Hoa Daicuongvekimloai Baitoandaicuongvekimloai Baitap-1392882018.4256

8/20/2019 Hoa Daicuongvekimloai Baitoandaicuongvekimloai Baitap-1392882018.4256

1/57

3

T VN

Mi giáo viên ng trên bc ging luôn băn khoăn, trăn tr làm th nào hc sinh có

th l ĩ nh hi kin thc hiu qu nht. Tôi cũng vy, tôi luôn c gng t hoàn thin mình bng

cách t bi dư ng chuyên môn, tìm kim, suy ngh ĩ , th nghim các phươ ng pháp ging dy

m i, hiu qu. Vit các chuyên chuyên môn là mt trong nhng hot ng giúp tôi nângcao cht lư ng ging dy ca mình và cht lư ng hc tp ca hc sinh.

Chươ ng “i cươ ng v kim loi” là mt chươ ng có nhiu kin thc khó, có liên quan

cht ch v i các phn kin thc ã ư c hc trư c ó c l p 10 và l p 11. c bit v v trí

ca phn kin thc này trong chươ ng trình, chươ ng bt u cho phn Hóa hc Vô cơ l p 12

ngay sau khi kt thúc phn Hóa hc Hu cơ kéo dài gn mt năm. Vì th, khi ging dy

chươ ng này giáo viên không nhng phi truyn t cho hc sinh kin thc m i mà còn cn

giúp hc sinh ôn tp li các kin thc cũ, các phươ ng pháp gii bài tp thông dng trong hóa

Vô cơ . Bài tp ca chươ ng chim t l khá cao trong các thi i hc, Cao ng nhng năm

gn ây. ây cũng là mt chươ ng mà tôi vô cùng yêu thích. Vì vy, tôi chn chuyên “ Bài toán i cươ ng v kim loi ôn thi i h c, Cao ng”

Chuyên gm hai ni dung chính: Lí thuyt i cươ ng v kim loi và Bài tp toán.

Phn lí thuyt ch nêu li nhng ni dung ư c áp dng trong bài tp toán và nhng lưu ý khi

gii toán i v i tng tính cht c th. Phn bài tp ư c chia làm bn dng cơ bn: Bài toán

hn h p, bài toán v dãy in hóa, bài toán xác nh kim loi và bài toán in phân. Mi dng

ư c chia làm ba phn: phn hư ng dn làm bài nêu lên các im c trưng ca bài toán và

phươ ng pháp gii; phn bài tp minh ha gm các bài tp c trưng v i l i gii chi tit và lưu

ý khi áp dng; phn bài tp t gii dành cho hc sinh t làm dư i s quan sát, hư ng dn ca

giáo viên.Chuyên ư c thc hin lng ghép trong gi dy chính khóa trên l p và trong 16 tit

dy ôn thi i hc cho khi 12 ca trư ng THPT Ngô Gia T.

Chuyên “Bài toán i cươ ng v kim loi ôn thi i h c, Cao ng” ã ư c tôi

nung nu t khá lâu và ã ư c áp dng thành công trong năm hc 2010 – 2011. Tôi hi vng

ây là mt tài liu tham kho có giá tr dành cho các ng nghip và các em hc sinh.

Khi vit chuyên này, tôi ã c gng ht sc nhưng không th tránh ư c có s thiu

sót. Kính mong nhn ư c s góp ý tn tình ca các bn ng nghip giúp cho chuyên

hoàn thin hơ n. Tôi xin chân thành cm ơ n!


2/57

4

CHUYÊN

BÀI TOÁN I CƯƠ NG V KIM LOI ÔN THI I HC,CAO NG

A. LÍ THUYT I CƯƠ NG V KIM LOI

I. TÍNH CHT HÓA HC CA KIM LOITính cht hóa hc cơ bn ca kim loi là tính cht kh

n+M M + ne→ (n = 1, 2, 3 là hóa tr ca kim loi)

1. Tác dng v i phi kim

Tùy thuc vào mnh ca kim loi và ca phi kim mà phn ng xy ra iu kin khác

nhau. a phn các phn ng xy ra khi t nóng.

- Tác dng v i O2: Tt c các kim loi u phn ng (tr Ag, Au, Pt).

- Tác dng v i Cl2: Tt c các kim loi u phn ng và b oxi hóa lên s oxi hóa cao.

- Tác dng v i S: To mui sunfua kim loi.

VD:o

o

o

t +2

8+t 3

2 3 4

t +32 3

Fe + S Fe S

3Fe+2O Fe O

2Fe+3Cl 2Fe Cl

→

→

→

(phn ng có th to ra hn h p oxit st)

⇒ Trong phn ng, nguyên t kim loi ã kh nguyên t phi kim thành ion âm, ng th i b

oxi hóa thành ion d ươ ng.

2. Tác dng v i dung dch axit

a. V i dung dch HCl, H2SO4 loãngVD 1: Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 ↑

Phươ ng trình ion thu gn: Fe + 2H+ → Fe2+ + H2 ↑

VD 2: 3Al + 3H2SO4 → Al2(SO4)3 + 3H2 ↑

Phươ ng trình ion thu gn: 3Al + 6H+ → 2Al3+ + 3H2 ↑

⇒ phươ ng trình phn ng tng quát:

M + nH+ → Mn+ +n

2H2 ↑ (V i n = 1, 2, 3 là hóa tr ca kim loi)

⇒ Bn cht cht oxi hóa trong dung dch axit là ion H+, do ó:

+ Ch kim loi ng trư c H2 trong dãy in hóa m i tham gia phn ng.

+ Kim loi có nhiu trng thái oxi hóa (như Fe, Cr,…) ch b oxi hóa lên s oxi hóa

thp.

Mt s dng toán thư ng gp và lư u ý khi gii toán :

- Kim loi tác dng ư c v i nư c iu kin thư ng khi tác dng v i dung dch axit

s có phn ng trc tip v i axit, nu dư kim loi m i tác dng v i nư c.


3/57

5

- Dù kim loi tác dng v i nư c, v i dung dch kim hay dung dch axit luôn có t l

M → n

2H2 ↑ . Do vy v i 1 kim loi ã cho v i lư ng nht nh dù tác dng v i loi dung

dch nào cũng gii phóng cùng s mol H2.

- Vit dư i dng phươ ng trình ion khi gp bài toán hn h p kim loi tác dng v i

dung dch hn h p axit.

- V i bài toán tìm khi lư ng hn h p mui thu ư c hay xoay quanh vn này

thư ng áp dng nh lut bo toàn khi lư ng

mhn h p mui = mhn h p kl + m gc axit to mui.

trong ó -2HCl

n =2n

2-24

HSOn =n

Có th thy t l trên không ph thuc vào kim loi là gì, có hóa tr nào và có bao nhiêu kim

loi tham gia phn ng.

- Quá trình kh : + 22H +2e H→ ↑ ⇒ khi áp dng bo toàn electron ta luôn

có2e H

n =2n

b. V i dung dch HNO3, H2SO4 c

- V i dung dch HNO3:

VD:

o

o

t3(d) 3 3 2 2

t+ - 3+3 2 2

Fe + 6HNO Fe(NO ) + 3NO + 3H O

(Fe + 6H + 3NO Fe + 3NO + 3H O)

→

→

⇒ Bn cht cht oxi hóa là ion -3NO trong môi trư ng H+. Do ó, sn phm kh là h p cht

cha N s oxi hóa thp

+4 +2 +1 3

02 2 2 4 3( N O , N O, N O, N , N H NO )

−

, trong ó, thư ng HNO3 c toNO2, HNO3 loãng to NO v i kim loi có tính kh trung bình và yu; to NO, N2O, N2,

NH4NO3 v i kim loi có tính kh mnh. Nhiu bài tp to hn h p sn phm kh phi xác

nh sn phm kh (nu cn) và tính s mol hoc t l mol các sn phm kh trư c.

- V i H2SO4 c:

VD: Cu + 2H2SO4(c) ot → CuSO4 + SO2 ↑ + 2H2O.

⇒ Bn cht cht oxi hóa là c phân t H2SO4 (S+6 trong phân t H2SO4)⇒ Sn phm kh là

SO2 (ch yu), S hoc H2S (ch ư c to ra trong trư ng h p kim loi mnh như Mg, Zn tác

dng v i dung dch H2SO4 c ngui).

⇒ c i m kim loi tham gia phn ng:

+ Kim loi ng sau H2 (tr Au, Pt) cũng có phn ng.

+ Kim loi có nhiu s oxi hóa (Fe) b oxi hóa lên s oxi hóa cao nht (Fe3+).

+ Al, Fe, Cr b th ng hóa trong HNO3 và H2SO4 c ngui.

Lư u ý khi gii toán

- Bài toán có phn ng này thư ng áp dng các phươ ng pháp bo toàn electron, bo

toàn s nguyên t, bo toàn khi lư ng, phươ ng trình ion và phươ ng trình ion - electron.


4/57

6

- Axit tham gia phn ng có 2 vai trò: b kh và to mui. Trong ó s mol axit b kh

tính theo sn phm kh, s mol axit to mui tính theo s mol electron trao i

- 2-3 4

eeNO taomuoi SO taomuoi

n(n =n ;n = )

2( ây ch xét mui ca kim loi, trong trư ng h p phn ng to

ra NH4NO3 ư c tính riêng).

- Nhng bài toán không nói rõ ch to sn phm kh khí cn ht sc lưu ý có th to ra

NH4NO3, c bit khi ã tư ng minh s mol kim loi và sn phm kh khí (hay khi lư ng

mui thu ư c).

3. Kim loi tác dng v i nư c

- Ch kim loi ng trư c Mg tác dng ư c v i nư c nhit thư ng to dung dch kim

và gii phóng khí H2.

VD: Na + H2O → NaOH +1

2H2 ↑

Ca + H2O → Ca(OH)2 + H2 ↑

Tng quát M + nH2O → M(OH)n + 2n

H2

↑ (n là hóa tr ca kim loi, n = 1, 2)

Bn cht: là quá trình kim loi kh H+ trong nư c: 2H2O + 2e → 2OH- + H2 ↑

Lưu ý t l: -2e HOH

n =n =2n

Thư ng áp dng: Tính khi lư ng bazơ thu ư c: -hhbazo hhkl OHm =m +m

Trung hòa dung dch thu ư c bng dung dch axit:

Tính th tích (nng ) ca dung dch axit: + -2HH OH

n =n =2n

Tính khi lư ng mui thu ư c sau trung hòa: mmui = mkl + mgc axit.

Xác nh kim loi: 2n

M H2

→ ↑ (n = 1,2)

- Kim loi có oxit và hiroxit lư ng tính (Be, Al, Zn, Cr) khi tác dng v i dung dch kim,

trư c tiên có phn ng:

Al + 3H2O → Al(OH)3 + 23

H2

↑

Zn + 2H2O → Zn(OH)2 + H2 ↑

Hiroxit sinh ra tan ư c trong dung dch kim

Al(OH)3 + OH- → AlO 2

− + 2H2O.

Zn(OH)2 + 2OH- → ZnO 22

− + 2H2O.

không còn tác dng bo v kim loi na nên phn ng kim loi kh nư c ư c tip din. T

h p 2 phn ng li s ư c phươ ng trình phn ng tng quát:

Al + OH- + H2O → AlO 2− + 2

3H

2 ↑

Zn + 2OH- → ZnO 22− + H2 ↑


5/57

7

Mt s lư u ý khi gii toán

- Mt hn h p hai kim loi tan ht trong nư c có th xy ra 2 kh năng: hoc c 2 kim

loi u tác dng v i nư c iu kin thư ng, hoc ch có mt kim loi tác dng v i nư c

to dung dch kim, kim loi còn li tác dng v i dung dch kim m i sinh ra.

- Kim loi ng trư c Mg khi tác dng v i dung dch axit s phn ng v i axit trư c,

nu dư kim loi m i có phn ng v i nư c.

4. Kim loi tác dng v i dung dch mui

- Kim loi tác d ng ư c v i nư c khi tác dng v i dung dch mui trư c tiên s xy ra phn

ng kh nư c to dung dch kim ri kim sinh ra m i tác dng v i mui (nu có).

VD: Na + dung dch AlCl3.

Na + H2O → NaOH +1

2H2 ↑

3NaOH + AlCl3 → Al(OH)3 + 3NaCl

Nu dư NaOH có phn ng

Al(OH)3 + NaOH → NaAlO2 + 2H2O.

- Kim loi không tác d ng v i nư c nhit thư ng khi tác dng v i dung dch mui tuân

theo quy lut: Kim loi ng tr ư c y ư c kim loi ng sau ra khi dung d ch mu i.

Quy lut này phù h p v i nguyên tc ca phn ng oxi hóa kh: Ch t oxi hóa mnh

tác d ng v i ch t kh mnh t o ch t oxi hóa y u và ch t kh y u.

⇒ Khi có nhiu kim loi trong hn h p phn ng, kim loi ng trư c phn ng trư c

khi ht m i t i kim loi ng sau, ln lư t như vy n khi phn ng kt thúc. Còn khi có

dung dch nhiu mui tham gia phn ng, mui ca kim loi ng sau s phn ng trư c cũng

ln lư t theo th t như trên. ⇒ Sau phn ng, nhng kim loi còn li là nhng kim loi có

tính kh yu nht và nhng mui còn li là nhng mui ca ion kim loi có tính oxi hóa yu

nht.

VD: Hn h p Mg, Al tác dng v i dung dch hn h p CuSO4 và FeSO4.

Ban u có phn ng:

Mg + CuSO4 → MgSO4 + Cu. (1)

Nu (1) dư Mg, có phn ng:

Mg + FeSO4 → MgSO4 + Fe. (2)

Nu (2) dư Mg hay va , phn ng dng li.

Nu (2) dư FeSO4 xy ra phn ng

2Al + 3FeSO4 → Al2(SO4)3 + 3Fe. (3)

Nu (1) dư CuSO4: 2Al + 3CuSO4 → Al2(SO4)3 + 3Cu.

- Nu CuSO4 dư hay va , phn ng dng li.

- nu Al dư, có phn ng (3)

Nu (1) va , xy ra ngay phn ng (3).


