1

I. МОНГОЛ УЛСЫН 2017 ОНЫ ТӨСВИЙН БОДЛОГО ЧИГЛЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ

Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухай хуулийн төсөл, Нийгмийн даатгалын сангийн 2017 оны төсвийн тухай хуулийн төслийг УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар хэлэлцэн баталлаа.

Монгол Улсын 2017 оны орон нутгийн төсөвт баримталсан зарчим,

бодлогын арга хэмжээнээс дурдвал:

Төсвийн орлого бүрдүүлэлтийг сайжруулна:

1. Нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлогыг тооцохдоо эдийн засгийн хүндрэлийг даван

туулах бодлоготой уялдууллаа;

2. Ирэх 2017 онд татварын орчныг тогтвортой байх бодлогыг баримтлан шинээр татвар

бий болгохгүй, татварын хувь хэмжээг нэмэгдүүлэхгүй байхаар тооцлоо;

Төсвийн зарлагад хэмнэлтийн зарчмыг баримтална.

1. Бүх шатны төсвийн Ерөнхийлөн захирагч нарын төсвийн багцын бараа үйлчилгээний

зардал /цалин хөлс болон бараа үйлчилгээний бусад зардал/-ыг 1.0 хувиар бууруулах,

2. Төрийн байгууллагуудын үйл ажиллагааны зардлын үр ашгийг сайжруулах, төсвийн

зардлыг хэмнэх, үйл ажиллагааны орлогоо давуулан биелүүлэх идэвх, санаачилгыг бий

болгох зорилгоор 1/бүх шатны төсвийн захирагч нарт төсвийн зардлаа хэмнэсэн, үйл

ажиллагааны орлогоо давуулсан бол уян хатан захиран зарцуулах эрх олгох; 2/бүтэц

зохион байгуулалтыг чиг үүргийн давхардалгүй, төрийн үйлчилгээг иргэдэд үр дүнтэй

хүргэх зорилгоор шинэчлэн зохион тогтоох эрхийг олгох;3/төсвийн хөрөнгийг үр ашиггүй

зарцуулсан, байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулж өр төлбөр үүсгэсэн бол

ажлаас чөлөөлөх хариуцлага тооцдог байхаар хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ;

3. Иргэдэд хүргэх төрийн үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг бууруулахгүй байх

статистик, хүн ам зүйн өөрчлөлтөөс шалтгаалан нэмэгдэх нийгмийн хамгаалал,

боловсрол, эрүүл мэндийн зардлыг төсөвт тусгалаа;

4. Зөвхөн эрүүл мэнд, боловсрол, мэргэжлийн боловсрол болон онцгой байдлын

салбарт иргэдэд хүргэх төрийн үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэхтэй холбоотой

орон тоог төсвийн төсөлд тусгах, бусад аливаа орон тоог нэмэгдүүлэхгүй байхаар

тооцлоо;

5. Төсвийн байгууллагын тэвчиж болох зарим урсгал зардлыг 2016 оны тодотголын түвшнээс хэтрүүлэхгүй байх, улмаар салбарын онцлогийг харгалзан 10-100 хувь бууруулсан тухайлбал улс орныг гадаадад төлөөлөх, гадаад харилцааны чиг үүрэг хариуцсан төрийн байгууллагууд буюу Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Улсын Их Хурлын Тамгын газар, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газар, Гадаад харилцааны яам болон

2

дипломат төлөөлөгчдийн газруудаас бүх шатны төсвийн байгууллагын гадаад томилолтын зардлыг 100 хувь, тавилгын зардлыг 100 хувь бууруулахаар тооцлоо;

6. Өмнөх онуудад хэрэгжсэн нэг удаагийн шинжтэй, эсвэл хуульд өөрчлөлт орсны улмаас өөрчлөгдөж буй хөтөлбөр арга хэмжээний урсгал зардлыг 2016 оны тодотголтой харьцуулахад бууруулах;

Төрийн албан хаагчийн нийгмийн баталгааг тогтвортой үргэлжлүүлнэ.

1. Төрийн албан хаагчдын нийгмийн баталгааг тогтвортой үргэлжлүүлэх зорилтын хүрээнд төрийн албан хаагчийн өндөр насны тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн тэтгэмжтэй холбоотой өмнөх зохицуулалтыг сэргээж ирэх онд тэтгэвэрт гарах төрийн албан хаагчдад олгох тэтгэмжийн зардлыг 89.5 тэрбум төгрөгөөр баталлаа;

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын үр ашгийг нэмэгдүүлнэ.

1. Төсвийн хөрөнгө оруулалтын үр ашгийг нэмэгдүүлж, шинэ төсөл, арга хэмжээ эхлүүлэхгүй байх, шилжих ажлуудын санхүүжилтийг гүйцэтгэлтэй нь уялдуулан хойшлуулах, эсвэл бүрэн тусгах, өмнөх жилүүдэд эхэлсэн боловч орхигдсон ажлуудыг дуусгах, зайлшгүй шаардлагатай боловсрол, эрүүл мэндийн салбарын их засвар, тоног, төхөөрөмжийн зардал болон Улаанбаатар хотын аваарын хэмжээнд хүрсэн дулааны гол магистраль шугамын засварын хөрөнгийг тусгалаа;

Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухайн хуулийг дагалдан гарсан хуулийн өөрчлөлтүүд, Улсын Их Хурлын тогтоолуудын талаар:

Төрийн албан хаагчийн тэтгэвэрт гарахад нь олгох тэтгэмжийг хүрсэн түвшнээс нь бууруулахгүй буюу төрд ажилласан жилтэй нь уялдуулан 36 хүртэл сарын цалинтай тэнцэх тэтгэмжийг олгохтой холбоотой зохицуулалтуудыг Төрийн албаны тухай хууль, Авлигын эсрэг хууль, Байгаль орчныг хамгаалах тухай хууль, Малын эрүүл мэнд, удмын сангийн тухай хууль, Шинжлэх ухаан технологийн тухай хуулиудад өөрчлөлт оруулах тухай хуулиуд тусгав.

Төрийн байгууллагуудын үйл ажиллагааны зардлын үр ашгийг сайжруулах зорилгоор төсвийн шат шатны захирагч нарт эрхэлсэн салбар, яам, агентлаг, байгууллагын батлагдсан төсөв, орон тооны хязгаартаа багтаан бүтэц зохион байгуулалтын өөрчлөлт хийх эрхийг олгох, мөн бүтцийн өөрчлөлтийн улмаас орон тоо бууруулж цалингийн санг, тогтмол зардал гэх мэт хэмнэсэн зардал, үндсэн үйл ажиллагааны нэмэлт орлогоо төсвийн жил дотроо уян хатан зарцуулах эрхийн хамт олгох зохицуулалтыг Төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулиар баталлаа. Энэхүү уян хатан зохицуулалт нь төсөв захирагч нарт удирдлагын оновчтой шийдвэр гаргаж төсвөө үр ашигтай зарцуулах сонирхол бий болгохын зэрэгцээ төсвийн хүндрэлтэй үед үйл ажиллагаанд дутагдаж байгаа бусад зардлаа уян хатан санхүүжүүлэх, ажилтнуудынхаа үр дүнгийн урамшуулал болон нийгмийн баталгааг сайжруулах боломжийг давхар нээж өгч байна.

3

II. ОРОН НУТГИЙН 2017 ОНЫ ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ

- Орон нутгийн 2017 оны төсвийн төсөл боловсруулахад дараах зарчим баримталсан болно. Үүнд:

1. Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухай хуульд тусгагдсан орон нутгийн төсөв

боловсруулахад баримталсан зарчим, бодлогын арга хэмжээг баримтлах

2. Сумын орлогыг тооцохдоо эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулах

бодлоготой уялдуулан УИХ-аас ирүүлсэн хязгаарт багтаан төлөвлөх.

Учир нь УИХ-аар хийгдсэн тодотголоор хасагдсан санхүүгийн дэмжлэг болон

орон нутгийн хөгжлийн сангийн эх үүсвэрийг нөхөх, орон нутагт үүссэн өрийг

барагдуулахад орон нутагтаа орлогоо дайчлан нэмэгдүүлэх боломжийг олгох.

3. Аймгийн орлого бүрдүүлэх боломжийг судлан сумын санал, мэргэжлийн

байгууллага, сүүлийн 5 жилийн орлого бүрдүүлэлтийн байдалд үндэслэн

орлогыг зохист түвшинд төлөвлөх.

4. Иргэдэд хүргэх төрийн үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг бууруулахгүй байх

- 2017 оны орон нутгийн орлогын төлөвлөлтөнд гарсан өөрчлөлт:

1. 2017 оноос ашигт малтмалаас бусад байгалийн баялаг ашиглахад олгох

эрхийн зөвшөөрлийн хураамжийн орлогод орлого төлөвлөгдөөгүй.

2016 онд ашигт малтмалаас бусад байгалийн баялаг ашиглахад олгох

эрхийн зөвшөөрлийн хураамжийн орлогын жилийн төлөвлөгөө 1,6 сая төгрөг, эхний 10

сарын гүйцэтгэл 100,0 мянган төгрөг байна.

2. 2017 оноос аймгийн газрын дуудлага худалдааны орлого 30,7 сая

төгрөгийг сумын орлогод төвлөрүүлэхээр тооцоолж тухайн сумдын орон нутгийн

орлогын төлөвлөгөөнд нэмж тусгав.

