Home care lekts 5

Ãýðýýð ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý, áàãèéí ¿éë àæèëëàãàà

• Ìýäëýã /Танин мэдэхүйн/• Гардан хийх ур чадвар• Харилцааны ур чадвар• Ёс зүйн болон хууль зүйн чадвар

Ãýðýýð òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ ñóâèëàã÷èéí óð ÷àäâàð


Ìýäëýã

• Гэрээр үзүүлэх тусламж үйлчилгээний тухай ойлголт

• Гэрийн нөхцөлд үйлчлүүлэгчийн хэрэгцээг хангахад ямар нөөц боломж байгааг тодорхойлох ìýäëýã

• Гэрийн нөхцөлд байгаа өвдөхөд өндөр эрсдэлтэй байгаа нярай, чихрийн шижин өвчтэй хүмүүс, цусны даралт ихтэй болон архаг хүнд өвчтөн, бүх төрлийн хавдар өвчтэй хүмүүст тусламж үзүүлэх ìýäëýã


Ìýäëýã

• Гэрийн нөхцөлд асран халамжлагчид нь өвчтэй хүндээ хэрхэн тусламж үзүүлэх талаар заан сургах ìýäëýã

• Ãэрээр хэрхэн эргэлт хийх талаарх мэдлэг

• Гэрòýý байгаа өвчтөнд ÍÝÌ-ийн хэрэгцээг хангахад эмнэлгийн бусад мэргэжилтний гүйцэтгэх үүрэг


Гардан хийх ур чадвар

• Өвчний янз бүрийн шатанд байгаа өвчтөнд сувилагчийн үзүүлэх гардан үйлдэл

• Өвчлөмтгий нярай, өндөр настан болон хүнд өвчтэй эхчүүдэд тусламж үзүүлэх

• Òоног төхөөрөмжийн аюулгүй байдлыг хангаж, зөв ажиллуулах


Харилцааны ур чадвар

• ªвчтөн, тэдний ар гэрийнхэн, асран халамжлагч болон олон нийтийн бусад ажилтнуудтай мэргэжлийн зүгээс харилцаа тогтоох

• Õүнлэг энэрэнгүй сэтгэлээр хандах

• Гэрээр тусламж авч буй үйлчлүүлэгчийн бүрэн эрхт байдалд хүн ёсоор хүндэтгэлтэй хандаõ


Ёс зүйн болон хууль зүйн чадвар• Гэрийн нөхцөлд үйлчлүүлэгчийн аюулгүй

байдлыг хангаж ажиллаõ ÷àäâàð

• Сувилагч нь гэрээр тусламж үзүүлэхдээ хууль эрх зүйн хүрээнд ажиллаж, эмнэлгийн ажилтны ёс зүйг эрхэмлэõ

• Үйлчлүүлэгч ойр дотны хүндээ ч яриагүй зүйлийг сувилагчид итгэн ярьдаг учир итгэлийг нь хүлээн хувийн нууцыг хадгаõ

Ёс зүйн болон хууль зүйн чадвар

• Ìэргэжлийн багийн гишүүдийн тусламж үйлчилгээг зохицуулàõ

• ªвчний янз бүрийн шатанд байгаа хүмүүс, хүүхэд, бэлэвсрэн хоцорсон хөгшид болон амьдралын эцсийн шатанд байгаа өвчтөний эрхийг хамгаалж, шаардлагатай тохиолдолд тэдний өмнөөс өмгөөлөн, хүсэлт тавих дэмжлэг үзүүлэх ÷àäâàðòàé áàéõ


Гэрээр үзүүлэх тусламж үйлчилгээ зайлшгүй хэрэгцээтэй болох нь

• Гэрээр үзүүлэх тусламж үйлчилгээ нь үндэсний хэмжээнд хүн амын эрүүл мэндийг сахин хамгаалах үйлсэд зарцуулж буй зардлын өчүүхэн хэсгийг эзэлж байгаа хэдий ч эрдэмтдийн судалгаагаар энэ хандлага цаашдаа эрүүлийг хамгаалах салбарт хамгийн хурдацтай хөгжинө гэж үзэж байна.

• 2000 оны байдлаар эмнэлэгт ажиллаж буй сувилагчдаас 8 мянгаар илүү тооны сувилагч, эмнэлгийн ажилтан гэрийн нөхцөлд асаргаа сувилгаа үзүүлэхийн тулд нэн хэрэгцээтэй байна. /АНУ-ын эрүүл мэнд, хүн эмнэлгийн үйлчилгээний газар, 1991/.