6/57

8

⇒ Trong trư ng h p này, nu s mol kim loi và mui không tư ng minh s rt phc tp, ta

ch xác nh ư c phn ng u, không xác nh ư c các phn ng trung gian, do ó thư ng

phi s dng phươ ng pháp bo toàn electron, bo toàn s nguyên t.

⇒ Mi quan h gia kim loi còn li sau phn ng v i mui còn li trong dung dch trong ví

d trên (ch xét khi phn ng xy ra hoàn toàn)

Kim loi còn sau

phn ng

Cu Cu, Fe Cu, Fe, Al Cu, Fe, Al, Mg

Mui còn sau

phn ng

Mg2+, Al3+, Fe2+

và có th có

Cu2+

Mg2+, Al3+ và có

th có Fe2+

Mg2+ và có th

có Al3+

Mg2+

Mui còn sau

phn ng

Mg2+ Mg2+, Al3+ Mg2+, Al3+, Fe2+ Mg2+, Al3+, Fe2+,

Cu2+

Kim loi còn sau

phn ng

Cu, Fe, Al và có

th có Mg

Cu, Fe và có th

có Al

Cu và có th có

Fe

Cu

Lư u ý:

- Khi vit phươ ng trình phn ng dư i dng phươ ng trình ion phi chú ý cân bng in tích

ca các ion.

VD: Cho phn ng: Al + Cu2+ → Al3+ + Cu

Phn ng này ã cân bng v s nguyên t nhưng chưa cân bng in tích, và phươ ng trình

úng phi là 2Al + 3Cu2+ → 2Al3+ + 3Cu.

- Kim loi sinh ra sau phn ng s bám vào thanh kim loi ban u làm khi lư ng thanh bin

i. Khi lư ng thanh kim loi sau phn ng tăng so v i ban u nu khi lư ng kim loi

phn ng nh hơ n khi lư ng kim loi sinh ra và ngư c li, gim so v i ban u nu khi

lư ng kim loi phn ng l n hơ n khi lư ng kim loi sinh ra.

⇒ Phươ ng pháp rt hay ư c dùng cho loi phn ng này là phươ ng pháp tăng gim khi

lư ng. Phươ ng pháp khá d áp dng nu t l mol các cht là 1:1, nhưng hc sinh hay lúng

túng nu có t l mol khác.

VD: V i phn ng 4 4Fe + CuSO FeSO + Cu→ ↓

ta có t l

1 mol Fe (56g) + 1 mol CuSO4 (160g) → 1 mol FeSO4 (152g) + 1 mol Cu (64g)

⇒ khi lư ng kim loi tăng 64-56 = 8g.

4 4

tgFepu CuSO pu FeSO Cu

mn = n = n = n = (mol)

8

4 4

tg tg tg tgFe CuSO FeSO Cu

m .56 160m 152m 64mm = ; m = ; m = ; m =

8 8 8 8

Như vy tùy thuc vào i lư ng cn tính có t l tươ ng ng ( Lư u ý: các i lư ng cùng

mt ct phi có cùng ơ n v).


7/57

9

Nhưng v i phn ng: 2Al + 3CuSO4 → Al2(SO4)3 + 3Cu.

hay 2Al + 3Cu2+ → 2Al3+ + 3Cu.

Ta có th xét 3 t l sau:

(1) 2 mol Al (2.27g) phn ng to 3 mol Cu (3.64g) làm khi lư ng cht rn tăng 3.64 -2.27

(g) = 138 (g)

(2) 1 mol Al (27g) phn ng to3

2 mol Cu (3

2 .64g) làm khi lư ng cht rn tăng3

2 .64-27 (g)

= 69 (g)

(3)23

mol Al (23

.27 g) phn ng to 1 mol Cu (64g) làm khi lư ng cht rn tăng 64 -23

.27

(g) = 46 (g) (3)

Gi s, cho khi lư ng thanh nhôm sau phn ng tăng a (g) so v i ban u ta có th tính

Alpu

a a 2 a an =2 = = . =

3 23.64-2.27 3 69.64-27 64- .272 3

→ tính theo t l (2) là ơ n gin nht.

Cua 3 a a an =3. = . = =

3 23.64-2.27 2 46.64-27 64- .272 3

→ tính theo t l (3) là ơ n gin hơ n c.

⇒ Nu ta có phn ng tng quát: mA + nBm+ → mAn+ + nB

Ta s tính

btB

btA

mn = (mol)

mB- A

n

mn = (mol)

nB-Am

trong ó mbt là khi lư ng thanh kim loi bin thiên sau phn ng.

Lư u ý: kh i lư ng ch t r n t ăng (gim) = kh i lư ng dung d ch gim (t ăng)

Ngoài phươ ng pháp tăng gim khi lư ng có th áp dng phươ ng pháp bo toàn khi lư ng.

II. DÃY IN HÓA CA KIM LOI

1. Khái nim v cp oxi hóa kh ca kim loi

- Khái nim: Cp oxi hóa kh ca kim loi là cp cht oxi hóa và cht kh ca cùng mt

nguyên t kim loi.

- Kí hiu: dng oxi hóa/dng kh (thư ng là Mn+ /M)

- Kim loi có hóa tr không i ch to mt cp oxi hóa kh, kim loi có hóa tr thay i có

th to nhiu cp oxi hóa kh.

VD: Fe2+ /Fe; Fe3+ /Fe2+; Mg2+ /Mg;...

2. So sánh các cp oxi hóa kh

- So sánh các cp oxi hóa kh ca kim loi là so sánh tính oxi hóa ca các dng oxi hóa và so

sánh tính kh ca các dng kh.


8/57

10

- VD: Xét phn ng 2Al + 3Cu2+ → 2Al3+ + 3Cu.

Nhn thy Al có tính kh mnh hơ n Cu và Al3+ có tính oxi hóa yu hơ n Cu2+.

Xét phn ng: Zn + Fe2+ → Zn2+ + Fe

Nhn thy, Zn có tính kh mnh hơ n Fe và Zn2+ có tính oxi hóa yu hơ n Fe2+.

⇒ Trong mt c p oxi hóa - kh , d ng kh có tính kh càng mnh thì d ng oxi hóa có tính oxi

hóa càng y u và ngư c li.

3. Dãy in hóa ca kim loi

- Khái nim: Là dãy các cp oxi hóa - kh ca kim loi ư c xp theo chiu tăng dn tính oxi

hóa ca ion kim loi, ng th i là chiu gim dn tính kh ca kim loi.

4. Ý ngh ĩ a dãy in hóa ca kim loi

a. So sánh các cp oxi hóa kh .

- Kim loi ng trư c có tính kh mnh hơ n kim loi ng sau trong dãy in hóa.

- Ion kim loi ng trư c có tính oxi hóa yu hơ n ion kim loi ng sau trong dãy in hóa.

b. Xác nh chiu ca phn ng gi a các cp oxi hóa kh .

- Mt phn ng oxi hóa kh ư c coi là phn ng gia 2 cp oxi hóa – kh.

- Quy lut: Phn ng xy ra theo chiu cht oxi hóa mnh tác dng v i cht kh mnh to

cht oxi hóa yu và cht kh yu (hay quy tc α ).

- VD:

→ Phn ng xy ra theo chiu Fe + Cu2+ → Fe2+ + Cu

→ Phn ng xy ra theo chiu Fe2+ + 2Ag+ → Fe3+ + 2Ag

2+2K Ca Na Mg Al Zn Fe Sn Pb H Cu Hg Fe Ag Pt Au

2 2 3 2 2 2 2 2 2 3 2 3K Ca Na Mg Al Zn Fe Sn Pb H Cu Hg Fe Ag Pt Au+ + + + + + + + + + + + + + + +

Chiu tăng dn tính oxi hóa ca ion kim loi

Chiu gim dn tính kh ca kim loi

2+Fe

Fe

2+Cu

Cu

3+

Fe

2Fe +

+

Ag

Ag


9/57

11

- Có th tng kt mt s phn ng hóa hc ca kim loi và h p cht theo dãy in hóa như

sau

III. IN PHÂN

- Khái nim: phn ng in phân là phn ng oxi hóa kh xy ra ti b mt các in cc trong

dung dch cht in li hay cht in li nóng chy dư i tác dng ca dòng in mt chiu.

- Vic nm vng lí thuyt vit úng các phươ ng trình in phân và các phn ng in cc

là vô cùng quan trng. c bit là trình t các phn ng in cc:

+ Catot (K – Cc âm xy ra s kh): có mt các ion dươ ng và nư c.

* Cation kim loi ng trư c Zn2+ không b in phân (xy ra s in phân nư c)

* Cation kim loi t Zn2+ v sau in phân trư c nư c theo phươ ng trình:

Mn+

+ n e → MKim loi M sinh ra bám vào K làm khi lư ng K tăng lên.

* Nu có mt nhiu cation kim loi, cation kim loi ng sau (có tính oxi hóa mnh

hơ n) s b in phân trư c.

* H2O b in phân K theo phươ ng trình: 2H2O + 2 e → H2 ↑ + 2 OH-.

* Khi bt u có s thoát khí K là lúc các cation kim loi (có th b in phân) ã

in phân ht và bt u có s in phân nư c. Quá trình in phân nư c làm tăng pH ca

dung dch in phân.

+ Anot (A – Cc dươ ng xy ra s oxi hóa): có mt anion gc axit và nư c.

* Anion gc axit không cha oxi in phân trư c nư c theo trình t:2- - - -

2S >I >Br >Cl >H O

VD: 2Cl- → Cl2 ↑ + 2 e.

2H2O → O2 ↑ + 4 e + 4H+.

* Quá trình in phân nư c anot làm gim pH ca dung dch in phân.

* Anion gc axit cha oxi không b in phân.


10/57

12

+ Ghép các na phn ng 2 in cc li v i nhau ta ư c phươ ng trình in phân hoàn

chnh. Phi ghép 2 na phn ng theo úng trình t in phân theo nguyên tc s e như ng

K phi bng s e nhn A vì phn ng in phân thc cht là mt phn ng oxi hóa – kh

xy ra riêng r (ng th i) b mt hai in cc.

IV. IU CH KIM LOI

1. Nguyên tc iu ch kim loi

- Kh ion kim loi trong h p cht thành nguyên t nh cht kh hoc dòng in.

- Phươ ng trình tng quát: Mn+ + ne → M

2. Phươ ng pháp iu ch kim loi

a. Phươ ng pháp thy luyn

Trư c tiên cn hòa tan qung bng dung môi thích h p, sau ó kh ion kim loi trong dung

dch bng kim loi hot ng hơ n (phi là kim loi không tác dng v i nư c nhit

thư ng).

Áp dng trong bài tp toán như v i phn ng kim loi + dung dch mui.

b. Phươ ng pháp nhit luyn

Dùng các cht kh mnh như C, CO, H2, Al, kim loi kim hoc kim loi kim th kh nhng

ion kim loi trong các h p cht oxit nhit cao.

Cht kh CO, H2 có th kh oxit các kim loi t Fe v sau.

C có th kh ư c ZnO.

Al có th kh ư c nhiu oxit kim loi thành kim loi t do (ư c gi là phn ng

nhit nhôm). Thc t dùng Al kh nhng oxit kim loi có nhit nóng chy cao như

Cr2O3.

Lư u ý khi gii toán

Trong phn ng CO, H2 + oxit kim loi có mt s t l cn chú ý

mc.rn gim = mkhí tăng = mO/oxit mt i

nCO pư =2CO

n = nO/oxit mt i. (Áp dng tươ ng t v i H2).

Bài toán có phn ng này thư ng hay áp dng tăng gim khi lư ng, bo toàn khi lư ng,

bo toàn s nguyên t hoc bo toàn electron.

c. Phươ ng pháp in phân

- Phươ ng pháp in phân nóng chy: iu ch kim loi có tính kh mnh (ng trư c Zn).

+ iu ch kim loi kim: in phân mui clorua hay hidroxit nóng chy.

+ iu ch kim loi kim th: in phân mui clorua nóng chy.

+ iu ch Al: in phân oxit nóng chy.

- Phươ ng pháp in phân dung dch: iu ch các kim loi có tính kh trung bình và yu.


11/57

13

B. BÀI TP TOÁN THEO CH

CH 1: BÀI TOÁN HN H P

I. Hư ng dn cách làm:

- c i m:

+ Bài toán hn h p là dng toán yêu cu phi tính toán mt áp s c th có th biu dinbng mt con s. Ví d như xác nh khi lư ng, thành phn hn h p (% th tích hoc khi

lư ng), tính nng dung dch, tính t khi cht khí, tính th tích,…

+ Trong ch này ch gi i hn bài tp v i phn ng ca kim loi và h p cht v i nư c, dung

dch axit, dung dch kim và phn ng chuyn hóa các h p cht ca kim loi.

- M t s lư u ý:

+ Nm vng lí thuyt vit úng, các phươ ng trình hóa hc hoc quá trình thí nghim.

c bit phi chú ý n các phn ng c trưng ca mi kim loi và h p cht ca chúng.

VD:

* Kim loi kim, kim loi kim th và h p cht ca chúng: tan và tác dng v i nư c.

* Nhôm và h p cht ca nhôm tác dng v i dung dch kim.

* St, crom và h p cht ca chúng: có s thay i s oxi hóa tùy các cht phn ng.

* Các kim loi khác: Kh năng phn ng khác nhau nên tùy tng trư ng h p mà có phn ng

hay không.

+ c k ĩ bài, chú ý trong tng phn ng cht nào ht, cht nào dư và tính theo cht phn

ng ht.

- Phươ ng pháp gii: dng toán này thư ng ư c làm theo hai cách: cách thông thư ng và áp

dng các phươ ng pháp gii nhanh.

+ Phươ ng pháp 1: Áp dng cho các bài tp ơ n gin, các quá trình hóa hc ã tư ng minh.

Áp dng phươ ng pháp này ta thư ng vit phươ ng trình hóa hc, t n s và gii h phươ ng

trình nu cn thit. Tt nhiên cũng có th s dng các phươ ng pháp gii nhanh.