Газар зохион байгуулалтын тухайн жилийн төлөвлөгөөнд тусгагдсан газрын

дуудлага худалдаагаар олгогдох газрын үнэ нь аймгийн орлогод төвлөрдөг. “Газрын

тухай хууль”-ийн 33 дугаар зүйлийн 33.1.2 дахь заалт ... энэ хуулийн 29.1, 29.2, 29.3-т

заасан хэмжээнээс илүү газар эзэмших хүсэлт гаргасан иргэн, аж ахуйн нэгж,

байгууллагад газар эзэмшүүлэх асуудлыг тухайн шатны Засаг дарга дуудлага

худалдаа, төсөл шалгаруулах зарчмаар шийдвэрлэнэ хэмээн хуульчилж өгсөн байдаг.

Аймгийн орлогод төвлөрч байгаа газрын дуудлага худалдааны орлого нь

жилээс жилд багасах, зохион байгуулагдах явц нь шударга бус явагдах /ах, дүү, найз,

хамаатан садан, танилаараа хэлэлцэн тохиролцож оролцох хандлага ажиглагддаг/,

дуудлага худалдаагаар олгогдох газрыг төсөл сонгон шалгаруулалтаар олгох зэрэг

зөрчил, дутагдал гарч байна. Иймд газрын дуудлага худалдааны орлогыг аймагт

төвлөрүүлэх бус суманд төвлөрүүлэх саналыг оруулж байна. Ингэснээр тухайн сум

өөрийн орон нутгийн орлогыг нэмэгдүүлэхийн тулд газрын дуудлага худалдааг тєсєл

сонгон шалгаруулалт хэлбэрээр зохион байгуулах нь багасч, дуудлага худалдааг

шударга зохион байгуулах хяналт нь сайжирч түүнээс орох орлого нэмэгдэнэ гэж үзэж

байна. Газрын дуудлага худалдааны орлогын гүйцэтгэлийг хүснэгтээр харуулвал:

4

ГАЗРЫН ДУУДЛАГА ХУДАЛДААНЫ ОРЛОГО /сая.төг/

Үзүүлэлт

2010 он 2012 он 2013 он 2014 он 2015 он 2016 он 2017 он

төл. гүйц. төл. гүйц. төл. гүйц. төл. гүйц. төл. гүйц. төл. 09 сар гүйц

төсөл

Газрын дуудлага худалдаа

65,0 65,7 59,3 39,0 60,8 127,9 52,6 79,6 70,1 65,9 70,1 22,5 30,7

I. ОРОН НУТАГ, ТЗШ-ИЙН 2017 ОНЫ ОРЛОГЫН ТӨСӨЛ

Орон нутаг, тусгай зориулалтын шилжүүлгийн байгууллагуудын 2017 оны орлогын

эх үүсвэрийг 83517,6 сая төгрөг байхаар төлөвлөгдсөн нь 2016 оны тодотгосон

төлөвлөгөөнөөс 4,708,3 сая төгрөгөөр буурсан байна.

Үүнд: Санхүүгийн дэмжлэг 1197,6 сая төгрөгөөр, орон нутгийн хөгжлийн сангийн

орлогын шилжүүлэг 1206,2 сая төгрөгөөр, сумын орлого 115,5 сая төгрөгөөр, төсөвт

байгууллагын өөрийн орлого болон давсан орлого дансны үлдэгдэл 2445,1 сая

төгрөгөөр буурсан бол тусгай зориулалтын шилжүүлгээс санхүүжих орлогын

шилжүүлэг 188,2 сая төгрөгөөр, аймгийн орлого 67,9 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн байна.

Хүснэгтээр харуулвал: /сая төгрөг/

№ Санхүүжилтийн эх үүсвэр

/сая.төг/

2016 оны тодотгосон

төсөв

2017 оны төсвийн төсөл

Зөрүү 2017-2016

1 Санхүүгийн дэмжлэг 19161.4 17963.8 -1197.6

2 ОНХС-ын орлогын шилжүүлэг 3395.6 2189.4 -1206.2

3 Тусгай зориулалтын шилжүүлгээс

54248.6 54436.8 188.2

4 Аймгийн орлого /ТБӨО ороогүй/ 6496.3 6564.2 67.9

6 Сумын орлого /ТБӨО ороогүй/ 2216.6 2101.1 -115.5

7 ТБ өөрийн орлого, давсан орлого, дансны үлдэгдэл

2707.4 262.3 -2445.1

Нийт дүн 88225.9 83517.6 -4708.3

Орон нутаг, тусгай зориулалтын шилжүүлгийн байгууллагуудын 2017 оны орлогын

эх үүсвэр 83517,6 сая төгрөгний 17963,8 сая төгрөг буюу 21,5 хувийг санхүүгийн

дэмжлэг, 2189,4 сая төгрөг буюу 2,6 хувийг орон нутгийн хөгжлийн сангийн орлогын

шилжүүлэг, 54436,8 сая төгрөг буюу 65,2 хувийг тусгай зориулалтын шилжүүлэг, 6564,2

сая төгрөг буюу 7,9 хувийг аймгийн орлого, 2101,1 сая төгрөг буюу 2,5 хувийг сумын

орлого, 262,3 сая төгрөг буюу 0,3 хувийг төсөвт байгууллагын өөрийн орлого, давсан

орлого, дансны үлдэгдэл тус тус эзэлж байна.

5

Хүснэгтээр харуулвал: /сая төгрөг/

№ Санхүүжилтийн эх үүсвэр 2017 оны

орлогын төсөл Орлогын

эзлэх хувь

1 Санхүүгийн дэмжлэг 17963.8 21.5

2 ОНХС-ын орлогын шилжүүлэг 2189.4 2.6

3 Тусгай зориулалтын шилжүүлгээс 54436.8 65.2

4 Аймгийн орлого /ТБ-ын өөрийн орлого ороогүй/ 6564.2 7.9

6 Сумын орлого /ТБ-ын өөрийн орлого ороогүй/ 2101.1 2.5

7 ТБ өөрийн орлого, давсан орлого, дансны үлдэгдэл

262.3 0.3

Нийт дүн 83517.6 100.0

2017 ОНЫ ОРОН НУТГИЙН ОРЛОГО

2017 онд орон нутгийн орлогыг 8757,5 сая төгрөг нь байхаар төлөвлөсний 6821,6

сая төгрөг буюу 77,9 хувийг хувь хүний орлогын албан татвар, -1120,0 сая төгрөг буюу

-12,8 хувийг хувь хүний орлогын албан татварын буцаан олголт, 806,5 сая төгрөг буюу

9,2 хувийг өмчийн татвар, 984,7 сая төгрөг буюу 11,2 хувийг байгалийн нөөц ашигласны

төлбөрийн орлого, 732,3 сая төгрөг буюу 8,4 хувийг бусад татвар, төлбөр, хураамж,

532,4 сая төгрөг буюу 6,1 хувийг татварын бус орлогууд эзэлж байна.

Хүснэгтээр харуулвал: /сая төгрөг/

№ Орлогын нэр төрөл Дүн Хувь

1. Нийт орлого 8757.5 100.0

1.1 Хувь хүний орлогын албан татвар 6821.6 77.9

1.2 Буцаан олголт -1120.0 -12.8

1.3 Өмчийн татвар /үл хөдлөх, буу, авто/ 806.5 9.2

1.4 Байгалийн нөөц ашигласны төлбөр 984.7 11.2

1.5 Бусад татвар, төлбөр хураамж 732.3 8.4

1.6 Татварын бус орлого 532.4 6.1

2017 оны төсвийн төслийг 2015 оны гүйцэтгэл, 2016 оны орон нутгийн

жилийн орлогын төлөвлөгөөтэй харьцуулвал:

/мян.төг/

Орлогын нэр төрөл 2015

2016 оны 2017 оны

батлах

санал

Зөрүү

Жилийн

төлөвлөгөө ХБГ

2017-2015 гүйц

2017-2016

төлөв

ÍÈÉÒ ÎÐËÎÃÎ 9,319,726.3 8,794,434.2 9,612,349.1 8,757,497.5 -562,228.8 -36,936.7

СУМЫН ОРЛОГО 2,308,428.7 2,263,014.9 2,874,169.1 2,141,121.7 -167,307.0 -121,893.2

Îðëîãûã íü òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é ÈÎÒ

8,730.9 0.0 0.0 0.0 -8,730.9 0.0

Хөрөнгө борлуулсны орлого 45,377.1 53,300.0 50,000.0 58,311.0 12,933.9 5,011.0

Үйл ажиллагааны орлого 382,440.7 345,834.0 371,250.0 380,000.0 -2,440.7 34,166.0

Бусад орлого /ХБМББО/ 138,999.6 126,369.3 149,209.3 63,035.6 -75,964.0 -63,333.7

Áóóíû àëáàí òàòâàð 12,847.6 88,460.0 80,570.0 77,080.0 64,232.4 -11,380.0

6

Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæ 150,196.6 174,101.5 156,155.0 161,758.9 11,562.3 -12,342.6

Àøèãò ìàëòìàëààñ áóñàä áàÿëàã àøèãëàõ ýðõèéí õóðààìæ

231,136.7 1,500.0 1,500.0 0.0 -231,136.7 -1,500.0

Ò¿ãýýìýë òàðõàöòàé àøèãò ìàëòìàë àøèãëàñíû

43,391.1 27,373.0 30,997.7 23,939.1 -19,452.0 -3,433.9

Хог хаягдлын хураамжийн орлого 123,266.9 166,910.0 166,910.0 176,461.4 53,194.5 9,551.4

