ContentsEditor’s vision

ถาเปรยบการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศไทยเหมอนกบการสรางบาน...เราผานเวลาในการวางรากฐานของบานมานานเหลอเกนเราตอกเสาเขมเลมแลวเลมเลาและพรำพดแตวาตองการใหรากฐานของบานหลงนแขงแกรงมนคงเรามแบบแปลนของบานเรามสถาปนกและวศวกรทพยายามจะสรางบานตามแบบนนเราขนเสาวางคานกอผนงแลวการกอสรางกสะดดลงเปนชวงๆใครบางคนบอกวาเงนคากอสรางไมพอในขณะทบางคนบอกวานายชางไมเกง(หรอใหความสนใจกบอยางอน

จนลมงานสรางบาน)มาวนนคนกลมหนงบอกวาขอเงนเพมขอแรงงานกอสรางเพมและขอใหเอกชนมาชวยสรางบานเพองานจะไดรดหนาเรวขน(แตยงไมมใครบอกวาขอนายชางดๆเกงๆดวย)

หากพจารณาการวจยและพฒนาบน3แกน1)ปญหาหรอความตองการ2)วทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรม3)เศรษฐกจสงคมชมชนทองถน

เราแทบไมพบCoordinatesของทง3แกนแตเราพบCoordinatesบนระนาบใดระนาบหนงของ2แกนเสมอยกตวอยางเชนหลายคนบนวางานวจยไดแตขนหงไปไมถงสงคมหรอไมไดตอยอดไปสการใชในเชงพาณชย

ในขณะทนกธรกจหรอแมแตชาวบานมทศนคตวาวทน.คอเรองไกลตวเสยเวลาเสยเงนทองเปลาๆ

อมพวาเปนพนทเลกๆแหงหนงในสงคมไทยทแสดงใหเหนปฏสมพนธของนกวจยผนำทองถนและสมาชกในชมชน

เปนปฏสมพนธทผานความยากลำบาก ความอดทน มาแลวระยะหนง กวาจะไดลมรสความหอมหวานจากการวจยและพฒนา

เมอผนำทองถนมองเหนศกยภาพทมอยแตเดมของทองถนและเขาใจบทบาทของวทน.ในการตอบสนองความตองการของทองถน

เมอสมาชกในชมชนเขาใจแลววา วทน. ไมใชเรองของนกวทยาศาสตรเทานน แตตวเขาเองนนแหละทมบทบาทในการวจยและรบผลทเกดขนไปใช

เมอนกวจยกาวออกไปจากหองแลบเพอพดคยปรกษาหารอและรวมกนวจยกบชาวบานพวกเขาจงทำงานรวมกนผานรอนผานหนาวมาดวยกนผลทไดคอความสำเรจของทกฝายคอการพฒนาสงคมทยงยน

รอนนไปเทยวอมพวา ลองชมไอศกรมดอกไม ขาวแตนนำมะพราว ซอสเปลอกสมโอ นำดมดอกดาหลาลองเรอชมหงหอยฯลฯ

แลวลองนงคยกบพอคาแมคาถงทมาทไปของความอรอยและความสวยงามเหลานอาจทำใหทานซาบซงกบคำวาวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมมากยงขน

บรรณาธการ

ภาพปกดดแปลงจาก Boris Bilinsky, City Art work for Metropolis c.1926-7 จากภาพยนตรเรอง Metropolis

“I didn't fail the test, I just found 100 ways to do it wrong.”

Benjamin Franklin (1706-1790)

Contents

เจาของ

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

บรรณาธการผพมพผโฆษณา

ดร.สชาตอดมโสภกจ

ทปรกษา

ดร.พเชฐดรงคเวโรจน

ดร.ญาดามกดาพทกษ

รศ.ดร.ศกรนทรภมรตน

รศ.ดร.ชาตรศรไพพรรณ

ดร.นเรศดำรงชย

ดร.กตพงคพรอมวงค

16 Gen Next

30 Vision

บรรณาธการบรหาร

ดร.สชาตอดมโสภกจ

กองบรรณาธการ

วสสลสาไตรสจจ

อบลทตยจงตยานนท

ศรจรรยาออกรมย

ดร.สรชยสถตคณารตน

สรพรพทยโสภณ

บรรณาธการตนฉบบ

วรพงษสนทรฉตราวฒน

ศลปกรรม

ณขวญศรอรโณทย

นำฝนอดมเลศลกษณ

สำนกงาน

ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

เลขท319อาคารจตรสจามจรชน14

ถนนพญาไทแขวงปทมวนเขตปทมวน

กรงเทพฯ10330

โทรศพท 021605432ตอ305,311,706

อเมล horizon@sti.or.th

เวบไซต http://www.sti.or.th/horizon

ดำเนนการผลตโดย

บรษทเปนไทพบลชชงจำกด

โทรศพท 027369918

โทรสาร 027368891

อเมล waymagazine@yahoo.com

04 News review 06 News & event 08 Foresight society 12 In & Out 14 Question area 16 Gen next 18 Features 28 Statistic features 30 Vision 36 Interview 42 Global warming 43 Thai point 44 Social & technology 46 Myth & science 48 Smart life 50 Science media 51 Techno-Toon

ในฉบบ‘นวตกรรมเมอง’นลองมาฟงวา‘เมองนาอย’ในความหมายของผคลกคลอยกบงานวชาการดานสถาปตยกรรมทง 4 ทานนนเปนอยางไร แมจะเปนผคนในศาสตรเดยวกน แตความแตกตางดานสาชาวชากทำใหความสนใจของพวกเขาและเธอทง4ตางกนออกไปมพกตองพดถงวาทศนคตในฐานะปจเจกยอมมอง ‘เมอง’ตางมตกนออกไป

สำหรบคอขาวตางประเทศยามเชา อาจคนหนาเขาเปนอยางดบารม นวนพรตนสกล เปนผสอขาวรายการขาวอยาง ‘โลกยามเชา’ แตกอนหนานนเขาเคยทำงานคลกคลตโมงเกยวกบเรองสงแวดลอม แตอกหก! จงเบนตวเองมาเปนนกขาว สำหรบบารมโลกกำลงเปลยน ในฐานะสอมวลชน เขามองการเปลยนแปลงอยางไรแลวเขาอกหกดวยเรองอะไร...เรยนตดตาม

36 Interviewใครจะรบางวากวาท‘อมพวา’จะประสบความสำเรจในฐานะเมองทองเทยวทมความแขงแรงดานอตลกษณ อมพวาเคยเปนเมองรางมากอน และจดแขงของอมพวาอยางตลาดนำกไมไดแปลกใหมแตอยางใด แตทำไมอมพวาจงประสบความสำเรจ Interview ฉบบนพาไปชมเบองหลงความสำเรจในการผสมผสานระหวาง‘วทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรม’และ‘ภมปญญาดงเดม’ผานประสบการณของรอยโทพชโรดมอนสวรรณนายกเทศมนตรเมองอมพวารวมถงดร.ฐตาภาสมตนนทและดร.ศรชยกตตวราพงศในฐานะผเชยวชาญจากiTAP

02Vol. 2

Issue

01

02

: 4

n e w s

: 4

ศวสาข ภมรตน

ศรจรรยา ออกรมย

รายงานของคณะกรรมาธการยโรปดานการลงทนวจยและพฒนาของภาคอตสาหกรรม(EUIndustrialR&DInvestmentScoreboard)ประจำป2010ไดรายงานผลการสำรวจการลงทนวจยและพฒนาของบรษทตางๆจำนวน1,400บรษททวโลก

พบวาบรษทชนนำของสหภาพยโรปมการลงทนวจยและพฒนาลดลงรอยละ2.6ในป2009ถงแมวายอดขายและผลกำไรจะลดลงอยางมากถงรอยละ10.1และ รอยละ21.0 ตามลำดบ ในขณะทบรษทชนนำของสหรฐอเมรกามการลงทนวจยและพฒนาลดลงเปน 2 เทาของสหภาพยโรป ในขณะททวโลกลดลงโดยเฉลยรอยละ1.9

โดยบรษทในญปนยงคงรกษาระดบการลงทนสวนบรษทอนๆในเอเชยไดแกจนอนเดยฮองกง>>

ขาใหญเปลยนไป

กระทรวงวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศนวซแลนดไดรายงานวาในชวงป2543ถง2553รฐบาลนวซแลนดไดเนนการวจยเชงกลยทธผานการวจยเพออตสาหกรรม(ResearchforIndustry)เพอเพมศกยภาพในการแขงขนในระดบสากล จากการประเมนผลกระทบทางเศรษฐกจจากการลงทนวจยเพออตสาหกรรม แยกตามรายสาขาอตสาหกรรม และผลกระทบทางเศรษฐกจโดยรวมพบวา

การวจยเพออตสาหกรรมทำใหศกยภาพในการแขงขนของกลมอตสาหกรรมและสาขาในประเทศเพมขนถงแมวาตวเลขทเพมขนจะยงไมสามารถระบไดชดเจน

อกทงการวจยเพออตสาหกรรมสงผลดใหกบเศรษฐกจโดยรวมของประเทศและผลกระทบนตางกนไป

ขนอยกบกลมอตสาหกรรมรายงานฉบบดงกลาวระบวา การ

วจยเพออตสาหกรรมใหประโยชนทเปนเอกลกษณ เชน การใหทนสนบสนนวจยโดยตรงในหลายสาขาการผลกดนใหเกดการคนพบใหมๆ ทางวทยาศาสตร เปนตน ซงประโยชนตางๆเหลานไมอาจเกดขนไดจากยทธศาสตรอนๆของภาครฐ

และย ง พบว า ผลประโยชน เช งเศรษฐกจท ได รบจากการทำวจยเพออตสาหกรรมแตกตางตามประเภทขององคกรวจยและประเภทกลมอตสาหกรรม

รายงานดงกลาวใหขอเสนอแนะดงนใหทนของรฐบาลโดยตรงกบหนวยงานวจย

เปนองคประกอบทสำคญสำหรบนโยบายพฒนาธรกจซงจะใหประโยชนอยางมนยสำคญตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ

ในสวนของการกำหนดนโยบายการพฒนาธรกจควรพจารณาตามความแตกตางของลกษณะหนวยงานวจยและกลมอตสาหกรรม

และควรมการปรบปรงและพฒนาวธการวดผลกระทบทางเศรษฐกจจากการลงทนดานการวจยและพฒนาของภาครฐสามารถอานรายละเอยดในรายงานฉบบสมบรณไดท:

http://www.morst.govt.nz/Documents/publications/

researchreports/economic-impact-of-industry-research.

pdf

700

600

500

400

300

200

100

0

Vote RS&T

Other

Masden Fund

Technology New Zealand

CRI Capability Fund

Health Research

New Economy Research Fund

Environmental Research

Research for Industry

Source: Public Sector Financing of Research Survey 2009/10, conducted by MoRST

Budgeted government funding for R&D 2009/10

Vote Education Other Government

วจยเพออตสาหกรรม

03r e v i e w

5 : 5 :

บทบรรณาธการของวารสารNatureระบวาประเทศตางๆในแอฟรกาควรจะสนบสนนแนวนโยบายดานเทคโนโลยการตดแตงพนธกรรม(GMtechnology)ซงเสนอโดยกลมประเทศCOMESA(theCommonMarket for Eastern and Southern Africa) ซงประกอบดวย 19 ประเทศ ทงน จะมการประเมนความเสยงบนฐานวทยาศาสตรเกยวกบการปลกพชGMเพอการคาในประเทศสมาชก

หากพสจนแลวพบวาพช GM เหลานนปลอดภยตอสงแวดลอมและการบรโภคของมนษยกจะสามารถปลกไดในทกประเทศของกลมCOMESAแมบางประเทศอาจยบยงไวกอนกตาม ในปจจบนแตละประเทศในแอฟรกายงขาดงบประมาณบคลากรทมความเชยวชาญดานวทยาศาสตรและกรอบในการควบคมดแล ซงทำใหไมสามารถผลตพช GM เพอการคา

เชยรแอฟรกาปลกพช GM

>>เกาหลใตและไตหวนมการลงทนวจยและพฒนาขยายตวทดขนกวาปกอน ผผลตรถยนตโตโยตาของญปนเปนผลงทนดานการวจยและพฒนารายใหญทสดของโลกตดตอกนเปนเวลา2ปในบรรดาบรษททลงทนดานการวจยและพฒนาสงสด 10อนดบแรกมบรษทในสหภาพยโรป3บรษทไดแกVolkswagen (5.8 พนลานยโร) ตามดวย NokiaและSanofi-Aventis

MáireGeoghegan-Quinnกรรมาธการดานการวจยนวตกรรมและวทยาศาสตรของสหภาพยโรปกลาววาบรษทรายใหญในสหภาพยโรปสวนใหญยงคงมการลงทนวจยและพฒนาแสดงใหเหนวาบรษทเหลานนใหความสำคญกบการวจยและพฒนาทเปนกญแจสำคญทจะมความแขงแกรงมากขนจากสภาพ

ขอเสนอนจะชวยใหหลายๆ ประเทศในทวปแอฟรกามทางเลอกในการใชเทคโนโลยชวภาพเพอการเกษตรมากขนและจะไดรบประโยชนจากศกยภาพในการเพมความมนคงดานอาหารบทบรรณาธการเรยกรองใหยตการโตเถยงดานแนวคดแตควรจดทำนโยบายเกยวกบพชGMโดยพจารณาหลกฐานเชงประจกษ

ทงนบรษทเอกชนหลายแหงทมความรวมมอกบหนวยงานภาครฐ และพรอมทจะสนบสนนดานเทคโนโลยไดหกลางขอพสจนของกลมตอตานพชGMทวาบรษทขามชาตจะเขามาใชประโยชนจากเกษตรกรยากจนชาวแอฟรกนทมา: http://www.scidev.net/en/science-and-innovation-

policy/

ขอมลเพมเตมท: http://www.scidev.net/en/science-and-

innovation-policy/science-policy/opinions/africa-lays-

foundations-for-commercial-gm-crops.html

ปรตญา นยมราษฎร

วกฤตทเปนอยในขณะทชองวางระหวางสหภาพยโรปกบ

บรษทอนดบตนๆ ของสหรฐอเมรกา(โดยเฉพาะดานซอฟทแวรและเทคโนโลยชวภาพ)และการเตบโตอยางรวดเรวของบรษทในเอเชย ทำใหนวตกรรมเปนเรองสำคญเรงดวนของยโรปดวยเหตนเขาจงเหนวาผนำของประเทศตางๆในยโรปควรพจารณาใหการสนบสนนขอเสนอ‘InnovationUnion’ทเขาและAntonioTajaniเสนอไวเมอวนท6ตลาคมทผานมา

รายงานของปนแสดงใหเหนวาแมเศรษฐกจจะประสบปญหาชะงกงน แตการลงทนวจยและพฒนายงคงมความสำคญเชงกลยทธทสำคญสำหรบบรษทชนนำทวโลกทมา: http://iri.jrc.ec.europa.eu/reports.htm

spEcial rEportกาญจนา วาณชกร และ สชาต อดมโสภกจ

เมอวนศกรท 17 ธนวาคม 2553 ดร.วระชยวระเมธกลรฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดเปนประธานเปดการประชมรฐมนตรอาเซยนวาดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางไมเปนทางการ ครงท 6 ณโรงแรมเชอราตนกระบบชรสอรทจงหวดกระบโดยมรฐมนตรวทยาศาสตรจากประเทศสมาชกอาเซยนและผแทนสำนกเลขาธการอาเซยนเขารวมประชม

ดร.วระชย วระเมธกล รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดกลาววาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม มบทบาทสำคญในการพฒนาชวตความเปนอยของประชาชน โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลย

ทเปนมตรกบสงแวดลอมทเกยวกบชวตประจำวนของทกคน ไมวาจะเปนดานความเปนอย การเกษตรการคาและอตสาหกรรมทตองเนนการรกษาสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยน ในโอกาสน ดร.วระชยวระเมธกล ไดเสนอใหประเทศสมาชกอาเซยนรวมมอพฒนาวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมโดยคำนงถงสงแวดลอมดวย เพอความรงเรองของอาเซยนและคณภาพชวตของประชาชน และเพอใหอาเซยนบรรลจดมงหมายดงกลาว อาเซยนควรใหความสำคญตอการปลกฝงความรแกเยาวชนในดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และเนนการนำผลงานวจยไปใชประโยชนกบประชาชนมากยงขน

สาระสำคญของการประชมครงนคอ รฐมนตรวทยาศาสตรและเทคโนโลยอาเซยนมมตเหนชอบกบ

: 6

ความรเรมกระบ 2553 (Krabi Initiative 2010)

การประชมรฐมนตรอาเซยนวาดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย

‘ความรเรมกระบ2553’หรอ‘KrabiInitiative2010’ซงเปนแนวทางการสรางความรวมมอดานวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมเพอรองรบการกอตงประชาคมอาเซยน(ASEANCommunity)ในปพ.ศ.2558

‘KrabiInitiative2010’ประกอบดวยขอเสนอแนะรายสาขา8ดานเพอพฒนาขดความสามารถดานการแขงขน และยกระดบคณภาพชวตของชาวอาเซยนดวยวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม (วทน.)ไดแก

1 นวตกรรมอาเซยนสตลาดโลก (ASEANInnovationforGlobalMarket)

2 สงคมดจตอล สอใหมและเครอขายสงคม(Digital Economy, New Media and SocialNetworking)

3 เทคโนโลยสเขยว(GreenTechnology)4 ความมนคงทางอาหาร(FoodSecurity)5 ความม นคง ทาง พล ง งาน (Ene rgy

Security)6 การบรหารจดการทรพยากรนำ (Water

Management)7 ความหลากหลายทางชวภาพเพอการพฒนา

คณภาพชวตและเศรษฐกจ (Biodiversity for HealthandWealth)

8 วทยาศาสตรและนวตกรรรมเพอการเรยนรตลอดชวต(ScienceandInnovationforLife)

นอกจากน ‘Krabi Initiative2010’ ยงไดปรบกระบวนทศนใหม(ParadigmShift)เพอขบเคลอนการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม(วทน.)ของภมภาคอาเซยนโดยมงเนนใน5ดานไดแก

1 การปลกฝงวฒนธรรมวทน.(STIEnculturation)

2 การให ความสำคญกบประชาชนในระดบรากหญา(Bottom-of-the-PyramidFocus)

3 การส งเสรมนวตกรรมระดบเยาวชน (Youth-FocusedInnovation)

4 การพฒนาวทน.เพอสงคมนาอย(STIforGreenSociety)

5 การสรางความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน (Public-PrivatePartnershipPlatform)

ขอเสนอตางๆ ตามทระบใน ‘Krabi Initiative2010’ จะนำมาจดทำเปนแผนปฏบตการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของอาเซยนในระยะตอไป(พ.ศ.2559-2563)

การจดทำ ‘Krabi Initiative 2010’ เปนความคดรเรมของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยประเทศไทย โดยสำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต(สวทน.) ในการประชมหารอและระดมสมอง ระหวางวนท11-12ธนวาคม2553ณจงหวดกระบโดยผเขารวมประชมระดมความคดเหนประกอบดวยผเชยวชาญดานนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมผเชยวชาญดานนโยบายเศรษฐกจการคา ผแทนจากภาคเอกชนจากประเทศสมาชกอาเซยนทง10ประเทศและผแทนจากสำนกเลขาธการอาเซยน

ทงน กอนหนาการประชมรฐมนตรอาเซยนวาดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดมการจดประชมคณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย (ASEANCommittee on Science andTechnology, COST) ครงท 60 เรอง ‘อนาคตของวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม : สป 2558และหลงจากนน’

7 :

Krabi Initiative 2010:Science Technology and Innovation (STI) for a Competitive , Sustainable and Inclusive ASEAN

Rati

onal

e ASEAN 2015 – Vision of ASEAN Leaders

Roles of STI – A Balance between Competitiveness and Human Development (People-oriented STI)

Reinventing ASEAN Scienti�c Community for a Meaningful Delivery of STI Agenda in ASEAN

Them

atic

Tra

cks

ASEAN Innovation for Global Market

Energy Security

Digital Economy, New Media & Social Network

Water Management

Green Technology

Biodiversity for Health & Wealth

Food Security

Science and Innovation for Life

Para

digm

Shi

fts

STI Enculturation Bottom-of-the-Pyramid (BOP) Focus

Youth-focused Innovation

STI for Green Society Public-Private Partnership Platform

Cour

ses

of A

ctio

n Organisational restructure for a meaningful delivery of STI agenda in ASEAN

Develop mechanisms to pursue partnerships and cooperation with other stakeholders in STI

Enhance ASEAN Plan of Action on S&T for 2012-2015 and leverage the recommendations of the Krabi Retreat for development of future APAST beyond 2015

Implement monitoring and evaluation mechanism for the implementation of STI thematic tracks

Source: National Science Technology and Innovation Policy Office - Thailand, December 2010

ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต(นาโนเทค)สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) และศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาตไดรวมกนจดทำแผนทนำทางสำหรบการวจยและพฒนาดานนาโนเทคโนโลยของนาโนเทค แผนทนำทางทไดจะเปนเครองมอสำคญในการกำหนดแนวทางการดำเนนกจกรรมตางๆของนาโนเทคในชวงปพ.ศ.2553–2556โดยเฉพาะการกำหนดกรอบและทศทางการวจย การประสานงานระหวางกลไกการจดการและการจดสรรทรพยากร

การจดทำแผนทนำทางนาโนเทคโนโลยแบงเปน3ระยะระยะแรกเปนการศกษาขอมลทเกยวของกบการวจยและพฒนานาโนเทคโนโลยของนาโนเทค สถานภาพการพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศและทศทางนาโนเทคโนโลยของโลก

ระยะทสองเปนการทบทวนนยามของกลมวจยในโปรแกรมเทคโนโลยฐานการระบเปาหมาย เทคโนโลยทเกยวของพจารณาชองวางการวจยและการพฒนาทจำเปนการบงชขดความสามารถทตองการ รวมถงระยะเวลาในการสรางเทคโนโลยวเคราะหทรพยากรงบประมาณและโครงสรางพนฐานทจำเปน

สวนระยะทสามเปนการจดทำรางแผนทนำทางการระดมความคดเหนจากผเกยวของและผมสวนไดเสย(ไดแกผทรงคณวฒนกวจยผแทนเครอขายศนยวจยความเปนเลศ ภาคเอกชน และหนวยงานอนๆ) แลวนำเสนอรางฯดงกลาวตอคณะกรรมการบรหารนาโนเทค เพอใหขอเสนอแนะและใหความเหนชอบ

ในกระบวนการดงกลาวคณะทำงานตองพจารณาเปาหมายทสำคญยงยวด (Wildly Important Goals,WIGs)ของสวทช.ดวยโดยWIGsเหลานนลวนแลวแตตอบสนองตอคลสเตอรการวจยและพฒนาทง 9 กลมทสวทช.ไดตงไวไดแกการแพทยและสาธารณสขอาหารและการเกษตรยานยนตและการขนสงพลงงานทดแทนสงแวดลอม ซอฟทแวร, ไมโครชพและอเลกทรอนกสสงทอชนบทและผดอยโอกาสรวมทงเทคโนโลยฐาน

แนวโนมการวจยและพฒนาดานนาโนเทคโนโลยของโลก

ขอมลทใชในการศกษาแนวโนมนาโนเทคโนโลยของโลกมาจากหลายแหลง เชน รายงานการศกษาเรอง

สชาต อดมโสภกจ

แผนทนำทางนาโนเทคโนโลย

The Global Technology Revolution 2020 ของ RANDCorporation ในป ค.ศ.2006รายงานขดความสามารถดานนาโนเทคโนโลยของญปนและไตหวน การสำรวจเดลฟดานเทคโนโลยในป ค.ศ. 2008 ซงจดทำโดยสถาบนวจยนโยบายวทยาศาสตรและเทคโนโลยของญปน รวมไปถงการวเคราะหขอมลผลงานวจยตพมพในฐานขอมลScienceCitationIndexExpandedของISIWebofKnowledgeเปนตน

ผลการวเคราะหขอมลชใหเหนวา การวจยและพฒนาดานนาโนเทคโนโลยของโลกในชวง 10 ปทผานมา สวนใหญเปนการวจยทเกยวกบวสดศาสตร ฟสกสประยกต และเคมกายภาพโดยประเทศทเปนผนำไดแกสหรฐอเมรกาสาธารณรฐประชาชนจนญปนและเยอรมนเมอพจารณาการวจยดานนาโนเทคโนโลยของประเทศไทยในชวงเวลาเดยวกน พบวาเปนการวจยทเกยวของกบทง3ดานขางตนเชนเดยวกนนอกจากนยงมการวจยสวนหนงทครอบคลมถงพอลเมอรดวย

