rsquorsquoĨ彛 ᱑峤Ĩラ Ĩ㣰ᔊĨ㱾Ĩucirc aumlᠢĨ䪫㨱Ĩecirc リ aumlĨ㷨Ĩėᠢicirc㑴Ĩ㝅 Ĩeth ĨᝮĨ㽻 aumlllĨĨĜ

ĨĨĨĨĪigrave㑴吴Ĩ偕 Ĩccedil ĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĜĨĨĨĨĨĨĨĨĨ和auml㽻Ĩigraveicirc auml

aumlĨąⰭ

2017

ĜĜĜĜĜĜĜĜĜĜĜĜĜĜĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨĨ劖

ⴣ aumlĨąicirc⥔ igrave

䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌċĨ Ĩ䡠 auml䯾Ĩ抁 auml

䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ㑷䡠 auml

إلھ أن أشھد لھ شریك ال وحده ˶Ϳϻ˵ال

داعبده أن وأشھد degورسولھ محم

Ĩ Ĩ㷨Ĩucirc㣡ĨicircthornaumlĨ孈 亽Ĩᄭ aumlĨ㲁 Ĩė峤Ĩᣲ㨱Ĩicirc auml㟥aumlĨ啵اUcircuuml ᱑Ĩᄣ

嫃 Ĩ䅎Ĩė峤icircĨicircᣳĨ䬈 Ĩ㺸 Ĩ嬸 㨱Ĩuuml 㟥Ĩ㱾Ĩigrave䆨thornaumlĨicircthornaumlĨ㞺 thornUcircĨuacute 䰮

㶝 icircĨ廫㞑Ĩ㺸 Ĩ抁 aumlĨą㖺 ĨicircthornaumlĨ䅎Ĩė峤icircĨ廫㞑Ĩ岪 ĨĨ弥⧲

堆aumlĨĨĨĨĨĨĜ䅎Ĩė峤icircĨicircᣳĨ䬈 Ĩ㺸 Ĩ媛㟥Ĩ寄Ĩ䬈 Ĩ㺸䡠 auml(

抁 䆨aumlĨccedil aumlエ 嗚Ĩ㑷

إلھ أن أشھد لھ شریك ال وحده ˶Ϳϻ˵ال

داعبده أن وأشھد degورسولھ محم

Ĩ孈 亽Ĩᄭ aumlĨ㲁 Ĩė峤Ĩᣲ㨱Ĩicirc auml㟥aumlĨ啵㷨Ĩ㊂ thornicircthornaumlĨucirc㣡 䱰

                                                                                                 䬈 Ĩ㺸弥⧲ 嫃 Ĩ䅎Ĩė峤icircĨicircᣳĨ㞺 thorn寄Ĩ icircĨ廫㞑Ĩ岪 Ĩė峤

igraveĨ媛㟥Ĩ寄Ĩ䬈 Ĩ㺸 Ĩ㶝 icircĨ廫㞑Ĩ㺸 Ĩ抁 aumlĨą㖺 ĨicircthornaumlĨ䅎找

堆aumlĨĨĨĨĨĨĜ䅎Ĩė峤icircĨicircᣳĨ䬈 㺸䡠 auml(

Ĩጦ䛢

Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨⴣ aumlĨąicirc⥔ igrave2017Ĩccedil 商 ᔊĨucircᝯĨęthornĨ啵 Ĩ悡 恕aumlĨeth aumlĨ㺸㷧 Ĩ剙 Ĩccedil ᱑Ĩ㜍ㅨ aumlĨthorn Ĩ Ĩ嵉 Ĩ䅍

Ěicirc厦 Ĩ㷨2010 Ĩी Ĩ㺸  ابᚪ 䰌ᗐĨ䡠 aumlĨę恔aumlĨ仄 䑳aumlĨ䤆 aumlĨ⟨ Ĩccedil  ଳ恙䘦 aumlĨę  嬸Ĩ 亾

弥䰮㘄 Ĝ嵗 2017 Ĩ啵 Ĩ悡 恕aumlĨ䯾Ĩeth aumlĨ㺸ĨčĚicircĨą䶛 Ĩᡀ Ĩᡀ Ĩ㺸 Ĩccedil 商 ᔊĨ憇 igrave㺸Ĩऎauml ĨthornĨauml㣡Ĩ

ĨĨĨ aumlicircigraveĨ婨aumlᳬĨ㷨ĨĨ ĨŖǔƶnjŧŌĨ㱾icirc㥃Ĩ愒 Ĩ嫃Ĩ⟨ Ĩccedil 䤆 aumlଳ Ĩ䰌ᗐĨ䡠 aumlĨę恔aumlĨ仄 䑳aumlĨ恙䘦 aumlĨę  Ĩ嬸

㷨Ĩauml㣡Ĩ啵 Ĩ嚄 Ĩ㺸 Ĩᳮ ĜĨ嵗 Ĩ弥䰮㘄ĨĨccedil iuml᱑aumlĨ㷨Ĩ嬸 㨱Ĩ剙 Ĩ很 峤Ĩᥢ 䰮㘄Ĩicirc厦 Ĩ Ĩąęaumlicirciuml aumlĨ㜒 ĨthornĨ Ĩ

Ĩઃ Ĩ㻠峤Ĩ㜍ㅨ aumlĨoslash エ Ĩ婨Ĩ啵 Ĩ徰 igrave㖵aumlĨ Ĩ媛szligĨ啵Ĩ抁䦡 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ Ĩܫ ᯳Ĩ唺 Ĩąⲓ Ĩ嗜 ᱑Ĩ㷨Ĩ㣰ᔊĨ㷨

Ĝ䰌ᗐĨ䡠 aumlĨTHORN堆 aumlĨ㻠峤

THORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ㯴 icircĨ寄 䙯 傑 Ĩ⫆ aumlĨと ❴ Ĩ䬈 Ĩ㺸 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖ

ǔƶnjŧŌĨuuml aumlicirc auml恔㑷 ĨicircthornaumlĨ䰯㑈 Ĩ䬈 Ĩ㺸 Ĩ䡠 aumlĨ嫃 Ĩ嵗 Ĩ和 iuml䆨Ĩ嗚㨱Ĩ

Ěicircthornㆈ Ĩ iuml aumlĨ戇igraveĨucirc囑 auml⨭ Ĩ㱾Ĩė吴㥃Ĩ㺸 Ĩ១ Ĩ㷨ĨŖǔƶnjŧŌĨ 傑 Ĩ㒚 Ĩ㺸 Ĩauml㣡Ĩ㺸 Ĩⴣ aumlĨąicirc⥔ igrave Ĩ䰌ᗐĨ䡠 aumlĨĜ嵗

啓 szligĜ很 䰮㘄Ĩ Ĩ㝑 ᠢĨ㷨Ĩ戆 igraveĨ䴯 Ĩuacute 冯 Ĩ㱾Ĩ Ĩ屨

                        icirc㨶

        aumlĨ婨怰 icirc

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   ا         ĨŖǔƶnjŧŌĨeacute icirc圢 抁㨳亾

            2017          June th14                                                                                                                   

戆 thorn㑓 Ĩ 㜑

娛 Ĩド uuml auml㑥 娛ر

1 抁 aumlĨ䯾Ĩ Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ䙸 aumlĨ堶 ĨicircthornaumlĨウ 冬 1

5 ucirc嗚㥃Ĩ䶛 2

5 ucirc塳 Ĩ㥃Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨĨŖǔƶnjŧŌ 3

5 iacute墹ĨicircthornaumlĨucirc嗚Ĩ㥃Ĩicirc⥔ igrave 4

5 㨳亾Ĩ㥃Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ 5

5 㺕 aumlicirc auml 6

6 䒶 䵿 7

6 uuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩicircᚓ Ĩauml㣡 8

7 劖 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ劷 Ĩą䶛 9

9 ㆭ Ĩ怄 icircĨ劷 Ĩą䶛 10

9 čĚicircĨą䶛 11

14 ccedil aumlicirc aumlthornĨ康 auml㘄Ĩ㺸 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ劖 ĨĨ劷 Ĩą䶛 12

15 劖 Ĩ劷 Ĩą䶛 Ĩuuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩccedil aumlicirc aumlthornĨ康 auml㘄 13

15 ĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨicircウ劖 Ĩ䡠 auml 14

16 icircウ Ĩ幙 嗚 15

17 Ěᦵ Ĩuacute ḏ 16

18 Ěᦵ Ĩuacute ḏ Ĩ幙 嗚 17

18 ŔǎƶٶǔƹnjťǖƴĨĚᦵ 18

18 㖺 ĨĚᦵ 19

19 aumlĨĚᦵ 20

19 uacute 䰮ĨĚᦵ 21

20 uacute 䰮Ĩ 22

21 ᔊĨĚᦵ 23

21 ccedil 庿 䰰婧Ĩ ᔊĨĚᦵ 24

22 Ꮩ ĨĚᦵ 25

22 ᘌ ĨĚᦵ 26

22 ⟏ Ĩ䴯 ĨĚᦵ 27

24 Ěicirc⤩ igravethornĨㄚ ĨĚᦵ 28

24 恔 Ĩą㡤 thornĨthorn恔 Ĩ愡 ᒌ ĨĚᦵ 29

25 媛ᴄ Ĩąろ ĨĚᦵ 30

25 抁 䆨aumlĨccedil aumlエ 嗚ĨĚᦵ 31

27 icircウ Ĩ婨thorn僂 32

27 䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ劷 Ĩą䶛䶛 Ĩ䡠 auml 33

29 ccedil 噛 auml 34

29 Ĩicircウ Ĩaring 噛 auml䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ劖 Ĩ䡠 auml 35

31 icircウ ĨĨĨĨĨaring 噛 auml ĨŖǔƶnjŧŌ䰮aumlĨ䡠 auml 䶛 36

33 uuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩicircᚓ Ĩauml㣡 37

34 uuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩicircᚓ 38

34 ĨŖǔƶnjŧŌĨuuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩccedil aumlicirc aumlĨthornĨ康 auml㘄䰮aumlĨ䡠 auml䶛 39

38 ccedil auml勢 Ĩ康 auml㘄 40

38 䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ康 auml㘄ㆭ Ĩ怄 icircĨ䡠 auml 41

39 ouml Ე aumlĨ嫖 42

40 Ĩouml Ე aumlㆭ Ĩ怄 icirc 43

40 eth ᵮ auml 44

1

م مم

حم الر

ن

مح م اہلل م الر

مس

ہ ب د ممح

ن

ن

م وسم لم ریم لع م

ر لص

ن

ن

و

مم م

ا

ہ اامء اہلل ہلسلس اعہیل

ن

سنجل

ادمحہیاقمدص اور بصن انیعل

اراشدات

رفومدہ رضحت دیسان ۃفیلخ احیسمل ااثلین ونراہلل رمدقہ

ہ اامء اہلل ےک اقمدص اور بصن انیعل وج رضحت ۃفیلخ

ن

سنجل

ہ وک 1922 احیسمل ااثلینےن

ن

سنجل

اخمبط ء ںیم ربممات

وہےئ رفامےئ درج ذلی ںیہ رکےت

را رک ےئلیک وعروتں یک وکشش یک یھب ایس رطح رضورت اس وک وپ امہری دیپاشئ یک وج رغض واغتی ےہ

اک ااسحس دیپا ںیہن وہا ہک ےہ سج رطح رمدوں یک ےہاہجں کت ریما ایخل ےہ وعروتں ںیم اب کت اس

دنی مہ ےس ایک اچاتہ ےہ

رم ےک دعب ہکلب وہین اچےئہسج ےس مہ اہلل اعتیل یک راض وک احلص رکےکرصف امہری زدنیگ سک رطح

ایس داینںیم اہلل اعتیل ےک ولضفں ےک وارث وہںیکس

اکومں ےک وسا وکیئ اور یھب ارگ وغر ایک اجےئ وت ارثک وعرںیت اس ارم وک وسحمس ںیہن رکںی یگ ہک روزرمہ ےک

یتاج اقلب ےہ ای ںیہندانمشنم االسم ںیم وعروتں یک وکوششں ےس وج روح وچبں ںیم دیپا یک رک ےکاکم

تبسن الیھپیئ اجیت ےہ اس اک ارگ وکیئ وتڑ وہاتکس ےہ وت وہ اور وج دبامگین االسم یک ےہ

وعروتں ےک ذرےعی یہ وہاتکس ےہ

وہ ا ے الع ےہ وت وہ یھب امں یہ ےک ذر ہع ےس ایک اجاتکس ےہس اور وچبں ںیم ارگ رقابین اک امدہ دیپا ایک اجاتکس

وعروتں یہ یک وکشش ر ےہنو ہک ڑےر یھب زایدہ رتیملع رتیق ےک ادنئہ امجتع یک رتیق اک ااصحنرواحین و

وہ ااسی رہگا ںیہن وہات وج نپچب ںیم وہ وبقل رکےت ںیہاس رطح وبقل رکےتکس ںیہ رث ےچب وہرکوج ا

2

ےس وہ یتک ےہوعروتں یک االصح یھب وعروتں ےک ذر ہع

میلست ذلی ابوتں یک رضورت وک دمرظن رھک رک ایسی ونہبں وک وج اس ایخل یک ؤمدی وہں اور دنمرہجوک ان اومر

رکیت وہں

دوعت داتی وہں

وہں رہج ذلی ابوتں ےس قفتہک ان اقمدص وک وپرا رک ےک ےئل لم رک اکم رشوع رکںیارگ اپ یھب دنم

اس اکم وک دل رشوع رکدای اجےئرکےک ےھجم االطع دںی اتہک وت رہمابین

وک اس ارم یک رضورت ےہہک وعرںیت ابمہ لم رک ا ے ملع وک ڑاھ اور دورسوں کت ا ے احلص رکدہ ملع 1

وکشش رکںی یک اچنہپ

اھک اس ابت یک رضورت ےہہک اس ےک ےئل اکی انمجن اقمئ یک اجےئ اتہک اس اکم وک اباقدعیگ ےس اجری ر 2

اجےکس

اس ابت یک رضورت ےہہک اس انمجن وک الچ ےک ےئل ھچک وقادعوہں نج یک اپدنبی رہرنک ر وابج وہ 3

باط ق وہں اور اس یک االسم ےک اس ارمیک رضورت ےہ ہک وقادعووضاطب ہلسلس اعہیل ادمحہی ےک شیپ رکدہ 4

رتیق اور اس ےک ااکحتسم ںیم دمم وہں

اس ارم یک رضورت ےہہک وسلجں ںیم االسم ےک فلتخم اسملئ وصخاص ان ر وج اس وتق ےک احالت ےک 5

امعتسلےھ اجںیئ اور وہ وخد ارانیک انمجن ےک ےھکل وہےئ وہں اتہک اس رطح ملع ےک اقلعتم اضمنیم ڑپ

رک اک ہکلم دیپا وہ

اس ارم یک رضورت ےہہک ملع ڑاھ ےک ےئل اےسی اضمنیم ر ںیہنج انمجن رضوری ےھجمس االسم ےک 6

وافق ولوگں ےس رچکیل رکواےئ اجںیئ

وح اقمئ رےنھک ےک ےئل وج یھب ہفیلخ 7 وتق وہ اس یک ایتر ٴاس ارم یک رضورت ےہہک امجتع ںیم ودحت یک ر

رکدہ میکس ےک باط ق اور اس یک رتیق وک دمرظن رھک رک امتم اکرواایئں وہں

3

ہک رہ املسمن اک اس ارم یک رضورت ےہہک مت ااحتد امجتع وک ڑاھ ےک ےئل ایسی یہ وکاشں روہ ےسیج 8

اور اس ےک ےہاور رضحت حیسم وموعد ہیلع االسلم رقمر رفامای ملسو هيلع هللا ىلص رفض رقان رکمی ارضحنت

ےئل رہ اکی رقابین ےئلیکایترروہ

اس ارم یک رضورت ےہ ہک ا ے االخق اور رواحتین یک االصح یک رطف ہشیمہ وتمہج روہ اور رصف اھک 9

ورسے یک وپری رطح دمد رکین اچےئہ اور اےسی ےننہپ کت اینپ وتہج وک دحمود ہن روھک اس ےک ےئل اکی د ےنیپ

اورلمع رکان اچےئہ ذراعئ ر وغر

وھجم اور ان وک دنی ےس ر اس ابت یک رضورت ےہ ہک وچبں یک رتتیب ںیم اینپ ذہم داری وک اخص وطر 10

م

ن

اؤاوردنی ےک تسس انب یک اجبےئ تسچوہایشر اور اکتفیل ربداتش رک واےل انبدبدمل اور اغف

وموعدو اور رضحت حیسمملسو هيلع هللا ىلص وک وافق رکو اور دخاروسل اہلل ےس ان ولعمم وہں ان سج دقر اسملئ

ےک باط ق اینپ اشنم قح یک اخرط اور ان ےک دنی مرکوااطتع اک امدہ ان ےک ادنر دیپا تبحمافلخء یک

زیوچو وسنو اور ان ر لمع وک اجبال ےئلیکان ںیم دیپارکو اس ےئل اس اکم زدنایگں رخچ رک اک وجش

درادم رکو

رکواوردورسے یک ویطلغں ےس مشچ وپیش ہک بج لم رک اکم رشوع ایک اجےئ وت اکیاس ارم یک رضورت ےہ 11

ح یک وکشش یک اجےئہن ہک انراا ی اور س یگ ےس ہقرب ڑاھای اجےئو تم ےس االصربص

ےت ںیہ اس ےئل اس ابت یک نو ہک رہ اکی اکم بج رشوع ایک اجےئ وت ولگ اس ر ےتسنہ ںیہ اور اھٹھٹرک 12

و ںا ور ونعط ےہ رضورت

ن

نمہ ںہک ولوگں ےک یسنہ اور ےھٹھٹ یک رواہ ہن یک اجےئ اور ونہبں ےک اگل اگل

یہاہبدری و تم ےس ربداتش اک قبس اور اس یک اطتق اک ذجہب دیپا رک اک امدہ ےلہپ ں وکوھٹھٹ ای اجمسل ےک