+ Phươ ng pháp 2: i v i các bài tp phc tp mà quá trình hóa hc, lư ng cht phn ng

chưa tư ng minh hay có nhiu bư c chuyn hóa hóa hc. Dng này có th áp dng các

phươ ng pháp gii nhanh như: các phươ ng pháp bo toàn (khi lư ng, electron, in tích, s

nguyên t), phươ ng trình ion, phươ ng pháp t chn lư ng cht, phươ ng pháp trung bình và sơ

ư ng chéo.

II. Bài tp minh ha:

Câu 1: Hòa tan hn h p Ba, Na (v i t l mol 1:1) vào nư c ư c dung dch A và 0,672 lít

khí H2 (ktc).

a. Th tích dung dch HCl 0,1M cn trung hòa dung dch A là

A. 300 ml. B. 30 ml. C. 600 ml. D. 60 ml.

b. Khi lư ng mui thu ư c sau phn ng trung hòa là

A. 5,39 gam. B. 5,37 gam. C. 5,35 gam. D. 5,33 gam.


12/57

14

c. Cho 560 ml CO2 (ktc) hp th ht vào dung dch A. Khi lư ng kt ta thu ư c là

A. 4,925g. B. 3,940g. C. 2,955g. D. 0,985g.

HD:

a. Vit phươ ng trình phn ng dư i dng phươ ng trình ion – electron và phươ ng trình ion ta

ư c

2H2O + 2e → 2OH- + H

2↑

0,06 ← 0,03 (mol)

H+ + OH- → H2O.

0,06 ← 0,06 (mol)

+HCl ddHClHn = n = 0,06mol V =600ml⇒ →áp án C

b. t Na Ban = n = x(mol)(x>0)

T t l: Na → 1

2H2 ↑

x → x/2 (mol)

Ba → H2 ↑ x → x (mol)

→ 2H

n = x + x/2 = 0,03 x = 0,02(mol)→

Mt khác, s mol Cl- to mui: - +Cl Hn = n = 0,06(mol)

→ khi lư ng mui: -m Na Ba Clm =m +m +m =0,02.23+0.02.137+0.06.35,5=5,33g

→ áp án D

c. Nhn thy -2CO OH

1n = 0,025mol < n = 0,03mol

2 → ch xy ra phn ng:

- 2-2 3 2CO + 2OH CO + H O→

0,025 → 0,025 (mol)2- 2+3 3CO + Ba BaCO→ ↓

0,025 0,02 → 0,02 (mol)

Vy khi lư ng kt ta thu ư c là3BaCO

m↓

= 0,02.197 = 3,94 (g). → áp án B

Câu 2: Hòa tan 13,1 gam hn h p X gm Li, Na, K vào nư c thu ư c V lít khí H2 (ktc) và

dung dch Y. Trung hòa dung dch Y bng dung dch HCl thu ư c dung dch cha 30,85 gam

mui. Giá tr ca V là

A. 5,60. B. 8,96. C. 13,44. D. 6,72.HD:

- hhm hhklClm = m - m = 30,85 – 13,1 = 17,75 gam. → - + -OH H Cln = n = n = 0,5mol

2H2O + 2e → 2OH- + H2 ↑

0,5 → 0,25 (mol)

→ V = 0,25.22,4 = 5,6 lít → áp án A


13/57

15

Câu 3: Cho 8,5 gam hn h p Na và K tác dng ht v i nư c thu ư c 3,36 lít khí H2 (ktc)

và dung dch X. Cho X tác dng va v i dung dch Fe2(SO4)3 thu ư c m gam kt ta. Giá

tr ca m là

A. 5,35. B. 16,05. C. 10,70. D. 21,40.

HD:

Trong bài t p này, hc sinh r t hay tìm áp s b ng cách gii h phươ ng trình tìm s mol ca

t ng kim loi. Như ng n u ta kí hiu chung cho 2 kim loi là M và g p chung các phươ ng trình

phn ng thì s không cn s d ng h t d kin ca bài toán.

M + H2O → MOH +12

H2 ↑

0,3 ← 0,15 (mol)

6MOH + Fe2(SO4)3 → 3M2SO4 + 2Fe(OH)3 ↓

0,3 → 0,1 (mol)

→ m ↓ = 10,7 gam →áp án C

Câu 4: Hòa tan hoàn toàn mt hn h p gm Na và K vào nư c thu ư c 4,48 lít khí (ktc) vàdung dch X. Cho 5,2 gam hn h p Mg, Fe tác dng va v i dung dch HCl thu ư c dung

dch Y và 3,36 lít (ktc) khí. Cho X tác dng ht v i Y thu ư c m gam kt ta. Giá tr ca m

là

A. 12,000. B. 10,300. C. 14,875. D. 22,235.

HD: Áp d ng phươ ng pháp bo toàn in tích

2H2O + 2M → 2MOH + H2 ↑

0,4 ← 0,2 (mol)

2HCl + M’ → H2 ↑ + M’Cl2

0,3 ← 0,15 → 0,15(mol)Dung dch X + dung dch Y M’Cl2 + 2MOH

- → M’(OH)2 ↓ + 2MCl

0,15 → 0,3 (mol)

→ -kl OHm = m + m = 5,2 + 0,3.17 = 10,3 gam → áp án B

Câu 5: Cho hn h p A gm Al và Na tác dng v i nư c dư thu ư c 8,96 lít khí H2 (ktc) và

còn li mt lư ng cht rn không tan. Khi lư ng ca Na trong A là


HD:

Các phn ng hóa hc xy ra:

2 2

2 2 2

1Na + H O NaOH + H2

3Al + NaOH + H O NaAlO + H

2

→ ↑

→ ↑

Do sau phn ng còn dư cht rn không tan nên Al còn dư. Nu t s mol Na trong hn h p

là x ta ư c

2H

x 3xn = + =2x=0,4 mol x=0,2 mol

2 2 → → mNa = 0,2.23 = 4,6 gam → áp án B


14/57

16

Trong tr ư ng h p h n h p gm Al và kim loi ki m tác d ng v i nư c mà Al d ư có th vi t

phươ ng trình phn ng Na + Al + H 2O → NaAlO2 + 2H 2 ↑

th y t l n Alpư = n Na = 22 H n

Câu 6: Hòa tan 7,8 gam hn h p Al và Mg bng dung dch HCl dư. Sau phn ng khi lư ng

dung dch axit tăng 7 gam. Khi lư ng Al và Mg trong hn h p u làA. 5,4 và 2,4. B. 2,7 và 3,6. C. 2,7 và 2,4. D. 5,4 và 3,6.

HD:

Áp dng nh lut bo toàn khi lư ng ư c

mdd tăng = mkl -2H

m = 7 (g) → 2H

m = 7,8 - 7 = 0,8 (g) → 2H

n = 0,4 (mol)

Gi x, y ln lư t là s mol Al, Mg.

Theo nh lut bo toàn electron ta có:

3x + 2y = 0,4.2 = 0,8 (*)

Theo : 27x + 24y = 7,8 (**)

Gii h (*) và (**) ta ư c 0,20,1

x y

==

→ mAl = 5,4 (g); mMg = 2,4 (g) → áp án A

Câu 7: Cho 3,78 gam hn h p X gm Mg và Al vào 250 ml dung dch Y gm HCl 1M và

H2SO4 0,5M thu ư c dung dch Z và 4,368 lít H2 (ktc). Phn trăm khi lư ng Mg và Al

trong X tươ ng ng là

A. 37,21% Mg và 62,79% Al. B. 62,79% Mg và 37,21% Al.

C. 45,24% Mg và 54,76% Al. D. 28,57% Mg và 71,43% Al.

HD:

+Hn = 0,25(1 + 2.0,5) = 0,5 (mol)

2Hn = 0,195 < +H

1n

2= 0,25 nên phn ng trên dư axit.

Gi x, y ln lư t là s mol Mg, Al, ta có h phươ ng trình:

24x+27y=3,78 x=0,045 %Mg=28,57%

2x+3y=0,39 y=0,1 %Al=71,43%

⇒ ⇒

→ áp án D

Câu 8: Hòa tan hoàn toàn 15,8 gam hn h p Mg, Fe, Al trong dung dch H2SO4 loãng, dư thu

ư c 13,44 lít khí H2 (ktc) và dung dch X. Cho X tác dng v i dung dch NaOH thu ư c

lư ng kt ta l n nht là m gam. Giá tr ca m là

A. 20,6. B. 26,0. C. 32,6. D. 36,2.

HD:

Ta có sơ phn ng:

Hn h p 2 42

4 2

+H SO +NaOH4 2-H

2 4 3 3

MgSO Mg(OH)Mg

Fe FeSO Fe(OH)

Al Al (SO ) Al(OH)

→ →

→ - 2-24

HOH SOn =2n =2n = 1,2 mol →

maxm

↓= 1,2.17 + 15,8 = 36,2 gam → áp án D.


15/57

17

Câu 9: Cho 5,35 gam hn h p X gm Mg, Fe, Al vào 250 ml dung dch Y gm H2SO4 0,5M

và HCl 1M, thu ư c 3,92 lít khí (ktc) và dung dch Y. Cô cn dung dch Y trong iu kin

không có không khí thu ư c m gam cht rn khan. Giá tr ca m là

A. 20,9. B. 26,225. C. 26,375. D. 28,6.

HD:

+

H

n = 0,25(2.0,5 + 1) = 0,5 (mol)

2Hn = 0,175 < +H

1n

2= 0,25→ dư axit

2-4SO

n = 0,25.0,5 = 0,125 < 0,175

Do ó khi cô cn dung dch thu ư c hn h p mui sunfat và mui clorua

Có 2 quan i m xét bài toán này

Quan i m 1: Do HCl d bay hơ i nên khi cô cn dung d ch HCl bay hơ i h t → s mol g c

SO 24− t o mu i là t i a.

→ mmui = 5,35 + 96.0,125 + (0,175 - 0,125).2.35,5 = 20,9 (gam)

Quan i m 2: Coi 2 axit là như nhau v kh năng còn li trong dung d ch → ch tính ư c

gi i hn kh i lư ng mu i.

→ 5,35 + 0,25.35,5 +0, 35 0, 25

2

−.96 = 19,025 gam ≤ mmui ≤ 20,9 gam

Như v y dù xét theo quan i m nào cũng ch thu ư c mt áp án duy nh t → áp án A

Câu 10: Hòa tan hoàn toàn 10,4 gam hn h p X gm Fe và Mg bng mt lư ng va dung

dch HCl 20%, thu ư c dung dch D. Nng FeCl2 trong dung dch D là 15,757%.

a. Nng phn trăm ca MgCl2 trong dung dch D là

A. 11,787%. B. 84,243%. C. 88,213%. D. 15,757%.

b. Phn trăm khi lư ng ca Fe trong hn h p X là

A. 30%. B. 70%. C. 20%. D. 80%.

HD:

a. Gi s mol Fe, Mg ln lư t là x, y

Ta có: 56x + 24y = 10,4 (*)

S mol H2 = x + y → nHCl = 2(x + y) → mddHCl =36,5.2(x+y).100

=355(x+y)20

(g)

Theo LBTKL : mdd sau pư = 10,4 + 355(x+y) - 2(x+y) = 10,4 + 353(x + y)

Theo : C%(FeCl2) =

127x 15,757

=10,4+353(x+y) 100 (**)

Gii h phươ ng trình (*) và (**) ta ư cx=0,128

y=0,134

→ % MgCl2 = 11,787% → áp án A

b. %Fe = 70% → áp án B.

C©u 11: Hçn hîp Y gåm 3 kim lo¹i Na, Al, Fe ®−îc nghiÒn nhá trén ®Òu vµ chia thµnh 3 phÇn

b»ng nhau. Hoµ tan phÇn 1 trong 0,5 lÝt dung dÞch HCl 1,2M ®−îc 5,04 lÝt khÝ vµ dung dÞch A.


16/57

18

PhÇn 2 cho t¸c dông víi dung dÞch NaOH d− thu ®−îc 3,92 lÝt khÝ. PhÇn 3 cho t¸c dông víi

n−íc d− thu ®−îc 2,24 lÝt khÝ. BiÕt thÓ tÝch c¸c khÝ ®o ë ®ktc và thÓ tÝch dung dÞch kh«ng ®æi.

a. Khèi l−îng cña Na, Al trong Y lÇn l−ît lµ

A. 3,45g; 8,10g. B. 1,15g; 2,70g. C. 8,10g; 3,45g. D. 2,70g; 1,15g.

b. Nång ®é mol/lÝt cña HCl trong dung dÞch A lµ

A. 0,1M. B. 0,2M. C. 0,3M. D. 0,4M.

c. Khèi l−îng chÊt tan trong dung dÞch A lµ

A. 35,925g. B. 25,425g. C. 41,400g. D. 28,100g.

HD:

PhÇn 1: 2Na + 2HCl → 2NaCl + H2

Fe + 2HCl → FeCl2 + H2

2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2

PhÇn 2: 2Na + 2H2O → 2NaOH + H2

2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2

PhÇn 3: 2Na + 2H2O → 2NaOH + H2

2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2

2H (3)n = 0,1 mol <

2H (2)n = 0,175 mol → ë phÇn 3 cßn d− Al → 2H (3)Na

nn =

2 = 0,05 mol

→ Al(0,175-0,1).2

n =0,05+ =0,1(mol)3

→ 2 2Fe H (1) H (2)

n =n -n = 0,05 mol

a. → mNa = 3.0,05.23 = 3,45 gam; mAl = 3.0,1.27 = 8,1 gam → §¸p ¸n A.

b. CM/HCl(A) =0,5.1,2-0,225.2

=0,3M0,5

→ §¸p ¸n C.

c. mctan

= mkl + m

HCl -

2H (1)m = 28,1 (gam) → §¸p ¸n D.

C©u 12: Cho 20,1 gam hçn hîp A chøa Al, Mg, Al2O3 t¸c dông víi dung dÞch NaOH d− thu

®−îc 6,72 lÝt H2(®ktc). MÆt kh¸c, nÕu hoà tan hÕt 20,1 gam A vµo V lÝt dung dÞch HCl 1M thu

®−îc 15,68 lÝt H2(®ktc) vµ dung dÞch B. CÇn ph¶i dïng hÕt 300 ml dung dÞch KOH 1M míi

trung hßa hÕt l−îng axit cßn d− trong B. Khèi l−îng (gam) cña Al2O3 trong A vµ gi¸ trÞ cña V

lÇn l−ît lµ

A. 5,1 vµ 1,7. B. 10,2 vµ 2,0. C. 10,2 vµ 1,7. D. 5,1 vµ 2,0 .

HD:

Hçn hîp A + dung dÞch NaOH → 2Al H

3n = n =

2

0,2 mol.

