Hyrje Ne Ekonomi Kërkoni për karakteristikat ose tiparet e udhëheqësve ka qenë e vazhdueshme për shekuj me radhë. Shkrimet më të mëdha filozofike historisë së nga Republika

  • Upload
    ecremy

  • View
    225

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    1/38

    Hyrje ne Ekonomi

    Don1

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    2/38

    Ekonomia

    Cka eshte Ekonomia

    Cka studion Ekonomia

    Pse e studiojme Ekonomine Si ndahet Ekonomia

    a. Makroekonomia

    b. Mikroekonomia

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    3/38

    Makroekonomia

    Cka eshte Makroekonomia

    Cka Studion teoria makroekonomia

    Rritjet dhe reniet e Ciklit te biznesitProduktin total te mallrave dhe sherbimeve

    Papunesine

    Bilancin e pagesave

    Kurset e kembimit

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    4/38

    Dallimi ne mes Makroekonomise

    dhe Mikroekonomise

    Ekonomine ne teresi

    Agregatve ekonomik

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    5/38

    Shkollat e mendimit ekonomik

    Shkolla Klasike

    - veprimi spontan I mekanizimit te tregut

    Shkolla Kejnsiane

    - intervenimi I shtetit ne ekonomi

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    6/38

    Konceptet kryesore makroekonomike

    Podukti i brendshem bruto GDP

    Rritja ekonomike

    Punezenia dhe Papunesia Ciklet e biznesit

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    7/38

    Objektivat makroekonomike

    Punezenia e Plote

    punesim te plote te resureve humanedhe natyrore

    Qendrushmeria e Cmimeve

    stabilitet te cmimeve

    Ritme te pershtatshme te rritjes afatgjate

    Zhvillimim i balancuar rajonal

    Bilanc i ekuilibruar i pagesave

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    8/38

    Instrumentet e politikes

    makroekonomike

    Politika Fiskale

    taksat

    shpenzimet qeveritare

    Politika Monetare

    Instrumetet e politikes monetare

    Politika e te ardhurave

    page- cmim

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    9/38

    Politika e marredhenie ekonomike

    me jashte

    1. Politika Tregtare

    mjetet tarifore dhe jo tarifore

    2. Politika Valutore

    regjimet valutore

    3. Kordinimi I poltikave te brendeshmemakroek te vendeve te vecanat

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    10/38

    Instrumentet kryesore te analizes

    makroekonomike

    Kerkesa Agregate Ad

    Oferta Agregate As

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    11/38

    Te ardhurat dhe Shpenzimet

    Per ekonomine ne teresi , e ardhura duhet

    te jete barabarte me shpenzimetsepse

    Cdo transaksion ka nje bleres dhe shites

    Cdo euro e shpenzuar nga nje bleres eshte

    e ardhur per nje shites.

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    12/38

    MATJA E GDP

    Barazia e te ardhurave dhe shpenzimeve

    mund shpjegohet me diagramin rrjedhjes

    qarkore

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    13/38

    Diagrami rrjedhjes qarkore

    ShpenzimetMallra dhesherbimete blera

    E ArdhuraeMalleatdhe serbimetshitura

    Puna, Toka,Dhe KapitaliE ardhura

    = Rrjedha e inputit

    Dhe outputit= rrjedha e euros

    Faktoret eprodhimitn

    Paga, Qiraja,dhe Profit

    FIIRMATProdhojne dhe shesinMallra dhe sherbime

    Punesojne dhe perdorin faktorite prodhimit

    Blejne dhe konsumojne

    Mallra dhe SherbimesZoterojn dhe Shesin faktore

    te prodhimit

    FAMILJET

    Familjet shesinFirmat blejne

    TREGJETPER

    FAKTORET E PRODHIMIT

    FIRMAT SHESINFA MILJET BLEJNE

    TREGJETPERMALLRA DHE SHERBIME

    Copyright 2004 South-Western

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    14/38

    Matja e GDP

    GDP eshte vlera tregut te gjitha mallrave

    dhe sherbimeve te prodhura brenda nje

    vendi ne nje periudhe te dhene kohere.

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    15/38

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    16/38

    Matja e GDP

    . . . Prodhuara . . .

    GDP pershin mallrat dhe sherbimet aktualisht

    te prodhuara, e jo transaksionet e perfshira

    ne prodhimin e mallrave ne te kaluaren

    . . . Brenda Vendit . . .

    GDP mat vleren e prodhimit brenda kufijeve

    gjeografike te nje vendi.

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    17/38

    Matja e GDP

    . . . Ne nje periudhe te dhene kohore.

    GDP mat vleren e prodhimit qe realizohet

    brenda nje interval vecante te kohes,

    zakonisht nje vit apo nje tremujore .

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    18/38

    KOMPONETE E GDP

    GDP perfshine te gjitha mallrat e

    prodhuara dhe te shitura legalisht ne

    tregjet e nje ekonomie

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    19/38

    Komponetet e GDP

    Cka nuk eshte llogaritur (perfshire) ne

    GDP?

    GDP perjashton shume mallra qe jane

    prodhuar dhe konsumuar ne familje dhe qeasnjehere nuk kane hyre ne treg.

    GDP perjashton mallrat prodhuara dhe

    shitura ne menyre jashteligjore , p.sh shitja edroges .

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    20/38

    Komponetet e GDP

    GDP (Y) eshte shuma e parametarve ne

    vijim:

    Konsumi (C)

    Investimet(I)

    Shpenzimet qeveritare (G)

    Ekspori Neto (NX)

    Y = C + I + G + NX

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    21/38

    THE KOMPONENT OF GDP

    Konsumi(C):

    Shpenzimet nga familjet ne mallra dhe

    sherbime, duke hequr dore nga blerja e nje

    shtepie te re .