• АНУ-ын Гэрийн Сувилахуйн Үндэсний Нийгэмлэгээс гаргасан судалгаагаар 2004 оны байдлаар гэрээр тусламж үйлчилгээ үзүүлдэг 20.000 агентлаг үйл ажиллагаа явуулж 7.6 сая хүн амд тусламж үзүүлсэн байна.

Гэрээр үзүүлэх тусламж үйлчилгээ ( Home healthcare )

• Өвчтэй хүмүүсийн илаарших дийлэнх хугацаа гэрийн нөхцөлд өнгөрдөг.

• Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний өнөөгийн чиг хандлага бол өвдсөн хүмүүсийг аль болох гэрийн орчинд ойртуулах, илаарших тавлаг орчинг бий болгох, өвчтөнг өөрийг нь болон тэдний ар гэрийнхнийг асран сувилах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах, хүмүүс өөрийн эрүүл мэнддээ анхаарах, эрүүл мэндийг дэмжих, хамгаалах чиглэлээр олон талын ажлыг зохион байгуулах явдал юм.


• АНУ-ын Гэрийн Сувилахуйн Үндэсний Нийгэмлэгээс тодорхойлсноор гэрээр үзүүлэх тусламж үйлчилгээ гэдэг нь Гамшигт нэрвэгдсэн болон ужиг, хурц өвчтэй бүх насны хүмүүст гэрийн орчинд хэрэгцээтэй байгаа эмчилгээ, асаргаа сувилгаа болон нэн шаардлагатай хэрэгцээт үйлчилгээ үзүүлэх мэргэжлийн цогц үйл ажиллагаа юм.

• Гэрийн орчин гэдэгт амины орон сууц, нийтийн эзэмшлийн орон сууц, нийтийн байр, сувилал, асрамжийн газар, гэр оронгүй хүмүүст бол амь зуулгын оромж гэх мэт орно.

• Гэрээр сувилахуйн тусламж үзүүлж байгаа сувилагч нь хувь хүн болон гэр бүлийн эрүүл мэндэд нөлөөлдөг байгаль орчин, нийгэм эдийн засаг, соёлын хүчин зүйлсэд анхаарлаа хандуулан, илэрч буй аливаа асуудлыг багаар хамтран ажиллаж шийдвэрлэх нь зүйтэй.


Дэлхий дахинд гэрийн сувилахуйн тусламж хөгжсөн түүх

• Сувилахуйн талаарх түүхэн хөгжлийг авч үзвэл шашин ихээхэн үүрэг гүйцэтгэсэн хэмээн үздэг ба 1796 онд анх АНУ-ын Бостон хотод Dispensary нэртэй анхны сувилахуйн баг байгуулагдаж ихэвчлэн ядуу хүмүүсийг гэрээр асрах үйл ажиллагаа явуулдаг байсан бөгөөд энэ багийн гол зарчим нь “Өвчтөнг өөрийн гэр бүлээс нь тусгаарлахгүйгээр, гэрийн орчинд өвчнөөс ангижирч болно” хэмээн тодорхойлсон байдаг.


• Гэрээр эрүүлийг хамгаалах үйл ажиллагаа 1800-аад оны үеэс эхэлсэн хэмээн үздэг бөгөөд энэ талаарх орчин үеийн ойлголт Англи улсын Ливерпүүлд үүссэн түүхтэй.

• 1800-аад оны сүүл үеэр Африкт цагаачид олноор орж ирсэнээр ихэнх хотод хүн амын өсөлт хурдацтайгаар нэмэгдсэн бөгөөд үүнийг дагаад Нью-Йорк, Бостон, Филадельфия-д оршин суугчдын эрүүл мэндийн хэрэгцээг хангах зорилготой гэрийн сувилгааны агентлагууд үүсэн байгуулагдаж эхэлсэн.