Áóñàä òàòâàð 2,820.9 3,000.0 3,000.0 0.0 -2,820.9 -3,000.0

Газрын дóóäëàãà õóäàëäàà 30,690.0 30,690.0 30,690.0

Îéãîîñ ìîä, ò¿ëýý áýëòãýæ àøèãëàñíû òºëáºð

742,477.1 898,638.4 1,358,065.6 868,428.9 125,951.8 -30,209.5

Àí àìüòàí áàðèõ ÝÇõóðààìæ 128,290.1 84,902.0 207,251.1 54,720.0 -73,570.1 -30,182.0

Хүн амын унд, ахуйн хэрэгцээний

зориулалтаар ус, рашаан

ашигласны төлбөр

11,492.1 11,160.0 11,475.9 11,556.8 64.7 396.8

Áàéãàëèéí óðãàìàë àøèãëàñíû òºëáºð

81,216.4 24,214.0 29,115.0 21,570.0 -59,646.4 -2,644.0

Хувьцааны ногдол ашиг 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

Төсөвт байгууллагын өөрийн

орлого 0.0 46,461.7 44,187.7 40,000.0 40,000.0 -6,461.7

Õ¿¿, òîðãóóëèéí îðëîãî 190,512.0 181,266.0 158,200.0 147,820.0 -42,692.0 -33,446.0

Түрээсийн орлого 376.0 0.0 0.0 0.0 -376.0 0.0

Íýð çààãäààã¿é áóñàä îðëîãî 10,894.4 2,200.0 28,856.8 0.0 -10,894.4 -2,200.0

Õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãî 3,962.5 27,325.0 27,425.0 25,750.0 21,787.5 -1,575.0

АЙМГИЙН ОРЛОГО: 7,011,297.6 6,531,419.3 6,738,180.0 6,616,375.8 -394,921.8 84,956.5

Öàëèí õºëñ ò¿¿íòýé АОАТ 6,260,130.1 6,231,524.0 6,248,434.5 6,320,274.4 60,144.3 88,750.4

Áóöààí îëãîëò -943,222.5 -1,114,292.3 -1,114,292.3 -1,120,000.0 -176,777.5 -5,707.7

¯ë õºäëºõ õºðºíãèéí òàòâàð 363,817.2 319,250.0 319,776.9 326,592.7 -37,224.5 7,342.7

Àâòî áîëîí ººðºº ÿâàã÷ õýðýãñëèéí òàòâàð

414,385.7 390,000.0 428,981.1 402,800.0 -11,585.7 12,800.0

Ãàçðûí òºëáºð 223,313.9 150,000.0 175,881.0 169,450.0 -53,863.9 19,450.0

Газрын дóóäëàãà õóäàëäàà 65,965.7 70,101.8 47,636.4 0.0 -65,965.7 -70,101.8

Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний

зориулалтаар ус ашигласны

төлбөрийн орлого

26,637.9 15,765.0 31,221.9 28,443.2 1,805.3 12,678.2

Улсын тэмдэгтийн хураамж 160,816.4 160,847.5 170,000.0 170,000.0 9,183.6 9,152.5

Хувьцааны ногдол ашиг 104,231.1 52,116.3 32,115.5 2,115.5 -102,115.6 -50,000.8

Төсөвт байгууллагын орлого 72,296.9 35,082.0 65,000.0 52,200.0 -20,096.9 17,118.0

Тîðãóóëèéí îðëîãî 190,719.5 190,000.0 300,000.0 242,000.0 51,280.5 52,000.0

Íýð çààãäààã¿é áóñàä îðëîãî 23,788.2 9,600.0 12,000.0 10,000.0 -13,788.2 400.0

Õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãî 48,417.5 21,425.0 21,425.0 12,500.0 -35,917.5 -8,925.0

2017 онд орон нутгийн орлогыг 8757,5 сая төгрөг нь:

2015 оны гүйцэтгэлээс -562,2 сая төгрөг буюу 6,4 хувиар, 2016 оны төлөвлөгөөнөөс -36,9 сая төгрөг буюу 0,42 хувиар буурсан бол 2017 оны Сангийн яаманд хянуулсан дүнгээс 423,3 сая төгрөг буюу 5,0 хувиар 2017 оны УИХ-аар ирүүлсэн дүнгээс 309,0 сая төгрөг буюу 3,7 хувиар нэмэгдсэн байна.

7

Хүснэгтээр харуулвал: /сая төгрөг/

Орлогын нэр төрөл 2015 оны

гүйц 2016 оны

жилийн

төлөвлөгөө

Сангийн яаманд

хянуулсан суурь орлого

УИХ-аас тооцож ирүүлсэн суурь орлого

2017 оны

батлах

санал

Зөрүү

2017-2015 гүйц

2017-2016

төлөв

ÍÈÉÒ ÎÐËÎÃÎ 9,319,7 8,794,4 8334,2 8448,5 8,757,5 -562,228.8 -36,936.7

СУМЫН ОРЛОГО 2,308,4 2,263,0 2101,1 2141,1 2,141,1 -167,307.0 -121,893.2

АЙМГИЙН ОРЛОГО: 7,011,3 6,531,4 6233,1 6307,4 6,616,4 -394,921.8 84,956.5

Орон нутгийн орлого 8757,5 сая төгрөгний 6616,4 сая төгрөг буюу 75,6 хувийг

аймгийн орлого, 2141,1 сая төгрөг буюу 24,4 хувийг сумын орлого эзэлж байна.

Хүснэгтээр харуулвал: /сая төгрөг/

№ Үзүүлэлт Дүн Хувь

1. Орон нутгийн нийт орлого 8757.5 100

Үүнээс: Аймгийн орлого 6616.4 75.6

Сумын орлого 2141.1 24.4

2017 ОНЫ АЙМГИЙН ОРЛОГЫН ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ

2017 оны аймгийн орлого 6616.4 сая төгрөг нь:

2015 оны гүйцэтгэлээс -394,9 сая төгрөг буюу 5,9 хувиар буурсан бол

2016 оны төлөвлөгөөнөөс 84,9 сая төгрөг буюу 1,3 хувиар

2017 оны Сангийн яаманд хянуулсан дүнгээс 383,3 сая төгрөг буюу 6,1 хувиар

2017 оны УИХ-аар ирүүлсэн дүнгээс 309,0 сая төгрөг буюу 4,9 хувиар нэмэгдсэн байна.

Орон нутгийн 2017 төсвийн төсөл боловсруулах зарчмыг баримтлан аймгийн

орлого бүрдүүлэх боломжийг судлан сумын санал, мэргэжлийн байгууллага, сүүлийн 5

жилийн орлого бүрдүүлэлтийн байдалд үндэслэн орлогыг зохист түвшинд нэмэгдүүлэн

төлөвлөлөө.

2017 оны аймгийн орлогыг 6616,4 сая төгрөг байхаар төсвийн төслийг

боловсруулсан бөгөөд УИХ-аас ирүүлсэн суурь орлогоос 309,0 сая төгрөгөөр

нэмэгдсэн. Үүнд:

- Татварын орлого болох авто тээвэр болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан

татвар, үл хөдлөх хөрөнгийн албан татвар, газрын төлбөрийн орлого, үйлдвэрлэл

үйлчилгээний зориулалтаар ус ашигласны төлбөрийн орлогыг нийт 208,8 сая

төгрөгөөр,

- Татварын бус орлого болох торгуулийн орлого, нэр заагдаагүй бусад

орлогыг 52,0 сая төгрөгөөр,

- Төсөвт байгууллагын өөрийн орлогыг 48,2 сая төгрөгөөр тус тус

нэмэгдүүлэв.

Мөн аймгийн 2016 оны сонгуулийн үр дүнгээр ажлаас чөлөөлөгдсөний тэтгэмж

болон тэтгэвэрт гарах албан хаагчдийн тэтгэмжийн дутуу /12,4 хувь/ 2017 онд

батлагдаж ирснээс 2016 онд олгосон 51,6 сая төгрөгийн эх үүсвэр, 2017 онд нэмж

8

төлөвлөсөн 309,0 сая төгрөг дээр нэмэгдэж нийт 360,6 сая төгрөгийг 2017 оны зардлын

эх үүсвэр болгон шаардлагатай арга хэмжээний зардлуудад дараах байдлаар

хуваариллаа.

1. ХААХҮ-ийн яамнаас 2015 онд олгогдсон 400 ширхэг бага оврын тракторын

татварын орлогын нэмэгдэл 2,8 сая төгрөгийг аймгийн авто замын санд,

2. Аймгийн Засаг даргын тамгын газрын төсөвт байгууллагын өөрийн орлого-20,9

сая төгрөг, орон нутгийн өмчийн газрын төсөвт байгууллагын өөрийн орлого-27,3 сая

төгрөг нийт 48,2 сая төгрөгөөр тухайн байгууллагуудын шаардлагатай зардалд

хуваарилав.

3. Аймгийн Засаг даргын 2016-2020 онд хэрэгжүүлэх “Хөгжлийн хөтөч “

хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх санхүүжилтэнд 107,6 сая төгрөг.

4. Аймгийн ИТХ-ын урсгал зардалд 22,0 сая төгрөг.

5. Аймгийн ЗДТГ-ын хөрөнгийн зардалд 180,0 сая төгрөгийг хуваариллаа.