รายงานดงกลาวยงแสดงผลการวเคราะหขอมลจากฐานขอมลสทธบตรทบงชวาแตละประเทศมงเนนการประยกตใชนาโนเทคโนโลยในแตละดานแตกตางกนไป กลาวคอสหรฐอเมรกาและเยอรมนมงเนนดานอปกรณ เวชภณฑและเทคโนโลยชวภาพญปนมงเนนดานอเลกทรอนกส ในขณะทเกาหลใตมงเนนดานอเลกทรอนกสและสารเคม

การสรางเทคโนโลยฐาน(PlatformTechnology)

รปท1แสดงเทคโนโลยแกน(CoreTechnology)ของเทคโนโลยฐานทง3กลมซงนกวจยของนาโนเทคมภารกจทจะตองสรางใหเกดขนกลาวคอ

1. กลมวจยการเคลอบระดบนาโนดำเนนการวจยโดยอาศยFunctionalCoatingTechnologyและPhotocatalysisCoatingTechnology

2. กลมวจยการหอหมระดบนาโน ดำเนนการวจยโดยอาศยEncapsulation/Incorporation&ReleaseTechnology,Control&ReleaseTechnologyและTarget&ReleaseTechnology

3. กลมวจยการสงเคราะหโครงสรางนาโนเชงฟงกชนมงเนนการวจยบนพนฐานDesignofFunctionalMolecules& Nanostructures, Synthesis of Nanocatalysts orFunctionalNanostructuresและFabricationProcessforNanostructures

อยางไรกตามเทคโนโลยฐานทง3ของนาโนเทคจำเปน

(Nanotechnology Roadmap)

: 8

Theo

ry

ตองพงพาองคความรหลก (CoreKnowledgeTools)ซงประกอบดวยหนวยกรองขอมลขาวสาร (IntelligenceInformationUnit)การสรางแบบจำลองดวยคอมพวเตอร(ComputerModeling/Simulation)ขดความสามารถในการทดสอบผลตภณฑ(Characterization/Testing)และการจดการดานความปลอดภยและความเสยง(Safety&RiskManagement)

แผนทนำทางนาโนเทคโนโลยจากการวเคราะหดงทไดกลาวขางตน รวมกบ

การหารอระหวางพนกงานของนาโนเทค สวทช. และเจาหนาทของศนยคาดการเทคโนโลยเอเปค สวทน. จงทำใหไดแผนทนำทางรวมของนาโนเทค (IntegratedRoadmapforNANOTEC)ดงแสดงในรปท2โดยวาระวจยและพฒนาของนาโนเทคถกกำหนดไว8กลมไดแกระบบนำสงยา กระบวนการผลตและเกบรกษาอาหารสงทอ การตรวจจบและควบคมแมลงและพาหะของโรคการตรวจวนจฉยโรค การสราง, การแปรรปและการเกบสะสมพลงงาน การบำบดนำ และการเพมผลผลตการเกษตร

รางแผนทนำทางนาโนเทคโนโลยไดผานการระดมความคดเหนจากผเชยวชาญและผมสวนไดสวนเสยกอนนำเสนอตอคณะกรรมการบรหารนาโนเทคเพอขอความคดเหนและทประชมไดพจารณาอนมตเมอวนพฤหสบดท20สงหาคม2552ซงนาโนเทคมพนธกจในการนำแผนทนำทางดงกลาวไปใชเพอกำหนดกรอบการวจยและการจดสรรทนวจยโดยละเอยดตอไป

แมจะไดแผนทนำทางแลว ภารกจหาไดสนสดเพยงแคนเนองจากหลกการพนฐานของการจดทำแผนทนำทางคอเปนกจกรรมทสามารถดำเนนการไดอยางตอเนองตวแผนทนำทางเองตองมชวต(RoadmapisAlive.)ซงหมายความวาจะตองไดรบการพจารณาปรบปรงเพอใหสอดคลองกบสถานการณทเปลยนไปในอนาคต

9 :

เอกสารอางอง

1. Fabio Salamanca-Buentello, et al. (2005) Nanotechnology and the Developing World. PLoS Medicine, 2/4, 0300-0303.

2. H-N. Su. (2007) Current situation and industrialization of Taiwan nanotechnology. J Nanopart Res, 9, 965–975.

3. The 8th science and technology foresight survey – Delphi analysis. NISTEP, 2006.

4. The global technology revolution 2020. RAND Corporation, 2006.

5. ISI Web of Knowledge (http://www.isiknowledge.com/)

6. Nanotechnology - overview based on indicators and statistics. OECD, 2009.

7. The Nanoroadmap Project. AIRI/Nanotec IT-Rome, 2006.

8. Strategy for nanotechnology-related environmental, health, and safety research. National Nanotechnology Initiative, 2008.

9. แผนกลยทธนาโนเทคโนโลยแหงชาต พ.ศ. 2550 – 2556 ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

10. แผนแมบท ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต ประจำป 2550 - 2554 ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

CoreTechnology

CoreKnowledge

Tools

Coating

FunctionalCoating

Photo-catalysiscoating

technology

Encapsulation

Encapsulation/Incorporation &

release technology

Control & release

technology

Targetl & release

technology

Design of functional

molecules & nanostructures

Synthesis of nanocatalystor functional

molecules

Fabrication process for

nanostructures

Functionalnanostructure

Safety & Risk Management

Characterization / Testing

Computer Modeling / Simulation

Intelligence Information Unit

Platform Technology

รป ท 1 Platform Technology ทพฒนาโดยนาโนเทค

รป ท 2 แผนทนำทางนาโนเทคโนโลย

CoreTechnology

R&DAgenda

Integrated TRM for NANOTEC

CoreKnowledge

Tools

Resources

Drug delivery system

Food processing & storage

Textile

Vector & pest detection/control

Disease diagnosis & screening

Energy production, conversion & storage

Water treatment & remediation

Agricultural productivity enhancement

Coating

Safety & Risk Management

Budget

Manpower

Equuipment Based on the requirement of Lab/Project/Program

Characterization / Testing

Computer Modeling / Simulation

Intelligence Informaion Unit

Encapsulation

Functional nanostructure

Target

Target

Target

2010 2011 2012 2013

Society

สภค วรฬหการญ

นวเคลยร!! คนทวไปเมอไดยนคำวานวเคลยรจะเกดอาการหรอความรสกทไมปลอดภยขนมาทนท แตถาเราพดถงรงสละ? ความแตกตางของ 2 คำนคออะไรขออธบายแบบงายๆคอ

พลงงานนวเคลยรคอพลงงานทปลดปลอยออกมาเมอมการแยกรวมหรอแปลงนวเคลยสของอะตอมหรอจากการสลายตวของสารกมมนตรงส ซงพลงงานเหลานนมทง‘พลงงานความรอน’และ‘รงส’

สำหรบ ‘พลงงานความรอน’ นน เราสามารถนำมาใชในการผลตไฟฟาได โดยนำความรอนทเกดขนไปตมนำใหเดอด แลวนำไอนำทไดไปปนกงหนไอนำทเชอมตอกบเครองกำเนดไฟฟา เพอผลตไฟฟาในโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร

สวน ‘รงส’ เปนพลงงานทแผกระจายจากตนกำเนดออกไปในอากาศหรอตวกลางใดๆ ในรปของคลนแมเหลกไฟฟา รวมไปถงกระแสอนภาคทมความเรวสงดวย

โดยทวไปเรารจกรงสเอกซหรอเอกซเรยจากโรงพยาบาลเพอการฉายภาพอวยวะภายในของรางกายเชนกะโหลกฟนกระดกซโครงอวยวะภายในรางกายกระดกแขนขาและสวนตางๆของรางกายเมอตรวจดภาพจากแผนฟลมแพทยสามารถบอกความปกตหรอความผดปกตของอวยวะภายในเหลานนไดเรยกวาการถายภาพโดยรงสเอกซ

สำนกงานปรมาณเพอสนต (ปส.) ซงเปนหนวยงานกลางในการบรหารจดการดานพลงงานปรมาณ กำกบดแลความปลอดภยทางรงส กำกบดแล

ความปลอดภยทางนวเคลยรและสนบสนนการกำกบดแลความปลอดภยจากพลงงานปรมาณไดรวมกบศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค ของ สวทน. ในการจดทำภาพอนาคตปส.ในป2563โดยไดมการจดสมมนาเชงปฏบตการไปเมอวนท28–29กนยายน2553

ผลการจดสมมนาในครงน ทำใหเราทราบถง 3 สวนหลกๆ ทสำคญคอ 1) Positioning andBenchmarking ซงกคอ จดออน-จดแขงเมอเทยบกบความสามารถทตองการในการบรรลพนธกจของ ปส.และตำแหนงของปส.เองเมอเทยบกบองคกรในระดบเดยวกนทงภายในและนอกประเทศ

2) Trends หมายถงปจจยใหม (EmergingIssues) ในองคกรทมผลตออนาคต และแนวโนมนอกองคกรทอาจเปนโอกาส อปสรรคหรอความเสยงไดและ3)Uncertaintiesคอความไมแนนอนของประเทศหรอของโลกทอาจทำใหบทบาทหรอวธทำงานของปส.เปลยนแปลงไป

การสมมนาครงนบคลากรของ ปส. แตละทานไดแสดงความคดกนอยางกวางขวางและขอบอกวาไมมกกกนเลยทเดยวแตละทานเปดเผยความในใจกนแทบหมดเปลอกจนเราประทบใจกบความเปดเผยและกลาแสดงออกครงนอยางมาก

อยางไรกตาม นเปนเพยงแคจดเรมตนของการทำภาพอนาคตเทานน ยงเหลอการทำงานททมงานจากปส.ตองทำเพอรวบรวมใจคนทงปส.ใหเปนหนงเดยวกนทจะพรอมเดนหนาไปบนทางสปท 50 ของปส.ตอไป

Kick off OAPForesight

: 10

Activi

-tie

s

Society โครงการวจยเรอง ระบบนวตกรรม

เมองในเอเชย (Asian City InnovationSystemInitiative)เปนโครงการวจยทไดรบการสนบสนนโดย The InternationalDevelopmentCentre(IDRC)เพอศกษาความสมพนธระหวางระบบนวตกรรมกบเมองใหญ6เมองของอาเซยนและกลไกทใชในการอธบายความแตกตางของขดความสามารถดานนวตกรรมทพบในเมองใหญดงกลาว พรอมทงเสนอทางเลอกเชงนโยบาย (Policy Options) ในการสรางความเชอมโยงระหวางนโยบายดานนวตกรรมกบนโยบายพฒนาเมอง

ทงนเพอยกระดบขดความสามารถดานนวตกรรม ขดความสามารถในการแขงขน และสรางความไดเปรยบเชงผลตภาพรวมถงระบขอสงเกตเกยวกบผลทไมพงปรารถนาทอาจเกดขนจากการขยายตวของเมองอยางรวดเรว

โดยมเมองทเขารวมโครงการ 6 เมอง ไดแกกรงเทพมหานคร(ไทย) โฮจมนหซต (เวยดนาม)กรงจาการตา (อนโดนเซย) กรงกวลาลมเปอร (มาเลเซย)กรงมะนลา(ฟลปปนส)และสงคโปรทงนหนวยงานทรบผดชอบฝายไทย ไดแกภาควชาการวางแผนภาคและเมอง คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยNoviscapeConsultingGroupLtd.ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาตและสถาบนพฒนาเมองกรงเทพมหานคร

โครงการนมเปาหมายเพอสรางนวตกรรมเพอใหเมองใหญทง6เมองของอาเซยนเปนเมองทนาอยและเจรญรงเรอง แสวงหาแนวทางในการพฒนาเมองอยางอยางยงยน โดยตอบสนองตอความสนใจและความตองการของผมสวนไดสวนเสยทอยในเมอง และผสมผสานผลการศกษาเกยวกบการสรางนวตกรรม ความเปนเมองและการมองอนาคตเขาดวยกน

กรอบแนวคดในการดำเนนโครงการคอ ระบบนเวศเชงพนทของมนษย (Human-Space Ecology)ซงประกอบดวย

•พนทเชงกายภาพ(PhysicalSpace)โดยเชอมโยงประเดนเกยวกบความหนาแนน (Density) ความหลากหลาย(Variety)และความใกลชด(Proximity)

• พนทขอมล (Information Space) ซงครอบคลมไปถงการแบงปนองคความร เครอขายทางสงคม (รวมถงชมชนเสมอนจรง) และกระบวนการสงเคราะหขอมลทางสงคม (Social InformationProcessing)

•พนทการรบร(CognitiveSpace)เปนปจจยทมสวนกำหนดแนวทางของสถาบนตางๆ ในการขบเคลอนความคดและพฤตกรรมของผคนปจจยดงกลาวไดแก วฒนธรรมเชงนวตกรรม กฎหมาย ทรพยสนทางปญญา มาตรฐาน ความไววางใจ และความเปนผประกอบการ

ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปคสวทน.มสวนรวมในการออกแบบและดำเนนกจกรรมการระดมสมองเชงคาดการณอนาคตนบตงแตการประชมแบบOpenSpace โดยใหผเขาประชมเสนอความเหนในหวขอ‘กรงเทพฯจะเปนอยางไรใน20ปขางหนา’

จากนนจงไดเรมการวางแผนนวตกรรมเมองดวยภาพอนาคต (Scenario Planning) โดยอาศยแนวโนมกระแสหลก(Megatrends)ทำการระบความไมแนนอนทจะเกดขนในอนาคต จนไดภาพอนาคต3 ภาพคอ เมองผสงอาย (Grey City) เมองดจตล(Google City) และเมองอนรกษสงแวดลอม (GreenCity)รายละเอยดปรากฏอยในคอลมนFeatures

วสสลสา ไตรสจจ และสชาต อดมโสภกจ

City Innovation System (CIS)

11 :

Recom

-

men

ded

Resea

rch

GreenCity

GoogleCityGreyCity

3Gs Scenarios for

City Innovation Systems

in & outสชาต อดมโสภกจ

วน รวม ญาต เมอ กอน :เมอใดกตามทมงานรวมญาตเกดขน

เชนงานแตงงานงานวนเกดอากงอามาวนหยดยาววนฉลองการรบปรญญาของนองหนจะมกแตญาตสนทหรอญาตทอยไกลแตมกำลง(ทรพย)มากพอทจะเดนทางมารวมงานไดเทานนสวนผทไมสามารถมารวมงานไดกจะใชบรการโทรเลขของกรมไปรษณยแลวกเฝารอจดหมายตอบกลบพรอมคำบรรยายบรรยากาศของงานและหากพอมอนจะกนอยบางกจะมรปภาพแนบมาดวย

วน น :สมาชกของครอบครวทกคนสามารถแสดงตวในวนรวมญาตไดไมวาเขาและเธอจะอยทใดและไมวางานนนจะอยตรงสวนไหนของโลกตราบเทาทมเครอขายอนเทอรเนตและโทรศพทอจฉรยะใหบรการ งานฉลองการรบปรญญาเตมไปดวยกลองดจตอลโทรศพทมอถอทถายรปและวดโอไดยงม3Gกยงทำใหทกอยาง‘มชวตชวา’มากขนในงานแตงงานอาจมแขก‘ขามโลก’ทขอยลโฉมเจาสาวทโดดเดนทสดในงานผานเวบแคมดวยเหตน วนรวมญาตจงเกดขนไดไมวาสมาชกของครอบครวจะอยแหงหนใดในโลกน

เมอ ตอง เดน ทาง ไป ตาง ประเทศ

เมอ กอน :เมอสมาชกคนใดคนหนงของครอบครวตองเดนทางไปยงประเทศทหางไกลผทอยขางหลงรดวาคงอกนานกวาจะไดเจอหนาคาตากนอกครง การสงจดหมายตองใชเวลาราว 2 สปดาหหรออาจเปนเดอนกวาจะถงมอผรบ ยงหากเปนการอพยพยายถนเพอไปตงถนฐานแลวนนอาจหมายถง‘สาแหรกขาด’กนเลยทเดยวจำไดวาเมอครงไปเยอรมน3เดอนตองพงพาบตรโทรศพทและเครองโทรสารเวลาโทรกมองไปรอบๆดบานเมองทขาวโพลนไปดวยหมะและความหนาวเหนบทเกาะกนรางกายและจตใจเหงา...แตกตองทน

วน น :หากสมาชกครอบครวทอยหางไกลเงยบหายไปนนอาจหมายความวาเขาตองการใหเปนเชนนนจรงๆเพราะผคนโลกทกวนนสามารถเขาถงการสอสารโทรคมนาคมไดสารพดรปแบบ ไมวาโทรศพทบาน(LandLine)หรอโทรศพทมอถอสหภาพโทรคมนาคมระหวางประเทศ(InternationalTelecommunicationUnion, ITU)บอกวาในป ค.ศ. 2010ทผานมามผใชโทรศพทมอถอถง5พนลานคนซงเทากบรอยละ70ของประชากรบนโลกใบน

ส า ย ส ม พ น ธ ใ น ค ร อ บ ค ร ว : อ ด ต - ป จ จ บ นไมวาคนในครอบครวจะพดกนดวยเรองอะไร จะคลกเคลาดวยเสยงหวเราะ รองไห หรอเสยงทะเลาะเบาะแวงกนกตามอารมณเหลานไมเคยเปลยนแปลงมาตลอดทกยคทกสมยสงทเปลยนไปจากรนสรนคอวธทใชในการสอสาร

เทคโนโลยทำใหคนในครอบครวตดตอกนดวยวธทแตกตางออกไป(และมกเปนไปในทางทดขน)บางคนอาจSkypeขามทวปเพออวยพรวนเกดคณแมลองหลบตานกภาพวาการตดตอของสองคนนไมมทางเกดขนอยางงายดายหากเปนเมอ25ปกอน

เราลองมาดวามความเปลยนแปลงอะไรเกดขนบางตลอดระยะเวลาทผานมา

: 12

Barcode

IN

โทรศพท ครง แรกเมอ กอน : คณจำไดหรอ

ไมวาคณใชโทรศพทครงแรกเมออายเทาใด หนมสาวสมยกอนจะมโทรศพทเปนของตนเองไดกตอเมอมบานหลงแรกเปนของตนเองกอน (หรออยางนอยกมทอยเปนหลกเปนแหลง) ซงอยางนอยกตองอายราวๆ20ปขนไปซงเปนสญญาณบงชวาเปนผใหญแลวการมเบอรโทรศพทเปนของตนเองเปนความภาคภมใจและความตนเตนอยางหนงของชวต โดยมพกตองสนใจวาจะเปนโทรศพทชนดใดและจะหรยงขนหากมเครองตอบรบอตโนมต

วน น : การมโทรศพทเปนของตนเองไมใชสงบงชการบรรลนตภาวะแตอยางใด การศกษาของ Pew Research แสดงใหเหนวา รอยละ75 ของผทมอาย 12-17 ปมโทรศพทมอถอเปนของตนเองสำหรบประเทศไทยนนผลการสำรวจของสำนกงานสถตแหงชาตในป 2552 ระบวาประชากรอาย 6 ปขนไปทใชโทรศพทมอถอมจำนวน34.8ลานคนหรอรอยละ56.8ในขณะทคณพอคณแมใหเหตผลวาลกๆ ควรมโทรศพทมอถอตดตวเพอความปลอดภยโทรศพทมอถอจงไมใชเพยงแคหมายเลขโทรศพทเทานนแตหมายถงกรงสญญาณเตอนหมดเวลาเสยงกระซบการพดคยสนทนาและสสนในชวตประจำวนดวย

ปยา ตา ยาย กบ หลานๆ

เมอ กอน : อากงอามารบรความเปนไปในชวตของหลานตว

นอยทโรงเรยนไดดวยการไปรบ-สงทกเชาและเยน เพราะบานอยไมหางจากโรงเรยนมากนก(และอาจตองฟงคณครบนถงความซนของบรรดาลงทงหลายพรอมกบอมยมไปดวย) ตอนกลางวนของบางวนอาจพบอามาเอาอาหารไปใหหลาน เพราะเมอวานไอตวเลกบนวาอาหารทโรงเรยนไมถกปาก สวนตอนเยนอากงตองควกกระเปาซอไอตมใหจอมซนระหวางทางกลบบานความสมพนธระหวางวยเปนไปอยางราบรนและเปนเชนนมาโดยตลอด

วน น :อากงอยในหองนอนชนลางสดเขาFacebookหรอ MySpace ของหลานซงอยในหองใตหลงคา เพอตดตามความเปนไปในชวตประจำวนของหลาน(และอมยมอยหนาโนตบคคนเดยว)สมาคมชาวอเมรกนทเกษยณอาย(AmericanAssociationofRetiredPersons,AARP)บอกวาในบรรดาผทอายตงแต50ปขนไปทใชบรการเครอขายสงคม(SocialNetwork)บนอนเทอรเนตมอยไมนอยกวา1ใน3ทตดตอกบหลานๆดวยการด‘Status’ทำใหทราบวาวนนหลานสอบไดคะแนนเยยม และการใช ‘Pat’ชวยใหอากงสงคำชนชมไดในทนท ตองเขาใจวยรนสมยนวาชอบพมพมากกวาชอบพด (หากจะพดกตองผานมอถอเทานน) ซงหากนนเปนความตองการของหลานคนโปรด...นอยกวานไดอยางไร

หลก การ สอสารใน ครอบครว โดย ใช ไอ ท• สนกระชบไดใจความเพราะคนทใชFacebookTwitterฯลฯจะไมเสยเวลาอานขอความยาวๆ• ใชเทคโนโลยใหถกกบคนลกชายชอบอเมลลกสาวชอบFacebookสวนคณแมตองโทรศพท• หดใชภาษาวยรน เดยวไม’ใจ เชนLOL -LaughOutLaud(กรากกกก) IMHO- InMyHumble

Opinion(ขาพเจาเหนวา...)OMG–OhMyGod(พระเจาจอรชมนยอดมากกก)เปนตน• อยาปากสวางการแชรขอมลเปนเรองทตองระมดระวงรอบคอบอยางมากการเปดเผยความลบอาจทำให

บคคลทเรารกและรกเราตองหมางเมนได• เรยนรการใชอปกรณ เพราะลกหลานจะมความสขมากทไดสอนอากงอามาใชโทรศพทมอถอหรอ

โนตบค• ใชใหถกทถกทางอยาใชขณะขบรถอยาหยดเดนกลางคนเพอใชBB• และสดทาย...ไมมเทคโนโลยอะไรทสามารถทดแทนการกอดและหอมแกมคนทเรารก1ฟอด

ทมา

ดดแปลง จาก Family Communication: Then and Now +

ผล การ สำรวจ การ ม การ ใช เทคโนโลย สารสนเทศ และ การ สอสาร ใน ครว เรอน พ.ศ. 2552, สำนกงาน สถต แหง ชาต +13 :

QuEstion arEa

Q: นกวทยาศาสตรทดมคณสมบตอยางไรA: ในเวบไซตWikiAnswersมคำตอบใหดงนครบ...