اس اک م یک رطف وتہج دیپا وہ یھب اجےئ اتہک اس ومنہن وک دھکی رک دورسی ونہبں وک ےس احلص ایک

ےئل اینپ مہ ایخل انبیئاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس ایخل وک وبضمط رک ےک ےئل اور ہشیمہ اجری رےنھک ےک 13

ہکےھجمسم اس رورت ںیم ل اتکس ےہ ہک رہ اکی نہ وج اس سلج ںیم اشلم وہ ا ان رفض اجںیئ اور ہی اک

4

وک یھب ا ان مہ ایخل انبےئ یگ دورسی ونہبں

انبیئ نکف ویہ ںینہ انمجن یک اکراچب ےک ےئل رصاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس اکم وک ابتہ وہ ےس 14

رطاخ وتق دخاوخناہتس وکیئ قفت ہن رےہ وت بیطب اوریسک ایخالت ےس وپری رطح قفت وہں اناجںیئ وج

ای وصبرت درگی دحیلعہ یک اجےئ اجےئنمجن ےس دحیلعہ وہا

ہ اام ونٹ

ن

سنجل

ےئلاہلل یک ربمم پش امتم ادمحی وتسمرات ےک دعب ںیم رضحت ۃفیلخ احیسمل ااثلینےن ہلصیف رفامای ہک

الزیم رقاردی اجےئ

ےٹ ڑے رغ ب اریم ب اکانم امجتع ےہاس ےئل رگوہ اکانم ںیہن وھچنو ہک امجتع یسک اخص 15

ہقرقی ہن وہ ہکلب رغ ب واریم دوونں ںیم تبحم اور اسموات دیپا واریم یک انمجن ںیم رغ ب رضوری ےہہک

دور ایک ڑا ےنھجمس اک امدہ دولں ےس اور اکی دورسے یک اقحرت اور ا ے اپ وک یک وکشش یک اجےئ رک

ںیہ ب وعرںیت ںینہ ںینہ الص ںیم ب رمد ئاھیئ ئاھیئ اوراجےئ ہک ابووجد دمارج ےک رفق ےک

ونہبں اور ئاھویئں یک دمد ےئلیک یلمع وطر ر دختم االسم ےک ےئل اور اینپ رغ باس ارم یک رضورت ےہ ہک 16

قی یوجچو ےئ اجںیئ اور ان ےک باط ق لمع ایک اجےئضعب رط

ایت ںیہ ف ےساس ارم یک رضورت ےہ ہک نو ہک ب دمد اور ب ربتک اور ب اکایمایبں اہلل اعتیل یک رط 17

اجےئ اور رکوایئ اجےئ ہکاس ےئل داعیک

ںیمہ وہ اقمدص ااہلم وہں

دم رظن ر ےھ ںیہ اور ان اقمدص ےک وپرا رک ےک ےئل رتہ ےس رتہ ذراعئوج امہری دیپاشئ ںیم اس

نسح وطر ر وپرا رک یک وتقیف اطع رفامےئ اور امہرا اخہمت ریخب رکےادنئہ ا وایل ےس اےک انسح

ےھر رئامنیئ رکے اور اس اکم وک اینپ رم ی ےک باط ق ہشیمہ ےک ےئل اجری ےسولسنں یک یھب ا ے لضف

ےئآانیم(اہیں کت ہک اس داین یک رمع امتم وہاج

5

سلج اک انم

ہ اام﴾1﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی وہاگ ہی اخۃصل اکی ذمیبہ سلج وہیگ سج اک ایستس ےس اس سلج اک انم

زدنیگ رانیک اک رفض وہاگ ہک رقان رکمی یک میلعت ےک باط ق اینپوہاگ اس سلج یک ایئ قلع ںیہن وک

ہ یک اشہ رہ اس امجتع ںیم اقمئ یک اج یتکرسب

ن

سنجل

رکںی اور ا ے ک ک ےک وقادع یک وپری اپدنبی رکںی

اہجں م از م نی ادمحی وخا نی وموجدوہں اےسی اقمامت اہجں وخا نی یک ادعاد نی ےس م وہےہ

ہ اقمئ ںیہن یک اج یتکو

ن

سنجل

اہں

ےک وتن اک را ہط رق یب اجمسلاہجں نی ربممات ےس م وہں واہں سلج وت اقمئ ںیہن وہیگ رگم ادمحی اخ ونٹ

ھت وہاگ اس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک اظنم

ہ اام ﴾2﴿

ن

سنجل

رکےاکم اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی اک اظنم اکی لقتسم اظنم وہاگہی رضحت ۃفیلخ احیسمل یک زریم رگناین

ہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ ہشیمہ اس اک رم ز وہاگ اگ

دوتسر اک انم اور افنذ

ہ اامrsquorsquoان وقادع اک انم ﴾3﴿

ن

سنجل

وہاگlsquolsquo اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہیدوتسر ااسیس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک رم ز

ہ اام﴾4﴿

ن

سنجل

اہلل اک رم ز یھب وہاگہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ

ہ ےک اظنم وک الچ ےک ےئل اکی لقتسم درتفوہاگ سج ےک ہلمع اک رقتر ۃفیلخ احیسمل ادی﴾5﴿

ن

سنجل

ہ اہلل اعتیل یک

ےس وہاگ ری وظنم

ارانیک

ہ اام 15 آافل( ﴾6﴿

ن

سنجل

اہلل یک رنک وہں یگ اسل ےس زادئ رمع یک رہ ادمحی اخوتن

6

نک وہں یگ 14اسل ےس 7 آب( اسل کت یک ادمحی ڑلایکں انرصات االدمحہی یک ر

رکان اورلمعوتق ےک اراشدات ر ٴہفیلخ اظنم الختف ےس وایگتسب رانھک اس سلج یک رہ رنک ےک ےئلونٹ

پ ےک رقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگا

اجمسل

ہ اام ﴾7﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی یک میظنت دنمرہج ذلی اجمسل ر لمتشم وہیگ

ور ہقلح علض سلج ا ک ک رنجی سلجم اعہم آا(

علض سلج اور ہقلحک ک رنجی سلج اعہلم آب(

سلجم وشری آج(

اجمسل بسم ذلی وہں یگہی

سلجم اعہم آافل( ﴾8﴿

i ہ ر لمتشم وہیگ ک ک

ن

سنجل

ہی سلج ک ک یک امتم ربممات

ii ہ ر لمتشمہی سلج رنجی علض رنجی

ن

سنجل

وہیگعلض یک امتم ربممات

iii وہں یگرہ رہشہبصق اور داہیت یک امتم ادمحی وخا نی اس سلج یک ربمم سلج

iv ہ ر لمتشم وہیگ ہقلح

ن

سنجل

ہی سلج ہقلح یک امتم ربممات

علض سلج اور ہقلح سلجم اعہلم ک ک رنجی آب(

وقادعرقتریدہدیاران

اراشدات رفومد ہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ر وپرا ںیہن ارتیت زینایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومراقدعہ وہ سلجم وشر ی یک ر

نب یتکںیہن

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ㑷䡠 auml

إلھ أن أشھد لھ شریك ال وحده ˶Ϳϻ˵ال

داعبده أن وأشھد degورسولھ محم

Ĩ Ĩ㷨Ĩucirc㣡ĨicircthornaumlĨ孈 亽Ĩᄭ aumlĨ㲁 Ĩė峤Ĩᣲ㨱Ĩicirc auml㟥aumlĨ啵اUcircuuml ᱑Ĩᄣ

嫃 Ĩ䅎Ĩė峤icircĨicircᣳĨ䬈 Ĩ㺸 Ĩ嬸 㨱Ĩuuml 㟥Ĩ㱾Ĩigrave䆨thornaumlĨicircthornaumlĨ㞺 thornUcircĨuacute 䰮

㶝 icircĨ廫㞑Ĩ㺸 Ĩ抁 aumlĨą㖺 ĨicircthornaumlĨ䅎Ĩė峤icircĨ廫㞑Ĩ岪 ĨĨ弥⧲

堆aumlĨĨĨĨĨĨĜ䅎Ĩė峤icircĨicircᣳĨ䬈 Ĩ㺸 Ĩ媛㟥Ĩ寄Ĩ䬈 Ĩ㺸䡠 auml(

抁 䆨aumlĨccedil aumlエ 嗚Ĩ㑷

إلھ أن أشھد لھ شریك ال وحده ˶Ϳϻ˵ال

داعبده أن وأشھد degورسولھ محم

Ĩ孈 亽Ĩᄭ aumlĨ㲁 Ĩė峤Ĩᣲ㨱Ĩicirc auml㟥aumlĨ啵㷨Ĩ㊂ thornicircthornaumlĨucirc㣡 䱰

                                                                                                 䬈 Ĩ㺸弥⧲ 嫃 Ĩ䅎Ĩė峤icircĨicircᣳĨ㞺 thorn寄Ĩ icircĨ廫㞑Ĩ岪 Ĩė峤

igraveĨ媛㟥Ĩ寄Ĩ䬈 Ĩ㺸 Ĩ㶝 icircĨ廫㞑Ĩ㺸 Ĩ抁 aumlĨą㖺 ĨicircthornaumlĨ䅎找

堆aumlĨĨĨĨĨĨĜ䅎Ĩė峤icircĨicircᣳĨ䬈 㺸䡠 auml(

Ĩጦ䛢

Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨⴣ aumlĨąicirc⥔ igrave2017Ĩccedil 商 ᔊĨucircᝯĨęthornĨ啵 Ĩ悡 恕aumlĨeth aumlĨ㺸㷧 Ĩ剙 Ĩccedil ᱑Ĩ㜍ㅨ aumlĨthorn Ĩ Ĩ嵉 Ĩ䅍

Ěicirc厦 Ĩ㷨2010 Ĩी Ĩ㺸  ابᚪ 䰌ᗐĨ䡠 aumlĨę恔aumlĨ仄 䑳aumlĨ䤆 aumlĨ⟨ Ĩccedil  ଳ恙䘦 aumlĨę  嬸Ĩ 亾

弥䰮㘄 Ĝ嵗 2017 Ĩ啵 Ĩ悡 恕aumlĨ䯾Ĩeth aumlĨ㺸ĨčĚicircĨą䶛 Ĩᡀ Ĩᡀ Ĩ㺸 Ĩccedil 商 ᔊĨ憇 igrave㺸Ĩऎauml ĨthornĨauml㣡Ĩ

ĨĨĨ aumlicircigraveĨ婨aumlᳬĨ㷨ĨĨ ĨŖǔƶnjŧŌĨ㱾icirc㥃Ĩ愒 Ĩ嫃Ĩ⟨ Ĩccedil 䤆 aumlଳ Ĩ䰌ᗐĨ䡠 aumlĨę恔aumlĨ仄 䑳aumlĨ恙䘦 aumlĨę  Ĩ嬸

㷨Ĩauml㣡Ĩ啵 Ĩ嚄 Ĩ㺸 Ĩᳮ ĜĨ嵗 Ĩ弥䰮㘄ĨĨccedil iuml᱑aumlĨ㷨Ĩ嬸 㨱Ĩ剙 Ĩ很 峤Ĩᥢ 䰮㘄Ĩicirc厦 Ĩ Ĩąęaumlicirciuml aumlĨ㜒 ĨthornĨ Ĩ

Ĩઃ Ĩ㻠峤Ĩ㜍ㅨ aumlĨoslash エ Ĩ婨Ĩ啵 Ĩ徰 igrave㖵aumlĨ Ĩ媛szligĨ啵Ĩ抁䦡 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ Ĩܫ ᯳Ĩ唺 Ĩąⲓ Ĩ嗜 ᱑Ĩ㷨Ĩ㣰ᔊĨ㷨

Ĝ䰌ᗐĨ䡠 aumlĨTHORN堆 aumlĨ㻠峤

THORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ㯴 icircĨ寄 䙯 傑 Ĩ⫆ aumlĨと ❴ Ĩ䬈 Ĩ㺸 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖ

ǔƶnjŧŌĨuuml aumlicirc auml恔㑷 ĨicircthornaumlĨ䰯㑈 Ĩ䬈 Ĩ㺸 Ĩ䡠 aumlĨ嫃 Ĩ嵗 Ĩ和 iuml䆨Ĩ嗚㨱Ĩ

Ěicircthornㆈ Ĩ iuml aumlĨ戇igraveĨucirc囑 auml⨭ Ĩ㱾Ĩė吴㥃Ĩ㺸 Ĩ១ Ĩ㷨ĨŖǔƶnjŧŌĨ 傑 Ĩ㒚 Ĩ㺸 Ĩauml㣡Ĩ㺸 Ĩⴣ aumlĨąicirc⥔ igrave Ĩ䰌ᗐĨ䡠 aumlĨĜ嵗

啓 szligĜ很 䰮㘄Ĩ Ĩ㝑 ᠢĨ㷨Ĩ戆 igraveĨ䴯 Ĩuacute 冯 Ĩ㱾Ĩ Ĩ屨

                        icirc㨶

        aumlĨ婨怰 icirc

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   ا         ĨŖǔƶnjŧŌĨeacute icirc圢 抁㨳亾

            2017          June th14                                                                                                                   

戆 thorn㑓 Ĩ 㜑

娛 Ĩド uuml auml㑥 娛ر

1 抁 aumlĨ䯾Ĩ Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ䙸 aumlĨ堶 ĨicircthornaumlĨウ 冬 1

5 ucirc嗚㥃Ĩ䶛 2

5 ucirc塳 Ĩ㥃Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨĨŖǔƶnjŧŌ 3

5 iacute墹ĨicircthornaumlĨucirc嗚Ĩ㥃Ĩicirc⥔ igrave 4

5 㨳亾Ĩ㥃Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ 5

5 㺕 aumlicirc auml 6

6 䒶 䵿 7

6 uuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩicircᚓ Ĩauml㣡 8

7 劖 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ劷 Ĩą䶛 9

9 ㆭ Ĩ怄 icircĨ劷 Ĩą䶛 10

9 čĚicircĨą䶛 11

14 ccedil aumlicirc aumlthornĨ康 auml㘄Ĩ㺸 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ劖 ĨĨ劷 Ĩą䶛 12

15 劖 Ĩ劷 Ĩą䶛 Ĩuuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩccedil aumlicirc aumlthornĨ康 auml㘄 13

15 ĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨicircウ劖 Ĩ䡠 auml 14

16 icircウ Ĩ幙 嗚 15

17 Ěᦵ Ĩuacute ḏ 16

18 Ěᦵ Ĩuacute ḏ Ĩ幙 嗚 17

18 ŔǎƶٶǔƹnjťǖƴĨĚᦵ 18

18 㖺 ĨĚᦵ 19

19 aumlĨĚᦵ 20

19 uacute 䰮ĨĚᦵ 21

20 uacute 䰮Ĩ 22

21 ᔊĨĚᦵ 23

21 ccedil 庿 䰰婧Ĩ ᔊĨĚᦵ 24

22 Ꮩ ĨĚᦵ 25

22 ᘌ ĨĚᦵ 26

22 ⟏ Ĩ䴯 ĨĚᦵ 27

24 Ěicirc⤩ igravethornĨㄚ ĨĚᦵ 28

24 恔 Ĩą㡤 thornĨthorn恔 Ĩ愡 ᒌ ĨĚᦵ 29

25 媛ᴄ Ĩąろ ĨĚᦵ 30

25 抁 䆨aumlĨccedil aumlエ 嗚ĨĚᦵ 31

27 icircウ Ĩ婨thorn僂 32

27 䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ劷 Ĩą䶛䶛 Ĩ䡠 auml 33

29 ccedil 噛 auml 34

29 Ĩicircウ Ĩaring 噛 auml䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ劖 Ĩ䡠 auml 35

31 icircウ ĨĨĨĨĨaring 噛 auml ĨŖǔƶnjŧŌ䰮aumlĨ䡠 auml 䶛 36

33 uuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩicircᚓ Ĩauml㣡 37

34 uuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩicircᚓ 38

34 ĨŖǔƶnjŧŌĨuuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩccedil aumlicirc aumlĨthornĨ康 auml㘄䰮aumlĨ䡠 auml䶛 39

38 ccedil auml勢 Ĩ康 auml㘄 40

38 䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ康 auml㘄ㆭ Ĩ怄 icircĨ䡠 auml 41

39 ouml Ე aumlĨ嫖 42

40 Ĩouml Ე aumlㆭ Ĩ怄 icirc 43

40 eth ᵮ auml 44

1

م مم

حم الر

ن

مح م اہلل م الر

مس

ہ ب د ممح

ن

ن

م وسم لم ریم لع م

ر لص

ن

ن

و

مم م

ا

ہ اامء اہلل ہلسلس اعہیل

ن

سنجل

ادمحہیاقمدص اور بصن انیعل

اراشدات

رفومدہ رضحت دیسان ۃفیلخ احیسمل ااثلین ونراہلل رمدقہ

ہ اامء اہلل ےک اقمدص اور بصن انیعل وج رضحت ۃفیلخ

ن

سنجل

ہ وک 1922 احیسمل ااثلینےن

ن

سنجل

اخمبط ء ںیم ربممات

وہےئ رفامےئ درج ذلی ںیہ رکےت

را رک ےئلیک وعروتں یک وکشش یک یھب ایس رطح رضورت اس وک وپ امہری دیپاشئ یک وج رغض واغتی ےہ

اک ااسحس دیپا ںیہن وہا ہک ےہ سج رطح رمدوں یک ےہاہجں کت ریما ایخل ےہ وعروتں ںیم اب کت اس

دنی مہ ےس ایک اچاتہ ےہ

رم ےک دعب ہکلب وہین اچےئہسج ےس مہ اہلل اعتیل یک راض وک احلص رکےکرصف امہری زدنیگ سک رطح