2017 ОНЫ СУМЫН ОРЛОГЫН ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ

Орон нутгийн 2017 төсвийн төсөл боловсруулах зарчмыг баримтлан сумдын

орлогыг тооцохдоо эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулах бодлоготой уялдуулан

орлогыг УИХ-аас ирүүлсэн хязгаарт багтаан төлөвлөв.

Учир нь УИХ-аар хийгдсэн тодотголоор хасагдсан санхүүгийн дэмжлэг болон орон

нутгийн хөгжлийн сангийн эх үүсвэрийг нөхөх, орон нутагт үүссэн өрийг барагдуулахад

орон нутагтаа орлогоо дайчлан нэмэгдүүлэх боломжийг олгож байна.

2017 оны сумын орлого 2141.4 сая төгрөг нь:

2015 оны гүйцэтгэлээс -167,3 сая төгрөг буюу 7,8 хувиар,

2016 оны төлөвлөгөөнөөс -121,9 сая төгрөг буюу 5,7 хувиар буурсан бол

2017 оны Сангийн яаманд хянуулсан дүнгээс 40,0 сая төгрөг буюу 1,9 хувиар нэмэгдсэн

бол

2017 оны УИХ-аас тооцон ирүүлсэн суурь орлого 2141,1 сая төгрөгөөс

нэмэгдүүлээгүй төлөвлөгдсөн байна

2017 ОНЫ ОРОН НУТГИЙН ХӨГЖЛИЙН САНГИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТ

УИХ-аас 2017 онд орон нутгийн хөгжлийн сангийн орлогын шилжүүлгийг 2189,4 сая

төгрөгөөр баталж ирүүлснийг Төсвийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын 59 дүгээр

зүйлийн 59.2.1, 59.2.2 заалтыг үндэслэн нийт дүнгээс орон нутгийн хөгжлийн сангаас

санхүүжих урсгал зардал 1150,6 сая төгрөгийг хасч, үлдсэн 1038,8 сая төгрөгнөөс 70

хувь болох 727,1 сая төгрөгийг аймгийн орон нутгийн хөгжлийн санд, 30 хувь болох

311,6 сая төгрөгийг сумын хүн амын тоо, газар нутгийн алслалт, нутаг дэвсгэрийн

хэмжээг үндэслэл орон нутгийн хөгжлийн санд олгох орлогын шилжүүлэг тооцох

аргачлалын дагуу тооцон сумдын орон нутгийн хөгжлийн санд хуваарилав. Нэг суманд

6,7-46,5 сая төгрөг хуваарилагдаж байна.

9

2017 оны орон нутгийн хөгжлийн сангийн хуваарилалт

/мян.төг/

1 Орон нутгийн хөгжлийн сангийн эх үүсвэрийн нийт дүн 2189384.90

Үүнээс:

1. Орон нутгийн хөгжлийн сангаас санхүүжих урсгал зарлагын нийт дүн

1150599.50

1.1 Урсгал зардал: Аймгийн ХХААГазар/ Мал эмнэлгийн үйлчилгээний

зардал/ 527084.90

1.2 Урсгал зардал: Мөрөн сум "Хөвсгөл-Ус суваг" ХХК /Усны

алдагдлын татаас/ 278800.00

1.3 Урсгал зардал: Мөрөн сум ХТҮТөв /Хог хаягдал, устгал,

гэрэлтүүлэг, үндсэн үйл ажиллагаа/ 344714.60

Үүнээс:

2. Аймаг, сумын орон нутгийн хөгжлийн санд шилжүүлэх 1038785.40

2.1 Аймгийн ОНХСанд 727149.00

2.2 Сумуудын ОНХСанд 311636.40

2017 оны аймгийн орон нутгийн хөгжлийн санд: 727,1 сая төгрөг батлагдан

ирснээс 39,5 мянган төгрөг өмнөх оны ажлын дутуу санхүүжилтийг санхүүжүүлнэ.

/Тогтоолын төслийн 2 дугаар хавсралт/

Усан сангийн байгууламжийн өргөтгөлийн ажлын дуусгалт -353.2 сая төгрөг,

Аймгийн баяр наадмын зардалд-10.0 сая төгрөгийг шинээр санхүүжүүлэхээр тус тус

санхүүжүүлэхээр тусгалаа.

2017 оны аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх

хөтөлбөр, төсөл арга хэмжээний жагсаалтийг гарган шат шатны хурлуудад

хэлэлцүүлэн батлуулж, батлагдсан жагсаалтын дагуу удирдамж боловсруулан 24

сумын иргэд, иргэний нийгмийн байгууллагуудаас санал авч эрэмбэлэн ажиллаа.

Эрэмбэд 28572 иргэн оролцлоо. Үлдэгдэл санхүүжилтийг уг эрэмбээр хамгийн их

санал авсан ажлууд, Аймгийн засаг даргын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрүүдэд

тусгагдсан зайлшгүй хйиж хэрэгжүүлэх шаардлагатай төсөл хөтөлбөр арга

хэмжээнүүдийг санхүүжүүлэхээр төлөвлөлөө.

2017 ОНЫ АЙМГИЙН АВТО ЗАМЫН САНГИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТ

Аймгийн авто тээвэр болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан татвараас 2017 оны

402,8 сая төгрөгийг бүрдүүлэхээр төлөвлөснөөс Жолоочийн хариуцлагын тухай

хуулийн заалтын дагуу 10 хувь болох 40,3 сая төгрөгийг жолоочийн хариуцлагын

даатгалын санд, аймгийн авто замын санд 362,5 сая төгрөгийг хуваарилан тогтоолын

төслийн 3 дугаар хавсралтанд тусгав.

10

Хөвсгөл аймгийн замын сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалт,

хөтөлбөр, төсөл арга хэмжээний жагсаалт /төсөл/

/төгрөг/

Д/д Төсөл арга хэмжээний нэр, хүчин чадал, байршил

Төсөвт өртөг 2017 онд санхүүжих

дүн

Үндсэн хөрөнгийн өмчлөгч

ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ 362,520,0 362,520,0

1.1.1

6, 12 дугаар багуудын хатуу хучилттай авто замыг үргэлжлүүлэн хэвтээ тэнхлэгийн хатуу хучилттай замтай холбох /350м/

246,520,0 246,520,0 Мөрөн сумын

ЗДТГ

1.1.2 Цагаан-Үүр сумын Хэрээтийн давааны зам засварын ажил

50,000,000 50,000,0 Цагаан-Үүр сумын ЗДТГ

1.1.3 Улаан-Уул сумын Тоомын давааны зам засварын ажил

50,000,000 50,000,0 Улаан-Уул

сумын ЗДТГ

1.1.4 Замын сангийн нөөц хөрөнгө 16,000,000 16,000,0

2017 ОНЫ БАЙГАЛЬ ОРЧНЫГ ХАМГААЛАХ, НӨХӨН СЭРГЭЭХ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ЗАРДАЛ

2017 онд байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн орлогоос байгаль орчныг

хамгаалах нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардал тооцох аргачлалын дагуу тооцоход 808,2 сая төгрөгийг байгаль орчныг хамгаалах нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардалд хуваарилахаар тооцогдож байгаа боловч УИХ-аас байгаль орчныг хамгаалах нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардлыг 108,2 сая төгрөгөөр дутуу 700,0 сая төгрөгөөр баталж ирүүлсэн тул баталж ирүүлсэн санхүүгийн дэмжлэгт багтаан аймагт 60 хувь болох 420,0 сая төгрөгийг, суманд 40 хувь болох 280,0 сая төгрөгийг тооцон тогтоолын төсөлд хуваариллаа. Аймагт хуваарилагдсан 420,0 сая төгрөгнөөс ойн чиглэлээр 383,6 сая төгрөг,

ургамлыг хамгаалах чиглэлээр 1,7 сая төгрөгийг ан, амьтны нөөцийг хамгаалах , нөхөн

сэргээх чиглэлээр 14,2 сая төгрөг, газрын судалгаа, хамгаалалтын менежментын

чиглэлээр 13,2 сая төгрөг, ус, рашааныг хамгаалах, бүртгэл, тооллогын чиглэлээр 7,3

сая төгрөгийг тусган зарцуулахаар тогтоолын төслийн 4 дүгээрт тусгав.

Аймгийн 2017 оны мал хамгаалах сангийн төсвийг 57,8 сая төгрөг, захиалагчийн

хяналтын зардлын төсвийг 88,6 сая төгрөг байхаар зардлыг тооцоолон тогтоолын

төслийн 5 дугаар хавсралтанд тусгав.

САНХҮҮ, ТӨРИЙН САНГИЙН ХЭЛТЭС

11

II. 2017 ОНЫ ОРОН НУТГИЙН ЗАРЛАГЫН ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ

2016 оны Хөвсгөл аймгийн орон нутгийн байгууллагуудын нийт зарлагын төсвийн

төслийг хуулийн хугацаанд Сангийн яаманд хянуулахад 26395,5 сая төгрөгөөр

хянагдсан бөгөөд УИХ-аас батлагдаж ирсэн дүн нь 26412,3 сая төгрөг байгаа нь

хянагдсан дүнгээс 16,8 сая төгрөгөөр буюу 0,06%-иар нэмэгдсэн байна.