ตอง ม ความ กระหาย ใคร ร สง ตางๆ รอบ ตวเชนกาลเลโอกาลเลอสนใจเทหวตถฟากฟาจงทำใหเขาศกษาดวงจนทรดวงอาทตยและดวงดาวตางๆดวยกลองโทรทศน

คด อยาง ม เหตผล และ เปน ระบบ สาเหตทสำคญประการหนงททำใหเกรเกอร เมนเดล ประสบความสำเรจในการคนพบหลกทางพนธศาสตร ในขณะทคนอนๆ ลมเหลว เพราะเขาออกแบบการทดลองอยางเปนระบบรวมทงบนทกผลการทดลองอยางระมดระวงและเทยงตรง

เปด ใจ กวาง และ ไมม อคตซงหมายความวาสามารถปรบเปลยนแผนหรอละทงสมมตฐานเดมๆไดหากจำเปนเชนโยฮนเนสเคปเลอรซงคนพบกฎการเคลอนทของดาวเคราะหทหกลางแนวคดเดมของปโตเลมทระบวาโลกเปนศนยกลางของระบบสรยะ

ซอสตย และ ให เกยรต ตอ องค ความ ร ท ผ อน คน พบ ไอแซก นวตนสรางกฎการเคลอนทจากความรทกาลเลโอและนกวทยาศาสตรอกหลายทานคนพบ

ทำงาน หนก อยาง สมำเสมอแมรครเปนคนแรกของโลกทไดรบรางวลโนเบลถง2ครงซงไมนาแปลกใจหากศกษาประวตและพบวาทานทำงานหนกเพยงใด

ไม ดวน สรป ทฤษฎอะตอมของ จอหน ดาลตน ไดรบการสนบสนนดวยหลกฐานจากการทดลองดาลตนไมใชคนแรกทบอกวาอะตอมคออนภาคทเลกทสดของสสาร แตเปนคนแรกทใชหลกฐานจากการทดลองมาสนบสนนทฤษฎของเขา

นกวทยาศาสตรกบการปอกเปลอกผลไม

Question Area เปนพนททำลายความสงสยใน

แงมมเกยวกบวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม Horizon นำขอสงสย

และคำถามไปแจกจายแกผรในแตละดาน เพอขจดรอยยนบนหวคว

ฉบบนวาดวยคณสมบตนกวทยาศาสตรและเรองงายๆ

อยางการปลอกผลไม

สชาต อดมโสภกจ

: 14

คด สรางสรรค และ ม วจารณญาณอลเบรตไอนสไตนสรางทฤษฎสมพทธภาพไดเพราะสามารถกาวขามสงทรกนโดยทวไปในขณะนน เขามองเหนความเชอมโยงของสงตางๆ ในขณะทผอนมองไมเหน และเขามองสงตางๆในมตทตางจากคนอน

คณสมบตอนๆทนกวทยาศาสตรควรมไดแกเปนนกสงเกตทดหาวธการใหมๆเพอไปใหถงจดหมายมความอดทนมานะพยายามออนนอมถอมตนและระลกอยเสมอวาวทยาศาสตรมขอจำกด

Q:เหตใดหลงจากปอกเปลอกและหนผลไมบางชนดแลวจงกลายเปนสนำตาลไมนารบประทาน

A: ในเซลลของผลไมบางชนดมสารจำพวกฟนอล (PhrnolicCompounds)อย เมอเราปอกเปลอกและหนเนอผลไมเปนชนๆทำใหเซลลบางเซลลแตกออกสารฟนอลเหลานนออกมาสมผสกบออกซเจนในอากาศเกดปฏกรยาเคมทเรยกวาออกซเดชน(Oxidation)ขนปฏกรยานถกเรงโดยเอนไซมทมชอวาโพลฟนอลออกซเดสหรอพพโอ(Polyphenoloxidase, PPO) แลวทำใหเกดสารจำพวกควโนน (Quinones) ซงมสนำตาลดงนน ภายหลงจากปอกเปลอกและหนเนอผลไมแลว สนำตาลทเกดขนตามผวของเนอผลไมจะเกดขนมากหรอนอย เรวหรอชาขนอยกบปรมาณของสารฟนอลและเอนไซมพพโอโดยผลไมแตละชนดมสารเหลานไมเทากน

หากตองการลดปญหาดงกลาว ใหแชผลไมในนำมะนาวผสมนำสะอาดทนทหลงหนแลว จะทำใหผลไมดนารบประทานการผลตนำแอปเปลในเชงพาณชยมกผสมกรดแอสคอรบก(AscorbicAcid)หรอวตามนซเลกนอยเพอชวยลดปฏกรยาออกซเดชนทำใหนำแอปเปลมสไมเขมมากนกหากจะคนนำผลไมดมเองควรผสมนำมะนาวดวยเพราะนอกจากจะทำใหนำผลไมมรสชาตกลมกลอมนาดมแลวความเปรยวและกลนนำมนจากผวมะนาวยงชวยกระตนความกระหายไดดนกแล

Q:ชอบดแขงบาสเกตบอลขอถามวาทำไมไมเคลจอรแดน จงลอยอยในอากาศไดนานผดปกตตอนทกระโดดเพอหยอดลก ลงหวง(ทเขาเรยกวาSlamDunkนนแหละ)A:ในทางทฤษฎคนเราจะลอยอยในอากาศไดนาน1วนาทกตอเมอตองกระโดดไดสง4ฟตแตในความเปนจรงนกบาสเกตบอลไมสามารถกระโดดไดสงขนาดนน(สวนใหญจะลอยอยในอากาศไดนาน0.8–0.9วนาท)รวมทงไมเคลจอรแดนดวยเหตทดเหมอนเขาลอยอยในอากาศไดนานเพราะเขาจบลกบาสเกตบอลไวนานกวาคนอนขณะทลอยตวอยกลางอากาศและจะสะบดลกบอลออกจากมอกตอเมออยในชวงขาลงนอกจากนเขายงหดขาขนในขณะทตวลอยขนจงทำใหดเหมอนวาเขากระโดดไดสงผดปกต

หากชมการแขงบาสเกตบอลครงตอไปอยาลมจบเวลาชวงทนกบาสกระโดดเอาบอลยดหวงนะครบเผอจะเจอคนทลอยอยกลางอากาศไดนานเกน1วนาท

15 :

GEn nExt [ t e x t ] วรพงษ สนทรฉตราวฒน[ p h o t o ] อนช ยนตมต

ผมบารมในโลกเสมอน

: 16

บารม นว นพรตน สกลเกดป2520ทกรงเทพมหานคร

จบชนประถมและมธยมทอสสมชญบางรก ปรญญาตรจากวศวะบางมดตอดวยปรญญาโทการบรหารจดการ สงแวดลอมจากIITชคาโก

เคยเปนเดกเสรฟในรานอาหารญปนอยครงป พรอมๆ กบเรยนปรญญาเอก ไปดวยแตเรยนไมจบเพราะแมอยากใหกลบบานเสยท

เคยเปนวศวกรสงแวดลอมทชคาโก,ศนยกฎหมายสงแวดลอมแหงประเทศไทย,และบรษททปรกษาผลกระทบสงแวดลอม ในกรงเทพฯอยหลายปกอนจะลาออกมาสงานสายขาวเตมตวเพราะพอแลวกบงานท

ขอความขางตนเปนสำนวนการเขยนแนะนำตวของเขาในbaramee.wordpress.com

ไมไดรกพรอมกบยอมถกลดเงนเดอนลงเกอบ3เทาซงหลายคนบอกวา“บาไปแลว”

มาเปนผประกาศขาววทยท NationRadioกอนจะมาเปนผสอขาวผประกาศขาวทวและพธกรทNationChannelปจจบนเปนพธกรรายการโลกยามเชาและเกษตร HotNewsทชอง3

ชวตสวนใหญ–ทำงานชวตสวนนอย–อานและเขยนหนงสอ

ดหนง เดนทางทองเทยว ถายภาพและงานหองมด

*** ไมไดตองการอวดอางสรรพคณแตตองการใหรวาเปนคนมหวนอนปลายตนและมตวตนอยจรง สามารถตามตวเจอได (ถามความพยายาม)

17 :

สนกบระยะยาว“อนดบแรกเลยคอ ‘สถานท’ เพราะการเตบโต

ของWirelessDeviceและApplicationจะทำใหชวตคนเราไมผกตดกบสถานทอกตอไป แนวโนมนเหนมาหลายปแลวแตมนจะมากขนเรอยๆและจะกลายเปนชวตปกตของเราไปเลยตอไปเราจะไมตองกลบบานมาเชคอเมลดาวนโหลดหนงหรอเพลงพมพงานหรอตดตอวดโอกนอกเราสามารถทำกจกรรมพวกนทไหนกไดเพราะประสทธภาพของอปกรณพกพาจะสงขน

“อยางทสองคอ ‘เวบไซต’ อนนอาจจะมองยาวหนอย เพราะแนวโนมนเพงจะเรมเกดเมอเรวๆ นเองคอโลกแหงแอพพลเคชนบนอปกรณพกพาตางๆ ทเฟองฟมากโดยเฉพาะอยางยงบนโทรศพทมอถอผใชสามารถใชงานเวบไซตผานแอพพลเคชนเหลานไดโดยไมตองเปดผานบราวนเซอรเลย เพราะความสะดวกใชงาย และตอบสนองตอความรบเรงของผคนไดเตมทเพราะฉะนน ผมมองวาเวบไซตบนโลกอนเทอรเนตจะไมสำคญเทากบแอพพลเคชนอกตอไป ใครอยากจะดงความสนใจของผคนไดตองหนมาทำแอพพลเคชนมากกวาหนไปทำเวบไซตเหมอนเดม”

โลกในอก10ปขางหนาบารมจงมองวาถงแมโลกยงคงเปนใบเดมแตมนกไมใชใบเดมอกตอไป

“ผมมองวาในอก10ปขางหนาสองสงนจะไดเหนแนๆ แตอาจจะมสงอนเพมเขามาอกมากมายในรายละเอยดถาเปนมมของสอมวลชนการผลตเนอหาใหกลายเปนดจตอลหรอออนไลน กจะตอบสนองตอความตองการของผรบสารไดงายกวา เรวกวา และมากกวา เพราะถาสอมวแตยดตดทำออฟไลน ขณะทผรบสารกสรางสอออนไลนกนไดเอง คนกเลกเสพสอออฟไลนในทสด

“คนหนไปหาสอออนไลนกนทงนน เหตผลหลกๆ คอเรวและฟร โลกออนไลนในอนาคต คำวา‘ฟร’ กลายเปนวฒนธรรมทสำคญอยางแนนอน สอเองกตองหารปแบบการดำเนนธรกจททำใหไดผลงานทมคณภาพ ขณะเดยวกนกตอง ‘ฟร’ สำหรบผรบสารดวย เพราะฉะนน เปนงานทหนกเอาการครบสำหรบสอกระแสหลกทตองปรบตวขนานใหญ

“ผมมประสบการณมาทงสอหนงสอพมพ วทยและโทรทศน พบวายงมคนขาวอกจำนวนมากทยงไมพรอมปรบตว ยงยดตดกบความคดเดมๆ ตองถามตวเองกอนวาตานทานกระแสโลกไดแคไหน ผมมองวาไมไดมทางเดยวคอตองปรบตว เราไมใชฐานนดรสอกตอไปอนาคตจะไมมการแบงแยกความเปนสอมวลชนดวยคำวา‘อาชพสอ’แตจะแบงแยกดวยคำวา‘คณภาพสอ’แทน”

เปนคำตอบของผม‘บารม’เปนชอจรง

เราพยายามตามตวเขาไมนานกไดพดคยกน“หลงเรยนจบ ผมทำบรษททปรกษาดานสง

แวดลอม รบผดชอบในการจดทำ EIA (รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม) ของโครงการพวกแทนขดเจาะนำมนและเหมองแร พอทำไปสกพกเรากรแลววาEIAเปนเพยงขนตอนหนงในการสรางอภมหาโครงการเหลานเทานน”

เมอเขาไปคลกคลจงพบวา EIA เปนเพยงเสอกระดาษ

“มนไมไดเปนตวชวดวาจะสรางโครงการไดหรอไมได เพราะยงไงกสรางได เพยงแตยน EIA ไปตามระเบยบ ถาโดนตกลบกเอามาแก แลวกสงใหม กลบไปกลบมาอยางนจนกวาจะผาน สวนกระบวนการจะเรวหรอชากขนอยกบประสบการณของบรษททปรกษาและกำลงภายในของเจาของโครงการ”

โครงการแลวโครงการเลาเมอพบวางานททำไมสามารถชวยเหลอสงแวดลอมตามศกยภาพอยางทควรความเบอจงชวนใหเขาหางานใหม

“เมองไทยตองใชตวแปรตวอนๆ อกมากมายสงแวดลอมถงจะไดรบการใสใจ และตวแปรหนงททำใหประเดนตางๆทางสงคมไดรบการเหลยวแลกคอสอมวลชน”เขาวา

ปจจบนเขาเปนผสอขาวในรายการ‘โลกยามเชา’และยามเยนในรายการ‘เกษตรHotNews’

“สวนตวผมชอบทำขาวเศรษฐกจ วทยาศาสตรและไอทเพราะมนเปนเรองทเขาใจยากและอธบายใหคนเขาใจไดยากดวยแตมนสำคญตอประชาชน เพราะประเทศจะพฒนาไดตองมพนฐานความรเหลานมากพอสมควร

นอกจากชอบเขยนหนงสอ บารมยงฝนอยากมสถานโทรทศนเปนของตวเองและฝนกเปนจรงเขาทำสถานโทรทศนบนอนเทอรเนตนามวาsukiflix.com

“เหตผลหนงคออยากทำในสงทอยากทำ อยากพดในสงทอยากพดเพราะยงไงกตามทงทววทยหรอหนงสอพมพกถกจำกดดวยพนทขาวหรอการนำเสนออะไรตางๆแตอนเทอรเนตนนมความอสระกวานนมากอกเหตผลหนงคอผมสนใจอยากทำสอมานานแลว จงอยากลองทำอะไรใหมๆดวยตวเองบาง”

คนรนใหมมาแลวคงเหมอนประโยคหนงทเขาโปรยไวบนบลอก

วา-‘PrimeTime’จะไมสำคญอกตอไป-เราจงอยากรวาจะม ‘อะไร’อนอกไหมทจะไม

สำคญอกตอไปในอนาคตทโลกเสมอนจะมบทบาทมากขนเฉกเชนPrimeTime

“จรงๆผมมองวายงมอกหลายอยางในโลกแหงความเปนจรงทจะถกลบเลอนไปในโลกเสมอน ขอยกตวอยางสำคญๆ 2 อยางกพอนะครบ แบงเปนระยะ

FEaturEsกองบรรณาธการ

Bangkok 2030

กร ง เทพมหานครในอก 19 ป ขางหนา

โครงการวจยระบบนวตกรรมเมองในเอเชย เปนโครงการความรวมมอระหวางภาควชาการวางแผนภาคและเมองคณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยNoviscape Consulting Group Ltd. ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค สวทน. และสถาบนพฒนาเมองกรงเทพมหานครรวมกบเมองอนๆในแถบอาเซยนไดแกโฮจมนหซตกรงจาการตากรงกวลาลมเปอรกรงมะนลาและสงคโปรสนบสนนโดยTheInternationalDevelopmentCentre(IDRC)

19 :

ประเทศไทยกำลงดำเนนนโยบายขบเคลอนไปสระบบเศรษฐกจสรางสรรค (CreativeEconomy)ซงจะกอใหเกดการจางงานและขยายฐานรายไดภาษใหกบรฐเพอใหประเทศไทยยงรกษาฐานการเตบโตทางเศรษฐกจไดอยางยงยน

การสรางผประกอบการทมความคดสรางสรรคนน สภาพแวดลอมและกจกรรมสาธารณะเพอสรางแรงบนดาลใจและการเรยนรเปนองคประกอบสำคญทตองดำเนนควบคไปกบการเรยนรในระบบการศกษาปกตและการดำเนนนโยบายสนบสนนในดานตางๆ ใหเออตอกระบวนการสรางนกคดและบมเพาะใหกลายเปนผประกอบการสรางสรรคเปนสงทรฐบาลกำลงเปนแกนนำในการผลกดนดำเนนการภายใตนโยบายทเรยกวา‘เมองสรางสรรค’(CreativeCity)

การพฒนากรงเทพมหานครมความซบซอนมากกวาความมงหมายในการพฒนาดานการเตบโตทางเศรษฐกจเนองจากกรงเทพมหานครเปนเมองใหญมผคนอาศยอยมากมายปญหาดานสงแวดลอมความเปนอยปญหาโครงสรางพนฐานปญหาสงคมปญหาสขภาพประชาชน ฯลฯลวนแลวแตมความสลบซบซอน ซงจำเปนตองมการบรหารจดการและการวางแผนเพอเตรยมพรอมสำหรบอนาคต

นวตกรรมเมองจงไมไดจำกดอยเพยงแคผลตภณฑใหมทขายไดในตลาดแตรวมไปถงแนวทางวธการและแนวคดในการแกไขปญหาเมองทใหประชาชนมคณภาพชวตทดขนการแกไขปญหาเมองจงตองอาศยความรความสามารถจากสหสาขาวชารวมทงความรวมมอของภาคการพฒนาหลายฝายการสรางแนวทางการพฒนาเมองของกรงเทพมหานครจงไมควรจำกดอยเพยงแควงการผงเมองและการวางแผนโครงสรางพนฐานแตเพยงอยางเดยว

โครงการวจยระบบนวตกรรมเมองในเอเชย(AsianCityInnovationSystemInitiative)มเปาหมายเพอศกษาและเพอพฒนาแบบจำลองใหมๆ ในการวเคราะหระบบนวตกรรมสำหรบประเทศกำลงพฒนา พฒนากรอบนโยบายและเครองมอสำหรบผสมผสานการสรางนวตกรรมกบนโยบายพฒนาเมอง

Horizonฉบบ‘นวตกรรมเมอง’ขอนำเสนอผลรายงานจากโครงการวจยดงกลาวแนวโนมทจะเกดขนกบเมองใหญนเกดจากวธการมองอนาคต (Foresight) เพอตง

โจทยเพอหานวตกรรมทจะสรางขนมาเพอใชกบเมองใหญสรางเครองมอหรอกลไกทจะทำใหเมองกรงเทพมหานครในอนาคตสามารถปรบตวและกลมกลนไปกบสงแวดลอมทกำลงเกดและจะเกดในอนาคต

Horizon ขอเชญผอานลองจนตนาการตามเนอหาตอจากน การอานเนอหาตอจากนอาจตองใชวธทคลายการนงดภาพยนตรแนวไซไฟ โดยมฉากหลกเปนกรงเทพมหานครป2573และตวละครกเปนพวกเราชาวกรงเทพมหานครนนเอง

-System innovation-

โดยเหตท กรงเทพมหานครมลกษณะเปนพหสงคมแตวถการดำรงชวตยงคงมลกษณะเกาะเกยวกนเปนชมชนจงมการรวมตวกนของผคนในชมชนตามความสนใจหรอผลประโยชนรวมกนเฉพาะกลมจนเกดเปนวฒนธรรมยอยรวมสมยแตละกลมมการขบเคลอนดวยกจกรรมทสอดคลองกบวตถประสงคทวางไวซงรวมถงกจกรรมสงเสรมปญญาและจตใจแกคนในชมชนในรปแบบตางๆเชนอาศรมความรซงเปนกลไกการถายทอดประสบการณความสามารถเฉพาะตวของผสงอายแกคนรนใหมเปนตน

กลไกการเชอมโยงของผคนในชมชนมความหลากหลาย พนทสาธารณะเกดขนทงในโลกจรงและโลกเสมอน มโครงสรางพนฐานทเออใหคนทกวยทกกลมเขาถง

เมอการรวมกลมของคนในชมชนมการพฒนาอยางตอเนองจนมความแขงแกรง จงเกดโครงสรางบรหารจดการภายในชมชน(Communitycenter)ทมแบบแผนและมกฎหมายรองรบโดยองคกรดงกลาวอาจดำเนนการผานผแทนทไดรบการคดเลอกจากสมาชกภายในชมชนหรอดวยการมสวนรวมโดยตรงของคนในชมชน (Directparticipation)ทำหนาทบรหารจดการกจการตางๆภายในชมชนใหเปนไปดวยความเรยบรอย

Bangkok 2030 ภายใตแรงขบเคลอนของกระแสหลกของโลก3กระแสไดแกสงคมวยวฒ(AgeingSociety)สงคมคารบอนตำ(LowCarbonSociety)และสงคมดจตอล(VirtualSociety)กรงเทพมหานครเปนอกมหานครหนงทกำลงจะกาวเขาสสงคม3G’sอยางสมบรณ Grey(สงคมสงอาย) Green(สงคมคารบอนตำ) Google(สงคมไซเบอร)

ซงชาวกรงเทพใชชวตอยใน3มตททบซอนกนอยกรงเทพมหานครในป พ.ศ. 2573 จะเปนเมองทไดรบการสรรคสรางขนจากนวตกรรมหลากหลาย

รปแบบ เพออำนวยความสะดวกในการดำรงชวตแกผคนตางเพศ ตางวย และมวถชวตทตางกน ทงนอาจแบงนวตกรรมเหลานนออกเปน3กลม ไดแก นวตกรรมเชงระบบนวตกรรมการบรการ และนวตกรรมเชงสถาปตยกรรม

อยางมประสทธภาพเชนการบรหารจดการสงแวดลอมระบบการจดการขยะภายในชมชนการบรหารฟตพรนท(footprint)ของขยะมลฝอยเปนตน

ทงน อาจมการจดตงเปนบรรษทพฒนาพนทสาธารณะ หรอใหภาคเอกชนมบทบาทเปนกลไกในการพฒนาสงคม โดยเฉพาะการสรางสรรคกจกรรมบางอยางใหเกดขนเพอรองรบคนบางกลมเชนผสงอายเยาวชนเปนตน

อยางไรกตาม บรรษทพฒนาดงกลาวมผทเกยวของอย3กลมไดแกภาค รฐซงนอกจากจะมหนาทในการกำกบดแลบรรษทพฒนาใหมสถานภาพและการดำเนนงานถกตองตามกฎหมาย(legalization)แลวยงตองทำหนาทสนบสนนและอำนวยความสะดวกในการดำเนนกจกรรมของบรรษทพฒนาใหมความราบรนและมประสทธภาพดวย

ผ ดำเนน การซงอาจเปนภาคเอกชนหรอกลมทมผลประโยชนรวมกน (Interest group)หรอธรกจเพอสงคม(Socialenterprise)ททำหนาทผลตสนคาหรอใหบรการเพอแกปญหาหรอพฒนาชมชนโดยไมไดมเปาหมายเพอสรางกำไรสงสดและผ ใช สนคา หรอ บรการ ทมบทบาทในการกำหนดทศทางคณลกษณะของสนคาหรอบรการใหสอดคลองกบความตองการทแทจรง

ทงนบรรษทพฒนาอาจมบทบาททงในพนทเชงกายภาพ (Physical space) และพนทเสมอน

: 20

(Virtualspace)ดงนนนวตกรรมในเชงระบบทมบรรษทพฒนาเปนตวอยางน จะมความยงยนไดกตอเมอตองมพลวตตลอดเวลาอนเปนผลจากปฏสมพนธของทง3 ฝายทเกยวของ รปแบบหนงทเปนไปไดของบรรษทพฒนาคอHollywoodmodel

ซงเปนการดงผทมความชำนาญหรอทกษะทแตกตางกนในสาขาตางๆมารวมตวกนเพอดำเนนกจกรรมทมเปาหมายรวมกนเมอกจกรรมดำเนนไปจนสำเรจลลวงตามเปาหมายทตงไวคนเหลานจะแยกยายกนไปทำงานตามความชำนาญของตน และเมอมการกำหนดเปาหมายใหม กจะมการดงผทมความชำนาญทสอดคลองกบกจกรรมใหมๆตอไป

ความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศทำใหมตของโลกทางกายภาพทบซอนอยกบมตโลกเสมอนอยางแยกกนไมออกทำใหผคนสวนใหญมชวตอยในทง2โลกคขนานกนไป

ปรากฏการณทเหนไดชดทสดคอพนททำงานในโลกเสมอน(Virtualworkspace)ซงทำใหผคนสามารถทำงานไดในทกหนทกแหงและทกเวลา นอกจากนยงมเครอขายสงคม (Social network) เฉพาะกลม เชนSocial network สำหรบผสงวย Smart card หรอGPSสำหรบผสงวยเปนตนซงเกยวโยงกบสนคาและบรการเฉพาะกลม

อยางไรกตาม ความมนคงปลอดภยในโลกเสมอนยงคงเปนประเดนสำคญ ทำใหทกคนตอง

ม ‘อวตาร’ (Avatar) ของตนในโลกเสมอน เพอใหสามารถเขาถงและทำธรกรรมไดอยางปลอดภยในขณะเดยวกนขอมลพนธกรรมจะเปนอตลกษณ (Identity)ในโลกทางกายภาพ

จะเหนไดวานวตกรรมเชงระบบนอาจถอเปนนวตกรรมของพนทการรบร (Cognitive SpaceInnovation) ดวยกได เนองจากมความเกยวของกบปจจยตางๆทมสวนในการกำหนดแนวทางของสถาบนตางๆในการขบเคลอนความคดและพฤตกรรมของผคนปจจยดงกลาวไดแกวฒนธรรมเชงนวตกรรมกฎหมายทรพยสนทางปญญา มาตรฐาน ความไววางใจ และความเปนผประกอบการ

-Service innovation-Informationspaceinnovation

ผลพวงจากนวตกรรมใหมๆ ดานการขนสงทำใหกรงเทพมหานครในปพ.ศ.2573มรปแบบการขนสงสาธารณะทหลากหลายมากขน และมบรการเฉพาะกลม (Paratransit) เชน บรการรบสงผสงอายถงทพก การใชเฮลคอปเตอรเปนแทกซ เพอหลกเลยงความคบคงของการจราจรภาคพนดน