ایس داینںیم اہلل اعتیل ےک ولضفں ےک وارث وہںیکس

اکومں ےک وسا وکیئ اور یھب ارگ وغر ایک اجےئ وت ارثک وعرںیت اس ارم وک وسحمس ںیہن رکںی یگ ہک روزرمہ ےک

یتاج اقلب ےہ ای ںیہندانمشنم االسم ںیم وعروتں یک وکوششں ےس وج روح وچبں ںیم دیپا یک رک ےکاکم

تبسن الیھپیئ اجیت ےہ اس اک ارگ وکیئ وتڑ وہاتکس ےہ وت وہ اور وج دبامگین االسم یک ےہ

وعروتں ےک ذرےعی یہ وہاتکس ےہ

وہ ا ے الع ےہ وت وہ یھب امں یہ ےک ذر ہع ےس ایک اجاتکس ےہس اور وچبں ںیم ارگ رقابین اک امدہ دیپا ایک اجاتکس

وعروتں یہ یک وکشش ر ےہنو ہک ڑےر یھب زایدہ رتیملع رتیق ےک ادنئہ امجتع یک رتیق اک ااصحنرواحین و

وہ ااسی رہگا ںیہن وہات وج نپچب ںیم وہ وبقل رکےت ںیہاس رطح وبقل رکےتکس ںیہ رث ےچب وہرکوج ا

2

ےس وہ یتک ےہوعروتں یک االصح یھب وعروتں ےک ذر ہع

میلست ذلی ابوتں یک رضورت وک دمرظن رھک رک ایسی ونہبں وک وج اس ایخل یک ؤمدی وہں اور دنمرہجوک ان اومر

رکیت وہں

دوعت داتی وہں

وہں رہج ذلی ابوتں ےس قفتہک ان اقمدص وک وپرا رک ےک ےئل لم رک اکم رشوع رکںیارگ اپ یھب دنم

اس اکم وک دل رشوع رکدای اجےئرکےک ےھجم االطع دںی اتہک وت رہمابین

وک اس ارم یک رضورت ےہہک وعرںیت ابمہ لم رک ا ے ملع وک ڑاھ اور دورسوں کت ا ے احلص رکدہ ملع 1

وکشش رکںی یک اچنہپ

اھک اس ابت یک رضورت ےہہک اس ےک ےئل اکی انمجن اقمئ یک اجےئ اتہک اس اکم وک اباقدعیگ ےس اجری ر 2

اجےکس

اس ابت یک رضورت ےہہک اس انمجن وک الچ ےک ےئل ھچک وقادعوہں نج یک اپدنبی رہرنک ر وابج وہ 3

باط ق وہں اور اس یک االسم ےک اس ارمیک رضورت ےہ ہک وقادعووضاطب ہلسلس اعہیل ادمحہی ےک شیپ رکدہ 4

رتیق اور اس ےک ااکحتسم ںیم دمم وہں

اس ارم یک رضورت ےہہک وسلجں ںیم االسم ےک فلتخم اسملئ وصخاص ان ر وج اس وتق ےک احالت ےک 5

امعتسلےھ اجںیئ اور وہ وخد ارانیک انمجن ےک ےھکل وہےئ وہں اتہک اس رطح ملع ےک اقلعتم اضمنیم ڑپ

رک اک ہکلم دیپا وہ

اس ارم یک رضورت ےہہک ملع ڑاھ ےک ےئل اےسی اضمنیم ر ںیہنج انمجن رضوری ےھجمس االسم ےک 6

وافق ولوگں ےس رچکیل رکواےئ اجںیئ

وح اقمئ رےنھک ےک ےئل وج یھب ہفیلخ 7 وتق وہ اس یک ایتر ٴاس ارم یک رضورت ےہہک امجتع ںیم ودحت یک ر

رکدہ میکس ےک باط ق اور اس یک رتیق وک دمرظن رھک رک امتم اکرواایئں وہں

3

ہک رہ املسمن اک اس ارم یک رضورت ےہہک مت ااحتد امجتع وک ڑاھ ےک ےئل ایسی یہ وکاشں روہ ےسیج 8

اور اس ےک ےہاور رضحت حیسم وموعد ہیلع االسلم رقمر رفامای ملسو هيلع هللا ىلص رفض رقان رکمی ارضحنت

ےئل رہ اکی رقابین ےئلیکایترروہ

اس ارم یک رضورت ےہ ہک ا ے االخق اور رواحتین یک االصح یک رطف ہشیمہ وتمہج روہ اور رصف اھک 9

ورسے یک وپری رطح دمد رکین اچےئہ اور اےسی ےننہپ کت اینپ وتہج وک دحمود ہن روھک اس ےک ےئل اکی د ےنیپ

اورلمع رکان اچےئہ ذراعئ ر وغر

وھجم اور ان وک دنی ےس ر اس ابت یک رضورت ےہ ہک وچبں یک رتتیب ںیم اینپ ذہم داری وک اخص وطر 10

م

ن

اؤاوردنی ےک تسس انب یک اجبےئ تسچوہایشر اور اکتفیل ربداتش رک واےل انبدبدمل اور اغف

وموعدو اور رضحت حیسمملسو هيلع هللا ىلص وک وافق رکو اور دخاروسل اہلل ےس ان ولعمم وہں ان سج دقر اسملئ

ےک باط ق اینپ اشنم قح یک اخرط اور ان ےک دنی مرکوااطتع اک امدہ ان ےک ادنر دیپا تبحمافلخء یک

زیوچو وسنو اور ان ر لمع وک اجبال ےئلیکان ںیم دیپارکو اس ےئل اس اکم زدنایگں رخچ رک اک وجش

درادم رکو

رکواوردورسے یک ویطلغں ےس مشچ وپیش ہک بج لم رک اکم رشوع ایک اجےئ وت اکیاس ارم یک رضورت ےہ 11

ح یک وکشش یک اجےئہن ہک انراا ی اور س یگ ےس ہقرب ڑاھای اجےئو تم ےس االصربص

ےت ںیہ اس ےئل اس ابت یک نو ہک رہ اکی اکم بج رشوع ایک اجےئ وت ولگ اس ر ےتسنہ ںیہ اور اھٹھٹرک 12

و ںا ور ونعط ےہ رضورت

ن

نمہ ںہک ولوگں ےک یسنہ اور ےھٹھٹ یک رواہ ہن یک اجےئ اور ونہبں ےک اگل اگل

یہاہبدری و تم ےس ربداتش اک قبس اور اس یک اطتق اک ذجہب دیپا رک اک امدہ ےلہپ ں وکوھٹھٹ ای اجمسل ےک

اس اک م یک رطف وتہج دیپا وہ یھب اجےئ اتہک اس ومنہن وک دھکی رک دورسی ونہبں وک ےس احلص ایک

ےئل اینپ مہ ایخل انبیئاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس ایخل وک وبضمط رک ےک ےئل اور ہشیمہ اجری رےنھک ےک 13

ہکےھجمسم اس رورت ںیم ل اتکس ےہ ہک رہ اکی نہ وج اس سلج ںیم اشلم وہ ا ان رفض اجںیئ اور ہی اک

4

وک یھب ا ان مہ ایخل انبےئ یگ دورسی ونہبں

انبیئ نکف ویہ ںینہ انمجن یک اکراچب ےک ےئل رصاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس اکم وک ابتہ وہ ےس 14

رطاخ وتق دخاوخناہتس وکیئ قفت ہن رےہ وت بیطب اوریسک ایخالت ےس وپری رطح قفت وہں اناجںیئ وج

ای وصبرت درگی دحیلعہ یک اجےئ اجےئنمجن ےس دحیلعہ وہا

ہ اام ونٹ

ن

سنجل

ےئلاہلل یک ربمم پش امتم ادمحی وتسمرات ےک دعب ںیم رضحت ۃفیلخ احیسمل ااثلینےن ہلصیف رفامای ہک

الزیم رقاردی اجےئ

ےٹ ڑے رغ ب اریم ب اکانم امجتع ےہاس ےئل رگوہ اکانم ںیہن وھچنو ہک امجتع یسک اخص 15

ہقرقی ہن وہ ہکلب رغ ب واریم دوونں ںیم تبحم اور اسموات دیپا واریم یک انمجن ںیم رغ ب رضوری ےہہک

دور ایک ڑا ےنھجمس اک امدہ دولں ےس اور اکی دورسے یک اقحرت اور ا ے اپ وک یک وکشش یک اجےئ رک

ںیہ ب وعرںیت ںینہ ںینہ الص ںیم ب رمد ئاھیئ ئاھیئ اوراجےئ ہک ابووجد دمارج ےک رفق ےک

ونہبں اور ئاھویئں یک دمد ےئلیک یلمع وطر ر دختم االسم ےک ےئل اور اینپ رغ باس ارم یک رضورت ےہ ہک 16

قی یوجچو ےئ اجںیئ اور ان ےک باط ق لمع ایک اجےئضعب رط

ایت ںیہ ف ےساس ارم یک رضورت ےہ ہک نو ہک ب دمد اور ب ربتک اور ب اکایمایبں اہلل اعتیل یک رط 17

اجےئ اور رکوایئ اجےئ ہکاس ےئل داعیک

ںیمہ وہ اقمدص ااہلم وہں

دم رظن ر ےھ ںیہ اور ان اقمدص ےک وپرا رک ےک ےئل رتہ ےس رتہ ذراعئوج امہری دیپاشئ ںیم اس

نسح وطر ر وپرا رک یک وتقیف اطع رفامےئ اور امہرا اخہمت ریخب رکےادنئہ ا وایل ےس اےک انسح

ےھر رئامنیئ رکے اور اس اکم وک اینپ رم ی ےک باط ق ہشیمہ ےک ےئل اجری ےسولسنں یک یھب ا ے لضف

ےئآانیم(اہیں کت ہک اس داین یک رمع امتم وہاج

5

سلج اک انم

ہ اام﴾1﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی وہاگ ہی اخۃصل اکی ذمیبہ سلج وہیگ سج اک ایستس ےس اس سلج اک انم

زدنیگ رانیک اک رفض وہاگ ہک رقان رکمی یک میلعت ےک باط ق اینپوہاگ اس سلج یک ایئ قلع ںیہن وک

ہ یک اشہ رہ اس امجتع ںیم اقمئ یک اج یتکرسب

ن

سنجل

رکںی اور ا ے ک ک ےک وقادع یک وپری اپدنبی رکںی

اہجں م از م نی ادمحی وخا نی وموجدوہں اےسی اقمامت اہجں وخا نی یک ادعاد نی ےس م وہےہ

ہ اقمئ ںیہن یک اج یتکو

ن

سنجل

اہں

ےک وتن اک را ہط رق یب اجمسلاہجں نی ربممات ےس م وہں واہں سلج وت اقمئ ںیہن وہیگ رگم ادمحی اخ ونٹ

ھت وہاگ اس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک اظنم

ہ اام ﴾2﴿

ن

سنجل

رکےاکم اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی اک اظنم اکی لقتسم اظنم وہاگہی رضحت ۃفیلخ احیسمل یک زریم رگناین

ہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ ہشیمہ اس اک رم ز وہاگ اگ

دوتسر اک انم اور افنذ

ہ اامrsquorsquoان وقادع اک انم ﴾3﴿

ن

سنجل

وہاگlsquolsquo اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہیدوتسر ااسیس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک رم ز

ہ اام﴾4﴿

ن

سنجل

اہلل اک رم ز یھب وہاگہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ

ہ ےک اظنم وک الچ ےک ےئل اکی لقتسم درتفوہاگ سج ےک ہلمع اک رقتر ۃفیلخ احیسمل ادی﴾5﴿

ن

سنجل

ہ اہلل اعتیل یک

ےس وہاگ ری وظنم

ارانیک

ہ اام 15 آافل( ﴾6﴿

ن

سنجل

اہلل یک رنک وہں یگ اسل ےس زادئ رمع یک رہ ادمحی اخوتن

6

نک وہں یگ 14اسل ےس 7 آب( اسل کت یک ادمحی ڑلایکں انرصات االدمحہی یک ر

رکان اورلمعوتق ےک اراشدات ر ٴہفیلخ اظنم الختف ےس وایگتسب رانھک اس سلج یک رہ رنک ےک ےئلونٹ

پ ےک رقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگا

اجمسل

ہ اام ﴾7﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی یک میظنت دنمرہج ذلی اجمسل ر لمتشم وہیگ

ور ہقلح علض سلج ا ک ک رنجی سلجم اعہم آا(

علض سلج اور ہقلحک ک رنجی سلج اعہلم آب(

سلجم وشری آج(

اجمسل بسم ذلی وہں یگہی

سلجم اعہم آافل( ﴾8﴿

i ہ ر لمتشم وہیگ ک ک

ن

سنجل

ہی سلج ک ک یک امتم ربممات

ii ہ ر لمتشمہی سلج رنجی علض رنجی

ن

سنجل

وہیگعلض یک امتم ربممات

iii وہں یگرہ رہشہبصق اور داہیت یک امتم ادمحی وخا نی اس سلج یک ربمم سلج

iv ہ ر لمتشم وہیگ ہقلح

ن

سنجل

ہی سلج ہقلح یک امتم ربممات

علض سلج اور ہقلح سلجم اعہلم ک ک رنجی آب(

وقادعرقتریدہدیاران

اراشدات رفومد ہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ر وپرا ںیہن ارتیت زینایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومراقدعہ وہ سلجم وشر ی یک ر

نب یتکںیہن

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

戆 thorn㑓 Ĩ 㜑

娛 Ĩド uuml auml㑥 娛ر

1 抁 aumlĨ䯾Ĩ Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ䙸 aumlĨ堶 ĨicircthornaumlĨウ 冬 1

5 ucirc嗚㥃Ĩ䶛 2

5 ucirc塳 Ĩ㥃Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨĨŖǔƶnjŧŌ 3

5 iacute墹ĨicircthornaumlĨucirc嗚Ĩ㥃Ĩicirc⥔ igrave 4

5 㨳亾Ĩ㥃Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ 5

5 㺕 aumlicirc auml 6

6 䒶 䵿 7

6 uuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩicircᚓ Ĩauml㣡 8

7 劖 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ劷 Ĩą䶛 9

9 ㆭ Ĩ怄 icircĨ劷 Ĩą䶛 10

9 čĚicircĨą䶛 11

14 ccedil aumlicirc aumlthornĨ康 auml㘄Ĩ㺸 Ĩ䡠 aumlĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ劖 ĨĨ劷 Ĩą䶛 12

15 劖 Ĩ劷 Ĩą䶛 Ĩuuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩccedil aumlicirc aumlthornĨ康 auml㘄 13

15 ĨTHORN䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨicircウ劖 Ĩ䡠 auml 14

16 icircウ Ĩ幙 嗚 15

17 Ěᦵ Ĩuacute ḏ 16

18 Ěᦵ Ĩuacute ḏ Ĩ幙 嗚 17

18 ŔǎƶٶǔƹnjťǖƴĨĚᦵ 18

18 㖺 ĨĚᦵ 19

19 aumlĨĚᦵ 20

19 uacute 䰮ĨĚᦵ 21

20 uacute 䰮Ĩ 22

21 ᔊĨĚᦵ 23

21 ccedil 庿 䰰婧Ĩ ᔊĨĚᦵ 24

22 Ꮩ ĨĚᦵ 25

22 ᘌ ĨĚᦵ 26

22 ⟏ Ĩ䴯 ĨĚᦵ 27

24 Ěicirc⤩ igravethornĨㄚ ĨĚᦵ 28

24 恔 Ĩą㡤 thornĨthorn恔 Ĩ愡 ᒌ ĨĚᦵ 29

25 媛ᴄ Ĩąろ ĨĚᦵ 30

25 抁 䆨aumlĨccedil aumlエ 嗚ĨĚᦵ 31

27 icircウ Ĩ婨thorn僂 32

27 䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ劷 Ĩą䶛䶛 Ĩ䡠 auml 33

29 ccedil 噛 auml 34

29 Ĩicircウ Ĩaring 噛 auml䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌ劖 Ĩ䡠 auml 35

31 icircウ ĨĨĨĨĨaring 噛 auml ĨŖǔƶnjŧŌ䰮aumlĨ䡠 auml 䶛 36

33 uuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩicircᚓ Ĩauml㣡 37

34 uuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩicircᚓ 38

34 ĨŖǔƶnjŧŌĨuuml aumlicirc auml恔㑷 Ĩccedil aumlicirc aumlĨthornĨ康 auml㘄䰮aumlĨ䡠 auml䶛 39

38 ccedil auml勢 Ĩ康 auml㘄 40

38 䰮aumlĨŖǔƶnjŧŌĨ康 auml㘄ㆭ Ĩ怄 icircĨ䡠 auml 41

39 ouml Ე aumlĨ嫖 42

40 Ĩouml Ე aumlㆭ Ĩ怄 icirc 43

40 eth ᵮ auml 44

1

م مم

حم الر

ن

مح م اہلل م الر

مس

ہ ب د ممح

ن

ن

م وسم لم ریم لع م

ر لص

ن

ن

و

مم م

ا

ہ اامء اہلل ہلسلس اعہیل

ن

سنجل

ادمحہیاقمدص اور بصن انیعل

اراشدات

رفومدہ رضحت دیسان ۃفیلخ احیسمل ااثلین ونراہلل رمدقہ

ہ اامء اہلل ےک اقمدص اور بصن انیعل وج رضحت ۃفیلخ

ن

سنجل

ہ وک 1922 احیسمل ااثلینےن

ن

سنجل

اخمبط ء ںیم ربممات

وہےئ رفامےئ درج ذلی ںیہ رکےت

را رک ےئلیک وعروتں یک وکشش یک یھب ایس رطح رضورت اس وک وپ امہری دیپاشئ یک وج رغض واغتی ےہ

اک ااسحس دیپا ںیہن وہا ہک ےہ سج رطح رمدوں یک ےہاہجں کت ریما ایخل ےہ وعروتں ںیم اب کت اس

