EDITOR’S VISION

ฤด รอน ท ผาน มา เปน ชวง เวลา ท ‘รอน’ จรงๆ รอน ทง เมอง ไทย และ ทว โลก ภเขาไฟ ใต ธาร นำ แขง ใน ไอซ แลนด ปะท หลาย ครง ตดตอ กน ตงแต ตน เดอน มนาคม เรอย มา จนถง ปลาย เดอน

เมษายน ใคร เลา จะ คด วา ภย จาก ธรรมชาต บน เกาะ เลก ๆใกล ขว โลก เหนอ จะ สง ผล ให คน นบ ลาน คน ทว โลก เดอด รอน หน มาก ลบ มา ด ใน บาน เรา อากาศ ท รอน จน แสบ ผว ยง นอย กวา ใจ ท รม รอน ของ คน ไทย ใคร เลา จะ คด วา เวลา

เพยง 68 วน ท ผาน ไป จะ ทำให เมอง ไทย เปลยน ไป ได ถง เพยง น น ไมใช โศกนาฏกรรม ครง แรก ของ เมอง ไทย เหตการณ ทำนอง เดยวกน น เกด ขน ซำ แลว ซำ เลา ตลอด ระยะ เวลา เกอบ 80 ป ของ ชวง เวลา ประชาธปไตย (?) ของ ไทย หรอ คน ไทย เจบ แลว ไม จำ หรอ คน ไทย ยง เจบ ไม หนก พอ หรอ เรา ตอง รอ ให ถง วน ท แผน ดน เหลอ เพยง เถา ถาน...

ใน ทำนอง เดยวกน ภย จาก ธรรมชาต กำลง เสย สมดล ไป เรอย ๆจาก การ ใช ชวต แบบ บรโภค อยาง ไม บนยะบนยง ของ มนษย ม ผ ช ให เหน ภย เหลา น แลว ม ผ พยายาม แสดง เหต ทมา ท ไป ม ผ ท ชวย กน หา ทางออก ให กบ ปญหา ท เกด ขน แต ด เหมอน วา คน สวน ใหญ ยง คง ไม ตระหนก ถง ภย คกคาม (หรอ โอกาส?) ดง กลาว หรอ เพราะ เรา ยง เจบ ไม พอ...

ทามกลาง ความ หดห ทอแท ยง ม คน อก กลม หนง ท พยายาม สราง วถ ชวต ใน สงคม ใหม ท เรยก วา ‘สงคม คารบอน ตำ’ ดวย ความ หวง วา แนวทาง ใน การ ดำรง ชวต เชน น จะ ชวย แกไข (หรอ อยาง นอย ก บรรเทา) ปญหา หลายๆ ดาน ท ประเด ประดง กน เขา มา อยางไร กตาม ปจจย สำคญ ทสด ท จะ ทำให สงคม คารบอน ตำ เปน จรง คอ ความ ตระหนก ของ ผคน ใน สงคม แลว สง ผล ให เกด การ เปลยนแปลง พฤตกรรม การ ใช ชวต ไป จาก เดม

ใคร บาง คน เคย กลาว ไว วา “ชวต น ไมม ความ ลำบาก ม แต ความ ไม เคยชน เทานน” เรา ลอง มา ชวย กน ใช ชวต แบบ ไม เคยชน บาง จะ ด ไหม เชน เปด แอร ลด ลง จาก เดม 1 ชวโมง ดวย อณหภม ท สง ขน อก 1 องศา (ปด ไป เลย ได มย) ใช นำ ทง จาก เครอง ปรบ อากาศ รดนำ ตนไม กน ขาว ใน จาน ให หมด ทก เมด สญญา กบ ตนเอง วา จะ ไม ชอป ปง ใน วน อาทตย งด ซอ เสอผา ใหม เปน เวลา 1 ป จาก ท เคย ขบ รถ ไป ทำงาน ทก วน ก เปลยน ไป ใช บรการ ขนสง มวลชน สปดาห ละ 2-3 วน หรอ เดน สปดาห ละ 1-2 วน กน และ ใช ของ ท ผลต ใน ทอง ถน ใช ยาสฟน ให หมด หลอด (รด จน แบน ยง ไม พอ ลอง ตด ออก มา ด ส ยง ใชได อก 2-3 วน) ฯลฯ

เรม ตน จาก ตว เรา เอง เพอ ท วา ‘ความ ไม เคยชน ใน วน น จะ ทำให ไม ตอง ลำบาก ใน วน หนา’

ดร.ส ชาต อดม โสภ กจ

เจาของสำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

บรรณาธการผพมพผโฆษณาดร.สชาต อดมโสภกจ

ทปรกษาดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน

ดร.ญาดา มกดาพทกษ

รศ.ดร.ศกรนทร ภมรตน

รศ.ดร.ชาตร ศรไพพรรณ

ดร.นเรศ ดำรงชย

ดร.กตพงค พรอมวงค

36 Interview

28 Statistic feature

บรรณาธการบรหารดร.สชาต อดมโสภกจ

กองบรรณาธการพสชนน นรมตรไชยนนท

วสสลสา ไตรสจจ

ดร.สรชย สถตคณารตน

สรพร พทยโสภณ

บรรณาธการตนฉบบวรพงษ สนทรฉตราวฒน

ศลปกรรมณขวญ ศรอรโณทย

นำฝน อดมเลศลกษณ

สำนกงานศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

(สำนกงานชวคราว)

73/1 อาคาร สวทช. ถนนพระรามท 6

แขวงทงพญาไท เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0 2644 8150-9

ตอ 768, 713, 743

อเมล horizon@sti.or.th

เวบไซต http://www.sti.or.th/horizon

ดำเนนการผลตโดยบรษท เปนไท พบลชชง จำกด

โทรศพท 0 2736 9918

โทรสาร 0 2736 8891

อเมล waymagazine@yahoo.com

04 News review

06 News & event

08 Foresight society

12 In & Out

14 Question area

16 Cultural science

18 Gen next

20 Features

28 Statistic features

30 Vision

36 Interview

42 Global warming

43 Thai point

44 Social & technology

46 Myth & science

48 Smart life

50 Science media

51 Techno-Toon

ทำไม ประเทศ ท รำรวย ตอง แสดง ความ รบ ผด ชอบ ตอ ปญหา เกยว กบ การ เปลยนแปลง ภม อากาศ การ อธบาย ทาง เศรษฐศาสตร วา ดวย ทฤษฎ อรรถประโยชน (Utility) เปน ทาง หนง ท ชวย หา คำ ตอบ ของ ขอ ถก เถยง น

Sufficiency Carbon Society ศตวรรษ ท 21 โลก เปลยน สงคม เปลยน โลก ตองการ ความ ‘พอ เพยง’ ของ มนษย รศ.ดร.

ส รน ∙ร เ∙พ เตา ประยร จะ มาบ อก เรา วา Low Carbon Society ม ความ หมาย วา อยางไร และ สามารถ ผลก ดน สงคม เขา ส สงคม คารบอน พอ เพยง (Sufficiency Carbon Society) อยางไร

#04April-June2010

Vol. 1

20 Features

Low Carbon Society คอ อะไร พบ หนทาง ส ยโทเปย กบ Scenario 5 ภาพ 5 มต 50 กวา สมอง เพอ รวม กน สราง โลก 1 เดยว อนาคต ป 2050 ของ ‘สงคม คารบอน ตำ’ จะ กลาย เปน ทาง เลอก เพอ ‘ทาง รอด’ กบ ปญหา ภาวะ โลก รอน และ ชมชน ประหยด คารบอน ท เกด ขน แลว ใน ปจจบน

: 4 NEW

S RE

VIEW

: 4

ศรจรรยา ออกรมย / ปรตญา นยมราษฎร

การ แพทย พฒนา มาก ขน ใน แบบ วน น ท สามารถ ใช ไม แทน เหลก ใน การ เสรม กระดก ของ มนษย ท เสย หาย โดย ดร.แอน นา แทม ไพร ได ทำการ ทดลอง ใช ไม แทน กระดก ของ มนษย โดย นำ ไม หวาย ไป ผาน กระบวนการ เผา แลว เตม แคลเซยม และ คารบอน จาก นน จง นำ ไป เผา ภาย ใต ความ รอน และ ความ ดน อากาศ สง เปน เวลา 10 วน กอน จะ นำ ไป ผาน สารละลาย ฟอสเฟต ไม ท ได จะ เปลยน ส ขาว และ ม ร พ รน คลาย กระดก เหมาะ สำหรบ เปน พนท ให เสนเลอด และ เสน ประสาท ตางๆ

จาก การ ทดลอง ผาตด นำ ไม ใส เขาไป ใน แกะ พบ วา ไม สามารถ ผสาน เขา เปน หนง เดยว กบ กระดก ของ แกะ เปน อยาง ด ซง ด กวา เหลก หรอ เซ รา มก ท เคย ใช โดย ไม นน แขง แรง พอท จะ เปนก ระ ดก ของ มนษย ได และ ผ เชยวชาญ วางแผน ท จะ ใช ไม เปน วสด ใหม ใน การ เสรม กระดก ท ได รบ ความ เสย หาย ภายใน 5 ป อก เหตผล หนง ใน การนำ ไม มา ใช แทน เหลก คอ ม ราคา ถก และ ม ประสทธภาพ ด เยยม

∙มา : http://news.bbc.co.uk/2/hi/

europe/8446637.stm

เปลยน กระดก จาก เหลก เปน ไม

ศาสตรา จาร ย เนยร บาร ซ ลาย นก วจย ประจำ สถาบน การ แพทย ของ นวยอรก สหรฐอเมรกา ศกษา ลกษณะ ทาง พนธกรรม ท แปร เปลยน ไป พบ ได ใน ผ ท มอาย ยนยาว โดย ทำการ ศกษา วจย เกยว กบ ความ เจบ ปวย ของ ผ สง อาย ท เปน โรค หวใจ โรค เบา หวาน โรค มะเรง และ โร คอล ไซ เม อร จง เกด แรง บนดาล ใจ ใน การ พฒนา ยา ท จะ ชวย ให มนษย ม สขภาพ แขง แรง มอาย ยน ถง 100 ป ซง จะ สง ผล ตอ ระบบ ชววทยา ของ รางกาย เชน กระบวนการ เม ตา บอ ล สม การ ตาย ของ เซลล ระบบ ภมคมกน และ ระดบ คอเลสเตอรอล ใน รางกาย ซง ใน ขณะ น กำลง อย ใน ระหวาง การ ดำเนน งาน ของ บรษท ผลต ยา และ คาด วา จะ สามารถ ทดสอบ ตว ยา ได ใน อก 2 ป ขาง หนา

∙มา : http://www.dailymail.co.uk/health/article-

1277783/Drugs-help-live-100-available-2012.

html?ITO=1490

‘ยา’ ชวยอายยน

5 : NEW

S RE

VIEW

5 :

Makani Power บรษท ดาน พลงงาน ลม แหง หนง ใน มลรฐ แคลฟอรเนย สหรฐอเมรกา ได คดคน และ ทดลอง นำ วาว มา ใช เพอ ผลต พลงงาน เมอ วาว ตนแบบ ถก ปลอย ขน ส ทองฟา สามารถ กก เกบ พลงงาน และ เปลยน เปนก ระ แส ไฟฟา ได เมอ ถก ปลอย ขน ส ทองฟา ดวย งบ ประมาณ ราว 20 ลาน ดอลลาร

ทาง บรษท คาด การณ ไว วา จะ สามารถ สราง วาว ขนาด ยกษ ท สามารถ ลอย ขน ไป บน ทองฟา ใน ระดบ สง และ สามารถ กก เกบ พลงงาน ได มากกวา กงหน ลม ทวไป ท ม ความ สง ไม มาก นก โดย คาด การณ วา เมอ ผล งาน ตนแบบ สำเรจ วาว น จะ สามารถ บน ขน สง ได มากกวา 600 เมตร และ ผ ผลต วางแผน จะ ใช หน ยนต เปน ตว ควบคม การ ขน ของ วาว ดง นน มน จง สามารถ ท จะ โลด แลน อย บน ทองฟา ได นาน เทา ท ตองการ

วาว ตนแบบ จะ สามารถ ปรากฏ โฉม ใน อก 18 เดอน ขาง หนา อดใจ รอ อก สก นด เรา อาจ ได เหน การ เปลยนแปลง ทาง พลงงาน อก ครง

∙มา : http://www.greenlaunches.com/alternative-

energy/kites-generating-1mw-of-energy-being-

developed-by-makani-power.php

โรงแรมสเขยว ‘ปนไฟ’ แลกอาหาร

‘วาว’ รป แบบ ใหม ของ การ สราง พลงงาน

ครา วน พลา ซา โฮ เทล ใน กรง โคเปนเฮเกน ประเทศ เดนมารก ปง ไอ เดย เดด ใน การ ชวย โลก ประหยด พลงงาน ดวย การ เสนอ ให ผ เขา พก ตอง ผลต กระแส ไฟฟา ให ได อยาง นอย 10 วตต ตอ ชวโมง โดย การ ปน จกรยาน ออก กำลง อย กบ ท เพยง 15 นาท แลก กบ คปอง อาหาร มลคา 36 ดอลลาร โดย รถ จกรยาน ออก กำลง กาย ดง กลาว จะ ม ไอ โฟน เชอม ตอ อย ท ดาม จบ เพอ วด ระดบ พลงงาน ท ผลต ได ผ ท สามารถ เขา รวม ได ม เฉพาะ แขก ท เขา พก เทานน

นอกจาก น โรงแรม ส เขยว แหง น ยง ม การ ผลต พลงงาน หมนเวยน โดย การ คด แผง พลงงาน แสง อาทตย ท ดาน หนา ของ อาคาร ไว อก ดวย และ หาก ไอ เดย น ประสบ ความ สำเรจ ทาง โรงแรม ก จะ ขยาย ผล ตอ ไป ยง ครา วน พลา ซา โฮ เทล ใน สห ราช อาณาจกร

∙มา : http://news.bbc.co.uk/2/hi/

europe/8621038.stm

SPECIAL REPORTดร.เพยงเพญ บตรกตญญ / นรดา วระโสภณ / ภ∙รวรรณ จารมลน∙ / บรรณาธการ

: 6

ใช CL เพอ เขา ถง เทคโนโลย สะอาด –

ทำได หรอ ไม

หาก มอง โดย ผว เผน แนวทาง หนง ท อาจ ชวย แกไข ปญหา-อปสรรค ใน การ เขา ถง เทคโนโลย เพอ รบมอ กบ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ได คอ การ บงคบ สทธ ตาม สทธ บตร (Compulsory Licensing - CL) ภาย ใต กรอบ ของ ความ ตกลง TRIPS (Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights) ดง ท รฐบาล ของ หลาย ประเทศ รวม ถง รฐบาล ไทย ได ใช มาตรการ น เพอ เปน กลไก ใน การ เขา ถง ยา รกษา โรค สำคญๆ มา แลว

บรรดา ประเทศ กำลง พฒนา ได ยก ประเดน ของ การนำ ขอ ยกเวน TRIPS เรอง การ บงคบ ใช สทธ เหนอ สทธ บตร ขน มา เพอ ใช เปน เครอง มอ ใน การ ชวย เหลอ ให ประเทศ ท กำลง พฒนา ได ม โอกาส เขา ถง เทคโนโลย ตวอยาง เชน ใน กรณ ของ บรษท Dupont ซง สามารถ คดคน การ ผลต สาร เคม ท ใช ทดแทนสาร CFC ซง เปน สาร ท ม ปฏกรยา ตอ การ ทำลาย ชน โอโซน หรอ เรยก วา เปน สาร เรอน กระจก โดย บรษท Dupont ปฏเสธ การ อนญาต ให ใช สทธ (Licensing) ใน การ ผลต สาร ทดแทน ดง กลาว แก บรษท ใน ประเทศ อนเดย และ บรษท ใน ประเทศ เกาหล

การ ปฏเสธ ใน กรณ น เปน ตวอยาง ท ทำให เหน วาการ แพร กระจาย ของ เทคโนโลย จาก ประเทศ พฒนา แลว นน ยง คง เปน ไป

ภาย ใต กรอบ อนสญญา UNFCCC และ Kyoto Protocol

กำหนด ให ประเทศ ท พฒนา แลว ม บทบาท และ เปน ผนำ ใน การ

ลด กาซ เรอน กระจก ใน ประเทศ ของ ตน และ ให ความ ชวย เหลอ

ดาน การ เงน (Finance) รวม ทง การ ถายทอด เทคโนโลย

(Technology Transfer) แก ประเทศ กำลง พฒนา

แต ขอ เทจ จรง ท พบ การ ถายทอด เทคโนโลย ใน เชง

พาณชย และ เทคโนโลย เพอ การ รบมอ กบ ความ เปลยนแปลง

ของ สภาพ ภม อากาศ เปน เทคโนโลย ท ม สทธ บตร คมครอง อย

อาจ ม ราคา สง จน เปน เหต ให ประเทศ กำลง พฒนา ไม สามารถ

เขา ถง หรอ นำ เทคโนโลย มา ใชได คำถาม ท สำคญ ก คอ การ

คมครอง ทรพยสน ทาง ปญญา โดย เฉพาะ สทธ บตร นน เปน

อปสรรค ตอ การ ถายทอด เทคโนโลย หรอ ไม

Horizon ฉบบ ‘สงคม คารบอน ตำ’ ได คด เลอก เนอหา

สวน หนง ใน รายงาน ‘การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ : การ

ถายทอด เทคโนโลย กบ ประเดน ดาน ทรพยสน ทาง ปญญา’ โดย:

ดร.เพยงเพญ บตรกตญ นรดา วระโสภณ ภทรวรรณ

จารมลนท ใน สวน ท พยายาม ตอบ ปญหา ขาง ตน

(Compulsory Licensing)

ได ยาก ตาม กลไก ทรพยสน ทาง ปญญา ปกต อยางไร กตาม ขอ 31 (f) ของ ความ ตกลง

TRIPS กำหนด วา การ ใช มาตรการ การ บงคบ ใช สทธ นน จะ ตอง เปน ไป เพอ สนอง ตอ ความ ตองการ ของ ตลาด ภายใน ประเทศ เปน หลก (Predominantly for the Supply of the Domestic Market of the Member Authorizing Such Use) ซง ใน ท น หมายความ วา ประเทศ จะ ตอง ม ศกยภาพ ใน การ ผลต ภายใน ประเทศ เพอ ใช ภายใน ประเทศ เทานน

ใน การ ประชม รฐมนตร รอบ โด ฮา จง ได เสนอ ให ม การ ยกเวน ให แก ประเทศ ท ไมม กำลง ผลต เอง สามารถ นำ เขายา สามญ ท ผลต จาก ประเทศ อน ภาย ใต มาตรการ บงคบ สทธ ทดแทน ได ซง การ ยกเวน ใน ความ ตกลง รอบ โด ฮา นน ได นำ ไป ส การ แกไข ความ ตกลง TRIPS อยาง ถาวร

แต บทบญญต ท แกไข ใหม ดง กลาว นน เปน ขอ ยกเวน สำหรบ การ บงคบ ใช CL ใน เรอง ผลตภณฑ ยา เทานน การนำ มาตรการ CL มา ใช เพอ เปน กลไก ใน การ เขา ถง เทคโนโลย สะอาด

ประเดน หนง ท ควร พจารณา คอ การ ตความ ภาวะ เรง ดวน ฉกเฉน ภาย ใต TRIPS กบ กรณ ของ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ

1 ใน 3 กรณ ท เปน สาระ สำคญ ของ มาตรา 31 คอ ใน การ บงคบ ใช สทธ ตาม สทธ บตร ตอง เกด ภาวะฉกเฉน หรอ สภาวะ เรง ดวน อยาง ทสด ของ ประเทศ

หาก ด จาก การ ตความ ขอ ตกลง TRIPS ผาน ปฏญญา โด ฮา จะ เหน ได วา ภาวะฉกเฉน ดง กลาว ปญหา ดาน สาธารณสข โดย เฉพาะ อยาง ยง การ แพร กระจาย ของ ไว รส เอช ไอ ว ซง เปน ภย คกคาม อน ใหญ หลวง ของ โลก

ขณะ ท การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ เปน สง หนง ท ประชาคม โลก มอง วา เปน ปญหา ท ตอง ดำเนน การ แกไข อยาง จำเปน เรง ดวน และ ความ ตองการ ดาน เทคโนโลย เพอ รองรบ ปญหา ดง กลาว เปน สง ท ไม สามารถ รอ คอย ได อก ตอ ไป

อยางไร กตาม การ ตความ บทบญญต ของ TRIPS ให ครอบคลม ประเดน ดาน Climate Change ยง เปน สง ท จะ ตอง รอ พจารณา (เชน เดยว กบ ท เคย ม

การ ถายทอด เทคโนโลย เพอ รบมอ กบ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ

กบ การ ใช มาตรการ บงคบ สทธ เหนอ สทธ บตร

7 :

การ รอ คอย การ พจารณา เรอง สาธารณสข มา แลว) ดง นน ณ ปจจบน การ ใช มาตรการ CL กบ ปญหา

ดาน Climate Change จง ม อาจ หยบยก ขน มาก ลา วอาง ใน ทาง เทคนค ได อยาง สมบรณ

ทางออก เพอ การ เขา ถง การ ใช เทคโนโลย

เยยวยา โลก รอน คอ อะไร

แทจรง แลว บทบาท ของ การ คมครอง ทรพยสน ทาง ปญญา ใน อตสาหกรรม ยา นน ม บรบท ท แตก ตาง จาก อตสาหกรรม พลงงาน ทดแทน หรอ เทคโนโลย สะอาด อย หลาย ประการ กลาว คอ ผทรง สทธ บตร ใน อตสาหกรรม ยา อาจ อย ใน ฐานะ ท ม อำนาจ ผกขาด ทางการ ตลาด สง และ อาจสามารถ ตง ราคา ท สง กวา ตนทน การ ผลต อยาง มหาศาล เนองจาก ยา เปน ผลตภณฑ ไม สามารถ ทดแทน กน ได มาก นก

ใน ขณะ ท เทคโนโลย สะอาด หรอ ดาน พลงงาน ทดแทน เชน Photovoltaic (PV), เชอ เพลง ชวภาพ (Bio-Fuel) และ ลม (Wind Technology) เปน สาขา เทคโนโลย ท ม ปรมาณ การ แขงขน สง ซง ทำให ผ ใช ม ทาง เลอก คอน ขาง มาก และ ผ ผลต ไม สามารถ ตง ราคา หรอ คา ธรรมเนยม การ ใช สทธ (Royalties) ใน ลกษณะ ผกขาด ได นาน

การ แขงขน ใน เทคโนโลย เชน วา น ไม เพยง เปนการ แขงขน ระหวาง บรษท ท ผลต เทคโนโลย ใน สาขา เดยวกน เทานน แต ยง เปนการ แขงขน ระหวาง เทคโนโลย ท ใช เปน แหลง พลงงาน เชอ เพลง หรอ พลงงาน ไฟฟา ท เปน ทาง เลอก ท แตก ตาง กน ดวย ใน ทาย ทสด เทคโนโลย ท ม มากมาย เหลา น ก จะ ได รบ ความ สนใจ จาก กลม ลกคา ท ม ความ ตองการ แตก ตาง กน

บทบาท ท สำคญ ของ ระบบ ทรพยสน ทาง ปญญา คอ การ สง เสรม การ สราง และ แพร กระจาย ของ เทคโนโลย อาจ รวม ถง การ สราง แรง จงใจ แก ภาค เอกชน ใน การ ลงทน ดาน การ วจย และ พฒนา ท ม ความ เสยง และ ม วตถประสงค เพอ ตอบ สนอง ความ ตองการ ของ ตลาด เนองจาก ผ ลงทน ม ความ มนใจ วา เขา จะ ได รบ ผล ตอบแทน ท คม คา หาก การ วจย และ พฒนา นน ประสบ ความ สำเรจ

มาตร กา รอนๆ ดาน ทรพยสน ทาง ปญญา อาจ ม บทบาท ใน การ สง เสรม การ เขา ถง เทคโนโลย รวม ทง การ พฒนา และ ถายทอด เทคโนโลย ไม นอย ไป กวา การ ทำ Compulsory Licensing เชน การ ให ความ ชวย เหลอ ทางการ เงน เพอ นำ ไป เปน ทรพยากร ใน การ ตอ รอง การ จาย คา ธรรมการ ใช สทธ (Royalties Fees)

นอกจาก น ยง รวม ถง มาตรการ หรอ แนว ปฏบต สำหรบ การ คมครอง ทรพยสน ทาง ปญญา ท เกด จาก การ สนบสนน ของ รฐบาล การ จด ตง หนวย งาน ดาน การ วจย และ พฒนา รวม ทง การ ตกลง กน เพอ ให ผ ผลต เทคโนโลย ท เกยวของ สามารถ นำ เทคโนโลย นน เขา ส ระบบ การ เปด

นวตกรรม (Open Innovation) เปนตนนอกจาก น ประเดน อนๆ ท จะ เปน ประโยชน ตอ

ประเทศ กำลง พฒนา ไดแก ความ สามารถ ใน การ เขา ถง ฐาน ขอมล สทธ บตร ท เกยว กบ เทคโนโลย สะอาด การ รจก กบ เทคโนโลย และ ผลตภณฑ ท เกยวของ รวม ทง การ ม ทกษะ ใน การ เจรจา ตอ รอง การ ใช สทธ ใน เทคโนโลย จะ เปน ประโยชน ใน การ เรยน ร ปญหา และ แนวทาง การ แก ปญหา ดาน การ เขา ถง และ รบ การ ถายทอด เทคโนโลย ของ ประเทศ กำลง พฒนา อยาง ยง

ทางออก ทาง เลอก ของ ประเทศไทย สำหรบ ประเทศไทย เพอ สง เสรม ให เกด การ

พฒนา ท ยงยน และ รวม กบ ประชาคม โลก ใน การ แกไข ปญหา ประเทศไทย ควร เรม ศกษา และ ประเมน ศกยภาพ ของ แนวทาง หรอ มาตรการ ท จะ สง เสรม ให เกด การ พฒนา เทคโนโลย ท ปลอย กาซ เรอน กระจก ใน ปรมาณ ตำ หรอ สามารถ หลก เลยง การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ได โดย คำนง ถง เปา หมาย ใน การ พฒนา ประเทศ อยาง ยงยน ควบค กน ไป

ใน การ กำหนด แผน ระยะ ยาว เพอ รบมอ กบ ผล ก ระ ทบ จาก การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ จำเปน ตอง อาศย การ วจย และ พฒนา เพอ ให เขาใจ และ ตระหนก ถง แนว โนม และ ทศทาง ของ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ อยาง ถาวร ท อาจ เกด ขน ใน ระยะ ยาว จด ทำ แผน ปฏบต การ ดาน การ วจย และ พฒนา และ จด ลำดบ ความ สำคญ ของ การ ศกษา วจย เพอ เตรยม แนวทาง ใน การ รบมอ กบ ปญหา การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ของ ประเทศไทย และ เตรยม การ รองรบ การ ดำเนน การ ตาม พนธกรณ ท อาจ เกด ขน ใน อนาคต สราง องค ความ ร เกยว กบ เทคโนโลย ท เหมาะ สม กระจาย เทคโนโลย ไป ใช ใน วง กวาง สามารถ ลด การนำ เขา เทคโนโลย จาก ตาง ประเทศ

จด ทำ เครอ ขาย นก วจย นก วชาการ รวม ทง ฐาน ขอมล การ วจย และ พฒนา ดาน การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ของ ประเทศไทย ให เกด ศนย ขอมล ดาน การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ของ ประเทศไทย (Thailand Information Center on Climate Change) ท สามารถ ใช ประโยชน ทง ใน การ กำหนด นโยบาย ของ ประเทศ การนำ ผล การ วจย ไป ส การ ใช ประโยชน อยาง เปน รป ธรรม ทง ท ผาน กลไก การ คมครอง ทรพยสน ทาง ปญญา และ เพอ สาธารณประโยชน

นอกจาก น ประเทศไทย ยง ตอง แสดง ให ชาว โลก เหน วา ประเทศไทย เคารพ สทธ ใน ทรพยสน ทาง ปญญา ท เปน ผล มา จาก การ วจย และ พฒนา และ มน โย บาย สนบสนน การ สราง เทคโนโลย และ นวตกรรม อยาง ตอ เนอง และ ยงยน

การ วเคราะห เหต และ ผล แบบ เปน ลำดบ ชน (Causal Layered Analysis: CLA) เปน วธ การ มอง อนาคต วจย รป แบบ ใหม ท Prof. Sohail Inayatullah ได พฒนา ขน ซง คำๆ น ยง ไดยน ไม บอย นก ใน วงการ มอง อนาคต ของ ประเทศไทย เอกลกษณ เฉพาะ ตว ของ CLA ไดแก การ แปล ความ หมาย ขอมล เพอ อธบาย ปรากฏการณ การ ศกษา และ จด วางขอ มล เชง ลำดบ ชน ใน โครงสราง ของ ประวตศาสตร เชน ชนชน เพศ วรรณะ เปนตน ควบค ไป กบ การ ให ความ สนใจ ประเดน ใน จตใตสำนก ท ผคน อธบาย ออก มา และ นยาม เปน ความ ร ท สอดคลอง กบ โลก ของ ความ เปน จรง หาก พจารณา ใน แง ของ ทฤษฎ, CLA ถ กบร ณา การ ขน โดย การ มง ใช ประโยชน จาก ขอมล เชง ประจกษ การ แปล ความ หมาย การ วพากษ และ การ เรยน ร แบบ ลงมอ ทำ ทง จาก ภายใน และ ภายนอก ตอ ประเดน ท กำลง ทำการ วจย ศกษา