การใชแทกซรวมกนตามเสนทางทกำหนด(Taxicar pool) การใชรถรวมกนของสมาชกภายในชมชน

'เมองสรางสรรค'(CreativeCity)ตามนยามท'องคถด'หรอ'การประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและพฒนา'(UNCTAD-UnitedNationsConferenceon Trade and Development) ใหไวใน Creative EconomyReport (2008) หมายถง เมองทมกจกรรมทางวฒนธรรมทหลากหลายเปนสวนสำคญของเศรษฐกจและสงคมของเมองนนๆและตองประกอบไปดวยรากฐานทมนคงทางสงคมและวฒนธรรม มการรวมกลมกนอยางหนาแนนของคนทำงานสรางสรรคและมสภาพแวดลอมทดงดดการลงทนดวยความยงยนของสถานทในเชงวฒนธรรม

21 :

หร อ เฉพาะกลม เปนตน รป

แบบการขนสงแบบใหมๆ อาจเกดขนไดโดย

เปนผลจากการลงทนการแขงขนมเทคโนโลยทสนบสนน รวมถงเปนผลสบเนองจากการทภาครฐไมสามารถใหบรการทวถง จงนำไปสการใหสมปทานหรอรฐอาจใชเงนลงทนจากกองทนตางๆเชนการกนเงนสวนหนงจากกองทนสำรองเลยงชพไวสำหรบการลงทนและการดำเนนงานเปนตน

ทงน Paratransit จดเปนสวนเสรมของMasstransit เพอทำหนาทในการปอนและระบายคนจากระบบขนสงสาธารณะหลก(ซงมกเปนระบบราง)อยางทนทวงท (Just-in-time Paratransit System) ปจจยทจะสนบสนนให Paratransit มการทำงานอยางเปนระบบทมประสทธภาพไดแกการกำหนดสวนแบงคาใชจายหรอตนทน(Sharedcost)การกำหนดราคาทเปนธรรมและสอดคลองกนระหวางระบบหลกและระบบสนบสนนรวมทงระบบสารสนเทศทเชอมโยงขอมลของระบบขนสงทง2ระบบเขาดวยกน

อนงเทคโนโลยรถยนตไฟฟามความกาวหนาเปนอยางมากทำใหมการใชรถยนตไฟฟามากขนแตในขณะเดยวกนอาจประสบปญหาขยะจากแบตเตอรทมมากขนเปนเงาตามตว ปญหาดงกลาวอาจลดนอยลงหากเทคโนโลยเซลลเชอเพลง (Fuel cell)มความกาวหนามาก ทำใหประจกระแสไฟใหม (Recharge) ดวย

กรรมวธงายๆ (เชน การเตมเอทานอลเพยงเลกนอย เปนตน) และการปรบ

สภาพใหม(Refabricate)ไดเพอนำกลบมาใชงานไดอกหลายครง รวมทงมเทคโนโลย

การถายเทพลงงานแบบไรสาย(Wirelesspowertransmission)จากแหลงกำเนดพลงงาน

การจดการศกษาในโลกเสมอน (Virtualeducation) เปนการศกษาแนวทางหลก ซงเปนรป

แบบทเออใหสามารถเรยนรไดทกหนทกแหง ทกเวลาตามความสนใจของตนเองและเออตอการเรยนรตลอดชวต(รวมถงโรงเรยนสำหรบผสงอายดวย)

โครงสรางพนฐานดานสารสนเทศทแขงแกรงจะเปนปจจยสนบสนนใหการศกษาในโลกเสมอนเกดขนได และทำหนาทไดอยางมประสทธภาพทำใหผคนในสงคมเขาถงแหลงขอมล เชน การบรรยาย ตำรา การสาธตการแนะแนว เปนตน ไดจากทกหนทกแหงและทกเวลาหลกสตรมความยดหยนตามความตองการของผเรยน,รปแบบการเรยนการสอน(Pedagogy)เปลยนไปจากปจจบนทำใหปฏสมพนธระหวางผใหความรกบผรบความรเปลยนไป

บทบาทของครเปลยนไปไมใชผใหขอมลแตเปนผใหคำปรกษาใหแนวทาง/ทศทางแกผเรยน

อยางไรกตาม ขอจำกดของการศกษาในโลกเสมอนคอไมมปฏสมพนธโดยตรงระหวางผสอนกบผเรยนและระหวางผเรยนดวยกนเองสงทจำเปนทตองพฒนาควบคกนไปคอการสรางวฒนธรรมในการอยรวมกนในสงคม(Culturalvalue/Socialvalue)

นอกจากนยงมนวตกรรมการใหบรการถงท(ServiceDeliveryInnovation)เชนการตรวจสขภาพประจำป การศกษาเฉพาะเรอง เปนตน ซงจะชวยลดภาระในการเดนทางไดมาก

ความกาวหนาจากการวจยดานสขภาพและเทคโนโลยสารสนเทศทำใหเกดการบรการตรวจสขภาพในทกหนทกแหง(UbiquitousHealthDiagnosis)รวมถงเทคโนโลยทใหบรการเกยวกบการดแลตนเอง เชนEasycheckup,Convenientclinicเปนตนทำใหผคนใหความสำคญกบการใชประโยชนจากเวชศาสตรปองกน(Preventivemedicine)เปนอยางมาก

ซงชวยลดภาระคาใชจายในการรกษาลงชวยลดความแออดในการเขารบบรการในโรงพยาบาลสภาพเชนนจะเกดขนไดตองอาศยโครงสรางพนฐานทสามารถเออใหผคนสามารถตรวจสขภาพตนเองอยางสมำเสมอได มฐานขอมลทครอบคลมหลายมต และมชดตรวจทสามารถหนาททงเปนผลตภณฑและการใหบรการได

ทงนสวนหนงของกองทนสำรองเลยงชพอาจได

: 22

รบการจดสรรใหมาทำหนาทสนบสนนโครงสรางเหลานซงหากเกดขนและทำหนาทไดอยางมประสทธภาพจะเปนปจจยสนบสนนการแพทยทางไกล(Telemedicine)และการแพทยสวนบคคล (Personalizedmedicine)ดวย

นอกจากน เครดตจากการทำงาน (Workingcredit) จะถกนำมาใชเปนสอในการแลกเปลยนสนคาและบรการ โดยทดแทนเครดตเงนตรา (Monetarycredit)ทมมาแตเดมไดสวนหนงจดเปนนวตกรรมของการใชสอใหมๆในการแลกเปลยนสนคาและบรการ

เมอพจารณานวตกรรมบรการแลวจะเหนไดวามลกษณะเปนนวตกรรมของพนทขอมล (InformationSpaceInnovation)ซงครอบคลมไปถงการแบงปนองคความร เครอขายทางสงคม (รวมถงชมชนเสมอนจรง)และกระบวนการสงเคราะหขอมลทางสงคม (SocialInformationProcessing)

-Architectural innovation-

ความตระหนกเกยวกบภาวะโลกรอน และการมงสสงคมคารบอนตำ เปนแรงผลกดนสำคญของการวจยและพฒนาจนนำไปสสถาปตยกรรมสำหรบทอยอาศยทมการปลดปลอยคารบอนเปนศนย (Zero-CarbonHousingArchitecture)

นอกจากน เทคโนโลยท เกยวกบพลงงานหมนเวยน เชน พลงงานลม พลงงานแสงอาทตยเปนตนจะมความกาวหนาและตนทนตำลงจนสามารถนำไปใชเพอผลตไฟฟาหลกใหแกอาคารตางๆเชนตกสงอาจไดรบการฉาบทาดวยสารจำพวก Photovoltaicซงสามารถแปลงพลงงานแสงใหเปนพลงงานไฟฟาจะทำใหอาคารดงกลาวสามารถผลตไฟฟาสำหรบใชภายในตวอาคารเองเปนตน

นอกจากน สถาปตยกรรมทงของอาคารและของภมทศนจะเปนไปเพออำนวยความสะดวกแกคนทกวยในสงคมสงอาย โดยเฉพาะพนทสาธารณะทจะถกออกแบบใหทกคนสามารถเขาถงการใหบรการไดอยางเทาเทยมกน เปนปจจยหนงททำใหเปนเมองทนาอย ผคนมคณภาพชวตทด และมชวตยนยาวแตแกชา(Dieyoungasoldaspossible)

ความกาวหนาจากการวจยและพฒนาเกยวกบหนยนต ทำใหหนยนตรนใหมๆ ไดรบการออกแบบสำหรบการใชงานทตอบสนองความตองการเฉพาะบคคล (Personalized robot) โดยยงคงเปนไปตามกฎ 3 ขอของ Asimov ตวอยางหนยนตทตอบ

สนองการใชงานสวนบคคลเชนหนยนตทำความสะอาดบานหนยนตดแลสนามหญาหนยนตเพอความบนเทงหนยนตเพอการศกษาหนยนตเพอการดแลสขภาพสวนบคคลเปนตน

นอกจากนความกาวหนาดานเทคโนโลยชวภาพเทคโนโลยวสดเทคโนโลยสารสนเทศนาโนเทคโนโลยและเทคโนโลยการรบร(Cognitivetechnology)จะถกนำมาผนวกเขาดวยกนในการพฒนาหนยนตทสามารถทำงานทดแทนอวยวะทเสอมสภาพหรอสญเสยไป

นวตกรรมเชงสถาปตยกรรมอาจไดรบพจารณาในอกมตหนง โดยจดเปนนวตกรรมของพนทเชงกายภาพ(PhysicalSpaceInnovation)ซงมความเกยวของกบความหนาแนน(Density)ความหลากหลาย(Variety)และความใกลชด(Proximity)ทงของสงปลกสรางและของผทดำรงชวตอยภายในเมอง

23 :

นวตกรรมเมองไดถกแบงเปนมตตางๆประกอบดวย1)สนคา(Product)2)กระบวนการ(Process)3)กระบวน-ทศน (Paradigm) 4) ตำแหนง(Position) 5) สถาบน (Institution)และ6)บรการ(Service)โดยในสวน

ของสนคากระบวนการและบรการมกจะเปนมตของนวตกรรมทไดรบการมองอยแลวกลาวคอ นวตกรรมสนคาเกดขนในรปแบบทสมผสได เชน โครงสรางพนฐาน ขณะทนวตกรรมกระบวนการจะเผยใหเหนถงวธการดำเนนงานของสงตางๆอยางสรางสรรคหรอแตกตาง

นวตกรรมเมองตางจากนวตกรรมทวไปนวตกรรมเมองไมไดจำกดเฉพาะตวนวตกรรมททำใหเกดการผลตในเชงเศรษฐกจแตเปนนวตกรรมททำใหคนอยไดอยางมความสขแกไขปญหาความยากจนตางๆนวตกรรมจงไมใชสนคาหรอผลตภณฑ

ผศ.ดร.อภ วฒน รตน วราหะแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยไดใหความเหนวาคณคาของนวตกรรมเมองไมใชแคออกมาเปนผลตภณฑแลวจบแตหวงโซทรอยเรยงใหเกดนวตกรรมตองเคลอนไปพรอมๆกน

หวงโซทวากคอสนคา(Product)กระบวนการ(Process)กระบวนทศน(Paradigm)ตำแหนง(Position)สถาบน(Institution)และบรการ(Service)

“ผมเชอวาในการทนวตกรรมจะเกดขนไดแลวสามารถแกปญหาไดจรงมนตองขบเคลอนครบทง6ดานยกตวอยางเชนวาเราตองการแกปญหาเรองคนขาดแคลนทอยอาศยเราตองมนวตกรรมสกอยางขนมา ถาเรามองวาตอจากนจะมผอายสงและจนมากขน พวกเขาจะอยทามกลางGooglecityGreencityอยางไร

“กตองมนวตกรรมสกอยางมาสนบสนน ยกตวอยางวา มบานทเปนแนวราบไมมขนบนไดแตอยในเมองใหญไดไหมสมมตวาบานทกลาวไปคอผลตภณฑนะครบแตตวผลตภณฑอยางเดยวมนกไมมประโยชนมนตองมการเปลยนความคดเกยวกบบานเกยวกบทพกอาศยกคอกระบวนทศน (Paradigm)ตองเปลยนไปตวสถาบน (Institution) กตองปรบเปลยนองคกรทเกยวของ กฎหมายทเกยวของลวนตองเปลยนความคด ไมอยางนนมนกเปนเพยงไอเดยหนงทผดขนมาเทานน”

ดงนนนวตกรรมเมองทจะเกดขนตองถกขบเคลอนดวยหวงโซทง6ดานเมองนาอยจงจะเกดขนอยางแทจรง และผใชประโยชนกไมไดมเฉพาะคนรวยและ

ชนชนกลางเทานน เพราะถาเปนอยางนน เมองนาอยอาจเปนเพยงเรองของโครงสรางพนฐานตวอาคารหรอสงทเปนวตถเทานน

หากแตนามธรรมอยางเรอง ‘ความสข’ อาจไมกระจายไปถงทกกลมคนทสงกดในเมองกเปนได

The making of Bangkok Innovation

: 24

3G’S3Gในทนไมใชเทคโนโลยการสอสารทสงคมไทยยงไมมแตหมายถงกระแสโลกทเมองอยางกรงเทพมหานครเขาสบรบทเชนนลองไปดวาภายใตบรบทเชนน กรงเทพมหานครตองการนวตกรรมใดมาใชกบเมองและผคนในเมองใหญ

Green CityZero-Carbon House

ภายในชมชนใจกลางเมองมความหนาแนนแตจะเปนความหนาแนนอยางมคณภาพPrivate-mass transportation

เทคโนโลยระบบการขนสงดวยยานพาหนะสวนตวนอยลงโดยใชระบบขนสงแบบ Private-masstransportationมากขนSocial Network Technology

โครงสรางพนฐานระบบการสอสารจะมความเสถยรมากขนสามารถเขาถงไดทกทCarbon footprint

Carbonfootprintเปนปจจยสำคญในการบรหารจดการสงแวดลอมทวโลกการพฒนาและการประยกตใชพลงงานจากขยะ/สงทเหลอใชจะมประสทธภาพมากขนGreen space

มการปลกตนไมเพมพนทสวนสาธารณะขยายตวมากขนพนทสาธารณะมการกระจายตวมากขนโดยทประชาชนในทกชมชนสามารถเขาถงและใชประโยชนรวมกนEco-industry

โครงสรางทวไปของอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอมทถกควบคมดวยมาตรฐานใหมๆ ทเปนมตรตอสงแวดลอมและเปนทยอมรบในเชงปฏบตทวโลกCarbon accounting

เพมประสทธภาพ และระดบความสามารถในการผลตในระดบชมชนทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยผานกลไกcarbonaccountingทเปนทยอมรบทวโลกCar sharing & Car club

มรถยนตระบบCarsharing&Carclubเกดจากกฎระเบยบตลาดหรอนำมนแพงอาจเปนของชมชนหรอกงเอกชน รฐบาลใหเงนอดหนน มการนำระบบเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยเรองเสนทาง ระบบ CarsharingจะเปนจดเชอมระหวางPublictransportกบPrivatecarEco-label / Tax rebate

สนคาทกชนดตองตดฉลากคารบอน

25 :

Google city

Virtual learningรปแบบการเรยนจะเปลยนแปลงจากการยดตดทสถาบน กลายเปนการเรยนร

แบบเสมอนWorking credit

เครดตจากการทำงานเขามาทดแทนเงนตราเพอเปนสอกลางในการแลกเปลยนสนคาและบรการAvatar as personal identity

การเปลยนแปลงรปแบบการระบตวตนของประชากรแบบใหม (ทอาจมากกวาการองผานบตรประชาชน)Medical innovations

แนวโนมระบบรฐสวสดการจะรองรบการใชชวตทงหมด การแขงขนดานธรกจสขภาพทำใหบคลากรสาธารณสขเขาหาประชาชนมากขนในขณะทมการใหความสำคญกบการพฒนาทางดานจรยธรรมทางการแพทยเพอควบคมการบรการทแขงขนกนอยการปองกนการไมยอมรบคนไขของระบบโรงพยาบาลเอกชน การพฒนานวตกรรมทางการแพทย (Medical innovations) ทำใหเกดการแขงขนการรกษาโรคเฉพาะทางมากขนSelf-learning & Virtual learning

เกดการปฏรประบบการศกษาทเนนการศกษาดวยตนเอง จากฐานขอมลผานระบบอนเตอรเนตความสามารถของบคคลไมไดพจารณาโดยเนนวฒบตรอกตอไปแตเนนทสมรรถนะของบคคลนนๆเชนการใชประสบการณไปแลกดกรเพอกลายเปนการการนตความสามารถแตไมสามารถเปลยนแปลงไดหมดแตอยางไรกตามมการยอมรบคนจากประสบการณ

: 26

Gray City

Nuclear familyรฐบาลควรพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบคนสงอายยากจนทอยในเมอง

เนองจากจะมคนสงอายทอยตามลำพง ซงเปนผลจากการทมครอบครวมลกนอยลง(Nuclearfamily)Public space for eldery

รฐควรจดใหมมาตรฐานสำหรบโครงสรางพนฐานสำหรบคนสงอาย นวตกรรมทางดานการปฏวตความคด ทจะผลกดนสการเพมสทธ พนทสาธารณะสำหรบคนสงอายเชนพนทในการเดนทางเทามากขนและระบบสาธารณะVirtual access for eldery

การเขาถงเทคโนโลยจะเปนปญหาสำหรบคนสงอายเชนออนไลนคนสงอายจะมไมกคนทสามารถเลนเปนดงนนควรมการพฒนาการใชGPSสำหรบคนสงวยเพอเพมการเชอมโยงทางสงคมรวมถงการสรางSmartcardสำหรบคนสงอายเพอสรางสทธประโยชนสำหรบผสงอายและสรางฐานขอมลของผสงอายSocial enterprise

กจการเพอสงคมมบทบาทมากขนโดยเฉพาะการสรางสรรคนวตกรรมเพอรองรบผสงอาย

27 :

statistic FEaturEs

01Worldในชวงศตวรรษท 20 เรมมสดสวนประชากรทอยใน

เมองเพมมากขนจากรอยละ13(220ลานคน)ในป1900เปนรอยละ 29 (732 ลานคน) ในป 1950 และเพมเปนรอยละ49(3.2พนลานคน)ในป2005นอกจากนยงมการคาดการณวา สดสวนประชากรในเมองจะเพมขนเปนรอยละ60(4.9พนลานคน)ในป2030

สรพร พทยโสภณ

สถตตวเลขทรายงานการเพมจำนวนผคนทยายเขามาอาศยอยในเมองเพมขนอยางตอเนอง และมการคาดการณกนวาตวเลขผคนจะยายถนฐานเขามาอยในเมองขนไปอกในป2030

ตวเลขเหลานสราง‘ความตระหนก’เมอเราลองนกภาพผคนในเมองทมขดการรองรบดานทรพยากรจำกดขณะเดยวกนรายงานสถตตวเดยวกนกอาจสราง‘ความตระหนก’ใหเราเตรยมพรอมรบมอจดการกบเมองในอนาคตเพราะไมอยางนนเราอาจตองอาศยอยในเมองแออดและไดแตบนวา

‘ฉนอยากจะมบานนอกเปนของตวเอง’

0 1950

World, total population

World, urban population

World, rural population

1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

1

2

3

4

5

6

7

8

9The Urban and Rural Population of the World, 1950-2030

Popu

lation

(Th

ousa

nds)

: 28

คณอาจจะอยากมบานนอกเปนของตวเอง

Urbanization

02Continentในป 2005 พบวา ในภมภาคยโรป, อเมรกาใต

และคารบเบยน, อเมรกาเหนอ, โอเชยเนย มประชากรอาศยอยในเขตเมองมากกวารอยละ70ในขณะทภมภาคแอฟรกาและเอเชยมประชากรอาศยในเขตเมองในสดสวนทตำกวารอยละ50(คาเฉลยของโลกเทากบรอยละ48.7)อยางไรกตามไดมการคาดการณวาในป2030ประชากรในแอฟรกาและเอเชย จะยายมาอาศยในเขตเมองมากขน(มากกวารอยละ50)

03Tokyoในป 2015 มการคาดการณวา

โตเกยวจะเปนเมองทมประชากรมากทสดในโลก(35.5ลานคน)เชนเดยวกนป2000และป2005รองลงมาไดแกมมไบ (21.9 ลานคน) และเมกซโกซต(21.6ลานคน)

04Thailandเทาทผานมาในการศกษาเรองเกยวกบ

ความเปนเมองของประเทศไทยเราวด‘ขนาดความเปนเมอง’ (Degree of Urbanization)ดวยอตราสวนของประชากรทอาศยอยในเขตเทศบาล ความเปนเมองในประเทศไทยไดขยายตวขนจาก18.97ลานคนในป1990(รอยละ 31 ของประชากรทงหมด) เปน 23ลานคน(รอยละ36.1ของประชากรทงหมด)ในป2010

05Communityพนทชมชนและสงปลกสรางเพมขนจาก

รอยละ0.5 ในป 1980 เปนรอยละ4.6 ในป2006-2007

0 WORLD AFRICA ASIA EUROPE LATIN AMERICAAND

THE CARIBBEAN

NORTHERNAMERICA

OCEANIA

14.7

25.4

39.3

24.0

50.7

16.9

39.8

54.1

65.661.2

77.4

63.9 62.0

71.573.873.8

80.8

87.084.3

50.5

42.0

72.279.3

37.2

29.0

49.7

89.9

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Perc

enta

ge o

f po

pulation

in

urba

n ar

ea

1950 1975 2005 2030

70.8

31.4 Million people

49%32.4 Million people

51%Male

Female

(Million people) Million peopleYear Total Population Population in Urban Area

Percentage

1960

1970

1980

1990

2000

2010 (est.)

34.43

26.25

44.82

54.55

60.92

63.78

3.27

4.55

7.63

10.22

18.97

23.04

12.5

13.2

1.7

18.7

31.1

36.1

31.4 Million people

49%32.4 Million people

51%Male

Female

(Million people) Million peopleYear Total Population Population in Urban Area

Percentage

1960

1970

1980

1990

2000

2010 (est.)

34.43

26.25

44.82

54.55

60.92

63.78

3.27

4.55

7.63

10.22

18.97

23.04

12.5

13.2

1.7

18.7

31.1

36.1

ทมา:1. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2006). World Urbanization Prospects: The 2005 Revision. Working Paper No. ESA/P/WP/200.

2. สำมะโน ประชากร พ.ศ. 2503 (สำนกงาน สถต กลาง มปป.) สำมะโน ประชากร และ เคหะ พ.ศ. 2513 – 2543 (สำนกงาน สถต แหง ชาต มป ปก, มปปข, มปปค, 2545) อาง ใน ปราโมทย ประสาท กล สรย พร พน พง และ ปทมา วา พฒน วงศ. ’ระเบด คน เมอง ใน ประเทศไทย’. ใน ประชากร และ สงคม 2550. วร ชย ทอง ไทย และ สรย พร พน พง. บรรณาธการ (นครปฐม: สำนก พมพ ประชากร และ สงคม, 2550).