Өөрчлөлт орсон шалтгаан нь Төсвийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.30

дахь заалтанд өөрчлөлт орж орон нутгийн суурь зарлагад хуулийн дагуу хамаарахгүй

боловч зайлшгүй санхүүжигддэг зардлуудыг ОНХС-ийн эх үүсвэрээр санхүүжүүлж

болохоор зохицуулалт хийгдсэн бөгөөд үүнд хамаарах мал эмнэлэгийн үйлчилгээний

зардал 527,1 сая төгрөг, усны алдагдалын татаас 278,8 сая төгрөг, Хот тохижилт

үйлчилгээний төвийн зардал болох гудамж талбайн гэрэлтүүлэг, хог цэвэрлэгээний

болон тэдгээртэй холбогдон гарах бусад урсгал зардал 344,7 сая, нийт 1150,6 сая

төгрөгийг ОНХС-аас санхүүжүүлэхээр батлагдсан байна.

Харин халамж үйлчилгээний зардлыг хянагдсан дүнгээс 1261,4 сая төгрөгөөр

нэмэгдүүлсэн байгаа бөгөөд үүнд Хөдөлмөр халамж үйлчилгээний ерөнхий газраас

өрхийн амьжиргааны түвшинг үнэлэх нэгдсэн судалгааг 3 жил тутамд нэг удаа зохион

байгуулж байхаар тогтоосон хуваарийн дагуу энэ оны сүүлчээр уг судлагаа хийгдэж

эхэлсэн бөгөөд судалгааны дүнгээр уг тэтгэмжийг авч байгаа өрх, иргэний тоо өсөхөөр

дүр зураг харагдаж байгаа тул уг тэтгэмжид зарцуулах төсвийг нэмэгдүүлсэн гэдэг

тайлбарыг ирүүлсэн байна.

Орон нутгийн байгууллагуудын 2017 оны батлагдаж ирсэн төсвийг 2016 онтой

харьцуулбал:

/сая төгрөгөөр/

Байгууллага 2017

батлагдсан

2016 анх

батлагдсан

Зөрүү

дүн

Зөрүү

хувь

АИТХ 177.4 510.0 -332.6 -65.2

СИТХ 1,030.8 1,041.8 -10.9 -1.0

АЗДТГ 1,404.4 1,408.9 -4.5 -0.3

СЗДТГ 6,422.2 6,372.1 50.1 0.8

ХТҮТ 348.9 674.3 -325.5 -48.3

Ой анги 126.0 126.3 -0.3 -0.2

БОАЖГ 597.8 609.4 -11.6 -1.9

БХНСАХЗардал 700.0 691.3 8.7 1.3

Халамж 14,595.6 14,460.0 135.6 0.9

Асрамж 338.8 337.2 1.6 0.5

СХААлба 95.0 89.9 5.1 5.6

Усны алдагдалын татаас 0 278.8 -278.8 -100.0

Мал эмнэлэгийн үйлчилгээ 0 532.4 -532.4 -100.0

Замын сан 360.0 351.0 9.0 2.6

Ахмадын хороо 56.3 56.3 0.0 0.0

Хүн тээврийн татаас 32.0 32.0 0.0 0.0

Жолоочийн хариуцлагын даатгал 40.0 39.0 1.0 2.6

12

ОНӨГазар 87.3 87.3 0.0 0.0

Дүн 26,412.3 27,698.0 -1,285.7 -4.6

/АИТХ-ын төсвөөс хасагдсан дүн нь ОН-ийн сонгуулийн зардал, мал

эмнэлэгийн үйлчилгээний зардал, усны алдагдалын татаас, ХТҮТ-ийн төсвөөс

хасагдсан төсөв ОНХС-ийн эх үүсвэрээс санхүүжих/

Төсөвт байгууллагуудын орон тооны тухай: Сангийн яамнаас төсөв баталж

ирүүлэхдээ аймгийн орон нутгийн байгууллагуудын орон тоог 912-р баталж ирүүлсэн

бөгөөд үүний 223 нь аймгийн төвийн ОН-ын байгууллагуудад, 513 нь сумдын ЗДТГ-т,

127 нь багийн засаг дарга, 49 нь сумдын ИТХ-ын байгууллагуудад ажиллахаар байгаа

юм. Аймгийн ИТХ-аас шийдвэрлэсний дагуу энэ дүнг 10-аар нэмэгдүүлэн 922 байхаар

төлөвлөсөн бөгөөд үүний 4 нь Аймгийн ЗДТГ-т, 4 нь Орон нутгийн өмчгийн газарт, 2 нь

Аймгийн ИТХ-ын байгууллагад нэмэгдэхээр байна.

Цалингийн сангийн төсвийн тухай: Сангийн яамнаас 2016 онд “Орон нутгийн төсөвт

байгууллагуудын ажил үүргийг оновчтой хуваарилах, чиг үүргийн давхардлыг арилгах,

ажлын ачааллыг нягтруулах, сул орон тоонд нөхөн томилгоо хийхгүй байх зэргээр

бүтээмжийг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх замаар төсөвт

байгууллагуудын цалингийн зардлын 10.0 хувиар бууруулж, түүнтэй тэнцэх хэмжээний

урсгал зардлын хэмнэлтийг гарган цалингын санд шилжүүлэн батлах” гэсэн зарчмыг

баримтлан цалингийн санг 10 хувь бууруулан баталж ирүүлж байсан бөгөөд, 2017 оны

цалингийн сангийн төсвийг тэр дүнгээр суурь болгон авч баталж ирүүлсэн тул аймаг

болон сумдын орон нутгийн байгууллагуудын цалингийн сан 2016 оны түвшинд

хуваарилагдлаа. Сумдын орон нутгийн байгууллагуудын цалинг дээрхи тооцооллоос

гадна үр дүнгийн гэрээгээр өгөх нэмэгдэлийг хэт өндөрөөр тооцсон сумдын уг

нэмэгдлийг бууруулах, хасах байдлаар тооцсон. Багуудын ИНХ-ын даргын

урамшууллыг БЗД-ын үндсэн цалингын дундажын 30%-тай тэнцэх дүнгээр буюу 158,4

мянган төгрөгөөр тооцож хуваариллаа.

Тогтмол зардал: Орон нутгийн байгууллагуудын тогтмол зардал хянагдсан дүнгээр

буюу түлш халаалтын зардал 781,0 сая, цэвэр бохир усны төлбөрийн зардал 56,7 сая,

цахилгааны зардал 118,4 сая төгрөгөөр батлагдаж ирснийг байгууллагуудын ирүүлсэн

саналаар буюу шаардлагатай дүнгээр хуваарилсан.

Тэтгэмжийн зардал: Засгийн газрын 2014 оны 405 дугаар тогтоол болон холбогдох

бусад хууль журмын дагуу өндөр насны тэтгэвэрт гарч буй төрийн албан хаагчдад олгох нэг

удаагийн мөнгөн тэтгэмжийн зардлыг олгох бөгөөд 2017 онд аймаг, сумдын орон нутгийг

байгууллагуудаас тэтгэвэр гарах 17 төрийн албан хаагчын 220,5 сая төгрөгийн тэтгэмж

батлагдан ирсэнийг байгууллага, албан хаагч бүрээр тооцон тусгалаа.

Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх зардал: Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай

хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.1 дэх заалтын дагуу “тухайн жилд шүүхийн шийдвэр биелүүлэх,

замын хөдөлгөөний болон хэв журмын зөрчлийг арилгах чиглэлээр улсын орлого болгосон,

торгох ял ногдуулж төсөвт тушаасан мөнгөний 40%-тай тэнцэх хэмжээний хөрөнгийг гэмт

хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд зориулана” гэсэн заалтыг үндэслэн, мөн урьд оны суурь

13

үзүүлэлтийг харгалзан Сангийн яамнаас гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх зардлалд аймгийн

дүнгээр 45,0 сая төгрөг, үүний 13,0 сая төгрөгийг Аймгийн ИТХ-ын зардалд, 32,0 сая төгрөгийг

сумдын ИТХ-ын зардалд батлан ирүүлсэн бөгөөд Аймгийн ИТХ-ын байгууллагын саналаар

нийт дүнгээр нь буюу 45,0 сая төгрөгийг Аймгийн ИТХ-ын төсөвт оруулан төлөвлөлөө.

Байгаль хамгаалах нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардал: БХНСАХЗардалд

батлагдаж ирсэн 700,0 сая төгрөгний 40% буюу 280,0 сая төгрөгийг сумдад, аймагт 60% буюу

420,0 сая төгрөгийг олгохоор хуваарилсан.

Бараа үйлчилгээний бусад зардал: 2016 оны төсөвт бүх шатны Төсвийн байгууллагын

бараа, үйлчилгээний зарим зардлыг Засгийн газраас УИХ-д өргөн мэдүүлсэн дүнгээс бууруулж

баталсан бөгөөд 2017 оны төсвийн бараа үйлчилгээний бусад зардлыг Сангийн яамнаас хянаж

батлахдаа цалингийн сангийн нэгэн адил 2016 оны дүнг суурь үзүүлэлт болгон авсан тул бараа

үйлчилгээний зарим зардал хүрэлцээгүй буюу огт батлагдаж ирээгүй байна. Үүнд: Гадаад

албан томилолт, зочин төлөөлөгч хүлээн авах зардал, ерөнхий боловсролын сургуулиудын

ном, сурах бичгийн зардлаас бусад байгууллагын ном хэвлэлийн зардал, шагнал

урамшууллын зардлууд огт батлагдаагүй, харин дотоод албан томилолт, урсгал засвар, бараа

үйлчилгээний бусад болон бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээний төлбөр хураамж, хичээл

үйлдвэрлэлийн дадлага, эд хогшил худалдан авах зардал, хангамж бараа материалын

зардлууд шаардлагатай хэмжээнд хүртэл батлагдаж ирээгүй болно.