دنی مہ ےس ایک اچاتہ ےہ

رم ےک دعب ہکلب وہین اچےئہسج ےس مہ اہلل اعتیل یک راض وک احلص رکےکرصف امہری زدنیگ سک رطح

ایس داینںیم اہلل اعتیل ےک ولضفں ےک وارث وہںیکس

اکومں ےک وسا وکیئ اور یھب ارگ وغر ایک اجےئ وت ارثک وعرںیت اس ارم وک وسحمس ںیہن رکںی یگ ہک روزرمہ ےک

یتاج اقلب ےہ ای ںیہندانمشنم االسم ںیم وعروتں یک وکوششں ےس وج روح وچبں ںیم دیپا یک رک ےکاکم

تبسن الیھپیئ اجیت ےہ اس اک ارگ وکیئ وتڑ وہاتکس ےہ وت وہ اور وج دبامگین االسم یک ےہ

وعروتں ےک ذرےعی یہ وہاتکس ےہ

وہ ا ے الع ےہ وت وہ یھب امں یہ ےک ذر ہع ےس ایک اجاتکس ےہس اور وچبں ںیم ارگ رقابین اک امدہ دیپا ایک اجاتکس

وعروتں یہ یک وکشش ر ےہنو ہک ڑےر یھب زایدہ رتیملع رتیق ےک ادنئہ امجتع یک رتیق اک ااصحنرواحین و

وہ ااسی رہگا ںیہن وہات وج نپچب ںیم وہ وبقل رکےت ںیہاس رطح وبقل رکےتکس ںیہ رث ےچب وہرکوج ا

2

ےس وہ یتک ےہوعروتں یک االصح یھب وعروتں ےک ذر ہع

میلست ذلی ابوتں یک رضورت وک دمرظن رھک رک ایسی ونہبں وک وج اس ایخل یک ؤمدی وہں اور دنمرہجوک ان اومر

رکیت وہں

دوعت داتی وہں

وہں رہج ذلی ابوتں ےس قفتہک ان اقمدص وک وپرا رک ےک ےئل لم رک اکم رشوع رکںیارگ اپ یھب دنم

اس اکم وک دل رشوع رکدای اجےئرکےک ےھجم االطع دںی اتہک وت رہمابین

وک اس ارم یک رضورت ےہہک وعرںیت ابمہ لم رک ا ے ملع وک ڑاھ اور دورسوں کت ا ے احلص رکدہ ملع 1

وکشش رکںی یک اچنہپ

اھک اس ابت یک رضورت ےہہک اس ےک ےئل اکی انمجن اقمئ یک اجےئ اتہک اس اکم وک اباقدعیگ ےس اجری ر 2

اجےکس

اس ابت یک رضورت ےہہک اس انمجن وک الچ ےک ےئل ھچک وقادعوہں نج یک اپدنبی رہرنک ر وابج وہ 3

باط ق وہں اور اس یک االسم ےک اس ارمیک رضورت ےہ ہک وقادعووضاطب ہلسلس اعہیل ادمحہی ےک شیپ رکدہ 4

رتیق اور اس ےک ااکحتسم ںیم دمم وہں

اس ارم یک رضورت ےہہک وسلجں ںیم االسم ےک فلتخم اسملئ وصخاص ان ر وج اس وتق ےک احالت ےک 5

امعتسلےھ اجںیئ اور وہ وخد ارانیک انمجن ےک ےھکل وہےئ وہں اتہک اس رطح ملع ےک اقلعتم اضمنیم ڑپ

رک اک ہکلم دیپا وہ

اس ارم یک رضورت ےہہک ملع ڑاھ ےک ےئل اےسی اضمنیم ر ںیہنج انمجن رضوری ےھجمس االسم ےک 6

وافق ولوگں ےس رچکیل رکواےئ اجںیئ

وح اقمئ رےنھک ےک ےئل وج یھب ہفیلخ 7 وتق وہ اس یک ایتر ٴاس ارم یک رضورت ےہہک امجتع ںیم ودحت یک ر

رکدہ میکس ےک باط ق اور اس یک رتیق وک دمرظن رھک رک امتم اکرواایئں وہں

3

ہک رہ املسمن اک اس ارم یک رضورت ےہہک مت ااحتد امجتع وک ڑاھ ےک ےئل ایسی یہ وکاشں روہ ےسیج 8

اور اس ےک ےہاور رضحت حیسم وموعد ہیلع االسلم رقمر رفامای ملسو هيلع هللا ىلص رفض رقان رکمی ارضحنت

ےئل رہ اکی رقابین ےئلیکایترروہ

اس ارم یک رضورت ےہ ہک ا ے االخق اور رواحتین یک االصح یک رطف ہشیمہ وتمہج روہ اور رصف اھک 9

ورسے یک وپری رطح دمد رکین اچےئہ اور اےسی ےننہپ کت اینپ وتہج وک دحمود ہن روھک اس ےک ےئل اکی د ےنیپ

اورلمع رکان اچےئہ ذراعئ ر وغر

وھجم اور ان وک دنی ےس ر اس ابت یک رضورت ےہ ہک وچبں یک رتتیب ںیم اینپ ذہم داری وک اخص وطر 10

م

ن

اؤاوردنی ےک تسس انب یک اجبےئ تسچوہایشر اور اکتفیل ربداتش رک واےل انبدبدمل اور اغف

وموعدو اور رضحت حیسمملسو هيلع هللا ىلص وک وافق رکو اور دخاروسل اہلل ےس ان ولعمم وہں ان سج دقر اسملئ

ےک باط ق اینپ اشنم قح یک اخرط اور ان ےک دنی مرکوااطتع اک امدہ ان ےک ادنر دیپا تبحمافلخء یک

زیوچو وسنو اور ان ر لمع وک اجبال ےئلیکان ںیم دیپارکو اس ےئل اس اکم زدنایگں رخچ رک اک وجش

درادم رکو

رکواوردورسے یک ویطلغں ےس مشچ وپیش ہک بج لم رک اکم رشوع ایک اجےئ وت اکیاس ارم یک رضورت ےہ 11

ح یک وکشش یک اجےئہن ہک انراا ی اور س یگ ےس ہقرب ڑاھای اجےئو تم ےس االصربص

ےت ںیہ اس ےئل اس ابت یک نو ہک رہ اکی اکم بج رشوع ایک اجےئ وت ولگ اس ر ےتسنہ ںیہ اور اھٹھٹرک 12

و ںا ور ونعط ےہ رضورت

ن

نمہ ںہک ولوگں ےک یسنہ اور ےھٹھٹ یک رواہ ہن یک اجےئ اور ونہبں ےک اگل اگل

یہاہبدری و تم ےس ربداتش اک قبس اور اس یک اطتق اک ذجہب دیپا رک اک امدہ ےلہپ ں وکوھٹھٹ ای اجمسل ےک

اس اک م یک رطف وتہج دیپا وہ یھب اجےئ اتہک اس ومنہن وک دھکی رک دورسی ونہبں وک ےس احلص ایک

ےئل اینپ مہ ایخل انبیئاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس ایخل وک وبضمط رک ےک ےئل اور ہشیمہ اجری رےنھک ےک 13

ہکےھجمسم اس رورت ںیم ل اتکس ےہ ہک رہ اکی نہ وج اس سلج ںیم اشلم وہ ا ان رفض اجںیئ اور ہی اک

4

وک یھب ا ان مہ ایخل انبےئ یگ دورسی ونہبں

انبیئ نکف ویہ ںینہ انمجن یک اکراچب ےک ےئل رصاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس اکم وک ابتہ وہ ےس 14

رطاخ وتق دخاوخناہتس وکیئ قفت ہن رےہ وت بیطب اوریسک ایخالت ےس وپری رطح قفت وہں اناجںیئ وج

ای وصبرت درگی دحیلعہ یک اجےئ اجےئنمجن ےس دحیلعہ وہا

ہ اام ونٹ

ن

سنجل

ےئلاہلل یک ربمم پش امتم ادمحی وتسمرات ےک دعب ںیم رضحت ۃفیلخ احیسمل ااثلینےن ہلصیف رفامای ہک

الزیم رقاردی اجےئ

ےٹ ڑے رغ ب اریم ب اکانم امجتع ےہاس ےئل رگوہ اکانم ںیہن وھچنو ہک امجتع یسک اخص 15

ہقرقی ہن وہ ہکلب رغ ب واریم دوونں ںیم تبحم اور اسموات دیپا واریم یک انمجن ںیم رغ ب رضوری ےہہک

دور ایک ڑا ےنھجمس اک امدہ دولں ےس اور اکی دورسے یک اقحرت اور ا ے اپ وک یک وکشش یک اجےئ رک

ںیہ ب وعرںیت ںینہ ںینہ الص ںیم ب رمد ئاھیئ ئاھیئ اوراجےئ ہک ابووجد دمارج ےک رفق ےک

ونہبں اور ئاھویئں یک دمد ےئلیک یلمع وطر ر دختم االسم ےک ےئل اور اینپ رغ باس ارم یک رضورت ےہ ہک 16

قی یوجچو ےئ اجںیئ اور ان ےک باط ق لمع ایک اجےئضعب رط

ایت ںیہ ف ےساس ارم یک رضورت ےہ ہک نو ہک ب دمد اور ب ربتک اور ب اکایمایبں اہلل اعتیل یک رط 17

اجےئ اور رکوایئ اجےئ ہکاس ےئل داعیک

ںیمہ وہ اقمدص ااہلم وہں

دم رظن ر ےھ ںیہ اور ان اقمدص ےک وپرا رک ےک ےئل رتہ ےس رتہ ذراعئوج امہری دیپاشئ ںیم اس

نسح وطر ر وپرا رک یک وتقیف اطع رفامےئ اور امہرا اخہمت ریخب رکےادنئہ ا وایل ےس اےک انسح

ےھر رئامنیئ رکے اور اس اکم وک اینپ رم ی ےک باط ق ہشیمہ ےک ےئل اجری ےسولسنں یک یھب ا ے لضف

ےئآانیم(اہیں کت ہک اس داین یک رمع امتم وہاج

5

سلج اک انم

ہ اام﴾1﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی وہاگ ہی اخۃصل اکی ذمیبہ سلج وہیگ سج اک ایستس ےس اس سلج اک انم

زدنیگ رانیک اک رفض وہاگ ہک رقان رکمی یک میلعت ےک باط ق اینپوہاگ اس سلج یک ایئ قلع ںیہن وک

ہ یک اشہ رہ اس امجتع ںیم اقمئ یک اج یتکرسب

ن

سنجل

رکںی اور ا ے ک ک ےک وقادع یک وپری اپدنبی رکںی

اہجں م از م نی ادمحی وخا نی وموجدوہں اےسی اقمامت اہجں وخا نی یک ادعاد نی ےس م وہےہ

ہ اقمئ ںیہن یک اج یتکو

ن

سنجل

اہں

ےک وتن اک را ہط رق یب اجمسلاہجں نی ربممات ےس م وہں واہں سلج وت اقمئ ںیہن وہیگ رگم ادمحی اخ ونٹ

ھت وہاگ اس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک اظنم

ہ اام ﴾2﴿

ن

سنجل

رکےاکم اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی اک اظنم اکی لقتسم اظنم وہاگہی رضحت ۃفیلخ احیسمل یک زریم رگناین

ہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ ہشیمہ اس اک رم ز وہاگ اگ

دوتسر اک انم اور افنذ

ہ اامrsquorsquoان وقادع اک انم ﴾3﴿

ن

سنجل

وہاگlsquolsquo اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہیدوتسر ااسیس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک رم ز

ہ اام﴾4﴿

ن

سنجل

اہلل اک رم ز یھب وہاگہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ

ہ ےک اظنم وک الچ ےک ےئل اکی لقتسم درتفوہاگ سج ےک ہلمع اک رقتر ۃفیلخ احیسمل ادی﴾5﴿

ن

سنجل

ہ اہلل اعتیل یک

ےس وہاگ ری وظنم

ارانیک

ہ اام 15 آافل( ﴾6﴿

ن

سنجل

اہلل یک رنک وہں یگ اسل ےس زادئ رمع یک رہ ادمحی اخوتن

6

نک وہں یگ 14اسل ےس 7 آب( اسل کت یک ادمحی ڑلایکں انرصات االدمحہی یک ر

رکان اورلمعوتق ےک اراشدات ر ٴہفیلخ اظنم الختف ےس وایگتسب رانھک اس سلج یک رہ رنک ےک ےئلونٹ

پ ےک رقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگا

اجمسل

ہ اام ﴾7﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی یک میظنت دنمرہج ذلی اجمسل ر لمتشم وہیگ

ور ہقلح علض سلج ا ک ک رنجی سلجم اعہم آا(

علض سلج اور ہقلحک ک رنجی سلج اعہلم آب(

سلجم وشری آج(

اجمسل بسم ذلی وہں یگہی

سلجم اعہم آافل( ﴾8﴿

i ہ ر لمتشم وہیگ ک ک

ن

سنجل

ہی سلج ک ک یک امتم ربممات

ii ہ ر لمتشمہی سلج رنجی علض رنجی

ن

سنجل

وہیگعلض یک امتم ربممات

iii وہں یگرہ رہشہبصق اور داہیت یک امتم ادمحی وخا نی اس سلج یک ربمم سلج

iv ہ ر لمتشم وہیگ ہقلح

ن

سنجل

ہی سلج ہقلح یک امتم ربممات

علض سلج اور ہقلح سلجم اعہلم ک ک رنجی آب(

وقادعرقتریدہدیاران

اراشدات رفومد ہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ر وپرا ںیہن ارتیت زینایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومراقدعہ وہ سلجم وشر ی یک ر

نب یتکںیہن

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

1

م مم

حم الر

ن

مح م اہلل م الر

مس

ہ ب د ممح

ن

ن

م وسم لم ریم لع م

ر لص

ن

ن

و

مم م

ا

ہ اامء اہلل ہلسلس اعہیل

ن

سنجل

ادمحہیاقمدص اور بصن انیعل

اراشدات

رفومدہ رضحت دیسان ۃفیلخ احیسمل ااثلین ونراہلل رمدقہ

ہ اامء اہلل ےک اقمدص اور بصن انیعل وج رضحت ۃفیلخ

ن

سنجل

ہ وک 1922 احیسمل ااثلینےن

ن

سنجل

اخمبط ء ںیم ربممات

وہےئ رفامےئ درج ذلی ںیہ رکےت

را رک ےئلیک وعروتں یک وکشش یک یھب ایس رطح رضورت اس وک وپ امہری دیپاشئ یک وج رغض واغتی ےہ

اک ااسحس دیپا ںیہن وہا ہک ےہ سج رطح رمدوں یک ےہاہجں کت ریما ایخل ےہ وعروتں ںیم اب کت اس

دنی مہ ےس ایک اچاتہ ےہ

رم ےک دعب ہکلب وہین اچےئہسج ےس مہ اہلل اعتیل یک راض وک احلص رکےکرصف امہری زدنیگ سک رطح

ایس داینںیم اہلل اعتیل ےک ولضفں ےک وارث وہںیکس

اکومں ےک وسا وکیئ اور یھب ارگ وغر ایک اجےئ وت ارثک وعرںیت اس ارم وک وسحمس ںیہن رکںی یگ ہک روزرمہ ےک

یتاج اقلب ےہ ای ںیہندانمشنم االسم ںیم وعروتں یک وکوششں ےس وج روح وچبں ںیم دیپا یک رک ےکاکم

تبسن الیھپیئ اجیت ےہ اس اک ارگ وکیئ وتڑ وہاتکس ےہ وت وہ اور وج دبامگین االسم یک ےہ

وعروتں ےک ذرےعی یہ وہاتکس ےہ

وہ ا ے الع ےہ وت وہ یھب امں یہ ےک ذر ہع ےس ایک اجاتکس ےہس اور وچبں ںیم ارگ رقابین اک امدہ دیپا ایک اجاتکس

وعروتں یہ یک وکشش ر ےہنو ہک ڑےر یھب زایدہ رتیملع رتیق ےک ادنئہ امجتع یک رتیق اک ااصحنرواحین و

وہ ااسی رہگا ںیہن وہات وج نپچب ںیم وہ وبقل رکےت ںیہاس رطح وبقل رکےتکس ںیہ رث ےچب وہرکوج ا

2

ےس وہ یتک ےہوعروتں یک االصح یھب وعروتں ےک ذر ہع

میلست ذلی ابوتں یک رضورت وک دمرظن رھک رک ایسی ونہبں وک وج اس ایخل یک ؤمدی وہں اور دنمرہجوک ان اومر

رکیت وہں

دوعت داتی وہں

وہں رہج ذلی ابوتں ےس قفتہک ان اقمدص وک وپرا رک ےک ےئل لم رک اکم رشوع رکںیارگ اپ یھب دنم

اس اکم وک دل رشوع رکدای اجےئرکےک ےھجم االطع دںی اتہک وت رہمابین

وک اس ارم یک رضورت ےہہک وعرںیت ابمہ لم رک ا ے ملع وک ڑاھ اور دورسوں کت ا ے احلص رکدہ ملع 1

وکشش رکںی یک اچنہپ

اھک اس ابت یک رضورت ےہہک اس ےک ےئل اکی انمجن اقمئ یک اجےئ اتہک اس اکم وک اباقدعیگ ےس اجری ر 2

اجےکس

اس ابت یک رضورت ےہہک اس انمجن وک الچ ےک ےئل ھچک وقادعوہں نج یک اپدنبی رہرنک ر وابج وہ 3

باط ق وہں اور اس یک االسم ےک اس ارمیک رضورت ےہ ہک وقادعووضاطب ہلسلس اعہیل ادمحہی ےک شیپ رکدہ 4

رتیق اور اس ےک ااکحتسم ںیم دمم وہں

اس ارم یک رضورت ےہہک وسلجں ںیم االسم ےک فلتخم اسملئ وصخاص ان ر وج اس وتق ےک احالت ےک 5