3. ขอมล ป 2553. วทยาลย วจย ประชากร และ สงคม มหาวทยาลย มหดล.29 :

vision [ t e x t ] กองบรรณาธการ[ p h o t o ] อนช ยนตมต

: 30

เมอง นา อย ของ คณ ม ลกษณะ อยางไร แนนอน วา หาก คณ ยน อย บน พน ฐาน ของ ศาสตร ใด ศาสตร หนง คณ ยอม มอง เหน ‘เมอง’ ใน มม ท แตก ตาง ไป จาก คน ท ยน อย ใน อก ศาสตร หนง คลาย ทำนอง วา เรา สวม แวน ชนด ใด มองไม วา จะ ยน อย บน ศาสตร ใด หรอ สวม แวน ชนด ไหน จดรวม ของ ความ คด เกยว กบ ‘เมอง นา อย’ นา จะ ม อย

เมองนาอย

01

ในกรงเทพมหานคร เรามกเหนพนทวางสาธารณะ(Publicopenspace)อยมากมายไมวาจะเปนลานกวางหนาหางสรรพสนคาลานหนาอาคารสำนกงานรวมถงโถงภายในตวอาคารสวนสาธารณะบาทวถฯลฯ

แตในมมมองของดร.ไขศรภกดสขเจรญความหมายทปรากฏจากการใชประโยชนจาก ‘พนทวางสาธารณะ’ มความลกลน ไมเตมเตง และมความคาบเกยวอยกบ‘การเมอง’

จะเหนไดจากคำท ดร.ไขศร ใชเรยกระหวาง‘Openspace’กบ‘Publicspace’

“ทโลง(Openspace)ในบรบทของสงคมไทยยงไมเปนทคนเคยเทาไหรคนไทยไมคอยมวฒนธรรมทอยในทโลงอาจเนองจากสภาพภมประเทศภมอากาศทรอนดวยOpenspaceในแงของเมองหมายถง‘ทโลง’โดยนยของมนเปนทรกนในหมนกวชาการนกออกแบบผงเมองกคอพนทสาธารณะ(Publicspaces)

“พนทวางสาธารณะหรอPublicopenspaceมความคาบเกยวกนเพราะ‘ทโลง’หรอพนทเปดโลงบางจดไมไดเปนพนทสาธารณะ”ดร.ไขศรกลาว

ในมมมองของ ดร.ไขศร คนไทยจะใชพนททางสงคมทเลกและแคบ “อยระหวางลานบานคยกนนงผาถงมานงคยกนสบายๆ”ดงนนพนทวางสาธารณะจงไมถกใชเตมอรรถประโยชน

ในแงทฤษฎ พนทวางสาธารณะ ควรเปนพนททเหมาะสมกบคนทกเพศทกวยเชนเดกหนมสาวคนแกคนพการสามารถเขาใชประโยชนไดดร.ไขศรบอกวาพนทวางสาธารณะควรใชไดเกอบจะ24ชวโมงแตขอเทจจรงคอ

“กเปนททราบ เชน ทคณยกตวอยางลานหนาหางสรรพสนคาแหงหนงวาไมสามารถใชไดตลอดทงวนใชไดในบางเวลาของวนเทานนเรยกไดวามนเปนพนทวางสาธารณะทดดจรตคอทำแลวสวยเหมอนตะวนตกแตไมมใครเขาไปใชได

ผศ.ดร. ไขศร ภกดสขเจรญหวหนาภาควชาการวางแผนภาคและเมองคณะสถาปตยกรรมศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

31 :

“แลวลองนกดวาถาพอคาแมคาเอากลองขาวมานงกนตอนเทยงทลานหนาพารากอนคณวาจะมยามมาไลไหมจรงๆมนเปนเรองของการเมอง(Politics)มนถกเรยกตวเองวาเปนพนทวางสาธารณะแตไมไดเปนตามความหมายของมนจรงๆ”ดร.ไขศรกลาว

ในการคนหาลกษณะพนทวางสาธารณะทเหมาะกบภมลกษณะของเมองไทย ดร.ไขศร พบวามหลกการอย 5 ขอ “ซงลมลางทฤษฎตะวนตกโดยสนเชง”

ดร.ไขศร ขยายความวา พนทวางสาธารณะทจะประสบความสำเรจสำหรบเมองไทย “ตองเปนพนทเลกๆเรยงตอกนมองไมเหนกนภายในคราวเดยวนกภาพสยามฯออกไหมคะ”เธอวา“มนตองเปนซอกซอยทมองไมเหนในทเดยวแลวมนจะเหมอนพนททเราไปคนพบเอง คนไทยไมชอบอยทโลง อะไรทดเปนทางการดเหมอนจดตงจะเรมเกรงแลว...จะเสยตงคไหม”

ประการตอมา ตองมรมไมหรอรมเงาทบรรเทาแสงแดด ประการทสาม ดร.ไขศร เหนวา ควรเปนพนททสามารถอนญาตใหคนนงพนได “สมยกอนเรานงทานขาวตองนงกบพนชนเขาขนมาขางหนงตบเขาฉาดคยกนสนกเราไมไดเปนวฒนธรรมนงเกาอพนทวางสาธารณะเปนเหมอนภมทศนวฒนธรรมอยางหนงมนมาจากวถชวตการกนการอย มาจากลกษณะของสงคม”

ประการท ส ตองอย รมนำ ซ งตามหลกสถาปตยกรรมจะชวยในการระบายอากาศและประการสดทายตองมอาหาร“คนไทยหนไมพนตองมอาหารอยใกลๆสงเกตดลานอะไรกตามถามรถเขนขายของ...เรากนไดตลอดคะคนไทยถงไหนถงกนคะซอมานงกนจกขาวเหนยว...คนตรม”

คณสมบตสำคญของพนทวางสาธารณะในความคดของ ดร.ไขศร ตองเปนพนททผอนจงหวะชวตคนเมองใหชาลง

“ตรงนเปนสงทกรงเทพฯ ไมคนเคย ฉนมองวาตรงนกลบเปนขอเสยทำใหคนทอยในกรงเทพขาดความคดสรางสรรค นเขาสประเดน ‘เมองสรางสรรค’(Creativecity)เลยวานกประดษฐในสมยกอนไมวาจะเปนโทมสอลวาเอดสนหรอใครกตามทประดษฐสงยงใหญแกโลกเขาเหลานตองมเวลาวาง(Freetime)ทจะอยนงๆ ตรงนเปนองคประกอบหนงของเมองทจำเปนตองม”

เครองชวดวา‘พนทวางทางสาธารณะ’ใดสำเรจหรอลมเหลวดร.ไขศรบอกวา3T

TตวแรกคอTypeofpeopleเปนพนททเออแกคนทกเพศทกวย

TตวทสองคอTimeเปนพนททเออใหใชตลอดชวงเวลาของวน

TตวทสามคอTypeofactivityเปนพนททเออใหทกกจกรรมอนหลากหลายจากคนหลายกลม

ถอดความหมายของ ดร.ไขศร ‘พนทวางทางสาธารณะ’คอการเปดโอกาสใหคนในสงคมมโอกาสใชและเขาถงอยางเทาเทยมอยางทดร.ไขศรกลาวไวชวงทายนาสนใจยง

“เมองควรเปนพนทสำหรบคนสวนใหญ แตคนสวนใหญของเมองไมมรถ แตเรากลบยอมใหพนท 80เปอรเซนตของหนาตดถนนเปนพนทของรถ ซงมคนใชรถประมาณ 30 เปอรเซนต แมกระทงสะพานลอยเมองไหนทมสะพานลอยคอเมองทคนยอมจำนนตอรถเมองทพฒนาแลวจะไมมสะพานลอยเดดขาด เพราะเขาจะไมยอมใหคนสวนนอยซงใชรถมอำนาจเหนอคนสวนใหญซงเดนเทา

“ตรงนเปนการใชพนทสาธารณะอยางหนงไมใชลานโลงอยางเดยว แตหมายถงการแยงชงความเปนเจาของพนทในเมองดวย วาเมองไหนใครมวสยทศนในการเลงเหนวาใครเปนใหญกวาใครคนไทยมสะพานลอยกเดนขาม...ไมมทางเลอก ทางเทาไมมดวยซำในบางซอย

“สงเกตไหมวาคนขบรถมกรสกวาเปนใหญ คนขามทางมาลายจะตองเกรงใจมาก เวลารถหยดให กมหวขอบอกขอบใจมาก...จะบาเหรอ จะขามทางมาลายตองมาขอบคณเขาอกแตฉนวามนกำลงจะดขนกรงเทพเรยกไดวากำลงเปลยนแปลงอยางชาๆ เพราะกำลงจะเปลยนจากระบบถนนเปนระบบราง เมองในระบบรางเปนเมองทคนเดนเทาเปนใหญมนจะดขนคะ”

เมองไหนทมสะพานลอย

คอเมองทคนยอมจำนนตอรถ

เมองทพฒนาแลวจะไมม

สะพานลอยเดดขาด

เพราะเขาจะไมยอมให

คนสวนนอยซงใชรถมอำนาจ

เหนอคนสวนใหญซงเดนเทา

ตองเดนเทาหรอใชรถกเปนโซลารเซลลหรอปนจกรยานซงไดประโยชนหลายอยางกลบมาคนไดออกกำลงกายเราไดเพอนรวมทาง มความสมพนธกนมากขนจากการปนจกรยาน ไมใชอยแตหนาจอคอมพวเตอร ไมมปฏสมพนธกน”

หลกการของ รศ.ชนนทร ทำพนทวางเปลาใหเปนประโยชน

“สมมตสเกลเมอง เรามถนนสายหลกอยแลวจรงๆ แลวเราไมจำเปนตองของบประมาณตดถนนเขาไปขางในหรอกครบ นนเราไปสรางปญหาเพมตางหากเมอตดถนนทดนขางๆกเปนทดนราคาแพงทดนขางในเปนทดนตาบอดทำไมเราไมเอาทดนตรงนมาใชใหเปนประโยชน

“ทำไมเราไมเอาจกรยานกลบมา แลวเรากทำทางจกรยานทปลอดภยและชดเจนใหเขา แตตองแยกจากทางเทานะครบตองแยกความปลอดภยจากคนเดนทางเทาเวงทเปนทดนตาบอดกทำเปนสนามกฬาบางสวนทำสวนสาธารณะ

“หรอบางสวนจะทำหางสรรพสนคากได...เพออะไร เพอไดใชทตรงนนใหเกดประโยชน แตวาตองทำใหเปนเมองทนาอยบางแปลงเราจะปลกผกกนไหมเราจะปลกปากนไหมทกวนนเราบรโภคกนมากเกนไปปาลดลงมากแตรถยนตในกรงเทพฯมแตเพมขนถนนจะไมพอวงกนอยแลว”

โลกพยายามหาพลงงานทางเลอกมาทดแทนเชอเพลงฟอสซลและถานหนซงปลอยกาซเรอนกระจกสง เมอโลกไมเหมอนเดม ถาคนไมเปลยน จะอยกนอยางไร

02รศ.ชน นทร ทพ โย ภาสคณะสถาปตยกรรมศาสตรสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

“ทำไมคนเราไมชอบขนสะพานลอย” รศ.ชนนทรทพโยภาสเกรนถามและตอบเองวา“กความสง5.2เมตรเหนแลวกเหนอยใจ”

เวลาสรางบาน เรามกเลอกสงทดทสดใหบานแตเมอสรางเมองกลบตางไป

รศ.ชนนทร ยกตวอยางการเลนระดบพนของบานหากปรบเอามาใชในการออกแบบวางผงเมองซงเปนสเกลทใหญกวาบานเขาบอกวานคอเรองเดยวกน

เรยนจบปรญญาโทดานสถาปตยกรรมเขตรอน ปจจบนสอนระดบปรญญาตร คณะสถาปตยกรรมศาสตร และปรญญาโทสถาปตยกรรมเขตรอน สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณลาดกระบง

งานททำเกยวของกบพลงงาน พลงงานในทนกคออาคารประหยดพลงงานหรอเมองประหยดพลงงาน

“ผมเปนคนทชอบยงปนนดเดยวไดนกหลายตวประเดนคอวาเราลองเลอกสงทดๆเกบไวไหมอนไหนไมดเรากใชมนนอยลงหนอย ยกตวอยางเชน ถาเปรยบเทยบผงมหาวทยาลยทเคยทำมาแลวแปรเปนสเกลเมองทำไดอยางไร...ทำไดครบ

“ผงแมบทมหาวทยาลยทเคยเสนอไป ผมพยายามใหรถยนตวงโดยรอบ แตขางในไมมรถวงนะ

โลกพยายามหาพลงงาน

ทางเลอกมาทดแทน

เชอเพลงฟอสซลและถานหน

ซงปลอยกาซเรอนกระจกสง

เมอโลกไมเหมอนเดม

ถาคนไมเปลยน

จะอยกนอยางไร

: 32

03ผศ.ดร.อภวฒน รตนวราหะ ภาควชาการวางแผนภาคและเมองคณะสถาปตยกรรมศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

เมองนาอยในความหมายของ ผศ.ดร.อภวฒนรตนวราหะ แหงภาควชาการวางแผนภาคและเมองคณะสถาปตยกรรมศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยแคมทางเดนเทาสวยๆตนไมใหรมเงามระบบขนสงมวลชนระดบไฮเทคอาคารลำสมยนนไมพอ

หากคนทอาศยอยในเมองไมสามารถดำรงชวตตามความปรารถนาของตนได

“เมองนาอยคอเมองทคนสามารถใชชวตไดโดยทสามารถดำรงชวตดานเศรษฐกจสงคมไดตามทตวเองตองการโดยไมใหคนอนเดอดรอน”เขาวา“แตอกประเดน

“รถBRTผมสงสยวาทำไมไมใชโซลารเซลลทำงายนดเดยวแตไมทำกน ผมเคยไปหลายมหาวทยาลยตกเรยนม 4 ชน เดกใชลฟททกคน แตอาจารยวงขนลงบนไดเราสรางนสยขเกยจใหเดกหรอเปลาหรอเดกมนเปนแบบนนเอง…กแปลกเหมอนกนนะเดกนกศกษามหาวทยาลยยงหนมแนนทงนนเลย แตไมยอมเดนขน4-5ชนเทานนเอง”

ในฐานะทคลกคลกบงานสถาปตยกรรมเขตรอน รศ.ชนนทร มองสถาปตยกรรมทปรากฏในบานเมองเราวา

“ถาพดถงอาคารทเหมาะสมในเมองเขตรอนอยางบานเรา...เหมาะสมไหม กตองบอกวาไดในระดบหนง แตถามวาถงขนทอยากใหเปนหรอเปลา ผมวายงนอยเกนไป ไมไดเถยงวาสถาปนกกตองสรางสรรคงานตามทตวเองคดวานาจะทำใหเมองดขนแตวาเรองของการแกปญหาเรองพลงงานผมวายงมองนอยกนไปหนอยไหม

“เหมอนคดวามสตรสำเรจ มเพอนผมหลายคนโทรมาถามวาบอกสตรสำเรจใหเขาไปสรางบานประหยดพลงงานไดไหม บอกสตรสำเรจใหเขาไปออกแบบอาคารประหยดพลงงานไดไหมซงสตรสำเรจแบบนมนกอใหเกดโทษนะครบ

รศ.ชนนทรมองวาสตรสำเรจไมมแตตองปรบตามสภาพพนททตางกน และความสำเรจของการออกแบบผงเมองคอการสรางทางเลอกแกคน และมนจะเปนหนทางทดตอโลกเอง

“ถามวาทางจกรยานคอคนไมเหนอย แตถามวาทางเดนเทาคนเหนอยไหม...ใช คนเหนอย แตจรงๆแลวถาเราไมอยากเดนกขนรถไฟฟารถใชพลงงานแสงอาทตยถาดจากผงกรงเทพฯกเกดไดอกนะเพยงแตเราไมตงใจทำเทานนเอง

“ผมไมไดปฏเสธเทคโนโลยนะทผมบอกวาอยากยงปนนดเดยวไดนกหลายๆ ตว รถไฟฟาสะดวกไหมผมกวาสะดวกแตกควรมขดจำกดในการใชจกรยานดไหมมขอดคอเรองการออกกำลงกาย แลวทำไมเราไมเอาบางสวนมาใชปนกนละ ใครไมอยากเดน ไมอยากปนจกรยานกใชถนนสายหลก หรอจะไปตอรถไฟฟากไดควรมทางเลอก”

รศ. ชนนทร เชอวา สงยงใหญเกดจากสงเลกมากอนการออกแบบบานของตวเองเปนบานประหยดพลงงานกสามารถขยายตอไปไดในสเกลเมอง หากตงใจจรง

“อาคารประหยดพลงงาน(Energybuilding)ทผมเหนจรงๆแลวถาเปนไปไดลองสำรวจอณหภมของกรงเทพฯยอนหลงไปสก25ป...เชอไหมอณหภมใกล

เคยง25องศาเซลเซยสแตพอมนรอนขนๆเรากมาแกดวยวธอนผมไมโทษวามนรอนดวยวธอะไรแตประเดนอยทวาทำไมเราไมหนมาออกแบบอาคารทใช...อะไรดผมอยากใชคำวาวถธรรมชาต

“บานผมเองเปนบานทดลองนะ ผมพยายามดไซนใหมนเปนบานประหยดพลงงานดวยวถธรรมชาตผมวาถาบานหลงนสำเรจไมตองเปดเครองปรบอากาศเลยไดไหมบานผมอยแถวเมเจอรรชโยธนคอนขางในเมองเหมอนกนนะถาเราทำสภาพแวดลอมรอบบรเวณใหเยนกอนการแกปญหาจะงายขน

”ผมวาเปลยนคนเปลยนไมยากแตหวตางหากทไมแอกชนแลวกไมทำอยางจรงๆจงๆ”

33 :

เมอป 2549 ผศ.นคม บญญานสทธ เสนอไอเดยโครงการกอสรางทางจกรยานยกระดบบนถนนมตรภาพในจงหวดนครราชสมาไอเดยนมาจากการทเขาเฝามองปญหาการจราจรในชวโมงเรงดวนของเมองโคราช

04ผศ.นคม บญญานสทธ อาจารยประจำสาขาวชาการจดการผงเมองคณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตรมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน

หนงสำหรบเมองนาอยกคอเรองความเปนธรรม เมองอาจจะดนาอยไดในเชงวตถ มทางเทา มตนไม แตวาตราบใดกตามทเมองนนไมมความเสมอภาค เหลอมลำมากหรอไมเปนธรรมผมวาเมองนนกไมนาอย”

สำหรบเมองนาอยของ ผศ.ดร.อภวฒน เรองรปธรรมอยางโครงสรางพนฐานตองสอดคลองและเดนไปพรอมกบเรองนามธรรมอยางการลดความเหลอมลำและความเสมอภาค

“สงทนวตกรรมมนมมนตองทงหมดมนไมใชแคไดออกมาเปนผลตภณฑแลวจบมนมทเรยกวาผลตภณฑกระบวนการ การบรการ กระบวนทศน สถาบนหรอองคกรโพสชนทงหมดมนควรไปพรอมกน”

เขาบอกนวตกรรมเมองไมใชไอแพดทพอใจกซอไมพอใจกไมซอ แตสงทเรยกวานวตกรรมเมองนนครอบคลมคนสวนมาก ซงลวนแตตองอาศยเมองรวมกน

“นวตกรรมเปนสงจำเปนทผใชตองมารวมสรางดวย นวตกรรมเมองมนคดเปนเสนตรงเหมอนสนคาไมได เพราะมนมผลกระทบตอคนหมมาก แนนอนมคนไดและเสยประโยชน มนไมใชไอแพดทคณขายไดกจบมนจงจำเปนทตองมผใชหรอผมสวนไดเสยมารวมผลตกระบวนการตงแตแรกมากรองนวตกรรมทจะเกดขน”

ดงนนจงจำเปนตองสรางกลไกทผศ.ดร.อภวฒนเรยกวากลไกการตอรองของคนในสงคม

“นวตกรรมทมขายในตลาดการตดสนใจวาไมเหนดวยกคอไมซอกจบ แตนวตกรรมเมองมนทำแบบนนไมได ถาเปาหมายของเราอยางคนจนไมมโอกาสตรงนกตองกลบไปดวาทรพยากรเราเอามาจากไหน ซงทายสดหนไมพนกระบวนการทางการเมอง

ไมไดหมายถงนกการเมองอยางเดยว แตคอกระบวนการตอรองของคนในสงคมตองมาพดจาหารอกนวามนมทางเลอกแบบนเราจะเอาไหมสวนนผมวามนเปนสวนหนงของสถาบนไมไดหมายถงแคองคกรแตคอแนวทางการสรางแนวทางการแกปญหา กลไกทสำคญทจะรองรบนวตกรรมเมองคอกลไกการตอรอง ผมใชคำวาปรกษาหารอรวมหารอกลไกในการรวมหารอของคนในสงคม”

จากรายงานทผศ.ดร.อภวฒนรวมทำในโครงการวจยระบบนวตกรรมเมองในเอเชย (อานรายละเอยดในFeature) โดยมองบรบทสงคมทกรงเทพมหานครกำลงจะเขาสกระแสโลกอยาง3GsไดแกGreen(เมองสเขยว)Google (สงคมออนไลน) และGrey (สงคมผสงอาย)คำถามมวาแนวโนมทเซตขนลวนตอบโจทยชนชนกลางทงๆทแนวคดของนวตกรรมเมองคณคาสวนหนงของมนคอการสรางความเปนธรรมลดความเหลอมลำ

“ถาเราคดวาคณคาหนงทเราใหความสำคญคอความเปนธรรมเรากตองกลบมาตอบวาในเมองทม3จมนวตกรรมใดบางทชวงเหลอคนจนในสงคมนน กใสเขาไปไดเลย พวกเทคโนโลยดจตอลหรอสงทใหคนแกทเปนคนจนไดประโยชนไหม แลวมนมนวตกรรมอะไรบางทเขาไดประโยชน ผมคดวานวตกรรมในตวมนเองมนยงไมมคณคาอะไรสำหรบใครโดยเฉพาะมนตองการสรางกระบวนการ วธการใหตวมนครอบคลมมากทสดมไอเดยหนง เอาแพทยทางไกล ในอนาคตคนแกมากขนกจะมแพทยทางไกลคำถามคอนวตกรรมแบบนชวยคนแกทจนไดไหม โดยปกตคนทไดใชนวตกรรมกอนคอคนทรวยแลวลงไปคนจน มนกเปนคำถามตอในเชงนโยบายวาคณจะสรางนวตกรรมยงไงใหคนรวยคนชนกลางคนจนใชไดดวย

“ถาเราคดแคตวผลตภณฑ คนทจะไดใชคอคนรวยคนชนกลางแตถาคณคดตอถงกระบวนการอะไรสถาบนไหนอนนถาเคลอนไปหมดมนจะไมใชแคผลตภณฑใหม”

: 34

นครราชสมาเปนเมองทมถนนมตรภาพเปนเสนเลอดใหญทอดยาวผาเมอง ตงแตชวงโรงเรยนราชสมาวทยาลยไปจนถงแยกทาชางมอาคารและกจกรรมเกยวกบธรกจการศกษาขนาบขางสองฝงถนนไปตลอดแนวระยะทาง 8 กโลเมตร ในชวโมงเรงดวนระยะทางเพยง 8 กโลเมตรอาจบนดาลใหใครตอใครอยากมปกบนไดเหมอนนก “จดทมนกระจกตวจรงๆไมนาจะครอบคลมถง4กโลเมตร” เขาอธบายใหเหนความหนาแนนของการจราจร “มงานวจยชวาในระยะทาง4กโลเมตรเราจะไมคดวาเปนภาระ แตพนจาก 4 กโลเมตรไปเรมไกลพอเอาแนวคดนมาจบแตละเมองในไทยถาเราทำระบบจกรยานทปลอดภยกสามารถแกปญหาทงระบบได” เขาตงคำถามกบตวเองวาเหตใดคนไทยไมนยมขจกรยานคำตอบคอความไมปลอดภยการสรางวฒนธรรมการขจกรยานอาจตองเรมสรางโครงสรางพนฐานหรอ‘ทางจกรยาน’กอน “วธทงายคอสรางเลเยอรใหมนซงอยขางบนใหมนไปลอยอยขางบนมนกเหมอนรถไฟฟานนเองเรากทำลานคอนกรตไวใหตวยานพาหนะกคอจกรยานผมคดงายๆแคนนผมกเอาโคราชมาเปนตนแบบ” ไอเดยของผศ.นคมมอยวาสรางทางจกรยานยกระดบ(ลองนกรางรถไฟฟาBTS)สถานทสำคญในเสนทางของโครงการจะทำตวสถานโดยดงเสนทางเชอมตอตวสถานแตละสถานเดกมาโรงเรยนขจกรยานเขาสสถานทโรงเรยนของเขาเชอมตออย คาเขาใชเสนทางจกรยานลอยฟานกำหนดไวท5บาทเขาสสถานใดกจาย5บาทผใชสามารถนำจกรยานมาเองหรอยมจกรยานทจะมใหบรการสถานละ50คนโดยหยอดเหรยญ10เขาไปแลวลอคจกรยานจะคลายออกเมอใชเสรจนำจกรยานจอดไวในลอคเดมเหรยญ10จะคลายออกมาสกระเปาผใชดงเดมสรปการเขาใชทางจกรยานยกระดบนมคาใชจาย5บาท–ถกกวารถโดยสาร หลงจากเสนอไอเดยออกไป คำถามมากมายยอนกลบมายงผศ.นคมมทงคำถามประเภท‘อยากดงหรอเปลา’‘ปลอดภยจรงไหม’ฯลฯ บางคำถามเขาตอบกลบไปวา “คณใชทศนคตของการขบรถยนตเพราะเวลาเราขบรถแลวมการชนกนบนถนนถาคณลงไปชวยมนอาจจะทำใหเกดอบตเหตซำซอนอกเพราะมนอยกลางถนนแตจกรยานไมเปนอยางนนถามอบตเหตเขาจะรบกนชวย” บางคำถามเปนคำถามใหญในเชงความคมคาตอการลงทนดวยตรรกะของระบบขนสงมวลชนทตอง