Сумдын ОН-ын байгууллагуудын хувьсах зардал: Сумын ИТХ, ЗДТГ-ын 2017 оны

төсвийн хувьсах зардлыг тооцохдоо Хөвсгөл аймгийн ИТХ-ын 2012 оны 12 дугаар сарын 03-

ны өдрийн 01 дүгээр тогтоолын 5 дахь заалт /хувьсах зардлын хуваарилалтыг хүн ам 30%,

газар нутаг 35%, алслалт 35%-иар индексжүүлэн тооцох/-ыг үндэслэн хуваарилсан ба хувьсах

зардлыг зардлын зүйлээр хуваарилалгүй нийт дүнгээр нь тавьж өгсөн. Энэ нь сумдад хангамж

бараа материалын болон бусад зардлуудын хуваарилалтыг өөрсдөө улам бүр бодитой

төлөвлөж батлах боломжийг олгож байгаа сайн талтай юм. Сумдын хүн ам, алслалт, газар

нутгийн хэмжээ зэрэг шаардлагатай үзүүлэлтүүдийг Аймгийн Статистикийн хэлтсээс гаргуулан

авч ашигласан болно.

Сумдын 2017 оны төсвийн ерөнхий задаргаа

дд Сумын Цалин,

НДШ

Тогтмол

зардал

Тэтгэвэрт

гарахад нь

олгох

урамшуулал

ГХУС

зардал

Хувьсах

зардал

Нийт зардлын

дүн

1 ИТХ 931,857.5 1,046.8 19,222.7 32,000 39,764,8 1,023,891.8

2 ЗДТГ 5,168,145.5 659,480.0 115,434.4 461,968,5 6,405,028.4

Дүн 6,100,003 660,527 134,657 32,000 501,733,3 7,428,920.2

Эзлэх

хувь 82.1 8.9 1.8 0.4 6,8 100.0

Хувьсах зардал тооцсон байдал

Байгууллага Нийт Хүн ам 30% газар нутаг

35% алслалт 35 дүн

14

ИТХ-ийн

хувьсах 39,764.8 11,929.4 13,917.7 13,917.7 39,764.8

ЗДТГ-ын

хувьсах 461,968.5 138,590.6 161,689.0 161,689.0 461,968.5

Дүн 501,733.3 150,520.0 175,606.7 175,606.7 501,733.3

Халамжийн үйлчилгээний зардал: Халамжийн үйлчилгээний 2017 оны зардалд

14595,6 сая төгрөг батлагдан ирсэн нь 2016 онд батлагдаж ирсэн 14460,0 сая төгрөгнөөс 135,6

сая төгрөг буюу 0,9%-иар нэмэгдсэн байна.

мянган төгрөг болсон бөгөөд уг тэтгэмжийн 2017 онд 3200 иргэнд олгохоор

төлөвлөсөн. 3200*140000*12=5,376,000,000

Жирэмсэн болон хєхүүл эхийн тэтгэмж нь УИХ-ын 2012 оны 2 дугаар сарын 16-ны

өдрийн №19 Халамжийн тэтгэвэрийн хэмжээ Монгол улсын Засгийн газрын 2016 оны 5

дугаар сарын 31-ний №293 тогтоолоор хамгийн сүүлд шинэчлэн тогтоогдож 140,0

дүгээр тогтоолоор 40,0 мянган төгрөгөөр батлагдсан бөгөөд тэтгэмж авах иргэний тоог 3375-р

тооцсон. 3375*40000*12=1,620,000,000

Нөхцөлт мөнгөн тэтгэмж 2014 оны 01 дүгээр сарын 18-ны №16 ЗГ-ын тогтоол,

2015 оны 2 дугаар сарын 9-ний №53 тогтоол, 2016 оны 5 дугаар сарын 31-ний №293

тогтоолоор тус тус өөрчлөгдсөн. Хамгийн сүүлийн тогтоолоор 64,0 мянган төгрөг

болсон бөгөөд 2016 онд сард дундажаар 3015 иргэнд олгож байгаа боловч Сангийн

сайдын 2016 оны 9 дүгээр сарын 16-ны 3-1/5702 тоот бичгийг үндэслэн тэтгэмж авах

хүний тоог бууруулан 2824 байхаар тооцсон. 2824*64000*12=2,168,832,000

Амьжиргааг дэмжих нөхцөлт мөнгөн тэтгэмж нь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн

болон хүүхдэд улиралд олгож байсан бөгөөд МУЗГ-ын 2015 оны 2 дугаар сарын 9-ний

өдрийн 53 дугаар тогтоолоор 126500 төгрөгийг хүүхдэд сар бүр олгодог болсон бөгөөд

2016 оны 5 дугаар сарын 31-ний №293 тогтоолоор 140000 төгрөг болсон.

16 наснаас дээш насны иргэнд улирал бүр 60000 төгрөг, онцгой тохиолдлын

болон амьжиргааг дэмжих нөхцөлт мөнгөн тэтгэмжийг 4-н тохиолдол олгож байна. Энэ

нь МУЗГ-ын 2012 оны 11-р сарын 24-ний өдрийн 136 дугаар тогтоолоор батлагдсан

бөгөөд үүнд:

А. Гэнэтийн аюул осол, урьдчилан төсөөлөх боломжгүй бусад

шалтгаанаар гэр оронгүй, гэр орон нь цаашид амьдрах боломжгүй болсон болон

амьжиргааны эх үүсвэрээ алдсан өрх,

Б. 18 нас хүрээгүй байхдаа бүтэн өнчин болсон 18-24 насны иргэн,

В. Хорих ангиас суллагдсан өөрхийн гэр оронгүй нийгмийн халамжийн

дэмжлэг, туслалцаа зайлшгүй шаардлагатай өрхийн гишүүн-иргэн,

Г. Нийгмийн халамжийн дэмжлэг, туслалцаа зайлшгүй шаардлагатай, 4 ба

түүнээс дээш 18 хүртлэх насны хүүхэдтэй, гэр оронгүй, өрх толгойлсон эцэг, эх

мөн хоёр ба түүнээс дээш ихэр хүүхэд төрүүлж эсэн мэнд байгаа өрх, иргэн 2

ихэр бол хүүхэд тус бүр 1,000,000, 3 ихэр хүүхэд хүүхэд тус бүр 3,000,000 төгрөг,

3 ба түүнээс дээш тооны 14 хүртлэх насны хүүхэдтэй өрх толгойлсон эцэг, эх

жилд нэг удаа 120,000 төгрөгний мөнгөн тэтгэмж олгож байна.

15

Хүнс тэжээлийн дэмжлэг үзүүлэх үйлчилгээ нь хүнсний хангамж зайлшгүй

шаардлагатай өрхийн гишүүн-иргэнд хүнс тэжээлийн дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор

хүнсний бүтээгдэхүүн худалдан авах эрхийн бичиг олгох оноог ХАХНХ-ын сайдын 2014

оны 3 дугаар сарын 21-ний өдрийн А/32 дугаар тушаалаар сард том хүн 13000төг,

хүүхэд 6500 төгрөгний хүнсний эрхийн бичгийн үйлчилгээг хүртэж байгаа. 2013 оны

өрхийн нэгдсэн судалгааны үндсэн дээр дээрх үйлчилгээ хэрэгжүүлж байгаа бөгөөд 3

жил тутамд өрхийн амьжиргааны нэгдсэн судалгааг тооцож судалгаа хийх болсон

бөгөөд 2016 онд нэгдсэн судалгааг явуулах төлөвлөгөөтэй байгаа бөгөөд ХХҮЕГ-с

Хөвсгөл аймгийн хэмжээнд урьдчилан 600 гаруй өрхийн судалгааг хийсэн. Энэ

судалгааны дүнгээр уг тэтгэмжийг авч байгаа өрх, иргэний тоо өсөхөөр дүр зураг

харагдаж байгаа тул уг тэтгэмжид зарцуулах төсвийг 2333,0 сая төгрөг байхаар

тооцлоо.

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд олгож буй нэг удаагийн мөнгөн тэтгэмж, ортопед,

протезийг олгож байгаа бөгөөд МУЗГ-ын 2012 оны 11-р сарын 24-ний өдрийн №136

тогтоолоор хөдөлмөрийн чадвараа 70 ба бүрэн алдсан иргэнд түлээ нүүрсний

хөнгөлөлт 140000 төгрөг олгодог ба 2012 оны 12- сарын 1-ний өдрийн 153 дугаар

тогтоолоор протез, ортепедийн хэрэгслийг жишиг үнийн дагуу 3 жилд нэг удаа олгож

байна. Үүнд өндөр дүнтэй протез, ортепед байдаг учир тухайн онд хэдэн иргэн рашаан

сувилалд явж, хэдэн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн протез хийлгэхийг төсөвлөх

боломжгүй учир 2016 оны гүйцэтгэлтэй харьцуулж гарлаа.