امعتسلےھ اجںیئ اور وہ وخد ارانیک انمجن ےک ےھکل وہےئ وہں اتہک اس رطح ملع ےک اقلعتم اضمنیم ڑپ

رک اک ہکلم دیپا وہ

اس ارم یک رضورت ےہہک ملع ڑاھ ےک ےئل اےسی اضمنیم ر ںیہنج انمجن رضوری ےھجمس االسم ےک 6

وافق ولوگں ےس رچکیل رکواےئ اجںیئ

وح اقمئ رےنھک ےک ےئل وج یھب ہفیلخ 7 وتق وہ اس یک ایتر ٴاس ارم یک رضورت ےہہک امجتع ںیم ودحت یک ر

رکدہ میکس ےک باط ق اور اس یک رتیق وک دمرظن رھک رک امتم اکرواایئں وہں

3

ہک رہ املسمن اک اس ارم یک رضورت ےہہک مت ااحتد امجتع وک ڑاھ ےک ےئل ایسی یہ وکاشں روہ ےسیج 8

اور اس ےک ےہاور رضحت حیسم وموعد ہیلع االسلم رقمر رفامای ملسو هيلع هللا ىلص رفض رقان رکمی ارضحنت

ےئل رہ اکی رقابین ےئلیکایترروہ

اس ارم یک رضورت ےہ ہک ا ے االخق اور رواحتین یک االصح یک رطف ہشیمہ وتمہج روہ اور رصف اھک 9

ورسے یک وپری رطح دمد رکین اچےئہ اور اےسی ےننہپ کت اینپ وتہج وک دحمود ہن روھک اس ےک ےئل اکی د ےنیپ

اورلمع رکان اچےئہ ذراعئ ر وغر

وھجم اور ان وک دنی ےس ر اس ابت یک رضورت ےہ ہک وچبں یک رتتیب ںیم اینپ ذہم داری وک اخص وطر 10

م

ن

اؤاوردنی ےک تسس انب یک اجبےئ تسچوہایشر اور اکتفیل ربداتش رک واےل انبدبدمل اور اغف

وموعدو اور رضحت حیسمملسو هيلع هللا ىلص وک وافق رکو اور دخاروسل اہلل ےس ان ولعمم وہں ان سج دقر اسملئ

ےک باط ق اینپ اشنم قح یک اخرط اور ان ےک دنی مرکوااطتع اک امدہ ان ےک ادنر دیپا تبحمافلخء یک

زیوچو وسنو اور ان ر لمع وک اجبال ےئلیکان ںیم دیپارکو اس ےئل اس اکم زدنایگں رخچ رک اک وجش

درادم رکو

رکواوردورسے یک ویطلغں ےس مشچ وپیش ہک بج لم رک اکم رشوع ایک اجےئ وت اکیاس ارم یک رضورت ےہ 11

ح یک وکشش یک اجےئہن ہک انراا ی اور س یگ ےس ہقرب ڑاھای اجےئو تم ےس االصربص

ےت ںیہ اس ےئل اس ابت یک نو ہک رہ اکی اکم بج رشوع ایک اجےئ وت ولگ اس ر ےتسنہ ںیہ اور اھٹھٹرک 12

و ںا ور ونعط ےہ رضورت

ن

نمہ ںہک ولوگں ےک یسنہ اور ےھٹھٹ یک رواہ ہن یک اجےئ اور ونہبں ےک اگل اگل

یہاہبدری و تم ےس ربداتش اک قبس اور اس یک اطتق اک ذجہب دیپا رک اک امدہ ےلہپ ں وکوھٹھٹ ای اجمسل ےک

اس اک م یک رطف وتہج دیپا وہ یھب اجےئ اتہک اس ومنہن وک دھکی رک دورسی ونہبں وک ےس احلص ایک

ےئل اینپ مہ ایخل انبیئاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس ایخل وک وبضمط رک ےک ےئل اور ہشیمہ اجری رےنھک ےک 13

ہکےھجمسم اس رورت ںیم ل اتکس ےہ ہک رہ اکی نہ وج اس سلج ںیم اشلم وہ ا ان رفض اجںیئ اور ہی اک

4

وک یھب ا ان مہ ایخل انبےئ یگ دورسی ونہبں

انبیئ نکف ویہ ںینہ انمجن یک اکراچب ےک ےئل رصاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس اکم وک ابتہ وہ ےس 14

رطاخ وتق دخاوخناہتس وکیئ قفت ہن رےہ وت بیطب اوریسک ایخالت ےس وپری رطح قفت وہں اناجںیئ وج

ای وصبرت درگی دحیلعہ یک اجےئ اجےئنمجن ےس دحیلعہ وہا

ہ اام ونٹ

ن

سنجل

ےئلاہلل یک ربمم پش امتم ادمحی وتسمرات ےک دعب ںیم رضحت ۃفیلخ احیسمل ااثلینےن ہلصیف رفامای ہک

الزیم رقاردی اجےئ

ےٹ ڑے رغ ب اریم ب اکانم امجتع ےہاس ےئل رگوہ اکانم ںیہن وھچنو ہک امجتع یسک اخص 15

ہقرقی ہن وہ ہکلب رغ ب واریم دوونں ںیم تبحم اور اسموات دیپا واریم یک انمجن ںیم رغ ب رضوری ےہہک

دور ایک ڑا ےنھجمس اک امدہ دولں ےس اور اکی دورسے یک اقحرت اور ا ے اپ وک یک وکشش یک اجےئ رک

ںیہ ب وعرںیت ںینہ ںینہ الص ںیم ب رمد ئاھیئ ئاھیئ اوراجےئ ہک ابووجد دمارج ےک رفق ےک

ونہبں اور ئاھویئں یک دمد ےئلیک یلمع وطر ر دختم االسم ےک ےئل اور اینپ رغ باس ارم یک رضورت ےہ ہک 16

قی یوجچو ےئ اجںیئ اور ان ےک باط ق لمع ایک اجےئضعب رط

ایت ںیہ ف ےساس ارم یک رضورت ےہ ہک نو ہک ب دمد اور ب ربتک اور ب اکایمایبں اہلل اعتیل یک رط 17

اجےئ اور رکوایئ اجےئ ہکاس ےئل داعیک

ںیمہ وہ اقمدص ااہلم وہں

دم رظن ر ےھ ںیہ اور ان اقمدص ےک وپرا رک ےک ےئل رتہ ےس رتہ ذراعئوج امہری دیپاشئ ںیم اس

نسح وطر ر وپرا رک یک وتقیف اطع رفامےئ اور امہرا اخہمت ریخب رکےادنئہ ا وایل ےس اےک انسح

ےھر رئامنیئ رکے اور اس اکم وک اینپ رم ی ےک باط ق ہشیمہ ےک ےئل اجری ےسولسنں یک یھب ا ے لضف

ےئآانیم(اہیں کت ہک اس داین یک رمع امتم وہاج

5

سلج اک انم

ہ اام﴾1﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی وہاگ ہی اخۃصل اکی ذمیبہ سلج وہیگ سج اک ایستس ےس اس سلج اک انم

زدنیگ رانیک اک رفض وہاگ ہک رقان رکمی یک میلعت ےک باط ق اینپوہاگ اس سلج یک ایئ قلع ںیہن وک

ہ یک اشہ رہ اس امجتع ںیم اقمئ یک اج یتکرسب

ن

سنجل

رکںی اور ا ے ک ک ےک وقادع یک وپری اپدنبی رکںی

اہجں م از م نی ادمحی وخا نی وموجدوہں اےسی اقمامت اہجں وخا نی یک ادعاد نی ےس م وہےہ

ہ اقمئ ںیہن یک اج یتکو

ن

سنجل

اہں

ےک وتن اک را ہط رق یب اجمسلاہجں نی ربممات ےس م وہں واہں سلج وت اقمئ ںیہن وہیگ رگم ادمحی اخ ونٹ

ھت وہاگ اس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک اظنم

ہ اام ﴾2﴿

ن

سنجل

رکےاکم اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی اک اظنم اکی لقتسم اظنم وہاگہی رضحت ۃفیلخ احیسمل یک زریم رگناین

ہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ ہشیمہ اس اک رم ز وہاگ اگ

دوتسر اک انم اور افنذ

ہ اامrsquorsquoان وقادع اک انم ﴾3﴿

ن

سنجل

وہاگlsquolsquo اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہیدوتسر ااسیس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک رم ز

ہ اام﴾4﴿

ن

سنجل

اہلل اک رم ز یھب وہاگہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ

ہ ےک اظنم وک الچ ےک ےئل اکی لقتسم درتفوہاگ سج ےک ہلمع اک رقتر ۃفیلخ احیسمل ادی﴾5﴿

ن

سنجل

ہ اہلل اعتیل یک

ےس وہاگ ری وظنم

ارانیک

ہ اام 15 آافل( ﴾6﴿

ن

سنجل

اہلل یک رنک وہں یگ اسل ےس زادئ رمع یک رہ ادمحی اخوتن

6

نک وہں یگ 14اسل ےس 7 آب( اسل کت یک ادمحی ڑلایکں انرصات االدمحہی یک ر

رکان اورلمعوتق ےک اراشدات ر ٴہفیلخ اظنم الختف ےس وایگتسب رانھک اس سلج یک رہ رنک ےک ےئلونٹ

پ ےک رقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگا

اجمسل

ہ اام ﴾7﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی یک میظنت دنمرہج ذلی اجمسل ر لمتشم وہیگ

ور ہقلح علض سلج ا ک ک رنجی سلجم اعہم آا(

علض سلج اور ہقلحک ک رنجی سلج اعہلم آب(

سلجم وشری آج(

اجمسل بسم ذلی وہں یگہی

سلجم اعہم آافل( ﴾8﴿

i ہ ر لمتشم وہیگ ک ک

ن

سنجل

ہی سلج ک ک یک امتم ربممات

ii ہ ر لمتشمہی سلج رنجی علض رنجی

ن

سنجل

وہیگعلض یک امتم ربممات

iii وہں یگرہ رہشہبصق اور داہیت یک امتم ادمحی وخا نی اس سلج یک ربمم سلج

iv ہ ر لمتشم وہیگ ہقلح

ن

سنجل

ہی سلج ہقلح یک امتم ربممات

علض سلج اور ہقلح سلجم اعہلم ک ک رنجی آب(

وقادعرقتریدہدیاران

اراشدات رفومد ہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ر وپرا ںیہن ارتیت زینایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومراقدعہ وہ سلجم وشر ی یک ر

نب یتکںیہن

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

2

ےس وہ یتک ےہوعروتں یک االصح یھب وعروتں ےک ذر ہع

میلست ذلی ابوتں یک رضورت وک دمرظن رھک رک ایسی ونہبں وک وج اس ایخل یک ؤمدی وہں اور دنمرہجوک ان اومر

رکیت وہں

دوعت داتی وہں

وہں رہج ذلی ابوتں ےس قفتہک ان اقمدص وک وپرا رک ےک ےئل لم رک اکم رشوع رکںیارگ اپ یھب دنم

اس اکم وک دل رشوع رکدای اجےئرکےک ےھجم االطع دںی اتہک وت رہمابین

وک اس ارم یک رضورت ےہہک وعرںیت ابمہ لم رک ا ے ملع وک ڑاھ اور دورسوں کت ا ے احلص رکدہ ملع 1

وکشش رکںی یک اچنہپ

اھک اس ابت یک رضورت ےہہک اس ےک ےئل اکی انمجن اقمئ یک اجےئ اتہک اس اکم وک اباقدعیگ ےس اجری ر 2

اجےکس

اس ابت یک رضورت ےہہک اس انمجن وک الچ ےک ےئل ھچک وقادعوہں نج یک اپدنبی رہرنک ر وابج وہ 3

باط ق وہں اور اس یک االسم ےک اس ارمیک رضورت ےہ ہک وقادعووضاطب ہلسلس اعہیل ادمحہی ےک شیپ رکدہ 4

رتیق اور اس ےک ااکحتسم ںیم دمم وہں

اس ارم یک رضورت ےہہک وسلجں ںیم االسم ےک فلتخم اسملئ وصخاص ان ر وج اس وتق ےک احالت ےک 5

امعتسلےھ اجںیئ اور وہ وخد ارانیک انمجن ےک ےھکل وہےئ وہں اتہک اس رطح ملع ےک اقلعتم اضمنیم ڑپ

رک اک ہکلم دیپا وہ

اس ارم یک رضورت ےہہک ملع ڑاھ ےک ےئل اےسی اضمنیم ر ںیہنج انمجن رضوری ےھجمس االسم ےک 6

وافق ولوگں ےس رچکیل رکواےئ اجںیئ

وح اقمئ رےنھک ےک ےئل وج یھب ہفیلخ 7 وتق وہ اس یک ایتر ٴاس ارم یک رضورت ےہہک امجتع ںیم ودحت یک ر

رکدہ میکس ےک باط ق اور اس یک رتیق وک دمرظن رھک رک امتم اکرواایئں وہں

3

ہک رہ املسمن اک اس ارم یک رضورت ےہہک مت ااحتد امجتع وک ڑاھ ےک ےئل ایسی یہ وکاشں روہ ےسیج 8

اور اس ےک ےہاور رضحت حیسم وموعد ہیلع االسلم رقمر رفامای ملسو هيلع هللا ىلص رفض رقان رکمی ارضحنت

ےئل رہ اکی رقابین ےئلیکایترروہ

اس ارم یک رضورت ےہ ہک ا ے االخق اور رواحتین یک االصح یک رطف ہشیمہ وتمہج روہ اور رصف اھک 9

ورسے یک وپری رطح دمد رکین اچےئہ اور اےسی ےننہپ کت اینپ وتہج وک دحمود ہن روھک اس ےک ےئل اکی د ےنیپ

اورلمع رکان اچےئہ ذراعئ ر وغر

وھجم اور ان وک دنی ےس ر اس ابت یک رضورت ےہ ہک وچبں یک رتتیب ںیم اینپ ذہم داری وک اخص وطر 10

م

ن

اؤاوردنی ےک تسس انب یک اجبےئ تسچوہایشر اور اکتفیل ربداتش رک واےل انبدبدمل اور اغف

وموعدو اور رضحت حیسمملسو هيلع هللا ىلص وک وافق رکو اور دخاروسل اہلل ےس ان ولعمم وہں ان سج دقر اسملئ

ےک باط ق اینپ اشنم قح یک اخرط اور ان ےک دنی مرکوااطتع اک امدہ ان ےک ادنر دیپا تبحمافلخء یک

زیوچو وسنو اور ان ر لمع وک اجبال ےئلیکان ںیم دیپارکو اس ےئل اس اکم زدنایگں رخچ رک اک وجش

درادم رکو

رکواوردورسے یک ویطلغں ےس مشچ وپیش ہک بج لم رک اکم رشوع ایک اجےئ وت اکیاس ارم یک رضورت ےہ 11

ح یک وکشش یک اجےئہن ہک انراا ی اور س یگ ےس ہقرب ڑاھای اجےئو تم ےس االصربص

ےت ںیہ اس ےئل اس ابت یک نو ہک رہ اکی اکم بج رشوع ایک اجےئ وت ولگ اس ر ےتسنہ ںیہ اور اھٹھٹرک 12

و ںا ور ونعط ےہ رضورت

ن

نمہ ںہک ولوگں ےک یسنہ اور ےھٹھٹ یک رواہ ہن یک اجےئ اور ونہبں ےک اگل اگل

یہاہبدری و تم ےس ربداتش اک قبس اور اس یک اطتق اک ذجہب دیپا رک اک امدہ ےلہپ ں وکوھٹھٹ ای اجمسل ےک

اس اک م یک رطف وتہج دیپا وہ یھب اجےئ اتہک اس ومنہن وک دھکی رک دورسی ونہبں وک ےس احلص ایک

ےئل اینپ مہ ایخل انبیئاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس ایخل وک وبضمط رک ےک ےئل اور ہشیمہ اجری رےنھک ےک 13

ہکےھجمسم اس رورت ںیم ل اتکس ےہ ہک رہ اکی نہ وج اس سلج ںیم اشلم وہ ا ان رفض اجںیئ اور ہی اک

4

وک یھب ا ان مہ ایخل انبےئ یگ دورسی ونہبں

انبیئ نکف ویہ ںینہ انمجن یک اکراچب ےک ےئل رصاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس اکم وک ابتہ وہ ےس 14

رطاخ وتق دخاوخناہتس وکیئ قفت ہن رےہ وت بیطب اوریسک ایخالت ےس وپری رطح قفت وہں اناجںیئ وج

ای وصبرت درگی دحیلعہ یک اجےئ اجےئنمجن ےس دحیلعہ وہا

ہ اام ونٹ

ن

سنجل

ےئلاہلل یک ربمم پش امتم ادمحی وتسمرات ےک دعب ںیم رضحت ۃفیلخ احیسمل ااثلینےن ہلصیف رفامای ہک

الزیم رقاردی اجےئ

ےٹ ڑے رغ ب اریم ب اکانم امجتع ےہاس ےئل رگوہ اکانم ںیہن وھچنو ہک امجتع یسک اخص 15

ہقرقی ہن وہ ہکلب رغ ب واریم دوونں ںیم تبحم اور اسموات دیپا واریم یک انمجن ںیم رغ ب رضوری ےہہک

دور ایک ڑا ےنھجمس اک امدہ دولں ےس اور اکی دورسے یک اقحرت اور ا ے اپ وک یک وکشش یک اجےئ رک

ںیہ ب وعرںیت ںینہ ںینہ الص ںیم ب رمد ئاھیئ ئاھیئ اوراجےئ ہک ابووجد دمارج ےک رفق ےک

ونہبں اور ئاھویئں یک دمد ےئلیک یلمع وطر ر دختم االسم ےک ےئل اور اینپ رغ باس ارم یک رضورت ےہ ہک 16

قی یوجچو ےئ اجںیئ اور ان ےک باط ق لمع ایک اجےئضعب رط

ایت ںیہ ف ےساس ارم یک رضورت ےہ ہک نو ہک ب دمد اور ب ربتک اور ب اکایمایبں اہلل اعتیل یک رط 17

