงบนดาลใหเกดนาทวมโลก ดงถอยความทวา

แตนน แถนจงใหนาทวมเมองลมลดเลยง ทวมเมองเพยงละลาย คนทงหลายกฉบหายมากนกแล (กรมศลปากร, 2506)

ในชวงตอนท เกดน าทวมโลกครงใหญ น มนษยและสตวท งหลายน นกไดลมตายลง จนเกอบหมดสน แตมปลางเชง และขนเคก ขนคาน ซงเปนผนาของเหลามนษยทงหลายนน ไดสรางแพทมขนาดใหญขนมา โดยใชไมทมความแขงแรงนนมาปเปนพน

1917

HMP4-6

ของแพ และไดใชไม ท เปน ชน สวนของบานมาประกอบจนแพเสรจสมบรณ ดงถอยความทวา

ยามนน ปลางเชงและขนเคก ขนคานรวาแถนเครยดแกเขาๆ จงเอาไมขาแรงมาเฮดแพ เอาไมแปงเรอนเฮดพวง (กรมศลปากร, 2506)

เมอปลางเชง และขนเคก ขนคาน ไดสรางแพแลวเสรจ กไดอพยพครอบครวขนแพ ซงปรมาณน าททวมโลกนนกมมากมายมหาศาลจนแพของขนทงสามและครอบครวไดลอยขนไปสเมองสวรรคหรอเมองแมนของพระยาแถน พระยาแถนจงทรงย าเตอนถงความยงใหญในอานาจของพระองค พรอมท งทรงกาหนดใหขนทงสามและครอบครวนนไดไปอาศยอยในบรเวณบงดอนแถน ใหรออยบนสวรรคนนจนกวาน าททวมโลกนนจะเหอดแหงลง เมอน าแหงลงขนทงสามนนจงไดขอลาลงมาอาศยอยบนโลกมนษยดงเดม ซงพระยาแถนนนยงไดมอบควายเขาลใหแกขนทงสามเพอสาหรบใชในการทานา

สามปตอมาควายเขาลตวนนกไดตายลง และไดบงเกดเปนผลนาเตาปงงอกออกมาจากรจมกของซากควายนนถงสามผล ซงแตละผลกมขนาดใหญโตและเมอผลน าเตาปงน นไดแกจดเตมทแลวกไดปรากฏมมนษยจานวนมากมายอยในผลน าเตาปงนน ปลางเชงจงเผาเหลกจนรอนแดงแลวเจาะทะลผวของผลนาเตาปงนนใหเปนร มนษยทออกจากรดงกลาว จงมผวพรรณทคลา เพราะถกรมดวยควน สวนขนคานกไดนาเอาสวมาเจาะผวของผลน าเตาปงนนเปนรองจนทะล มนษยทออกมาจงมผวพรรณทไมคลา มนษยทงหลายในน าเตาปงนนกเบยดเสยดกนออกมานานถงสามวนสามคนจงหมด โดยเชอกนวากลมชนท งหลายทไดมการถอกาเนดออกจากนาเตาปงเหลานกคอบรรพบรษของกลมชาตพนธไทลาว (กรมศลปากร, 2506)

ภาพผคนและสรรพสตวทออกมาจากผลนาเตาปงอยางมากมาย ทมา: Souneth Phothisane (1998)

ขนท งสามคนไดสอนผคนทออกมาจากผลน าเตาปงใหรจกทาไร ทานา ทอผา และแตงงานใหเปนผวเมยกน ทงยงอบรมวฒนธรรมใหอกดวย

ภาพงานจตรกรรมรวมสมยในจนตนาการจาก ความเชอ เรองน าทวมโลก ในนทานขนบรม วาดโดย พมพรภช ศรจราพงศ (2557)

ความเชอในเรองนาทวมโลก จากนทานขนบรมนสามารถแสดงออกใหเหนไดถงอานาจทยงใหญของพระยาแถน ทมสามารถกาหนดความเปนไปของโลก และดลบนดาลทกสงได ดงจะเหนไดจากเหตการณการทมนษยนนไมไดเชอฟงและเคารพในพระองค การลงโทษเหลาบรรดามนษยโดยการบนดาลใหเกดน าทวมโลกนน และ

1918

HMP4-7

เปนทงการลางผลาญเหลามนษยทไดมการกระทาอนเปนการลบหลตอองคพระยาแถน จากเหตการณในครงนนจงเปนการย าเตอนใหมนษยไดรถงอานาจทศกดสทธของพระยาแถน