    Investimet(I):

    Shpenzimet ne pajisje kapitale , inventories,

    dhe ndertim.

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    22/38

    KOMONETET E GDP

    Shpenzimet Qeveritare (G):

    Shpenzimet ne mallra dhe sherbime nga

    Qeveria Lokale dhe Qendrore

    Nuk perfshine pagesat e transferueshme

    sepse ato nuk jane bere ne kembim per

    prodhimin aktuale te mallrave dhe

    sherbimeve. Neto Eksporti(NX):

    Exporti minus importi.

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    23/38

    Table 1 GDP dhe Komponetet e tij

    tabela

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    24/38

    GDP dhe Komponetet e tij (2001)

    Konsumi69%

    Shpenzimet Qeveritare18%

    Neto Exporti-3 %

    Investimet

    16%

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    25/38

    GDP REALE DHE NOMINALE

    GDP Nominale vlera e prodhuar e

    mallrave dhe sherbimeve me cmime

    korrente .

    GDP Reale vlera e prodhuar e mallrave

    dhe sherbimeve me cmime baze .

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    26/38

    Matja e nivelit te Cmimeve

    Indeksi I Cmimit te Konsumatorit (CPI) Mat cmimet e mallrave dhe sherbime te

    blera nga konsumatoret

    Deflatori I GDP Mat cmimet e mallrave dhe sherbimeve

    te prodhura ne Kosove.

    Indeksi I cmimeve te Prodhuesit (PPI) Mat cmimet e paguara nga prodhuesitvendit per prodhimin e mallrave dhe

    sherbimeve.

    Dallimi ne mes te CPI dhe deflatorit

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    27/38

    Dallimi ne mes te CPI dhe deflatorit

    te GDP

    CPI Deflatori I GDPCPI perfshin importet Deflatori I GDP perfshine vetem

    mallrat dhe sherbimet vendore

    CPI mat vetem prodhimet Deflatori I GDP mat gjitha

    e blera nga konsumatoret mallrat dhe sherbimet

    CPI eshte shporte tregu mallrash GDP deflator perfshine te

    gjitha mallrat dhe sherbimet

    prodhura gjate nje viti

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    28/38

    Deflatori I GDP

    Deflatori I GDP

    GDP deflator =

    Nominal GDP

    Real GDP100

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    29/38

    GDP DHE MIREQENIA

    EKONOMIKE

    GDP eshte mates me i mire I mireqenies

    ekonomike te nje shoqerie .

    GDP per person na tregon te ardhurat

    dhe shpenzimet mesatare te nje personi

    ne nje ekonomi.

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    30/38

    GDP DHE MIREQENIA

    EKONOMIKE

    GDP me e larte per person tregon

    standarte me te larte te jetes .

    GDP nuk eshte nje mates perfekt i

    lumturise apo Kualitetit te jetes .

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    31/38

    GDP DHE MIREQENIA

    EKONOMIKE

    Disa gjera qe kontribojne ne mireqenje

    nuk jane perfshire ne GDP.

    Vlera e kohes se lire.

    Vlera e ambijentit te paster

    Vlera te gjitha aktiviteve qe ndhodhin jashte

    tregjeve, p.sh vlera e kohes qe prinderit e

    shpenzojne me femijet e tyre dhe vlera epunes vullnetare

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    32/38

    Menyrat e matjes se produktit te

    pergjithshem

    Menyra prodhimit

    Menyra e shpenzimeve Menyra e te ardhurave

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    33/38

    Menyra e Prodhimit

    GDP perfshin te gjitha prodhimet shitura

    plus te gjitha mallrat e prodhura por jo te

    shitura .

    Invenatret jane stoqe te mallrave te

    pashitura te firmave

    Produkti kombetare

    metoda e transaksionit te fundit

    metoda e vleres se shtuar

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    34/38

    Menyra e Shpenzimeve

    Eshte shuma e shpenzimet te ndryshem

    per blerjen e mallrave dhe sherbimeve

    perfund

    Treguesi I shpenzimeve kombetare

    E= C + I + G + NX

    Mallrat e pa shitura

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    35/38

    Menyra e te ardhurave

    Te gjitha te ardhurat e gjithe pronareve te

    faktoreve te prodhimit si per prodhimin e

    mallrave perfund edhe te atyre te

    ndermjetem

    Treguesi I te Ardhurave kombetare

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    36/38

    Treguesi I te Ardhurave kombetare

    Kompensimet e punonjesve

    Te ardhurat e firmave jo akcionare

    Te ardhurat rentore te individeve

    Fitimet e kompanive

    Interest neto

    Te ardhura faktoriale

    Tatimet indirekte mbi biznest

    mos llogaritja e te ardhurave te transferuara

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    37/38

    Dallimi ne mes GDP dhe GNP

    (GDP) eshte vlera e te gjitha mallrave dhe sherbimeve

    prdhura gjate nje periudhe te dhene, brenda kufijeve

    gjeografike te nje vendi pavarsisht nga se nga kush jane

    prodhuar . Mallrat dhe sherbimet qe jane prodhuar

    brenda vendit. Produkti kombetare Bruto (GNP) eshte vlera e te gjitha

    mallrave dhe sherbimeve perfundimatre te prodhura

    gjate nje periudhe te dhene kohes nga shtetasit e nje

    vendi pavarsisht se ku jetojne ata .

  • 7/30/2019 Hyrje Ne Ekonomi Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis s nga Rep

    38/38