Ахмад настанд олгож буй мөнгөн тэтгэмж нь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд олгож

буй төрөл заалт тусгай хэрэгсэл, протез, ортепедүүд нь жишиг үнийн дагуу хийгдэж

байна. 2012 оны 12- сарын 1-ний өдрийн 153 дугаар тогтоолоор 5 жилд нэг удаа олгодог

жишиг үнээр олгох, Зам тээвэр аялал жуучлалын сайдын 2008 оны 9-р сарын 8-ны

өдрийн №136 дугаар тушаалаар рашаан сувилалын замын зардал 50 %-г олгох, МУЗГ-

ын 2014 оны 10 дугаар сарын 18-ний өдрийн 343 дугаар тогтоолоор ахмад настанд

үзүүлэх хүндэтгэлийг жилд 2 удаа зохион байгуулж, 10000 төгрөгийн тэтгэмж олгож

байх гэдэг заалтыг үндэслэн тооцсон

Нийгмийн халамжийн бусад тэтгэмж, хєнгєлєлт: Хүн амын хөгжил, нийгмийн

хамгааллын сайдын 2013 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн А/72 дугаар тушаалаар

Цагааннуур сумын цаатан иргэдийн тэтгэмж нь 94 өрхийн 367 иргэн үйлчилгээ авч

байгаа бөгөөд хүүхэд 65450, том хүн 130900 төгрөг олгож байна. Журамд зааснаар

тайгад амьдардаг 18 хүртлэх насны цаатан хүүхдэд Хангайн бүс нутагт тогтоосон

амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувьтай тэнцэх хэмжээний, насанд хүрсэн иргэнд

амьжиргааны түвшингийн хэмжээгээр сар бүр мөнгөн тэтгэмж олгож байна. Улсын

бүртгэл, статистикийн ерөнхий газрын даргын тушаалаар 2016 оны 2 дугаар 8-ны А/106

тоот Хүн амын амьжиргааны 2016 оны доод түвшинг тогтоох тухай тушаалын

хавсралтад зааснаар Хөвсгөл аймаг Хангайн бүс 170800 төгрөг байна. 2017 оны цаатан

иргэдэд олгох тэтгэмжийн тооцоог гаргахдаа: хүүхэд 155*85400*12=158,844,000, том

хүн 220*170800*12=450,912,000 төгрөг байна.

Зєвлєл, хороо, комиссын гишүүдийн ажлын хєлс: 24 сумын Амьжиргааг дэмжих

зөвлөлийн урамшуулал нь Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайдын 2012 оны 7

дугаар сарын 9-ны өдрийн А/89 тоот тушаалаар улиралд нэг удаа урамшуулал олгоно

16

гэж заасны дагуу 25*336000*4=33,600,000.0 ба ХБХүүхдийн салбар комиссын зардлыг

нэмж тусгагдсан байгаа болно.

Нэгдсэн дүн: Энэ бүх аргачлал, тооцоолол, төлөвлөгөөг баримтлан төсөв

хуваарилсаны дараах орон нутгийн байгууллагуудын төсвийн зарлагын дүнг зардлын

зүйлээр авч үзвэл цалин, шимтгэлийн зардал 8359,2 сая төгрөг буюу нийт төсвийн

28,9%, тогтмол зардал 919,4 сая буюу 3,2%, хангамж бараа материал, нормаривт

зардал 955,6 сая буюу 3,3%, эд хогшил урсгал засварын зардал 65,4 сая буюу 0,2%,

албан томилолтын зардал 35,0 сая буюу 0,1%, бараа үйлчилгээний бусад болон

бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажлын төлбөр хураамжын зардал 1792,0 сая төгрөг буюу 6,2%,

халамжийн болон бусад урсгал шилжүүлгийн зардал 15201,2 сая буюу 52,6%,

хөрөнгийн зардал 1581,3 сая төгрөг буюу 5,5 хувь тус тус эзлэж байна.

САНХҮҮ, ТӨРИЙН САНГИЙН ХЭЛТЭС

17

III. ТУСГАЙ ЗОРИУЛАЛТЫН ШИЛЖҮҮЛГИЙН 2017 ОНЫ

ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ

Хөвсгөл аймгийн Тусгай зориулалтын шилжүүлгийн байгууллагуудын 2017 оны

төсвийг нийт дүнгээр нь авч үзвэл 54489,3 сая төгрөг буюу 2016 оны төсөв болох

53869,4 сая төгрөгнөөс 593,0 сая төгрөгөөр буюу 1,1%-иар нэмэгдсэн байна.

Боловсролын байгууллагууд, өрхийн эмнэлэг, соёлын зарим байгууллагын төсөв

нэмэгдсэн байгаа бол сумын эрүүл мэндийн төв, ХДТеатр, БТС-ын хороо, ХДТ, Газрын

харилцаа барилга хот байгуулалтын газрын төсвүүд буурсан дүнтэй байна.

Байгууллагаар нь авч үзвэл: /мянган төгрөгөөр/

Байгууллага 2017 батлагдсан 2016 анх

батлагдсан Зөрүү дүн

Зөрүү

хувь

СӨБоловсрол 11,595,290.8 11,078,215.2 517,075.6 4.7

ЕБСургууль 33,505,092.0 33,382,436.3 122,655.7 0.4

Эрүүл мэндийн төвүүд 5,604,556.1 5,622,773.4 -18,217.3 -0.3

Өрхийн эмнэлэг 501,691.6 483,882.5 17,809.1 3.7

БТСГазар 351,797.8 424,900.7 -73,102.9 -17.2

Музей 157,214.4 147,476.4 9,738.0 6.6

Номын сан 177,176.7 170,729.9 6,446.8 3.8

ХДТеатр 623,121.4 634,794.3 -11,672.9 -1.8

Сумдын соёлын төв 1,463,668.9 1,433,876.7 29,792.2 2.1

ГХБХБГазар 245,282.1 254,037.9 -8,755.8 -3.4

ХГБХХэлтэс 264,427.2 263,228.7 1,198.5 0.5

Дүн 54,489,319.0 53,896,352.0 592,967.0 1.1

2017 оны төсвийн тайлбар - БСШУССайдын багц

Төсөв хуваарилахдаа ЗГ-ын 2016 оны 5-р сарын 2-ны өдрийн 242 тоот “Хувьсах

зардлын дундаж норматив, санхүүжүүлэх аргачлал батлах тухай” тогтоол, ЗГ-ын 2012

оны 10-р сарын 27-ны 106 дугаар тогтоол “Хоолны зардлын дундаж норматив батлах

тухай”, Боловсролын тухай хууль, ЗГ-ын 2014 оны 75 дугаар тогтоол, УИХ-р баталсан

төсвийн хууль, 2017 оны төсвийн төсөл боловсруулсан аргачлал зөвлөмж, салбарын

хөгжлийн бодлого чиглэлийг үндэслэн хэрэгжилтийг хангах зарчмыг баримтлан Аймгийн

Засаг даргын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөр, “Оюунлаг Хөвсгөл” хөтөлбөрүүдийг

үндэслэн боловсруулсан.

СӨБоловсролын байгууллага:

1. Тэтгэвэрт гарах албан хаагчдад олгох тэтгэмж 12 хүнд 117666,0 мян төгрөг олгох

2. Орон нутгийн тэтгэмж 90 хүнд 300795,3 мян төгрөг олгох

3. Нүүдлийн 74 бүлэгт 1937 хүүхдэд суралцана. Нэг бүлэгт нэг багш, нэг туслах багш

ажиллана. Хуулийн дагуу үндсэн цалингийн 70%-г олгох,

18

4. Алаг-Эрдэнэ, Жаргалант, Шинэ-Идэр, Цагаан-Уул сумдад шинээр ашиглалтанд

орох байруудын түлш халаалтын зардлыг тооцож оруулсан

5. Тээврийн зардлыг байгууллага тус бүр дээр өмнөх оноос 500-1000 мян төгрөгөөр

нэмсэн

6. Бага үнэтэй түргэн элэгдэх зүйлийн зардлыг 4 дахин

7. Урсгал засварын зардлын 2 дахин

8. Хичээл үйлдвэрлэл зардлыг 3 дахин нэмэгдүүлэх

9. Хувийн цэцэрлэг шинээр байгуулагдах тул хүүхдийн тоог 40 байхаар

10. Шинэ цэцэрлэг, болон өргөтгөл байр ашиглалтанд сумдын цалингийн сангийн

дутууд 57,7 сая төгрөг байхаар тус тус тооцож хуваарилсан.

Соёлын байгууллагуудын тухайд:

1. Рашаант, Төмөрбулаг сумдын соёлын төвд тус бүр 4 ээлжийн галч 10,11,12

саруудад ажиллах

2. Түлш халаалтыг өмнөх оны түвшинд шинэ соёлын төвд тус бүр 2 сая нэмэх

3. Өөрийн орлого өмнөх оны түвшинд байлгах

4. Уран бүтээл, бусад зардал өмнөх оны түвшинд, аудитын зардал тус бүр 150,0

мянган төгрөг

5. Няравын ажил хавсарсан нэмэгдэл олгохгүй, тухайн хариуцсан хүний /номын

санч/ ажлын байрны тодорхойлолтод өөрчлөлт оруулан ажил үүргийг зохицуулах

6. Үндсэн цалингаас гадна бусад нэмэгдэлд 90-р тогтоол, ур чадварыг цалингийн

сангийн 5%-р тооцсон. Өөр бусад нэмэгдэл байхгүй

7. Тариалан, Шинэ-Идэр, Бүрэнтогтох, Алаг-Эрдэнэ, Түнэл, Чандмань-Єндєр, Их-

Уул сумдад тус бүр биеийн тамир хариуцсан арга зүйчийг ажиллуулж ТҮ-5

шатлалаар цалинжуулах, 90-р тогтоолын нэмэгдэл байхгүй.