จะเหนไดวา ความเชอ เรองน าทวมโลก ใน น ท าน ข น บ รม น แส ด งให เห น ถ งลกษณ ะความสมพนธ ระหวางพระยาแถน กบมนษย ในเชงอานาจ และในเชงตอรอง ดงน

1 ) ความสมพนธในเชงอานาจ ของพระยาแถน กบมนษย ในแงทวา ถามนษยไมใหความเคารพ หรอไมสกการบชาพระยาแถนใหถกตองและสมาเสมอกจะถกพระยาแถนลงโทษ เพราะพระยาแถนไดทรงสงไววา ถาจะกนเนอใหเอาขามาบชา ถาจะกนปลาใหเอาพงมาให (กรมศลปากร, 2506)

แตเมอไมมมนษยคนใดกระทาตามคาบญญตของพระยาแถนน นอยางสมาเสมอ พระยาแถนกทรงโกรธมาก จนไดทาการบนดาลใหแผนดนแยกและทาใหเกดน าทวมโลก เพอทจะทาลายชวตเหลามนษยทงหลาย

2 ) ความสมพนธในเชงตอรอง ระหวางพระยาแถนผซงเปนอานาจเหนอธรรมชาต กบ มนษยทพระยาแถนนนยงทรงโอบอมไว ดวยการใหมมนษยทมความดชอบธรรมจานวนนอยคนใหมชวตรอดอยตอไปบนผนโลกน และการทไดมอบควายเขาลใหมนษยเพอใหใชสาหรบการทานา มขาวปลาอาหารดารงชวต โดยเฉพาะอยางยงการใหกาเนดมนษยครงใหมจากผลน าเตาปง ภายหลงจากการทาใหเกดน าทวมโลกครงใหญ

ความเชอ เรองน าทวมโลก ในนทานขนบรมน จงเปนการแสดงถงลกษณะความสมพนธในเชงตอรองอานาจระหวางพระยาแถนซงเปนอานาจเหนอธรรมชาต กบบรรดามนษยทไมเชอฟงพระบญญตวา

ถาม น ษ ย “ยอม ” เช อ ฟ งและบ ช าสกการะอนเปนการยอมรบอานาจพระยาแถน โลกกจะสงบและมสมดล เพราะเมอมนษยไมเคารพธรรมชาต กจะสงผลใหธรรมชาตเสยสมดล ในทนคอเหตการณททาใหเกดนาทวมโลกนนเอง

สรปและอภปรายผลการวจย 1. สรปผล

ผ ล ก าร ศ ก ษ าส าม ารถ ส รป ผ ล ต ามวตถประสงคของการวจยไดวา ความเชอ เรองน าทวมโลก ในนทานขนบรมน มแนวคดและความเปนมาจากความเชอในคตทถอ ผสาง เทวดา ดงจะเหนไดจากเนอหาในนทานขนบรมทมการกลาวถง พระยาแถน วาเปนอานาจพเศษทสามารถกาหนดความเปนไปของโลกได จากเหตการณทเหลามนษยทงหลายไมมความเชอถอตอพระบญญตของพระยาแถนแลว พระยาแถนจงไดทาลายลางชวตเหลามนษยดวยการทาใหเกดน าทวมโลก อนเปนการแสดงถงความสมพนธระหวางพระยาแถนกบมนษยในเชงอานาจ และการกาเนดชวต มนษยใหมอกครงจากผลน าเตาปง อนเปนการแสดงถงความสมพนธระหวางพระยาแถนกบมนษยในเชงตอรอง

ดงจะเหนไดวา ความสมพนธระหวางพระยาแถนกบมนษยในเชงตอรองน น คาดวาจะเปนพระประสงคสงสดทแทจรงของพระยาแถนในการกาหนดความเปนไปของโลก สงเกตไดจากการทพระองคยงคงสรางมวลมนษย โลก และสรรพสงทงหลายขนมาอกครงภายหลงจากนาทวมโลก

นอกจากน น พระยาแถนยงทรงมพระประสงคทจะใหมนษยนนไดรจกการกระทาความด ซงนนคอหนทางแหงความเปนสขใจของมนษยโลกท งหลาย และยงเปนวถทางทใหมนษยผกพนอยกบความเชออนดงาม ทจะชวยใหเหลามนษยทงหลายนนไดกลบเขาไปสการเปนทรกใครขององคพระยาแถนดงเดม

1919

HMP4-8

จากชดแนวคดและความเปนมาของความเชอ

ในคตทถอ ผสาง เทวดา จงปรากฏเปนทชดเจนวา องคพระยาแถนน น กคอเทพเจาสงสด ในฐานะพระผสรางนนเอง