ขนยายประชากรในปรมาณมากๆเขาเลอกตอบวา “ถาไปตความอยางนนเมองในตางจงหวดใน1ชวโมงคนไมเดนทางถง3หมนคนไมเหมอนกรงเทพฯถาไปลงทนโครงสรางขนสงมวลชนอยางทเปนมาตรฐานกรงเทพฯเมอไหรกเจงเพราะกโลเมตรหนงมนเปนเงนพนลาน “ผมเชอวาถาโครงการนมคนดนใหเกด มนจะเปลยนเมองชนบทเลยกรงเทพไมเหมาะกบโปรเจคทนเพราะกรงเทพมถนนสายหลกมากกวาหนง แตตางจงหวดพงพาถนนเสนหลกทเปนถนนเสนเดยวถามการสรางเมอไหรมนจะเดนหนาไปเองเมอเจอปญหาเขาจะปรบฐานความรไปเอง” บางคำถามถามวา สรางแลวจะมคนใชเหรอเพราะคนไทยไมนยมขจกรยานเขาเลอกตอบวา “ยงไงคนกใชผมยนยนเลยเพราะทกวนนปญหารถตดในโคราชมนเรมจะรนแรงมากขนยงปญหารนแรงเทาไหรโครงการนจะกำไรมากเทานนเวลาทรถตดอยแลวเราเหนคนสวนหนงขจกรยานลอยบนฟา แลวไปมากนได ทศนคตคนจะเปลยนแลว ทำไมเขาคลองกวาเรา” เมองโคราชกำลงแกไขปญหาการจราจรมหลายไอเดยทงสรางทางลอดอโมงคตดถนนผานหลงสถานทสำคญฯลฯและโครงการทางจกรยานยกระดบกเปนหนงในไอเดยนนซงตองยอมรบความจรงวามนถกจดใหอยในตวเลอกลำดบทายๆ ในอก10ปขางหนาเขามองวาโคราชจะเตบโตกลายเปน ‘กรงเทพมหานครนอยๆ’ ถาไมทำทางจกรยานยกระดบ “แตถาทำ-โคราชจะเปนเมองจกรยาน”เขาวา“ผมไมรกายภาพของจงหวดอนเปนไง แตโดยเงอนไขของระบบน กายภาพทพงพาถนนสายหลกสายเดยวควรเอาระบบนไปวางมนมแนวโนมจะแกปญหาได” ไอเดยของ ผศ.นคม และเสยงตอบรบโครงการของเขาทำใหเรานกถง‘กาลเลโอ’ การตอสระหวาง ‘ความคดใหม’ กบ ‘ความคดเกา’ การตอสระหวาง ‘ความเคยชน’ กบ ‘การเปลยนแปลง’ จำเปนตองมใครสกคนทออกมายนดานหนาเพอเถยงกบคนหมมากในทำนองเดยวกบทกาลเลโอเคยเถยงกบผคนในยคสมยเดยวกบเขามาแลววาโลกนะกลม คงตองเถยงจนคอเปนเอน

อานขอมลเพมเตมท http://inud.org เกยวกบโครงการจกรยานบนทางยกระดบ

35 :

พดถงอมพวาภาพบงคบทเหนคงไมพนตลาดนำเรอหงหอยวถทองธรรมชาตฯลฯภาพจำเหลานสวนหนงเกดจากการเสรมศกยภาพทนของชมชนดวยเครองมอทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ในวนทHorizonเดนทางไปอมพวาเพอพดคยกบพอเมอง-รอยโทพชโรดมอนสวรรณบรรยากาศการพดคยแกลมดวยเสยงจอแจของธรรมชาตและยงมคณพรวงศจาตรงคกลรวมใหขอมล

และเลาเรองสนกๆรวมไปถงผเชยวชาญจากiTAP-IndustrialTechnologyAssistantProgram(โครงการสนบสนนการพฒนาเทคโนโลยของอตสาหกรรมไทย) สวทช. เปนหนวยงานทเขารวมประสานในการพฒนาทกษะและความสามารถของผประกอบการอมพวา

นายกเทศมนตรตำบลอมพวาเปนบคคลหนงทรเรมสรางสรรคอมพวาจากเมองรางกลายมาเปนเมองทมมลคาทางเศรษฐกจเขายำวาเปนเพยงผนำเทานนพระเอกตวจรงคอ‘คนใน’ทเปนเจาของอมพวาโดยมผชวยพระเอกเปนวทยาศาสตรเทคโนโลยและนกวจย

แมกวาจะเขาขากบพระเอกไดกไมเบอไมเมากนมาระยะหนงวนนทงชาวบานและนกวจยรวมทำงานเขาขากนจนสรางผลตภณฑใหมๆ ทตอยอดจากภมปญญาทม

อยในทองถนแตพรงน–อมพวาอาจเปนเวนสแหงบรพาทศ

[ t e x t ] กองบรรณาธการ[ p h o t o ] ศภโชค พเชษฐกล

กอนจะเปนเวนส

intErviEw

: 36

อยากทราบฉากเรมตนของอมพวา

สงคมไทยยคกอนทศวรรษ2500ระบบคมนาคมของเราอยกบนำแตพอเรามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท1เรมมการพฒนาโครงขายการคมนาคมทางบกเรอทเคยใชสญจรขนสงสนคากลดความสำคญลงอมพวาเปนชมชนทมระบบคมนาคมทางเรอพอถนนเกดคนทเคยใชเรอไปกรงเทพฯกเลกใช เมอเรอไมมาพกทอมพวา คนอมพวาคาขายลำบากชมชนถกลดบทบาทความสำคญลง

ในป 2545-2546 เรยกไดวาเปนความโชคดบนความโชคราย พอกลไกเศรษฐกจถดถอยกไมเกดการลงทนหองแถวไมทอยรมคลองเปนรอยปไมไดถกรอทง เพยงแตอยในสภาพทรดโทรม ถาเศรษฐกจคกคกหองแถวนนกอาจกลายเปนตกแถวไปแลว กเรยกไดวาเปนความโชคดบนความโชคราย

เราเปนพนทนำรองในโครงการของรฐ ‘อนรกษ

ศลปกรรมสงแวดลอมทางวฒนธรรม’ ซงทางกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมคดเลอกเราเปนพนทนำรองโดยมงบประมาณสนบสนน สภาพอาคารกอนมตลาดนำ...รางอยางนเลยนะครบ(ชใหดรป)เรากเลยมาเรมโครงการจากการปรบปรงตวอาคาร

สงทจะตองขบเคลอนอนดบแรกคอถาเมองจะอยไดตองแกไขปญหาเศรษฐกจ เรากมองวาจะแกปญหาอยางไร อาจจะเอาโรงงานมาตงเพอจดจางแรงงานกไดนะครบ เขาเรยกเครองมอในการแกไขปญหาเศรษฐกจ หรอจะทำการทองเทยวใหเปนอตสาหกรรมทองเทยวกได แตสดทายเราเลอกการทองเทยวมาแกไขปญหาเศรษฐกจโดยเปนการทองเทยวทคนในชมชนเปนเจาของ

นนหมายถงตองสรางผประกอบการภายในใหเขาเปนตวขบเคลอนเศรษฐกจเรากเรมคนหาตวเองวาอมพวาเองมคณคาดานไหนบางเราพบวาคณคาของชมชนอมพวาม3มตมตแรกดานประวตศาสตรคอทนเปนทประสตของรชกาลท 2 ‘บางชางสวนนอก บางกอกสวนใน’ ทนเปนชมชนของคนไทยภาคกลางทยงมตวตนยงมมรดกอย ชวตของคนไทยภาคกลางมนลมสลายไปเพราะโครงขายคมนาคมนนทบรวนนกไมเหนตวเมองนนทแลว ปทม-รงสตกไมเหนแลว

มตทสอง เรามองเหนวาโครงสรางเดมยงคงอยยงมบทบาททางประวตศาสตรศลปวฒนธรรม ดงนนเมอวถชวตผกโยงกบศลปวฒนธรรมประเพณกตามมาดวยกจกรรมจะแหขนหมากกแหทางนำกจกรรมทผกโยงกบกบภมสงคมของทองถน และยงเปนบานเกดของครเออสนทรสนาน(สนทราภรณ)

มตทสาม อมพวาอยบนพนทลมฝงอาวไทยเรากไดอทธพลจากนำขนนำลงมนมทงระบบนเวศมนำจดนำเคมนำกรอยเกดความหลากหลายทางชวภาพ...ซงสำคญแลวระบบนเวศคอนขางสมบรณ จะทำอยางไรใหเกดคณคาทางเศรษฐกจ สงเหลานกเปนตนทนในการเรม

ตอนซอมแซมอาคารชาวบานกถาม“นายกฯ ซอมใหทงทขอเปนตกปนใหหนอย”เรากบอกเดยวคนจะมาเทยว เขากสงสยใครจะมาเทยวใครจะมานอนเหนแตคนออกไปจากเมองนมาเกอบ30ปสดทายสงทจดประกายใหคนหนมามองอมพวา ทกคนกจะถามวา

37 :

อมพวาคออะไรทะเลหรอกไมใชภเขากไมมเพราะอมพวามนไมมคาแรกเตอรชดไปแบบนน

เราเรมจากสงทเคยมอยคอตลาดนำ แตกจกรรมตลาดนำเปนกจกรรมทบรการชมชนไมบรการนกทองเทยว กคอเอาของมาขายระหวางผซอกบผขาย เรากเลยมามองวาจะเอาตลาดนำมาทำใหคนรจกเรากอนเราเรมโครงการเมอ11สงหาคม2547คนไทยรจกดำเนนสะดวกเมอดำเนนสะดวกมจดแขงอยแลว ถาเราจะทำ...ทำไมเราไปทำในจดแขงของดำเนนสะดวก เรากหาจดออนของดำเนนสะดวกซงเราพบวาจดออนของเขากคอจดแขงของเรานนแหละ

1.กลมนกทองเทยวของเขา80เปอรเซนตเปนชาวตางชาตเขาไมไดมองตลาดคนไทย2.เขาเปนตลาดเชา คนตนสายไปกไมทน (หวเราะ) เราเปนเมองรอนยงเราเดนตลาดอากาศมนยงรอนขนจดแขงกคอจดออนแลวกรปทวรทไปดำเนนสะดวกออกจากกรงเทพฯ6โมงเชาแวะดำเนนสะดวก7-8โมงเชา10โมงกกลบกรงเทพฯ

เราจงมองใหมเปลยนกลมตลาดทใหญทสดทอยใกลอมพวาทสดคอทไหนคอกรงเทพฯ10ลานคนพอแลวทำอยางไรใหคนกรงเทพฯเคลอนประเดนแรกคนกรงเทพฯออกจากกรงเทพฯไดชวงไหนกศกรเสาร อาทตย ในเมอถาตอนเชาอากาศมนรอน เราเปนตอนเยนไดไหมใหคนอยนานขนใสกจกรรมใหนอนคางกนขาวกบเรา3มอกเกดเปนยทธศาสตรของการพฒนา

ป 2547 เราเรมตลาดนำ ป 2548 เราใสหงหอยโฮมสเตย-ทพกมนกทำใหการลงทนเกดขนส งสำคญโลกวนน มนหมดยคของการปฏวต อตสาหกรรมแลว โลกมนตงอยบนตลาดไอท เราจะใชสอเหลานอยางไรเพอประชาสมพนธฉะนนเทศบาลเองกจะใหความสำคญในเรองเทคโนโลย เรามองวาเราเปนเมองเกาแตไมตองแก เกาไดแตไมไดลาหลงเรองเทคโนโลย เพราะมนมคนอกรนหนงทอยในโลกไอทเดกพวกนจะชวยในเรองการใชสอ

สวนตอมากยอนไปทยทธศาสตรทเราตองการสรางผประกอบการภายใน ตวนนเปนตวชวยททำใหเศรษฐกจสงคมของเมองแขงแรงและยงยน ถา

เปนการลงทนจากภายนอก เมอพนทหมดศกยภาพเขากจะออกไปแตถาเกดจากภายในมนจะสรางความเขมแขงคณไมตองไปรบขางนอกคณไมตองไปทำการตลาดคณพฒนาตวเองนคอสงหนงทเราทำกเลยตองกลบมามองผประกอบการของเรา เอาวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมเขามาชวยในการพฒนาผประกอบการเรองตวผลตภณฑหรออาหาร

ตรงนคอการชวยกนคดสรางคณคาของชมชนในตวคณคาเมอเกดขนมลคาจะตามมากระบวนการนกใชทงขอมลและประสบการณมาชวยวนนเรามขดความสามารถในการแขงขนมากขนแตถาคณไปแขงในกรงเทพฯคณอาจจะแพคณอยในทตงกอนภายในอก3-5ปขางหนาวนทคนอมพวาพรอมและแขงแรงพรอมทงทนและความร คณกจะออกไปสขางนอกไดซงถงวนนนกหมดหนาทผมแลว

ตองเรยนวาหนวยงานทองถนยงไมมความชำนาญหรอความรมากพอหนวยงานสวนกลางกเปนเรองจำเปนทเราตองขอความสนบสนนในเรองความชำนาญความรทางวทยาศาสตร

อมพวาจงดงเอาความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยจากภายนอกเขามาเสรม

เราพยายามหาโจทยรวมกนกบผประกอบการ ขอจำกดของคนในพนทเขาอาจไมไดไปเหนโลกเยอะ วธคดหรอมมมองเขาอาจจะไมกวางพอ เรากพยายามไปขายไอเดย แตการทคณจะเปนผวจยหรอมารวมพฒนาคณตองลงแรงเราไปลงแรงใหไมไดแตเราหาโอกาสใหไดเอาความรกบประสบการณเขามารวมกน แลวสดทายตวผลตภณฑทดกจะออกมา ถาเราเอาความรลงไปแตภาคประชาชนไมรวมมอมนกไปไมได มนตองเอาสองฝงมา หรอฝงทเปนความรเองเขาตองเรยนรจากผมประสบการณในทองท ผมวาตรงนจะเปนจดแขง แลวสดทายกจะมกระบวนการพฒนา

การหาผประกอบการมารวม...ถามวางายไหมไมงายนะครบ ตองมองสภาพจรงคอผประกอบการเขาอาจมองวาของมนขายดอยแลว ทำไมฉนตองไปลงทนลงแรงเหนอยเสยเวลากบนกวจยอกทำไมตองไปเกบตวอยางทำไมตองไปเกบสถตผมวาสงหนงท

การ เขา ถง เทคโนโลย เปน เรอง จำเปน แม คณ จะ ทอง ถน นยม ก ไม เปนไร คณ จะ นง ผาถง เลน Skype ก ไม เปนไร เหน ไหม ครบ...เมอง เกา แต คณ ไม จำเปน ตอง ไป แก ตาม เมอง เพราะ พวก น มน ไม ได ไป รบกวน อต ลกษณ หรอ คณคา ของ เมอง

: 38

สำคญถาเราสรางโมเดลถามรานหนงถกพฒนาจนสำเรจ กระบวนการทเขาอยากจะพฒนาตวเองมนจะเพมขน

กวาจะไดโจทยในการวจยมทมาอยางไรผมเองจะอยตรงกลางระหวาง2ฝงจะเปน

รอยตอ ฉะนนสวนหนงผมจะเหนขอมลของอกฝงหนงกบโอกาส อยาง iTAP สวทช. เราเหนความเชยวชาญฉะนนทำอยางไรใหเชอมโยงกนโจทยวจยกเกดจากปญหาเชนคนทนปลกลนจแลวมนไมออกทกปแลวชวงทไมออกเขาจะมรายไดจากอะไรอยางดาหลา-เปนไมดอกทปลกดนรองถาเขาปลกแซมโดยมลนจตรงกลางลนจไมออกคณกตดดอกขายตดดอกคณได5บาทแตถาแปรรปมลคามนเพมขนเรากเอาสงเหลานมาตอยอดเปนโจทยวจย

ซงโจทยวจยมนไมไดหมายความวาตองสำเรจนะครบ แตมนชวยหาคำตอบวาวตถดบทมอยมนสามารถสรางมลคาทางการตลาดไดขนาดไหน มโอกาสมากนอยอยางไร

ถาไปวจยในสงททองถนไมมแลวจะยงไงจะสงเสรมไดอยางไร เราตองหาจากทนทองถนทเขามตอนนกมโจทยใหมหมากทคนแกกนตอไปจะสญพนธเขาเรยกคณคามนอยแตมลคามนหาย แตคณคาในยคสมยหนงเขาใชกนมนมอยมนกเลยทำใหมมลคาแตวนนคณคาทเขาใชกนมนไมมแลวมลคากหายไปฉะนนเขากไมเกบมนไวแน

มนกเปนโจทยวจยวา...สมมตนะนะครบ เอาหมากไปทำลปสตกหมากไดไหมหรอมนจะชวยรกษาฟนอะไรกตามซงอนนเปนโจทยทางวทยาศาสตรมนกตองผานกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอเอาไปทำสยอมผาไหม สธรรมชาต เราจะไดผาทเปนสหมากของชมชน คณคาใหมกจะเกด มลคากตามมา ตนหมากกจะคงอยตอไปกระบวนการทางวทยาศาสตร

เปนสวนหนงทจำเปนทเอามาเปนเครองมอ

รฐมสวนสำคญมากรฐกตองไปชวย ผมในสวนผบรหาร

ทองถน...เราเปนรฐ เราตองสรางกลไกตวหนง ตอนเรมทำตลาด รานแมคาทอยในตลาดนำ รานบนบกม 40 ราย เรอม 10 ลำมแคนนครบ คนไมเชอวามนจะเกดผมเปนผบรหารทองถนตองบรหารการเปลยนแปลงการเปลยนแปลงทยากทสดคอการเปลยนแปลงวธคด

เรานงในโตะน สมมตผมยกประเดนขนมาอาจจะมคนเชอผมสก50เปอรเซนต20เปอรเซนตบอกเปนไปไมไดมนเปนกลไกท

มอยในตวมนษยขณะเดยวกนความไดเปรยบของผมคอการเปนผบรหารทองถนผมเปนนายกฯไดอยางไรเพราะชาวบานเลอก เขาคาดหวงใหเรานำ...สมมตทานจบดอกเตอรไปบอกชาวบาน เขาไมเชอหรอก...คณเปนใครนคอโครงสรางของความเปนทองถนเขาเรยกความผกพนและปฏสมพนธ ฉะนนภาวะผนำกสำคญถาอยางนนจะไมเกดความเปลยนแปลง

สดทาย...ผมวาตวสำคญของการพฒนาคอตวคน วนแรกทเราทำอมพวา ระบบเศรษฐกจของอมพวามนลมสลาย วนนเราเอาเครองมอการทองเทยว วนนคนสวนไมตองสงของไปกรงเทพฯ แลวศกรเสารอาทตยขบเรอเขามาตดเทรดเดอรออกในขณะเดยวกนเรากำลงมองวาคนอกรนหนงในเมองนละ เราไมไดพดถงอมพวาปจจบน เรากำลงพดถงอมพวาในอก10ปขางหนายงไงคณกหนโลกไมพนโลกทอยบนไอทโลกทอยบนเทคโนโลย กตองเตรยมคนอกฝงเอาไวเพราะอมพวาไมไดมองพรงนแลวเลกมนกตองมองวาอมพวาจะอยเพอสรางสำหรบคนอกรนหนงอยางไรวนนเปนเรองสำคญแมกระทงตลาดนำทงระบบมwifiบนเรอ

เรามการเกบขอมลของกลมทมาเทยวคนทมาเทยวอมพวากลมใหญสดคอ15-25ปคนพวกนอยไหน คนพวกนอยในไซเบอรสเปซ ฉะนนwifi กคอโครงสรางพนฐานตวหนงทรฐตองสรางขนมาเหมอนถนนฉะนนการเขาถงเทคโนโลยเปนเรองจำเปนแมคณจะทองถนนยมกไมเปนไร คณจะนงผาถงเลนSkypeกไมเปนไร(หวเราะ)เหนไหมครบ...เมองเกาแตคณไมจำเปนตองไปแกตามเมอง เพราะพวกนมนไมไดไปรบกวนอตลกษณหรอคณคาของเมอง

งานแรกทiTAPไปชวยจดเรมตนมาอยางไรพรวงศ : โจทยของขาวแตนเปนกรณศกษาของทน

39 :

เลย คนจะรจกขาวแตนทลำปาง รองลงมากโคราชอมพวามผประกอบการขาวแตนอยหลายรายแตกมอปสรรคปญหาหลายเรองเรามปญหาเรองของทอดเพราะของทอดมนจะหนเรวiTAPเขากชวยเราเรองขอมล เรากไดผเชยวชาญจากมหาวทยาลยศลปากรนครปฐมมาเปนพเลยง จากขาวแตนททอดแลวหกแตกงอกเปลยนไปเมอกอนขาวเเตนอยได2อาทตยกตองทงแลวแตเดยวนอยไดเปนเดอน

ทนาภมใจมากคอการนำเอาภมปญญามาใช เราใชนำตาลมะพราวมาราด จดเดนของนำตาลมะพราวคอมกลนหอม หวานนม เรากตอยอดเปนขาวแตนหนางา หนาเมดกวยจ ตอนนขาวแตนในอมพวานาจะเปนขาวแตนทตอบตรควซอนคอความสำเรจแลวมโปรเจคตอเนองอกหลายตวมดาหลาทปลกแซมรองสวนลนจ

แลวเรากสามารถทำนำตาลจากนำตาลมะพราว ทำเปนเมดสวยๆ ไดเหมอนนำตาลทรายแลวหอม ผบรโภคกาแฟใสนำตาลเมดจากนำตาลมะพราว ใสแลวหอมมาก กเกดจากการรวมมอกนระหวางปราชญชาวบานททำนำตาลมะพราวไปเวรคชอปทนครปฐมเอาองคความรนนมาถายทอดตอ

โดยทวไปผประกอบการภายในกบนกวจยภายนอกมกจะลมเหลว

มนไมมตวเชอม เพราะมมมองมนคนละดานDowntoTopกบToptoDown

งานจากนกวจยทำอยางไรผประกอบการจงนำไปใชไดถาเขาเหนสวนตางของคณคากบมลคาทเพม

ขนในกลไกตลาดตรงนจะทำใหเกดตวเชอมพรวงศ:บางทนกวจยสงตอถงผประกอบการโดยตรงไมไดแตกหาวธการเชนทนเราไดสทธบตรเปนซอสสมโอ ใชเปลอกสมโอนะครบ ใชภมปญญาชาวบานมาเชอม อะไรขมกเอาไปเชอม คอเปลอกสมโอมนขม วธการกคอใชภมปญญาชาวบานมาเชอม ดวยวธการเชอมแบบชาวบาน ผานกระบวนการทำซอสกระบวนการทางวทยาศาสตรเหลานชาวบานเขากเรมเปดรบและเลอกเอามาใชไดเขาไมไดลงทนเครองมอใหญๆแตเอากระบวนการมาปรบใช

เมอเหนโจทยจากนกวจยแลวเขาทาชมชนมการตงโจทยกลบไปไหมวาอยากทำแบบนนะพรวงศ:มครบนายกฯ : เมอกอนชาวบานเขาไมมชองทางวาจะไปปรกษาใครพรวงศ:ตอนนเขากรเขาเหนชองทางอาจจะเพราะนายกฯกชวยประสานงานอยางชมชนททำอาหารเขาไปปรกษาหรอเอาความรทางวทยาศาสตรมาใชแลวเวรคชมชนทำผาเขากเรมมาปรกษาเมอเขาอยากทำผลตภณฑทมาจากทองถนของเขาเอง เรากประสานงานเอาเทคโนโลยมาชวยดวยดานดไซนดวยตอนนเรากตดตอTCDC(ThailandCreative&DesignCenter)เพอชวยใหความรเพมเตมนายกฯ:ผมมองวาการพฒนาไมใชการใชความรดานใดดานหนงผมตองเคลอนทนททงระบบเลยพรวงศ:ใช…ไมอยางนนเราตองกลบไปทำใหมเมอเรารอยางน เรากระดมผเชยวชาญรอบดานเลยมาทเดยวจะไดเปนตนแบบทดดเรมตงแตตนเลย

ชวงกอนททำอมพวาไปทำกบiTAPผานอปสรรคอะไรบาง

มนคอความหางทางความรสก ไมเหมอนมคนมาบอกใหไปฟงกระทรวงเกษตรฯ เชอส...คนจะไปฟงเยอะกวา กระทรวงวทยาศาสตร...แลวไง อะไรประมาณนนะครบ นคอความหางของกลไกถามวามประโยชนไหม นเปนความสำคญททองถนตองพยายามเชอมโยงเพอพฒนาคณภาพของคนในชมชน