Hçn hîp A + dung dÞch HCl → nMg = 0,7 – 0,3 = 0,4 mol → 2 3Al Om = 5,1 gam

→ 2 2 3HCl H KOH Al O

n =2n +n +6n = 2 mol → VddHCl = 2 lÝt → §¸p ¸n D.

C©u 13: Hoµ tan hoµn toµn 24,3g Al vµo dung dÞch HNO3 lo·ng, d− thu ®−îc V lÝt hçn hîp

khÝ NO vµ N2O (®ktc) cã tû khèi h¬i so víi H2 lµ 20,25 (ph¶n øng kh«ng t¹o NH4NO3). Gi¸ trÞ

cña V lµ

A. 6,72. B. 8,96. C. 11,20. D. 13,44.


17/57

19

HD:

§Æt sè mol NO vµ N2O lÇn l−ît lµ x vµ y (mol).

¸p dông s¬ ®å ®−êng chÐo, ta ®−îc

x 44-40,5 1= =

y 40,5-30 3 → y = 3x

¸p dông ph−¬ng ph¸p b¶o toµn electron ta ®−îc ne = 3n

Al = 2,7 = 3x + 8y = 3x + 8.3x

→ x = 0,1 (mol) → y = 0,3 (mol) → V = 8,96 lÝt → §¸p ¸n B.

C©u 14: Ho tan 23,4 gam G gåm Al, Fe, Cu b»ng mét l−îng võa ®ñ dung dÞch H 2SO4 ®Æc,

nãng, thu ®−îc 15,12 lÝt khÝ SO2 (®ktc) vµ dung dÞch chøa m gam muèi. Gi¸ trÞ cña m lµ

A. 153,0. B. 95,8. C. 88,2. D. 75,8.

HD:

2-4SO

n t¹o muèi = 2SOn = 0,675 (mol) → mmuèi = 23,4 + 0,675.96 = 88,2 (gam) → §¸p ¸n C.

C©u 15: Cho 18,2 gam hçn hîp A gåm Al, Cu vµo 100 ml dung dÞch B chøa HNO 3 2M vµ

H2SO4 12M, ®un nãng thu ®−îc dung dÞch C vµ 8,96 lÝt hçn hîp khÝ D (®ktc) gåm NO vµ SO 2,

tØ khèi cña D so víi H2 lµ 23,5.a. Khèi l−îng cña Al trong 18,2 gam A lµ

A. 2,7g. B. 5,4g. C. 8,1g. D. 10,8g.

b. Tæng khèi l−îng chÊt tan trong C lµ

A. 66,2 g. B. 129,6g. C. 96,8g. D. 115,2g.

HD:

a. nD = 0,4 mol

nNO = D64-47

n47-30

= 0,2 mol =2SO

n

§Æt sè mol Al, Cu trong 18,2 gam A lÇn l−ît lµ x, y (mol)→

27x + 64y = 18,2 (*)ne = 3x + 2y = 0,2.3 + 0,2.2 = 1 (**)

Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh (*) vµ (**) ®−îcx=0,2

y=0,2

→ mAl = 5,4 gam → §¸p ¸n B.

b. Theo sù b¶o toµn sè nguyªn tè O ta ®−îc2 2H Osp NO SO

n =2n +2n = 0,8 mol

mc.tan/C = mkl + maxit – mD – mn−íc = 18,2 + 0,2.63 + 1,2.98 – 0,4.47 - 0,8.18 = 115,2 (gam)

→ §¸p ¸n D.

C©u 16: Hoµ tan 3 gam hçn hîp A gåm kim lo¹i R ho¸ trÞ 1 vµ kim lo¹i M ho¸ trÞ 2 võa ®ñ

vµo dung dÞch chøa HNO3 vµ H2SO4 vµ ®un nãng, thu ®−îc 2,94 gam hçn hîp khÝ B gåm NO 2

vµ SO2. ThÓ tÝch cña B l 1,344 lÝt (®ktc). Khèi l−îng muèi khan thu ®−îc lµA. 6,36g. B. 5,06g. C. 10,56g. D. 12,26g.

HD:

Gäi sè mol NO2 vµ SO2 lÇn l−ît lµ x vµ y → 46x + 64y = 2,94 (*)

x + y = 0,06 (**)

→x=0,05

y=0,01

→ 3 NO

n − t¹o muèi + 2 2-4SO

n t¹o muèi = ne = 0,07


18/57

20

Tr−êng hîp nµy chit Ýnh ®−îc giíi h¹n khèi l−îng muèi nÕu coi chØ cã gèc NO 3− hay gèc SO 24

−

t¹o muèi.

Khèi l−îng hçn hîp muèi sÏ lín nhÊt khi chØ cã muèi nitrat vµ nhá nhÊt khi chØ cã muèi

sunfat → 3 + 0,035.96 = 6,36 ≤ mhçn hîp muèi ≤ 3 + 0,07.62 = 7,34 → §¸p ¸n A.

C©u 17: Cho 11,28 gam hçn hîp A gåm Cu, Ag t¸c dông võa ®ñ víi 200ml dung dÞch B gåm

HNO3 1M vµ H2SO4 0,2M thu ®−îc khÝ NO duy nhÊt vµ dung dÞch C chøa m gam chÊt tan. Gi¸trÞ cña m lµ

A. 19,34. B. 15,12. C. 23,18. D. 27,52.

HD:

XÐt nöa ph¶n øng 4H+ + NO 3− + 3e → NO + 2H2O

0,28 → 0,07

V× ph¶n øng võa ®ñ nªn ngèc axit t¹o muèi = ngèc axit ban ®Çu - ngèc axit bÞ khö .

→ mctan = mkl + mgèc axit = 11,28 + 0,04.96 + (0,2 – 0,07).62 = 23,18 gam → §¸p ¸n C.

C©u 18: Hçn hîp X gåm Mg v MgO ®−îc chia thµnh 2 phÇn b»ng nhau. Cho phÇn 1 t¸c

dông hÕt víi dung dÞch HCl thu ®−îc 3,136 lÝt khÝ (®ktc); c« c¹n dung dÞch vµ lµm kh« th× thu®−îc 14,25g chÊt r¾n khan A. Cho phÇn 2 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HNO3 th× thu ®−îc 0,448

lÝt khÝ Y (®ktc), c« c¹n dung dÞch vµ lµm kh« th× thu ®−îc 23 gam chÊt r¾n khan B.

a. PhÇn tr¨m khèi l−îng cña Mg trong hçn hîp X lµ

A. 10,64%. B. 89,36%. C. 44,68%. D. 55,32%.

b. C«ng thøc ph©n tö cña Y lµ

A. NO2. B. NO. C. N2O. D. N2.

HD:

a. nMg = 0,14 mol, 2MgCln = 0,15 mol → nMgO = 0,01 mol. → %mMg = 89,36% → §¸p ¸n B.

b. → 3 2Mg(NO )n = 0,15 mol → 3 2Mg(NO )m = 22,2 gam < 23 → cã NH4NO3 ®−îc t¹o thµnh

→ 4 3NH NO

n = 0,01 mol

N+5 + n e → X

0,2 → 0,02 (mol)

→ n = 10 → X lµ N2 → §¸p ¸n D.

C©u 19: Hoµ tan hoµn toµn 19,33 gam hçn hîp X gåm Fe, Cu vµ Pb trong dung dÞch HNO3 d−

thu ®−îc 5,376 lÝt khÝ NO (®ktc) vµ dung dÞch Y. C« c¹n Y råi nung chÊt r¾n ®Õn khèi l−îng

kh«ng ®æi thu ®−îc m gam chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña m lµ

A. 63,97. B. 25,09. C. 30,85. D. 40,02.

HD:

Hçn hîp X

Fe

Cu

Pb

3+HNO-NO

→o

3 3 2 3

t3 2

3 2

Fe(NO ) Fe O

Cu(NO ) CuO

PbOPb(NO )

→

→ nO =3

2nNO = 0,36 mol → m = 19,33 + 0,36.16 = 25,09 gam → §¸p ¸n B.


19/57

21

C©u 20: Hßa tan hoµn toµn 14,0 gam Fe trong 400ml dung dÞch HNO3 2M thu ®−îc dung dÞch

X chøa m gam muèi vµ khÝ NO (lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt). Gi¸ trÞ cña m lµ

A. 48,4. B. 60,5. C. 51,2. D. 54,0.

HD:

Do Fe d− t¸c dông víi muèi s¾t (III) → Fe tan hÕt

XÐt nöa ph¶n øng 4H+ + NO3

− + 3e → NO + 2H2O

0,8 → 0,2 (mol)

→ mmuèi = 14 + 0,6.62 = 51,2 (gam) → §¸p ¸n C.

C©u 21: Cho 3,84 gam Cu ph¶n øng víi 80ml dung dÞch HNO 3 1M tho¸t ra V1 lÝt khÝ NO.

Cho 3,84 gam Cu ph¶n øng víi 80ml dung dÞch HNO3 1M vµ H2SO4 0,5M tho¸t ra V2 lÝt khÝ

NO. BiÕt NO lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt vµ c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn. Quan hÖ gi÷a

V1 vµ V2 lµ

A. V2 = V1. B. V2 = 2,5V1. C. V2 = 2V1. D. V2 = 1,5V1.

HD:

XÐt ph−¬ng tr×nh ion

3Cu + 8H+ + 2NO 3− → 3Cu2+ + 2NO + 4H2O

TN1: 0,06 0,08 0,08 → 0,02 (mol)

TN2: 0,06 0,16 0,08 → 0,04 (mol)

→ V2 = 2V1 → §¸p ¸n C.

C©u 22: DÉn tõ tõ V lÝt hçn hîp khÝ X (®ktc) gåm CO vµ H2 qua èng sø chøa 16,8 gam hçn

hîp CuO, Fe3O4 vµ Al2O3 nung nãng ®Õn khi X ph¶n øng hÕt, thu ®−îc hçn hîp khÝ vµ h¬i

nÆng h¬n khèi l−îng cña X lµ 0,32 gam.

a. Gi¸ trÞ cña V lµ

A. 0,112. B. 0,224. C. 0,448. D. 0,896.

b. Sè gam chÊt r¾n cßn l¹i trong èng sø lµ

A.12,12. B. 16,48. C. 17,12. D. 20,48.

HD:

a. ¸p dông sù b¶o toµn sè nguyªn tè O ®−îc nhh = nO = 0,02 → V = 0,448 lÝt → §¸p ¸n C.

b. mc.r¾n cßn = mhçn hîp oxit – mO = 16,48 (gam) → §¸p ¸n B.

C©u 23: Hçn hîp A gåm Fe2O3; Fe3O4; FeO víi sè mol b»ng nhau. LÊy x gam A cho vµo mét

èng sø, nung nãng råi cho 1 luång khÝ CO ®i qua, toµn bé khÝ CO2 sinh ra ®−îc hÊp thô hÕt

vµo dung dÞch Ba(OH)2 d− thu ®−îc y gam kÕt tña. ChÊt r¾n cßn l¹i trong èng sø cã khèi l−îng

19,200 gam gåm Fe, FeO vµ Fe3O

4, Fe

2O

3. Cho hçn hîp nµy t¸c dông hÕt víi dung dÞch HNO

3

thu ®−îc 2,24 lÝt khÝ NO lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt (®ktc).

a. Gi¸ trÞ cña x vµ y t−¬ng øng lµ

A. 20,880 vµ 20,685. B. 20,880 vµ 1,970. C. 18,826 vµ 1,970. D. 18,826 vµ 20,685.

b. Sè mol HNO3 ®· tham gia ph¶n øng lµ

A. 1,05. B. 0,91. C. 0,63. D. 1,26.

HD:

a. Coi hçn hîp A chØ cã Fe3O4, ta cã ph¶n øng x¶y ra theo s¬ ®å


20/57

22

3

2

+HNO+CO3 4 3 3-CO -NO

3 4

2 3

Fe

FeOFe O Fe(NO )

Fe O

Fe O

→ →

Ta xÐt s¬ ®å gi¶ t−ëng sau

32 +HNO+O3 4 3 3-NO

3 4

2 3

FeFeO

Fe O Fe Fe(NO )Fe O

Fe O

→ → →

¸p dông ph−¬ng ph¸p b¶o toµn electron kÕt hîp víi b¶o toµn khèi l−îng ta ®−îc

nFe = 0,27 mol → 3 4Fe On = 0,09 → x = 20,88 gam

→2CO

n = nO = 0,105 → y = 20,685 gam → §¸p ¸n A.

b. 3 3 3HNO Fe(NO ) NO

n =3n +n = 0,91 mol → §¸p ¸n B.

C©u 24: Hßa tan hoµn toµn 13,0 gam Zn trong dung dÞch HNO 3 lo·ng, d− thu ®−îc dung dÞchX vµ 0,448 lÝt khÝ N2 (®ktc). Khèi l−îng muèi trong dung dÞch X lµ


HD:

nZn = 0,2 mol → ne cho = 0,4 mol

2Nn = 0,02 mol → ne = 0,2 mol < 0,4 → ph¶n øng t¹o NH4NO3

→4 3NH NO

0,4-0,2n =

8= 0,025 mol

→ dung dÞch X chøa 2 muèi Zn(NO3)2 vµ NH4NO3 → mmuèi = 39,8 gam → §¸p ¸n D.