2. อภปรายผล ผลการศกษา มขอคนพบทสาคญวา ความ

เชอ ตอนน าทวมโลก ในนทานขนบรม มการกลาวถงความสมพนธระหวางมนษยกบพระยาแถน ท งในความสมพนธในเชงอานาจททาใหเกดน าทวมโลก อนเปนการลางผลาญเหลามนษยน น ไมใชประสงคทแทจรงของพระยาแถน ดงจะเหนไดจากการทพระยาแถนยงคงความสมพนธในเชงตอรองกบมนษย โดยการใหกาเนดมนษยครงใหมจากผลนาเตาปง

แตถามนษยเคารพบชา และเชอฟงในพระบญญตของพระยาแถน อนเปนการแสดงถงการยอมรบในอานาจของพระยาแถนต งแตแรกแลวน น กอนทพระองคจะทรงโกรธ และไดบนดาลใหเกดน าทวมโลก ในตอนนนกจะสงบและมสมดล ไมเกดมการลางผลาญเหลามนษยขนอยางแนนอน เพราะการลางผลาญเหลามนษยทไมเชอฟงพระยาแถนน น เปนเสมอนกบการดารงไวซงอานาจของความดงาม เพราะคาบญญตของพระยาแถนน นคอความชอบธรรม ซงการเชอฟงคาบญญตในพระยาแถนน น ถอไดวาเปนความดงามอนสงสดยงประการหนง เนองดวยเหตผลทวา พระยาแถน กคอความดงามและความชอบธรรมอนยงใหญสงสดนนเอง

เมอความเชอในตอนน าทวมโลกจากนทานขนบรมเปนดงนแลวนน ทฤษฎคตชนวทยาจงสามารถอภปรายไดวา น าทวมโลกในนทานขนบรม เปนนทานททาใหเราไดเหนวามนษยมความเชอในสงศกดสทธ และยอมรบอานาจของพระยาแถน มนษยจงไดกอเกดแบบอยางในการดาเนน ซงความเชอแบบนสบเนองมาจากความเชอด งเดมทวาพระยาแถนเปนผสรางมนษย กาหนดชะตาชวตมนษย จากเหตการณทพระยาแถนสามารถทจะบนดาลใหมนษยตายดวยทาให

เกดนาทวม และใหชวตใหมจากผลนาเตาปง เพราะพระยาแถนเปนผกาหนดความเปนไปของโลกนนเอง

ส งน จงทาใหมนษยในยคหลงเกดการยอมรบและเชอฟงตออานาจของพระยาแถน และเชอในความศกดสทธของบญญตพระองค ความเชอเชนนจงสงผลตอการสรางจารตประเพณ และการประกอบพธกรรมในวถชวตของคนในสงคมทมตอความเชอในเรองน จนกอเกดเปนความสมพนธระหวางมนษยกบพระยาแถนในเชงยงยนสบไป

ความเชอในเรองราวของการเกดน าทวมโลกนน ไมไดมปรากฏแตในเพยงนทานขนบรมเทานน แตยงไดมการบนทกไวหลากหลายเรองราวจากหลายแหงทวโลก และแตละเรองราวท มการกล าวถงเหตการณน าทวมโลก กจะมรายละเอยดในเนอหาทมความแตกตางกนออกไป แตท น าแปลกก คอ ในเหตการณน าทวมโลกนนๆ จะมการกลาวถงตรงกนในเรองทวา ไดมผคนทมพฤตกรรมไมชอบธรรมจนทาใหเทพในเรองน าทวมโลกของแตละเรองราวน นๆ ไมพอใจ เทพกจะบนดาลใหเกดน าทวมโลก เพอเปนการลงโทษ (ศราพร, 2539) เชนทปรากฏในเรองราวของกรก (Grieg) เรองราวของเรอโนอาห (Noah's Ark) ในศาสนาครสต และ เรองราวของนบ นฮ (Nabi Nuh) ในศาสนาอสลาม ดงตอไปน

1 ) เรองราวของกรก (Grieg) ไดกลาวไววา ในครานนโลกมนษยไดมความวนวายทกขยากไปทวเกดมนษยทมความชวรายครองเมองไปหมด จนทาให ซส (Zeus) เจาแหงเทพท งหมดเหนดงน นกตดสนพระทยทจะตองทาลายลางโลกทมแตความชวเสยใหหมดสน แตซส กอยากใหมคนดเหลอรอด จงบอกให ดเคเลยน (Deucalion) และมเหส ทชอ เพอรรา (Pyrrha) จงใหเทพโพรมเทยส (Prometheus) มาบอกขาวใหตอเรอ แลวองคกษตรยและมเหสกทรงรอดชวตเพราะเรอน นหลงน าลด โดยเรอไปจอดทยอดเขาพานาสซส (Parnassus) เมอพระองคลงจากเรอกทรงไปขอพรจากวหารดาลฟ (Delphi) แลวโยนหนขามไหล แลวกอนหน