หาก พจารณา ใน เชง วธ การ, CLA มง คำนง ถง การ ทำนาย อนาคต เปน สวน นอย แต คำนง ถง การ คนหา ความ จรง ของ ปรากฏการณ (ซง เปรยบ เสมอน ยอด ของ ภเขานำแขง) ทง ยง คนหา ลก ลง ยง ชน ตางๆ ของ ความ จรง ของ ปรากฏการณ เพอ ประกอบ การ สราง ทาง เลอก ของ อนาคต ดวย การ ใช วธ การ ทาง สงคมศาสตร เพอ วเคราะห และ สำรวจ ความ สมพนธ ของ ระบบ เนน การ ศกษา อนาคต ใน เชง ลก คนหา ขอมล ใน ปจจบน และ อดต ม การ ทำความ เขาใจ ลก ถง ระดบ ความ เชอ วฒนธรรม และ จตใตสำนก ของ ผ ม สวน ได เสย ใน ประเดน ท กำลง มอง อนาคต รวม ถง เปด ชอง สำหรบ ให ม การ ถก เถยง ถง ขอมล เชง ลก เพอ กำหนด ภาพ อนาคต

CLA จง เปน แนวคด ท ลด ขอ จำกด ของ การ วจย ทาง สงคมศาสตร และ เทคนค การ ทำนาย บาง วธ ท คอน ขาง ผว เผน เปลยน การ ทำนาย อนาคต เปนการ อธบาย ความ หมาย ของ ขอมล นอกจาก จะ ถก นำ ไป ใช เพอ การ มอง อนาคต แลว CLA ยง สามารถ นำ ไป ใช ใน การ พฒนา นโยบาย ท ม ประสทธภาพ ม ความ ลม ลก ครอบคลม และ ใชได ระยะ ยาว

CLA เปน วธ การ สราง ภาพ อนาคต ท คอน ขาง ม ประสทธภาพ และ สามารถ ประยกต ใช ใน การ หา คำ ตอบ ได หลาย บรบท ซง ม ผ สนใจ นำ CLA ไป ใช ใน หลาย ประเทศ ทว โลก ไม วา จะ เปน องคกร ระหวาง ประเทศ มหาวทยาลย องคกร ภาค รฐ ภาค ธรกจ และ องคกร ไม แสวงหา กำไร ใน ภาค เอกชน ม การนำ ไป พฒนาการ จด ประเภท ขอมล ผลตภณฑ และ บรการ สถาบน ตางๆ นำ ไป ใช ใน การ พจารณา ความ คาด หวง ของ ผ ม สวน เกยวของ ใน ทก ระดบ เพอ วาง กลยทธ ให ม ความ ชดเจน และ ครอบคลม รวม ถง ม นกศกษา ปรญญา เอก นำ ไป ใช ใน การ จดการ ขอมล ใน กระบวนการ CLA นน วทยากร กระบวนการ จะ ม การ ตง คำถาม กบ ผ เขา รวม ระดม ความ คด ใน ระดบ ตางๆ ของ ปรากฏการณ หรอ ประเดน ท กำลง มอง อนาคต ใน 4 ระดบ ไดแก

ใน ขน น เปน ขน ตอน ท เหน ได ท วไป หรอ ปรากฏการณ ท พบ วทยากร กระบวนการ จะ ถาม ถง ปรากฏการณ หรอ แนว โนม เชง ปรมาณ ท ผ เขา รวม ระดม ความ คด รบ ร หรอ กำลง ประสบ อย ใน ประเดน ท กำลง มอง อนาคต เชน ขาว จาก สอ ตางๆ เหตการณ หรอ แนว โนม ท ไม เกด ขน อยาง ตอ เนอง ประเดน ท ตองการ ความ ชวย เหลอ ความ เบอ หนาย ไม กระตอรอรน เปนตน ขอมล เหลา น จะ มอง เหน ได ชดเจน และ ม การ วเคราะห เพม เตม เพยง เลก นอย มก ถก ใช ใน การ จด ทำ นโยบาย วทยากร กระบวนการ จะ ถาม ผ เข า ร วม ระดม ความ คดถง เหต ปจจย ท มอง เหน ได ใน ระดบ ปรากฏการณ และ สง ผล ตอ ประเดน ท กำลง มอง อนาคต ซง ตอง สอบถาม เพอ คนหา อยาง ครอบคลม ทง ทาง สงคม เทคโนโลย เศรษฐกจ นโยบาย สง แวดลอม และ ประวตศาสตร โดย การ อธบาย ตางๆ อย บน พน ฐาน ของ ขอมล ท วเคราะห โดย ใช หนวย งาน นโยบาย การ อธบาย ใน ทาง เทคนค และ การ วเคราะห เชง วชาการ ภาค รฐ และ ผ ท สนใจ ใน ประเดน นนๆ

01 ระดบ Litany

02 ระดบ Social Causes

พสชนน นรมตไชยนน∙

Causal Layered Analysis

: 8

Theo

ry

∙มา ภาพ :

‘ศลปะ การ มอง อนาคต เพอ วน น’ โดย นเรศ ดำรง ชย (http://gotoknow.org/blog/foresight/40356) +เอกสาร อางอง

Sohail Inayatullah. (2004).The Causal Layered Analysis (CLA) : Reader Theory and Case Studies of an +Integrative and Transformative Methodology. Teipei : Tamkang University.

ผ สนใจ สามารถ หา ขอมล เพม เตม ได∙ เวบไซต ของ Sohail Inayatullah : www.metafuture.org +

วทยากร กระบวนการ จะ ถาม ผ เขา รวม ระดม ความ คด เพอ คนหา ปจจย เชง ลก ลง ไป กวา ระดบ Social Causes ซง เปน ปจจย ท อาจม อง ไม เหน ใน ระดบ ปรากฏการณ ท ม ความ เกยวของ กบ ประเดน ท กำลง มอง อนาคต เชน ประเดน ทาง กฎหมาย สงคมศาสตร ภาษาศาสตร กระบวนการ ทาง วฒนธรรม และ ความ เชอ ใน มม มอง ของ ผ ม สวน ได เสย ท คอน ขาง ยด ตด จง เปน สง ท ทาทาย วทยากร กระบวนการ ใน การ คนหา ปจจย เบ อง หลง เหลา น เพอ ใช ใน การ ตอบ คำถาม หรอ แก ปญหา ประเดน ท กำลง สนใจ ซง ภาพ อนาคต จะ ม ความ แตก ตาง กน ขน อย กบขอมล จาก การ อภปราย ใน ขน ตอน น รวม ถง ทำให เกด ความ เขาใจ ใน ระดบ Litany มาก ขน ใ น ข น ตอน น วทยากร กระบวนการ ต อ ง พ ย า ย า ม อ ธ บ า ย ค ว า ม แตก ตาง ของ ความ คดมาก กวา การ ไกล เกลย ความ คด ของ ผ ม สวน ได สวน เสย ท ม ความ แตก ตาง กน ม การ อภปราย ถง อดมคต หรอ สถานะ ตางๆ ท โลก กำลง เปน และ ควร จะ เปน เชน การ พฒนา ท มง เชง เศรษฐกจ หรอ ความ ยงยน เปนตน การ ทำความ เขาใจ กบ ลกษณะ ของ ประชาชน ใน บรบท และ การ ให เหตผล สนบสนน ความ เชอ

วทยากร กระบวนการ จะ ถาม ผ เขา รวม ระดม ความ คด เพอ คนหา เรอง ราว ท ฝง ลก ใน จตใตสำนก หรอ ความ รสก ท ม ตอ ประเดน ท กำลง มอง อนาคต เชน ใน ระดบ องคกร บาง องคกร มอง บคลากร เปน สนทรพย ท มคณคา หรอ ใน ระดบ ประเทศ หรอ ภมภาค เชน ใน อเมรกา มอง วา อนาคต ไร ขอบเขต แต ชวย เตม เตม ทาง เลอก และ โอกาส ชาว เอเชย เชอ วา อนาคต เหมอน ตนไม ท ม ชวต ม ราก เปรยบ เสมอน อนาคต ท ม ทาง เลอก จำนวน มาก

ดง นน วทยากร กระบวนการ ตอง กระตน ให ผ เขา รวม ระดม ความ คด เลา ถง ภาพ ท ปรากฏ ขน ใน ใจ เนน ท การ

อ ธ บ า ย ค ว า ม รสก โดย ไม ตอง คำน ง ถ ง ภาษา ม า ก น ก เ ม อ สอบถาม ใน เชง

ลก จะ พบ วา ปจจย ใน ระดบ Metaphor /

Myth เปรยบ เสมอน ประสบการณ ท ม อ ท ธ พล ต อ โลก ทศน ของ

บคคล การ ทำลาย กำแพง ความ เชอ ของ บคคล จะ เปน พลง ท ทาทาย ปจจบน และ สราง ทาง เลอก สำหรบ อนาคต ได

03 ระดบ Discourse / Worldview 04 ระดบ Metaphor / Myth

9 :

ปรากฏการณ

กลไกทางสงคมและเศรษฐกจ

โลกทศน กระบวนทศน วฒนธรรม

สญลกษณ นยายปรมปรา คำพงเพย

ลงลก

ยอนขน

1 2

∙าน∙สนใจโครงการวจยดงกลาวสามารถตดตามได∙ http://www.

lcs2050.com ซงในเดอนกนยายน 2553 น จะมการจดแถลงขาว

เพอนำเสนอผลงานวจยสสาธารณชน

วสสลสา ไตรสจจ

คง เปน ท ทราบ กน ด วา ทก คน ไม สามารถ หลด พน จาก ผลก ระ ทบ ของ ภาวะ โลก รอน ศนย คาด การณ เทคโนโลย เอเปค จง ทมเท ให กบ การ ศกษา วจย ระยะ ยาว ใน โครงการ ‘Research on the Futures of Low-carbon Society: Climate Change and Strategies for Economies in APEC Beyond 2050’ ภาย ใต ความ รวม มอ ระหวาง 15 ประเทศ เมอ วน ท 27 – 28 มกราคม 2553 ศนย คาด การณ เทคโนโลย เอเปค ได จด งาน ‘Towards Low-Carbon Society in Asia-Pacific

2050: A Technology Foresight Symposium’ ขน ท โรงแรม บน ยน ทร กรงเทพฯ จด ประสงค ของ การ จด งาน ครง น เพอ นำ เสนอ ผล การ วจย ดวย กระบวนการ คาด การณ อนาคต ซง ได รบ ความ รวม มอ จาก ผ เชยวชาญ ใน แตละ สาขา ท เกยวของ ทว โลก รวม ถง เปนการ เปด เวท แลก เปลยน เรยน ร ระหวาง คณะ ทำงาน ทง ใน และ ตาง ประเทศ กบ ผ ม สวน ได เสย จาก ทว โลก เปน จำนวน 150 ทาน ใน การ วางแผน พฒนา ขด ความ สามารถ การ ใช ประโยชน จาก ทรพยากร และ การ พฒนา เทคโนโลย และ นวตกรรม เพอ เตรยม ความ พรอม รวม กน ใน การ กาว ส สงคม คารบอน ตำ อยาง สมบรณ ภายใน ป ค.ศ. 2050 คณะ ผ จด งาน ได พยายาม จด กจกรรม ภายใน งาน ท สอ ถง การ ใช ชวต ใน สงคม คารบอน ตำ ไม วา จะ เปนการ บรรยาย และ อภปราย แลก เปลยน ความ คด เหน โดย ใช ว ด โอ คอน เฟอเรนซ กบ ผ เชยวชาญ ดาน นโยบาย สาธารณะ ของ ประเทศ สหรฐอเมรกา เพอ แสดง ให เหน วา แมแต ใน การ เขา รวม ประชม ระดบ นานาชาต ก สามารถ หลก เลยง การ เดน ทาง โดย ใช เทคโนโลย เขา มา ชวย เนอหา ของ การ ประชม ครอบคลม เกยว กบ การ คำนง ถง และ เลอก ใช วสด ท เปน มตร กบ สง แวดลอม และ กจกรรม ตางๆ ใน ชวต ประจำ วน ของ ผคน สามารถ ดำเนน ไป ภาย ใต แนวคด ของ สงคม คารบอน ตำ ได ทง สน จาก การ ประชม ดง กลาว พอ จะ เหน แนว โนม วา หลาย ประเทศ เรม ตระหนก และ เขาใจ ถง ลกษณะ ของ สงคม คารบอน ตำ ท ไม ได จำกด เพยง ใน มม ของ การ จดการ เทคโนโลย และ นวตกรรม เทานน หาก แต สงคม คารบอน ตำ ถอ เปน ความ รบ ผด ชอบ รวม กน ของ ทก คนใน สงคม โลก ใน ทกๆ มต เชน เศรษฐกจ การ คา การ ศกษา ระบบ สขภาพ การ จดการ ทรพยากร ทง รป ธรรม และ นามธรรม การ วจย เชง ลก เพอ พยากรณ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ การ จด วาง ผงเมอง และ ระบบ คมนาคม เปนตน ซง การ เขา ส สงคม คารบอน ตำ อยาง ม ประสทธภาพ ตอง อาศย ความ รวม มอ จาก ทง ภาค รฐ และ ภาค เอกชน ทว โลก ใน การ กำหนด นโยบาย และ ยทธศาสตร การ ปรบ ตว ใน ทก ระยะ และ ผลก ดน ไป ส การ ปฏบต อยาง จรงจง

Towards Low-Carbon Society in Asia-Pacific 2050: A Technology Foresight Symposium

: 10

Activi

ties

SOCIETY

ใครๆ ก หายใจ เขา-ออก เปน ประเดน เรอง สทธ มนษย ชน ทง กลา ท จะ ลก ขน มา เรยก รอง ความ ชอบ ธรรม ให แก ตนเอง ประหนง ปจจย ท 5 สง ผล ให หนวย งาน ตางๆ รวม ถง ภาค รฐ ตอง หน กลบ มาท บท วน แนวทาง การ ทำงาน ของ ตน!

ความ พง พอใจ ของ ประชาชน ผ มา รบ บรการ กลาย เปน ตว ช วดผล การ ปฏบต งาน ท สำคญ ของ ขาราชการ ในปจจบน

การ ชนสตร พลกศพ เปน หนง ใน ระบบ งาน ท ภาค รฐ เปน ผ ให บรการ เปน สวน ใหญ แต กฎหมาย* ท เกยวของ กลบ ไม สนบสนน ระบบ งาน และ ผ ปฏบต งาน เทา ท ควร ไมม การ ระบ ถง หนวย งาน ท ทำ หนาท รบ ผด ชอบ ปญหา ดาน การ บรหาร จดการ คณภาพ ของ บรการ และ การ เขา ถง ของ ประชาชน อก ทง ผรบ บรการ เอง ก ไม สามารถ ลก ขน มา เรยก รอง ส ทธ ใดๆ ได

สถาบนวจย ระบบ สาธารณสข (สวร ส.) เปน หนง ใน หนวย งาน ท ได รบ มอบ หมาย ให ทำการ วจย เพอ หา ทางออก ให แก ปญหา ดง กลาว จง ได ชกชวน ให ศนย คาด การณ เทคโนโลย เอเปค แหง สว ทน. รวม ทำ วจย ใน หวขอ ‘โครงการ วจย ภาพ อนาคต ของ ระบบ การ ชนสตร พลกศพ ใน ประเทศไทย’ เพอ สราง ทาง เลอก ใน การ พฒนา กฎหมาย และ ระบบ การ ชนสตร พลกศพ ท เหมาะ สม กบ ประเทศไทย

ดวย ความ ท ระบบ น ทำงาน โดย อาศย ความ เชยวชาญ จาก บคลากร สห สาขา วชา และ เปนการ ทำงาน รวม กน ระหวาง หลาย หนวย งาน ทม เรา จง ได ผนวก วธ การ มอง อนาคต ทง เชง ปรมาณ และ เชง คณภาพ จำนวน ทง สน 4 วธ เพอ ให ได มา ซง ผล การ วจย ท ตอบ วตถประสงค ท ตง ไว ไดแก การ วเคราะห ผ ม สวน ได สวน เสย (Stakeholder Analysis) การ ว เคราะห เดลฟ แบบ ออนไลน (Real-time Delphi) การ วางแผน ภาพ อนาคต (Scenario Planning) และ การ สมภาษณ เชง ลก (In-depth Interview)

ผล จาก การ วจย ทำให ได ขอ เสนอ แนะ เชง นโยบาย เกยว กบ มาตรการ ระยะ สน วา ควร ระบ ให กระทรวง สาธารณสข เปน หนวย งาน ท รบ ผด ชอบ หลก โดย แยก ระบบ งาน ชนสตร พลกศพ ออก จาก ระบบ บรหาร สขภาพ สวน มาตรการ ระยะ กลาง และ ระยะ ยาว ควร เพม จำนวน แพทย นต เวช ดวย การ สราง ระบบ จงใจ และ เสน ทาง กาวหนา ใน อาชพ การ สราง Coroner และ ศกษา ถง ความ เหมาะ สม ของ การ จด ตง หนวย งาน ใหม ดาน การ ชนสตร พลกศพ ท ม ศกยภาพ ทง ใน ดาน การ บรหาร จดการ การ พฒนา คณภาพ ของ บรการ และ บคลากร รวม ถง จด ตง หนวย งาน กลาง ท ทำ หนาท กำกบ ดแล การ ชนสตร พลกศพ ให ม มาตรฐาน เดยวกน ทว ประเทศ

สง พเศษ สง หนง ท ผ เขยน เหน ได จาก งาน โครงการ วจย ชน น (แต คง ไม ได พบเหน บอย นก) คอ ภาพ ท อธบาย คำ วา ‘ทก ภาค สวน’ ได อยาง ชดเจน เนองจาก ได รบ ความ รวม มอ เปน อยาง ด จาก หนวย งาน ท เกยวของ และ ภาค ประชาชน เขา รวม ใน กจกรรม ทก กจกรรม ภาย ใต โค รง การฯ อยาง พรอม เพรยง เปน ภาพ ท ม บคลากร จาก กระทรวง ท

เกยวของ ตำรวจ แพทย ผ พพากษา ประชาชน เจา หนาท จาก มลนธ รวม กตญ และ บรษท ประกน ภย มา รวม คด รวม ทำ เพอ ระบ ผ ม สวน ได เสย ของ ระบบ และ รวม กน สราง ภาพ อนาคต

หรอ ภาพ ผ หลก ผใหญ ท เรยน ร และ คอยๆ ใช คอมพวเตอร ใน การ ตอบ คำ ถาม เดลฟ แบบ ออนไลน นอกจาก ผล การ วจย แลว ผ เขยน หวง วา Best Practice จาก งาน วจย ชน น คง ทำ ให หลายๆ หนวย งาน ได นำ แนวคด ‘ทก ภาค สวน’ มา พฒนา ระบบ การ ทำงาน และ แก ปญหา บาน เมอง ใน สภาวการณ เชน น บาง

พสชนน นรมตรไชยนน∙

ของ ระบบ การ ชนสตร พลกศพ ใน ประเทศไทย

ภาพ อนาคต

11 :

Recom

-

men

ded

Resea

rch

* พระ ราช บญญต แกไข เพม เตม ประมวล

กฎหมาย วธ พจารณา ความ อาญา ฉบบ ∙ 23 พ.ศ. 2548 ∙ ระบ ให แพ∙ย ไม สามารถ มอบ อำนาจ ให ผ อน ไป กระ∙ำ การ ชนสตร พลกศพ แ∙น และ ไม ได ระบ ถง หนวย งาน หลก ∙ รบ ผด ชอบ การ ดำเนน การ และ การ ดแล ดาน งบ ประมาณ

ผล การ วจย เพม เตม สามารถ ตดตอ ขอ ได ∙ พส ชนน poschanan@sti.or.th

เมอกอนลอยฟา

IN & OUTสาโรจน ศรใส

ใน อดต ธรกจ สำรวจ และ ผลต ปโตรเลยม เปน ธรกจ ท ปลอย กาซ คารบอนไดออกไซด และ สราง ภาวะ โลก รอน ให เกด ขน กบ พนท โดย รอบ และ ชน บรรยากาศ เปน อยาง มาก แต ใน ปจจบน นโยบาย ใน การ ลด ปญหา ภาวะ โลก รอน จาก การ ปลอย กาซ เรอน กระจก เปน นโยบาย หลก สำคญ ท รฐบาล ของ ทก ประเทศ ให ความ สำคญ ควบค ไป กบ การ เสรม สราง ความ มนคง ใน การ จดหา พลงงาน ให เพยง พอ ของ แตละ ประเทศ

เทคโนโลย การ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด ไว ใตดน หรอ ท เรยก เปน ภาษา องกฤษ วา Carbon Capture Storage หรอ เรยก ยอๆ วา CCS จง เปน แนวทาง หนง ท หลาย ประเทศ หน มา ให ความ สนใจ

ใน Horizon ฉบบ น จง จะ นำ เสนอ ประเดน ท เกยว กบ CCS ให ทก คน ได รบ ทราบ โดย ทว กน CCS เปน เทคโนโลย สมย ใหม ท ถก นำ มา ใช เพอ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ออก มา ส ชน บรรยากาศ ของ

โลก ซง ใน ทาง เทคนค นน ใน ปจจบน เปน ท ยอมรบ วาการ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด ไว ใตดน เปน เทคโนโลย ท จะ สามารถ ลด ปรมาณ การ ปลอย กาซ คารบอนไดออกไซด ออก ส บรรยากาศ ใน ปรมาณ ท สง มาก หลาย ประเทศ ทว โลก ได ให ความ สนใจ และ เรม ดำเนน การ ศกษา ความ เปน ไป ได ของ การ ดำเนน โครงการ โดย สวน มาก ได ม การ เรม ดำเนน โครงการ ใน ลกษณะ โครงการ นำรอง เพอ ทดลอง ศกยภาพ การ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด ไว ใตดน

ตวอยาง ประเทศ ท ได ดำเนน การ ไป แลว ไดแก ฝรงเศส ญปน ออสเตรเลย และ นอรเวย แต ถง อยางไร กตาม เทคโนโลย การ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด ยง เปน โครงการ ท ตอง ลงทน คา ใช จาย สง มาก ทำให การ ดำเนน การ ใน เชง พาณชย ยง ไม คอย แพร หลาย มาก นก หลายๆ ประเทศ รวม ทง ประเทศไทย เอง ก ยง อย ใน ระยะ เรม ตน ของ การ ดำเนน โครงการ

ปจจย พน ฐาน ประการ แรก ท ม ความ สำคญ ตอ การ ดำเนน โครงการ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด ไว ใตดน คอ การ ศกษา ถง ความ เหมาะ สม ของ โครงสราง ธรณวทยา ใตดน สำหรบ ใช ใน การ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด ไว ใตดน โดย อาจ เรม ศกษา จาก ขอมล โครงสราง ทาง ธรณวทยา ของ แหลง กก เกบ เปน แหลง แรก ซง ใน ขน ตอน น ประเทศไทย โดย ความ รวม มอ ของ หลาย ภาค สวน ไม วา จะ เปน หนวย งาน ภาค รฐ อาท กระทรวง พลงงาน กระทรวง อตสาหกรรม รวม ไป จนถง บรษท ผ ประกอบ การ ตางๆ ไม วา จะ เปน บรษท ยกษ ใหญ อยาง ปตท. หรอ บรษท ผรบ สมปทาน ขด เจาะ นำ มน อนๆ กได ม การ รเรม การ ศกษา ความ เปน ไป ได ของ การ ดำเนน โครงการ

อยางไร กตาม การ ดำเนน โครงการ ท ผาน มา เปน เพยง ระยะ เรม ตน หาก ประเทศไทย ตองการ ท จะ ใหการ ดำเนน การ ประสบ ความ สำเรจ บรรล เปา หมาย และ คม คา ใน การ ลงทน ม ความ จำเปน อยาง ยง ท จะ ตอง ทำการ ศกษา อยาง ละเอยด รอบคอบ ม การ ให ทก ฝาย เขา มา ม สวน รวม อยาง จรงจง โดย จะ ตอง ศกษา ความ เปน ไป ได โดย ละเอยด

: 12

Barcode

IN

เดยวนลงดน

ใน ประเดน ตางๆ เรม ตงแต การ ศกษา ถง เทคนค วธ การ ท เหมาะ สมใน การ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด สภาพ โครงสราง ธรณวทยา วา จะ สามารถ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด ไว ได นาน หรอ ไม และ จะ คม ทน ใน เชง พาณชย หรอ ไม อยางไร การ ศกษา เรอง ผลก ระ ทบ ตอ สง แวดลอม การ ประเมน คา ใช จาย ใน การ ดำเนน การ มาตรการ ของ ภาค รฐ ใน การ สง เสรม หรอ ผลก ดน ให ผ ประกอบ การ ดำเนน การ ตลอด จน การ สราง ความ เขาใจ ท ถก ตอง กบ ผ ม สวน เกยวของ โดย เฉพาะ ประเดน ดาน ความ ปลอดภย และ สง แวดลอม และ ท สำคญ ทสด การ ให ความ ร ความ เขาใจ ท ถก ตอง กบ มวลชน

ใน ระยะ เวลา อน สน ท จะ ถง น ประเทศไทย ควร เรม ดำเนน การ ศกษา โครงสราง ทาง ธรณวทยา ของ ชน กก เกบ ท เปน ชน หนทราย หน คารบอเนต ทง บน บก และ ใน ทะเล โดย เนน ขอมล ทาง ดาน ธรณวทยา และ วศวกรรม แหลง กก เกบ ของ ดาน ธรณวทยา เพอ เปน ขอมล เบอง ตน ใน การ คด เลอก โครงสราง ทาง ธรณวทยา ใตดน ของ ประเทศไทย ท ม ความ เปน ไป ได ใน การ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด หลง จาก นน จง พจารณา ใน ราย ละเอยด เชง ลก ของ พน ท นนๆ โดย เฉพาะ อยาง ยง เทคนค ความ ร ท จำเปน อาท ความ ร เกยว กบ การ แยก กาซ CO

2 (Capture) การ ขน ยาย การ

กก เกบ กาซ CO2 และ การ ตดตาม ควบคม (Monitor) เพอ สามารถ จด ทำ ขอ เสนอ ทาง ดาน เทคนค เพอ นำ ไป วเคราะห

งบ ลงทน การ ดำเนน การ ได อยาง เหมาะ สม เพราะ ใน ปจจบน การ ชวย แก ปญหา ภาวะ โลก รอน ใน อตสาหกรรม ผลต และ สำรวจ ปโตรเลยม ยง คง ใช แนวทาง

การ พฒนา ภาย ใต โครงการ กลไก การ พฒนา ท สะอาด (Clean Development Mechanism, CDM) ไม วา จะ เปนการ นำ กาซ ธรรมชาต ท เหลอ ไป ผลต เปน กาซ LPG แลว นำ ไป อด กลบ ลง หลม เพอ เพม ปรมาณ การ ผลต นำมน ดบ สำหรบ แหลง ท ม ปรมาณ กาซ เผา ทง นอย ซง ปลอย กาซ เรอน กระจก คด เปน 135,000 ตน คารบอนไดออกไซด เทยบ เทาตอป หรอ การนำ กาซ ท ถก ปลอย หรอ เผา ทง กลบ ไป ใช ประโยชน ใน การ ผลต กระแส ไฟฟา สำหรบ เครอง กำเนด ไฟฟา ขนาด เลก การ ตด ตง อปกรณ เพม แรง ดน ทำให สามารถ นำ กาซ กลบ เขา กระบวนการ ผลต ซง เปน กรรมวธ ท ใช สำหรบ แหลง ท ม ปรมาณ กาซ เผา ทง สง ซง ปลอย กาซ เรอน กระจก คด เปน 355,000 ตน คารบอนไดออกไซด เทยบ เทาตอป

และ สดทาย การ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก โดย ใช เทคโนโลย การ แยก ดวย เมมเบ รน และ กำจด ตอ ดวย การ ปลอย หรอ เผา ทง ซง ใช สำหรบ แหลง กาซ ท ม ปรมาณ คารบอนไดออกไซด สง มาก ท ปลอย กาซ เรอน กระจก สง ถง ป ละ 1,860,000 ตน คารบอนไดออกไซด เทยบ เทาตอป คด เปน รอย ละ 80 ของ ปรมาณ การ ปลอย กาซ เรอน กระจก จาก การ ปลอยตอเผา กาซ ทง ของ แหลง ปโตรเลยม ใน ประเทศไทย หาก กระบวนการ กก เกบ กาซ คารบอนไดออกไซด ไว ใตดน สามารถ นำ ไป ใชได ผล จะ ลด ปรมาณ การ ปลอย กาซ คารบอนไดออกไซด ได อยาง มหาศาล ตอง ตดตาม กน ตอ ไป วาการ พฒนา เทคโนโลย เหลา น จะ เปน ไป ใน ทศทาง ใด

13 :