اجےئ اور رکوایئ اجےئ ہکاس ےئل داعیک

ںیمہ وہ اقمدص ااہلم وہں

دم رظن ر ےھ ںیہ اور ان اقمدص ےک وپرا رک ےک ےئل رتہ ےس رتہ ذراعئوج امہری دیپاشئ ںیم اس

نسح وطر ر وپرا رک یک وتقیف اطع رفامےئ اور امہرا اخہمت ریخب رکےادنئہ ا وایل ےس اےک انسح

ےھر رئامنیئ رکے اور اس اکم وک اینپ رم ی ےک باط ق ہشیمہ ےک ےئل اجری ےسولسنں یک یھب ا ے لضف

ےئآانیم(اہیں کت ہک اس داین یک رمع امتم وہاج

5

سلج اک انم

ہ اام﴾1﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی وہاگ ہی اخۃصل اکی ذمیبہ سلج وہیگ سج اک ایستس ےس اس سلج اک انم

زدنیگ رانیک اک رفض وہاگ ہک رقان رکمی یک میلعت ےک باط ق اینپوہاگ اس سلج یک ایئ قلع ںیہن وک

ہ یک اشہ رہ اس امجتع ںیم اقمئ یک اج یتکرسب

ن

سنجل

رکںی اور ا ے ک ک ےک وقادع یک وپری اپدنبی رکںی

اہجں م از م نی ادمحی وخا نی وموجدوہں اےسی اقمامت اہجں وخا نی یک ادعاد نی ےس م وہےہ

ہ اقمئ ںیہن یک اج یتکو

ن

سنجل

اہں

ےک وتن اک را ہط رق یب اجمسلاہجں نی ربممات ےس م وہں واہں سلج وت اقمئ ںیہن وہیگ رگم ادمحی اخ ونٹ

ھت وہاگ اس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک اظنم

ہ اام ﴾2﴿

ن

سنجل

رکےاکم اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی اک اظنم اکی لقتسم اظنم وہاگہی رضحت ۃفیلخ احیسمل یک زریم رگناین

ہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ ہشیمہ اس اک رم ز وہاگ اگ

دوتسر اک انم اور افنذ

ہ اامrsquorsquoان وقادع اک انم ﴾3﴿

ن

سنجل

وہاگlsquolsquo اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہیدوتسر ااسیس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک رم ز

ہ اام﴾4﴿

ن

سنجل

اہلل اک رم ز یھب وہاگہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ

ہ ےک اظنم وک الچ ےک ےئل اکی لقتسم درتفوہاگ سج ےک ہلمع اک رقتر ۃفیلخ احیسمل ادی﴾5﴿

ن

سنجل

ہ اہلل اعتیل یک

ےس وہاگ ری وظنم

ارانیک

ہ اام 15 آافل( ﴾6﴿

ن

سنجل

اہلل یک رنک وہں یگ اسل ےس زادئ رمع یک رہ ادمحی اخوتن

6

نک وہں یگ 14اسل ےس 7 آب( اسل کت یک ادمحی ڑلایکں انرصات االدمحہی یک ر

رکان اورلمعوتق ےک اراشدات ر ٴہفیلخ اظنم الختف ےس وایگتسب رانھک اس سلج یک رہ رنک ےک ےئلونٹ

پ ےک رقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگا

اجمسل

ہ اام ﴾7﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی یک میظنت دنمرہج ذلی اجمسل ر لمتشم وہیگ

ور ہقلح علض سلج ا ک ک رنجی سلجم اعہم آا(

علض سلج اور ہقلحک ک رنجی سلج اعہلم آب(

سلجم وشری آج(

اجمسل بسم ذلی وہں یگہی

سلجم اعہم آافل( ﴾8﴿

i ہ ر لمتشم وہیگ ک ک

ن

سنجل

ہی سلج ک ک یک امتم ربممات

ii ہ ر لمتشمہی سلج رنجی علض رنجی

ن

سنجل

وہیگعلض یک امتم ربممات

iii وہں یگرہ رہشہبصق اور داہیت یک امتم ادمحی وخا نی اس سلج یک ربمم سلج

iv ہ ر لمتشم وہیگ ہقلح

ن

سنجل

ہی سلج ہقلح یک امتم ربممات

علض سلج اور ہقلح سلجم اعہلم ک ک رنجی آب(

وقادعرقتریدہدیاران

اراشدات رفومد ہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ر وپرا ںیہن ارتیت زینایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومراقدعہ وہ سلجم وشر ی یک ر

نب یتکںیہن

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

3

ہک رہ املسمن اک اس ارم یک رضورت ےہہک مت ااحتد امجتع وک ڑاھ ےک ےئل ایسی یہ وکاشں روہ ےسیج 8

اور اس ےک ےہاور رضحت حیسم وموعد ہیلع االسلم رقمر رفامای ملسو هيلع هللا ىلص رفض رقان رکمی ارضحنت

ےئل رہ اکی رقابین ےئلیکایترروہ

اس ارم یک رضورت ےہ ہک ا ے االخق اور رواحتین یک االصح یک رطف ہشیمہ وتمہج روہ اور رصف اھک 9

ورسے یک وپری رطح دمد رکین اچےئہ اور اےسی ےننہپ کت اینپ وتہج وک دحمود ہن روھک اس ےک ےئل اکی د ےنیپ

اورلمع رکان اچےئہ ذراعئ ر وغر

وھجم اور ان وک دنی ےس ر اس ابت یک رضورت ےہ ہک وچبں یک رتتیب ںیم اینپ ذہم داری وک اخص وطر 10

م

ن

اؤاوردنی ےک تسس انب یک اجبےئ تسچوہایشر اور اکتفیل ربداتش رک واےل انبدبدمل اور اغف

وموعدو اور رضحت حیسمملسو هيلع هللا ىلص وک وافق رکو اور دخاروسل اہلل ےس ان ولعمم وہں ان سج دقر اسملئ

ےک باط ق اینپ اشنم قح یک اخرط اور ان ےک دنی مرکوااطتع اک امدہ ان ےک ادنر دیپا تبحمافلخء یک

زیوچو وسنو اور ان ر لمع وک اجبال ےئلیکان ںیم دیپارکو اس ےئل اس اکم زدنایگں رخچ رک اک وجش

درادم رکو

رکواوردورسے یک ویطلغں ےس مشچ وپیش ہک بج لم رک اکم رشوع ایک اجےئ وت اکیاس ارم یک رضورت ےہ 11

ح یک وکشش یک اجےئہن ہک انراا ی اور س یگ ےس ہقرب ڑاھای اجےئو تم ےس االصربص

ےت ںیہ اس ےئل اس ابت یک نو ہک رہ اکی اکم بج رشوع ایک اجےئ وت ولگ اس ر ےتسنہ ںیہ اور اھٹھٹرک 12

و ںا ور ونعط ےہ رضورت

ن

نمہ ںہک ولوگں ےک یسنہ اور ےھٹھٹ یک رواہ ہن یک اجےئ اور ونہبں ےک اگل اگل

یہاہبدری و تم ےس ربداتش اک قبس اور اس یک اطتق اک ذجہب دیپا رک اک امدہ ےلہپ ں وکوھٹھٹ ای اجمسل ےک

اس اک م یک رطف وتہج دیپا وہ یھب اجےئ اتہک اس ومنہن وک دھکی رک دورسی ونہبں وک ےس احلص ایک

ےئل اینپ مہ ایخل انبیئاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس ایخل وک وبضمط رک ےک ےئل اور ہشیمہ اجری رےنھک ےک 13

ہکےھجمسم اس رورت ںیم ل اتکس ےہ ہک رہ اکی نہ وج اس سلج ںیم اشلم وہ ا ان رفض اجںیئ اور ہی اک

4

وک یھب ا ان مہ ایخل انبےئ یگ دورسی ونہبں

انبیئ نکف ویہ ںینہ انمجن یک اکراچب ےک ےئل رصاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس اکم وک ابتہ وہ ےس 14

رطاخ وتق دخاوخناہتس وکیئ قفت ہن رےہ وت بیطب اوریسک ایخالت ےس وپری رطح قفت وہں اناجںیئ وج

ای وصبرت درگی دحیلعہ یک اجےئ اجےئنمجن ےس دحیلعہ وہا

ہ اام ونٹ

ن

سنجل

ےئلاہلل یک ربمم پش امتم ادمحی وتسمرات ےک دعب ںیم رضحت ۃفیلخ احیسمل ااثلینےن ہلصیف رفامای ہک

الزیم رقاردی اجےئ

ےٹ ڑے رغ ب اریم ب اکانم امجتع ےہاس ےئل رگوہ اکانم ںیہن وھچنو ہک امجتع یسک اخص 15

ہقرقی ہن وہ ہکلب رغ ب واریم دوونں ںیم تبحم اور اسموات دیپا واریم یک انمجن ںیم رغ ب رضوری ےہہک

دور ایک ڑا ےنھجمس اک امدہ دولں ےس اور اکی دورسے یک اقحرت اور ا ے اپ وک یک وکشش یک اجےئ رک

ںیہ ب وعرںیت ںینہ ںینہ الص ںیم ب رمد ئاھیئ ئاھیئ اوراجےئ ہک ابووجد دمارج ےک رفق ےک

ونہبں اور ئاھویئں یک دمد ےئلیک یلمع وطر ر دختم االسم ےک ےئل اور اینپ رغ باس ارم یک رضورت ےہ ہک 16

قی یوجچو ےئ اجںیئ اور ان ےک باط ق لمع ایک اجےئضعب رط

ایت ںیہ ف ےساس ارم یک رضورت ےہ ہک نو ہک ب دمد اور ب ربتک اور ب اکایمایبں اہلل اعتیل یک رط 17

اجےئ اور رکوایئ اجےئ ہکاس ےئل داعیک

ںیمہ وہ اقمدص ااہلم وہں

دم رظن ر ےھ ںیہ اور ان اقمدص ےک وپرا رک ےک ےئل رتہ ےس رتہ ذراعئوج امہری دیپاشئ ںیم اس

نسح وطر ر وپرا رک یک وتقیف اطع رفامےئ اور امہرا اخہمت ریخب رکےادنئہ ا وایل ےس اےک انسح

ےھر رئامنیئ رکے اور اس اکم وک اینپ رم ی ےک باط ق ہشیمہ ےک ےئل اجری ےسولسنں یک یھب ا ے لضف

ےئآانیم(اہیں کت ہک اس داین یک رمع امتم وہاج

5

سلج اک انم

ہ اام﴾1﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی وہاگ ہی اخۃصل اکی ذمیبہ سلج وہیگ سج اک ایستس ےس اس سلج اک انم

زدنیگ رانیک اک رفض وہاگ ہک رقان رکمی یک میلعت ےک باط ق اینپوہاگ اس سلج یک ایئ قلع ںیہن وک

ہ یک اشہ رہ اس امجتع ںیم اقمئ یک اج یتکرسب

ن

سنجل

رکںی اور ا ے ک ک ےک وقادع یک وپری اپدنبی رکںی

اہجں م از م نی ادمحی وخا نی وموجدوہں اےسی اقمامت اہجں وخا نی یک ادعاد نی ےس م وہےہ

ہ اقمئ ںیہن یک اج یتکو

ن

سنجل

اہں

ےک وتن اک را ہط رق یب اجمسلاہجں نی ربممات ےس م وہں واہں سلج وت اقمئ ںیہن وہیگ رگم ادمحی اخ ونٹ

ھت وہاگ اس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک اظنم

ہ اام ﴾2﴿

ن

سنجل

رکےاکم اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی اک اظنم اکی لقتسم اظنم وہاگہی رضحت ۃفیلخ احیسمل یک زریم رگناین

ہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ ہشیمہ اس اک رم ز وہاگ اگ

دوتسر اک انم اور افنذ

ہ اامrsquorsquoان وقادع اک انم ﴾3﴿

ن

سنجل

وہاگlsquolsquo اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہیدوتسر ااسیس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک رم ز

ہ اام﴾4﴿

ن

سنجل

اہلل اک رم ز یھب وہاگہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ

ہ ےک اظنم وک الچ ےک ےئل اکی لقتسم درتفوہاگ سج ےک ہلمع اک رقتر ۃفیلخ احیسمل ادی﴾5﴿

ن

سنجل

ہ اہلل اعتیل یک

ےس وہاگ ری وظنم

ارانیک

ہ اام 15 آافل( ﴾6﴿

ن

سنجل

اہلل یک رنک وہں یگ اسل ےس زادئ رمع یک رہ ادمحی اخوتن

6

نک وہں یگ 14اسل ےس 7 آب( اسل کت یک ادمحی ڑلایکں انرصات االدمحہی یک ر

رکان اورلمعوتق ےک اراشدات ر ٴہفیلخ اظنم الختف ےس وایگتسب رانھک اس سلج یک رہ رنک ےک ےئلونٹ

پ ےک رقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگا

اجمسل

ہ اام ﴾7﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی یک میظنت دنمرہج ذلی اجمسل ر لمتشم وہیگ

ور ہقلح علض سلج ا ک ک رنجی سلجم اعہم آا(

علض سلج اور ہقلحک ک رنجی سلج اعہلم آب(

سلجم وشری آج(

اجمسل بسم ذلی وہں یگہی

سلجم اعہم آافل( ﴾8﴿

i ہ ر لمتشم وہیگ ک ک

ن

سنجل

ہی سلج ک ک یک امتم ربممات

ii ہ ر لمتشمہی سلج رنجی علض رنجی

ن

سنجل

وہیگعلض یک امتم ربممات

iii وہں یگرہ رہشہبصق اور داہیت یک امتم ادمحی وخا نی اس سلج یک ربمم سلج

iv ہ ر لمتشم وہیگ ہقلح

ن

سنجل

ہی سلج ہقلح یک امتم ربممات

علض سلج اور ہقلح سلجم اعہلم ک ک رنجی آب(

وقادعرقتریدہدیاران

اراشدات رفومد ہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ر وپرا ںیہن ارتیت زینایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومراقدعہ وہ سلجم وشر ی یک ر

نب یتکںیہن

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

4

وک یھب ا ان مہ ایخل انبےئ یگ دورسی ونہبں

انبیئ نکف ویہ ںینہ انمجن یک اکراچب ےک ےئل رصاس ارم یک رضورت ےہ ہک اس اکم وک ابتہ وہ ےس 14

رطاخ وتق دخاوخناہتس وکیئ قفت ہن رےہ وت بیطب اوریسک ایخالت ےس وپری رطح قفت وہں اناجںیئ وج

ای وصبرت درگی دحیلعہ یک اجےئ اجےئنمجن ےس دحیلعہ وہا

ہ اام ونٹ

ن

سنجل

ےئلاہلل یک ربمم پش امتم ادمحی وتسمرات ےک دعب ںیم رضحت ۃفیلخ احیسمل ااثلینےن ہلصیف رفامای ہک

الزیم رقاردی اجےئ

ےٹ ڑے رغ ب اریم ب اکانم امجتع ےہاس ےئل رگوہ اکانم ںیہن وھچنو ہک امجتع یسک اخص 15

ہقرقی ہن وہ ہکلب رغ ب واریم دوونں ںیم تبحم اور اسموات دیپا واریم یک انمجن ںیم رغ ب رضوری ےہہک

دور ایک ڑا ےنھجمس اک امدہ دولں ےس اور اکی دورسے یک اقحرت اور ا ے اپ وک یک وکشش یک اجےئ رک

ںیہ ب وعرںیت ںینہ ںینہ الص ںیم ب رمد ئاھیئ ئاھیئ اوراجےئ ہک ابووجد دمارج ےک رفق ےک

ونہبں اور ئاھویئں یک دمد ےئلیک یلمع وطر ر دختم االسم ےک ےئل اور اینپ رغ باس ارم یک رضورت ےہ ہک 16

قی یوجچو ےئ اجںیئ اور ان ےک باط ق لمع ایک اجےئضعب رط

ایت ںیہ ف ےساس ارم یک رضورت ےہ ہک نو ہک ب دمد اور ب ربتک اور ب اکایمایبں اہلل اعتیل یک رط 17

اجےئ اور رکوایئ اجےئ ہکاس ےئل داعیک

ںیمہ وہ اقمدص ااہلم وہں

دم رظن ر ےھ ںیہ اور ان اقمدص ےک وپرا رک ےک ےئل رتہ ےس رتہ ذراعئوج امہری دیپاشئ ںیم اس

نسح وطر ر وپرا رک یک وتقیف اطع رفامےئ اور امہرا اخہمت ریخب رکےادنئہ ا وایل ےس اےک انسح

ےھر رئامنیئ رکے اور اس اکم وک اینپ رم ی ےک باط ق ہشیمہ ےک ےئل اجری ےسولسنں یک یھب ا ے لضف

ےئآانیم(اہیں کت ہک اس داین یک رمع امتم وہاج

5

سلج اک انم

ہ اام﴾1﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی وہاگ ہی اخۃصل اکی ذمیبہ سلج وہیگ سج اک ایستس ےس اس سلج اک انم

زدنیگ رانیک اک رفض وہاگ ہک رقان رکمی یک میلعت ےک باط ق اینپوہاگ اس سلج یک ایئ قلع ںیہن وک

ہ یک اشہ رہ اس امجتع ںیم اقمئ یک اج یتکرسب

ن

سنجل

رکںی اور ا ے ک ک ےک وقادع یک وپری اپدنبی رکںی

اہجں م از م نی ادمحی وخا نی وموجدوہں اےسی اقمامت اہجں وخا نی یک ادعاد نی ےس م وہےہ

ہ اقمئ ںیہن یک اج یتکو

ن

سنجل

اہں

ےک وتن اک را ہط رق یب اجمسلاہجں نی ربممات ےس م وہں واہں سلج وت اقمئ ںیہن وہیگ رگم ادمحی اخ ونٹ