C©u 25: Cho 1,82 gam hçn hîp bét X gåm Cu vµ Ag (tØ lÖ sè mol t−¬ng øng lµ 4:1) vµo 30 mldung dÞch gåm H2SO4 0,5M vµ HNO3 2M, sau khi c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, thu ®−îc a

mol khÝ NO (s¶n phÈm khö duy nhÊt cña N+5). Trén a mol NO trªn víi 0,1 mol O2 thu ®−îc

hçn hîp khÝ Y. Cho toµn bé Y t¸c dông víi H2O, thu ®−îc 150 ml dung dÞch cã pH = z. Gi¸ trÞ

cña Z lµ

A. 1. B. 4. C. 3. D. 2.

HD:

§Æt nAg = x (mol) → nCu = 4x (mol) → mhh = 108x + 64.4x = 1,82 → x = 0,005 (mol)

3HNOn = 0,06 mol,

2 4H SOn = 0,015 mol → +Hn = 0,09 mol, -3NOn

= 0,06 mol.

Do c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn → Cu ph¶n øng tr−íc

3Cu + 8H+ + 2NO 3− → 3Cu2+ + 2NO + 4H2O

0,02 → 0,16

3 →

0,04

3 →

0,04

3 (mol)

3Ag + 4H+ + NO 3− → 3Ag+ + NO + 2H2O

0,005 → 0,02

3 →

0,005

3 →

0,005

3 (mol)


21/57

23

H+ vµ NO 3− cßn d− sau ph¶n øng → nNO = 0,015 mol.

2NO + O2 → 2NO2

0,015 → 0,0075 → 0,015 (mol)

4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3

0,015 → 0,00375 → 0,015 (mol)

NÕu O 2 d− cã thÓ xÐt sù b¶o toµn sè nguyªn tè N ®Ó cã 3HNO N NOn =n =n → dung dÞch thu ®−îc cã +M/HC = 0,1M → pH = 1 → §¸p ¸n A.

III. Bài tp t gii

C©u 1: à à − −Ho tan 13,1 gam hçn hîp X gåm Li, Na, K v o n íc thu ® îc V lÝt khÝ H2 (®ktc)

v dung dÞ à −ch Y. Trung ho Y b»ng dung dÞch HCl thu ® îc dung dÞch chøa 30,85 gam

muèi. Gi¸ trÞ cña V l

A. 5,60. B. 8,96. C. 13,44. D. 6,72.

C©u 2: Cho hçn hîp A gåm Al v Na t¸c dông víi H2 − −O d thu ® îc 8,96 lÝt khÝ H2 (®ktc)

à −v cßn l¹i mét l îng chÊt r¾n kh«ng tan. − àKhèi l îng cña Na trong A lA. 2,3 gam. B. 4,6 gam. C. 6,9 gam. D. 9,2 gam.

C©u 3: à à − −Ho tan 13,8 gam hçn hîp X gåm Li, Na, K v o n íc thu ® îc V lÝt khÝ H2 (®ktc)

v dung dÞch Y. Sôc CO2 − à −d v o dung dÞch Y thu ® îc 50,4 gam muèi. Gi̧ trÞ cña V l

A. 5,60. B. 8,96. C. 13,44. D. 6,72.

C©u 4: à à à à à − −Ho tan ho n to n 13,200 gam hçn hîp Na v K v o n íc thu ® îc dung dÞch X

v 4,48 lÝt khÝ H2 (®ktc). Cho 5,200 gam hçn hîp gåm Mg v Fe t¸c dông hÕt víi dung dÞch

−HCl thu ® îc dung dÞch Y chøa m gam muèi v 3,36 lÝt khÝ H2 (®ktc). Cho X t¸c dông víi Y

à à −®Õn khi ph¶n øng ho n to n thu ® îc x gam kÕt tña.

a. Gi¸ trÞ cña m lA. 10,525. B. 9,580. C. 15,850. D. 25,167.

b. Gi¸ trÞ cña x l

A. 12,000. B. 10,300. C. 14,875. D. 22,235.

C©u 5: Ho à à à − −tan ho n to n hçn hîp 2 kim lo¹i kiÒm v o n íc thu ® îc 0,448 lÝt khÝ H2

(®ktc) v 400 ml dung dÞch X. Gi¸ trÞ pH cña dung dÞch X l

A. 1. B. 2. C. 12. D. 13.

C©u 6: à à − − −Hçn hîp X gåm Na v Al. Cho m gam X v o mét l îng n íc d th× tho¸t ra V lÝt

khÝ à − −. NÕu còng cho m gam X v o dung dÞch NaOH d th× thu ® îc 1,75V lÝt khÝ. BiÕt c¸c khÝ

®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt. Thnh phÇn phÇn tr¨ − àm khèi l îng cña Na trong X l

A. 39,87%. B. 29,87%. C. 49,87%. D. 77,31%.

C©u 7: Cho hçn hîp Na, K v B − − àa t¸c dông hÕt víi n íc, thu ® îc dung dÞch X v 6,72 lÝt

khÝ H2 (®ktc). NÕu cho X t¸c dông hÕt víi dung dÞch Al(NO3)3 th× sè gam kÕt tña lín nhÊt thu

− à® îc l



22/57

24

C©u 8: Cho m gam hçn hîp A gåm K v Al t¸ − − −c dông víi n íc d , thu ® îc 4,48 lÝt khÝ H2

− −(®ktc). NÕu cho m gam A t¸c dông víi dung dÞch NaOH d , th× thu ® îc 7,84 lÝt H2 (®ktc).

PhÇn t − àr¨m khèi l îng cña K trong A l

A. 83,87%. B. 16,13%. C. 41,94%. D. 58,06%.

C©u 9: Cho 18,6 gam hçn hîp A gåm K v Al t¸c dông hÕt víi dung dÞch NaOH th× thu

−® îc 15,68 lÝt khÝ H2 (®ktc). NÕu cho 18,6 gam A t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl th× sè gam

− àmuèi thu ® îc l

A. 68,30. B. 63,80. C. 43,45. D. 44,35.

C©u 10: Ho tan hon ton hçn hîp X gåm 5,6 gam Fe v 32,0 gam Fe2O3 trong dung dÞch

HCl d− −thu ® îc dung dÞch Y chøa m gam muèi. Gi̧ trÞ cña m l

A. 77,7. B. 70,6. C. 63,5. D. 45,2.

C©u 11: Chia 16,9 gam hçn hîp Mg, Fe, Zn thnh 2 phÇn b»ng nhau. PhÇn 1 t¸c dông võa ®ñ

víi V1 lÝt dung dÞch HCl 2M th − àu ® îc x gam muèi v 4,48 lÝt khÝ H2 (®ktc). PhÇn 2 t¸c dông

võa ®ñ víi V2 lÝt dung dÞch H2SO4 −0,1M thu ® îc y gam muèi.

a. Gi¸ trÞ cña x l

A. 22,65. B. 24,00. C. 28,00. D. 31,10.b. Gi¸ trÞ cña y l

A. 17,86. B. 18,05. C. 26,50. D. 27,65.

c. Gi¸ trÞ cña V1 v V2 − àlÇn l ît l

A. 0,2 v 0,1. B. 0,4 v 0,2. C. 0,2 v 2. D. 0,4 v 2.

C©u 12: Chia 2,290 gam hçn hîp Mg, Al, Zn thnh 2 phÇn b»ng nhau. PhÇn 1 ho tan hon

ton trong dung dÞch HCl võa ®ñ −thu ® îc 1,456 lÝt H2 (®ktc) v t¹o ra x gam muèi. PhÇn 2

cho t¸c dông víi O2 − −d , thu ® îc y gam 3 oxit.

a. Gi¸ trÞ cña x l

A. 6,905. B. 6,890. C. 5,890. D. 5,760.b. Gi¸ trÞ cña y l

A. 2,185. B. 3,225. C. 4,213. D. 5,672.

C©u 13: Chia m gam hçn hîp 2 kim lo¹i X v Y cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi thnh 2 phÇn b»ng

nhau. PhÇn 1 ho tan hÕt trong dung dÞch H2SO4 −lo·ng thu ® îc 1,792 kÝt khÝ H2 (®ktc). PhÇn

− −2 nung trong oxi ®Õn khèi l îng kh«ng ®æi thu ® îc 2,84 gam hçn hîp oxit. Gi̧ trÞ cña m l

A. 1,56. B. 2,20. C. 3,12. D. 4,40.

C©u 14: Ho tan hon ton 1,78 gam hçn hîp 3 kim lo¹i trong dung dÞch H2SO4 lo·ng thu

−

® îc 0,896 lÝt khÝ H2 (®ktc) v dung dÞch chøa m gam muèi. Gi¸ trÞ cña m lA. 5,62. B. 3,70. C. 5,70. D. 6,52.

C©u 15: Cho 11,0 gam hçn hîp Al v Fe t¸c dông hÕ −t víi dung dÞch HCl thu ® îc 8,96 lÝt H2

(®ktc). PhÇn tr¨m khèi − àl îng cña Fe trong hçn hîp l

A. 49,09%. B. 50,91%. C. 40,91%. D. 59,09%.

C©u 16: Ho tan hon ton 24,3g Al vo dung dÞch HNO3 − −lo·ng d thu ® îc V lÝt hçn

hîp khÝ NO v N2O (®ktc) cã tûkhèi h¬i so víi H2 l 20,25. Gi¸ trÞ cña V l

A. 6,72. B. 8,96. C. 11,20. D. 13,44.


23/57

25

C©u 17: Cho 9,9 gam hçn hîp gåm mét kim lo¹i M hãa trÞ 2 v mét kim lo¹i R hãa trÞ 3 t¸c

dông víi dung dÞch HNO3 võa ®ñ − àthu ® îc dung dÞch A v 11,2 lÝt hçn hîp khÝ B gåm NO2

v NO cã tû khèi so víi H2 à − àl 19,8. Khèi l îng muèi trong dung dÞch A l

A. 65,7g. B. 40,9g. C. 96,7g. D. 70,8g.

C©u 18: Ho tan hçn hîp gåm Mg, Al, Zn trong V lÝt dung dÞch HNO 3 2M võa ®ñ −thu ® îc

1,68lit hçn hîp khÝ X (®ktc) gåm N2O v N2. TØ khèi cña X so víi H2 l 17,2. Gi¸ trÞ cña V

l

A. 0,42. B. 0,84. C. 0,48. D. 0,24.

C©u 19: Ho tan hon ton 13,68 gam hçn hîp X gåm Al, Cu, Fe b»ng dung dÞch HNO3

− −loNng, d thu ® îc 1,568 lÝt khÝ N2O (®ktc) v dung dÞch chøa m gam muèi. Gi¸ trÞ cña m

l

A. 48,40. B. 31,04. C. 57,08. D. 62,70.

C©u 20: Chia 14,8 gam hçn hîp gåm Mg, Ni, Zn thnh 2 phÇn b»ng nhau. PhÇn 1 ho tan

hon ton trong dung dÞch H2SO4 − −®Æc nãng d thu ® îc 3,36 lÝt khÝ SO2(®ktc). PhÇn 2 nung

−trong oxi d ®Õn khèi l− −îng kh«ng ®æi thu ® îc m gam chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña m l

A. 17,2. B. 16,0. C. 9,8. D. 8,6.

C©u 21: Cho 3,76 gam hçn hîp X gåm Mg, Fe, Cu t¸c dông víi dung dÞch HNO 3 −d thu

−® îc 1,344 lÝt khÝ NO (®ktc) v dung dÞch Y. Cho Y t¸c dông víi dung dÞch N −aOH d thu

− à® îc m gam kÕt tña. Gi¸ trÞ cña m l

A. 7,84. B. 4,78. C. 5,80. D. 6,82.

C©u 22: Ho tan hon ton m gam hçn X gåm Al, Fe, Cu vo dung dÞch HNO 3 ®Æc nãng

− − àd , thu ® îc dung dÞch Y chøa 39,99 gam muèi v 7,168 lÝt khÝ NO2 (®ktc). Gi¸ trÞ cña m l

A. 20,15. B. 30,07. C. 32,28. D. 19,84.

C©u 23: à −

Ho tan 1,19 gam hçn hîp A gåm Al, Zn b»ng dung dÞch HCl võa ®ñ thu ® îc dungà − àdÞch X v V lÝt khÝ Y (®ktc). C« c¹n dung dÞch X ® îc 4,03 gam muèi khan. Gi¸ trÞ cña V l

A. 0,224. B. 0,448. C. 0,896. D. 1,792.

C©u 24: Nung m gam Fe trong kh«ng khÝ, thu ®−îc 104,8 gam hçn hîp X gåm Fe, Fe 2O3,

FeO, Fe3O4. Hßa tan hoµn toµn X trong dung dÞch HNO3 d−, thu ®−îc dung dÞch Y vµ 12,096

lÝt hçn hîp khÝ Z gåm NO vµ NO2 (®ktc) cã tØ khèi so víi He lµ 10,167. Gi¸ trÞ cña m lµ

A.78,4. B. 84,0. C. 72,8. D. 89,6.

C©u 25: §èt ch¸y 5,6 gam bét Fe nung ®á trong b×nh O 2, thu ®−îc 7,36 gam hçn hîp X gåm

Fe2O3, Fe3O4, FeO vµ Fe. Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp X b»ng dung dÞch HNO 3, thu ®−îc V lÝt

hçn hîp khÝ Y (®ktc) gåm NO2 vµ NO cã tØ khèi so víi H2 lµ 19. Gi¸ trÞ cña V lµ

A. 0,672. B. 0,224. C. 0,896. D. 1,120.

C©u 26: Nung m gam bét s¾t trong oxi, thu ®−îc 3 gam hçn hîp chÊt r¾n X. Hoµ tan hÕt hçn

hîp X trong dung dÞch HNO3 d−, thu ®−îc 0,56 lÝt (®ktc) khÝ NO lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt.