QUESTION AREA

ตอบคำถามโดย นาวาอากาศเอกเจษฎา ครรฐนคม

สนขตรวจจบระเบด

อปกรณตรวจจบระเบด

Question Area

เปน พน∙ ∙ำลาย ความ สงสย ใน แงมม

เกยว กบ ว∙ยาศาสตร

เ∙คโนโลย และ นวตกรรม

Horizon นำ ขอ สงสย และคำถาม ไป แจก จาย

แก ผ ร ใน แตละ ดาน เพอ ขจด รอย ยน บน หว คว

ฉบบ น จต ต มา วงศ ม แสง และ

พ สษฐ พล กลน บวแกว

ไดไปคนหาคำตอบให∙านผอาน

อปกรณ ตรวจ จบ ระเบด แบง ออก เปน ก ประเภ∙ ม ขอด ขอ เสย อยางไร บาง ใน แง ประส∙ธภาพ และ ความ แมนยำ ใน การ ตรวจ จบ ระเบด และ งบ ประมาณQ:อปกรณ ตรวจ จบ วตถ ระเบด แบง ตาม ลกษณะ

การ ทำงาน ได หลาย ประเภท เชน อปกรณ ประเภท Ion Mobility Spectrometer ใช หลก การ ดด ไอ สาร ตอง สงสย ผาน สาร กมมนตภาพรงส ให โมเลกล ม ประจไฟฟา เคลอนท ผาน สนาม ไฟฟา ตรวจ วด ระยะ เวลา ท โมเลกล ใช ใน การ เคลอนท เทยบ กบ ฐาน ขอมล ภายใน เครอง เพอ วเคราะห วา เปน วตถ ระเบด ชนด ใด

สวน ประเภท Amplifying Fluorescent Polymer ใช หลก การ ดด ไอ สาร ตอง สงสย ผาน หลอด แกว เคลอบ พอ ล เม อร พเศษ ยง แสง สนำเงน จาก เลเซอร ได โอด ให พอลเมอร เรอง แสง หาก เปน สาร วตถ ระเบด จะ ทำ ปฏกรยา เปน ผล ให พอ ล เม อร เรอง แสง นอย ลง

ประเภท Chemiluminescence แยก สลาย ไอ

สาร ดวย ความ รอน เกด แกส ซง จะ ทำ ปฏกรยา กบ ชด Detector เกด การ เปลง แสง ฯลฯ ขอด ของ อปกรณ เหลา น ไดแก ม ความ ไว สง ตรวจ จบ ไอ หรอ อนภาค วตถ ระเบด ได ใน ปรมาณ พ โกก รม (หนง ใน ลาน ลาน กรม) ถง ไมโครกรม (หนง ใน ลาน กรม) ระบ ชนด ของ วตถ ระเบด ได นอกจาก นน ยง สามารถ ใช งาน ได ตอ เนอง และ เจาหนาท ทวไป สามารถ ใช อปกรณ ได หลง จาก รบ การ ฝก อบรม เพยง เลก นอย

สำหรบ ขอ เสย สวน มาก ตรวจ จบ วตถ ระเบด ได จาก ระยะ ใกล เนองจาก ตอง ดด อนภาค หรอ ไอ ของ วตถ ระเบด เขาไป วเคราะห ภายใน เครอง นอกจาก นน ยง ม ราคา คอน ขาง สง ประมาณ 500,000 – 1,000,000 บาท ขน ไป

: 14

ตอบคำถามโดย นาวาอากาศเอกเจษฎา ครรฐนคม

ตอบ คำถาม โดย รศ.ดร. สมชาย จน∙ร ชาวนา

รอง อธการบด มหาว∙ยาลย เ∙คโนโลย พระจอมเกลา ธนบร

สนข ตรวจ จบ ระเบด ม ขอด ขอ เสย อยางไร บาง ใน แง ประส∙ธภาพ และ ความ แมนยำ ใน การ ตรวจ จบ ระเบด และ งบ ประมาณ

สายสามญหรอสายอาชวศกษา การศกษา รปแบบไหน∙สามารถตอบโจ∙ยประเ∙ศได

Q:

Q:

สนข ดม กลน ตรวจ หา วตถ ระเบด ม ขอด คอ ม ความ ไว สง กวา เครอง ตรวจ จบ วตถ ระเบด สามารถ ตรวจ จบ วตถ ระเบด ได ใน ระดบ 0.1 พ โกก รม สามารถ ตดตาม กลน และ นำทาง ไป ส ท ซอน ของ วตถ ระเบด ได ขอ เสย คอ ไม สามารถ ทำงาน ได ตอ เนอง เกน กวา 1-2 ชวโมง และ ตอง ใช เจา หนาท พเศษ ใน การ ควบคม สนข งบ ประมาณ ลงทน ตำ กวา เครอง ตรวจ จบ วตถ ระเบด คอ ประมาณ 450,000 บาท สำหรบ การ ใช งาน สนข เปน ระยะ เวลา ประมาณ 5-6 ป แต ตอง คำนง ถง คา ใช จา ยอนๆ เชน เงนเดอน ของ ผ ควบคม สนข ดวย

สมมต วา ประเทศ เปรยบ เสมอน รางกาย ประกอบ

ดวย สอง สวน สวน สมอง กบ สวน กลาม เนอ สาย สามญ

เปรยบ เสมอน สมอง สวน สาย อาชวศกษา เปรยบ เสมอน

กลาม เนอ ซง เปน กำลง ใน การ สรางสรรค ให เกด สง ท เปน

รป ธรรม

กรณ ของ ประเทศไทย ม จำนวน นกเรยน สาย สามญ

ทมา กก วา เนองจาก คา นยม และ ชอง ทาง ความ กาวหนา

ของ อาชพ ใน อนาคต ทำให กำลง คน ท เรยน จบ ผาน สาย

สามญ และ สาย อาชวศกษา เรม ไมม ความ สมดล

ใน ปจจบน พบ ว า คน สวน มาก เลอก เรยน

ใน สาย สามญ มากกวา สาย อาชวศกษา เพราะ สาย

สามญ ม ทาง เลอก ใน การ การ ศกษา ตอ ระดบ ปรญญา

และ ม สถาบน อดมศกษา รองรบ จำนวน มาก และ

หลาก หลาย กวา ตลอด จน เมอ จบ การ ศกษา แลว ม

โอกาส สราง ฐานะ ทาง สงคม ท ด กวา ทำงาน ใน ระดบ

ท ด กวา ตำแหนง งาน ท สง กวา

อย า ง ไ ร ก ต าม สถานกา รณ ประ เทศ ไทย

ใน ปจจบน กลบ ม ความ ตองการ ผ ท สำเรจ การ ศกษา

ใน สาย ปฏบต หรอ สาย อาชวะ มากกว า เพ อ การ

ขบ เคลอน ประเทศ โดย บคลากร จาก สาย อาชวะ สวน

ใหญ จะ ไป เปน กำลง ของ ประเทศ ชาต โดย ไป อย ใน Real

Sector จรงๆ

ความ นยม เรยน สาย สามญ โดย ม เปา หมาย เพอ

การ ศกษา ตอ ใน ระดบ อดมศกษา หรอ ระดบ มหาวทยาลย

ทำให กำลง คน ท จบ อดมศกษา ม มาก เกน ความ จำเปน ใน

หลายๆ สาขา ม ความ ลำบาก ใน การ หา งาน ทำ ตกงาน จน

กระทง อาจ ตอง ไป ฝก ทกษะ อาชพ เพม เตม เพอ ไป ประกอบ

อาชพ อสระ หรอ ทำงาน ใน ลกษณะ ท ตอง ใช แรงงาน อยาง

ไม สามารถ หลก เลยง ได

การ ให ความ สำคญ กบ การ ผลต กำลง คน สาย

อาชวศกษา ท ม ทกษะ ใน การ ทำงาน จรง ได เปน ความ

จำเปน ของ ประเทศไทย ใน ปจจบน เปน อยาง มาก เนอง ดวย

ภาค การ ผลต และ บรการ ของ ประเทศ ม ความ ตองการ กำลง

คน ทาง ดาน น เปน จำนวน มาก ยง กวา นน โลก ท ได พฒนา ไป

ใน หลายๆ ดาน ทำให การ พฒนา กำลง คน ดาน อาชวศกษา

ให ม ทกษะ ใหม เพม ขน ไดแก ดาน ระบบ สารสนเทศ ม ความ

สำคญ เพม มาก ขน ดวย

การ สราง ความ ตระหนก ถง ความ สำคญ ของ กำลง

คน ดาน อาชวะ การ พฒนา ระบบ การ ศกษา และ การ จดการ

ดาน อาชวะ การ สราง โอกาส ให กบ กำลง คน ดาน อาชวะ การ

ยอมรบ บคลากร ดาน อาชวะ และ การ สราง สาย อาชพ ดาน

อาชวะ ให ทดเทยม กบ สาย สามญ ม ความ สำคญ ท จะ ตอง

ได รบ การ ดำเนน การ จดการ เพอ ให ประเทศ ได พฒนา อยาง

เทา เทยม กบ อารยะ ประ เท ศอนๆ

โดย สรป แลว สถานการณ ของ ประเทศ ใน ปจจบน

ตองการ คน ท เรยน ใน สาย อาชวศกษา ใน ปรมาณ มาก ซง

ปจจบน ก ยง ขาดแคลน อย ปญหา ดาน คา นยม ของ คน

ไทย ใน ระดบ สาย สามญ ท ด กวา อก ทง สามารถ ม ทาง เลอก

ทมา กก วา ทำให จำนวน คน ท จะ มา ทำงาน เฉพาะ ทาง อยาง

คน สาย อาชวะ ม จำนวน ไม มาก เพยง พอ ทำให ประเทศ ไม

สามารถ พฒนา ไป ได อยาง เตม ท 15 :

CULTURAL SCIENCEอธเจต มงคลโสฬศ

หาก เชา วน หนง คณ ตน มา แลว พบ วา หนงสอ ท คณ อาน คาง ไว จๆ ก รอง ทก คณ ‘เฮ พวก...เชา น จะ รบ ดอน กโฆ เต ท นาย อาน คาง จาก เมอ คน ตอ เลย มย’ ภาพ ประกอบ ก ดน เคลอนไหว โชว ความ พลว ให ด อก เทานน ยง ไม พอ แค เพยง ปลาย นว สมผส คณ ก สามารถ เชอม โยง ไป ยง ขอมล ตางๆ ท คณ อยาก ร ได อยาง ไร ขด จำกด คณ ไม ตอง เสย เวลา พลก หนา กระดาษ เปด หา เชงอรรถ ของ หนงสอ อก ตอ ไป

โอ ไม ตน จาก จนตนาการ ของ คณ เถอะ เพราะ สง ท กลาว มา ทงหมด น ม อย ใน หนงสอ อเลกทรอนกส หรอ E-book และ มน ไมใช เพยง แค หนงสอ

โอ จอรจ มน ยอด มาก! มนษยชาต เกด มา เพอ สง น จรงๆ

แต เด ยว กอน ซา รา ใน ปจจบน หน งสอ อเลกทรอนกส หรอ E-book ยง ไม เปน ท นยม ใน วง กวาง จาก หลาย สาเหต แม จะ ม ขอด อย หลาย ประการ เมอ เทยบ กบ หนงสอ ปกต

E-book ไม ตอง ใช กระดาษ ใน การ จด พมพ ม ภาพ ประกอบ ท สามารถ เคลอนไหว ได พรอม เสยง สามารถ แกไข ปรบปรง ขอมล (Update) ได สามารถ สราง จด เชอม โยง (Link) ไป ยง ขอ มล อนๆ เพม เตม ใน ระบบ

อนเทอรเนต ประหยด พนท ใน การ พก พา (สามารถ พก E-book หลาย เลม ใน Handy Drive หรอ CD) ตนทน การ ผลต ตำ สา มา รถ พร นท ได จด พมพ สำเนา เอง ได ไม จำกด ท สำคญ คอ E-book เปน นวตกรรม ท เปน มตร ตอ สง แวดลอม ซง กาว ขาม ขอบเขต ของ ความ เปน หนงสอ ไป มาก

กระนน สาเหต ท มน ยง ไม เปน ท นยม สวน หนง คอ เรอง ลขสทธ ท หลาย สำนก พมพ เปน หวง วา จะ ม การ copy กน เหมอน อยาง สอ อ เลก ทรอ นกสอนๆ เชน เกม คอมพวเตอร VCD DVD หรอ Mp3 นอกจาก น ตลาด ใน กลม เปา หมาย ของ E-book ถอ เปน ตลาด เลก เมอ เทยบ กบ หนงสอ กระดาษ ท กลม เปา หมายก วาง กวา เยอะ

อก สาเหต สำคญ ท ทำให เรา ยง ขาย E-book ได ไม ถง เปา ททาง บรษท ตง เอา ไว ก คอ E-book ตอง ใช อปกรณ ใน การ อาน ไม วา จะ เปน คอมพวเตอร โนตบค iPad หรอ จะ เปน เครอง อาน E-book โดย เฉพาะ อยาง Kindle ของ Amazon หรอ eSlick ของ Foxit ซง คน ทวไป เหน วาการ จะ อาน หนงสอ จาก อปกรณ เหลา น ด จะ เปน เรอง แปลก และ ไม ได อรรถรส เหมอน อาน หนงสอ กระดาษ ขอ น ยง รวม ไป ถง ความ สะดวก ใน การ พก พา เพราะ ตอง พก อปกรณ อาน ไป ดวย

This is E-book!

: 16

การ ท E-book เปน นวตกรรม ท เปน มตร กบ สง แวดลอม และ ประหยด ตนทน การ ผลต ยง ทำให E-book เปน ตว เลอก แหง อนาคต มาก ขน วกฤต เศรษฐกจ และ สง แวดลอม ยง จะ เปน ตว เรง ให เกด การ เปลยนแปลง มาก ขน

อยางไร กตาม จาก สภาพ การณ ปจจบน ม แนว โนม วา เรา จะ ขาย E-book ได เกน กวา เปา ท บรษท ตง เอา ไว ใน อนาคต อน ใกล

ใน ตาง ประเทศ นน ม นก เขยน หลาย คน ท เรม หน มา ขาย หนงสอ ผาน ทางการ ดาวนโหลด ทาง อนเทอรเนต โดย ไมม การ จด พมพ เปนก ระ ดาษ กน มาก ขน สต เฟน คง เปน นก เขยน นวนยาย ยอด นยม คน แรก ท บกเบก การ จำหนาย นวนยาย ทาง อนเทอรเนต เมอ Riding the Bullet ปรากฏ ส ไซ เบอร สเปซ ใน เดอน มนาคม พ.ศ. 2543 เพยง ชว เวลา 48 ชวโมง แรก ม ผ ดาวนโหลด นวนยาย เรอง น ถง 500,000 คน ทำให ม นก เขยน หลาย คน หน มา สนใจ วธ น ซง ชวย ให นก เขยน ไม จำเปน ตอง ยด ตด ตว เอง อย กบ สำนก พมพ อก ตอ ไป

กาว เลกๆ ของ สต เฟน คง บน ไซ เบอร สเปซ เปน กาว ท ยง ใหญ ของ มวล มนษย นก เขยน เลย ท เดยว

วกฤต เศรษฐกจ ใน ชวง หลาย ป ท ผาน มา สง ผล ก ระ ทบ ตอ วงการ สอ สง พมพ ปลาย ป พ.ศ. 2551 ธรกจ สอ สง พมพ ใน เครอ ทรบน คม ปะ น ท สหรฐ ยน ลม ละลาย ถง 8 ฉบบ ขณะ ท ใน ประเทศไทย เอง นน พบ วาการ ลงทน โฆษณา ใน สอ สง พมพ นน ลด นอย ลง ตรง ขาม กบ สอ อนเทอรเนต ท เพม มาก ขน แม เมด เงน โฆษณา ใน สอ สง พมพ จะ สง กวา กตาม แต ตนทน การ ผลต ของ สอ สง พมพ ก สง กวา สอ อนเทอรเนต หลาย เทา

น เปน สญญาณ วา E-book อาจ เขา มา เปน ตว เลอก ตอ ไป จาก การ อาน หนงสอ กระดาษ ของ คณ!

การ ท E-book เปน นวตกรรม ท เปน มตร กบ สง แวดลอม และ ประหยด ตนทน การ ผลต ยง ทำให E-book เปน ตว เลอก แหง อนาคต มาก ขน วกฤต เศรษฐกจ และ สง แวดลอม ยง จะ เปน ตว เรง ให เกด การ เปลยนแปลง มาก ขน

มหา วทยา ลย ฮาร วาร ด มหา วทยา ลย จอรจ ทาวน และ มหาวทยาลย แหง รฐ โอไฮโอ เรม หน มา สนใจ ใช E-book เปน สอ การ ศกษา ใน รป แบบ ของ E-textbook

ท ม ราคา ถก เทากบ หนงสอ มอ สอง และ สามารถ แกไข ปรบปรง เนอหา ได ตลอด เวลา

น อาจ เปน อก กาว ของ การ เปลยนแปลง อน ยง ใหญ

หาก E-book ถก นำ มา ใช เปน สอ หลก ใน การ ศกษา มน อาจ เปลยน วฒนธรรม การ อาน หนงสอ กระดาษ ของ เรา ไป ตลอด กาล คน รน ตอ ไป ท เตบโต มา กบ การ ใช E-book ใน ระบบ การ ศกษา อาจ หน มา อาน E-book จาก อปกรณ พก พา กน อยาง เปน เรอง ปกต กวา การ อาน หนงสอ กระดาษ ก เปน ได

การ อาน E-book อาจ ไม เปน เรอง แปลก อก ตอ ไป

ใช แลว เมอ เวลา นน มา ถง การ ศกษา จะ เปลยนแปลง ไป ใน ปจจบน ม การนำ E-learning มา ใช ใน การ ศกษา หองเรยน เสมอน (Virtual Classroom) เรม เปน ท พด ถง และ มหาวทยาลย เสมอน (Virtual University) ท ลด ขอ จำกด ใน เรอง พนท และ เวลา ใน การ ศกษา ก ไมใช เพยง ฝน อก ตอ ไป

E-book คอ กาว แรก ของ สอ โลก อนาคต เมอ คณ จนตนาการ ถง หนงสอ ท พด คย กบ คณ ได และ มน เปน จรง แลว

หวง วา มน คง ไมใช กาว ท พลาด (อก ครง) ของ มนษยชาต เมอ มอง ไป ถง การนำ E-book มา ใช ใน การ ศกษา แลว เปลยน ให ผคน มา อย แต หนา จอแส ดง ขอมล การ แสวงหา ความ ร ใดๆ งาย เพยง แค ปลาย นว สมผส คณ สามารถ จบ ปรญญา ใดๆ กได ใน หอง นง เลน ของ คณ ไมร วา จะ เกด อะไร ขน กบ ความ สมพนธ ระหวาง มนษย กบ มนษย ความ สมพนธ ระหวาง มนษย กบ โลก แต เดยว กอน เพยง แค คณ ลอง จนตนาการ ด คณ คง พอ นก ภาพ ออก แลว

โอ จอรจ! ฉน เรม ไม แนใจ แลว วา มน ยอด มาก จรงๆ ร เปลา!

17 :

GEN NEXT

∙กอยาง

มขอยกเวน

[ t e x t ] 25 กมภา[ p h o t o ] อนช ยนตมต

: 18

เรา รจก เขา ใน ตอน ∙ ออก มา เลน บ∙ บ เปดโปง กลไก การ ∙ำงาน ของ GT 200 จน เปน ก ระ แส ∙ สงคม พด ถง ใน ชวง นน

แม ดร.เจษฎา เดน ดวง บรพนธ จะ เรยน จบ มา ดาน ชวว∙ยา

เชยวชาญ เรอง ดเอนเอ และ งาน ประจำ วน น ก คอ แยก ดเอนเอ ของ ใบ ยาสบ ไม เกยว กบ เครอง GT 200 เลย

แต เขา บอก วา ใน ฐานะ นก ว∙ยาศาสตร

สง ∙ ขด แยง กบ สามญสำนก – เรา ก ตอง พด

01 ใบ ยาสบ และ เรอง รา วอนๆงาน หลก ของ ดร.เจษฎา คอ

ตรวจ สอบ สาย พนธ ดเอนเอ ของ ยาสบตน กำเนด ของ บหร คอ ใบ ยาสบ

ใบ ยาสบ ม หลาย สาย พนธ หนาตา ของ พวก มน ไม คอย ตาง กน เทา ไหร ทง สาย พนธ พน เมอง และ สาย พนธ นำ เขา

ปญหา จง เกด โจทย ท ดร.เจษฎา ตอง แก ก คอ การ คด แยก วา สาย พนธ ไหน เปน สาย พนธ ไหน เพราะ แตละ สาย พนธ เกบ ภาษ ไม เทา กน ปองกน การ ปะปน ของ ใบ ยาสบ ท เกบ ภาษ สง กบ สาย พนธ ท เกบ ภาษ ตำ

“ใน แตละ สาย พนธ ดเอนเอ มน

19 :

03 ว∙ยาศาสตร กบ ความ ลวงเขา บอก – ใน โลก ดจตอล ไม ผด หรอก หาก

จะ เชอ เรอง ไสยศาสตร แต วทยาศาสตร ลวง (pseudo-science) น ส นา กลว กวา

“วทยาศาสตร ลวง คอ การ พยายาม เอา วทยาศาสตร ท มน ด นา เชอ ถอ มา อธบาย ให เรา หลง เชอ ซง มน ไมใช แลว ก ชกชวน ให เรา เสย เงน เสย ทอง ชวง ท เหอ เรอง สขภาพ ก จะ ม วทยาศาสตร ลวง เตม เลย อาหาร ประเภท น กน แลว ด กน แลว ไม เปน มะเรง มน แรง ขน เรอยๆ แลว บาน เรา พน ฐาน ทาง วทยาศาสตร นอย จะ คด ตาม ไมทน วา มน ไม นา จะ เปน ไป ได นะ น คอ สง ท นา หวง มากกวา”

เขา ไม เชอ เรอง บงไฟ พญานาค แต ก บอก วา นน ไม นา หวง เพราะ ความ เชอ ประเภท น ไม ได ทำราย ใคร

“สงคม ไทย ตอง ม องค ประกอบ หลาย อยาง ของ มนษย อย ดวย กน วทยาศาสตร อยาง เดยว อย ใน โลก ไม ได ถา ทก อยาง ตอง เชอ วทยาศาสตร มน ก กลาย เปน ศาสนา”

04 ∙ก อยาง ม ขอ ยกเวนทก อยาง ตอง ม ขอ ยกเวนสำหรบ เขา ขอความ ขาง ตน ถอ เปน สง ท พง ม ของ

นก วทยาศาสตร ทแท “สำคญ มาก นะ ซง เรา สอน หนงสอ ให เดก

ผ ดมากๆ เลย เรา สอน ให ทอง ให เชอ นะ วา กฎ มน ตอง เปน อยาง นๆ แต ไม จรง หรอก ทก อยาง ม ขอ ยกเวน สมการ ท เรา เรยน วน น อก 10 ป ขาง หนา อาจ จะ ม คน มา ลม กได”

เขา เปรยบ เทยบ ไอ แซค นว ตน - อลเบรต ไอนส ไตน - สต เฟน ฮอว คง

“นก วทยาศาสตร จำนวน มาก มก ไม เชอ ประโยค น มน ตอง เปน อยาง นน มน ตอง เปน อยาง น มน คอน ขาง เปน ศาสนา ศาสนา บอก วา ทก อยาง คณ ตอง เชอ ตาม น ถา เมอ ไหร คณ ไป เชอ วทยาศาสตร อยาง งมงาย วทยาศาสตร จะ กลาย เปน ศาสนา

“ผม มอง ตาง จาก คณ ท วา คำ วา ‘ทก อยาง ม ขอ ยกเวน’ เปน ทาง ลง ให กบ นก วทยาศาสตร ผม มอง วา มน เปน ความ จรง ของ มน ความ จรง ท มน ตอง ม ทาง ออก หลายๆ ทาง เกด ขน”

ทก อยาง ท เหน สง ท เหน ใน ธรรมชาต จะ ม ขอ ยกเวน เสมอ – เขา บอก

ไม เหมอน กน เหมอน คน แตละ คน ม ความ เหมอน กน 99.99 เปอรเซนต แต มน ก ม บาง จด ท แตก ตาง กน งาน ผม เปน พวก ไบ โอ เทคโนโลย คอ เอา ความ ร ชววทยา...อาจ จะ เชง บรสทธ หนอย คอ ม เรอง ดเอนเอ แต ก มา ประยกต กบ โรงงาน ใช กบ โจทย ใน อตสาหกรรม ได

“ผม ไม สบ บหร ไม ดม เหลา ดวย งาน ผม คอ เอา ใบ มน มา แลว สกดๆ จน กลาย เปน ดเอนเอ เปน สาร เคม ใน หลอด แลว เอา ไป ทดสอบ ตอ เปน งาน ท มอง ดวย ตา เปลา ไม เหน มน อย ใน หลอด ทดลอง”

ป ท ไข หวด 2009 ระบาด ดร.เจษฎา ก ให ความ สนใจ ใน เรอง น ไหน จะ เรอง GT 200 อก ละ

“พด ยาก ผม เปน พวก จบฉาย ผม เปน นก วทยาศาสตร ชน กลาง ยง คนหา ตว เอง ไม เจอ วา ตว เอง ชอบ อะไร เปน พเศษ อยาง คณะ ผม จะ ม ผ เชยวชาญ เรอง ลง เรอง เตา แต ผม ทำเเหลก เลย”

02 หา คา เฉลยเขา เรยก ตว เอง วา เปน ‘โป รดกท ของ พสวท.’ โครงการ พฒนา และ สง เสรม ผ ม ความ สามารถ

พเศษ ทาง วทยาศาสตร และ เทคโนโลย หรอ พสวท. เกด เมอ ป พ.ศ. 2530 ดวย รฐบาล ใน ขณะ นน เหน วา ประเทศไทย ยง ขาดแคลน บคลากร ดาน วทยาศาสตร ซง จำเปน สำหรบ การ ขบ เคลอน ประเทศ

“ม คน บอก วา ประเทศ ท เจรญ แลว จะ ตอง เรยน วทยาศาสตร 70 เปอรเซนต เรยน สาย สงคม 30 เปอรเซนต แต ประเทศ เรา มน กลบ ขาง

“ผม เขาใจ วาการ เรยน สงคม มน ก ทำให เรา เขาใจ มนษย เขาใจ สงคม แต ใน เชง ของ การ พฒนา ประเทศ ออก ไป ตอน น เรา เปน ผ บรโภค หมด เลย โอเค...เรา ขาย ขาว ขาย ผก แมแต กอน แร ท ยง ไม สกด แต เรา ซอ เทคโนโลย กลบ มา หมด เลย สงคมศาสตร เปน เรอง ด แต ถา เรา จะ พฒนา ประเทศ ตอ ไป ใน โลก เทคโนโลย เรา จะ ตอง ปน คน แบบ นน มาก ขน”

ใน อก 10 ป ขาง หนา ดร.เจษฎา คาด การณ วา สงคม ไทย ไม นา จะ ด ขน เทา ท ควร

“ผม อาจ จะ มอง โลก ใน แง ราย ไป นด หนง จรงๆ เขา ฝก ให มอง โลก ใน แง ด นะ แต ผม ด สถานการณ ณ วน น แลว มอง ไป อก 10 ป ขาง หนา ผม วา ยง เหมอน เดม อาจ จะ ด ขน หนอย แต คง ไม เปลยนแปลง มาก

“ถา เทยบ กบ เพอน บาน ท พง ไป เรว มาก ของ เรา ม เรอง ความ ลวง เขา มา เยอะ เรา อาจ จะ เกง เรอง คอมพวเตอร ใน เชง ศลป แต คน พฒนา โปรแกรม เรา ยง ตาม เขา ไม ทน แนๆ เรา ด ขน แนๆ แต ชาว บาน เขา ก ด แซง เรา”

Low Carbon Society

ยโทเปยทตองเปนจรง

FEATURESดารกา บำรงโชค

ใน หวง ยาม ท ปญหา โลก รอน กำลง สง สญญาณ เตอน ถง หายนะ ดง กกกอง ไป ทว โลก ใน ขณะ ท ความ หวง ของ โลก หลง จาก ยค ของ

พธ สาร เกย ว โต ก กำลง จาง หาย ไป พรอม กบ ความ ลม เหลว ของ การ ประชม โลก รอน ท โคเปนเฮเกน เมอ ปลาย ป ท แลว

เมอ บทบาท การนำ โดย ‘ภาค รฐ’ บน เวท โลก ด เหมอน จะ ทำ อะไร ไม ได มาก นก เกยว กบ ปญหา โลก รอน ความ หวง ของ การ ตอ อาย ของโลก ใบ น จง หน หลง กลบ มายง ‘ภาค ประชาชน’ แทน

‘สงคม คารบอน ตำ’ (Low Carbon Society) จง กลาย เปน ทาง เลอก เพอ ‘ทาง รอด’ สำหรบ ปญหา โลก รอน

ครง หนง เซ อร โท มส มอร เคย เขยน ถง สงคม ยโทเปย เพอ เสนอ รป แบบ ทาง เลอก ส สงคม สมบรณ แบบ และ ด เหมอน วา ‘สงคม คารบอน ตำ’ ก กำลง ทำ หนาท เชน นน สำหรบ แนวทาง การ แกไข ปญหา สภาพ ภม อากาศ เปลยนแปลง

ทวา ความ ตาง ระหวาง สงคม ยโทเปย กบ สงคม คารบอนตำ อย ท ‘การ ม อย จรง’

หาก สงคม ยโทเปย นน ไม ได ม อย จรง แต อยางไร กตาม สงคม คารบอน ตำ ตอง ถก ทำให เกด ขน จรง

เพราะ อยาง นอย สงคม คารบอน ตำ อาจ จะ เปน ทาง รอด เพยง ไม ก ทาง สำหรบ ปญหา โลก รอน ใน เวลา น

Road

to Low

Carbon Society

เมอ คำ วา ‘สงคม คารบอน ตำ’ ได กลาย เปน ก ระแส ท กำลง ถก พด ถง ทามกลาง บรบท โลก ยค ท อณหภม ของ โลก สง ขน เรอยๆ แต เมอ ถาม ถง นยาม ของ สงคม คารบอนตำ ก ด เหมอน วา จะ เปน ภาพ ท พรา มว ไม ชดเจน นก

ถา ลอง เ รม จาก ทำความ เขาใจ จาก สง ท เรยกวา ‘สงคม ’ ใน ความ หมาย โดย ทวๆ ไป ก อาจจะ หมาย ถง ภาพ การ ใช ชวต ของ ผคน ภายใต การ โยงใย ของ ระบบ ความ สมพนธ ระเ บยบ กฎ เกณฑ และ ความ สำนก ทาง สงคม รวม กน

ดง นน ภาพ ของ สงคม คารบอน ตำ ก อาจ น ยา มก วางๆ ได วา เปน สงคม ท ผคน หน มา ใช ชวต

01 สงคม ท ตอง ชวย กน ลด ความ ตองการ ใช พลงงาน02 สงคม ท ตอง หลก เลยง การ ใช เชอ เพลง ฟอสซล หรอ นำมน และ การ ปลอย กาซ เรอน กระจก03 สงคม ท เกด การ พบปะ หารอ ใน เรอง การ พฒนา ความ ตองการ ของ คน ทก กลม ใน สงคม04 สงคม ท ตอง ม มาตรการ ความ มนคง ทาง พลงงาน (Energy Security Measures)

What is Low Carbon Society?