• 1885 онд өвчтөнүүдэд гэрийн асаргаа сувилгааны агентлагууд Буффало болон Нью Йоркт байгуулагдсан

• Лиллиан Волд ба Мэри Брювстер нар 1893 онд Нью Йорк хотод Хенригийн Гудамжны Суурин Байшинг нээсэн. Óã агентлагийн сувилагч нар нийтийн оромжинд амьдардаг ядуу оршин суугчдыг асрах үүрэгтэйгээр ажиллаж байсан áà гэртээ өвчтэй байгаа хүмүүст гардан сувилгаа хийх, гэр бүлд нь эрүүл амьдрах ухааныг зааж сургахад голлон анхаардаг байлаа.

• Äэлхийн 2-р дайнаас өмнө эмч нар өвчтөнг гэрээр нь очин үзэж эмчилдэг байсан бол дайны үеэр илүүтэй эмнэлэгт ажиллах болсон байна. Энэ үеэс эхлэн сувилагч нар үйлчлүүлэгчдэд гэрээр үзүүлэх эрүүл мэндийн тусламжийг голчлон хийж эхэлжээ.


• 1960-аад оны дунд үеэс хөгшид, өндөр настай хүмүүст хүртээлтэй болон өргөжив.

Нийгэмд суурилсан гэрийн асаргаа сувилгааны үйлчилгээ өсөн нэмэгдэх олон шалтгаан байна.

• Хүн амын насжилт өндөрсөх тусам (65-аас дээш) гэрээр асаргаа сувилгаа үзүүлэх үйлчилгээний хэрэгцээ ихэссэн.

• Үйлчлүүлэгчид эмнэлэгт өндөр түвшингийн оношилгоонд хамрагдан оношоо тодруулаад хэвтэн эмчлүүлж байсан хугацаанаасаа өмнө эмнэлгээс гардаг. Учир нь тэд гэртээ ирсэн ч тусламж үзүүлэх үнэ өртөг багатай, мэргэжлийн чадварлаг баг байдаг.

• Ýрүүлийг хамгаалах үйлчилгээний хурцадмал өртгийг багасгах үр дүнтэй арга замыг гуравдагч талын төлбөр хийгчид эрэлхийлж ирсэн.


Гэрээр үзүүлэх тусламж үйлчилгээний багийн нэгдмэл үүрэг

• Ихэнх хүмүүсийн хувьд гэр гэдэг бол хувийн эзэмшил, гэр бүлийн харилцаа, сайхан дурсамж агуулсан, бусдаас хараат бус байж, хяналт, хамгааллын хувьд аюулгүй найдвартай орчин байдаг.

• Гэрт хийхдэж буй асаргаа сувилгаа нь тухайн үйлчлүүлэгчийн өөрийнх нь болон гэр бүлийнх нь хяналтан дор хийгддэг.

• Тухайн нөхцөлд үйлчлүүлэгч эмнэлэгт очиж сувилагчаар үйлчилгээ хийлгэх бус харин сувилагч үйлчлүүлэгчийн гэрт нь очиж хэрэгцээтэй ямар нэгэн үйлчилгээ үзүүлдэг.

• Ñувилагч нь зочин байдаг учраас үйлчлүүлэгчийн гэрт эздийнх нь зөвшөөрөлтөйгөөр орж, эмнэлгийн нөхцөлд бус гэрийн орчинд шаардлагатай асаргаа сувилгааг хийдэг.

Ãýðèéí òóñëàìæèéí áàã

• Ýì÷• Ñóâèëàã÷• Õºäºëãººí çàñàë÷• Ñýðãýýí çàñàë÷• Õýë çàñàë÷• Íèéãìèéí àæèëòàí• Ñàéí äóðûí àæèëòàí• Õîîë ç¿é÷

Гэрээр үзүүлэх тусламж үйлчилгээний багийн гишүүдийн үүрэг

Гишүүд ҮүрэгЭмч Өвчтөн гэрээр тусламж үйлчилгээ авах

шаардлагатай байгаа эсэхийг үзэж тодорхойлно. Гэрээр өвчтөнд хийж болох эмчилгээг зааж, сувилгааны ерөнхий чиглэлийг гаргана.

Сувилагч Өвчтөнд мэргэжлийн дагуу биечлэн сувилгаа хийхээс гадна тэдний гэр бүлийнхэнд хэрхэн асаргаа сувилгаа хийх талаар зааж сургана. Бусад мэргэжилтний гэрээр үзүүлэх үйлчилгээг зохион байгуулж, шаардлагатай тохиолдолд тэдэнд зөвлөгөө өгнө. Зардал багатай, чанартай тусламжийг хэрхэн хүргэж болох тал дээр судалгаатай ажиллана.