ھت وہاگ اس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک اظنم

ہ اام ﴾2﴿

ن

سنجل

رکےاکم اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی اک اظنم اکی لقتسم اظنم وہاگہی رضحت ۃفیلخ احیسمل یک زریم رگناین

ہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ ہشیمہ اس اک رم ز وہاگ اگ

دوتسر اک انم اور افنذ

ہ اامrsquorsquoان وقادع اک انم ﴾3﴿

ن

سنجل

وہاگlsquolsquo اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہیدوتسر ااسیس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک رم ز

ہ اام﴾4﴿

ن

سنجل

اہلل اک رم ز یھب وہاگہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ

ہ ےک اظنم وک الچ ےک ےئل اکی لقتسم درتفوہاگ سج ےک ہلمع اک رقتر ۃفیلخ احیسمل ادی﴾5﴿

ن

سنجل

ہ اہلل اعتیل یک

ےس وہاگ ری وظنم

ارانیک

ہ اام 15 آافل( ﴾6﴿

ن

سنجل

اہلل یک رنک وہں یگ اسل ےس زادئ رمع یک رہ ادمحی اخوتن

6

نک وہں یگ 14اسل ےس 7 آب( اسل کت یک ادمحی ڑلایکں انرصات االدمحہی یک ر

رکان اورلمعوتق ےک اراشدات ر ٴہفیلخ اظنم الختف ےس وایگتسب رانھک اس سلج یک رہ رنک ےک ےئلونٹ

پ ےک رقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگا

اجمسل

ہ اام ﴾7﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی یک میظنت دنمرہج ذلی اجمسل ر لمتشم وہیگ

ور ہقلح علض سلج ا ک ک رنجی سلجم اعہم آا(

علض سلج اور ہقلحک ک رنجی سلج اعہلم آب(

سلجم وشری آج(

اجمسل بسم ذلی وہں یگہی

سلجم اعہم آافل( ﴾8﴿

i ہ ر لمتشم وہیگ ک ک

ن

سنجل

ہی سلج ک ک یک امتم ربممات

ii ہ ر لمتشمہی سلج رنجی علض رنجی

ن

سنجل

وہیگعلض یک امتم ربممات

iii وہں یگرہ رہشہبصق اور داہیت یک امتم ادمحی وخا نی اس سلج یک ربمم سلج

iv ہ ر لمتشم وہیگ ہقلح

ن

سنجل

ہی سلج ہقلح یک امتم ربممات

علض سلج اور ہقلح سلجم اعہلم ک ک رنجی آب(

وقادعرقتریدہدیاران

اراشدات رفومد ہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ر وپرا ںیہن ارتیت زینایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومراقدعہ وہ سلجم وشر ی یک ر

نب یتکںیہن

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

5

سلج اک انم

ہ اام﴾1﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی وہاگ ہی اخۃصل اکی ذمیبہ سلج وہیگ سج اک ایستس ےس اس سلج اک انم

زدنیگ رانیک اک رفض وہاگ ہک رقان رکمی یک میلعت ےک باط ق اینپوہاگ اس سلج یک ایئ قلع ںیہن وک

ہ یک اشہ رہ اس امجتع ںیم اقمئ یک اج یتکرسب

ن

سنجل

رکںی اور ا ے ک ک ےک وقادع یک وپری اپدنبی رکںی

اہجں م از م نی ادمحی وخا نی وموجدوہں اےسی اقمامت اہجں وخا نی یک ادعاد نی ےس م وہےہ

ہ اقمئ ںیہن یک اج یتکو

ن

سنجل

اہں

ےک وتن اک را ہط رق یب اجمسلاہجں نی ربممات ےس م وہں واہں سلج وت اقمئ ںیہن وہیگ رگم ادمحی اخ ونٹ

ھت وہاگ اس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک اظنم

ہ اام ﴾2﴿

ن

سنجل

رکےاکم اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی اک اظنم اکی لقتسم اظنم وہاگہی رضحت ۃفیلخ احیسمل یک زریم رگناین

ہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ ہشیمہ اس اک رم ز وہاگ اگ

دوتسر اک انم اور افنذ

ہ اامrsquorsquoان وقادع اک انم ﴾3﴿

ن

سنجل

وہاگlsquolsquo اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہیدوتسر ااسیس

ہ اام

ن

سنجل

اہلل اک رم ز

ہ اام﴾4﴿

ن

سنجل

اہلل اک رم ز یھب وہاگہلسلس اعہیل ادمحہی اک رم ز یہ

ہ ےک اظنم وک الچ ےک ےئل اکی لقتسم درتفوہاگ سج ےک ہلمع اک رقتر ۃفیلخ احیسمل ادی﴾5﴿

ن

سنجل

ہ اہلل اعتیل یک

ےس وہاگ ری وظنم

ارانیک

ہ اام 15 آافل( ﴾6﴿

ن

سنجل

اہلل یک رنک وہں یگ اسل ےس زادئ رمع یک رہ ادمحی اخوتن

6

نک وہں یگ 14اسل ےس 7 آب( اسل کت یک ادمحی ڑلایکں انرصات االدمحہی یک ر

رکان اورلمعوتق ےک اراشدات ر ٴہفیلخ اظنم الختف ےس وایگتسب رانھک اس سلج یک رہ رنک ےک ےئلونٹ

پ ےک رقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگا

اجمسل

ہ اام ﴾7﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی یک میظنت دنمرہج ذلی اجمسل ر لمتشم وہیگ

ور ہقلح علض سلج ا ک ک رنجی سلجم اعہم آا(

علض سلج اور ہقلحک ک رنجی سلج اعہلم آب(

سلجم وشری آج(

اجمسل بسم ذلی وہں یگہی

سلجم اعہم آافل( ﴾8﴿

i ہ ر لمتشم وہیگ ک ک

ن

سنجل

ہی سلج ک ک یک امتم ربممات

ii ہ ر لمتشمہی سلج رنجی علض رنجی

ن

سنجل

وہیگعلض یک امتم ربممات

iii وہں یگرہ رہشہبصق اور داہیت یک امتم ادمحی وخا نی اس سلج یک ربمم سلج

iv ہ ر لمتشم وہیگ ہقلح

ن

سنجل

ہی سلج ہقلح یک امتم ربممات

علض سلج اور ہقلح سلجم اعہلم ک ک رنجی آب(

وقادعرقتریدہدیاران

اراشدات رفومد ہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ر وپرا ںیہن ارتیت زینایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومراقدعہ وہ سلجم وشر ی یک ر

نب یتکںیہن

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

6

نک وہں یگ 14اسل ےس 7 آب( اسل کت یک ادمحی ڑلایکں انرصات االدمحہی یک ر

رکان اورلمعوتق ےک اراشدات ر ٴہفیلخ اظنم الختف ےس وایگتسب رانھک اس سلج یک رہ رنک ےک ےئلونٹ

پ ےک رقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگا

اجمسل

ہ اام ﴾7﴿

ن

سنجل

اہلل ہلسلس اعہیل ادمحہی یک میظنت دنمرہج ذلی اجمسل ر لمتشم وہیگ

ور ہقلح علض سلج ا ک ک رنجی سلجم اعہم آا(

علض سلج اور ہقلحک ک رنجی سلج اعہلم آب(

سلجم وشری آج(

اجمسل بسم ذلی وہں یگہی

سلجم اعہم آافل( ﴾8﴿

i ہ ر لمتشم وہیگ ک ک

ن

سنجل

ہی سلج ک ک یک امتم ربممات

ii ہ ر لمتشمہی سلج رنجی علض رنجی

ن

سنجل

وہیگعلض یک امتم ربممات

iii وہں یگرہ رہشہبصق اور داہیت یک امتم ادمحی وخا نی اس سلج یک ربمم سلج

iv ہ ر لمتشم وہیگ ہقلح

ن

سنجل

ہی سلج ہقلح یک امتم ربممات

علض سلج اور ہقلح سلجم اعہلم ک ک رنجی آب(

وقادعرقتریدہدیاران

اراشدات رفومد ہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ر وپرا ںیہن ارتیت زینایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومراقدعہ وہ سلجم وشر ی یک ر

نب یتکںیہن

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

7

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ زین ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب(افلآ

اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک یک ےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم دنچہ ہصح ادم

ہ اامء اہلل یک ای دار وہیک اقب( اسل ےس زادئ

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح یدہوہ

ن

سنجل

دیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک وش دقحاروہیگ زیناقبای دار ےنیل ای ووٹ دےنییک ںیہن نب یتک یھب ری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یکrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

ہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچ دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہ ےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن یدہہ

ن

سنجل

یتک اور ہن یہ

lsquolsquoوہیگ

iii ز ںیم وجھبا ر م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم

iv ابر کیری یک اعمیف اسج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعت

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص

vi ذایت رصمف ںیم الیئ وہ یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رموج یسک وتق امج

یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ےاےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت ونٹ

ہ اام

ن

سنجل

ک ک اہلل ء سلجم اعہلم

ہ اام ﴾9﴿

ن

سنجل

ہ سلج اعہلم ک کاہلل ءدصر

ن

سنجل

رقتر یک وظنمری اور ان ےکاران وک انزمد رکںی یگےک یدہدیک ک اہلل ءاام

یسکےس احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمرصنبہ ازعلچو احیسمل ادیہ اہلل اعتیل رضحت ۃفیلخ

ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس وظنمری احلص یک اجےئ یگ رضحتیھب دبت یل ےک ےئل

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

8

1 ردص

2 زعازی ربمماتا

3 بئ دصر آ بس رضورت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان

4 ل رٹرکییرنج

5 رٹرکیی بئ رنجل ان

6 یی میلعترٹرک

یی رتتیبرٹرک 7

8 یی رتتیب ون اعئتترٹرک

یی دختم رٹرک 9

رٹرکیی امل 10

احمہبس امل 11

اترٹرکیی انرص 12

ری و داکرٹرکیی تعنص 13

غیلبترٹرکیی 14

ی ااشتعرٹرکی 15

رٹرک

ن

جسن

ن

ند یی 16

یی ایضتفرٹرک 17

فق دیدیویی کیرکی دیدی ورٹرک 18

19 نامسینرٹرکیی تحصم

ن

سنجل

20 ڈیہوکاریہ دصر

(زایدہ ےس زایدہ اپچن وہ یتک ںیہوہن دصرآ اعم 21

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

9

سلج اعہلم ک ک ےک دنمرہج ابال یدہوں ےک اجمسل اور ہقلح اجت یک سلج اعہلم یک لیکشت یھب ونٹ ﴾10﴿

سلج ازوخد این یدہہ ںیہن انب یتک ق وہ یگ وکیئ باط

اعہلم رنجی علض سلجم

دیاران ر لمتشم وہ یگ علض یک سلج م اعہلم دنمہج ذلی یدہ رنجی ﴾11﴿

i ہ اامءاہلل

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی ii رنجی علض دصر

ن

سنجل

علضان بئ دصر

iii ہ اامءاہلل رنجیعلض

ن

سنجل

ہ اامءاہلل رنجی علض ivرنجل رٹرکیی

ن

سنجل

احمہبس امل

ر رکان اچںیہ وت رک یتک ںیہ نکی وہ علض ےک احلظ ےس رگنان رقماس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی

وہ علض یک ربمم ںیہنرٹرکیی ںیہن الہکںیئ یگ اور سلج اعہلم رنجی

سلجم وشری ﴾12﴿

i ہی سلج ک ک یک امندنئہ وہیگ

ii ذلی ر لمتشم وہیگ ہی سلج دنمرہج

سلج یدہدیاران ک ک (افلآ

ماقمئم وشری یک ربمم ےک وطر ر اشلم یسک وہج ےس رتصخ ر وہ وت ایکس اقارگ وکیئ رٹرکیی ابااجزت ونٹ

یتک ےہوہ

علضدصران رنجی (ب آ

دصران اجمسل (جآ

امندنئاگن اجمسل (د آ

ہ ک ک وصخیص (ر آ

ن

سنجل

ےس زادئ ںیہن وہیگ 4ای 3 وطر ر ئالںیئ یگ ہی ادعاد ایسی ربممات نج وک دصر

امشری ای ثحب ںیم ہصح ےنیل یک اجمز ہن وہں یگ وصخیص وطر ر دموع یک یئگ ہی زارئات راےئ ونٹ

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

10

iii کی امندنئہاےس م ںیہ وت 25ای اس یک رسک ر اکی ےک احلظ ےس وہیگینعی ارگ 25 وشری یک امندنئیگ رہ سلجم

ںیہ وتاچر 100ےس 76ربمم ںیہ وت نی امندنئہ اور ارگ 75ےس 51ںیہ وت دو امندنئہ اور 50ےس 26اور

امندنئہ

ہ سلج ا ے یدہہ ےک احلظ ےس ئال ااباخب وشری یک رنک وہ ہکبج د ونٹ

ن

سنجل

آوحاہل رگی اک ااباخب وہاگ دصر

دورسا امندنئہ ارگ دصر سلج وخد وشری ںیم رشکی ہن وہےکس وت اینپ ہگج 10 وشری من ر سلج

(اباخب رکواای اجےئ سلج اعہلم اک اسالس اولارک امندنئہ اک ارک یک اجمز ںیہن ایسی رورت ںیم زمد ان

iv ہ ربمم دنچہ سلج یک

ن

سنجل

ہ اامء ےس زادئ یک اقبای دار اور دنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل یک اقبای دار امہ 6وج

ن

سنجل

وہ وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ دےنی یک ہلل ا

ن

سنجل

دقحار وہیگیک یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن

ںیم درج وقادع ر وپرا ںیہن ارتیت وہ سلج وشری 8اقدعہ ر وج زین نک یھب ںیہن نب یتکیک ر

اراشد ات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نک یھب ںیہن نب یدہدیار ںیہن نب یتک وج درجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وہ وشر ی یکایسی رنک ہاقدع ر

یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

ii)وہیگ ل ےس زادئ یک اقبای داراامتجع یک اکی اسوج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن آافل

ہن یکاور دنچہ ہسلج اسالیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک ہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی دنچ زین

ہ اامءیک اقبای دار وہاکی اسل ےس زادئ(

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخابت ںیماہلل یک وہ

ن

سنجل

یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک ای دار دقحاروہیگ زیناقب ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربمم آب(

ن

سنجل

ی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

الہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ یسک اسہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج دنچہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیلانزمد ںیہنبختنم ای یدہہ ےئلیک

ن

سنجل

دقحار یکوٹ دےنیای و وہ یتک اور ہن یہ

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

11

وہیگ

iii وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر م وہ

iv یف اکی ابروک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمسج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک دوابرہ وہیگ

v وسنمہ یک وہزعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیصسج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

ےیک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک شیپ ہن وہںیکس ارفاد ےک انم رماےسی ونٹ

وہ اگ نکی ریغ ومعمیل احالت ےک ےک ومپ راسالہن اامتجع ک ک سلجم وشری اک ااقعند اسل ںیم م از م اکی ابر 5

ہ اامءاہلل

ن

سنجل

سلجم اسل یسک یھب وتق سلجم وشری اک ریغ ومعمیل اسالس بلط رک یتک ںیہ دوران امتحت دصر

ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو یک وظنمری ےک دعب یہ ئالای اج ےکس اگ حیسمل ا وشری اک اسالس رضحت ۃفیلخ

وشری ںیم ڑپھ رک سلجم رٹرکیی سلج وشری ےک ےلھچپ اسل ےک ولصیفں اور اس ر دلمعرادم یک روپرٹ ہقلعتم 6

یگ انسےئ

زیوچو وک ااڈنجا ںیم اشلم رک اک سلج اعہلم امتحت اجمسل ےس وشری ےک ےئل ومرول دشہ زیوچو ںیم ےس نج 7

ی رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکے یگہلصیف رکے یگ ان یک وظنمر

وت وکرمس رکان دوصقد وہ سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک زیوچو وک رد ای اپ ونٹ

افتق رضوری ااک( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک اک ( 34 آ نی نواھتیئ

(21 آاقدعہ ر وہاگ

احیسمل ےس ےل یگ ہی رد دشہی یھب رضحت ۃفیلخایس رطح سلجم اعہلم نج زیوچو وک رد رکے یگ اس یک وظنمر 8

اجںیئ یگ زین ان رد دشہ زیوچو ر ثحب ہن وہ ےکس یگ وشری ںیم ڑپھ رک انسیئ سلجم زیوچو عم ووجاہت

ہلل اعتیل ےس یل اجےئ اوشری وج افسراشت وظنمر رکے یگ ان یک ارخی وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ سلجم 9

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

12

یگ

اےئ وت اس یک ارخی وظنمری یک رضورت شیپوک دبےنل ای وسنمہ رک اسل ارگ یسک افسرش رطح دورانم ایس

(15012015 462 رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےس یل اجےئ یگآرچووویلنشیھب

یک اجمز ںیہن ارگ یسک سلج یک دصر وخد وشری ںیم رشتک ہن رک ںیکس وت اینپ ہگج دورسا امندنئہ انزمد رک 10

اعہلم اک اسالس اولارک امندنئے اک ااباخب رکواای اجےئ سلجںیہ ایسی رورت ںیم

وشری ےک اسالس اک رطہقی اکر سلجم

سلج وشری یک اکروایئ ایس رطز ر وہیگ سج رطح رم ز ںیم سلجم وشری دقعنم وہیت ےہ11

رنجل رٹرکیی سلجم وشری یک رٹرکیی یک امدنن وہیگ12

وشمرےراےئ و زیوچو دصر سلج م وشری وک اخمبط رکےک دںی یگربممان م وشری آافل(13

ےک و عی رت دافد ںیم ںیہن وت وہ ارگ وشری یک وکیئ ربمم ہی ایخل رکیت ےہ ہک وشری یک افسراشت امجتعب( آ