Basic

Elements of

a Low Carbon

Society

01 ลด ความ ตองการ ใช พลงงาน ใน ทก ภาค สวน อาท ภาค ครว เรอน อาคาร พาณชย คมนาคม ขนสง อตสาหกรรม และ เกษตรกรรม02 มง พฒนา แผนการ ใช พลงงาน ทาง เลอก อน ๆอาท พลงงาน จาก ลม คลน แสง อาทตย ความ รอน ใต พภพ พลง นำ ชว มวล ทดแทน พลงงาน นวเคลยร ไฮโดรเจน และ เชอ เพลง จาก พช หรอ ไบ โอ ดเซล แต เหนอ สง อนใด จะ ตอง กาว ขาม กำแพง ขอ จำกด เรอง เทคโนโลย และ การเมอง ท อาจ จะ กลาย เปน ปญหา สกด กน การ พฒนา พลงงาน ทาง เลอก ใน บาง ประเทศ03 เนน การ ประชาสมพนธ ให เหน ถง ผล ประโยชน รวม ท ทก ภาค สวน ใน สงคม จะ ได รบ จาก มาตรการ เรอง การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ อาท ให เหน ผล ด ของ การ ผลต ไฟฟา เอง ใน ชนบท พลงงาน หมนเวยน04 สราง งาน ท เปน มตร ตอ สง แวดลอม (Green Job) เพอ ลด ปญหา ความ ยากจน อาท ใน สาย งาน พลงงาน หมนเวยน อาคาร ส เขยว การ จดการ การ รไซเคล และ ปา ไม05 ตอ งบ รณา การ การ บรรเทา การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ และ แผน ปฏบต การ ไป ส นโยบาย ใน ทก ภาค สวน

ภาย ใต การ เชอม โยง กบ การ ลด การ ปลอย คารบอน สงคม คารบอน ตำ จง ไป ไกล กวา คำ วา

เศรษฐกจ คารบอน ตำ (Low Carbon Economy) เมอง คารบอนตำ (Low Carbon City) หรอ เรอง ของ เทคโนโลย ท หลาย คน กำลง พด ถง เพราะ ใน ภาพ ของ สงคม คารบอน ตำ นน ตอง องแอบ กบ การ พฒนา เทคโนโลย ให เปน มตร กบ สง แวดลอม ตอง ม การ วาง ผงเมอง ให สอดคลอง กบ ระบบ นเวศ พรอม ทง ตอง สราง ความ ตระหนก ถง วถ ชวต แบบ คารบอน ตำ ของ คนใน สงคม

การ กาว ส สงคม คารบอน ตำ ตอง เปน ไป ทง ระบบ ตอง เปลยนแปลง ทง ใน ระดบ โครงสราง วธคด และ พฤตกรรม ของ ทก ภาค สวน ใน สงคม เมอ สามารถ เดน ทาง ส สงคม คารบอน ตำ ได สง ท กลายเปน เงา ตาม ตว คอ การ สามารถ ลด ปญหา โลก รอน

: 22

ภาพ ท 1 สภาพ ภม อากาศ เปลยนแปลง และ ผลก ระ ∙บ

2050จะเกดอะไรขนในป

The 2050 Scenario: Low Carbon – High Quality Lifestyles for the Asia-Pacific เปนโครงการทจดทำโดยศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค สวทน.

เปนการจดทำภาพอนาคตบนพนฐานทพยายามเชอมโยงระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย และนโยบายสาธารณะ สความคดรเรมภายในทองถน ในประเดนสงคมคารบอนตำ

5 ภาพ 5 มต 50 กวาสมอง เพอรวมกนสรางโลก 1 เดยวโลกทวา – นาจะเปนโลกทหมนไปแบบยงยน

คอมพวเตอร จะ ม ความ สามารถ ใน การ พยากรณ อากาศ และ สภาพ ภม อากาศ ได แบบ เร ยล ไทม (Real-Time) ดวย ความ แมนยำ ถง รอย ละ 98-100 ขอมล ดง กลาว จะ เปน ฐาน ขอมล ให ผ กำหนด นโยบาย หรอ รฐ ใน การเต ร ยม ตว รบมอ สถานการณ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ได ใน ระยะ ยาว

จะ ม การ ลงทน จาก ภาค รฐ ทง เพอ พฒนา ซ เปอร คอมพวเตอร ดาน ภม อากาศ และ ความ สามารถ ของ นกวทยาศาสตร ดาน ภม อากาศ ท จะ คอย ควบคม เทคโนโลย เหลา นน

งบ ประมาณ ประมาณ รอย ละ 2.5 ของ จ ด พ ทง โลก จะ ถก นำ ไป ใช สราง กลไก ใน การ บรรเทา (Mitigation) ปญหา การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ใน ขณะ ท ยทธศาสตร ใน การ ปรบ ตว (Adaptation) ตอง ใช งบ ประมาณ อก ประมาณ รอย ละ 5 ของ จ ด พ โลก

กลไก การ บรรเทา อยาง การ ตง ระบบ ราคา สำหรบ การ ปลอย คารบอน กำหนด ภาษ เงน บำรง อดหนน และ กลไก ทาง กฎหมาย เออ ให ภาค เอกชน เพม การ ลงทน ในเรอง เทคโนโลย สะอาด

สถาบน การ เงน โลก จะ ถก กอ ตง ขน เพอ เปา หมาย การ ลด การ ปลอย คารบอน

‘แผน ตอส เรอง ภาวะ โลก รอน ตอง ใช งบ ประมาณ รอย

ละ 7.5 ของ จ ด พ โลก’

23 :

1

ภาพ ท 2 ∙ อย อาศย และ โครงสราง

/ ชวต ใน เมอง / การ คมนาคม

ขนสง

ภาพ ท 3 การ ยาย ถน วถ ชนบ∙ และ

∙รพยากรธรรมชาต

การ วาง โซน นง ทดน จะ รบ บท เดน เพอ ยนยน วา ‘ชมชน ชนบท’ สามารถ รกษา พนท ทำการ เกษตร ภาย ใต แรง กดดน ดาน ประชากร ได การ ทำ เกษตร ยงยน จะ กลาย เปน จารต (Norm) ยก ระดบ โดย การ เขา ถง การ ศกษา ท สง ขน ใน หม ชาวนา

วถ การ ผลต ของ ชาวนา จะ เปนการ ทำ ฟารม โดย ใช เครอง คอมพวเตอร ใน การ บรหาร จดการ (Computerized Farming) และ นำ ความ กาวหนา ทาง เทคโนโลย อนๆ มา หนน เสรม ผอพยพ จาก เมอง ม แนว โนม ขยาย ตว ไป ส ชนบท มาก ขน แมวา ใน เขต เมอง จะ ม การ จดการ ท ด ต กก รน พลงงาน สะอาด และ ระบบ ขนสง มวลชน ท ม ประสทธภาพ แต ดวย จำนวน ประชากร ท แออด ทำให พวก เขา จะ เรม โหย หา คณภาพ ชวต ท ด กวา ใน เขต ชนบทและ น จะ เปน สง คกคาม ชาว ชนบท

ประเดน สำคญ ท สง ผลก ระ ทบ ตอ การ สราง สงคม คารบอน ตำ ใน ป 2050 คอ เรอง การ ปฏรป การ ศกษา และ การ ปรบ เปลยน พฤตกรรม เพราะ ใน ป 2020 ภย พบต จะ เพม สง ขน และ การ สะสม ของ จำนวน ประชากร ท เพม มาก ขน ใน ป 2030 เปน เสมอน Tipping Points ซง เปน แรง กระตน ให หน มา ปรบ เปลยน พฤตกรรม ให เปนการ ใช ชวต ใน รป แบบ สงคม คารบอน ตำ

แต อยางไร กตาม ปจจย สำคญ ท จะ ทำให ภาพ อนาคต น เกด ขน ได อย ท การ ปฏรป การ ศกษา (ท ตอง เปน แบบ ฟร) การ ม ธรรมาภ บาล และ การเกษตร อยาง ยงยน โดย ผคน ใน สงคม ม ความ เขาใจ การ ใชชวต รป แบบ คารบอน ตำ อยาง แทจรง

‘พลงงาน ∙ นำ กลบ มา ใช ใหม รอย ละ 90’

‘จะ เกด ความ เ∙า เ∙ยม กน ใน สงคม รวม ถง โอกาส ∙างการ

ศกษา’

อปสงค ดาน พลงงาน (Energy Supplies), ประชากร, บญช คารบอน (Carbon Accounting) และ ภาค บรการ จะ เปน ตว ขบ เคลอน การ คา โลก ใน ป 2050

เพราะ มน เปน โลก ท กาว เขา ส ยค หลง ฟอสซล (Post-Fossil Era)

ขอ ผกมด ใน การ คาขาย สนคา และ บรการ จะ เนน ไป ท การ ผลต โดย เทคโนโลย สะอาด การ ใช พลงงาน อยาง ม ประสทธภาพ และ การ ขนสง ท ปลอย กาซ เรอน กระจก

นอย ทสดสทธ คารบอน (Carbon Rights) จะ บงเกด ขน

ซง จะ ม คณสมบต เสมอน หลก ทรพย ท ใช ใน การ ก ยม และ แม กระทง เปนการ ก ยม ผาน IMF การ คา คารบอน จะ ถก ปกครอง ดแล โดย องคกร หรอ เครอ ขาย ใหม ท พน จาก องคการ WTO

ใน ป 2050 เรา อาจ จะ ตอง ม บญช คารบอน ทจะบนทก กระแส ไหล เวยน ใน ความ หมาย ของ การ ปลอย กาซ คารบอน ไม ตาง จากสมด บญช ธนาคาร

ภาค บรการ จะ ไป ไกล กวา ป 2010 มาก อน

ภายใน ป 2040 นวตกรรม และ เทคโนโลย จะ กาวหนา ไมหยด ยง และ เพม อตรา เรง เมอ ถง ป 2050

ภายใน ป 2030 อาหาร จะ ถก สง ตรง จาก เกษตรกร และ สง ถง ผ บรโภค โดย ไม ผาน คนกลาง

วถ ชวต จะ เปน มตร ตอ สง แวดลอม กระแส ‘คน ส สามญ’ (Back to the Basics) จะ กลาย เปน วถ หลก ขณะท ‘บรโภค เพอ ความ สข’ (Consumption for Happiness) คอยๆ เสอม ความ นยม ลง

พลงงาน หมนเวยน อาท พลงงาน แสง อาทตย ลม นำ และ พลงงาน นวเคลยร จะ กลาย เปน แหลง ผลต กระแส ไฟฟา หลก ตก สง ใน เมอง ได รบ การ หอ หม ดวย PVs (PVs = Photovoltaics เปนการ ผลต ไฟฟา โดย ใช พลงงาน แสง อาทตย ประเภท หนง) เพอ การ สราง กระแส ไฟฟา ดวย ตวเอง

การ พฒนาการ คมนาคม ขนสง ไดแก การ เพม ประสทธภาพ ของ เชอ เพลง ท สาย การ บน ใช เปน พลงงาน ทาง เลอก และ จาก ความ กาวหนา ดาน วศวกรรม การบน พฒนา คณภาพ การ กก เกบ ของ แบตเตอร และ เซลล เชอเพลง ไฮโดรเจน ไป ส ขน ท ไม ตองการ นำมน เชอ เพลง

การ พฒนา ท เกยวของ กบ การ ประชม ทาง ไกล (Teleconference) จะ ลด การ บน ไป เจรจา ธรกจ และ หนยนต จะ เขา มา ม บทบาท ใน เรอง ท ซบ ซอน ขน เปน ทง บรษไปรษณย และ แมส เซน เจอร ให กบ บาน และ ท ทำงาน

‘ขยะ กลาย เปน แหลง พลงงาน รอย ละ 50’

‘รอย ละ 80 ของ ไฟฟา มา จาก พลง นวเคลยร’

ภาพ ท 5การ คา และ บรการ

ภาพ ท 4 สงคมและ สขภาพ

25 :

การ เปลยน ผาน ทาง เศรษฐกจ และ สงคม ท มง ส สงคม คารบอน ตำ เกด ขน ได ยาก ใน ระดบ รฐ ชาต แต หาก เรม ตน ใน ระดบ ปจเจกบคคล ชมชน หมบาน ภาค ธรกจ (ขนาด กลาง และ เลก) จะ ทำให โลก ม ความ หวง กวา

เจตนารมณ ทางการ เมอง ท เขม แขง และ โครงสราง การกระจา ยอำ นา จอ ยาง ม ประสทธภาพ ท ยนยอม ให ชมชน ขนาดเลก ใน ป 2050 ม เสรภาพ ทง ทางการ เมอง และ ทาง เศรษฐกจ เมอ เทยบ กบ ป 2010

บทบาท ถก ขบ เคลอน โดย ชมชน จะ เพม ขน ขนาน กบ การ ประสาน ความ รวม มอ ใน ระดบ ภมภาค เอเชย-แปซฟก

ธนาคาร เลอด ของ อาเซยน และ ความ รวม มอ เรอง พลงงาน แสง อาทตย ของ ยโรป จะ เปน โมเดล ตนแบบ ให กบ ภมภาค เพอ สามารถ นำพา ประโยชน มายง ชมชน ได รวดเรว ยง ขน การ ทำงาน เปน ทม จะ ถก ยก ระดบ โดย รฐสภา อาเซยน ท จด ตง โดย ตวแทน ของ ชมชน เพอ กระตน เครอ ขาย ตางๆ ให ขบ เคลอน เจตนารมณ ความ คด สรางสรรค และ นวตกรรม สำหรบ เสน ทางการ พฒนา สงคม คารบอน ตำ

พนท หลก ของ การ ประสาน นโยบาย คอ นโยบาย ควบคม โรค ระบาด และ เปา หมาย เรอง การ ลงทน ดาน การ วจย และ การ พฒนา สำหรบ ความ ตองการ รวม ทาง สงคม เชน พลงงาน สะอาด และ การ ผลต อาหาร เปนตน

‘จำนวน ประชากร โลก ลด ลง เหลอ 3 พน ลาน คน’

‘ขอมล ดเอนเอ สวน บคคล ดาน การ แพ∙ย จะ เปน สวน หนง ของ

แผน ระดบ ชาต วา ดวย อต ลกษณ’

เนองจาก แรง ผลก โดย เทคโนโลย ขอมล ขาวสาร คอมพวเตอร กลาย เปน เครอง หยง ร สามารถ สราง การ ทอง เทยว เสมอน จรง คาด การณ วา สถาน ท ทอง เทยว ท เปน จดหมายปลาย ทาง ของ นก ทอง เทยว เชน ภเกต ก จะ เปน สถาน ท สำหรบ ทก คน แม ไม ตอง เดนทางออก จาก บาน

ใน ป 2030 เอเชย แปซฟก เรม ตน เหน การ เกด ขน ของ โรงงาน อตสาหกรรม ท ปลอย คารบอน ท ระดบ ศนย และ การ ขยาย ตว ของ พลงงาน แสง อาทตย ภาค เอกชน จะ เปน เครอง มอ ใน การ ขบ เคลอน การ เปลยนแปลง ให ไป ใน ทศทาง ท ด แต สง ท สำคญ พนฐาน ใน การ เปลยนแปลง คอ เปนการ เปลยน ทศนคต ใน ระดบ สงคม

‘ส∙ธ คารบอน (Carbon Rights) สามารถ ถก ใช เสมอน หลก ∙รพย ∙ ใช ใน

การก ยม’

2

3

4

5

ชมชน ประหยดคารบอน

กฎ เหลก 3 ประการ แหง หม บาน แอช ตน เฮย ส

01 Reduce คอ แนวทาง การ ใช พลงงาน อยางคม คา และ ม ประสทธภาพ 02 Renew คอ การ หน ไป ใช แหลง พลงงานทดแทน ใน การ ผลต ไฟฟา เชน แสง อาทตย ลม นำ 03 Replace คอ ลงมอ ชวย กน ปลก ตนไม เพอ ลด คารบอน ท ตกคางอย ใน ชน บรรยากาศ

: 26

หม บาน แอช ตน เฮย ส (Ashton Hayes) ประเ∙ศ องกฤษ

หลง จาก รฐบาล องกฤษ ประกาศ แผน สนบสนน ให ชมชน ตางๆ หน มา ชวย กน ลด การ ปลอย กาซ คารบอนไดออกไซด หม บาน แอช ตน เฮย ส กลาย เปน ชมชน แหง แรก ของ องกฤษ ท ตด ปาย วา ‘หมบาน คารบอน ตำ’

แผง โซลา เซลล กงหน ลม และ แหลง พลงงาน หมน เวยน อนๆ ถก ตด ตง ขน เพอ เปน แหลง พลงงาน สำหรบ ชมชน นอกจาก น ยง ม การ จด ตง ‘คลนก คารบอน’ ของ ชมชน เพอ คอย ให คำ ปรกษา เรอง แนวทาง การ ลด คารบอน แก ชาว บาน

ภาย หลง จาก การ รเรม โครงการ น หมบาน น สามารถ ลด การ ปลอย กาซ คารบอน ใน ภาค ครว เรอน ได มากกวา รอย ละ 23 อก ทง ยง สามารถ ประหยด เงน ใน กระปก ออมสน ของ ผ เขา รวม โครงการ ได ประมาณ 250 ปอนด ตอ เดอน

หมบาน คารบอน ตำ แหง น เปนการ เคลอนไหว ผลก ดน โดย มา จาก ชาว บาน นกเรยน และ ผนำ ทอง ถน อยาง แทจรง ไม แต เพยง อปกรณ เทคโนโลย รกษ โลก ท ถก ตด ตง ดวย มอ ผ เชยวชาญ ใน ทอง ถน แลว ทวา วถ ชวต และ จตสำนก ลด คารบอน ยง ถก ตด ตง อย ใน รป แบบ วถ ชวต ของ ชาว บาน ใน หมบาน แหง น

เมอง โอ บ ฮ โระ ประเ∙ศ ญปน

ญปน เปน ประเทศ แนว หนา เมอ กลาว ถง สงคม คารบอน ตำ โดย เฉพาะ เมอง โอ บ ฮ โระ บน เกาะ ฮอกไกโด ก กำลง ถก จบตา มอง ใน ฐานะ ตนแบบ สงคม คารบอน ตำ ใน มต เกษตรกรรม อยาง ยงยน

แนวทาง ลด การ ใช คารบอน ใน ภาค เกษตรกรรม ของ เมอง น ม หลาก หลาย วธ เชน หน มา ใช ปย หมก จาก ภาค ปศสตว และ พช ผล ตางๆ ทดแทน การ ใช ปย เคม ไม ใช ยา ฆา แมลง แต เลอก ปลก พช ท สามารถ ไล แมลง ได แทน นอกจากน พลงงาน ตางๆ ยง มา จาก แหลง พลงงาน แสง อาทตย สวน รถ ท วง ใน ชมชน ก หน มา เตม นำ มน ไบ โอ ดเซล

สำหรบ การ เพม ออกซเจน ให กบ เมอง น คอ ชาว บาน ลงมอ ปลก ตนไม ให กลาย เปน ปา ขนาด ใหญ พรอม ทง รวม มอ กน บอก เลก ถง พลาสตก และ คดคน วธ การนำ บรรดา ขยะ กอง โตก ลบ มา ใช ให เปน ประโยชน

เมอง โอ บ ฮ โระ ยง ประสาน ความ รวม มอ กบ เมอง แมดสน ประเทศ สหรฐอเมรกา ใน ฐานะ ‘เมอง พ เมอง นอง’ เพอ แลก เปลยน ขอมล และ ความ คด เรอง สง แวดลอม ระหวาง กน เส มอๆ

เ∙ศบาล ตำบล ปรก สงขลา ประเ∙ศไ∙ย

ประเทศไทย ของ เรา ก ใช ยอย ท เขต เทศบาล ตำบล ปรก อำเภอ สะเดา จงหวด สงขลา เปน ชมชน แหง หนง ท ม พฤตกรรม เขา ขาย วถ แบบ สงคม คารบอน ตำ โดย ม จด เดน ท การ จดการ ขยะ

แต ดง แต เดม ชาว ปรก ไม ได คด ไกล ไป ถง ขนาด วา จะ เปน ชมชน ชวย โลก ท กำลง รอน แต เพราะ ปญหา เบาๆ อยาง ขยะ เกลอน ชมชน นนเอง ท ทำให พวก เขา เท แบบ ไมร ตว ใน ตอน นน ชาว บาน ตาง คด วา น ไมใช หนาท ฉน นน...ภาระ ของ เทศบาล ตาง หาก

พวก เขา นำ ขยะ อนทรย จำพวก เศษ อาหาร ผก และ ผล ไม ซง ม มาก ทสด ไป แปรรป เปน พลงงาน ทดแทน (กาซ ชวภาพ) นำ หมก ชวภาพ (ปย อนทรย) นำยา อเนกประสงค (นำยา ใช ใน ครว เรอน ปลอด สาร พษ)

รอง ลง มา ก ขยะ จำพวก กระดาษ ซง สามารถ รไซเคล ได ใน สวน น ชมชน ปรก จด ตง ‘ธนาคาร ขยะ’ ทำ หนาท ประหนง ธนาคาร จรงๆ ชาว บาน สามารถ นำ ขยะ รไซเคล มา ฝาก ธนาคาร ขยะ แลว ก จะ ม เงน เกบ สะสม ใน บญช สำหรบ ขยะ ท ไม สามารถ รไซเคล ได จะ ถก นำ มา สง ยง บอ เกบ ขยะ ของ เทศบาล เพอ หา ทาง ใช ประโยชน จาก มน

แต เดม เทศบาล ตำบล ปรก ม รถ เกบ ขยะ ทงหมด 4 คน เมอ ขยะ นอย ลง รถ ท ใช งาน จง เหลอ 2 คนพวก เขา เรยก กระบวนการ น วา ‘การ จดการ ขยะ ฐาน ศนย’การนำ ขยะ อนทรย ไป ใช ประโยชน นอกจาก จะ ทำให ขยะ ลด นอย ลง ลด คา ใช จาย ใน ครว เรอน มน ยง ทำให

หวจต หวใจ ของ ชาว ปรก แปร เปลยน ไป อก ดวย ยก ตวอยาง นำยา อเนกประสงค ท ได จาก ขยะ อนทรย ชาว บาน ใช นำยา อเนกประสงค ลาง จาน ซก ผา ลาง

หองนำ พวก เขา บอก วา สาร พษ จาก ครว เรอน เปน สวน หนง ของ การ ทำลาย สง แวดลอม ชมชน เมอ นำยา อเนกประสงค ไมม สาร พษ สาร พษ ก ไม ได เลดลอด ออก จาก ครว เรอน ลง ส แมนำ หรอ ซม ลง ดน

เมอ ดน ด นำด สตว ปา ด หวใจ มนษย ก ด ชาว ปรก เขา วา อยาง นน

27 :

STATISTIC FEATURESธเนศ มห∙ธนาลย

132,689 ลานบา∙

ประเมนผลกระทบของ Climate Change

จากมมมองอปสงค

ปจจบน ภาวะ โลก รอน เปน ปญหา ท นา วตก กงวล มาก ขน ทก ขณะ และ ด เหมอน หนทาง แกไข จะ ยาก กวา ปญหา ท ทก ประเทศ เคย ประสบ ไม วา จะ เปน ปญหา ความ แออด หรอ มลภาวะ ตางๆ เพราะ ภาวะ โลก รอน เปน วกฤต ท สง ผล ทว โลก จง เปน เรอง ของ สนคา สาธารณะ ใน ระดบ โลก (Global public good) ซง ยาก ใน การ หา คำ ตอบ ท เปน ธรรม วา ใคร ควร รบ ภาระ หรอ ควร ใหการ ชวย เหลอ มาก นอย อยางไร

การ อธบาย ทาง เศรษฐศาสตร วา ดวย ทฤษฎ อรรถประโยชน (Utility) เปน ทาง หนง ท ชวย หา คำ ตอบ ของ ขอ ถก เถยง น

Nicholas Herbert Stern ประธาน ของ The Grantham Institute for Climate Change and the Environment แหง The London School of Economics (LSE) เปน ผ ท กำลง ถก กลาว ถง อย ทว โลก จาก ความ พยายาม ประเมน ผลก ระ ทบ ของ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ใน มม มอง ดาน อปสงค โดย อาศย หลก การ วา อรรถประโยชน หรอ ความ พง พอใจ จาก การ บรโภค (Utility : U) จะ สมพนธ กบ การ บรโภค (Consumption : C) ดง แสดง ใน รป ท 1

แต การ บรโภค หนวย หลงๆ จะ ทำให Utility เพม ขน ใน อตรา ท ลด ลง เรอยๆ ตาม คา ความ ชน (k) หรอ คา ความ ยดหยน ของ Utility curve ท นอย ลง ประเดน น สอ นยวา Marginal utility ของ กลม ประเทศ ท ยากจน จะ สง กวา กลม ประเทศ ท รำรวย จาก การ บรโภค ตอ หว ท ยง ตำ อย การ บรโภค ท ลด ลง ใน กลม ประเทศ ยากจน จง สง ผลก ระ ทบ ตอ Utility และ ชวต ความ เปน อย ของ คนใน ประเทศ มากกวา

Stern ได ผก โยง เรอง สวสดการ (Welfare) เขา กบ Utility function โดย ใช The Balanced Growth Equivalent Model (BGE) ซง เปนการ หา มลคา ปจจบน

ของ สวสดการ ท จะ เกด ขน ใน อนาคต โดย ใช Utility discount rate (!) เปน อตราสวน ลด ซง อตราสวน ลด น จะ รวม ผล ของ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ซง เปน ปจจย หนง ท จะ ลด ทอน การ บรโภค เขา มา ดวย นน หมาย ถง ผลก ระ ทบ ของ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ท ม ตอ สวสดการ นน จะ ขน อย กบ ทง คา ความ ยดหยน ของ Utility (k) และ Utility discount rate (!) นนเอง

อยางไร กตาม งาน ศกษา และ ชอ เสยง ของ Stern ท โดง ดง ใน แวดวง วชาการ ดาน การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ได ถก วพากษ จาก นก วชาการ รน หลง อยาง หนก เพราะ แม Stern จะ ทราบ ด วา ระดบ Marginal utility ใน ประเทศ รำรวย และ ประเทศ ยากจน จะ ม ความ แตก ตาง กน มาก ตาม การ บรโภค ตอ หว โดย ประเทศ ยากจน จะ ได รบ ผลก ระ ทบ จาก การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ท รนแรง กวา ทง ท ไม ได เปน ตวการ หลก ท กอ ให เกด ขน กตาม ซง การ บรโภค แตละ หนวย ท หาย ไป ใน ประเทศ กลม น ทำให อรรถประโยชน และ สวสดการ หาย ไป อยาง มหาศาล แต กลบ ไม ถก ประเมน แยก ออก มา ให เหน เพราะ เนน แต การ มอง ภาพ รวม ของ ทง โลก จาก Global welfare function

David Anthoff และ Richard S.J.Tol จาก มหาวทยาลย Hamburg เยอรมน ได ประเมน ผล ก ระ ทบ ของ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ โดย ใช Regional welfare function ภาย ใต The Climate Framework for Uncertainty, Negotiation and Distribution (FUND) ครอบคลม 16 ภมภาค ทว โลก ท ม ราย ได ตอ หว แตก ตาง กน พบ วา ความ เสย หาย จาก การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ซง ประเมน จาก Regional Welfare Function สง กวา Global welfare function หลาย เทา (รปท 2) ซง ช ให เหน วา เมอ พจารณา ลง ไป ใน ระดบ ภมภาค นอกจาก จะ เหน ถง