Хөдөлгөөн засалч

Булчинг чангаруулах дасгал, алхах сургуулилалт хийх болон массаж иллэг гэх мэт ажилбарыг өвчтөний бие дээр шууд хийнэ. Өвчтөн болон гэр бүлийнхэнд нь хэрэгтэй зарим хөдөлгөөн дасгалыг зааж сургана.

Сэргээн засалч Өвчтөний үйл ажиллагааны түвшинг үнэлэн, өдөр тутмын амьдралын бие даасан идэвхжүүлэхэд сувилгааны гол зорилго оршино. Гэрийг аюулгүй байдлаар хангаж өгч, зарим хэрэгцээтэй тоног төхөөрөмжийг суурилуулна.

Хэл засалч Хэл ярианы болон сонсголын талаар асуудалтай өвчтөнд мэргэжлийн зүгээс тусламж үйлчилгээ үзүүлнэ. Идэх болох залгих чадварыг сайжруулах арга зүйд өвчтөн болон гэр бүлийнхнийг сургана.

Нийгмийн ажилтан

Өвчтөн болон гэр бүлийнхнийг нийгэм, хүрээлэн буй орчны хүчин зүйлтэй холбоотой гарч буй асуудлуудыг шийдвэрлэхэд нь тусална. Тохиромжит эх үүсвэрийг бий болгохын төлөө өвчтөн болон гэр бүлийнхэнтэй хамтран ажиллана. Эрүүл мэндтэй холбоотой тоног төхөөрөмж, эд зүйлс болон санхүүжилтийн тал дээр хуулийн хүрээнд тусламж үзүүлнэ.


Сайн дурын ажилтан

Мэргэжлийн бус хүмүүс. Эмнэлгийн мэргэжилтний гаргасан төлөвлөгөөний дагуу хүмүүст сайн дураараа тусална. Өвчтөний эрүүл ахуйн тал дээр тусална. Жишээ нь: Гэр ахуйн ажилд туслах, өвчтөнг салхилуулах, дэлгүүр явах, хувцсыг нь өмсгөх, эмийн сан явах г.м

Хоол зүйч Өвчтөнд тохирсон хоолыг бэлтгэх, ар гэрийнхэнд хоол бэлтгэх аргыг зааж сургах, зөвлөгөө өгнө.


Гэрээр үйлчилгээ авах өвчтөн гэж хэн бэ?

• Энэ нь гэрийн нөхцөлд, гэр бүлийнхнийхээ дэргэд өөрийн эрүүл мэндтэй холбоотой тусламж авч буй үйлчлүүлэгч юм.

• Урьд нь өвчтөн эмнэлэгт хэвтмэгц эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн эмч сувилагч нар цагийн хуваарийн дагуу эмчийн заасан эмчилгээг хийж, эмийг нь уулган, шаардлагатай тусламж үйлчилгээг үзүүлж, энэ тохиолдолд гэр бүлийнхний үүрэг биеийн байдал ямар байгааг асуухаар эргэж ирдэг, шаардлагатай бол сахиж хонох зэргээр хязгаарлагддаг байлаа.

• Харин өвчтөн гэртээ гармагц тусламж үзүүлэх анхны мэдэгдэхүүнгүй гэр бүлийн хүмүүсийн хяналтанд ирдэг.

• Гэртээ гарч буй өвчтөнгүүдийн нэг хэсэг нь архаг хүнд өвчтэй, бэртэж гэмтсэн, цус харвасан гэх мэт илаарших нь удаан хугацаа шаардлагатай хүмүүс, нөгөө хэсэг нь өндөр халуурч байгаа, эсвэл амьдралын эцсийн шатанд байгаа өвчтөнгүүд байдаг. Зарим өвчтөнгүүд санхүүгийн бэрхшээлтэй, гэртээ гарах унаа тэрэг байхгүй тэр ч байтугай гэр орондоо хоол хүнсгүй байх тохиолдол гардаг.

• Өвчтөн эмнэлэгт эмчлүүлэх хугацаандаа сувилахуйн тусламж үйлчилгээг мэргэжлийн өндөр түвшинд авч байсан бол гэрт гараад энэ байдал эрс ялгаатай болж ирдэг. Учир нь гэрээр асаргаа хийж буй хүмүүсийн ихэнх нь нөхрөө асарч буй, 65 буюу түүнээс дээш насны эмэгтэйчүүд голдуу байна. / АНУ-д 2007 оны байдлаар/ Тэд ихэвчлэн өөрсдөө эрүүл мэндийн хувьд асуудалтай байдаг.