Gi¸ trÞ cña m lµ

A. 2,62. B. 2,32. C. 2,52. D. 2,22.

C©u 27: Cho m gam hçn hîp gåm Mg, Al vµo dung dÞch HNO3 võa ®ñ, thu ®−îc dung dÞch X

vµ hçn hîp khÝ Y gåm 0,2 mol NO; 0,15 mol N 2O vµ 0,05 mol N2 (ph¶n øng kh«ng t¹o


24/57

26

NH4NO3). NÕu cho dung dÞch NH3 d− vµo X th× thu ®−îc ®−îc 62,2 gam kÕt tña. Gi¸ trÞ cña m

lµ

A. 23,1. B. 21,3. C. 32,1. D. 31,2.

C©u 28: Cho 25,9 gam hçn hîp X gåm Mg, Al, Fe2O3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HNO3

lo·ng, d−, thu ®−îc 6,72 lÝt khÝ NO (®ktc). NÕu cho 25,9 gam X t¸c dông hÕt víi O 2 th× thu

®−îc m gam chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña m lµ

A. 28,3. B. 40,3. C. 29,5. D. 33,1.

C©u 29: Cho 9,6 gam Cu vµo 300 ml dung dÞch chøa NaNO3 0,5M vµ HCl 1M, thu ®−îc s¶n

phÈm khö duy nhÊt lµ V lÝt khÝ NO (®ktc). Gi¸ trÞ cña V lµ

A. 1,68. B. 3,36. C. 2,24. D. 1,12.

C©u 30: Cho 13,44 gam Fe vµo dung dÞch chøa 0,8 mol HNO3 ®Õn khi ph¶n øng hoµn toµn,

thu ®−îc dung dÞch X vµ khÝ NO lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt. Cho X t¸c dông víi dung dÞch

NaOH d−, thu ®−îc m gam kÕt tña. Gi¸ trÞ cña m lµ

A. 21,40. B. 25,68. C. 23,64. D. 21,60.

C©u 31: DÉn mét luång khÝ CO qua èng sø ®ùng m gam hçn hîp CuO, Fe2O3, Fe3O4 v Al2O3

à − − −råi cho khÝ tho ţ ra hÊp thô hÕt v o dung dÞch n íc v«i trong d thu ® îc 15 gam kÕt tña.−ChÊt r¾n cßn l¹i trong èng sø cã khèi l îng 215,0 gam. Gi¸ trÞ cña m l

A. 217,4. B. 219,8. C. 230,0. D. 249,0.

C©u 32: Cho hçn hîp A gåm 0,1 mol Fe v 0,2 mol Fe2O3 vo trong mét b×nh kÝn dung tÝch

kh«ng ®æi 11,2 lÝt chøa CO (®ktc). Nung nãng b×nh 1 thêi gian, sau ®ã lm l¹nh tíi 0 oC. Hçn

hîp khÝ trong b×nh lóc ny cã tØ khèi so víi H2 l 15,6.

a. −So víi tr íc thÝ nghiÖm th× sau thÝ nghiÖm ¸p suÊt trong b×nh

A. t¨ng. B. gi¶m

C. kh«ng ®æi. D. míi ®Çu gi¶m, sau ®ã t¨ng.

b. Sè gam chÊt r¾n cßn l¹i trong b×nh sau khi nung lA. 20,4. B. 35,5. C. 28,0. D. 36,0.

c. NÕu ph¶n øng x¶y ra víi hiÖu suÊt 100% th× sè gam chÊt r¾n sau khi nung l

A. 28,0. B. 29,6. C. 36,0. D. 34,8.

C©u 33: Cho khÝ CO qua èng chøa 15,2g hçn hîp gåm CuO v FeO nung nãng. Sau mét thêi

− àgian thu ® îc hçn hîp khÝ B v 13,6 gam chÊt r¾n C. Cho B ţ c dông víi dung dÞch Ca(OH)2

− − àd thu ® îc m gam kÕt tña. Gi¸ trÞ cña m l

A. 15,0. B. 10,0. C. 20,0. D. 25,0.

C©u 34: Khö hon ton 32,20 gam hçn hîp gåm CuO, Fe2O3 v ZnO b»ng CO ë nhiÖt ®é

−cao thu ® îc 25,00 gam hçn hîp X gåm 3 kim lo¹i. Cho X t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch

HNO3 − àth× thu ® îc V lÝt khÝ NO duy nhÊt (®ktc) v dung dÞch chøa m gam muèi (kh«ng chøa

NH4NO3).

a. Gi¸ trÞ cña m l

A. 52,90. B. 38,95. C. 42,42. D. 80.80.

b. Gi¸ trÞ cña V l

A. 20,16. B. 60,48. C. 6,72. D. 4,48.


25/57

27

C©u 35: Cho H2 −d qua 8,14 gam hçn hîp A gåm CuO, Al2O3 v FexOy nung nãng. Sau khi

−ph¶n øng xong, thu ® îc 1,44 gam H2O v a gam chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña a l

A. 6,70. B. 6,86. C. 6,78. D. 6,80.

C©u 36: Cho 44,56 gam hçn hîp A gåm FeO, Fe2O3 v Fe3O4 t¸c dông hon ton víi CO

− − à − −d (nung nãng) thu ® îc a gam chÊt r¾n. DÉn khÝ tho¸t ra v o dung dÞch n íc v«i trong d

thu − − −® îc 72,00 gam kÕt tña. NÕu còng cho l îng A nh trªn ţ c dông võa ®ñ víi Al (nung

− ànãng ch¶y) th× thu ® îc m gam chÊt r¾n. BiÕt c¸c ph¶n øng khö s¾t oxit chØ t¹o th nh kim

lo¹i.

a. Gi¸ trÞ cña a l

A. 21,52. B. 33,04. C. 32,48. D. 34,16.

b. Gi¸ trÞ cña m l

A. 73,72. B. 57,52. C. 51,01. D. 71,56.

C©u 37: Khö hon ton 69,6 gam hçn hîp A gåm FeO, Fe2O3, Fe3O4 v CuO ë nhiÖt ®é cao

à à −th nh kim lo¹i cÇn 24,64 lÝt khÝ CO (®ktc) v thu ® îc x gam chÊt r¾n. Còng cho 69,6 gam

A t¸c dông víi dung dÞch −HCl võa ®ñ thu ® îc dung dÞch B chøa y gam muèi. Cho B t¸c dông

− àvíi dung dÞch NaOH d thÊy t¹o th nh z gam kÕt tña.a. Gi¸ trÞ cña x l

A. 52,0. B. 34,4. C. 42,0. D. 28,8.

b. Gi¸ trÞ cña y l

A. 147,7. B. 130,1. C. 112,5. D. 208,2.

c. Gi¸ trÞ cña z l

A. 70,7. B. 89,4. C. 88,3. D. 87,2.

C©u 38: Ho tan hon ton 20,0 gam mét oxit kim lo¹i b»ng dung dÞch H2SO4 lo·ng thu

− à à − à® îc 50,0 gam muèi. Khö ho n to n l îng oxit ®ã th nh kim lo¹i ë nhiÖt ®é cao cÇn V lÝt

khÝ CO (®ktc). Gi¸ trÞ cña V lA. 2,80. B. 5,60. C. 6,72. D. 8,40.

Câu 39: Hòa tan hoàn toàn 2,17 gam hn h p 3 kim loi A, B, C (u ng trư c H2 trong

dãy in hóa) trong dung dch HCl dư thu ư c 2,24 lít khí H2 (ktc) và m gam mui. Giá tr

ca m là

A. 9,27. B. 5,72. C. 6,58. D. 6,48.

Câu 40: Cho m gam hn h p Mg và Al vào 250 ml dung dch hn h p HCl 1M và H2SO4

0,5M n phn ng hoàn toàn thu ư c 5,32 lít khí H2 (ktc) và dung dch Y. Coi th tích ca

dung dch là không i, pH ca dung dch Y là

A. 1. B. 6. C. 2. D. 7.C©u 41: Dung dÞch A chøa a mol HCl v b mol HNO3 −. Cho A ţ c dông víi mét l îng võa ®ñ

− àm gam Al thu ® îc dung dÞch B v 7,84 lÝt hçn hîp khÝ C (®ktc) gåm NO, N2O v H2 cã tû

khèi so víi H2 à −l 8,5. Trén C víi mét l îng O2 võa ®ñ v ®un nãng cho ph¶n øng hon

à − −to n, råi dÉn khÝ thu ® îc qua dung dÞch NaOH d thÊy cßn l¹i 0,56 lÝt khÝ (®ktc) tho¸t ra .

a. à − àGi¸ trÞ cña a v b t ¬ng øng l

A. 0,1 v 2. B. 2 v 0,1. C. 1 v 0,2. D. 0,2 v 1.



26/57

28

A. 2,7. B. 5,4. C. 18,0. D. 9,0.

Câu 42: Cho 7,68 gam Cu vào 200 ml dung dch gm HNO3 0,6M và H2SO4 0,5M. Sau khi

các phn ng xy ra hoàn toàn (sn phm kh duy nht là NO), cô cn cn thn toàn b dung

dch sau phn ng thì khi lư ng mui khan thu ư c là


Câu 43: Cho 0,87 gam hn h p gm Fe, Cu và Al vào bình ng 300 ml dung dch H2SO40,1M. Sau khi các phn ng xy ra hoàn toàn, thu ư c 0,32 gam cht rn và có 448 ml khí

(ktc) thoát ra. Thêm tip vào bình 0,425 gam NaNO3, khi các phn ng kt thúc thì th tích

khí NO (ktc, sn phm kh duy nht) to thành và khi lư ng mui trong dung dch là

A. 0,224 lít và 3,750 gam. B. 0,112 lít và 3,750 gam.

C. 0,224 lít và 3,865 gam. D. 0,112 lít và 3,865 gam.

Câu 44: Hòa tan hoàn toàn hn h p X gm Na và K vào dung dch HCl dư thu ư c dung

dch Y. Cô cn dung dch Y thu ư c (m + 31,95) gam hn h p cht rn khan. Hòa tan hoàn

toàn 2m gam hn h p X vào nư c thu ư c dung dch Z. Cho t t n ht dung dch Z vào

0,5 lít dung dch CrCl3 1M thu ư c kt ta có khi lư ng là


C©u 45: Cho m gam hn h p X gam Zn, Fe và Mg vào dung dch HCl dư thu ư c dung

dch Y. Thêm tip KNO3 dư vào dung dch Y thì thu ư c 0,672 lít khí NO duy nht (ktc).

Khi lư ng St có trong m gam hn h p X là


C©u 46: Chia hçn hîp X gåm Na, Mg v Al thnh 2 phÇn b»ng nhau. PhÇn 1 ho tan hon

ton trong dung dÞch HNO3 −thu ® îc 2,24 lÝt khÝ N2 (®ktc). PhÇn 2 cho t¸c dông víi dung

dÞch H2SO4 −lo·ng thu ® îc V lÝt khÝ H2 (®ktc). Gi¸ trÞ cña V l

A. 4,48. B. 5,6. C. 13,44. D. 11,2.

C©u 47: −DÉn mét luång khÝ CO d qua èng sø ®ùng Fe3O4 v CuO nung nãng ®Õn khi ph¶n

øng hon ton thu − −® îc 2,32 gam hçn hîp kim lo¹i. KhÝ tho¸t ra khái b×nh ® îc dÉn qua

− − −dung dÞch n íc v«i trong d thu ® îc 5 gam kÕt tña. Tæng sè gam 2 oxit ban ®Çu l

A. 6,24. B. 5,32. C. 4,56. D. 3,12.

C©u 48: Chia 48,2 gam hçn hîp gåm CuO, Fe2O3 v ZnO thnh 2 phÇn b»ng nhau. PhÇn 1

cho t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 − −lo·ng, d råi lÊy dung dÞch thu ® îc cho ţ c dông víi

− − àdung dÞch NaOH th× thu ® îc l îng kÕt tña lín nhÊt l 30,4 gam. PhÇn 2 nung nãng råi dÉn

à à −khÝ CO ®i qua ®Õn khÝ ph¶n øng ho n to n thu ® îc m gam hçn hîp 3 kim lo¹i.

a. Gi¸ trÞ cña m l

A. 18,5. B. 12,9. C. 42,6. D. 24,8.b. Sè lÝt khÝ CO (®ktc) ®· tham gia ph¶n øng l

A. 15,68. B. 3,92. C. 6,72. D. 7,84.

Câu 49: Hòa tan hoàn toàn 17,88 gam hn h p X gm hai kim loi kim A,B và kim loi

kim th M vào nư c thu ư c dung dch C và 0,24 mol khí bay ra. Dung dch D gm H2SO4

và HCl trong ó s mol HCl gp 4 ln s mol H2SO4.Cho bit M d tan trong nư c, MSO4

không tan.


27/57

29

a. trung hòa 1/2 dung dch C cn ht V lit dung dch D. Khi lư ng mui to thành trong

phn ng trung hòa là


b. Hòa tan hoàn toàn m gam Al vào 1/2 dung dch C thu ư c dung dch E và mt lư ng H2

bng 3/4 lư ng H2 thu ư c trên (khi hòa tan X vào nư c). m có giá tr là


c. Nu cho V lit dung dch D tác dng v i dung dch E thì lư ng kt ta thu ư c nhiu hơ n

lư ng kt ta to ra phn a. là


Câu 50: un nóng m gam hn h p Cu và Fe có t l khi lư ng tươ ng ng 7 : 3 v i mt

lư ng dung dch HNO3. Khi các phn ng kt thúc, thu ư c 0,75m gam cht rn, dung dch

X và 5,6 lít hn h p khí (ktc) gm NO và NO2 (không có sn phm kh khác ca N+5). Bit

lư ng HNO3 ã phn ng là 44,1 gam. Giá tr ca m là

A. 50,4. B. 40,5. C. 44,8. D. 33,6.

ÁP ÁN

Câu 1 2 3 4.a 4.b 5 6 7 8 9 10 11.a

A A B D C B D B B C A A A

Câu 11.b 11.c 12.a 12.b 13 14 15 16 17 18 19 20

A D C D A C A B B A A A C

Câu 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32.a

A D A C A C C A D A C A C

Câu 32.b 32.c 33 34.a 34.b 35 36.a 36.b 37.a 37.b 37.c 38

A D B B D C B B B A B B D

Câu 39 40 41.a 41.b 42 43 44 45 46 47 48.a 48.b

A A A C D A D B C D D A D

Câu 49.a 49.b 49.c 50

A B A C A


28/57

30

CH 2: BÀI TOÁN V DÃY IN HÓAI. Hư ng dn cách làm

- Nhn nh dng bài: Là các bài toán cho mt kim loi hoc hn h p kim loi tác dng v i

dung dch mui hoc axit (có th cha 1 hoc nhiu mui hoc dung dch axit hoc dung dch

hn h p mui và axit).