: 28

ความ แตก ตาง ดาน ราย ได และ การ บรโภค แลว ตนทน ท จะ ชดเชย ความ เสย หาย (Mitigation cost) รวม ทง โลก ยง นา จะ สง กวา ท เคย ประเมน กน ไว

ใน ชวง หลาย ป ท ผาน มา การ มอง หา ผรบ ภาระ Mitigation cost ยง เปน ท ถก เถยง กน อย ประเทศ รำรวย มก ตก เปน ผ ตองหา ให รบ บท หนก ใน การ ชดเชย ความ เสย หาย จาก การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ โดย ยก เหตผล ท มอง จาก ดาน อปทาน จาก การ ท ประเทศ รำรวย สวน ใหญ เปน ประเทศ อตสาหกรรม ท พฒนา แลว จง เปน แหลง กำเนด กาซ ตระกล คารบอน จำนวน มาก ซง นบ จาก น ผล ท ได จาก การ ประเมน ขาง ตน นา จะ ถก ยก เปน เหตผล ใหญ อก อน หนง จาก มม มอง ดาน อปสงค ใน การ สะทอน ให เหน ความ เจบ ปวด ของ ประเทศ ยากจน จาก ผลก ระ ทบ ท หนก กวา ประเทศ ท รำรวย หาก อธบาย จาก Marginal utility แลว เมด เงน ท ประเทศ รำรวย ตอง รบ ภาระ เพอ ชดเชย ความ สญ เสย จะ ไม กระทบ ตอ ชวต ความ เปน อย ของ ผคน ใน ประเทศ รำรวย มาก นก แต จะ นำพา ความ สข กลบ คน ส ผคน ท อย ใน กลม ประเทศ ยากจน ได อยาง มากมาย แม จะ ชดเชย ไม ได ทงหมด กตาม

ราย ได ระหวาง กลม ประเทศ ท ม ความ แตก ตาง กน มาก หาก มอง Mitigation เปน Global public good กลม ประเทศ ท ยากจน มาก ควร ได รบ เงน ชดเชย หรอ อดหนน มาก ใน ขณะ ท ประเทศ รำรวย จะ ตอง รบ ภาระ ใน รป ของ ภาษ ท ตอง จาย เพม เพอ ชวย เหลอ ประเทศ ยากจน หรอ อาจ สมทบ ใน รป ของ เงน กองทน ระหวาง ประเทศ ซง คง ตอง เปน หนาท ของ องคกร ระหวาง ประเทศ ท จะ ตอง จดสรร ให ประเทศ ยากจน อยาง เปน ธรรม ประเทศ ยากจน จง สมควร ได รบ มาตรการ ชวย เหลอ ท เขม ขน และ เรง ดวน เพอ เพม ผล ได ใน ระยะ ยาว โดย ตนทน ท สง ขน ใน ชวง แรก ควร ได รบ การ สนบสนน จาก ประเทศ รำรวย

ท ผาน มา แม กลม ประเทศ รำรวย จะ เคย ให คำมน ใน การ ชวย เหลอ ประเทศ ยากจน ใน โครงการ พฒนา ตางๆ ท ครอบคลม ถง การ ลด ผลก ระ ทบ จาก การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ แต การ ปฏบต ตาม คำมน สญญา ยง ม นอย มาก ประเทศ แอฟรกา เปน หนง ใน ตวอยาง ของ ประเทศ ยากจน ท ประเทศ รำรวย มก หยบยก ขน มา อาง ถง การ ให ความ ชวย เหลอ ทางการ เงน ท เพม ขน หาก นำ เหตผล จาก มม มอง ดาน อปสงค เขา มา อธบาย ผาน Utility function แลว ประเทศ ยากจน อยาง แอฟรกา ควร จะ ได รบ เงน อดหนน ชดเชย ผล ท ตนเอง ไม ได กอ ขน มากกวา ระดบ ท เปน อย

การ วเคราะห อรรถประโยชน จง เปน คำ ตอบ หนง ท ชวย สนบสนน เหตผล วา ทำไม ประเทศ รำรวย ตอง แสดง ความ รบ ผด ชอบ ตอ ปญหา เกยว กบ การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ ท สง ผล ให เกด ความ สญ เสย ใน ประเทศ ยากจน มากกวา ท เปน อย เพราะ ความ สญ เสย เมอ มอง จาก ดาน อปสงค จะ ชดเจน และ รนแรง กวา มอง จาก ดาน อปทาน ท พจารณา เพยง วา ใคร เปน ผ กอ ก ตอง รบ ผด ชอบ ซง เปน ปญหา ถก เถยง ท ไมร จบ

29 :

Total damage without mitigation

K=1.0

!=0.1 4.3% 27.9% 91.1%

!=0.1 1.3% 0.9% 0.4%

1.5% 9.7% 70.6%!=1.0

0.4% 0.2% 0.1%!=1.0

0.08% 0.6% 10.3%!=3.0

0.01% 0.02% 0.01%!=3.0

Global welfare function

Regional welfare function

Due to higher marginal utility of consumption in poor regions, total damage without mitigation estimated from disaggregated regional welfare function is higher than from global welfare function.

Souce : FUND (The Climate Framework for Uncertainty, Negotiation, and Distribution) Environ Resource Econ (2009), David Anthoff & Richard S.J. Tol

K=1.5 K=2.0

รป∙ 1

รป∙ 2

ชมรมคนรกโลก

VISION

จาก การ พด คย กบ บคคล ∙ง 3 ∙าน ใน ประเดน

Low Carbon Society เรา จง พบ วา

คำๆ น ม ความ หมาย ∙ หลาก หลาย

ไมม ความ หมาย ระบ อยาง ตายตว แต ภาพ รวม

ความ หมาย ของ คำๆ น พยายาม มง ไป ส ความ หมาย

เดยวกน นน คอ การ อาศย อย บน โลก น อยาง ยงยน

ขน อย กบ มม มอง สวน บคคล

คง คลายๆ ความ หมาย ของ คำ วา ‘รก’

ไม ตายตว แต ความ หมาย ของ มน

ไม นา จะ เลย พน ไป จาก ความ ปรารถนา อน ด งาม

[ t e x t ] กองบรรณาธการ

[ p h o t o ] อนช ยนตมต, โกว∙ โพธสาร

ศรธญญ ไพโรจนบรบรณ

ผอำนวยการองคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคการมหาชน)

01: 30

คณ กำลง ทำ อะไรองคการ บรหาร จดการ กาซ เรอน กระจก (องคการ

มหาชน) ตง ขน มา เพอ รองรบ พธ สาร เกย ว โต เพอ ปฏบต งาน ดาน การ บรหาร เกยว กบ กาซ เรอน กระจก และ การ ดำเนน การ ตาม กลไก การ พฒนา ท สะอาด (Clean Development Mechanism – CDM) ภาย ใต พธ สาร เกย ว โต ให เปน ไป ตาม ขอ กำหนด สากล

ภาย ใต พธ สาร เกย ว โต ประเทศ กำลง พฒนา จะ ตอง ม DNA- Designated National Authorities ซง เปน หนวย งาน ของ ประเทศ ท ม อำนาจ ใน การ ใหการ รบรอง โครงการ CDM ยก ตวอยาง เรอง การ ซอ ขาย การ ลด กาซ เรอน กระจก ซง เปน หนง โครงการ ใน ความ รบ ผด ชอบ ของ เรา

ถา ให พด อยาง รวบรด ทสด องคการ บรหาร จดการ กาซ เรอน กระจก มหนา ท ใน การ ออก เอกสาร รบรอง การ ลด กาซ เรอน กระจก ซง ตอน น ทำ ไป แลว 100 โครงการ ลด การ ปลอย คารบอน ได 6.32 ลาน ตน ตอ ป

นอกจาก น เรา ยง มหนา ท ใน การ พฒนา ศกยภาพ ของ บคลากร ของ องคกร ใน การ ลด กาซ เรอน กระจก ใน การ จดการ ใน การ พฒนา โครงการ CDM ม ทง การ จด สมมนา การ ประชม เชง ปฏบต การ การ ฝก อบรม เกอบ ทก ภาค ของ ประเทศ ซง เรม ม คน สนใจ บรษท ท เขา สนใจ เขา ก จด แลว ให เรา ไป ชวย เสรม ขอมล ตรง น

และ เรา ก เปน ศนย ขอมล เรอง กาซ เรอน กระจก ของ ประเทศ

คณ ม ความ มนใจ ขนาด ไหน วา สง ท กำลง ทำ อย สามารถ ชวย โลก ได จรง

ผม มอง วาการ ซอ ขาย กาซ เรอน กระจก มน เปน ราย ได เสรม ท สำคญ มน เปน แรง จงใจ เพราะ ปกต ผ ประกอบ การ เขา จะ ไม ทำ กน

ยก ตวอยาง โรงงาน ปน ซง ปลอย คารบอน เยอะ มาก เขา ก นำ สาหราย มา เลยง ซง สาหราย กน คารบอน นะ ครบ แลว เรา เอา สาหราย ไป ทำ อะไร ก ทำ อาหาร สตว ได อก ผม มอง วา มน กระตน ให เกด นวตกรรม ซง บางท เรา ก คาด ไม ถง

ม โครงการ หนง กำลง ศกษา ความ เปน ไป ได ของ วน มอเตอรไซค คอ เขา จะ เปลยน มอเตอรไซค ทง วน เปน มอเตอรไซค ไฟฟา ถาม วา ม อย ก ลาน คน ละ ใน กรงเทพฯ ประเดน ก คอ มน ตอง เลก ใช คน เกา ไป เลย นะ ไมใช เอา คน ใหม มา ใช แลว ขาย คน เกา ไป ตาง จงหวด มน ก ยง ปลอย คารบอน อย นะ ฉะนน ก ตอง ศกษา วา มน เปน ไป ได ไหม

ใน มม มอง ของ คณ อะไร คอ Low Carbon Societyถา จะ ให ความ หมาย แคบ ลง มา หนอย Low Carbon

Society ก คอ เมอง...เมอง ลด คารบอน ผม ไม ชอบ คำ วา คารบอน ตำ ฟง ด ทะแมงๆ แต มน ตด ตลาด ไป แลว นะ จรงๆ

ก คอ เมอง ท ม กจกรรม หรอ การ ดำเนน การ ท ลด การ ปลอย คารบอน ให อย ใน ปรมาณ ตำ ตำ กวา เทา ไหร ถง เรยก วา โลว คารบอน ตรง น ไมม มาตรฐาน เรา เพง จะ ได งบ ประมาณ มา ทดลอง ใช กบ เทศบาล แกลง จงหวด ระยอง ศกษา รป แบบ วา ลด เทา ไหร จง เปน มาตรฐาน ตอง เปรยบ เทยบ กบ ฐาน ขอมล กบ กจกรรม ท เพม ขน

การ ลด คารบอน มน ม หลาย ภาค สวน ใน มม มอง ของ เมอง ก ตอง ด คารบอน ฟต พร นท ของ วถ ชวต ชมชน เพราะ การ ปลอย คารบอนไดออกไซด มน ตงแต ตน นอน จน เขา นอน ท สำคญ ก คอ การ ใช ไฟฟา ของ ชมชน ถา ใช มาก ตอ หว น เทา ไหร ตอน น เรา ยง ไมร วา ลด ลง มา เทา ไหร ท เรยก วา โลว คารบอน

นอก เหนอ จาก พลงงาน แลว ก ม ภาค ของ เสย เมอง ม ขยะ มาก นอย แค ไหน แลว เอา ไป ทำ อะไร ม โปรแกรม ลด ขยะ หรอ ไม เปน กจกรรม ท เกยว กบ การ ลด คารบอน ม สวน สาธารณะ ท ม การ ดด ซบ คารบอน แค ไหน

คณ คด วา สงคม ไทย ม แนว โนม ท จะ เปน สงคม คารบอน ตำ ได ไหม

กรงเทพฯเอง ก ม โปรแกรม การ ขนสง ท ลด คารบอน ผม มอง วา หลาย กจกรรม ท เขา ทำ กน เขา ขาย โครงการ CDM หรอ คารบอน เครดต ได ดวย ซำ

ผม ไป เหน ของ อนเดย – สวม สาธารณะ ใหญ มาก เพราะ อนเดย คนจน เยอะ รองรบ วน หนง 32,000 คน ตอ วน ของ เรา บาน เรอน ม สวม ทก หลง คอ สง ปฏกล ท ดด จาก สวม มา ถา มา เปน Central Treatment Tank มน กได กาซ ชวภาพ น ก เปน โครงการ ได

รถ เกบ ขยะ-กทม. ม ก พน คน เปลยน ไป ใช เอน จ ว ปรบ เสน ทาง ให ประหยด พลงงาน มาก ขน มน ก คอ การ ลด คารบอน แลว หวน กลบ มา เปน คารบอน เครดต ได

คณ มอง โลก (รอน) แบบ ไหนผม เคย เปน อธบด กรม ควบคม มลพษ 2 ป งาน สวน

ใหญ คอ Command – Control ใช กฎหมาย บงคบ เทา ท เหน ก ไม คอย ได ผล นะ หลงๆ กระแส โลก ม กลไก การ จดการ ดาน สง แวดลอม โดย ดง เอา เครอง มอ ทาง เศรษฐศาสตร และ เครอง มอ ทาง สงคม มาก ระ ต นมาก ขน ก เหน วาการ จดการ สง แวดลอม ถา ไม Win-Win มน คอน ขาง จะ ลม เหลว

คอ พด งายๆ กจการ ของ องคการ กาซ เรอน กระจก จะ ม ลกษณะ Give มากกวา Take เปน งาน บรการ ฉะนน ทำงาน นา จะ ม ความ สข มากกวา แลว เรา ก ม สวน ชวย สงคม ได เยอะ การ รกษา สง แวดลอม เปน เรอง ท เปน ภาระ แต เรอง CDM เรอง การ จดการ กาซ เรอน กระจก กลบ เปนการ เพม กำไร ลด ตนทน ทงๆ ท ทำ แบบ เดยวกน (หวเราะ) แต มน ได ผลก วา

31 :

คณหญงสธาวลย เสถยรไ∙ย

สถาบนธรรมรฐ เพอพฒนาสงคมและสงแวดลอม

02: 32

คณ กำลง ทำ อะไรใน ชวง 3-4 ป มา น เรอง การ เปลยนแปลง สภาพ

ภม อากาศ เปน ท พด ถง สถาบน ธร รม รฐฯ เรา ยง เนน ทำงาน วจย เรอง ธร รมาภ บาล อย กอน ท จะ มา จบ งาน วจย เรอง โลก รอน เรา จบ เรอง การ คา เสร ดวย เรา ไป ด เรอง การ คา เสร วา มน ม ผลก ระ ทบ อะไร ตอ สง แวดลอม ไหม

2 ป ท แลว ท ประชม บาหล ของ UNFCCC เรา ก ไป ดวย ดฉน ก ไป เสนอ แนวคด อน หนง ซง ได รบ การ ตอบ รบ ด ใน หม ประเทศ กำลง พฒนา ดวย กน นะ คะ เรา มอง วา ปญหา โลก รอน มน ม ปญหา เรอง ความ เปน ธรรม เขา มา เกยวของ คอน ขาง สง มาก

ความ เปน ธรรม ม 2 เรอง ใหญๆ ประเดน แรก คอ Historical Emission หมายความ

วา ใน อดต...เรา ตอง ยอมรบ วา ประเทศ เรา ไม ได เปน ตว กอ ปญหา น เลย ประเทศ ท ปฏวต อตสาหกรรม เมอ 100 ป ท แลว นน ตาง หาก ท สง กาซ เรอน กระจก ไป บน ชน บรรยากาศ เตม ไป หมด แต เรา เพง จะ มา เรม แลว การ ทมา บอก วา ทก คน ตอง มา ลด กาซ เรอน กระจก เหมอน กน หมด มน ไม ยตธรรม

อก ประเดน หนง เขา เรยก วา Offshore ของ กาซ เรอน กระจก คอ การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ขาม พรมแดน ประเดน Historical เปน มต ทาง เวลา แต Offshore เปน มต ทาง พนท

ความ หมาย ก คอ ขณะ น ประเทศ ตางๆ เวลา มอง การ ปลอย กาซ เรอน กระจก จะ มอง ใน ขอบเขต ของ ประ เทศ นนๆ เชน โรงงาน น ตง อย ใน ประเทศ นน ประเทศ นน ก ตอง รบ ผด ชอบ แต ประเทศ อตสาหกรรม เขา เปลยน มา เปน Service Industry กน หมด แลว เขา คม เทคโนโลย คม สวน ท เปน High Value แต การ ผลต ทงหมด เขา Outsource มา ให เรา ผลต หมด คำถาม ก คอ โรงงาน ตางๆ ทมา ตง อย ใน ประเทศ เรา แลว ผลต กาซ เรอน กระจก มหาศาล นน เปนการ ผลต ให ใคร

เรา จะ ปฏเสธ 100 เปอรเซนต ก ไม ได เพราะ เรา กได ประโยชน แต มน ก ไมใช ประโยชน 100 เปอรเซนต ท เปน ของ เรา แต ถา คด อยาง ปจจบน ตอน น เรา รบ ผด ชอบ 100 เปอรเซนต ถาม วา มน แฟร หรอ เปลา น ก เปน คำถาม เรอง ความ ไม เปน ธรรม อก มต หนง นอกจาก มต เรอง เวลา มน ก ม มต เรอง การ ปลอย ขาม พรมแดน

Low Carbon Society คอ อะไรใน งาน วจย ของ สถาบน ธร รม รฐฯ เขา ก ตความ Low

Carbon Society ออก มา 3 ขอ คอ 1. สงคม ท พยายาม ปลอย คารบอน ตำ ทสด จาก ท

เปน อย 2. เปน สงคม ท คอน ขาง จะ เรยบ งาย ม คณภาพ ชวต

ท เรยบ งาย แต อยด ม สข

3. การ อย รวม กบ ธรรมชาต ได ซง มน คอน ขาง เปน แนวคด ท ไป กบ เศรษฐกจ พอ

เพยง ได แต ทงน ทง นน ก ไม ได หมายความ วา ตอง ไมม เทคโนโลย แต ตอง เปน เทคโนโลย ท เรยบ งาย

ม โอกาส เกด กบ สงคม ไทย หรอ ไมเรา ไป หยบ กรณ ศกษา มา จาก หลาย ท ท ม ชมชน ท

เขา พยายาม ทำ เศรษฐกจ พอ เพยง เรา ก คด วา มน ม ความ เปน ไป ได ใน ชมชน หวใจ ของ เศรษฐกจ พอ เพยง คอ ปญญา เขา สามารถ ปรบ ตว สามารถ หา วธ ดำเนน ชวต ให มน อย รอด ได อยาง ด และ ม ความ สข เศรษฐกจ พอ เพยง...หวใจ คอ การ สราง ปญญา ถา ชมชน หรอ คน ม ปญญา อะไรๆ ก งาย มาก เลย

แลว ปญญา มน มา จาก ไหน เรา สงเกต วา หลาย ชมชน ท ม ปญญา จะ มา จาก ผนำ ซง ก เอา แนว พทธ มา ทำ มน ไมใช ปญญา ท พน ทกข หรอ นพพาน แต เปน ปญญา ท ทำ อยางไร เรา จะ ม ชวต อย ได แกไข ความ ยากจน ท ไม สด โตง แต เปน อย ตรง กลาง ท เรยก วา ความ พอด ถา เรา สามารถ ทำให สงคม ตางๆ ใน ประเทศไทย ม ปญญา ตรง น ขน มา ได มน จะ สามารถ คนหา การ ดำเนน ชวต ใน บรบท ท ตว เอง อย ก จะ ม การ หา วธ ให ไป ขาง หนา ได ตรง น คอ หวใจ

คณ มอง โลก (รอน) แบบ ไหนเศรษฐกจ พอ เพยง มน ไม ได ม ความ หมาย วา เรา อย

แบบ ปด ประเทศ อย แบบ ยากจน เศรษฐกจ พอ เพยง คอ การ ท เรา ม ภมคมกน การ ลงทน เรา ก ตอง ม การ เลอก การ ลงทน ท ด ท ยงยน ไม ทำลาย เรา หรอ เรา ตอง สราง เทคโนโลย ใน ระดบ ท เรา พง ตว เอง ได เรา ก ม อำนาจ ตอ รอง ได คำ วา เศรษฐกจ พอ เพยง ม ความ หมายก วาง กวา การ ปด ประเทศ แลว อย กนเอง

ถา มอง ใน เชง ปรชญา เชง แนวคด วธ คด แบบ เศรษฐกจ พอ เพยง มน ก คลาย ประเทศ ภฏาน คอ เปน แนว พทธ เอา เขา จรงๆ แลว การ ท เรา อย กน ใน ระบบ โลกา ภ วต น แลว เรา ไม แขง แรง พอ เรา ไป ตอส กบ เขา เรา ก ส เขา ไม ได ถา เปน แนวคด แบบ พทธ เรา ก ตอง ด วา ความ พอใจ เรา อย ตรง ไหน เรา อาจ ตอง หน กลบ มา ด วา เรา ม อะไร ท ทำให เรา อย ได อยาง ม ความ สข และ สราง ความ เขม แขง ขน มา

ทำไม เรา ไม เลอก การ พฒนา ท ด มน ไมใช วา เรา อย ตรง น จะ เปนการ เลอก ระหวาง การ พฒนา หรอ ไม พฒนา นะ คะ มน เปน สเปกตรม ตงแต การ พฒนา ท แบบ ทำลาย ฐาน ทรพยากร ของ เรา จน หมด เรา จะ เอา พฒนา แบบ ท เจรญ ไป ดวย และ ยงยน ดวย ทำไม เรา ไม เลอก ละ คะ เปนการ บาน ท เรา ตอง อาศย นก พฒนา ใน สห สาขา วชา ทำไม เรา ไม ทำ เรา เอาแต ถาม วา จะ พฒนา หรอ ไม พฒนา ทงๆ ท สเปกตรม มน กวาง มาก ไม ได ม ตว เลอก แค 2 ตว เลอก ท อย คนละ ขว

33 :

อาวธ นตพล

ฝายนโยบายพลงงานและธรกจสมพนธบรษท ปตท. จำกด (มหาชน)

03: 34

คณ กำลง ทำ อะไรผม ทำงาน ใน ธรกจ พลงงาน โดย ขอ เทจ จรง ก ปรากฏ

อย แลว วาการ ใช พลงงาน เปน แหลง ใหญ ของ การ ปลอย กาซ เรอน กระจก เปน จำเลย ของ สงคม ของ โลก แนนอน มน เปน คำถาม ท ตอง ถาม อย เสมอ วา ถา เรา ตองการ ลด กาซ เรอน กระจก ธรกจ พลงงาน มน จะ โต ไป ได หรอ ไม เพราะ คณ เปน คน ปลอย หลก ก เปนการ บาน ท ตอง แก ตอง ปรบ

เมอ ทศทาง ของ โลก เปน แบบ น แลว ธรกจ ท เกยวของ กบ พลงงาน ท ผม ด อย จะ ตอง ปรบ ตวอยาง ไร ฉะนน สง ท ตอง ศกษา ตดตาม ก คอ ธรกจ พลงงาน หรอ จำเลย อยาง เรา จะ ชวย โลก ชวย ประเทศ อยางไร ปรบ ตวอยาง ไร ซง คำ ตอบ มน ก ยง ไม ชดเจน มาก นก ดวย เทคนค ปจจบน...คง หา อะไร มา แทน นำมน มา แทน ไฟฟา ได ยาก แต สง ท เรา ด ก คอ อก 5 ป 10 ป บรษท นำมน คง ขาย นำมน ชนด ใหม แลว ละ ซง ไมใช นำมน จาก ปโตรเลยม คง ตอง ปรบ ตว หา ทรพยากร จาก ธรรมชาต จาก ธรรมชาต คอ อะไร จาก ออย จาก มน สำปะหลง เห รอ พอ เอา จาก ออย จาก มน สำปะหลง มา เยอะ เดยว ก ไป แยง อาหาร อก อาหาร ขาดแคลน เพราะ ฉะนน ธรกจ ก ตอง มอง ไป อก ขน หนง เมอ เอา จาก ออย จาก มน ไม ได ก ไป เอา จาก ฟาง ขาว จาก ใบ ออย ได ไหม เปนตน

สง ท คณ กำลง ทำ อย ม โอกาส เกด ขน จรง หรอ ไมเทคโนโลย ใน ปจจบน จาก ฟาง ขาว ไป ทำ เอ ทา นอล

ยง แพง มาก คณ ก ตอง ไป คด เทคโนโลย มา วา จะ ทำ ยง ไง ให ฟาง ขาว หรอ ใบ ออย ไป ทำ พลงงาน โดยท ราคา ยง พอ รบ ได น คอ ลกษณะ ของ ธรกจ ท ตอง ปรบ ตว ไป

พอ หรอ ยง...ไม พอ แลว อก 15 ป ละ คณ จะ ทำ อะไร อก ก ตอง มอง ไป ไกล กวา นน ใน เมอ ฟาง ขาว หรอ ใบ ออย อาจ จะ ไม พอแลว ก ปลก พช ขน มา ทำ พลงงาน โดยตรง สาหราย ด ไหม เลยง สาหราย สาหราย กน อะไร กน คารบอนไดออกไซด สาหราย กน คารบอนไดออกไซด แลว ทำ ออก มา เปน นำมน เอา นำมน ไป ใช จะ ได ไม ตอง ใช ฟอสซล ธรกจ ก ตอง มอง

ผม ก ตอง มอง วา มน ม ความ เปน ไป ได ขนาด ไหน ณ วน น มน แพง อย ก ตอง เฝา ตาม ด วา มน จะ เปลยน ไป ทาง ไหน แต ยง ไง มน ก ตอง ไป ใน ลกษณะ น ตอง ใช นำมน จาก พช จาก สาหราย ใส เขา มา เรา ร แลว วา ถา เรา โต ไป กบ นำมน จาก ปโตรเลยม...โลก ก คง ไป ไม รอด ถา เรา อยาก ให โลก โต ไป และ ธรกจ โต ดวย เรา ก ตอง เปลยน ลกษณะ ของ ธรกจ จาก นำมน ปโตรเลยม เปน นำมน ทมา จาก พช โดย ใช เทคโนโลย ใหมๆ จะ มา จาก สาหราย หรอ มา จาก อะไร ไมร นะ ธรกจ ตอง ปรบ ตว มอง อะไร ท มน ไกลๆ

บาง คน ก บอก วา สมย นน ก รน ลก รน หลาน แลว จะ ไป ทำ ทำไม ถา ไม ด ไม คด ตงแต ตอน น มน ก เกด ขน ไม ได

ถา เรา ยอน ไป รอย กวา ป คน ก คง ไม เชอ วา จะ ม รถยนต วง ได จาก ตรง น มน ก เปน ไป ได วา เรา อาจ จะ ม อะไร ใหมๆ ท เรา คาด คด ไม ถง

สงคม คารบอน ตำ คอ อะไรไม วา คณ จะ เรยก มน วา อะไร ผม มอง วา มน คอ สง

เดยวกน ก คอ การ เจรญ เตบโต ท ม เหต ม ผล พอ เพยง และ เปน มตร กบ สง แวดลอม ซง ตอน น เชอ ได วา ธรกจ ขนาด กลาง ขนาด ใหญ หรอ ขนาด เลก ท ม มม มอง กวาง ไกล ตระหนก แลว วาการ ทำ ธรกจ ไม สามารถ จะ ยงยน ตอ ไป ได ถา สงคม ไม สามารถ โต ไป ดวย ได

มน ก เปน เหมอน ไก กบ ไข นะ ใน มม มอง ผม เชน บรษท หนง ทมเท ผลต สนคา ท ด เปน มตร กบ สง แวดลอม ซง มน เพม ตนทน อย แลว เขา ก ตอง ขาย แพง ขน มน ก เปน อะไร ท เจาของ ธรกจ ตอง คด หนก วา จะ เลอก ไป ทาง กำไร นอย แต ยงยน กบ เลอก ไป ทาง หนง คอ กำไร เยอะ แต ไม ยงยน เขา จะ รกษา ความ สมดล น อยางไร เพราะ ธรกจ ยง ไง ก ตอง อย รอด ตอง ม กำไร ตอง เตบโต ถา เขา ไป ทำ เพอ สงคม เยอะ มาก มน ก จะ...