• Иймээс гэрийн нөхцөлд зайлшгүй эмнэлгийн мэргэжилтний тусламж үйлчилгээ хэрэгтэй болдог.

Гэрээр үйлчилгээ авах өвчтөн гэж хэн бэ?

Сувилагч дараах асуултыг өвчтөнөөс зайлшгүй асуух хэрэгтэй.

• Танд одоо хамгийн чухал хэрэгтэй зүйл юу байна?

• Та эрүүл мэндийн байгууллагын хүмүүс болон гэр бүлийнхэн, асран халамжлагчаасаа яг юу хүсэж байна?

• Гэртээ байх чөлөөт цагаа хэрхэн, юу хийж өнгөрүүлэхээр төлөвлөж байна вэ?

• Тоног төхөөрөмжийн болон хэрэглэгдэх зүйлсийн ямар нэг дэмжлэг туслалцаа авах хүсэлтэй юу?

• АНУ-д гэрээр тусламж үзүүлдэг агентлагуудын /үйлчилгээний газар/ үүрэг, үйл ажиллагаа өөр өөр байдаг.

Тухайлбал:

Өндөр түвшингийн эмчилгээ, үйлчилгээ үзүүлдэг агентлаг:

• Судсаар хийгдэх бүх төрлийн эмчилгээ• • Шээс бэлгийн замын эмчилгээ,

үйлчилгээ

• Агааржуулалтын менежмент

• Хими эмчилгээ

Нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээ үзүүлдэг агентлаг:

• Сувилахуйн тусламж, үйлчилгээ /сувилах эрхийн лицензтэй, эмнэлэгт болон нийгмийн эрүүл мэндийн байгууллагад ажиллаж буй сувилагч нар хийнэ/

• Асаргаа сувилгааны ажлууд /сувилагчийн туслах ажиллана/

• Сэргээн засах• Хөдөлгөөн засах• Хэл яриа засах• Нийгмийн эрүүл мэндийн ажил• Амьсгалын замын эмчилгээ

Асран халамжлах үйл ажиллагаа явуулдаг агентлаг:

• Гэр оронд цэвэрлэгээ, үйлчилгээ хийх• Цагийн хуваарийн дагуу

мэргэжилтэнгүүд ээлжээр эргэн тойрч, шаардлагатай тусламж үзүүлнэ

• Үйлчлүүлэгчийн гэрт байрлаж, өвчтөнд тусална

• Нөхөрсөг харилцаа тогтоон, хэрэгцээтэй тусламж үзүүлнэ

Гэрээр эмнэлгийн тоног төхөөрөмжийн туслалцаа үзүүлдэг агентлаг:

• Эмнэлгийн функциональ ор• Асаргаа сувилгаа хийхэд хэрэглэгдэх

зориулалтын хаалт• Хүчилтөрөгчийн баллон• Тахир дутуу хүмүүст зориулсан суга таяг• Тэргэнцэр• Эмнэлгийн шүүгээ, хоолны ширээ

Хөнгөвчлөх тусламж үйлчилгээний агентлаг:

• Өвдөлтийн үед авах арга хэмжээ• Эмчийн тусламж үйлчилгээ• Оюун санааны /сүсэг бишрэл/ дэмжлэг

үзүүлэх• Тав тухтай орчинг бүрдүүлэх үйлчилгээ• Хагацал зовлонгийн дараа ар

гэрийнхний сэтгэл санааг тайтгаруулах, зөвлөгөө өгөх үйлчилгээ

Нийгмийн эрүүл мэндийн дэмжлэг үзүүлэх агентлаг:

• Хоол хүнс болох унаа тэрэгний асуудлыг зохицуулах

• Өвчтэй хүмүүс тээврийн хэрэгсэлд оролцох, зорчих байдалд туслах

• Нөхөрсөг байдлаар гэрт нь зочилж, сэтгэл санааны дэмжлэг үзүүлэх

• Гэрээр төрөх үйл ажиллагааг зохион байгуулах

• Яаралтай тусламж үйлчилгээ

• Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà

Documents

Home care lekts 5