8. Улаан-Уул суманд дархад дууны багш 1-г ажиллуулах, ТҮСУ-4

9. Соёлын өвийн ажилтны орон тоо байхгүй тул бүжгийн багш, хөгжмийн багшийн

ажил үүргийн хуварьт өөрчлөлт оруулан хариуцуулан ажиллуулах

10. Тэтгэвэрт гарахад олгох тэтгэмжийг 6 хүнд 28,8 сая төгрөг олгох зэрэг

тооцооллуудыг хийж хуваарилсан.

ЕБСургууль:

1. Хөдөө орон нутгийн тэтгэмжинд 548 хүнд 1 тэрбум 903,1 сая төгрөг олгохоос,

батлагдаж ирсэн 1 тэрбум 729,9 сая төгрөгийг хуваарилсан, /одоо ирэх дутуу

173,2 сая төгрөг/

2. Тэтгэвэрт гарах тэтгэмжинд 50 хүнд 754,6 сая төгрөг бүрэн ирсэн тул байх

дүнгээр нь

3. Төрийн албаны хуулийн дагуу олгох унааны зардлыг тооцож төсөвт тусгасан

боловч батлагдаж ирээгүй тул 2017 онд олгох боломжгүй болсон

4. Дотуур байрны хүүхдийн хоол 2315 төгрөг хэвээр байгаа хүүхдийн ирцээс

хамаарч 85%-тай тэнцэх дүнгээр олгох

5. Үдийн цай хөтөлбөрийн мөнгийг ирцээс хамааруулан 93%-р олгох /Олон

жилийн дундажаар тооцсон болно/ Өртөг нь 600 төгрөг

19

6. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сургалтын төв байгуулсан Баянзүрх, Улаан-

Уул, Рэнчинлхүмбэ, Мөрөн-2, Ирээдүй сургуулиудад нэг багшийн орон тоо,

цалингийн санг нэмж

7. Цалингийн санг өмнөх оны түвшинд буюу бодитоор тооцож төлөвлөсөн.

8. БСГ-т ашиглаж байсан 8228 хөа дугаарын автомашиныг Рэнчинлхүмбэ сумын

сургуульд шилжүүлэн засвар хийхэд зориулан 5 сая төгрөг

9. Бүсийн сургалт, дэд хөтөлбөр, төслүүдэд зориулан Хатгал, Ханх, Галт,

Цэцэрлэг, Мөрөн сумын ДМЦС, ЭДЦС, Сод-Эрдэм сургуулиудад нийт 38,0 сая

төгрөг

10. Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын засварын зардал хүрэлцэхгүй, шинэ

барилга барих боломж муу байгаа зэрэг үндсэн шалтгаануудыг харгалзан

Цэцэрлэг, Бүрэнхаан багийн сургууль, Могой багийн сургууль, Баянзүрх

Цагаан-Үүр, Рашаант, Рэнчинлхүмбэ, Хатгал тосгон, Улаан-Уул сумдын урсгал

засварын зардалд 160,0 сая төгрөг

11. Шинэ барилга баригдсан сумдад түлш халаалтын зардлыг тус бүр 2,0-5,0 сая

төгрөгөөр, гэрэл цахилгааны зардлыг тус бүр 0,5-1,5 сая төгрөг нэмэгдүүлэх

12. Тээвэр шатахууны зардлыг аймгийн тєвєєс алслалтаар тооцох

13. Єєрийн орлого ЭДЦС-ийн гүнзгий сургалт, бусад нэр бүхий 7 сургуулиуд туслах

үйл ажиллагааны орлого нийт 90,6 сая төгрөг байхаар тус тус тооцон зардалд

хуваарилсан болно.

Эрүүл мэндийн байгууллага:

2017 онд эрүүл мэндийн тусгай зориулалтын шилжүүлгийн байгууллагуудад

нийтдээ 6,1 тэрбум төгрөгний урсгал санхүүжилт хуваарилагдан ирсэн байна. 2017 онд

18 сумын эрүүл мэндийн төвийн хувьд 5,6 тэрбум төгрөг буюу 2016 онтой харьцуулахад

18.2 сая төгрөгөөр буурч батлагдсан харин өрхийн эрүүл мэндийн төвд 501.6 сая төгрөг

буюу 2016 оноос 17,8 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн байна.

Сумдын эрүүл мэндийн төвийн хувьд:

2017 онд 18 сумын эрүүл мэндийн төвийн хувьд 5,6 тэрбум төгрөг батлагдан ирсэн

бөгөөд 2016 онтой харьцуулахад 18.2 сая төгрөгөөр буурч батлагдсан байна. Эрүүл

мэнд, спортын сайд, Сангийн сайдын 2015 оны 498/345 дугаар хамтарсан тушаалаар

батлагдсан “Сум тосгоны эрүүл мэндийн төвийн санхүүжилтын аргачлал”-ын дагуу

сумдын эрүүл мэндийн төвийн 2017 оны төсвийн хуваарилалтыг хийлээ. Энэхүү

аргачлалаар орон тооны зохион байгуулалтад ихээхэн өөрчлөлт орохоор байгаа бөгөөд

асуудлыг Сангийн яам, Эрүүл мэндийн яаманд тавьсан боловч шийдвэрлэгдээгүй

бөгөөд 2017 оны төсөв буурсан шалтгааны талаар ЭМЯамнаас тайлбар ирээгүй байгаа

тул тэнцүү хасах зарчмаар төсвийг хуваариллаа.

№ Аймаг, сум 2017 он 2016 он Зөрүү

1 Алаг-Эрдэнэ 270,227.9 271,227.9 -1,000.0

2 Арбулаг 285,991.6 286,991.7 -1,000.0

20

3 Баянзүрх 283,426.3 284,426.3 -1,000.0

4 Бүрэнтогтох 302,885.8 303,885.7 -1,000.0

5 Галт 437,701.6 438,810.2 -1,108.6

6 Жаргалант 330,933.1 331,933.2 -1,000.0

7 Рашаант 286,200.1 287,200.0 -1,000.0

8 Ренчинлхүмбэ 363,870.4 364,870.4 -1,000.0

9 Тариалан 407,647.1 408,647.2 -1,000.0

10 Тосонцэнгэл 280,215.1 281,215.1 -1,000.0

11 Төмөрбулаг 290,945.6 291,945.6 -1,000.0

12 Түнэл 290,644.9 291,644.9 -1,000.0

13 Ханх 271,837.7 272,837.7 -1,000.0

14 Цагааннуур 249,407.9 250,407.9 -1,000.0

15 Цагаан-Үүр 266,640.5 267,640.6 -1,000.0

16 Цэцэрлэг 437,623.8 438,732.5 -1,108.7

17 Чандмана-Өндөр 287,166.5 288,166.5 -1,000.0

18 Эрдэнэбулган 261,190.1 262,190.2 -1,000.0

Дүн 5,604,556.1 5,622,773.4 -18,217.3

2017 оны төсөв дээр Мөрөн сумын өрхийн эрүүл мэндийн төвийн төсөв 17,8 сая

төгрөгөөр нэмэгдэж төсөвлөгдсөн бөгөөд шалтгаан нь Мөрөн сумын хүн амын тоо 2014

онд -36969 байсан бол 2015 онд 37921 болж 952 хүн амаар нэмэгдсэнтэй холбоотой

төсөв өссөн байна

Эрүүл мэнд, спортын сайд, Сангийн сайдын 2015 оны 498/345 дугаар хамтарсан

тушаалаар батлагдсан “Сум тосгоны эрүүл мэндийн төвийн санхүүжилтын аргачлал”-ын

дагуу сумдын эрүүл мэндийн төвийн 2017 оны төсвийн хуваарилалтыг хийлээ. Энэхүү

аргачлалаар орон тооны зохион байгуулалтад ихээхэн өөрчлөлт орохоор байгаа бөгөөд

асуудлыг Сангийн яам, Эрүүл мэндийн яаманд тавьсан боловч шийдвэрлэгдээгүй

бөгөөд 2017 оны төсөв буурсан шалтгааны талаар ЭМЯамнаас тайлбар ирээгүй байгаа

тул тэнцүү хасах зарчмаар төсвийг хуваариллаа.

САНХҮҮ, ТӨРИЙН САНГИЙН ХЭЛТЭС

21

2017 ОНЫ ТӨСВИЙН ТАНИЛЦУУЛГА

Хуудас

БҮЛЭГ:

I. МОНГОЛ УЛСЫН 2017 ОНЫ ТӨСВИЙН БОДЛОГО

ЧИГЛЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ 1-2

БҮЛЭГ:

II. ОРОН НУТГИЙН 2017 ОНЫ ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ

II.I ОРЛОГЫН ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ 3-10

II.II ЗАРЛАГЫН ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ 11-16

БҮЛЭГ:

III. ТУСГАЙ ЗОРИУЛАЛТЫН ШИЛЖҮҮЛГИЙН

2017 ОНЫ ТӨСВИЙН ТӨСӨЛ 17-20

2017 ОНЫ ТӨСВИЙН ТӨСӨЛТЭЙ ХОЛБОГДОХ ТООЦООЛОЛ

1. ОРОН НУТГИЙН ОРЛОГО

2. ОРОН НУТГИЙН ЗАРЛАГА