- Kin thc lí thuyt cn nm vng:

+ Bit th t các cp oxi hóa – kh trong dãy in hóa t ó bit ư c kim loi nào có

tính kh mnh, kim loi nào có tính kh yu, cation kim loi nào có tính oxi hóa mnh, cation

kim loi nào có tính oxi hóa yu.

+ Trong các bài tp dng này thì các phn ng hóa hc xy ra theo th t:

* Phn ng th nht là kim loi có tính kh mnh nht v i cation kim loi có tính oxi

hóa mnh nht. Hoc phn ng ca kim loi mnh nht v i axit.

* Phn ng tip theo tùy thuc vào d kin bài toán.

- Có nhiu kiu bài:

Ki u 1: Bài toán cho bit trư c thành phn nh lư ng ca kim loi, ca mui hay axit, ta ch

cn da vào phươ ng trình hóa hc bit cht nào còn dư t ó xác nh phn ng tip theo,

sau ó da vào s mol các cht ca phn ng tip theo làm tip,...

Ki u 2: Sau khi các kim loi và mui (hoc axit) phn ng v i nhau xong, sn phm thu ư c

ã bit thành phn c th như dung dch thu ư c cha my mui, cht rn sau phn ng cha

bao nhiêu kim loi,... V i kiu bài này, da vào thành phn ca các cht ban u xác nh

các phn ng xy ra.

Ki u 3: Sau khi các kim loi và mui (hoc axit) phn ng v i nhau xong, sn phm thu ư c

chưa bit thành phn c th. V i kiu này ta không bit trong phn ng cht nào ht, cht nào

dư nên ngay t phn ng th nht ta phi chia các trư ng h p , t ó xác nh thành phn sn

phm và phn ng xy ra tip theo.

- Các phươ ng pháp gii thư ng dùng:

+ phươ ng pháp tăng gim khi lư ng

+ Áp dng các nh lut bo toàn (khi lư ng, s nguyên t, electron, in tích)+ Lp sơ chuyn hóa

II. Bài tp minh ha

C©u 1: Nhóng mét thanh s¾t vo dung dÞch Cu(NO3)2 −mét thêi gian thÊy khèi l îng thanh

s¾t t¨ng 0,8 gam. −Khèi l îng s¾t ®· tham gia ph¶n øng l



29/57

31

HD:

Ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: Fe + Cu(NO3)2 → Fe(NO3)2 + Cu

¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l−îng ®−îc Fepu0,8

m = .56=5,6gam8

→ §¸p ¸n B.

C©u 2: Cho hçn hîp X gåm 0,1 mol Fe v 0,1 mol Al t¸c dông víi dung dÞch chøa 0,2 mol

CuSO4 ®Õn khi ph¶n øng à à −ho n to n thÊy khèi l îng chÊt r¾n t¨ng m gam. Gi¸ trÞ cña m l

A. 7,3. B. 4,5. C. 12,8. D. 7,7.

HD:

Bµi tËp nµy cã thµnh phÇn ®Þnh l−îng çc chÊt ®Çu ®· t−êng minh. Ta viÕt çc ph¶n øng theo

thø tù vµ ®Æt sè mol ®Ó tÝnh.

2Al + 3CuSO4 → Al2(SO4)3 + 3Cu

0,1 → 0,15 → 0,15 (mol)

Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu

0,05 ← 0,05 → 0,05 (mol)

→ khèi l−îng chÊt r¾n t¨ng mt¨ng = mCu – mAl - mFe p− = 0,2.64 – 0,1.27 – 0,05.56 = 7,3

gam

→ §¸p ¸n A

C©u 3: Nhóng 1 thanh Fe vo dung dÞch D chøa CuSO 4 à −v HCl mét thêi gian thu ® îc 4,48

lÝt khÝ H2 (®ktc) th× nhÊc −thanh Fe ra, thÊy khèi l îng thanh Fe gi¶m ®i 6,4 gam so víi ban

− à®Çu. Khèi l îng Fe ®· tham gia ph¶n øng l


HD:

Çc ph¶n øng x¶y ra theo thø tù

Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu (1)Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 ↑ (2)

Do ph¶n øng ®· gi¶i phãng H 2 nªn ph¶n øng (1) ®· x¶y ra hoµn toµn.

2Fe(2) Hn =n =0,2mol . Gäi sè mol Fe tham gia ph¶n øng (1) lµ x (mol), ta cã

mgi¶m = mFe p− – mCu = 56x + 56.0,2 – 64x = 6,4 → x = 0,6 (mol)

→ mFe p− = 0,8.56 = 44,8 gam → §¸p ¸n C.

C©u 4: Cho a g à −am hçn hîp Fe v Cu (Fe chiÕm 30% vÒ khèi l îng) t¸c dông víi dung dÞch

chøa 0,69 mol HNO3 à à −tíi khi ph¶n øng ho n to n, thu ® îc 0,75a gam chÊt r¾n A, dung dÞch

B v 6,048 lÝt hçn hîp khÝ X (®ktc) gåm NO2 v NO.

a. − àKhèi l îng muèi trong dung dÞch B l

A. 50,82g. B. 37,80g. C. 40,04g. D. 62,50g.

b. Gi¸ trÞ cña a l

A. 47,04. B. 39,20. C. 30,28. D. 42,03.

HD:

mFe = 0,3a (g) ; mCu = 0,7a (g)

mcr = 0,75a (g) → c¶ s¾t vµ ®ång ®Òu d−.


30/57

32

Do ban ®Çu Fe vµ Cu t¸c dông víi HNO 3 t¹o muèi s¾t (III) vµ muèi ®ång (II), sau ®ã kim lo¹i

d− khö Fe(III) thµnh Fe(II), s¾t d− khö Cu(II) thµnh Cu, sau ph¶n øng vÉn d− Fe, do ®ã trong

ph¶n øng ta coi chØ cã s¾t ph¶n øng víi HNO 3 t¹o muèi s¾t(II).

§Æt sè mol NO2 vµ NO lÇn l−ît lµ x vµ y (mol) → x + y = 0,27 (1)

¸p dông ph−¬ng ph¸p b¶o toµn electron ta xÐt çc nöa ph¶n øng:+ -

3 2 22H +NO +1e NO +H O→

2x ← x ← x (mol)

+ -3 24H +NO +3e NO+2H O→

4y ← 3y ← y (mol)

Tõ ph−¬ng tr×nh ta ®−îc +Hn = 2x + 4y = 0,69 (2)

Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh (1) vµ (2) ta ®−îc x = 0,195 mol; y = 0,075 mol.

→ ne = x + 3y = 0,195 + 0,075.3 = 0,42 mol

Fe → Fe2+ + 2e

0,21 ← 0,21 ← 0,42 (mol)

a. Dung dÞch B chØ chøa Fe(NO3)2 → khèi l−îng muèi trong dung dÞch B lµ

3 2Fe(NO )m = 0,21.180 = 37,8 (g) → §¸p ¸n B.

b. khèi l−îng Fe ph¶n øng mFe p− = a – 0,75a = 0,25a = 0,21.56 → a = 47,04 (g)

→ §¸p ¸n A.

C©u 6: Cho m gam hçn hîp bét Zn v Fe à − −v o l îng d dung dÞch CuSO4. Sau khi kÕt thóc

çc ph¶n øng, läc bá phÇn dung dÞch th − àu ® îc m gam bét r¾n. Th nh phÇn phÇn tr¨m theo

− àkhèi l îng cña Zn trong hçn hîp bét ban ®Çu l

A. 12,67%. B. 85,30%. C. 90,28%. D. 82,20%.

HD:

§Æt sè mol Zn, Fe trong m gam hçn hîp lÇn l−ît lµ x vµ y (mol)

Khi cho hçn hîp bét Zn, Fe t¸c dông víi dung dÞch muèi CuSO4 cã çc ph¶n øng x¶y ra theo

tr×nh tù sau

Zn + CuSO4 → ZnSO4 + Cu (1)

x → x (mol)

Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu (2)

y → y (mol)

Ph¶n øng (1) lµm khèi l−îng chÊt r¾n gi¶m, ph¶n øng (2) lµm khèi l−îng chÊt r¾n t¨ng.

→ ph¶n øng (1) lµm khèi l−îng chÊt r¾n gi¶m 65x - 64x = x (gam)

Ph¶n øng (2) lµm khèi l−îng chÊt r¾n t¨ng 64y – 56 y = 8y (gam)Do khèi l−îng chÊt r¾n sau ph¶n øng lµ kh«ng ®æi → x = 8y

VËy %mZn =65x 65.8y

=65x+56y 65.8y+56y

= 90,28%. → §¸p ¸n C.

C©u 7: Cho 24,2 gam hçn hîp gåm Zn v Fe (víi tØ lÖ mol 1:1) t¸c dông víi CuSO4 mét thêi

− − −gian thÊy khèi l îng chÊt r¾n ẗ ng 0,6 gam so víi khèi l îng ban ®Çu. Khèi l îng cña Fe ®·

tham gia ph¶n øng l



31/57

33

HD:

Theo bµi ra ta cã Fe Zn24,2

n =n = =0,2(mol)56+65

Khi cho hçn hîp bét Zn, Fe t¸c dông víi dung dÞch muèi CuSO4 cã c¸c ph¶n øng x¶y ra theo

tr×nh tù sau

Zn + CuSO4 → ZnSO4 + Cu (1)


Ph¶n øng (1) lµm khèi l−îng chÊt r¾n gi¶m, ph¶n øng (2) lµm khèi l−îng chÊt r¾n t¨ng.

Do khèi l−îng chÊt r¾n sau ph¶n øng t¨ng so víi l−îng ban ®Çu nªn ®· x¶y ra ph¶n øng (2)

→ ph¶n øng (1) lµm khèi l−îng chÊt r¾n gi¶m 0,2.65 – 0,2.64 = 0,2 (gam) → ph¶n øng (2)

lµm khèi l−îng chÊt r¾n t¨ng 0,2 + 0,6 = 0,8 (gam).

¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l−îng ta ®−îc

mFe p− =0,8

.5664 56−

= 5,6 (gam) → §¸p ¸n B.

C©u 8: Cho 1,58 gam hçn hîp A gåm Mg v Fe t¸c dông víi 125ml dung dÞch CuCl2 ®Õn khi

− à −kÕt thóc ph¶n øng thu ® îc dung dÞch X v 1,92g chÊt r¾n Y. Cho X t¸c dông víi NaOH d−thu ® îc kÕt tñ − −a Z. Nung Z trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l îng kh«ng ®æi thu ® îc 0,7g chÊt

r¾n T gåm 2 oxit kim lo¹i.

a. − àPhÇn tr̈ m khèi l îng Mg trong A l

A. 88,61%. B.11,39%. C. 24,56%. D. 75,44%

b. Nång ®é mol cña dung dÞch CuCl2 ban ®Çu l

A. 0,1M. B. 0,5M. C. 1,25M. D. 0,75M.

HD:

Hçn hîp Mg, Fe t¸c dông víi dung dÞch CuCl2

Mg + CuCl2 → MgCl2 + Cu (1)Sau ph¶n øng (1) nÕu cßn d− CuCl2, cã ph¶n øng:

Fe + CuCl2 → FeCl2 + Cu (2)

Dung dÞch X thu ®−îc cã 3 kh¶ n¨ng: chØ cã MgCl 2 nÕu (1) hÕt CuCl 2; cã hçn hîp MgCl 2 vµ

FeCl 2 nÕu (2) hÕt CuCl 2; cã hçn hîp MgCl 2, FeCl 2 vµ CuCl 2 nÕu (2) d− CuCl 2.

Dung dÞch Xo NaOHdu t Z T + → ↓ → (cã 2 oxit) → Z cã 2 hidroxit → X cã 2 muèi

VËy ph¶n øng (1) Mg hÕt CuCl2 d−, CuCl2 hÕt trong ph¶n øng (2), Fe cã thÓ hÕt cã thÓ cßn d−.

§Æt sè mol Mg trong hçn hîp ®Çu lµ x mol, sè mol Fe tham gia ph¶n øng (2) lµ y (mol).

¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l−îng t¸c dông ®−îc

mY – mhçn hîp b® = 1,92 -1,58 = 0,34 = (64 – 24)x + (64 – 56)y = 40x + 8y (*)→ dung dÞch X cã MgCl2 (x mol) vµ FeCl2 (y mol)

Dung dÞch X t¸c dông dung dÞch NaOH d− cã c¸c ph¶n øng

MgCl2 + 2NaOH → 2NaCl + Mg(OH)2 ↓

x → x (mol)

FeCl2 + 2NaOH → 2NaCl + Fe(OH)2 ↓

y → y (mol)

Ph¶n øng nung kÕt tña Z trong kh«ng khÝ


32/57

34

Mg(OH)2 ot → MgO + H2O

x → x (mol)

2Fe(OH)2 +12

O2 ot → Fe2O3 + 2H2O

y → y/2

→ mT = 40x + 160y/2 = 0,7 (**)

Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh (*) vµ (**) ®−îc x = 0,0075 mol; y = 0,005 mol.

a. %mMg =0,0075.24

.100%1,58

= 11,39% → §¸p ¸n B.

b. 2CuCl

n = x + y = 0,0075 + 0,005 = 0,0125 mol → 2 / M CuCl

C =0,0125

0,125= 0,1 M → §¸p ¸n A.

C©u 9: Cho 23,0 gam hçn hîp A gåm Al, Cu, Fe t¸c dông víi 400 ml dung dÞch CuSO4 1M

®Õn à à − àkhi ph¶n øng ho n to n thu ® îc dung dÞch X v m gam hçn hîp Y gåm 2 kim lo¹i.