1920

HMP4-9

นนกกลายเปนมนษยเพศชาย สวนหนทพระมเหสของพระองคทรงโยนขามไหล กไดกลายมาเปนมนษยเพศหญง (มาลย (จฑารตน), 2548)

2) เรองราวของเรอโนอาห (Noah's Ark) ในศาสนาครสต ไดกลาววา โนอาหนนเปนบตรชายของลาเมค เมอคราวทโนอาหเกด บดาของเขากลาววา คนผ นจะชวยแบงเบาการงานเรา และชวยแบงเบาความเหนอยยากจากมอเรา จากทดนซงพระเจาทรงสาปแชงไว เรองราวของโนอาหไดถกบนทกไวในพระครสธรรมคมภร พระธรรมปฐมกาล บทท 5 ถงบทท 10 วาโนอาหนนเปนคนชอบธรรม เขาเปนทโปรดปรานในสายพระเนตรของพระเจา ทามกลางยคสมยทพระเจาทรงเหนวาความชวชาของมนษยมมากบนแผนดน พระเจาทรงมพระบญชาใหโนอาหตอเรอขน 1 ลา เพอใชพานกในชวงทพระเจาทรงบนดาลใหเกดนาทวมโลก เมอโนอาห มอายได 150 ป จงมบตรชายชอ เชม (Shem) ฮาม (Ham) และยาเฟท (Japheth) โดยฮามเปนบตรชายคนสดทอง พระเจาทรงมพระบญชาใหโนอาหนาสงเหลานขนไปบนเรอ มโนอาห และครอบครว โดยมลกชายของโนอาห 3 คน ไดแก เชม ฮาม และยาเฟท อาหารสาหรบโนอาห ครอบครว และสาหรบส ต ว ท พ ระ เจ าท รงกาห น ด ค อ ส ต ว นก และสตวเลอยคลานชนดละ 1 ค ตวผ 1 ตว และตวเมย 1 ตว

ภาพโนอาหปลอยสตวทงหลายลงสพนดนทแหงดแลว ทมา เวอรจเนย เจ. มวเออร (1994)

เมอโนอาหประกอบเรอเสรจ พระเจาทรงบนดาลใหฝนตกหนก 40 วน และเกดน าทวมแผนดนเปนเวลา 150 วน จนผคน และสงมชวตทวโลกตายจนหมดสน พระเจาจงทรงกระทาใหน าลดลง ใชเวลาอก 150 วน แผนดนจงแหง สวนเรอโนอาหนน ไปคางอยบนยอดเขาอารารต โนอาหและครอบครวไดลงจากเรอเมอน าแหงดแลว และใชชวตตามปกตตอไป ในครงนน พระเจาทรงมอบรงกนน า เปนพนธสญญาวา จะไมใหเกดเหตการณน าทวมโลกอก นกศาสนศาสตรบางคนเชอวา บตรชายทงสามคนของโนอาหนเอง ทเปนบรรพบรษของมนษย 3 เผาพนธบนโลก คอ คอเคซอยด

(Caucasoid) ผวขาว มองโกลอย (Mongoloid) เอเชย และนกรอยด (Negroid) ผวดา เปนเหตใหมนษยท ง 3 เผาพนธจงตองเผชญชะตากรรมตางกน (มวเออร, 2536) 3 ) เรองราวของนบ นฮ (Nabi Nuh) ในศาสนาอสลาม โนอาห ในความหมายของอสลาม กคอ นฮ นฮไดประกาศศาสนาถง 950 ป แตกไมมคนเชอฟงเขา แมแตลกชายของเขาเองคนหนง ภายหลงพระเจากสงใหนฮสรางเรอเพราะพระเจาจะทาการใหเกดน าทวม หลงจากนนฝนกตกตดตอกน ลกชายของนฮกลอยคอเขามาใกลเรอ แตดวยหวใจทไมศรทธาในพระเจากไมยอมขนเรอ ภรรยาและลกชายของนฮกจมน าตาย สวนลกชายอกสามคนปลอดภยเพราะลงเรอมาพรอมกบบดา (บรรจง, 2542) เมอไดสงเกตเนอหาจากเรองราวหลายแหงทวโลก สาเหตหลกททาใหเกดเหตการณน าทวมโลก ดงเรองราวทไดยกตวอยางมาใหเหนไวในขางตน พบวา เปนเรองราวท นาแปลกมากตรงกน ทวา จะมการกลาวถงสาเหตททาใหเกดน าทวมโลกวา เมอบรรดาเหลามนษยผมพฤตกรรมทไมชอบธรรม ไมเชอฟงเทพ เทพกจะทาการบนดาลใหเกดน าทวมโลกใหชวตมนษยเห ล าน น สน สดลง และกจะมม นษยผ ซ งมความประพฤตทชอบธรรม เชอฟงในบญญตของเทพจานวนนอยมากทถกเทพเลอกใหมชวตรอด โดยไมโดนน าทวมตายนนเอง