น คอ สง ท ผม วา มน ตอง ไป ดวย กน ระหวาง ผ ผลต กบ ผ บรโภค แต แนนอน ธรกจ ตอง โชว กอน ตอง แสดง ให เหน กอน วา พรอม จะ ไป ใน ทาง น แลว ตอง ทำ ดวย ความ เชอ จรงๆ วา ถา ไม ทำ อยาง น โลก น มน อย ไม ได ถา ม แต คน ท ทำ ไป ใน ทาง เดมๆ คอ ไม เปน มตร กบ โลก เทา ท ควร มน ก ไป ไม ได

คณ มอง โลก (รอน) แบบ ไหนใน 10 ป ขาง หนา ประเทศ พฒนา แลว จะ ลด การ

ใช นำมน ประมาณ 20 เปอรเซนต ถา เรา มอง ใน อเมรกา...เกอบ ทก คน ม รถ ประเทศไทย หรอ จน 100 คน อาจ จะ ม รถ สก 7-8 คน ยง ม คน ไมม โอกาส ใช รถ อก เยอะ มน ก จะ ม คน ซอ รถ ใหมๆ อก เยอะ ซง ทำให ความ ตองการ นำมน มน ไม ลด ลง แต จะ โต ชา ไป เรอยๆ คอ 10 ป ขาง หนา มน จะ โต ชา และ อาจ ถก ทดแทน ดวย เอ ทา นอล ไบ โอ ดเซล ความ ตองการ นำมน ใน สวน ท เปน ปโตรเลยม จะ โต ชา แต จะ เพม ใน สวน ท เปน นำมน จาก ธรรมชาต

35 :

เปน หนง ใน คณะ นก วจย โครงการ การ จด ทำ บญช กาซ เรอน กระจก แหง ประเทศไทย เปน ผ เชยวชาญ ใน การ คำนวณ หา คา การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ท ภาค รฐ และ เอกชน พงพา ความ สามารถ อย บอยๆ

ปจจบน รศ.ดร.ส รน ∙ร เ∙พ เตา ประยร เปน รอง ผ อำนวย การ บณฑต วทยาลย รวม ดาน พลงงาน และ สงแวดลอม (Joint Graduate School of Energy and Environment - JGSEE) อน เปน ศนยวจย และ ใหการ ศกษา ระดบ บณฑต ศกษา ดาน เทคโนโลย พลงงาน และ สง แวดลอม ของ มหาวทยาลย เทคโนโลย พระจอมเกลา ธนบร

ทง ยง เปน ผ เชยวชาญ คอย ให คำ ปรกษา ให ทาง ศนย คาด การณ เทคโนโลย เอเปค ใน โครงการ วจย สงคม คารบอน ตำ และ ยทธศาสตร การ ปรบ ตว ของ เอเปค (APEC Low-Carbon Society and Adaptation Strategy Project)

ใน ศตวรรษ ท 19 คารล มาร กซ ม ความ ฝน ท จะ สราง สงคม ท ด กวา โดย ได เสนอ แนวคด และ อธบาย ววฒนาการ ของ สงคม เปน ขนๆ จนถง สงคม คอมมวนสต

ใน ศตวรรษ ท 21 โลก เปลยน สงคม เปลยน ทามกลาง ปญหา สภาพ ภม อากาศ เปลยนแปลง

ถา อยาก เหน สงคม ท ด กวา รศ.ดร.ส รน ทร เทพ เสนอ วา ควร สราง ‘สงคม คารบอน พอ เพยง’ ให เกด ขน

โลก ตองการ ความ ‘พอ เพยง ’ ของ มนษย

เพราะ เมอ ถง วน นน ความ พยายาม ของ เรา อาจ จะ ยง ไม ‘เพยง พอ’

[ t e x t ] กองบรรณาธการ

[ p h o t o ] อนช ยนตมตINTERVIEW

Sufficiency

Carbon Society มาส ราง ‘สงคม คารบอน พอ เพยง’ ดวย กน

: 36

อาจารย เรม สนใจ ท จะ เขา มา ทำงาน เกยว กบ Low Carbon Society ได อยางไร

อาจารย เรม ทำงาน เรอง การ ปลอย กาซ

เรอนกระจก บน ฐาน การ ปลอย จาก ภาค การเกษตร

มากอน จาก นน กได เขาไป ม สวน รวม ใน งาน เชง

พลงงาน มาก ขน ก ทำให ม ฐาน ใน เรอง ของ การ ปลอย

และ การ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ใน หลาย ภาค

สวน มาก ขน ทง ภาค สวน ใน ประเทศ และ ภาพ รวม

ของ โลก

ภาพ รวม ของ โลก...อยาง ท ทราบ กน วา จะ

ม การ ประ ชม ค อบ หรอ การ ประชม ภาค อนสญญา

สหประชาชาต วา ดวย การ เปลยนแปลง สภาพ ภม

อากาศ (Conference of the Parties หรอ COP) เกด

ขน ประจำ ทก ป ซง ใน แตละ ป จะ ม การ พด ถง เปา หมาย

ใน การ ลด กาซ เรอน กระจก อาจารย ก ม โอกาส ทำงาน ให

สำนกงาน กองทน สนบสนน การ วจย (สกว.)

ก ทำ ใน เรอง เปา หมาย ท ควร จะ ลด และ ปรมาณ

ของ กาซ เรอน กระจก ท ควร จะ ลด นน ควร ลด ใน ภาค สวน

ไหน เรมแรก ทำให สกว. กอน ตอมา ก จะ ม ทม ของ

อาจารย และ นก วชาการ ท ทำ เรอง การลด กาซ เรอน

กระจก ให กบ สกว. กได ไป ชวย อาจารย ทา นอนๆ ทำ

ตรง นน อก แรง หนง ดวย

จาก การ ทำงาน ก จะ พบ วา ทศทาง ของ การ ใช

เทคโนโลย อยาง เดยว มน อาจ จะ ไม สำเรจ หาก จะ ลด

กาซ เรอน กระจก แบบ กาว กระโดด เพราะ ฉะนน เรอง

ของ Low Carbon Society ก เลย เปนก ระ แส ท เขา มา

เพราะ เปา หมาย ใน การ วาง ทศทาง การ เจรจา เพอ ลด

กาซ เรอน กระจก มน เปน แบบ บน ลง ลาง (Top-Down)

ซง สง ลง มา จาก รฐบาล แตละ ประเทศ วา จะ ตอง ลด

ใหได ก เปอรเซนต ภายใน ป นๆ

กระแส ท จำเปน ตอง สวน ทาง ขน ไป มน คง เปน

เรอง ของ ลาง ขน บน (Bottom-Up) คอ ตอง เปน เรอง

ทมา กก วาการ ใช เทคโนโลย เพยง อยาง เดยว นน คอ การ

ลด ดวย จตสำนก ของ คน หรอ การ ลด แบบ กาว กระโดด

จำเปน ตอง ม การ เปลยนแปลง ใน เชง พฤตกรรม

(Behavior Change)

ตรง น ก เลย ทำให มอง วาการ ลด โดย ม เปา หมาย

จาก ขาง บน ลง ลาง เพยง อยาง เดยว ใน ความ เปน จรง

อาจ จะ ไม พอ โอกาส ท จะ ลด จาก จตสำนก ของ คน หรอ

จาก ลาง ขน ไป ขาง บน นา จะ ม มากวา ใน การ ท จะ ไป

บรรเทา ภาวะ โลก รอน ใน ปจจบน โดยท ตว เรา เอง อาจ

จะ ไมร เลย ดวย ซำ วา ม สวน ชวย ไป แลว ก เปน อะไร ท เรม

เขา มา ด ใน เรอง ของ Low Carbon Society กระแส

ของ โลก มน พา ให เรา เขาไป สนใจ มากกวา

จาก ท เรม งาน ใน สวน ของ การ ปลอย จาก ภาค

การเกษตร ด เปา หมาย ใน การ ลด เขาไป ชวย ทบทวน

การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ของ ประเทศ ตางๆ เฝา

ตดตาม การ ประ ชม ค อบ มอง ไป ท ผล สำเรจ ของ

เทคโนโลย ซง อาจ จะ ไม ประสบ ความ สำเรจ หรอ ม สวน

ชวย ได แต ไม ทงหมด ผล สดทาย ถา จะ ให กาว กระโดด

จรงๆ คงจะ มา ด ท Low Carbon Society

ความ หมาย ของ Low Carbon Society สำหรบ อาจารย เปน อยางไร

ตอง ทำความ เขาใจ กอน เพราะ ตอน น ม หลายคำ

ท เกยวของ กบ Low Carbon Society และ ด เหมอน

วา มน กำลง เปนก ระ แส ม Low Carbon Economy,

Low Carbon Society และ Low Carbon City

ซง 3 คำ น ม ความ แตก ตาง กน อยาง Low Carbon

Economy จะ เนน ไป ทาง เทคโนโลย กบ เศรษฐศาสตร

มา เกยวของ

Low Carbon Economy จะ เนน ไป ท การนำ

เทคโนโลย สะอาด มา ชวย ลด กาซ เรอน กระจก เนอง มา

จาก ผล พวง ท เรา ทราบ กน Low Carbon Economy

จะ คอน ขาง เนน หนก ไป ทาง ประเทศ ท พฒนา แลว เขา

จะ ใช คำ น กน มาก เนน เรอง เทคโนโลย ท จะ เขา มา

เปลยนแปลง เพอ ลด กาซ เรอน กระจก

แต ถา Low Carbon City ก เปน อก แบบ หนง

จะ ใช พนท เปน หลก มง ไป ท เมอง เมอง ใด เมอง หนง ท จะ

เขา ส การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ตำ ม การ จดการ เมอง

นนๆ ให สามารถ ลด กาซ เรอน กระจก จาก ฐาน เดม ท ยง

ไม ได ม การ จดการ เลย ม วธ การ อยางไร...ลด ได เทา ไหร

ศกษา เชง พนท (Area-Based) เปน หลก

แลว Low Carbon Society ม ความ หมาย วา

อยางไร ถา เปน Low Carbon Society ใน ความ หมาย

ท พดๆ กน อย ไม วา จะ เปน ใน เอกสาร ใน เวบไซต หรอ

แบบ ปาก ตอ ปาก เขา จะ พด ถง หลก 3 ขอ ใหญๆ

อน แรก เรยก วา Carbon Minimization จะ ตอง

เปน สงคม ท สามารถ ลด กาซ เรอน กระจก ได แลว การ ลด

เปนการ ลด แบบ ไหน

อน ท สอง Simpler and Richer หมายความ วา

ดวย วธ งายๆ ม ความ เตมใจ ใน การ ลด สามารถ ทำได ใน

ชวต ประจำ วน และ ยง สามารถ สราง ราย ได

อน ท สาม Co-Existing with Nature เปน

เรอง ของ การ ปรบ ตว เอง ให เขา ส ภาวะ โลก รอน ท เกด

ขน ฉะนน ความ หมาย ของ Low Carbon Society

มน จง กวาง มากกวา ตว เทคโนโลย อยาง เดยว เพราะ ด

เรอง ของ การ รบ ร ของ ชมชน ใน การ ยอมรบ เทคโนโลย

ดวย สามารถ ปรบ ตว เอง เขาไป ส การ อย กบ ธรรมชาต

โดย ไม ได ทำราย ธรรมชาต ตาม หลก การ น Low

37 :

Low Carbon Economy

จะ เนน ไป ∙ การนำ

เ∙คโนโลย สะอาด มา ชวย

ลด กาซเรอนกระจก เนอง

มาจาก ผล พวง ∙ เรา ∙ราบ กน

Low Carbon Economy

จะ คอน ขาง เนน หนก ไป∙าง

ประเ∙ศ ∙ พฒนาแลว

เขาจะ ใช คำ น กน มาก เนน

เรอง เ∙คโนโลย ∙ จะ เขามา

เปลยนแปลง เพอ ลด

กาซเรอน กระจก

Carbon Society จง เปน ทง เรอง ของ การ บรรเทา

(Mitigation) และ การ ปรบ ตว (Adaptation) ของ คน

และ สงคม ดวย

อยางไร กตาม Low Carbon Society มน ถก

ผลก ดน มา จาก ประเทศ ท พฒนา แลว เขา ช คำ น มา กอน

เขา ก จะ ให ความ สำคญ ท เทคโนโลย เปน หลก

Low Carbon Society ใน บรบท ของ สงคม ไทย จะ ม แนวทาง แบบ ไหน

สำหรบ สงคม ไทย Low Carbon Society จะ

เขา กบ การ ดำเนน ชวต ใน ลกษณะ บรพา วถ (Oriental

Wisdom) การ ดำเนน ชวต ของ ชาว ตะวน ตก กบ ชาว

ตะวน ออก ไม เหมอน กน อย แลว เทคโนโลย ของ เขา ท

พฒนา มา เรอยๆ เปน สาเหต หนง ท ทำให เกด โลก รอน

ขณะ ท การ ดำเนน ชวต ของ คน ตะวน ออก จะ คอน ขาง

เรยบ งาย แมแต คนใน ชนบท ของ จน ก ยง ม วถ ชวต เรยบ

งาย อย ท เดน ชด ก ประเทศ ภฏาน แมแต ประเทศ ลาว

พมา กมพชา การ ดำเนน ชวต จะ เรยบ งาย ประเทศไทย

เอง ก เหมอน กน ถา ไม นบ ใน เมอง ใหญ นะ คะ การ ดำเนน

ชวต ของ คน ชนบท เรา ยง อย กบ ธรรมชาต มาก ยง เขา

กน ได ด กบ ปรชญา เศรษฐกจ พอ เพยง ของ ในหลวง

ฉะนน ก จะ เหน วา Simpler and Richer จะ เนน เรอง

ความ สบายใจ ใน การ ท จะ ดำรง ชวต อย มน คอ การ ใช

ชวต อยาง พอ เพยง น แหละ

ขณะ ท Co-Existing with Nature ถา เรา ไป

มอง ใน บรบท ไทย ชมชน ท เขา นำ เอา เศรษฐกจ พอ เพยง

เขาไป พฒนา เขา จะ ม รป แบบ ใน การ ดำเนน ชวต ท เขา

กบ ธรรมชาต ได ด และ รกษา ธรรมชาต ได ด ดวย เหมอน

ชมชน บาน เปร ด ใน อำเภอ เมอง จงหวด ตราด ท เคย ลง

ไป วจย รวม กบ สกว. รวม กบ สถาบน ธรรม รฐ

ตรง นน จะ เหน วา เมอ ชมชน เรม รบ เอา เศรษฐกจ

พอ เพยง เขาไป เขา จะ เรม ม วธ คด ท รกษา ธรรมชาต ไม

ได มอง ท ตว เอง เปน หลก แต จะ สราง ระบบ เปน หลก

ทำ อยางไร ให อย กบ ธรรมชาต ได แลว การ ท เขา อย

รวม กบ ธรรมชาต ได ก ทำให เขา สามารถ ชวย โลก รอน

ไป โดย ไมร ตว

เชน เขา ร วา ปา ชาย เลน ของ เขา เสอมโทรม

เพราะ ตด เอา ปา ชาย เลน ไป ทำ ฟน ชมชน เขา ก จะ

ปลก ปา สราง ระเบยบ ขน มา ปองกน คนนอก ชมชน

เขาไป ทำลาย ปา หลง จาก นน ผาน ไป ม เรอง ป แสม

เขา มา มาก ขน เรา ไป ด ก พบ วา หลง เขา ปลก ปา ไป

แลว มน ทำให การ พง ของ ปา ลด นอย ลง แลว สามารถ

รกษา พนท ตรง นน ได แลว การ ปลก ปา มน ให เขา ดด

คารบอนไดออกไซด ได เรา เขาไป เทยบ การ ปลอย กาซ

เรอน กระจก ตอหว ปรมาณ ท ปลอย ตอหวตอ ป นอย

กวา คา เฉลย ของ ปรมาณ ท ปลอย ตอ หวตอ คน ตอ ป

: 38

ของ ประเทศ

ฉะนน ถา คน ไทย ทง ประเทศ ทำ แบบ ชมชน

บาน เปร ด ใน ปรมาณ การ ปลอย ตอ หวตอ คน ตอ ป ก

จะ ลด ลง เพราะ ฉะนน ภาพ รวม ของ การ ปลอย ใน

ประเทศ จะ ลด ลง ไม ตอง ไปพด ถง เปอรเซนต ท เรา

ตอง ไป Commitment เพราะ เรา ก ไมม บทบาท ไป

Commitment กบ ยเอน แต ถา เรา ตระ เตรยม วธ การ

แบบ น ถาม วา ได ประโยชน ตอ ชมชน ไหม...ได แลว

ยง สามารถ ชวย ลด กาซ เรอน กระจก ได ดวย เพยง แต

ตอง ม คน เขา มา วเคราะห ตรง น ให เหน ภาพ ชดเจน วา

สง ท เรา ทำ ใน ปจจบน มน ได ชวย โลก อย แลว ชวย ลด

กาซเรอนกระจก อย แลว ตอง ชวย กน ทำ ดวย ความ

เตมใจ จะ เขา กบ ปรชญา เศรษฐกจ พอ เพยง ทก คน ตอง

ม ความ สมครใจ (Willingness) ท จะ ทำ

มน ไป ดวย กน ระหวาง Low Carbon Society

กบ เศรษฐกจ พอ เพยง

มมตอนอกไหมครบทเราควรจะพจารณามต การ เขา ส สงคม คารบอน ตำ อน แรก นา จะ

เปน ความ เขาใจ (Perception) ของ คน กอน คน จะ

ตอง ม ความ เขาใจ คน น หมาย ถง ตงแต ชมชน จนถง

รฐบาล นา ยกฯ ตอง เขาใจ คำ น กอน วา ทำไม จง ตอง

มา ทำ สงคม คารบอน ตำ ใน เมอ เรา ม ชวต อย ตาม ปกต

ก ด อย แลว แต กจกรรม ท ทำ ทก อยาง ใน ชวต ประจำ

วน มน ปลอย กาซ เรอน กระจก ออก มา ถา ไม ทำ อะไร

ก คง ไม ได ถา เขาใจ วา เรา ไม เหน ตอง ทำ อะไร...คง ไม

ได แลว ตอง ม ความ เขาใจ ใน เรอง ของ ทำ อยางไร จง จะ

ลด กาซ เรอน กระจก ให ได ใน การ ลด กาซ เรอน กระจก

มน ตอง ม ทง เทคโนโลย และ เรอง การ ใช ชวต ประจำ วน

สอง สง น ตอง ไป ดวย กน

แต อาจารย จะ มอง ใน เรอง ของ คน เปน หลก ถา

คณ จะ มอง ใน เรอง ของ โครงสราง มน ตอง เปน อก แบบ

หนง ถา เรอง คน ก ตอง เปน เรอง การ สราง ความ เขาใจ

เขา ตอง ม ความ เขาใจ ซง หมาย ถง เขาใจ ใน เทคโนโลย

ดวย ไมใช วา เขาใจ เพยง แต วา สาเหต และ ความ จำเปน

ใน การ ตอง ลด แต ตอง เขาใจ วา เทคโนโลย อน ไหน ท มน

จะ ชวย ลด ได เขาใจ ใน เรอง กจกรรม ใน ชวต ประจำ วน

ของ ตว เอง จะ ดำเนน กจวตร ประจำ วน แบบ ไหน ท จะ

ชวย ลด กาซ เรอน กระจก

ถา จะ มอง ใน มต ของ โครงสราง สงคม มน

ก ม ทงคน และ องค ประกอบ ท เขา มา เกยวของ กบ

กจกรรมของ คน ถา เปน โครงสราง อาจ จะ ไล ตาม

ภาค สวน ของ การ ปลอย กาซ เรอน กระจก อยาง ตอนน

ภาค การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ท มาก ทสด ของ โลก

ไปอย ท การ ผลต กระแส ไฟฟา และ การขนสง ถา จะ

มอง โครงสราง เพอ นำ เขา ส Low Carbon Society

เรา ตอง เขาใจ ตรง น ถา จะ ใช เทคโนโลย มา ชวย ลด

กาซเรอนกระจก จาก 2 ภาค สวน หลกๆ 2 สวน น

ควร จะ ใช เทคโนโลยอน ไหน

ถา มอง วา วกฤต ม อย 2 สาเหต คอ คน กบ กจกรรม ขณะ ท โครงสราง พน ฐาน ก ครอบ คน อก ชน เรา ตอง เรม จาก ตรง ไหน ครบ ถา จะ ไป ให ถง จด นน (Low Carbon Society) ไป ท การ สราง ความ เขาใจ ของ คน ขณะ เดยวกน โครงสราง พน ฐาน ก ตอง ม ความ พรอม ท จะ เปลยนแปลง และ พฒนา ขณะ น เมอง ไทย อย สวน ไหน เรา ตอง เรม ท ตรง ไหน

โครงสราง พน ฐาน อาจ จะ ตอง บน ลง มา ลาง

ใน ขณะ ท ถา เปน ความ เขาใจ ของ คน อาจ จะ ลาง ขน ไป

บน ถาม วา จะ Top-Down ได คน ท ม สวน เกยวของ

กบ การ เปลยนแปลง ตอง เขาใจ อาจารย มอง วา ถา จะ

เปน มต ตรง น มน นา จะ เปน เรอง ของ การ เปลยนแปลง

โครงสราง (Infrastructure Change) เปลยนแปลง

พฤตกรรม (Behavioral Change) และ เปลยน วธ

คด (Mindset Change)

ถา เปลยนแปลง วธ คด ได คน ก จะ ม วถ ชวต ท

ม กจกรรม หรอ กจวตร ประจำ วน ท ตระหนก ตอ การ

ลด กาซ เรอน กระจก ตลอด เวลา ถา เปลยนแปลง

วธ คด ของ ผ บรหาร ประเทศ หรอ ผ ม อำนาจ ใน การ

ท จะ มา เปลยนแปลง โครงสราง มน ก จะ ชวย นำ เขา

ส Low Carbon Society ได อยาง กวาง ขวาง ถา ม

วธ คด ท เปน ไป ใน ทำนอง เดยวกน แลว พฒนา ให เกด

การ เปลยนแปลง ใน ทก ภาค สวน อยาง น ได ก จะ เขา ส

สงคม คารบอน ตำ ได และ ลด กาซ เรอน กระจก ได อยาง

เปนกอบ เปน กำ

สวน การ เปลยน พฤตกรรม มน เกยว หลาย อยาง

อยาง การ ท จะ เลอก เดน แทนท จะ ไป ขบ รถ เลอก ซอ ของ

ท อย ใน พนท เปน Local Consumption แทนท จะ ไป ซอ

ของ ทมา จาก ขาง นอก เพราะ ของ ทมา จาก นอก ทอง ถน

มน ตอง ปลอย คารบอนไดออกไซด ใน การ ขนสง มายง

ทอง ถน เรา น คอ การ เปลยน พฤตกรรม

อาจารย มอง วา 3 มต น จะ ตอง ไป ดวย กน แต

มน ตอง เรม จาก ม ต ยอยๆ กอน คอ เปลยน วธ คด แลว

พฤตกรรม มน จะ เปลยน เอง สวน โครงสราง อาจ จะ

ยาก หนอย ม เรอง เทคโนโลย มา เกยวของ ฉะนน มน

ก เกยว กบ ความ เขาใจ ของ คน ตอ เทคโนโลย ท เหมาะ

สม แลว ละ คะ

ม เกณฑ มาตรฐาน การ ปลอย คารบอนไดออกไซด กำหนด ไหม ครบ เทา ไหร จง จะ ถก จด วา เมอง นน ได เขา ส สงคม คารบอน ตำ

ตวเลข ใน การ ปลอย คารบอน...ประเทศ ท

39 :

เปลยน วถ ชวต ตว เอง จะ ชวย ลด กาซ เรอน กระจก ได

เทา ไหร ก มา เปรยบ เทยบ กบ กรณ ฐาน จง จะ บอก ได วา

เรา เขา ส สงคม คารบอน ตำ หรอ ยง ถา ไมม กรณ ฐาน อาจ

จะ เทยบ กบ คา เฉลย กได เชน ถา เรา จะ พด ถง กจกรรม

ใด กจกรรม หนง ก อาจ จะ ตอง มอง วา ปกต คา เฉลย การ

ปลอย คารบอน ตอ หนวย ออก มา เทา ไหร ถา เรา ม การ

ดำเนน การ ท ตาง ออก ไป เพอ ปลอย คารบอน ให นอย ลง

ตรง นน ก สามารถ วด ได วา เรา เขา ส สงคม คารบอน ตำ

หรอ ยง แต ถาม วา แค ไหน ละ ความ พอใจ...ความ พอใจ

ของ เรา อย ท จด ไหน ตรง นน ก ยง ไมม ใคร บอก ได วา มน

ควร จะ แค ไหน มน ก ขน อย กบ การ ตง เปา ของ เรา เอง

ปกต การ สราง สงคม คารบอน ตำ เรา ได ตง

เปา ใน การ ลด เทา ไหร ใน อก 5 ป ขาง หนา เรา จะ ลด

เทาไหร ใน อก 10 ป ขาง หนา แลว เปา มน ก ขยบ ได

เพราะ บางท การ ลด มน เกยว กบ เศรษฐกจ และ อยาง

สงคม คารบอน พอ เพยง

อาจารย มอง วา เปน สงคม ∙

เขา นำ เอา เศรษฐกจ พอ เพยง

เขา มา ใช ใน ขณะ เดยวกน เขา

จะ ม ความ เขม แขง ใน การ ∙

จะ เปลยน รบ ร ใน เรอง ของ

การ เปลยนแปลง ของ โลก

และ ปรบ ตว เอง ให เขา กบ การ

เปลยนแปลง ของ โลก ภายใต

บรบ∙ ของ ภาวะ โลก รอน

แลว การ ลด มน จะ เขา มา เอง

พฒนา แลว เขา ทำ ทก ป ประเทศ ท กำลง พฒนา เขา

ทำ ภาย ใต National Communication ขน อย กบ

การ สนบสนน ดาน การ เงน แต ไม จำเปน ตอง สง ให กบ

ยเอน ทก ป

ใน แตละ ป เรา จะ ทราบ วา ประเทศ ท พฒนา แลว

ปลอย ออก มา เทา ไหร เปน Commitment ของ เขา ท

ตอง สง ให ยเอน แต ถาม วา ตรง น มน เกยวของ กบ สงคม

คารบอน ตำ ไหม อาจารย มอง วา สงคม คารบอน ตำ มน

เปน สง ท ตอง มา จาก ฐาน ลาง ขน ไป มา จาก ประชาชน ใน

ระดบ ปจเจก ระดบ ชมชน มากกวา จะ เปนการ บงคบ จาก

สวน บน หรอ ผนำ แตละ ประเทศ

ถา เรา ตองการ มอง วา ได เขา ส สงคม คารบอน

ตำ หรอ ยง มน ตอง เทยบ กบ กรณ ฐาน เดม เรา ปลอย

เทา ไหร ถา เรา ไม ทำ อะไร เลย เรา จะ ปลอย เทา ไหร ถา

เรา ม กจกรรม ตางๆ ไม วา จะ นำ เทคโนโลย เขา มา หรอ

: 40

ท บอก มน เกยวของ กบ ความ เตมใจ (Willingness)

เพราะ ฉะนน ความ เตมใจ ท เรา จะ ทำ โดยท ไม สง ผลก

ระ ทบ ตอ ภาค การ เงน มาก นก ตอง อย ท เทา ไหร ถา ทำ

ไป แลว พบ วา อยาก จะ ให ลด ลง มากกวา น ก สามารถ

ท จะ ปรบ เปาหมาย กน ได ก เปน เรอง ของ กา รส ราง

Scenario อยพอ สมควร เปนการ มอง ใน อนาคต เขา

มาเกยวของ ดวย

แม เรา ยง ไม ได ม Commitment ใน การ ลด กาซ

เรอน กระจก แต อาจารย มอง วา ถา เรา ไม ทำ อะไร ก คง ไม

ได เพราะ ฉะนน การ ท จะ ดง เอา ตรง น เขา มา เพอ ทำให

สงคม เขา ส สงคม คารบอน ตำ ก คง ตอง มง ไป ท ประโยชน

ท สงคม จะ ได รบ กอน แลว เรอง ของ กาซ เรอน กระจก นา

จะ เปน ตว เสรม เชน เรอง ของ การ ท ทำให คน ม ความ

เขาใจ ใน เรอง ของ โลก รอน เรอง กาซ เรอน กระจก มน

นา จะ เปน เปา หมาย แรก ท จะ วาง พน ฐาน ให สงคม ของ

เรา เสย กอน แลว กจกรรม มน จะ ตาม มา ถา เรา วาง

พน ฐาน ให เขา ม ความ เขาใจ ของ โลก รอน เรอง ของ

กาซ เรอน กระจก ให ถก ตอง เสย กอน อาจารย มอง วา

มน จะ ได ประโยชน ใน ระยะ ยาว จะ ทำให คน เขา ส สงคม

คารบอน ตำ ได เรว ขน...เรยบ งาย ขน เอา ไป ประสาน กน

กบ เศรษฐกจ พอ เพยง ตรง น จะ ชวย ทำให เรา ผลกดน

สงคม เขา ส สงคม คารบอน พอ เพยง (Sufficiency

Carbon Society) มน ไป ดวย กน ได

สงคม คารบอน พอ เพยง เปน อยางไรสงคม คารบอน พอ เพยง อาจารย มอง วา เปน

สงคม ท เขา นำ เอา เศรษฐกจ พอ เพยง เขา มา ใช ใน ขณะ

เดยวกน เขา จะ ม ความ เขม แขง ใน การ ท จะ เปลยน

รบ ร ใน เรอง ของ การ เปลยนแปลง ของ โลก และ ปรบ

ตว เอง ให เขา กบ การ เปลยนแปลง ของ โลก ภาย ใต

บรบท ของ ภาวะ โลก รอน แลว การ ลด มน จะ เขา มา

เอง อาจารย มอง วา เรา นา จะ เอา ตรง น เปน ตวนำ ซง

ปรชญา เศรษฐกจ พอ เพยง มน ไม ได ใช เฉพาะ ชม ชน

เลกๆ ตอน น เอา เขา มา ใช ใน เมอง ใหญ กได เขา มา ใช ใน

ภาค อตสาหกรรม หรอ แมแต โรงงาน อตสาหกรรม ท

จะ ดง เอา เศรษฐกจ พอ เพยง มา ใช อาจารย มอง วาการ

สราง ความ เขาใจ ของ การ เขา ส Low Carbon Society

มน จะ งาย ขน

ตะวน ตก เขา ทำ อยางไร ใน การ เขา ส สงคม คารบอน ตำถา เปน ตะวน ตก เขา จะ สราง ระบบ ชดเจน สวน