− −Cho NaOH ţ c dông víi dung dÞch X th× thu ® îc l îng kÕt tña lín nhÊt l 24,6 gam.

a. Çc chÊt ph¶n øng hÕt trong thÝ nghiÖm 1 l

A. Al. B. CuSO4. C. Al v CuSO4. D. Al v Fe.


A. 37,6. B. 27,7. C. 19,8. D. 42,1.

c. NÕu coi thÓ tÝch dung dÞch kh«ng ®æi th× tæng nång ®é muèi trong X l

A. 0,1M. B. 0,25M. C. 0,3M. D. 0,5M.

d. Sè mol NaOH ®· dïng l

A. 0,8. B. 0,4. C. 0,6. D. 0,3.

HD:

a. Cho hçn hîp Al, Cu, Fe t¸c dông víi dung dÞch CuSO4 cã çc ph¶n øng theo thø tù sau

2Al + 3CuSO4 → Al2(SO4)3 + 3Cu (1)


Hçn hîp Y thu ®−îc cã 2 kim lo¹i → lµ Cu vµ Fe → Trong ph¶n øng (1) Al hÕt, CuSO4 cßn

d−, trong ph¶n øng (2) CuSO4 hÕt, Fe cßn d− → §¸p ¸n C.

b. §Æt sè mol Al trong hçn hîp A lµ x (mol), sè mol Fe tham gia ph¶n øng (2) lµ y (mol)

→ 4CuSO

3xn = +y=0,4.1=0,4(mol)

2 (*)

(§Ó lËp ph−¬ng tr×nh (*) cã thÓ ¸p dông nhanh b¶o toµn e khi kh«ng viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n

øng)

Dung dÞch X cã Al2(SO4)3 vµ FeSO4. X t¸c dông víi NaOH thu ®−îc kÕt tña lín nhÊt → cã

çc ph¶n øng

Al2(SO4)3 + 6NaOH → 2Al(OH)3 ↓ + 3Na2SO4

x/2 → 3x → x (mol)

FeSO4 + 2NaOH → Fe(OH)2 ↓ + Na2SO4

y → 2y → y (mol)

→ m =↓

78x + 90y = 24,6 (g) (**)


33/57

35

Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh (*) vµ (**) ®−îc x = 0,2 (mol); y = 0,1 (mol)

¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l−îng ®−îc

mY = mA + (3

2.64 – 27).0,2 + (64 – 56).0,1 = 23 + 14,6 = 37,6 (gam) → §¸p ¸n A.

c. Tæng sè mol muèi trong X nhçn hîp muèi = x/2 + y = 0,2 (mol)

→ CM/hçn hîp muèi = 0,2/0,4 = 0,5 (M) → §¸p ¸n D.

d. Tæng mol NaOH ®· dïng nNaOH = 3x + 2y = 0,8 (mol) → §¸p ¸n A.

C©u 10: Cho hçn hîp A gåm 2,8 gam Fe v 0,81 gam Al vo 500 ml dung dÞch B chøa

AgNO3 v Cu(NO3)2 ®Õn − àkhi ph¶n øng kÕt thóc thu ® îc dung dÞch X v 8,12 g chÊt r¾n Y

gåm 3 kim lo¹i. Cho Y t¸c dông víi −dung dÞch HCl d thu 0,672 lÝt khÝ H2(®ktc) v dung

dÞch chøa m gam muèi.

a. Çc chÊt ph¶n øng hÕt khi A t¸c dông víi B l

A. Fe, Al v AgNO3. B. Al, Cu(NO3)2 v AgNO3.

C. Al, Fe v Cu(NO3)2. D. Fe, Cu(NO3)2 v AgNO3.

b. Nång ®é mol cña Cu(NO3)2 v AgNO3 − àtrong dung dÞch B t ¬ng øng l

A. 0,1 v 0,06. B. 0,2 v 0,3. C. 0,2 v 0,02. D. 0,1 v 0,03.

c. Gi¸ trÞ cña m l

A. 10,25. B. 3,28. C. 3,81. D. 2,83.

HD:

a. ChÊt r¾n Y thu ®−îc gåm 3 kim lo¹i → lµ Ag, Cu vµ Fe.

Do Fe cßn d− → AgNO3 vµ Cu(NO3)2 ®· ph¶n øng hÕt.

Do sau ph¶n øng kh«ng cßn Al → Al ®· ph¶n øng hÕt

→ §¸p ¸n B.

b. Khi cho hçn hîp Al, Fe t¸c dông víi dung dÞch hçn hîp AgNO 3 vµ Cu(NO 3) 2 ta chØ x¸c

®Þnh ®−îc ph¶n øng ®Çu

Al + 3AgNO 3 → Al(NO 3) 3 + 3Ag

Çc ph¶n øng tiÕp theo kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc nªn nÕu lµm bµi b»ng çch viÕt ph−¬ng tr×nh

ph¶n øng sÏ ph¶i chia tr−êng hîp → rÊt dµi. V× vËy ®Ó lµm bµi tËp nµy ta ¸p dông ph−¬ng

ph¸p b¶o toµn electron.

Trong A cã nFe = 0,05 mol; nAl = 0,03 mol.

Y + dung dÞch HCl d− chØ cã Fe ph¶n øng

Fe + 2HCl → FeCl2 + H2

0,03 ← 0,03 ← 0,03 (mol)

→ nFe p− = 0,02 mol.Trong dung dÞch B, ®Æt sè mol AgNO3 vµ Cu(NO3)2 lÇn l−ît lµ x vµ y mol.

¸p dông ph−¬ng ph¸p b¶o toµn electron ta cã çc ph−¬ng tr×nh

Al → Al3+ + 3e

0,03 → 0,09 (mol)

Fe → Fe2+ + 2e

0,02 → 0,04 (mol)

Ag+ + 1e → Ag


34/57

36

x → x → x (mol)

Cu2+ + 2e → Cu

y → 2y → y (mol)

→ ne = x + 2y = 0,13 (mol) (*)

Ta l¹i cã mY = 108x + 64y + 0,03.56 = 8,12 (g) → 108x + 64y = 6,44 (**)

Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh (*) vµ (**) ta ®−îc x = 0,03 (mol); y = 0,05 (mol)

→ Nång ®é çc muèi trong dung dÞch B

3

3 2

M/AgNO

M/Cu(NO )

0,03C = =0,06(M)

0,5

0,05C = =0,1(M)

0,5

→ §¸p ¸n A.

c. Muèi thu ®−îc chØ cã FeCl2 → m = 0,03.127 = 3,81 (g) → §¸p ¸n C.

C©u 11: Cho 3,58 gam hçn hîp A gåm Al, Fe, Cu vo 200ml dung dÞch Cu(NO3)2 0,5M ®Õn

− àkhi ph¶n øng kÕt thóc thu ® îc dung dÞch X v 5,12 gam chÊt r¾n Y. Cho X t¸c dông víi

dung dÞch NH3 − −d thu ® îc 3,36 gam kÕt tña.a. Çc chÊt ph¶n øng hÕt trong thÝ nghiÖm cña A víi dung dÞch Cu(NO3)2 l

A. Cu(NO3)2 v Al. B. Al v Fe. D. Cu(NO3)2 v Fe. D. Cu(NO3)2, Al v Fe.

b. −PhÇn tr¨m khèi l îng cña Al trong A l

A. 15,08%. B. 31,28%. C. 53,64%. D. 22,63%.

HD:

a.3 2Cu(NO )

n = 0,2.0,5 = 0,1 mol.

Khi cho hçn hîp A vµo dung dÞch Cu(NO3)2 cã çc ph¶n øng theo thø tù

2Al + 3Cu(NO3)2 → 2Al(NO3)3 + 3Cu (1)

Fe + Cu(NO3)2 → Fe(NO3)2 + Cu (2)

→ dung dÞch X cã 3 kh¶ n¨ng: ChØ cã Al(NO 3)3; cã Al(NO3)3 vµ Fe(NO3)2; cã c¶ 3 muèi.

Dung dÞch X + NH3 d− cã çc ph¶n øng

Al(NO3)3 + 3NH3 + 3H2O → Al(OH)3 ↓ + 3NH4Cl

Fe(NO3)2 + 2NH3 + 2H2O → Fe(OH)2 ↓ + 2NH4Cl

Cu(NO3)2 + 2NH3 + 2H2O → Cu(OH)2 ↓ + 2NH4Cl

Cu(OH)2 + 4NH3 → [Cu(NH3)4](OH)2

* NÕu X chØ cã Al(NO3)3 → kÕt tña lµ Al(OH)3 ta cã

Aln p− = 0,2/3 3Al(OH)n = 3,36/78 = 0,043 → lo¹i

* NÕu X cã 2 muèi hoÆc 3 muèi → kÕt tña gåm Al(OH)3 vµ Fe(OH)2.

§Æt sè mol Al, Fe ph¶n øng lÇn l−ît lµ x, y

¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l−îng ta ®−îc

(3.64/2 – 27)x + (64 – 56)y = 5,12 – 3,58 ⇔ 69x + 8y = 1,54 (*)

m↓

= 78x + 90y = 3,36 (**)

Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh (*) vµ (**) ta ®−îc x = y = 0,02 (mol)


35/57

37

→ 3 2Cu(NO )

n p− = 1,3x + y = 0,05 < 0,1 → Cu(NO3)2 d− → Al, Fe ph¶n øng hÕt → §¸p ¸n B.

b. %mAl = 0,02.27.100%/3,58 = 15,08% → §¸p ¸n A.

C©u 12: Cho 7,2 gam Mg vo 500ml dung dÞch B chøa AgNO3 v Cu(NO3)2 ®Õn khi ph¶n

− àøng kÕt thóc thu ® îc dung dÞch X v 30,4 gam chÊt r¾n Y. Cho X ţ c dung víi dung dÞch

NH3 − −d thu ® îc 11,6 gam kÕt tña.

a. ChÊt r¾n Y chøaA. Cu v Ag. B. Ag v Mg. C. Mg v Cu. D. Cu, Ag v Mg.

b. Nång ®é mol cña AgNO3 v Cu(NO3)2 − àtrong B lÇn l ît l

A. 0,4 v 0,2. B. 0,2 v 0,4. C. 0,6 v 0,3. D. 0,3 v 0,6.

HD:

a. C¸c ph¶n øng

Mg + 2AgNO3 → Mg(NO3)2 + 2Ag

Mg + Cu(NO3)2 → Mg(NO3)2 + Cu

→ dung dÞch X chøa Mg(NO3)2, cã thÓ cã Cu(NO3)2 vµ cã thÓ cã thªm AgNO3.

Dung dÞch X + NH3

d− → kÕt tña lµ Mg(OH)2

.

→ Mgn p− = 2Mg(OH)n =11,658

= 0,2 mol < Mgn b® =7,224

= 0,3 mol → Mg d−

VËy chÊt r¾n Y chøa 3 kim lo¹i Ag, Cu, Mg → §¸p ¸n D.

b. §Æt sè mol AgNO3 vµ Cu(NO3)2 trong 500 ml dung dÞch B lÇn l−ît lµ x vµ y mol.

¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l−îng ®−îc

mc.r¾n t¨ng = (108 – 24/2)x + (64 – 24)y = 96x + 40y = 30,4 – 7,2 = 23,2 (*)

Mgn p− = x/2 + y = 0,2 (**)

Gi¶i hÖ (*) vµ (**) ta ®−îc x = 0,2 (mol); y = 0,1 (mol)

→ 3 3 2M/AgNO M/Cu(NO )0,2 0,1C = =0,4M;C = =0,2M0,5 0,5 → §¸p ¸n A.

C©u 13: Cho 18,5 gam hçn hîp A gåm Fe, Fe3O4 t¸c dông víi 200ml dung dÞch HNO3 a

à à −(mol/lÝt). Sau khi ph¶n øng x¶y ra ho n to n thu ® îc 2,24 lÝt khÝ NO lµ s¶n phÈm khö duy

nhÊt (®ktc), dung dÞch B v 1,46 gam kim lo¹i.

a. − àKhèi l îng muèi trong B l

A. 65,34g. B. 48,60g. C. 54,92g. D. 38,50g.

b. Gi¸ trÞ cña a l

A. 3,2. B. 1,6. C. 2,4. D. 1,2.

HD:

a. Ph−¬ng tr×nh ph¶n øng

Fe + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO + 2H2O

3Fe3O4 + 28HNO3 → 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O

Do sau ph¶n øng cßn d− 1,46 gam kim lo¹i → Fe3O4 vµ HNO3 hÕt → Fe d− ph¶n øng víi

Fe(NO3)3 theo ph−¬ng tr×nh

Fe + 2Fe(NO3)3 → 3Fe(NO3)2

→ dung dÞch B chØ chøa Fe(NO3)2.


36/57

38

Cã thÓ ®Æt sè mol Fe, Fe 3O 4 ph¶n øng víi HNO 3 vµ viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ó gi¶i bµi

tËp, tuy nhiªn cã thÓ gi¶i theo ph−¬ng ph¸p b¶o toµn electron do ta chØ quan t©m ®Õn tr¹ng

th¸i ®Çu vµ tr¹ng th¸i cuèi cña hçn hîp.

§Æt sè mol Fe ph¶n øng lµ x mol, sè mol Fe3O4 lµ y mol. Ta cã c¸c nöa ph¶n øng oxi hãa –

khö sau

Fe → Fe2+ + 2e

x → x → 2x (mol)8

+3

3 4Fe O + 2e → 3Fe3+

y → 2y → 3y (mol)

N+5 + 3e → N+2

0,1 ← 0,3 ← 0,1 (mol)

→ ne = 2x = 2y + 0,3 (*)

mhhb® = 56x + 232y + 1,46 = 18,5 (g) (**)

Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh (*) vµ (**) ®−îc x = 0,18 (mol); y = 0,03 (mol)

→ 3 2Fe(NO )n = x + 3y = 0,27 mol → 3 2Fe(NO )m = 48,6 gam → §¸p ¸n B.

b. 3HNO

n = -3NO

n = -3NO

n bÞ khö + -3NO

n t¹o muèi = nNO + 2 3 2Fe(NO )n = 0,64 (mol)

→ 3M/HNO

C = a =0,64

0,2 = 3,2 M → §¸p ¸n A.

C©u 14: Cho m gam bét Cu vµo 400 ml dung dÞch AgNO3 0,2M, sau mét thêi gian ph¶n øng

thu ®−îc 7,76 gam hçn hîp chÊt r¾n X vµ dung dÞch Y. Läc t¸ch X, råi thªm 5,85 gam bét Zn

vµo Y, sau khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn thu ®−îc 10,53 gam chÊt r¾n Z. Gi¸ trÞ cña m

Documents

Hoa Daicuongvekimloai Baitoandaicuongvekimloai Baitap-1392882018.4256