1921

HMP4-10

กตตกรรมประกาศ ขอขอบพระคณ ดร .ป รชาวธ อภระตง อาจารยทปรกษางานวจยในครงน ทใหค าปรกษา คาแนะนา แนวคด และความเมตตาแกศษยอยาง ตลอดมา ขอขอบพระคณอาจารยสาขาวจยศลปะ และวฒนธรรม คณะศลปกรรมศาสตรมหาวทยาลย ขอนแกนทกทาน ทไดประสทธประสาทวชาใหแกผวจย จนทาใหงานวจยนสาเรจ เอกสารอางอง กรมศลปากร . ประชมพงศาวดารฉบบหอสมด

แห งช าต เล ม 1. ก รง เทพฯ : ส าน กพ มพกาวหนา; 2506.

จารวรรณ ธรรมวตร. คตชาวบาน. มหาสารคาม: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ; 2530.

จรภทร แกวก. ขนบรม – ทาวจนทรสมทร : วรรณกรรมนทานอสาน 1. ขอนแกน: หจก. โรงพมพคลงนานาวทยา; 2551.

ทองหลอ วงษธรรมา. ศาสนาสาคญของโลก. กรงเทพฯ: สานกพมพโอเดยนสโตร; 2551.

ธวช ปณโณทก. ความเชอพนบานอนสมพนธกบวถชวตในสงคมอสาน. ในวฒนธรรมพนบาน: คตความเชอ . กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2522.

บรรจง บนกาซน. แนวความคดเรองพระเจาในศาสนาสาคญของโลก. กรงเทพฯ: สานกพมพศนยหนงสออสลาม; 2542.

พระมหาสนทร สนทรธมโม. นทานขนบรม: ตานานประวตศาสตรลาว. พมพครงท 2. ขอนแกน: หจก.โรงพมพคลงนานาวทยา; 2553.

พระอรยานวตร เขมาจารเถระ. คตความเชอของชาวอสาน. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2536.

มาลย (จฑารตน). ตานานกรก-โรมน ฉบบสมบรณ. กรงเทพฯ: พมพคาสานกพมพ; 2548.

มลลกา คณานรกษ. คตชนวทยา. กรงเทพฯ: สานกพมพ โอเดยนสโตร; 2550.

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมฉบบ ราชบณฑตยสถานพ .ศ . 2542. กรงเทพฯ : นานมบคสพบลเคชนส; 2546.

เวอรจเนย เจ. มวเออร. เรอง 365 วน. กรงเทพฯ: สานกพมพกนกบรรณสาร; 1994.

ศราพร ณ ถลาง. การวเคราะหตานานสรางโลก ของคนไท. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทย ธรรมาธราช; 2539.

______________. ทฤษฎคตชนวทยา วธวทยาในการวเคราะหตานาน – นทานพนบาน. กรงเทพฯ:โครงการเผยแพรผลงานทางวชาการ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2548.

เสฐยร พนธรงษ. ศาสนาเปรยบเทยบ. พมพครงท 8. กรงเทพฯ: สานกพมพสขภาพใจ; 2546.

สจตต วงษเทศ. สวรรณภม ตนกระแสประวตศาสตร ไทย. กรงเทพฯ: สานกพมพมตชน; 2547.

สวทย วชด. การศกษาเปรยบเทยบและวเคราะหความเชอเรองพระเจาในศาสนายดาย กบ ความเชอเรองพระยาแถนในกลมชาตพนธไท – ลาว [วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาปรชญา]. ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน; 2552.

Souneth Phothisane. THE NIDAN KHUN BOROM: ANNOTATED TRANSLATION AND ANALYSIS [The degree of Doctor of Philosophy, Department of History]. Queensland: The University of Queensland; 1996.

1922