ระหวาง การ อนรกษ กบ พฒนา ถา มน เปน ขาว กบ ดำ

อมพวา นา จะ เปน เทาๆ นำ หนก คง ไมใช อนรกษ นยม

แบบ กอด เสา เรอน ตาย ฉน ไม เปลยน อะไร แลว ชวต น

ขณะ เดยวกน ก ไมใช พฒนา จน ไมม ราก เหงา ของ ตว เอง

แต ถา พฒนา บน ราก เหงา ของ ตว เอง จะ เกด ความ เขมแขง

: 40

สงทสำคญผมวาความเปนชมชนมขอดอยางหนง ถาเราสรางตนแบบของความสำเรจ ตอนแรกคณพรวงศบอกผมวาไมมคน...ไมตองหวง คณไปหามาแคสกคนสองคน เมอเหนเพอนบานไปรวมกบทางiTAPไปรวมพฒนาแลวขายดขนเขาจะเรมมองเรมคดแลว มนตองสรางกญแจแหงความสำเรจ...มนจะเกดผตาม

เมอชมชนโตขนจะรบเอาวทยาศาสตรมาชวยอยางไรและทศทางในการเปลยนแปลงจะรบมออยางไร

จรงๆ แลวทกเมอง ถาเรามองกนจรงๆการขยายตวเมองมนตองเกดขนตามกลไกเศรษฐกจสำหรบอมพวา ผมเชอวาถาเราพฒนามนกยอมโต แตจะโตอยางไร โตบนรากเหงาตวเองหรอเปลาขายความรตวเองหรอเปลา ตรงนเปนเรองจำเปนมากกวามนตองโตดวยทนภายในถาผมมทดนแลวตงโรงงานมนกอาจไมใช แตถาเปนโรงงานแปรรปนำตาลมะพราวละสงอยางนควรจะโตมยสงเหลานกระบวนการตางๆตองรวมมอกน

เราตองการสรางผประกอบการภายในไมใชคนภายนอกมาซอทอมพวา ตวโรงงานนำตาล จางคนอมพวามาเคยวนำตาลปาดนำตาลถาวนหนงโรงงานยายหนคนทนกตกงาน การพฒนามนตองสรางผประกอบการภายในวนนลงแวนเปนแคผประกอบการครวเรอน แตวนหนงมความเชยวชาญ เขาสามารถตงโรงงานในพนทเขากตงทนการขยายตวของเมองมนคงมทศทางทจะโตออกไปแตอยางทบอกอมพวาเปนเมองเปดเราจะไปเปนแบบอทยานเขาใหญรบนกทองเทยว3,000คนกไมไดมนหามไมไดเราตองไปกำหนดโดยกจกรรมตองไปแกดวยโมเดลอน

มเสยงเชยรใหอมพวาเปนเวนสทน(สมทรสงคราม)มคลอง360กวาคลอง

เราคดกนวาวนหนงเรามองอยางนครบ...อมพวาคอตลาดนำ หรอตลาดนำเปนสวนหนงของอมพวา ถาเรามองวาอมพวาคอตลาดนำ...วนนจบแลว เพราะตลาดนำมแลวแตถาเรามองวาตลาดนำคอสวนหนงของอมพวาอมพวากคอเวนสตะวนออกแตไมใชแคอมพวา ทงสมทรสงครามมตลาดนำหลายแหงโดยเชอมดวยทนภมสงคมของจงหวด

80เปอรเซนตของแหลงทองเทยวอยรมคลองหมดเมอเกดคาแรกเตอรมนจะชดแตปญหาคอการไปตรงนนมนตองใชเวลา อาจจะเกนบทบาทหนาทเราแตตองใชเวลาแตถาทกคนมเปาหมายเดยวกนมนจะเกดขนได

อก10ปขางหนามองอมพวายงไง

ในอก 10 ปขางหนา ผมเชอวาหางจากกรงเทพฯมา10กโลเมตรเราจะไมเหลอพนทสเขยวถาจงหวดนกำหนดตวเองใหเปนพนทสเขยวละคนไมนอยตองมาอยทนพอคณมาอยทนคณตองกนตองใชเปาหมายการพฒนาคอคณภาพชวตไมใชวตถขณะเดยวกนคณภาพชวตไมใชวาอยไมไดเราเปนคนสวนเราเอามะพราวไปจายคาเทอมลกกไมไดมนจะสรางกลไกอะไรใหเกดขนตรงนมากกวา แตสดทายบรบทการพฒนามนตองกลบมามองคณภาพชวตคนดวยคนทอยในเมองนจะอยอยางไร อยางพทยา...โอเคมนเจรญเตบโตจรงแตปญหาสงคมมนเยอะไหม เดกเยาวชนเปนอยางไรปญหามตดานสงคมมหาศาลมนคมทเราจะแลกหรอเปลา

ระหวางการอนรกษกบพฒนา ถามนเปนขาวกบดำอมพวานาจะเปนเทาๆนำหนกคงไมใชอนรกษนยมแบบกอดเสาเรอนตาย ฉนไมเปลยนอะไรแลวชวตน ขณะเดยวกนกไมใชพฒนาจนไมมรากเหงาของตวเอง แตถาพฒนาบนรากเหงาของตวเองจะเกดความเขมแขง

41 :

ในการสมภาษณ รอยโทพชโรดม อนสวรรณ นายกเทศมนตรอมพวาในวนนน

HorizonไดเชอเชญผเชยวชาญจากiTAPมารวมวงสนทนาดวย2ทานคอดร.ฐตาภาสมตนนทหวหนางานฝายพฒนาเทคโนโลยอตสาหกรรม และดร.ศรชยกตตวราพงศหวหนางานฯ/ทปรกษาเทคโนโลย

เนอหาในมมของฝายทออกตววาเปนพระรองกนาสนใจไมแพกน

บทเรยนทไดจากการทำงานอมพวาในมมของiTAPดร.ศรชย:iTAPของเรามคอนเซปตตงแตตนซงกมาถกทางเราบอกทกคนวาทiTAPทำคอกจกรรมการถายทอดเทคโนโลยจากคนสคนนะ ไมใชจากระบบสารสนเทศสคนแตเปนความรจากผเชยวชาญโดยตรงถงผรบความรเลยแลวเรามาถกทางมาโดยตลอดคอเอาความตองการของคนมากอนเราจะไมใสเทคโนโลยทอาจารยมไปสคนทคดวาควรจะมเพราะเราไมรวาเขาตองการจรงหรอเปลาพรอมหรอเปลา เอาความตองการเปนทตงกอน แลวดวาเขามโจทยอะไร

กบอมพวากเหมอนกนเรากเรมตนแบบเดยวกนเขาตองการอะไร เราถามทละรายๆ ขณะเดยวกนทางเทศบาลสำคญมากเพราะเปนคนกลางและเปนผนำในชมชน กจะทำใหเหนทศทางทจะไปไดมากขนคลายเปนกรอบใหญๆทขยบเขยอนไปคนในชมชนทจะไปเขาจะรทศทางเมอดโครงการของเทศบาลดวย

ในชมชนอนเรากทำเหมอนกนเราจะเรมจากการถามความตองการของเขากอน เราพบวากลไกทเราทำประสบความสำเรจทกททกเคส เรามกจะพดเลนๆ กน

นะครบวาทอนทำมขนหง แตของเราไมมขนหงสกโครงการ เพราะเราเอาความตองการเปนโจทยพอทำเสรจปบเขากพรอมใชอยแลวไมมขนหงเลยเคสของอมพวากเปนกรณศกษาแกชมชนอนดร.ฐตาภา : ปจจยอกอยางท iTAP มองวาทำใหสำเรจกคอคนในพนทหรอKeypersonอยางทานนายกฯทมนโยบายทชดเจนแลวกคนประสานงานอยางคณโจเขาจะไปลงรายละเอยดอกครงหนงแลวประสานงานกบหนวยงานตางๆซงจะทำใหความฝนเปนความจรงไดiTAPเรากจะคอยอยขางๆอยากใหเราไปเตมเตมสวนไหนเรายนดทจะเขามาชวยคดวาโมเดลอมพวานาจะนำไปใชกบทอนไดแตถาไมมคนผลกดนในพนทมนกไปไมไดคะ นคอบทเรยนของiTAPทเราเหนจากการพฒนาชมชน

พดถง3เหลยมหนวยงานภาครฐวสยทศนหนวยงานรฐบทบาทหนวยงานรฐมาเชอมผประกอบการชมชนผตงโจทยวจยทมวจยกมาชวยรปแบบการประสานแบบนลงตวไหมดร.ฐตาภา:มนจะทำใหเกดดมานดชดเจนไปสรางใหเขาเกดดมานดขนมาวาอยากพฒนาอะไร กดวยการพาไปทำกจกรรมดโนนดนจดอบรมใหคนมความตระหนกและอยากไดดร.ศรชย : มนแตกตางจากบางหนวยงานทเขาทำ บางหนวยงานเขาจะเอาอาชพไปให แตมนจะเหมอนกนหมดนะครบกลวยแขกกกลวยแขกเหมอนกนหมด

หลงๆเมอทางiTAPไดเขามาทำโครงการยอยชวยผประกอบการระยะหลงกเรมมลกคาของiTAPทเคยใชบรการไปมมมมองตางๆ เขากตดตอเขามาพดคยแนวทางหาผประกอบการทเขาจะขายสนคา

เรากพบวามหลายๆ บรษทนาสนใจ อยางบรษทควบค เขาขอการสนบสนนจาก iTAP ดานการพฒนาผลตภณฑ เขากมองวาตอนนผลตภณฑของเขาเปนระบบสารสนเทศ เขาอยากจะนำสนคาไปวางในตลาดหลายรปแบบ

พอเขารวาเรากำลงใหความชวยเหลอพฒนาอมพวาเขากสนใจโอเคเขาชำนาญไอทเขาอยากจะทำซเอสอารดานไอทกบชมชนอมพวาเราประสานใหเขามาพดคยกน เกดเปนนวตกรรมต QBic เพอเปนสอประชาสมพนธขอมลขาวสารการทองเทยวในอมพวาและเปนเครองมอรบฟงความคดเหนจากนกทองเทยวและผคนในชมชนสเทศบาลโดยตรง

คยกบiTAP

: 42

Global warminGดร.เพยงเพญ บตรกตญญ

การ เจรจา อนสญญา สหประชาชาต วา ดวย การ เปลยนแปลง สภาพ ภม อากาศ

: มม มอง ดาน ทรพยสน ทาง ปญญา

ในการประชมรฐภาคอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สมยท 16(ConferenceoftheParties-COP16)ระหวางวนท29พ.ย.–10ธ.ค.53ณเมองแคนคนสหรฐเมกซโก เรองการพฒนาและถายทอดเทคโนโลย ประเดนสทธในทรพยสนทางปญญา (IPR)ดเหมอนจะยงคงเปนปญหากลนไมเขาคายออกอยเชนเดม

สำหรบประเดนดานIPRนนมการแสดงความคดเหนแบงออกเปน2กลมคอกลมแรกเหนวาIPR เปนอปสรรคตอการพฒนาและถายทอดเทคโนโลย จงควรระบประเดนดาน IPR ไวในเอกสารการเจรจาและอยางนอยTechnologyExecutiveCommitteeหรอTECควรมหนาทในการแกไขอปสรรคของการพฒนาและถายทอดเทคโนโลยอนเนองมาจากIPRนอกจากนบางประเทศยงแสดงความคดเหนไปถงขนทวาประเทศกำลงพฒนาอาจใชมาตรการบงคบสทธ(CompulsoryLicensing)ทกำหนดไวในTRIPSAgreement(TradeRelatedIntellectualPropertyRights)เพอใหสามารถนำเทคโนโลยทมสทธบตรคมครองอยมาใชไดในกรณจำเปน เรงดวน หรอเพอสาธารณประโยชนไดเปนตน

สวนอกกลมหนงเหนวาIPRเปนประเดนสำคญและมความเชอมโยงกบเทคโนโลยอยางชดเจนกลาวคอIPRเปนปจจยสนบสนนใหเกดการสรางนวตกรรมแตUNFCCCไมควรเปนเวทในการกำหนดกตกาของการคมครองเทคโนโลยดานสงแวดลอมดวยกฎหมายทรพยสนทางปญญาทมเงอนไขพเศษไปกวาเทคโนโลยสาขาอนๆ

นอกจากนกลมประเทศนเหนวา หากจะมการเจรจาเรอง IPR ควรนำไปหารอเวทอน เชนWTO(WorldTradeOrganization)หรอWIPO(WorldIntellectualPropertyOrganization)รวมกบภาคเอกชนแลวจงนำผลการหารอมารายงานใหกบการประชมรฐภาคอนสญญาสหประชาชาตฯตอไป

ในขณะทประเทศทเปนกลางเหนวาการทจะกาวพนอปสรรคดานIPRในการพฒนาและถายทอดเทคโนโลยเปนเรองทหาขอสรปไดยากควรมการจดประชมเชงปฏบตการระหวางผเชยวชาญเพอกำหนดปญหาอปสรรคและความทาทายและนำขอสรปจากการประชมเสนอตอWIPOและกลไกทางการเงนภายใตอนสญญาฯเพอหาแนวทางแกไขปญหาตอไป

เปนทนาคดวาจะมทางสายกลางอะไรทจะทำใหประเทศกำลงพฒนาสามารถเขาถงและใชเทคโนโลยทจำเปนตอการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดโดยไมทำใหเจาของเทคโนโลยตองสละสทธในเทคโนโลยดงกลาว หรอโดยไมตองเสยประโยชนอนชอบธรรมจากการเปนเจาของเทคโนโลยไปอยางไมไดรบผลตอบแทนใดๆ กลไกเชนวานอาจรวมถง (1) การสงเสรมการแบงปนเทคโนโลยฐาน(PlatformTechnologies)ทจำเปนสำหรบการพฒนาตอยอดและไมไดอยในระยะทออนไหวตอการแขงขน(Pre-competitiveStageTechnologies)(2)การรวมมอทางการวจยและพฒนาระหวางประเทศพฒนาแลวกบประเทศกำลงพฒนาซงมองคประกอบของการถายทอดเทคโนโลยและการเสรมสรางความสามารถของบคลากรรวมไปดวยหรอ(3)กลไกการแบงปนอนๆเชนPatentPoolหรอPreferentialLicensing

เปนประเดนทตองเฝาตดตามตอไป

43 :

Social & Technologyนนทวฒน มะกรดอนทร

การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ : เปรยบเทยบไทยกบจน

เมอเรวๆ น International Institute forManagement Development (IMD) ซงเปนองคกรทจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนในระดบสากล ไดรายงานอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศตางๆในทนขอนำเสนอเฉพาะบางสวนในมตทเกยวกบขดความสามารถของไทยและจน

เปนทนาสนใจวาในระยะ 10 ปทผานมา ประเทศจนมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจในระดบสงมาก โดยเฉลยรอยละ8ตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP)จนคงไมไดอาศยโชคชวยจากความเปนประเทศใหญจำนวนประชากรมากแรงงานราคาถกแตมแรงผลกดนอกมากมายทสนบสนนขดความสามารถในการแขงขนทนาสนใจ โดยเฉพาะเมอพจารณาจากภาพท 1 ประเทศจนมขดความสามารถในการแขงขนดานโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตรและโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยซงอยลำดบท10และ22ตามลำดบสงกวาประเทศไทยทอยลำดบท40และ48(จาก58ประเทศ)

สงเหลานเปนปจจยเออททำใหจนมขดความสามารถในการแขงขนดานประสทธภาพการผลตทดกวาประเทศไทย โดยเฉพาะการปรบตวของธรกจเอกชนของจนทปรบตวไดอยางรวดเรว ประกอบกบแรงงานราคาถกทำใหจนไดเปรยบไทยดานตนทนการผลตทตำกวา ตอบสนองการตลาดภายในประเทศทมขนาดใหญ จงพงพาตนเองไดมากกวาประเทศอนๆ

นอกจากนนประเทศจนยงมโครงสรางระหวางประเทศทแขงแกรง โดยเฉพาะมสกลเงนตราตางประเทศเปนทนสำรองมากทสดโดยในป 2009 มปรมาณถง 2.4 ลานลานเหรยญสหรฐสงผลตอการดำเนนนโยบายการเงนของจนทดำเนนการไดอยางอสระ โดยในชวงทผานมาจนไดใชความไดเปรยบจากการทคาเงนหยวนเปนประโยชนตอการสงออกนำพาเศรษฐกจเตบโตไดในอตราสงกวาประเทศอนๆ

เบองหลงขดความสามารถในการแขงขนของประเทศจนทกลาวขางตนคอปจจยโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตรเปนตวแปรทนำประเทศจนกาวกระโดดขนอยางรวดเรว หนงในนนคองบประมาณคาใชจายดานการวจยและพฒนาตอจดพโดยรวม

จากภาพท2สงเกตไดวาR&DIntensityของประเทศผนำในเอเชยเชนญปนเกาหลไตหวนอยในระดบสงเกนรอยละ2.5ตอจดพขณะทจนซงเคยตำกวาคาเฉลยของโลกไดกาวกระโดดมาเหนอระดบเฉลยอยางรวดเรวและตอเนอง หลงปค.ศ. 2005 ประเทศจนมงบประมาณคาใชจายดานการวจยและพฒนามากกวารอยละ1.3ตอจดพคาเฉลยโลกประมาณรอยละ1.2ตอจดพสำหรบประเทศไทยยงคงสดสวนคงทอยางสมำเสมอคอประมาณรอยละ0.2ตอจดพ

ภาพท 1 อนดบ ขด ความ สามารถ ใน การ แขงขน ของ ประเทศไทย – จน ป 2008ทมา : International Institute for Management Development (IMD) ประมวล โดย สำนกงาน คณะ กรรมการ นโยบาย วทยาศาสตร เทคโนโลย และ นวตกรรม แหง ชาต (สว ทน.)

ภาพท 2 คา ใช จาย ดาน การ วจย และ พฒนา ประเทศ ตางๆ ป 1999-2007 (% of GDP)ทมา : International Institute for Management Development (IMD) ประมวล โดย สำนกงาน คณะ กรรมการ นโยบาย วทยาศาสตร เทคโนโลย และ นวตกรรม แหง ชาต (สวทน.)

: 44

เมอพจารณารายละเอยดในเชงลกเปนทนาสนใจวาคาใชจายดานการวจยและพฒนาภาคเอกชนของจน(ภาพท3-4)มอตราการเตบโตอยางสมำเสมอและอยในระดบทสง โดยในป ค.ศ. 2008 ภาคเอกชนจนลงทนดานการวจยและพฒนาประมาณ48,691ลานเหรยญสหรฐ(รอยละ1.12ตอจดพ)เตบโตเพมขนถงรอยละ38จากป2006

ในขณะทประเทศไทยในปค.ศ.2008มคาใชจายดานการวจยและพฒนาภาคเอกชน211ลานเหรยญสหรฐ (รอยละ0.08ตอจดพ)และขยายตวลดลงรอยละ11จากป2006ซงชใหเหนวานอกจากงบประมาณดานการวจยและพฒนาภาคเอกชนของไทยนอยแลว อตราการเตบโตมลกษณะขนลงไมสมำเสมออยางตอเนองทกป

สวนหนงอาจเปนเพราะภาคเอกชนไทยยงไมเหนถงความสำคญดานคาใชจายดานการวจยและพฒนา ดงนนในอนาคตจงมความเปนไปไดทไทยจะเสยสวนแบงในเวทการคาโลกใหกบประเทศทกาวขนมาเปนเจาเศรษฐกจอยางจน หากภาคเอกชนไทยและภาครฐบาลไมสามารถสรางกลไกและบรรยากาศการรวมลงทนดานการวจยและพฒนารวมกน

กลาวโดยสรป คงปฏเสธไมไดวาการวจยและพฒนาเปนแรงขบเคลอนประเทศดานขดความสามารถในการแขงขน ดงนนงบประมาณคาใชจายดานการวจยและพฒนาจงเปนปจจยสำคญประการหนงทสงผลใหประเทศรกษาขดความสามารถในการแขงขนในระยะยาวการลงทนดานการวจยและพฒนาทเพมสงขนและตอเนองจงมความสำคญอยางมากในการพฒนาประเทศ

นอกจากน บคลากรดานการวจยและพฒนากตองมความพรอมดวยเชนกนโดยตองพฒนากำลงคนดานการวจยใหมจำนวนมากขน เพอเตรยมพรอมรองรบกบงบประมาณดานการวจยทจะเพมสงขนในอนาคต

สงทสำคญทสดคอกลไกและมาตรการการกระตนใหเกดการวจยและพฒนาวาจะทำกนอยางไร โดยทกภาคสวนตองตระหนกรวมกน ทงเรองการตงเปาหมายการเพมงบประมาณดานการวจยและพฒนาเปนรอยละ 1 ตอจดพ การเพมสดสวนบคลากรดานการวจยและพฒนาจาก 6 เปน 15 ตอประชากร 10,000 คน และการเพมสดสวนการลงทนดานการวจยและพฒนาในภาคเอกชนซงเปาหมายเหลานจะตองมมาตรการมารองรบ อาท มาตรการดานการเงนการคลง มาตรการสนบสนนการจดตงศนยความเปนเลศ มาตรการสนบสนนการถายทอดเทคโนโลย มาตรการการจดซอจดจางภาครฐมาตรการดานกำลงคน รวมถงโครงสรางพนฐานเพอการวจยและพฒนา

สงเหลานทกภาคสวนตองรวมกนทงผลกและดนใหเปนวาระแหงชาต จงจะทำใหไทยรกษาขดความสามารถในการแขงขนระหวางประเทศใหได กอนทจนจะครองสวนแบงทางการตลาดไปอยางเบดเสรจในอนาคตอนใกล

ภาพท 4 คา ใช จาย ดาน การ วจย และ พฒนา ภาค เอกชน ตอ GDP (Percentage of GDP)ทมา : International Institute for Management Development (IMD) ประมวล โดย สำนกงาน คณะ กรรมการ นโยบาย วทยาศาสตร เทคโนโลย และ นวตกรรม แหง ชาต (สว ทน.)

ภาพท 3 คา ใช จาย ดาน การ วจย และ พฒนา ภาค เอกชน (US$ millions)

45 :

ออกกำลงกายแลวทำใหกนอาหารไดมากขน บางคนใหเหตผล (หรอขออาง) วาไมอยากออกกำลงกาย เพราะรสก

วาหลงจากออกกำลงกายแลวทำใหกนอาหารมากขนความจรงกคอหลงจากเราออกกำลงกายแลว 20 นาท เราจะกนอาหารไดมากไมตางไปจากคนทไมไดออกกำลงกายเลย(ภาษานกสถตเขาบอกวาถาจะมากกวากมากกวาอยางไมมนยสำคญ)สงทตางกนคอคนทออกกำลงจะรสกวาอาหารอรอยมากขน...แคนนเอง

เดกๆตองดมนมววบรรดาคณพอคณแมรสกเปนหนาททตองบงคบใหลกๆดมนมทกวนในขณะท

เดกๆกทำหนาพะอดพะอมทกครงทยกแกวใหนำนมไหลเขาปากสมาคมแพทยกมารเวชศาสตรของสหรฐอเมรกาไมแนะนำใหเดกดมนมววในชวงขวบปแรกคณพอคณแมบางคนอาจกงวลวาเดกๆจะไดรบแคลเซยมพอหรอตองไมลมวาเรามแหลงแคลเซยมจากทอนอกมากมายเชนผกใบเขยวถวตางๆนำเตาหเปนตนยกเวนผกโขมซงแมจะมแคลเซยมแตรางกายดดซมไดไมดนก

เราจำเปนตองดมนำวนละ8แกวแตไหนแตไรเราถกสอนมาในวชาสขศกษาวานอกจากรางกายตองไดรบสารอาหารครบ

5หมแลวเราตองดมนำใหครบวนละ8แกวความจรงกคอเลข8ไมใชเลขวเศษอะไรเพราะโดยทวไปรางกายของเรามนำเปนสวนประกอบถง2 ใน3 ของนำหนกตวอยแลว (อนนจากวชาชววทยา)และเรากไดนำจากอาหารและเครองดมตางๆ

ดงนน อยาเครงครดจนเกนไปนกกบนำ 8 แกว ทำใจใหผอนคลาย และดมนำยามทกระหาย(เพราะนนคอสญญาณบงบอกวารางกายขาดนำ)

ปลาเตมไปดวยไขมนทดตอสขภาพปลามไขมนโอเมกา-3 (ซงเปนไขมนด)อยประมาณ30 เปอรเซนตชวยปองกน

การแขงตวของเลอดและชวยลดการอกเสบ แตอกราวๆ 70 เปอรเซนต คอสวนผสมระหวางไขมนอมตวทอาจชวยเพมคอเลสเตอรอล และไขมนชนดอนๆ สดสวนนอาจเปลยนไปตามชนดของปลา เชนปลาทนามไขมนดเพยง23 เปอรเซนต และไขมนไมดอก33เปอรเซนต (ทเหลอเปนไขมนชนดอนๆ)ปลาแซลมอนมไขมนด27เปอรเซนตและไขมนไมด16 เปอรเซนตเปนตน

ดงนนปลามทงไขมนดและไขมนทไมดตอสขภาพ

เนอสตวคอแหลงโปรตนทครบถวนโปรตนคอกรดอะมโนทมาตอกนเปนสายยาวๆรางกายของเราตองการกรดอะมโน

ชนดตางๆใหครบถวนเพอนำไปใชในการสรางเนอเยอสรางภมคมกนเปนเอนไซมทชวยเรงปฏกรยาชวเคมตางๆของเซลลเปนฮอรโมนตางๆเปนกลไกทำหนาทขนสงสารตางๆในรางกายแนนอนทเนอสตวมกรดอะมโนเหลานครบถวนแตพชกมเชนกน

ดงนนแมเราจะกนอาหารมงสวรตเรากจะยงคงไดรบกรดอะมโนจากพชผกตางๆครบถวนหากเรากนถวธญพชและและผลไมตางๆดวย

myth & sciEncEดร.สชาต อดมโสภกจ

และแลวกมาถง...ความเชอผดๆ เกยวกบอาหารและโภชนาการ

: 46

อานเพมเตมไดท1.15FoodMythsThatCanKillYou(http://www.cbsnews.com/2300-204_162-10004624.html)2.Top10FoodMythsandFacts(http://www.womenfitness.net/top10_foodmyths_facts.htm)3.20CommonFoodMythsDebunked(http://www.kitchendaily.com/2010/04/23/food-myths/)

กนโปรตนยงเยอะยงดเปนความจรงทวาโปรตนจะทำหนาทตางๆในรางกายรวมถงการซอมแซมสวนท

สกหรอ(วชาสขศกษาตามมาหลอกหลอนอกแลว)แตการกนโปรตนมากเกนไปไมไดเกดผลดตอรางกายเพราะนนจะทำใหรางกายมความเสยงตอภาวะกระดกพรนและเกดนวในไตผทไตทำหนาทไดไมดนกมกเกดการตดเชอในระบบปสสาวะและมความดนโลหตสงการไดรบโปรตนมากๆจะยงซำเตมใหไตสญเสยการทำงานมากขนไปอก

อยางไรกตาม ความเสยงทวานเกดกบโปรตนจากสตวเทานน ในขณะทโปรตนจากถวผกและธญพชไมกอใหเกดปญหาดงกลาวแตอยางใด

หากตองการลดนำหนกตองหลกเลยงคารโบไฮเดรตขนมปงพาสตาถวรวมถงขาวมแคลอรนอยกวาอาหารมนๆเลยนๆเชน เนยแขงมนฝรงทอดเปนตนนคอเหตผลทผคนในชนบทหรอผทกนอาหารมงสวรตสวนใหญมรปรางผอมบางกวาผทกนอาหารมนๆเพราะเมอเปรยบเทยบในปรมาณทเทากนไขมนจะใหพลงงานมากกวาคารโบไฮเดรตกลาวคอคารโบไฮเดรต1กรมใหพลงงาน4แคลอรในขณะทไขมน1กรม(เชนไขมนจากสตวนำมนมะกอกเปนตน)ใหพลงงานถง9แคลอร(อนนนกเรยนตองใชตอนสอบชววทยา!!)