ใหญ เขา จะ เนน ไป ท เมอง อยาง ท ญปน หรอ องกฤษ ม

เมอง ท เขา ส Low Carbon Society โดย ใช หลก การ

Low Carbon Society โดยท จะ ตอง ม การ วาง เปา

หมาย รวม กน เขา ใช ใน เชง ของ ผ ม สวน ได สวน เสย

(Stakeholder) เอา คน ท เกยวของ เขา มา ประชม รวม

กน มอง หา โอกาส ใน การ ลด กาซ เรอน กระจก เขา ก จะ

วางแผน ใน การ ลด กาซ เรอน กระจก รวม กน สราง แผน

ปฏบต รวม กน

ถา จะ เอา เงอนไข แบบ น เขา มา ใช กบ บาน เรา

อาจารย ก มอง วา ก นา จะ ได แต เรา ตอง ให ความ สำคญ

กบ การ ม สวน รวม ของ ชม ชน มากๆ เพราะ อาจารย มอง

วา มน เปน เรอง จาก ขาง ลาง ขน ไป ตอง เอา สวน รวม ของ

ชมชน เขา มา ชวย กน ดำเนน การ ชวย กน รวม กน คด

เมอง ไทย ม ความ พยายาม แบบ นน ไหม ครบยง คะ ตอน น องคการ บรหาร จดการ กาซ

เรอนกระจก (องคการ มหาชน) กำลง พยายาม เรม

มอง เมอง ตนแบบ Low Carbon Society และ จะ

พฒนา คมอ อาจารย มอง วา มน ตอง ให ความ ร กอน

แต ถา เรา ม เมอง ตนแบบ ก จะ ชวย ให ชมชน อน ดำเนน

การ ตาม ได งาย ขน วธ วด Low Carbon Society ถา

จะ ให ประสบ ความ สำเรจ อาจารย ก มอง วา วธ วด ก

สำคญ เหมอน กน

เรา ม การ สราง ความ ตระหนก ใน เรอง สภาพ ภมอากาศ เปลยนแปลง แต สำหรบ เรอง Low Carbon Society ยง ไม คอย ม เรา จะ เรม อยางไร ครบ ให เหน วา LCS คอ อะไร เขา ควร ปฏบต ตวอยาง ไร

อาจารย มอง วา ถา พด ถง เรอง Climate Change

ตรง น มน เกยวของ กน ฉก กน ไม ออก ถา พด ถง สาเหต

ของ โลก รอน คอ อะไร มน ก คอ การ ปลอย กาซ เรอน

กระจก แลว Low Carbon Society มน ก คอ เครอง มอ

หนง ใน การ ชวย ลด กาซ เรอน กระจก มน ควร ไป ดวย กน

ถา ถาม วา จะ ทำ อยางไร ตอน น เรา เผย แพร ขอมล เรา

ให ขอมล ใน เรอง Climate Change ใน ระดบ ไหน เรอง

น ก ถก ใส เขาไป ใน แผน พฒนา เศรษฐกจ และ สงคม แหง

ชาต ฉบบ ท 11 ขณะ เดยวกน Low Carbon Society

ก ถก ใส เขาไป ใน แผนฯ ฉบบ 11 น เชน กน

อาจารย มอง วา มน จะ ตอง ให ความ ร ทก ระดบ

ตงแต เดก ถา พด ถง ใน โรงเรยน ถา เรา ให ความ ร เรอง

โลก รอน ก ควร ให ความ ร เกยว กบ เรอง น เขาไป ดวย

เพราะ มน เปน เรอง การ เปลยน วธ คด การ เปลยน วธ

คด ไม ได เกด ขน ใน 5 ป 10 ป แต เรา ตอง หวง ผล ใน

ระยะ ยาว เรา จะ ตอง ไป สราง ตงแต เดก ให ม จตสำนก

ถา หวง ผล ระยะ ยาว จะ ให ผใหญ เปลยน น ลำบาก แต

กบ เดก...เรา ยง ม ความ หวง

41 :

GLOBAL WARMINGดร.สรชย สถตคณารตนAPEC Center for Technology Foresight สว∙น.surachai.james@gmail.com

CSR ล ก ผ ส ม

ความ รบ ผด ชอบ ตอ สงคม หรอ CSR (Corporate Social Responsibility) เปน คำ ท ไม จำเปน ตอง ให ความ หมาย อก แลว เชอ วา ทก คน รจก ด หลายๆ องคกร ตาง ใช ประโยชน จาก CSR ใน หลายๆ วตถประสงค

องคกร ตางๆ โดย เฉพาะ บรษท ขนาด ใหญ นำ CSR มา ใช ในหลาย รป แบบ เชน การ ศกษา ศาสนา วฒนธรรม สขภาพ อนามย และ กฬา การ สราง ความ เขาใจ ให ชมชน หรอ แมแต ดาน สง แวดลอม ท กำลง เปน ท นยม อยาง มาก ใน ปจจบน นอกจาก เปนการ คน กำไร ให สงคม แลว ยง ถอวา เปน ยทธศาสตร ท สำคญ ท จะ ทำให บรษท ม ภาพ ลกษณ ท ด ใน สายตา ของ สงคม หรอ ใช เปน มาตรการ สำคญ ใน การ ลด การ ตอ ตาน ของ ชมชน หาก ธรกจ ของ บรษท กระทบ ตอ ชวต ความ เปน อย ของ ประชาชน ท อย รอบ ขาง

ใน อนาคต จะ ม CSR รป แบบ ใหม ท เนน การ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก โดย เปนการ ประยกต หลก การ ของ CSR ไป กบ หลก การ ของ Carbon Footprint ใช ชอ วา Corporate Carbon Footprint หรอ CCF

CCF หมาย ถง การ แสดง จำนวน ของ กาซ เรอน กระจก ท ถก ปลอย ออก มา จาก กจกรรม และ สนคา ทงหมด ของ ทง องคกร

วตถประสงค หลก ของ การ ใช ระบบ น คอ การ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ของ ทง องคกร เพอ ท จะ เตรยม รบมอ กบ ขอ ตกลง การ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก แบบ ภาค สวน (Sectored Approach) ใน อนาคต ท ม แนว โนม ท จะ เปลยน ไป เปนการ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก แบบ เปน ภาค สวน เชน ภาค อตสาหกรรม ภาค พลงงาน หรอ ภาค การขนสง แทนท จะ ให ลด ใน ระดบ ประเทศ ดง ท ใช กน ใน ทก วน น

CCF สามารถ ท จะ ชวย เพม ขอ ได เปรยบ ใน การ แขงขน กบ ค แขง ใน ดาน การ ตดสน ใจ ของ ลกคา ท จะ เลอก สนคา หรอ บรการ ของ องคกร นอกจาก นน ยง ชวย ให องคกร ทราบ ขอมล ภายใน ทงหมด ของ องคกร วา ม สถานะ เปน อยางไร ซง สามารถ นำ ไป ส การ เพม ประสทธภาพ ของ องคกร หรอ ลด ตนทน ได เชน การ เพม ประสทธภาพ การ ใช พลงงาน การ ลด การ ใช วสด ท ไม จำเปน เปนตน

การ คำนวณ การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ใน แนวทาง ของ CCF จะ แบง เปน 3 สวน คอ การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ภายใน องคกร (Organization Footprint) เชน การ เดน ทาง ของ พนกงาน การ ใช ไฟฟา และ พลงงาน ตางๆ ใน อาคาร สำนกงาน เปนตน

การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ใน หวง โซ อปทาน (Supply Chain Footprint) เชน การ ผลต วตถดบ การ ใช ไฟฟา และ พลงงาน การ ใช เชอ เพลง ใน กระบวนการ เผา ไหม กระบวนการ ทาง เคม และ การ ขนสง วสด หรอ สนคา เปนตน

การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ใน ผลตภณฑ (Product Footprint) ท เปนการ พจารณา ใน ขน ตอน การ ใช สนคา และ บรการ ของ ลกคา

เมอ องคกร ทราบ ตวเลข ของ กาซ เรอน กระจก ท ปลอย ออก มา แลว ซง หนวย ท ใช มก จะ เปน กโลกรม ของ กาซ เทยบ เทา คารบอนไดออกไซด ตอตา ราง เมตร ของ พนท ขาย สนคา ใน ขน ตอ ไป มก จะ เปนการ กำหนด เปา หมาย ของ การ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ของ องคกร โดย ทวไป มก จะ ตง เปา หมาย วา จะ ลด ลง รอย ละ เทา ไหร ใน ป ใด

นอกจาก น การ ใช ระบบ CCF ยง ชวย ให องคกร สามารถ นำ ขอมล ท ได ไป นำ เสนอ ใน รป แบบ ของ ระบบ นานาชาต ท ใช กน ใน ปจจบน เชน ISO 14064 หรอ GHG Protocol ได

คาด วา CCF จะ เปน ท นยม เหมอน CSR และ Carbon Footprint ใน ไม ชา

: 42

THAI POINT• ทำไม เรา ตอง ทำ คารบอน ฟต พรนท ก เพราะ เวลา ผ บรโภค ซอ ผลตภณฑ สก ชน เขา ควร ม โอกาส ร วา ผลตภณฑ นน เปน มตร กบ สง แวดลอม มาก นอย ขนาด ไหน คารบอนไดออกไซด เปน หนง ใน ตว บง ช สมมต เรา ไป ทาน ส ก ท เอมเค พอ เรา ทาน เสรจ แลว ก จะ ม คา แคลอร คา โปรตน คา ไข มน ระบ อย ใน บล คอย บอก เรา เรา จะ ร วา ใน มอ นน ได ทาน อะไร ไป เทา ไหร คารบอน ฟต พรนท ชวย ให เรา ใน ฐานะ ผ บรโภค ม ทาง เลอก ใน การ บรโภค ผลตภณฑ ท เปน มตร กบ สง แวดลอม

• ตอน น กลม การ คา ใหญ ระดบ โลก พยายาม ผลก ดน ให ผลตภณฑ แสดง คา การ ปลอย คารบอน ใน อนาคต ขาง หนา สนคา ท ไมม ฉลาก คารบอน ฟต พรนท จะ ไม ได รบ การ อดหนน ผ ประกอบ การ ก จะ พฒนา ให สนคา ตว เอง ม การ ปลอย คารบอน ท ตำ ประเทศ ท เรม กอน เลย คอ ประเทศ ฝรงเศส ใน เดอน มกราคม ป พ.ศ. 2554 ผลตภณฑ ท จะ วาง ขาย ใน ตลาด ฝรงเศส ได...จะ ตอง ม คารบอน ฟต พร นท น คอ ความ พยายาม ท จะ ขบ เคลอน ให เกด การ ลด คารบอน ทก คน จะ ม สวน รบ ผด ชอบ ผ บรโภค เอง ผ ผลต เอง ก ด เหมอน จะ เปน แนว โนม แบบ น

• ปจจบน โครงการ พฒนา เทคโนโลย สะอาด และ ผลตภณฑ เชง นเวศ เศรษฐกจ ท ผม ด อย ม นก วจย ทำงาน คำนวณ คารบอน ท ปลอย ออก มา จาก วงจร ชวต ของ ผลตภณฑ ประมาณ 25 คน ซง ถอวา ยง ไม เพยง พอ ตอ ความ ตองการ ของ ผลตภณฑ ผม มอง วา ใน อนาคต อาชพ น จะ เปน ท ตองการ โดย คน ท จะ มา ทำ ดาน น ตอง จบ ดาน วทยาศาสตร หรอ วศวกรรมศาสตร ดาน ไหน กได แต ตอง ผาน การ ศกษา ใน หลกสตร เกยว กบ คารบอน ฟต พรนท ตอง เรยน เรอง Life Cycle Assessment (LCA) ซง ม บรรจ ไว ใน หลาย ๆมหาวทยาลย

• ตอน น...โครงสราง พน ฐาน ใน เชง ขอมล เรา ม พรอม องค ความ ร เรา ม พรอม แนวทาง การ คำนวณ คารบอน ฟต พร นท เรา ม พรอม ซง เกบ ขอมล ทำ รวม กบ โรงงาน ทรพยากร คน...เรา ม เปนก ลม แรก คอ กลม บกเบก แต มน ยง รองรบ ไม พอ ตอ ความ ตองการ เรา ก เลย ตอง สราง คน เพม

• ลก ของ ผม ก ถาม บอย วา เขา จะ ชวย โลก ได อยางไร ท ประเทศ ญปน คำนวณ ออก มา วา ใน ชวต ประจำ วน ของ คน 1 คน คา การ ปลอย คารบอน จะ อย ท 15.8 กโลกรม ตงแต ตน นอน แปรง ฟน เดน ทาง กน ขาว จน กลบ เขา นอน ฉะนน ถา เรา เปน คน ท ไม อยาก สราง ภาระ ให สงคม เรา ก นา จะ เปลยน วถ ชวต ให ปลอย คารบอน ไม เกน คาท ตง เปน มาตรฐาน น คอ หลก การ ท เขา พยายาม จะ ใช กน คา เฉลย เทา ไหร เรา ไม ควร ใช เกน มาตรฐาน นน ใน ระดบ ปจเจก เรา จะ เลอก ใช ชวต เลอก บรโภค อยางไร ตาง คน ตาง ชวย คนละ ไม คนละ มอ ก นา จะ ชวย โลก ได

ใน มม ของ การ สง ออก โครงการ คารบอน ฟต พร นท (Carbon Footprint) เปน เหมอน การ ตด อาวธ ให ผลตภณฑ ออก ไป ส โลก การ คา ท วน น ตอง ม ฉลาก คารบอน ฟต พร นท ระบ วา กระบวนการ ใน การ ผลต ผลตภณฑ ตว น ปลอย คารบอน เทา ไหร

ถา ไมม – ก เตรยม ตว บน ลด ฟา กลบ บาน มา ได เลยงาน ของ ดร.ธำรง รตน มง เจรญ แหง MTEC คอ

การ คำนวณ คา การ ปลอย คารบอน ของ ผลตภณฑ ตงแต ตนทาง จนถง ปลาย ทาง เพอ ด วา วงจร ชวต ของ ผลตภณฑ หนง ม การ ปลอย คารบอน เทา ไหร

ใน มม ของ การ ใช ชวต ดร.ธำรง รตน บอก วา ควรบรโภค คารบอน ให นอยๆ และ คารบอน ฟต พร นท ก จะ เปน ตว กระตน ท ด

เหมอน ไป กน ส ก แลว ได รบ ใบ เสรจ บอก ปรมาณ แคลอร

วา มอ น...คณ บรโภค มาก ไป หรอ เปลา

Carbon foot-print

[ p h o t o ] อนช ยนตมต

SOCIAL & TECHNOLOGYดร.องคาร วงษดไ∙ย

อนาคต การเกษตร ไ∙ย

ใคร ได ประโยชน

หาก ภาค เกษตร ของ ไทย ม ความ เขม แขง ทง ตนนำ กลาง นำ และ ปลาย นำ จะ ม สวน สำคญ ใน การ พฒนา ประเทศ อยาง ยงยน และ สามารถ ชวย ให สงคม ลด การ ปลอย คารบอน (Low Carbon Society) ได มาก อก ทาง หนง บทความ น ตง คำถาม ชวน คด เกยว กบ ผลก ระ ทบ ของ วถ ชวต คน ชมชน และสงคม ท จะ ม ตอ อนาคต ภาค การเกษตร ของ ไทย โดย พยายาม จะ คนหา คำ ตอบ เบอง ตน สำหรบ ภาพ ประเทศไทย ใน อก 10 ป ขาง หนา วา จะ เปน อยางไร หาก เรา ปลอย ให สงคม และ ชมชน ของ เรา พฒนา ไป ตาม กระแส ทนนยม ท เชยว กราก วฒนธรรม คา นยม กบ สภาพ ภม อากาศ และ สง แวดลอม ท กำลง จะ เปลยนแปลง

ใน ท น จะ ขอ เรม ตน ดวย การ ตง คำถาม งายๆ (แต คำ ตอบ อาจ บาด ลก ลง ไป ใน ความ รสก) คอ “ภาค การเกษตร ตอง อย กบ สงคม ไทย ใช หรอ ไม” รอย ละ 90 อาจ ตอบ วา “แนนอน ฟน ธง” เพราะ เขาใจ วา ประเทศไทย เปน ประเทศ เกษตรกรรม มา ชา นาน และ คง ตอง เปน แบบ น ตลอด ไป แต ถา มอง ใน มม ของ คน ท ม ขอมล และ มอง ภาพ เปน องค รวม วเคราะห เชอม โยง กน ระหวาง ปจจย ภายนอก-ใน ท สลบ ซบ ซอน จาก นน ทำการ คาด การณ ภาพ อนาคต

คำ ตอบ ท ได อาจ จะ เปน ตรง กน ขาม อยาง สน เชง คน สวน ใหญ ท อย นอก ภาค การเกษตร จะ ไม

ทราบ วา ปจจบน ภาค การเกษตร (ประชากร 4.7 ลาน ครว เรอน) กำลง เผชญ กบ ปญหา ท กดกรอน ความ มนคง คอ

1 บคลากร ดาน การเกษตร เปน ผ สง วย (อาย เฉลย ชาวนา ไทย อย ท 57 ป) และ หา ผ สบทอด รน ใหม ทรก และ พรอม จะ เรยน ร ใน อาชพ อยาง แทจรง คอน ขาง ยาก

2 ปญหา หน สน เกษตร ท ปลก พช เชงเดยว ตอง พงพา ปจจย ภายนอก มาก ทำให ม ตนทน และ ความ เสยง สง ทำให เกด ปญหา ความ เหลอม ลำ ทาง สงคม ตาม มา แลว ขยาย ผลก ลาย ไป เปน ปญหา การเมอง

3 การ ขยาย ตว ของ บรษ∙ ขนาด ใหญ เกษตรกร สวน ใหญ เปน ราย ยอย ขาด ความ ร และ ความ เขาใจ บรษท หรอ นายทน ใช เทคโนโลย ท ทน สมย เพอ การ ลด ตนทน ถง แมวา จะ เปนการ ลงทน สง ใน ตอน ตน แต ให ผล ตอบแทน คม คา ใน ระยะ ยาว สามารถ ผลต สนคา ท เปน ท ตองการ ตาม คณภาพ มาตรฐาน ของ ตลาด โลก ม เครอ ขาย ท เขม แขง อำนาจ ตอ รอง สง เกษตรกร ท ลม เหลว กลบ กลาย ไป เปน ลกจาง ให บรษท แทน

4 คน ไม อยาก อย ใน ภาค การเกษตร คา ตอบแทน ตำ พอ แม อยาก ให ลก เขาไป เรยน เขาไป ทำงาน ใน เมอง ใน สาย อาชพ อน เชน สง เสรม ให เปน หมอ ตำรวจ ขาราชการ ทำงาน บรษท ไม อยาก ให ลำบาก เหมอน ตว เอง คน จำนวน หนง หน มา ขบ แทกซ วน มอเตอรไซค รบจาง หรอ เปน ลกจาง ตาม โรงงาน ขณะ เดยวกน ใจ หนง ก อยาก ให ลก กลบ มา ชวย เหลอ ท บาน ใกล ชด กบ พอ แม และ ครอบครว ซง สอง สง น กลบ ขด แยง กนเอง ทำให ครอบครว ขาด ความ สข

: 44

5 การ แก ปญหา ∙ ยง ไม ครอบคลม และ การ

แ∙รกแซง ∙างการ เมอง การ แกไข ปญหา แบง ออก เปนการ แกไข ปญหา ระยะ สน ระยะ กลาง และ ระยะ ยาว โดย มาก รฐ จะ ลำดบ ความ สำคญ แกไข ปญหา ระยะ สน กอน เชน การ ประกน ราคา/ราย ได/จำนำ ผลผลต ทางการ เกษตร การ จดสรร นำ จาก ระบบ ชลประทาน เฉพาะ บาง พนท แต ไม คอย ใหการ สนบสนน การ แกไข ปญหา ระยะ ยาว ท หนวย งาน ท รบ ผด ชอบ ตอง ม การ สงสม องค ความ ร สราง ความ สามารถ ของ บคลากร การ ม ยทธศาสตร ดาน การเกษตร ของ ประเทศ ท ชดเจน และ หนวย งาน ตางๆ สามารถ นำ ไป ปฏบต ได จรง และ การ ม โครงสราง พน ฐาน ดาน การ วจย ท เขม แขง ทน สมย และ พอ เพยง ม ความ รวม มอ กน ระหวาง ภาค รฐ เอกชน มหาวทยาลย ให สามารถ แขงขน กบ ตาง ประเทศ ได อยาง ม ประสทธภาพ

จรง อย ปญหา ท เกด ขน เหลา น เกด จาก หลาย ฝาย หลาย กลม คน ประกอบ กน แต กลม คน ท ใหญ ทสด คอ เกษตรกร ไทย สวน มาก กลบ ขาด ภมคมกน ยง ยด ความ เชอ เดม ทำการ เกษตร แบบ เดม ไมม ฐาน ขอมล ท ทน สมย ความ ตองการ สนคา การ ตลาด ความ เขม แขง ของ ภาค การเกษตร ไทย และ การ แขงขน ท รนแรง จาก นานา ประเทศ

เกษตรกร ทราบ วา ไทย สง ออก สนคา เกษตร เปน อน ดบ ตนๆ โดย ขาว เปน อนดบ 1 ของ โลก แต กลบ ยง ไม ทราบ วา ม ปจจย อะไร บาง ท ทำให ราคา ขาว หรอ สนคา ขน ลง อยาง รนแรง ได และ ทำ อยางไร จง จะ สามารถ สราง ภมคมกน ได (สาเหต หนง ท ทำให ราคา ขาว ตกตำ ใน ชวง ท ผาน มา คอ ทาง ยโรป ตะวน ออก ม ผลผลต ขาว ออก มา เปน จำนวน มาก ม ท นา ขนาด ใหญ ใช ขาว พนธ ท ให ผลผลต สง ทำให สามารถ บรหาร จดการ เชง พาณชย สะดวก)

คน ไทย โดย มาก ก จะ ทำ อะไร ตาม กน เวลา ผลตผล ไหน ขาย ได ราคา คน ก จะ แห หน ไป ปลก พช นน ตาม กน ทำให สนคา ลน ตลาด เวลา พช ผล ราคา ตกตำ คน ก จะ มา ขอ ให รฐบาล ชวย แมวา เกษตรกร ท ทำ เกษตร อนทรย หรอ เกษตร ประณต ท ปลก พช แบบ ผสม ผสาน ใน พนท นอย แต ขยน ทำงาน หลาก หลาย จะ ได รบ คา ตอบแทน ท สง แต ก ตอง ใช ระยะ เวลา ใน การ ปรบ สภาพ ของ ดน 2-5 ป ทำให เกษตรกร ท ปลก พช แบบ เคม หรอ เชงเดยว ท ตองการ ผลผลต อยาง ตอ เนอง ไม สามารถ เปลยน วธ การ ได ใน ทนท

หาก มอง ยอน ไป ใน อดต ท เรา สามารถ ขน แทน มา เปน ผ สง ออก ขาว เบอร หนง ได ก เพราะ ใน อดต เรา ม บคลากร และ นก วจย รน ใหม ท เรยน จบ จาก ตาง ประเทศ กลบ มา พฒนา ภาค การเกษตร จำนวน มาก แต ใน ปจจบน กลบ พบ วา ม จำนวน ลด ลง เนองจาก ความ ไม ชดเจน ดาน

เสน ทาง อาชพ การไม ได รบ การ สนบสนน และ เปา หมาย ใน การ พฒนา ของ ทาง ภาค รฐ จง หน ไป ทำงาน ให กบ ภาค เอกชน ขณะ ท เวยดนาม กลบ ม นก วจย ดาน การเกษตร รน ใหม ไฟ แรง ท กลบ มา พฒนา ประเทศ โดย เฉพาะ เรอง ขาว และ สามารถ ออก นโยบาย กำหนด ให เกษตรกร ปลก ขาว พนธ ท ปรบปรง แลว ใน บรเวณ ท กำหนด แบบ ไม ตดขด เพอ ลด ความ เสยง ใน การ เกด โรค แมลง โดย ขาว ของ เวยดนาม ใน ปจจบน ม ลกษณะ เมลด ยาว ใส เหนยว นม ม กลน หอม และ ม รสชาต ใกล เคยง กบขาว หอม มะล มาก ราคา ถก กวา เนองจาก ม ตนทน (แรงงาน) ท ถก กวา

ความ ตองการ สนคา การเกษตร หลาย ชนด ของ ไทย ใน อนาคต อาจ ยง ม แนว โนม สดใส จาก ความ ตองการ ท เพม ขน ของ ประชากร โลก ท เพม จำนวน มาก ขน เรอยๆ พนท เพาะ ปลก ท ลด จำนวน ลง จาก การ ขยาย ตว ของ เมอง และ ผลก ระ ทบ ของ สภาพ ความ เปลยนแปลง ทาง ภม อากาศ โลก แต คน ท ได ประโยชน กำลง จะ เปนก ลม บรษท เนองจาก สามารถ สราง มลคา เพม ได จาก ธรกจ แบบ ครบ วงจร สวน เกษตรกร ราย ยอย ท ทำ เกษตร แบบ ขาด ภมคมกน กำลง รวง โรย ลง ไป หนวย งาน ตางๆ ม การ จด งาน สมมนา เพอ ระดม ความ คด จาก ทก ภาค สวน เพอ ทราบ ปญหา ตางๆ มากมาย หลาย ครง จน ผ ท ม สวน เกยวของ และ ผ ท ม อำนาจ ใน การ ตดสน ใจ เขาใจ ปญหา และ ทราบ แนวทาง การ แก ปญหา เหลา นน แลว แต สง สำคญ ทสด คอ กระบวนการ ผลก ดน วธ การ ไป ส ภาค ปฏบต ซง ยง ไมม ใคร สามารถ จดการ ได แบบ เบดเสรจ ความ คลอง ตว ของ นโยบาย ท ม เสถยรภาพ การ ปฏบต ของ ภาค รฐ และ การเมอง ม ความ โปรงใส และ ม ประสทธภาพ นน ม ความ จำเปน เปน อยาง มาก

หาก เรา มอง ตาง ชาต ประเทศ ญปน สมย กอน ก ม ลกษณะ คลาย กบ ประเทศไทย คอ ทำ เกษตรกรรม ประชากร ภาค การเกษตร ก ม จำนวน นอย ลง หน มา ใช เทคโนโลย ระดบ สง แต กลบ กลาย มา เปน ผนำ เขา สนคา การเกษตร และ อาหาร ประเทศ สหรฐอเมรกา ก เชน เดยวกน ท ม ประชากร ภาค การเกษตร นอย มาก และ หน มา ใช เครองจกร กล ทางการ เกษตร แบบ ครบ วงจร แนว โนม ของ ประเทศไทย เอง ก คง หลก ไม พน ท จะ ตอง พฒนา ไป ใน ทศทาง น ใช หรอ ไม เพราะ หลาย สง หลาย อยาง ขาง ตน บง ช วา หาก เรา ไม ทำ อะไร เลย ภาค การเกษตร ของ ไทย คง ม ผ ท ได ประโยชน แค กลม นายทน เพยง ไม ก กลม และ จะ เหลอ รอด เพยง เกษตรกร และ พอคา ราย ยอย จำนวน หนง ท ม ความ เขม แขง เทานน

ใน ทาง กลบ กน หาก ม การ แกไข ปญหา ตางๆ อยาง จรงจง เรา อาจ ได เหน ภาพ ท ประเทศไทย กาว มา เปน เบอร หนง ดาน เกษตร อาหาร แบบ ยงยน ครบ วงจร อยาง แนนอน

45 :

MYTH & SCIENCEดร.สชาต อดมโสภกจ

ใคร บาง คน บอก วา ‘ดวงตา คอ หนาตาง ของ หวใจ’ เพราะ ไม วา เรา จะ ดใจ เสยใจ โศก เศรา ยม แยม หวเราะ หรอ รองไห อารมณ และ ความ รสก ตางๆ สามารถ รบ การ ถาย∙อด ผาน แวว ตา ได ∙ง นน

ใน ∙ำนอง เดยวกน ตา เปน ชอง ∙าง รบ ‘สญญาณ’ จาก ภายนอก รางกาย ชอง ∙าง หนง (นอก เหนอ จาก ลน ห จมก และ ผวหนง) เพอ ถาย∙อด เขา ส ระบบ ประสา∙ แลว ประมวล ผลอ ยาง รวดเรว กอน ∙ รางกาย จะ ม ปฏกรยา ตอบ สนอง ใน ∙าง ใด ∙าง หนง ตา จง เปน อวยวะ ∙ สำคญ ของ รางกาย ∙ ตอง ได รบ การ ดแล รกษา อยาง ถก ตอง เพอ ให สามารถ ∙ำ หนา∙ ได อยาง ปกต ตลอด ชวต

อยางไร กตาม ยง ม ความ เชอ บาง ประการ เกยว กบ เรอง ตา ซง ควร ∙ำความ เขาใจ ให ถก ตอง

ดง ตอ ไป น...