มาการนดกวาเนยเนยอดมไปดวยไขมนอมตวแตมาการนโดยทวไปมไขมนแปรรปประเภท

Trans Fat เปนสวนประกอบ ซงไขมนทง 2 ชนดลวนเพมคอเลสเตอรอลในรางกาย ดงนน หากจะใหดตอสขภาพกควรหลกเลยงทงเนยและมาการนอยางไรกตาม ปจจบนมมาการนทผลตจากสารพเศษทเรยกวา Sterols และStanolsซงไดจากพชและชวยลดคอเลสเตอรอล

อาหารแปรรปมคณคาทางโภชนาการนอยกวาอาหารสดเรามกเขาใจกนวาการแปรรปอาหารทำใหเกดการสญเสยคณคาทาง

โภชนาการ อนทจรงแลวมอาหารแปรรปหลายชนดทมคณคาทางโภชนาการทดเทยมกบอาหารสดเพราะสงสำคญอยทกระบวนการแปรรปตวอยางเชนโดยทวไปผกแชแขงมกถกผลตขนภายในไมกชวโมงหลงการเกบเกยวซงชวยเกบรกษาวตามนและเกลอแรไดเปนอยางด

ในทางตรงกนขาม ผกสดทถกตดแลวสงไปยงตลาด อาจตองใชเวลาขามวนขามคน(บางกรณกกนเวลานานหลายวน)กวาจะไปโชวตวบนโตะอาหารมอเยนของเราซงระหวางนนวตามนอาจคอยๆเสอมสภาพตามเวลาทผานไปในอกกรณหนงขนมปงหลายชนดมการเตมวตามนและเกลอแรในขบวนการผลตปจจบนมมอาหารแปรรปหลายชนดทมการเตมสารทใหคณคาทางโภชนาการเพมขนในกระบวนการผลต

ตองกนเนอสตวสแดงเพอใหไดธาตเหลกมากพอเปนความจรงทบางคน(โดยเฉพาะในผหญงชวงทมประจำเดอน)

อาจขาดธาตเหลกแตบางคนกไดรบธาตเหลกมากเกนไปซงสงผลเสยตอรางกายเชนตวเลกแกรนการเจรญทางเพศลาชาตบหวใจตอมไรทอถกทำลาย เปนตน ผกใบเขยวและถวใหธาตเหลกเชนเดยวกน ซงถกดดซมเขาสรางกายไดดหากรางกายมอยนอยและถกดดซมนอยหากรางกายมเพยงพอแลวในขณะทธาตเหลกจากเนอสตวจะถกดดซมอยางรวดเรวไมวารางกายจะมอยแลวมากเพยงใดกตาม

47 :

smart liFEอบลทต จงตยานนท

นำ และ ระบบ ชลประทานประเทศอสราเอลมทะเลทรายปกคลมเสย

มากกวาครงสวนแหลงนำของประเทศกมแตทะเลทงทะเลเมดเตอรเรเนยนและเดดซ อสราเอลจงไดพฒนาเทคโนโลยการกลนนำเคมและการรไซเคลนำเสยใหกลบมาเปนนำจดดวยเทคโนโลยขนสงขณะเดยวกนหากมฝนตกนำทไดกจะถกเกบกกไวทอางเกบกกนำทไดสรางไวตลอดเสนทางนำเพอเกบกกนำใหไดมากทสดกอยางวานะ...นำในประเทศเหลานอาจเทยบไดกบทองทเดยวเพราะฉะนนกตองใชอยางคมคากนหนอย สำหรบนำจดจรงๆนนจะถกกนไวสำหรบกจกรรมเฉพาะเชนใชเพอการบรโภคอปโภคการทองเทยวตกปลาและพกผอนหยอนใจเทานนและในพนททแหงแลงมากๆจรงๆนำเพอการเกษตรนนจะถกจดสรรสแหลงเพาะปลกภายใตระบบปดเทานนเพอลดการสญเสยนำระหวางการสงผานใหเกดนอยทสด

สำหรบอกเรองทมความสำคญไมยงหยอน

เทคโนโลยการเกษตรในประเทศอสราเอลSmartLifeคราวนขอหนมาเลาอะไรทเปนแนวเกษตรกนมงถอวาเปนการเปลยนบรรยากาศจะวาไปกเปนเรองทเรารกนโดยทวไปอยแลววาประเทศไทยบานเรานนเปนประเทศเกษตรกรรมแตถาถามตอไปวาประเทศใดบางในแถบเอเชยทจดเปนผนำแนวหนาทางดานการจดการดานการเกษตรคำตอบอาจจะมมาหลากหลายแตแนนอนวาประเทศทจะตองตดโผและขาดไมไดนนกคออสราเอล

ใชแลว...อสราเอลประเทศทมทะเลทรายกนพนทไปถง60เปอรเซนตของพนททงหมดของประเทศทกคนร วาอสราเอลเปนประเทศท อย ในแถบตะวนออกกลาง แตใครจะร บางวา จากพนท

20,000 ตารางกโลเมตรนน มพนททเหมาะสมและสามารถเพาะปลกเพยง 20 เปอรเซนตเทานน และอยางทกลาวไป60เปอรเซนตของพนทถกปกคลมดวยทะเลทรายซงมผอยอาศยเพยง10เปอรเซนตของประชากรทงประเทศสวนพนททเหลอนนจดวาเปนพนทกงแหงแลงซง90เปอรเซนตของประชากรประเทศนนกจะมาอาศยอยในสวนนนเอง

การพฒนาภาคการเกษตรของอสราเอลจดวาเปนการพฒนาทเกดจากความรวมมออยางใกลชดระหวางภาครฐนกวทยาศาสตรเกษตรกรภาคอตสาหกรรมการเกษตรทเกยวของจนนำมาซงเทคโนโลยการเกษตรขนสงไมวาจะเปนระบบการชลประทานทมประสทธภาพการยอยสลายแบบไรอากาศระบบการปลกพชในเรอนกระจกรวมทงการวจยการเกษตรในทะเลทราย(Desertagriculture)และการกำจดเกลอ(Desalinity)เปนตนจงทำใหอสราเอลไดชอวาเปนประเทศททำเกษตรกรรมอยางเขมขนสงผลให1ใน3ของผลผลตทไดสามารถสงออกไปยงประเทศตางๆโดยเฉพาะยโรปซงมผลตอระบบเศรษฐกจโดยรวมของประเทศเลยทเดยว

เรามาดกนตอวาอะไรเปนปจจยททำใหอสราเอลเปนผนำทางดานการเกษตรกนดกวา

ไปกวากนกคอระบบชลประทาน ระบบชลประทานทขนชอมากของประเทศอาหรบแหงนกคอ ระบบชลประทานนำหยด(DripIrrigationหรอบางครงเรยกวาTrickleIrrigation)ทมประสทธภาพการจายนำ90เปอรเซนตหรอมากกวานนเมอเทยบกบระบบนำฉดนำฝอย (Springer) ทจะมประสทธภาพการจายนำเพยง

แผนท ประเทศ อสราเอล

ระบบ ชลประทาน นำ หยด แบบ เนนๆ

: 48

75-85เปอรเซนตหลกการกคอการปลอยนำแบบหยดตงๆใหซมไปเรอยๆซงวธนนนเหมาะกบประเทศแถบทะเลทรายเปนอยางมากเพราะอยางแรกนำทหยดไปแตละหยดนจะถกซมซบเขาสเนอดนอยางรวดเรวกอนทจะระเหยไปและอยางทสองกคอเปนการใชนำอยางตรงเปาหมาย(ซงกคอรากของพช)อยางสดๆไมไดฉดนำกระจายไปทวโดนบางไมโดนบางอนนกเปนการสนเปลองนำไปมากกวา แตระบบชลประทานนำหยดจะทำใหพชไดรบนำแบบชวรๆเนนๆสดๆกนไปเลย

การ วจย และ พฒนาการ เพาะ ปลก และ พนธ พช เพราะอสราเอลเปนประเทศเกษตรกรรมเขมขน

ดงนนจงไมนาแปลกใจเลยทจะมการวจยและพฒนาปรบปรงพนธพชใหมความสามารถในการปรบตวเขากบสภาพภมอากาศแถบทะเลทรายใหมากทสดโดยพชนำเขา(ตงแตประมาณสองทศวรรษทแลว)ทปจจบนไดกลายเปนพชเศรษฐกจหลกของอสราเอลไปแลว กคอโจโจบา (Jojoba) ซงนำมนทสกดไดจากเมลดของมนจะถกนำไปเปนสวนประกอบของเครองสำอางกระบองเพชรไรหนามทมชอวา Tuna (Opuntia) นน ใบของมนสามารถนำไปเปนอาหารสตว และผลของมนกเปนผลไมเศรษฐกจดวย และทขนชอในตลาดยโรปทสดกคอ มะเขอเทศอสราเอล นอกจากเจา 3 ตวทเปนพชทำเงนใหอสราเอลแลว อสราเอลยงมรายชอสายพนธพชอกมากมายทมการพฒนาทางพนธกรรม เพอใหมความสามารถในการทนตอนำเคม ทนดนแลงและโรคพชตางๆไดเปนอยางด

ความรวมมอของสถาบนตางๆเนองจากปจจยสำคญของพชสงออกนนคอเรอง

ของคณภาพ ประกอบกบขอจำกดตางๆ ในการเพาะปลกในพนทอนแหงแลงน จงจำเปนตองอาศยความรและเทคโนโลยดานการเกษตรชนสง(AdvancedAgro-technologies)ดงนนเกษตรกรจงตองมการปรบตวใหม

ความรความสามารถใชเทคโนโลยดงกลาว โดยภาครฐและเอกชนไดเขามามบทบาทเปนอยางมากในการใหความชวยเหลอดานการใหความร การใชเครองจกรกลการเกษตรสารกำจดศตรพชปยผานกลไกตางๆเชนการตงกลมในชมชนการสนบสนนบทบาทของสตรและการนำผลงานวจยตางๆมาประยกตใชในพนทจรง

นอกจากนในปจจบนภาครฐยงใหความสนใจในการพฒนาดานอนๆทเกยวของกบการเกษตรกรรมไมวาจะเปนอตสาหกรรมเกษตร(Agro-industry)การทองเทยวเชงเกษตร(Agro-tourism)รวมไปถงการสนบสนนใหมระบบเกษตรกรรมทลอมรอบเขตเมอง(Peri-urbanAgriculture)และการสรางความเปนผประกอบการของเกษตรกร(FarmerEntrepreneurship)เพอใหเกดการพฒนาการเกษตรอยางยงยนอกดวย

หนกลบมามองทบานเรา จรงๆ กคงมระบบแบบนอยบางไมมากกนอย แตเพอใหเปนเกษตรกรรมแบบยงยน และเตรยมพรอมรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การเตรยมการพฒนาเทคโนโลยดานการเกษตรในทำนองแบบนคงตองเอามาปรบใชกนบางกระมง...

ภาพ ภายใน โรง กรอง นำ ดวย ระบบ Reverse Osmosis เพอ กลน นำ เคม ให กลาย เปน นำ จด

ทะเล ทราย อรา วา (Arava Desert) หนง ใน ทะเล ทราย ท รอน ทสด ของ โลก ได ถก เทคโนโลย การเกษตร ของ อสราเอล เปลยน ให เปน เรอน เพาะ

ชำ ไม ดอก ขนาด ใหญ ท น สามารถ ผลต ไม ดอก สง ออก ได ถง ป ละ 70,000 ตน (คด เปน รอย ละ 12 ของ ไม ดอก ท สง ออก ทงหมด หรอ เทยบ เทากบ

รอย ละ 65 ของ การ สง ผลผลต การเกษตร สง ออก ทงหมด ของ ประเทศ) ครง ตอ ไป ท คณ ไป เดน ซอ ดอกไม ใน ตาง ประเทศ อยา ลม มอง หา Arava

Label เพอ ชนชม วา ของ เขา ด ยง ไง

49 :

: 50

คณเคยคดไหมวาหากเรานำเทคโนโลยการตดแตงพนธกรรมมาใชกบมนษย ซงบางคนบอกวาเปนการฝาฝนกฎธรรมชาตดวยวทยาศาสตรทลำสมยจะมผลตอมนษยชาตอยางไร

ภาพยนตรเรอง Splice เปนภาพยนตรไซไฟทมเนอหากลาวถงการทดลองเกยวกบพนธวศวกรรมเพอสรางสตวกลายพนธในรางมนษย จากการกำกบของ Vincenzo Natali เขาใชเวลารวม 10 ปในผลกดนเรองนไปสการถายทำ พรอมๆ กบการบมเพาะความรทางดานพนธวศวกรรมการโคลนนงการทำแผนทพนธกรรมของสงมชวตอนเปนแนวคดหลกของภาพยนตรเรองน

เรองราวของนกวทยาศาสตร 2 คนทลกลอบสรางรหสพนธกรรมชวตแบบใหมทขามสายพนธววฒนาการโดยหารไมวาทายทสดมนไดพฒนากาวลำเกนกวาททงสองคะเนไวในระดบเลวรายทสดและกลายเปนฝนรายสดสยองของพวกเขา

ภาพยนตรเรองนไมไดสะทอนเพยงการทดลองทผดพลาดหรอความสยองเทานนแตยงใหความสำคญกบ‘ชวต’ในอกแงมมหนงและววฒนาการทนาทงของสตวทดลองในเวลาเดยวกนการสอถงความเปนมนษยและสตวในรางทเปนสตวประหลาดจตใจวยอารมณฤดผสมพนธทมไมตางจากสตวอนแมแตนอยรวมถงการถายทอดทางยนอยางละเอยดออนในขณะเดยวกบทความสมพนธระหวางทงสามและชวตทสรรคสรางขนกเปลยนแปรจากเชงวทยาศาสตรไปสความเปนสวนตวทนาสะพรงกลวและนำมาซงหายนะของมนษยชาต

การพฒนาวทยาการทางดานโคลนนงเซลลสตวนนไดเรมมาตงแตพ.ศ.2423หรอ120ปทผานมาการทดลองคนควา

sciEncE mEdiaพสษฐพล กลนบวแกว

วจยไดเกดขนมาเปนลำดบอาจจะมทงชวงบางไปตามกาลเวลาแตความพยายามคดคนกมไดหยดนงการทดลองไดประสบความสำเรจครงแรกในศตวรรษท21โดยการโคลนนง ‘แกะ’ซงเปนการโคลนนงสตวชนดแรกของโลกทประสบความสำเรจและไดจดประกายในการทจะศกษาเรองการเพาะเลยงเซลลและเนอเยอรวมถงความฝนทตองการสรางมนษยขนมาจากการโคลนนงเซลล

ในประเทศไทย การพฒนาพนธสตวดวยการผสมเทยม การยายฝากตวออน การผลตตวออนในหลอดแกวเทคนคตางๆเหลานเปนพนฐานของการโคลนนง มความคดทจะโคลนนงสตวเศรษฐกจ แตปญหาและอปสรรคของเราคอนกวชาการและนกวจยซงมประสบการณทางดานนมนอยกวาตางประเทศมากทำใหการวจยและพฒนาทำไดชา

อยางไรกตาม ประเทศไทยสามารถทำโคลนนงไดสำเรจโดยศ.ดร.มณวรรณกมลพฒนะ ผอำนวยการโครงการใชนวเคลยรเทคโนโลยเพอสงเสรมกจการผสมเทยมโคนมและกระบอปลก คณะสตวแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดเปนคนแรกทนำการนวเคลยรเทคโนโลยมาใชในการผสมเทยมโคและกระบอและพฒนาตอเนองมากวา20ปจนประสบความสำเรจในการโคลนนงลกโคตวแรกของประเทศไทย โดยนำเซลลใบหของโคสายพนธ Brangus เพศเมยมาเปนเซลลตนแบบในการโคลนนงและนำตวออนฝากไวกบแมโค ‘ออย’ในฟารมของจาสบโทสมศกดวชยกล ทจงหวดราชบร การโคลนนงประสบความสำเรจ ไดลกโคสดำ ‘อง’ ซงเปนลกโคโคลนนงตวแรกของประเทศไทยเกดเมอวนท6มนาคมพ.ศ.2543

‘อง’ จงเปนลกโคโคลนนงตวแรกของประเทศไทยและเอเชยอาคเนย เปนรายท 3ของเอเชยและเปนรายท6ของโลกตอจากญปนอเมรกาฝรงเศสเยอรมนและเกาหล

สตวสาวกลายพนธลาสยองโลก

tEchno-toonTawan

51 :

ÃÒ¤Ò 50 ºÒ·

Issue

02Vol. 2

·ÕèÁÒ : Kotter, John. (Online). 8 Steps for Leading Change. www.kotterinternational.comCornish, Edward. (2007). “Future Shock and the Magic of the Future”. THE FUTURIST. November-December 2007.

Future Shock´Ã.¾Êª¹Ñ¹ ¹ÔÃÁÔµÃäªÂ¹¹·�

Vol. 2 Issue 2

interview ÃŒÍÂⷾѪâôÁ ÍعÊØÇÃó ¨ÐÁÒ䢻ÃÔÈ¹Ò ‘ÍÑÁ¾ÇÒ’ Ç‹Ò·Õè ‘àǹÔÊáË‹§ºÙþҷÔÈ’

ÇÑ´¢Õ´¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡ÒþѲ¹Ò»ÃÐà·ÈÃÐËÇ‹Ò§ä·Â¡Ñº¨Õ¹

Social & technology

¡ÃØ§à·¾Ï ã¹»‚ ¤.È.2030 ¨ÐÁÕ˹ŒÒµÒ໚¹Í‹ҧäà ¹ÕèäÁ‹ãª‹¹ÔÂÒÂ

Feature

ในชวงหลายปทผานมาประเทศไทยประสบกบวกฤตในหลายมต ถงแมภาครฐ สถานประกอบการ ภาคประชาสงคมและนกวชาการทกหมเหลาไดมารวมตวกนดแลฟนฟประเทศไทย หากแตหลายๆ ปญหายงไมมททาวาจะดขน ขอสงเกตประการหนงคอ คนไทยมกแกปญหาแบบเฉพาะหนา อกทงบางครงยงแกปญหาไดไมตรงจด รวมถงขาดการวเคราะหและเฝาระวงสถานการณทอาจเกดขนไดในอนาคตอยางเปนระบบ ปจจบนหลายๆ องคกรเรมมความสนใจในการนำแนวคดการคาดการณอนาคต (Foresight) มาใชในการวางแผนเชงกลยทธขององคกร เนองจากเปนการตรวจสขภาพองคกรและคนหาแนวโนมรอบดานทจะกระทบองคกรอยางรอบดาน รวมถงมองขามสถานการณฝนตลบอยในปจจบนไปสสงทอาจจะเกดขนในอนาคตจากนนจงวางกลยทธในการสรางภาพอนาคตทพงประสงคใหเกดขนและหลกเลยงภาพอนาคตทไมพงประสงคซงหมายรวมถงอาจมกลยทธในการแกปญหาทคกรนอยในปจจบนดวย อยางไรกตาม ความสำเรจทยงใหญมกเรมจากกาวแรก การเปดประเดนคยถงอนาคตทนาหวาดกลว(Future Shock) หรอสงทไมคาดคด (Surprise) ทเกดขนแลวจะมผลกระทบตอองคกรในอก 10-20 ปขางหนา จงเปนจดเรมตนของการคาดการณอนาคตทสำคญ เปนกลยทธในการสงเสรมความตระหนกถงอนาคต (Future Awareness) เนองจากอนาคตขององคกรไมใชสงทสามารถดำเนนการไดอยางสำเรจรป ทเพยงเชญนกคาดการณอนาคต (Futurist) มา 1-2 วนและจดประชมเชงปฏบตการจดทำภาพอนาคต หากแตตองเกดจากความตระหนกถงความสำคญของอนาคตของบคลากรทกระดบ โดยเฉพาะผบรหารตองเปนบคคลแรกทมความตระหนก จากนนจะเปนแรงสนบสนนสำคญในการผลกดนและดงบคลากรเขามารวมในกจกรรมคาดการณอนาคต และการนำแผนกลยทธไปสการปฏบต ซงจะเปนประโยชนตอการเปลยนมมมองการพฒนาองคกรในรปแบบเดมมาเปนการพฒนาในเชงรก ในอดตผคนยงไมคอยตระหนกถงความสำคญของการคาดการณอนาคต จนกระทงป ค.ศ. 1970 Alvin Toffler ไดเขยนหนงสอทชอ Future Shock ทกลาวถงความเปลยนแปลงอยางรวดเรวของเทคโนโลยและสงคม ซงกระตนใหผคนเรมหนมาใหความสำคญกบอนาคต หรออกหนงกรณศกษาคลาสสกขององคกรทประสบความสำเรจจากการคาดการณอนาคต คอบรษทเชลล ผผลตนำมนรายใหญของโลก ไดตระหนกถงอนาคตและนำผลจากการคาดการณอนาคตมาวางแผนกลยทธองคกร ทำใหบรษทเชลลสามารถเตรยมพรอมรบมอกบวกฤตการณนำมนไวลวงหนา สงผลใหบรษทไตจากอนดบ 7 ขนมาอยเปนอนดบ 2 ในกลมบรษทนำมนของโลก ดงทผเขยนไดพยายามเนนยำในหลายๆ คอลมนทผานมาวา นกคาดการณอนาคตไมสามารถระบอนาคตได ดงนนในคอลมนนจงอยากชกชวนผอานทตอนนอาจเปน CEO หรอบคลากรขององคกรใดๆ หรอคดในมมของบคคลกได ลองคดเลนๆ วา ‘อะไรทเปน Future Shock ของคณหรอองคกรในป ค.ศ. 2020’ BANGKOK

2030?