นง ด โทรทศน ใกล เกน ไป จะ เปน อนตราย ตอ สายตา?

คอหนาตางของ ‘หวใจ’

‘ว∙ยาศาสตร’ คอตะเกยงของ

‘ความเชอ’

‘ดวงตา’

: 46

บรรดา คณ พอคณ แม มก อารมณ เสย เมอ เหน ลกๆ ท นง อย กบ พน และ แหงน หนา จอง จอ โทรทศน เพลดเพลน กบ เพอน สนท ของ เขา ใน รายการ โปรด ทง Karmen Rider ชน จง อก คว ซง รวม ไป ถง Ben 10 ใน ระยะ หาง ประมาณ 1 เมตร และ ทก ครง ก จะ ม เสยง เตอน (ดง ไป แปด บาน) วา

“ถอย ออก มา จาก โทรทศน หนอย ร มย วา มน ทำให สายตา เสย อยา ให ตอง เตอน บอยๆ ทำไม ชน ตอง คอย ปาก เปยก ปาก แฉะ กบ เรอง อยาง น ตลอด เวลา นะ”

ความ จรง แลว ยง ไมม หลก ฐาน ท ช ชด วาการ นง ชม ท ว ใกลๆ จะ เปน อนตราย ตอ สายตา สมาคม จกษ วทยา ของ สหรฐอเมรกา (The American Academy of Ophthalmology, AAO) บอก วา เดกๆ สามารถ ปรบ โฟกส กบ วตถ ใน ระยะ ใกล ได ด กวา ผใหญ โดย สายตา ไมร สก ลา ดวย เหต น, บร รดา แฟนๆ ของ Ben 10 จง ม พฤตกรรม ท จะ นง จอง หนา จอ อยาง ใกล ชด อาจ เปน เพราะ พวก เขา ม ความ รสก ใกล ชด กบ ปฏบต การ ของ ฮโร ของ พวก เขา พฤตกรรม การ นง จอง ท ว ใกลๆ อาจ สมพนธ กบ การ กม หนา กม ตา อาน การตน อยาง เมามน และ ตา แทบ จะ ตด กบ หนา หนงสอ อยางไร กตาม คณ พอคณ แม ควร คอย สงเกต พฤตกรรม การ ด ทว และ อาน หนงสอ ของ เดก ๆดวย เพราะ หาก พวก เขา นง ใกล จอ หรอ กม หนา จน แทบ จะ ชด หนงสอ ทก ครง อาจ เปน สญญาณ วา เขา สายตา สน กได เพราะ ฉะนน อยา ด ดา เลย พา ไป ตรวจ สายตา ด กวา ครบ

เดกๆ มก ชอบ เลน แผลงๆ เชน ดด รม ฝปาก จน หอ เลอด ปลน หนง ตาบ นอ อก มา ให คาง ไว รวม ไป ถง ทำตา เหล (จะ ดวย เหตผล ใด กตาม) และ มก จะ ถก ข เสมอ วา

“อยา ทำตา เหล บอย นะ เดยว เหล ตลอด ไป หรอก”

ผใหญ ข เพราะ เหน วาการ ทำตา เหล แลว ด นา เกลยด มากกวา (แต คง แอบ หวเราะ ใน ใจ เหมอน กน กบ ความ พเรนทร ของ เจาตว เลก) อน ท จรง การ ทำตา เหล ดวย ความ ซกซน ไม สามารถ ทำให มน ม สภาพ อยาง นน แบบ ถาวร และ เรา จะ ทำ ตา เหล ได เพยง ชว ประเดยวประดาว เพราะ มน เมอย... (ไม เชอ ลอง ด)

สวน ผ ท ม อาการ ตาเหล แบบ ถาวร นน เปน ความ ผด ปกต ของ กลาม เนอ ตา ทง 2 ขาง ท ไม ประสาน กน ทำให แนว แกน ของ ตา ทง 2 ขาง ไม อย ใน แนว ขนาน กน โดย อาจ เหล ตลอด เวลา (constant) หรอ เหล เปน ครง เปน คราว (intermittent) ซง อาจ เกด จาก อบตเหต ทาง ตา หรอ สมอง หรอ อาจ เปน ผล จาก พนธกรรม กได

คณ พอคณ แม ควร สงเกต อาการ ของ เดกๆ วา หาก เขา หย ตา บอยๆ หรอ ม อาการ ปวด ศรษะ เมอ มอง วตถ ใกลๆ เปน เวลา นาน ควร พา ไป ปรกษา จกษ แพทย ครบ

หาก ทำตา เหล บอยๆ จะ ทำให เหล ถาวร

ความ เชอ

ความ เชอ

วทยาศาสตร

วทยาศาสตร

∙มา

Vision Facts and Myths (http://kidshealth.org/ +parent/general/eyes/vision_facts_myths.html)สาระนารเรองตาเหล โรงพยาบาลไทยนครนทร +(http://www.thainakarin.co.th/tipsdetailth.php?id=66)ตาเหล! ใครวารกษาไมได สมาคมผบรโภคสอสขาว +(http://www.whitemedia.org/wma/content/view/100/17/)โรคตาบอดส Siamhealth (http://www.siamhealth. +net/public_html/Disease/eye_ent/color_blind/color_blind.htm)

บาง ครง บาง คราว ท ไป เดน เทยว ใน หาง สรรพ สนคา ทาน ผ อาน อาจ พบ วา ม บาง ครอบครว ท ‘แวน ยก ทม’ แลว ก ตง คำถาม กบ ตนเอง วา “น มน เปน เพราะ ยน หรอ เปลา”

เปน ความ จรง แต ไม เสมอ ไป ดง นน หาก ทาน ม ความ ผด ปกต เกยว กบ สายตา และ บรรพบรษ ของ ทาน ก ม ความ ผด ปกต ดง กลาว มา กอน ลกษณะ ท วา น อาจ ได รบ การ ถายทอด ไป ยง ลก ดวย จง ควร ให ขอมล ความ ผด ปกต ทาง สายตา ของ ครอบครว ของ ทาน แก จกษ แพทย เพอ ชวย ใน การ ประกอบ การ วนจฉย

อ ก แล ว ท คณ พอคณ แม ตอง คะยนคะยอ ให จอม ซน กน ผก ตางๆ ซง รวม ถง แครอท และ คณ แม ก จะ พยายาม สรรหา หลาก วธ หลาย รป แบบ ใน การ หลอก ลอ ให แครอท นา กน ทสด เพอ จงใจ ให จอม ซน ยอม สวาปาม แครอท แปรรป ให ได (หลง จาก ใช สนบน อก นด หนอย)

เปน ความ จรง ท แครอท ม วตามน เอ ใน ปรมาณ มาก ซง ม สวน ชวย ใน การ มอง เหน แต ไม ได หมายความ วา เรา จะ ตอง รบ ประทาน แต แครอท เพอ ให ได วตามน เอ เพราะ อน ท จรง แลว ยง ม ผก และ ผล ไม อก หลาย ชนด ท ม วตามน เอ เชน หนอ ไม ฝรง (หรอแอ ส ปา ราก ส) แอ ปร คอท เนก ทา รน (nectarine – ผล ไม ส เหลอง แดง คลาย ลก พช) ผก โขม ตำลง ยอด ชะอม กระถน ฟกทอง เปนตน ดง นน อยา คะยนคะยอ จอม ซน ให กลำกลน แครอท อยาง เดยว เลย ครบ ลอง เปลยน เปน อยาง อน บาง อาจ ทำ ให อะไรๆ ราบ รน ขน (และ ไม ตอง ใช สนบน อก ตอ ไป ;P)

คน เรา ทก วน น คย กบ คอมพวเตอร มากกวา คย กบ คน ดวย กน ตน เชา ตรวจ ขาว จาก เวบ กอน แปรง ฟน เปด อเมล ขณะ รบ ประทาน อาหาร เชา มา ทำงาน ก นง อย หนา จอ กลบ บาน ชม ภาพยนตร ดวย โนตบค กอน นอน ขอ ‘ออน เอม’ กบ กก อก สก 2 ชวโมง

AAO บอก วาการ ใช คอมพวเตอร ตาม ปกต จะ ไม เปน อนตราย ตอ สายตา อยางไร กตาม การ จอง มอนเตอร ขณะ ใช คอมพวเตอร เปน เวลา นานๆ จะ ทำให เรา กะพรบ ตา นอย กวา ปกต โดย ไมร ตว (ทำนอง เดยว กบ การ อาน แฮร ร พอต เตอร อยาง เมามน) ซง นน จะ ทำให เกด อาการ ตา แหง แลว ทำให ตา รสก ลา เพราะ ฉะนน เรา ควร หยด พก การ ใช คอมพวเตอร เปน พกๆ (เชน ทกๆ ครง ชวโมง) โดย การ มอง ออก ไป ไกลๆ หรอ กลอก ตา บาง และ อยา ลม เตอน เดกๆ ให พก จาก เกม หรอ อนเทอรเนต เพอ ไป เขา หองนำ บาง (อะไร บาง...) เพราะ นอกจาก จะ ปองกน อาการ ตา แหง ตา ลา แลว ยง ชวย ปองกน ไต อกเสบ และ กระเพาะ ปสสาวะ อกเสบ ดวย

ตาบอด ส เปน ความ ผด ปกต ทาง พนธกรรม ท ถายทอด ผาน โครโมโซม X แต ความ ผด ปกต ดง กลาว น ไม ได พบ ใน ผชาย เทานน อยางไร กตาม ม ตวเลข ประมาณ การ วา ตาบอด ส พบ ใน ผชาย มากกวา ผ หญง ถง 10 เทา โดย สวน ใหญ จะ บอดส แดง-เขยว รอง ลง มา คอ นำเงน-เหลอง

(อน น ไม เกยว กบ กฬา ส ท กำลง ขบเคยว กน อย ทว ประเทศ นะ ครบ) ทาน สามารถ ตรวจ สอบ ตาบอด ส ไดท น http://www.toledo-

bend.com/colorblind/Ishihara.asp

หาก พอ แม ม สายตา ผด ปกต (สายตา สน สายตา ยาว สายตา เอยง ตา เปน ตอ) จะ ถายทอด ความ ผด ปกต ผาน พนธกรรม ไป ยง ลก ดวย

การ ใช คอมพวเตอร เปน อนตราย ตอ สายตา

ม แต ผชาย เทานน แหละ ท เปน ตาบอด ส

ความ เชอ

วทยาศาสตร

รบ ประทาน แครอท จะ ชวย ให สายตา ด ขนความ เชอ

ความ เชอ

วทยาศาสตร

วทยาศาสตร

การ คา ใน ยค โลก รอน ผลตภณฑ ตาง แสดง ความ พยายาม ใน การ ม สวน รวม รบ ผด ชอบ ตอ โลก ดวย การ ผลต สนคา อยาง เปน มตร กบ สงแวดลอม ลอง ไป ด วา ฉลาก ∙ แปะ บน ผลตภณฑ ตางๆ ∙ว โลก นน มหนา ตา และ ความ หมาย อยางไรบาง

แนว โนม การ บรโภค ของ เราๆ ∙านๆ นา จะ ม ∙ศ∙าง ∙ ด ขน เพราะ ผลตภณฑ ∙ เรา เลอก ซอ จะ บง บอก ตว ตน ของ เรา วา เรา เปน คน แบบ ไหน

ผ ล ต ภ ณ ฑ อาหาร และ พช ผล 70 เปอรเซนต ของ ผลตภณฑ ท ม สญลกษณ น ผลต ขน โดย ใช วธ ทาง อนทรย ลวนๆ (UK)

ถ า เ ห น ส ญ - ลกษณ น ให ร เลย วา เปน สญลกษณ ของ Forest Stewardship Council (FSC) ท ออก ให ผลตภณฑ ท ทำ จาก ไม เพอ แสดง ให เหน วา ผลต ภณฑ นนๆ มา จาก ปา ท ม การ จดการ ท ด ไมม การ ตด ตอ พนธกรรม ม การ เกบ เกยว แบบ อนรกษ และ ไมม การ เกบ เกยว ของ ปา จาก พนท ปา อนรกษ (USA)

สำหรบ พรม ก ม นะ เปน ฉลาก สำหรบ ยนยน วา เปน พรม แบบ Go Green ท ผาน กระบวนการ ผลต ท ลด การ ใช สาร เคม ลด การ ปลอย สาร อนทรย ระเหย (Volatile Organic Compound, VOC) ซ ง เปน ส วนหน ง ท กอ ให เก ด

ปรากฏการณ เรอน กระจก ทงน กระบวนการ ผลต พรม ตอง เปน ไป ตาม ขน ตอน ของ สำนกงาน คมครอง สง แวดลอม สหรฐอเมรกา (US Environmental Protection Agency, EPA)

เปน ฉลาก ท รบรอง วา ผลตภณฑ น ไมม การ ตด ตอ พนธกรรม ไม ใช สาร ฆา แมลง และ ปย และ เชน เดยวกน กบ เนอ สตว ท ผาน การ เลยง ดวย อาหาร อนทรย 100 เปอรเซนต โดย ไมม การ ฉด ฮอรโมน เรง การ เจรญ เตบโต (USA)

LEED (Leader-ship in Energy and E n v i r o n m e n t a l Design) แสดง วา อาคาร หลง น ม การ ใช พลงงาน อยาง ม ประสทธภาพ ม การ ทำ สวน บน หลงคา (Green Roofing) เพอ ประหยด พลงงาน และ ม คณภาพ อากาศ ภายใน อาคาร ท ได มาตรฐาน ซง ยง ม การ แบง ระดบ ตาม เฉด ส ของ ฉลาก ระดบ เงน ระดบ ทองคำ และ ยง ม ระ ดบ แพลต ต นม อก ดวย (USA)

ไม ตอง บอก ก ร วา น เปน สญลกษณ ‘ดอกไม’ หรอ ‘Flower’ ท บอก กบ ผ บรโภค วา ทก สวน ประกอบ

ของ ผลตภณฑ ชน น เปน มตร กบ สงแวดลอม (EU)

ห ล า ย ค น ท ใ ช คอมพ ว เตอร เครองพมพ (printer)

แปน พมพ (keyboard) รวม ทง อปกรณ สำนก งา นอนๆ อยาง เชน พวก HP, Seimens, Fujisu, Samsung, Philips อาจ จะ เคย ผาน ตา กน มา บาง แลว กบ สญลกษณ แบบ น ซง เปนการ กา รน ต วา ผลตภณฑ เหลา น ม ประหยด พลงงาน ม การ ปลอย รงส อยาง เหมาะ สม รป ทรง ออกแบบ ให เขา กบ สรรศาสตร ของ ผ ใช แนว วา หวงใย คนใช...วา งน เหอะ (International)

อน น ด เผนๆ เห มอ นส ตารบคส ยง ไง ไมร แต แทนท จะ เจอ ตาม ราน กาแฟ ทวไป อาจ จะ พบ ฉลาก แบบ น ใน ราน คาขาย ปลก เพอ เปน สญลกษณ ท แสดง วา ผลตภณฑ ท ลกคา ซอ ไป นน ผาน กระบวนการ ผลต ท ใช พลงงาน ทดแทน และ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก (International)

เดยว น ชาวนา ใน ฟารม ก ตอง ม ฉลาก กบ เขา เหมอน กน เชน

SMART LIFEอบล∙ต จงตยานน∙

: 48

เดยว กบ ฉลาก ทอง ทง ส เขยว อน น ซง สอ ถง สนคา ทมา จาก ไร ท ได รบ การ รบรอง วา เปน ไร ท ปลก พช ท คำนง ถง สขภาพ ผ บรโภค ไมม การ ใช ฮอรโมน เรง การ เจรญ เตบโต ไมม การ ใช ยา ปฏชวนะ และ สาร กำจด ศตร พช ไมม การ ตด ตอ ทาง พนธกรรม กบ พช และ สตว เลยง ขณะ เดยวกน ก เปนการ ทำ ไร ท อนรกษ ทรพยากร ดน นำ และ พนท อย อาศย ของ สตว ปา ดวย (North America)

ใครๆ เหน รป น ก อาจ จะ เดา ออก ใช แลว ฉลาก อน น แสดง ให ผ บรโภค ท เปน คอ ของ ขม ร วา เมลด กาแฟ ท นำ มา ผลต กาแฟ ให ดม กน นน มา จาก ไร ท ไม ทำลาย ท อย อาศย ของ นก ซง รวม ไป ถง แหลง นำ และ แหลง หากน ของ นก ตางๆ ดวย (USA)

ใคร จะ ไป ร วา เดยว น การ จบ ปลา ก ม ฉลาก สง แวดลอม เหมอน กน ‘FishWise’ เปน ฉลาก ท แสดง ให เหน ถง การ ทำการ ประมง ทาง ทะเล อยาง ยงยน ท นอกจาก จะ ม กา ระบ วธ การ จบ ปลา ท เหมาะ สม ยง ม การ แสดง ขอมล สาย พนธ ปลา ท ม สาร พษ สะสม ท ไม เหมาะ ตอ การ บรโภค ดวย

Ra in fores t Alliance ม รป กบ เปน ตวแทน สญลกษณ

สอ ความ หมาย วา สนคา นน เปน ผลตภณฑ ท ได จาก การ เกบ เกยว ของ ปา อยาง เปน มตร ตอ สง แวดลอม รบผด ชอบ ตอ สงคม อยาง ยงยน

ท า น อ า จ สามารถ พบ ฉลาก น ได ตาม ขาง ถง กระปอง ส รวม ทง ผลตภณฑ ท เกยวของ ซง ช ให เหน วา ผลตภณฑ ส นนๆ ม สาร อนทรย ระเหย ซง เปน สาร ท เปน อนตราย ตอ มนษย และ ม ผลก ระ ทบ ตอ มนษย และ สงแวดลอม ใน ปรมาณ ตำ

อตสาหกรรม ส ง ทอ ก ม ฉลาก ท คำนง ถง สง แวดลอม เชน กน ดง ท เหน เปน รป ดอกไม ทอน เรยก วา Oeko-Tex Standard 100 ซง รบรอง วาการ ผลต สง ทอ นน เปน มตร ตอ สง แวดลอม

สำหรบ ผ ผลต และ ผ จำหนาย เครอง ใช ไฟฟา ใน สหภาพ ยโรป นน สง จำเปน อยาง หนง คอ จะ ตอง ให ขอมล การ ใช ไฟ ของ ผลตภณฑ โดย การ ให คะแนน ตาม ลำดบ ยง ถา ได ‘A’ แปล วา ผลตภณฑ ชน นน ประหยด พลงงาน คม คา และ เปน มตร ตอ สง แวดลอม (EU)

สญล กษณ ก า ร ป ล อ ย ค า ร บ อ น ไ ด - อ อ ก ไ ซ ด อ อ ก โ ด ย กระทรวง การ สง แวดลอม ประเทศ ญปน ท ม วตถประสงค เพอ เผย แพร และ รณรงค วา ผลตภณฑ ชน นนๆ ให ความ สำคญ กบ การ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก (Japan)

เดยว น ใคร ท เคย จบ จาย ซอ สนคา จาก ประเทศ ท พฒนา แลว เชน ญปน หรอ ประเทศ ฝง สหภาพ ยโรป อาจ จะ ผาน ตา กบ ฉลาก ดำ ท ม รป เทา พรอม ตวเลข กำกบ (ซง หนวย อาจ จะ เปน g, kg, ton) น มา แลว

ซง เครองหมาย น หมายความ วาการ ผลต สนคา ชน นน ตลอด วงจร การ ผลต ของ มน จาก แหลง ผลต จนถง มอ ผ ซอ ได ปลอย กาซ คารบอนไดออกไซด หรอ กาซ เรอน กระจก ลง ใน ปรมาณ เทาใด (ใน กรณ น 100 กรม) เพอ เปน ขอมล แก ผ บรโภค ใน การ เลอก บรโภค และ รวม การ ลด การ ปลอย กาซ เรอน กระจก ตอ ไป (International)

สวน อน สดทาย อน น ก Green Label เหมอน กน แต คง ไม ตอง บอก ความ หมาย นะ คะ!!

49 :

: 50

อล กอร คอ ใคร? แรก เรม เดมท ท เรา รจก เขา ใน ฐานะ นกการ เมอง

ทอง ถน จน มา เปน รอง ประธานาธบด คน ท 45 ของ สหรฐอเมรกา ใน ป ค.ศ.1993 และ อย ใน ตำแหนง นาน ถง 8 ป แต หลาย ป ท ผาน มา คน ทว โลก ได รจก เขา อก หนง บทบาท คอ ชาย ผ กระตน ให คน ทว โลก หน มา สนใจ ปญหา ภาวะ โลก รอน จาก หนงสอ An Inconvenient Truth

กระแส ของ หนงสอ เลม น ทำให ม เวอรชน ของ ภาพยนตร สารคด ขน มา กระทง ภาพยนตร เรอง น ได รบ รางวล ACADEMY AWARD® และ เขา ยง ได รบ รางวล โน เบล สาขา สนตภาพ รวม กบ IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) ใน ป 2007 อก ดวย

อล กอร กลบ มา อก ครง ใน หนงสอ ชอ Our Choice หรอ ชอ ภาษา ไทย ‘ปฏบต การ ก โลก รอน ทาง เลอก ส ทาง รอด แบบ ยงยน’ ซง ใน หนงสอ เลม น เขา ยง ยำ ชด วา

“เรา แก ปญหา วกฤต ภม อากาศ ได มน ตอง เปน เรอง ยาก แน แต ถา เรา ตดสน ใจ จะ แก ผม มนใจ โดย ปราศจาก ขอ กงขา วา เรา ทำได และ จะ ประสบ ความ สำเรจ ดวย”

ภายใน เลม เลา ถง วกฤต ของ ภาวะ โลก รอน รวม ถง แหลง พลงงาน ของ เรา เชน ดวง อาทตย ความ รอน จาก ใต พภพ เชอ เพลง ท เรา สามารถ ปลก ได (เรา สามารถ ปลก เชอ เพลง กน ได จรงๆ คณ จะ ร เมอ ได อาน ใน หนงสอ เลม น วา หมาย ถง อะไร) หรอ แม กระทง พลงงาน นวเคลยร ท ยง เปน ขอ ถก เถยง กน ใน ปจจบน ถง ขอด และ ขอ เสย รวม ถง การ ดำรง ของ สง ม ชวต ไม วา จะ เปน ปา ไม ดน คน

ไม เพยง เทานน กอร ยง นำ เสนอ แนวคด ใน การ

SCIENCE MEDIAสภค วรฬหการญ

Our Choice ปฏบตการกโลกรอน ทางเลอกสทางรอดแบบยงยน

ใช พลงงาน เพอ อนาคต ใน คอน เซปต ยง นอย ยง ด หรอ การ ใช โครง ขาย ไฟฟา อจฉรยะ ท จะ มา แทน โครง ขาย ไฟฟา ใน ปจจบน และ อปสรรค ท เรา ตอง เผชญ ไม วา จะ เปน วธ คด ของ แตละ บคคล ท เรา จำเปน ตอง สราง ความ ตระหนก เรอง วกฤต ภม อากาศ ให มาก ขน ตนทน ทแท จรง ของ คารบอน หรอ แม กระทง อปสรรค ทางการ เมอง ท ม มากมาย เหลอ เกน เมอ ประเทศ มหาอำนาจ ยง ม ความ คด เรอง การ เสย ผล ประโยชน หรอ คด เรอง อำนาจ ทาง ความ มนคง เปน ใหญ

กอร นำ เสนอ ขอความ ใน หนงสอ เลม น ดวย ภาษา ท เขาใจ งาย (ขอบคณ คณะ ผ แปล ภาษา ไทย ท ทำให เรา เขาใจ ได งาย มาก ยง ขน) รปภาพ ประกอบ ท สอ ความ หมาย ได อยาง ชดเจน ถง วกฤตการณ ภม อากาศ ดาน ตางๆ ท โลก กำลง ประสบ ซง โดย สวน ตว คด วา ด มาก เนองจาก คน ทวไป ไม ชอบ อาน หนงสอ ท ม แต ตว อกษร เตม ไป หมด แต หนงสอ เลม น ใช ภาพ สอ ความ หมาย ได อยาง ด ท เดยว

บท สรป ของ หนงสอ เลม น เปนการ มอง ภาพ อนาคต ท ‘เรา’ คนใน ยค น ตอง ตอบ คำถาม คนใน ยค ตอ ไป

1 ใน 2 ขอ น คอ “พวก คณ คด อะไร กน อย ไม เหน หรอ วา พน นำ แขง

ท ขว โลก เหนอ กำลง ละลาย คณ ไม ไดยน เสยง เตอน จาก นก วทยาศาสตร หรอก หรอ คณ ลงเล ใจ หรอ ไง คณ ไม ใสใจ เลย หรอ”

หรอ พวก เขา อาจ ถาม วา “คณ รวบรวม พลง ใจ ลก ขน มา แก วกฤต ท หลาย คน

บอก วา หมด หนทาง ได อยางไร กน” คณ ละ - อยาก จะ ตอบ คำถาม ขอ ไหน? สภาษต จน โบราณ กลาว ไว วา ‘การ เดน ทาง หมน ล

เรม ตน ดวย กาว แรก’ ถง เวลา แลว ท เรา จะ เรม ตน กาว แรก พรอม กน….

Our Choiceป.ล. ใน หนงสอ เวอรชน ภาษา องกฤษ นน พมพ

ดวย กระดาษ รไซเคล ทง 100 เปอรเซนต เปน สง พมพ ท ม การ ปลด ปลอย คารบอน อยาง สมดล ปรมาณ คารบอน ซง เกด จาก การ ผลต หนงสอ เลม นน ได รบ การ คำนวณ โดย Carbon Neutral Company

นา เสยดาย ท ใน เวอรชน ภาษา ไทย ไม ได ยด ใน คอน เซปต เดยวกน

Our choice

ผเขยน อล กอร แปลหลายคน สำนกพมพมตชน

TECHNO-TOONTawan

51 :

Copenhagen Accord [CA]หรอขอตกลงโคเปนเฮเกน

ดร.สรชย สถตคณารตน

LOW CARBON S

OC

IETY

#04April-June

2010

Vol. 1

Climate Change & Supply ประเมนผลกระ∙บของ Climate Change

จากมมมองอปสงค

รศ.ดร.สรน∙รเ∙พ เตาประยร แหง JGSEE ชวนสราง ‘สรางสงคมคารบอนพอเพยง’

Sufficiency Carbon Society

ยโ∙เปย∙ตองเปนจรงLow Carbon Society

ราคา 50 บา∙

ขอตกลงทเปนผลมาจากการประชมรฐภาคอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

สมยท 15 (The Fifteenth Session of the Conference of the Parties: COP15) และการประชมรฐภาคพธสารเกยวโต

สมยท 5 (The Fifth Session of the Conference of the Parties Serves as the Meeting of the Parties to

the Kyoto Protocol: CMP5) ทจด ณ กรงโคเปนเฮเกน ราชอาณาจกรเดนมารก ขอตกลงโคเปนเฮเกนนนไมม

ผลทางกฎหมายใดๆ ในระยะแรก เปนเพยงขอตกลงกนระหวางสมาชกของ UNFCCC ทรบรองขอตกลงเทานน

แตภายหลงประเทศสมาชกสวนใหญไดแสดงเจตนาเขารวมขอตกลงน คาดวาในอนาคต CA จะถกพฒนาใหมผล

บงคบทางกฎหมายตอไป

CCS (Carbon Capture and Storage หรอ Carbon Capture and Sequestration) การใชเทคโนโลยตางๆ มาดกจบกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) ทถกปลอยออกมาจากกจกรรมตางๆ

ของมนษย จากนนทำให CO2 มความเขมขนสงขน แลวนำไปกกเกบไวในททเหมาะสมเชน ใตดน ใตทะเล ความ

สำเรจของการใชเทคโนโลยนคอ จะตองเลอกแหลงกำเนดทปลอยกาซในปรมาณมากทสด และมระยะทางขนสง

ไปสถานทกกเกบนอยทสด CCS มเทคโนโลยหลก 3 สวนคอ การดกจบ (capture) การขนสง (transport) และ

การกกเกบ (storage) ในปจจบนเทคโนโลยนยงไมแพรหลายเนองจากมตนทนสง แตในอนาคตคาดวาจะม

ราคาถกลง ประกอบกบหากมมาตรการบงคบใหมการลดการปลอย CO2 เทคโนโลยนนาจะมการใช

อยางแพรหลายมากขน

Carbon Intensity (CI) จำนวนกาซคารบอนไดออกไซดทปลอยออกมาตอหนวยการผลต โดยทวไปในระดบ

ประเทศมกจะใชหนวยตนคารบอนไดออกไซดตอจดพหรอตอหวประชากร CI เปนแนวทาง

ใหมในการตงเปาของแตละประเทศทจะลดการปลอยกาซเรอนกระจกแทนทจะเปนการ

ตงเปาวาจะลดการปลอยเปนจำนวนรอยละเมอเทยบกบปฐานดงทเคยใชกนในอดต

ประเทศทใช CI ในการตงเปาหมายการลดการปลอยกาซเรอนกระจกไดแก จน

และอนเดย #04 A

pril-June 2010