رضحت ٹ ون دے یتک ںیہارگ دصر سلجم وشری قفت ہن وہں وت ا ان ونٹ وشری وک کیرری ی سلج دصر

دشہ ا ۃفیلخ ر اس ھت ںیجیھ یگ وک افسرش ےکونٹ حیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم رد

دصر سلجم وشری وک افسراشت ر ووٹی رک اک اایتخر ںیہن ےہ14

ےئ اگ سلجم وشری اک ااڈنجا ربممات وک وشری یک اکروایئ رشوع وہ ر یہ دای اج15

16

ن

نک وک انزمد رکیہ ک ک رہ ب یٹیمک ںیم لنشین سلجم اعہلم یک م از م اکی ر

ن

سنجل

دصر

اکی یوجچو ر ارانیکم سلجم وشری ںیم ب ویٹیمکں یک ربممات بختنم یک اجیگنیئ اتہک وہ ااڈنجایک دی یئگ17

اک الہحئ لمع ایتر رکےک ارانیکم وشری ےک اسےنم افسراشت ےک وطر ر شیپ اشمورت رکےک ارپس لمع درادم

رکے

ےس زیوز ںیہن وہین اچےئہ 30 ب ویٹیمکں یک ربممات یک ادعاد 18

نک وکیوجچو ےس االتخف یک رورت ںیم ب یٹیمک ربممات ںیم 19 رگ اوہنں ب یٹیمک ںیم ا ے اےس یسک ر

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

13

ورہن ںیہن ظ رکادای ےہ وت وہ وبل یتک ںیہوفحم اک قح وبےنل

ںیم راےئ امشری رفض ےہ ہک وہ افسراشت ےک قح ای اخمتفلوشری ےک ارخی اسالس ںیم دصر سلجم وشری اک20

رکںیٹ ون رکاںیئ اور ادعاد

ےہ ای رقتری رک اک قح ںیہنیسک یوجچو یک اخمتفل ںیم راےئ دےنیلنشین سلج اعہلم یک ارانیک وک وشری یک 21

ےہ قح ںیم ںیہن ےہ وت وہ ا ان ووٹ ہن دےنی ےک قح یک اجمز نکی ارگ ذایت وطر ر ایکس راےئ یوجچو ےک

یک اجمز ںیہن وہ سلج اعہلم یک ارانیک سلجم وشری یک اکروایئ ر ای ضاض ای د رکلنشین 22

ہ ےک وبعشں یک اکررکدیگ ر د ای23

ن

سنجل

ہ یک لقتسم المزم وج سلجم وشری یک رنک وہ وہ

ن

سنجل

ای ضاض رک یک اجمز

ںیہن

اک رطزم لمع سج وک اایتخ ر ےہ ہک وہ اینپ روادبدی ر ایسی ربمم وک گنٹیم ےس ابرہ وجھبادںی دصر سلجم وشری 24

انانم ب ےہ

اس ھت ینیق انبںیئ اور زم ےہ ہک وہ اینپ رشتک وک وتق یک اپدنبی ےک سلجم وشری یک امتم ارانیک ےئلیک ال25

یاجزئ وہج ےک اس ھت یہ دصر سلجم وشرد رںیہآات ری ےس ا یک رورت ںیم اکروایئ ےک ارخ کت وموج

یگ(وہےکس یک ااجزت ےس رشتک

(2017رفوری 28اراشد رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو آ ونٹ

دنئہ وشری یک امندنئہ ہن انبای اجےئ اور ہن یہ اشلم ںیہن وہ ان وک ابختنم ارانیکم وشری وج وشری ںیم

ے وشری ےک100آاحرضی وکیئ یدہہ دای اجےئ ن

ن ہ ےئل وکرم ںیہن وہات( دصیف وہین اچ

ےک دعب یک اکروایئ سلجم وشری

یل یک دختم ںیمہلمج افسراشت وووٹں یک یتنگ ےک اس ھت ارخی وظنمری ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت26

ہ وک وجھبایئ اجیگنیئزین دورانم اسل وشری ےک

ن

سنجل

ک کیسک ےلصیفوک دبےنل یک رضورت شیپ ااجےئ وت دصر

یک وظنمری ےس یہ ااسی رک اک اایتخر وہاگیلۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعت رضحت

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

14

دعب وہاگ سلجم وشری یک افسراشت ر دلمعرادم رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری ےک27

ہ ک ک سلجم وشری یک ہلمج افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہہکبج سلجم اع28

ن

سنجل

ہلم ک ک یکدصر

افسراشت ر دلمعرادم رکوا یک ذہم دار وہ امتم امندنئاگن وشری ا ے ہبعش ےس قلعتم ارانیک

یک وک اشں رںیہ یگ افسراشت ر لمع درادم یک روپرٹ ا ےل اسلاسرااسل افسراشت ر دلمعرادم ےئلیک

سلجم وشری ںیم شیپ یک اجےئ یگ

ے ااباخونٹ ن

ن ہہ اامء اہلل ک ک اک ااباخب سلج وشری ںیم یہ وہان اچ

ن

سنجل

امندنئہ روپرٹ رقمر رکدہب یک دصر

وجھباںیئ یگت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم وظنمری ےکےئل رضح

ہ اامء اہلل ک ک ےک رفاضئ و اایتخرات

ن

سنجل

سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ےک ارغاض و اقمدص یک لیمکت ےئلیک انم ب﴾13﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک وک

ن

سنجل

یوجچوالہحئ لمع سلجم اعہلم

اایتخر وہاگ اکرک

ادع و وضاطب یک رو ین ںیم لمع سلجم اعہلم ک ک وک اداایت اجری رک زین وجمزہ رورگام وک وق آافل( ﴾14﴿

ر ادمرکوا اکاایتخر وہاگد

سلاجم رہ رنک لنشین سلج اعہلم دوتسرااسیس ےک باط ق اسالہن الہحئ لمع وک ایتر واشعئ رکوارک ب( آ

وجھباےئ یگوک

اایتخر وہاگ سلجم اعہلم ک ک وک فلتخم ہبعش اجت ےک ادم و رخچ ےک ٹجب یک وظنمری دےنی اک ﴾15﴿

ہ ک ک ان ےک رثکت راےئ ےک یسک ےلصیف ﴾16﴿

ن

سنجل

وک رد رکدںی وت سلجم اعہلم ک ک وک ااجزت وہیگ ہک ارگ دصر

ف الےک ادنر ادنر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم اےسی ہلصیف ےک الخ دن 15

ہ ک ک وک یھب وجھبایئ اجےئیگرک

ن

سنجل

دںیاس یک اکی لق دصر

ہ ک ک ےک ہلصیف ےک رب الخف لمع ﴾17﴿

ن

سنجل

در ادم رکںیکس اور سلجم اعہلم ک ک وک ہی اایتخر ںیہن وہاگ ہک دصر

اجےئ اگل ر ہلصیف وہ کت دصر اک ہلصیف یہ ارخی ہلصیف اھجمسا

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

15

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک اعہلم ںیم شیپ رکےک وہ یسک سلج ای ہقلح یک یسک یدہدی ﴾18﴿

ن

سنجل

رکدے ار وک لطعدصر

این رک ےک ےئل اانثتسیئ احالت سلج اعہلم ک ک وک اایتخر وہاگ ہک یسک یھب سلج یک اکررکدیگ یک رگن ﴾19﴿

وکیئ رگنان رقمر رکںی وج ک قیق رکےک اینپ روپرٹ شیپ رکےںیم

ے اایتخر وہں ے سلجم اعہلم ک ک یک ربممات وک امتحت سلج یک رگناین ےک وپر ﴾20﴿

نی ماپس رکان دوصقد وہ وت وکروچو وک رد ای زی سلج اعہلم ک ک ےک ےئل امتحت اجمسل ےس ادمہ وشری ےئلیک ﴾21﴿

اافتق رضوری وہاگاک ( 23 دواہتیئآوہاگیوجچو وک رد رک ےئلیک احرض ارانیک ےک( frac34 اھتیئآنو

رفاضئ و اایتخرات یدہدیارن سلج اعہلم ک ک

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء اہلل ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےکرقتر یک ﴾22﴿

ن

سنجل

وظنمری دصر

دبت یل یسک یھب احلص رکںی یگ ایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیمت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےسرضح

ےئلرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجےئ یگےک

ہ اامء اہلل ےک امتم اومر یک رگنان وہں یگ ﴾23﴿

ن

سنجل

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

دصر

ہ اامء ﴾24﴿

ن

سنجل

ہ ر وہیگاہلل ےک امتم رورگاومں ر لمع رکوا یک ذہم د

ن

سنجل

اری دصر

ہ اامء اہلل ےک امتم وقادع و وضاطب یک وتحیض و رشت ﴾25﴿

ن

سنجل

ہ ےک اایتخر ںیم وہاگ

ن

سنجل

حی اک ارخی ہلصیف دصر

ہ سلجم اعہلم ک ک ےک اسالاست یک دصارت رکںی ﴾26﴿

ن

سنجل

یگدصر

ہ ےک ڈنف ںیم عمج دشہ رم یک ربادمیگ دصر اور رٹرکی ﴾27﴿

ن

سنجل

ی امل ےک دںوطختں ےس وہیگدرتف اامتن ںیم

ہ اامء اہلل ک ک ےک ولصیفں یک اپدنبی امتحت اجمسل ےس ﴾28﴿

ن

سنجل

ہ سلجم اعہلم

ن

سنجل

رکا یک ذہم دار وہں یگ دصر

ہ ای اکرنک وک یسک تلفغ ای ﴾29﴿

ن

سنجل

ہ ک ک وک اایتخر وہاگ ہک وہ یسک امتحت

ن

سنجل

وکاتیہ ر ازا دںیدصر

ہ ک ک وک ہی اایتخر وہاگ ہک وہ ک ک ےس ابرہ اجریہ وہں اور ان بئ دصر یھب ک ک ںیم ﴾30﴿

ن

سنجل

ہن وہں وت اینپ دصر

وریاقمئ اقمم دصر رقمر رکدںی سج یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس ینیل رض ہگج

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

16

یگوہ

ہ ک ک یک ہبعش اجت یک رٹرکیویں یک رطف ےس اج واےل امتم رسرلکز وک وجھبا ےس ﴾31﴿

ن

سنجل

ےلہپ دصر

اجزت احلص رکین رضوری وہیگا

ایسی رورت ںیم ہک دصر اور ان بئ دصر دوونں ک ک ےس ابرہ وہں اور دصر ا ان اقماقمئم ہن رقمر ایک ﴾32﴿

ہ اامء اہلل وک اایتخر وہاگ ہک ا ے ںیم ےس یسک رنک وک اعر ی وطر ر اقماقمئم دصر بختنم اعہلم وت سلجوہ

ن

سنجل

وطر ر رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےساحلص رکںی اور اس یک وظنمری روریںیلرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر وہاگ ہک ﴾33﴿

ن

سنجل

ہ ےک ارثکیتدصر

ن

سنجل

رکدںی یسک امتحت ر ہلصیف وک رد

ہ اامء اہلل ک ک اجمسل ےک بختنم یدہدیاران ےک رقتر یک وظنمری دںی یگ ﴾34﴿

ن

سنجل

دصر

ہ ڈیہ وکاری یک وظنمری رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل ےسونٹ

ن

سنجل

اجےئیہ یل دصر

ہ ہقلعتم سلج وک دواب ﴾35﴿

ن

سنجل

رہ رقتری یک اداتی اجری یدہدیاران ےک رقتر یک ان وظنمری یک رورت ںیم دصر

ںی یگرک

ہ اامء اہلل ک ک وک اایتخر ﴾36﴿

ن

سنجل

سل ےک یدہدیاران وک لوزول رکدںیوہاگ ہک امتحت اجمدصر

ان بئ دصر

دصر یک رتصخ ےک اایم ںیم امتم رفاضئ ان بئ دصر ااجنم دںی یگ ﴾37﴿

ہ ک ک ےس اعتون رکںی یگ ﴾38﴿

ن

سنجل

ان بئ دصر وپری رطح دصر

ان بئ دصر یسک اکی ہبعش یک رٹرکیی یھب وہں یگ ﴾39﴿

ہ ک ک ےک لقتسم اینبد ﴾40﴿

ن

سنجل

ااکحامت وک دبتلی ںیہن رکںیتکس یاینپ اقماقمئیم ےک دوران ان بئ دصر دصر

ر ر اکومں یک ااجنم دیہ ںیم ان وک لمکم اایتخر وہاگ آ ان بئ دصر ےک یہی رفاضئ اقماقمئم دص میم نکی

الوگ وہ(ے( یھب

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

17

رنجل رٹرکیی

ہ اامء اہلل یک ہلمج اجمسل ﴾41﴿

ن

سنجل

ےسرنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک دصر یک اداایت ےک باط ق ک ک ںیم

و بات ت رکںی طخ

رنجل رٹرکیی رم زی درتف یک ااچنرج وہں یگ ﴾42﴿

ہ ک ک یک اداتی ےک باط ق درتف ےک امتم راکیرڈ وک لمکم ر فل( ۱آ ﴾43﴿

ن

سنجل

ےنھک یک ذہم داری رنجل دصر

یک وہیگ رٹرکیی

ہ اامءاہلل اک درتفی راکیرڈ ب(آ

ن

سنجل

اجےئ اس وک دایوفحمظ راھک اجےئ اور یئن بختنم دصر یک رقتری ےک دعب

فلت اسن ہصحر ےک دعب ہلصیف رکے ہک وکاسن درتفی راکیرڈ وفحمظ اور وکل ز اعہلم ک ک اکی اس سلج

ک ک اجےئایس رطح اجمسل ہقلح وج راکیرڈ رانھک اچںیہ ای فلت رکان اچںیہ اس یک ااجزت سلج اعہلم ایک

ںیلےس

رےنھک واےل ولصیفں ےس علطم وک ان ےس قلع سلجم اعہلم یک اکروایئ اک راکیرڈ رانھک اور ارانیک اوراجمسل ﴾44﴿

داری رنجل رٹرکیی یک وہیگ ےنھک یک ذہمر

ہ ک ک یک اداای ﴾45﴿

ن

سنجل

ےہت ر لمع وہراہ رنجل رٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک اس ارم یک رگناین رکںی ہک دصر

ور اس ےلسلسںیم انم ب اید داہین رکواںیئا

ہ ک ک وک شیپ رک ﴾46﴿

ن

سنجل

ںی یگرنجل رٹرکیی رہ امہ ا ے اکم یک روپرٹ دصر

یگںیرنجل رٹرکیی تسس اجمسل وک اعفل انب یک وکشش رک ﴾47﴿

ہ یک م از م نی ﴾48﴿

ن

سنجل

ربممات وہ ےک ابووجد سلج اقمئ ںیہن واہں بسم (3آ نج امجوتعں ںیم

اجمسل ےک ایقم ےئلیک اکروایئ رکںی یگ ورت رض

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

18

ان بئ رنجل رٹرکیی

ر ر اعتون رکںی اور ان یک دعمان بئ رنجل رٹرکیی اک رفض وہاگ ہک وہ رنجل رٹرکیی ےک اس ھت لمکم وط ﴾49﴿

ںیم ان ےک امتم رفاضئ وکرسااجنم دںی وجدیگوم

بئ رنجل رٹرکیی ر یھب الوگ وہ(ےرات انرنجل رٹرکیی یک ریغ وموجدیگ ںیم رنجل رٹرکیی ےک اایتخ ﴾50﴿

ند

ن

سن ج

ن

رٹرکیی

ند یک ذہم داری وہیگ ہک وہ امتم اجمسل ےس ارانیک ےک انومں یک رہفتس ﴾51﴿

ن

جسن

ن

اور درگی وکاف رٹرکیی

رکںی اور اس اک راکیرڈ اس دصق ےک ےئل رفامہ رکدہ رارزم ر رںیھلصاح

ہ یک لک ربممات یک ادعاد ےک قلعتم روپرٹ ایتر رکںی یگ ﴾52﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل

ن

جسن

ن

ای ادعاد ںیم وج یم رٹرکیی

اجمسل ںیم وہیگ اس یک اشندنیہ رکںی یگ یشیب

ہ اامء اہلل ںیم اشلم وہ واویلں یک ادعاد ےک قلعتم ﴾53﴿

ن

سنجل

ند رہ اسل انرصات ےس

ن

جسن

ن

اکی روپرٹ رٹرکیی

ایت

ن

ررکی

رٹرکیی ایضتف

ںیھرٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک وہ ایضتف ےک ارخااجت اک لمکم اسحب ر ﴾54﴿

i روزرمہ ارخااجت اک اسحب ii رقتابیت ےک ارخااجت اک اسحب

ہ اامء اہلل ک ک ےک زریم اامتہم دقعنمہ رقت ﴾55﴿

ن

سنجل

ابیت یک ایضتف اک ااظتنم رٹرکیی ایضتف یک ذہم داری وہیگ ہک

ںیرک

رڈ رںیھ زین اےس و ات رو ات کیرٹرکیی ایضتف اک رفض ےہ ہک وج اسامن ایکن وحتلی ںیم ےہ ااکس لمکم راکی ﴾56﴿

رںیہ یت رک

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

19

رٹرکیی ااشتع

ہ اامء اہلل ک ک یک اسمیع زین اجمسل یک امنایں اسمیع یک ااشتع یک ذہم داری رٹرکیی ﴾57﴿

ن

سنجل

ااشتع یک وہیگ

ہ اامء اہلل ک ک ےک تحت اشعئ وہ واےل امتم اابخرات راسلئ اور ﴾58﴿

ن

سنجل

بتک وک اشعئ رٹرکیی ااشتع

یک ذہم دار وہں یگرک

ہ ےک ااظتنم ےک تحت اشعئ وہ واےل رٹلرچی ﴾59﴿

ن

سنجل

ےک ہلسلس ںیمرٹرکیی ااشتع یک ذہم داری وہیگ ہک

واےل ارخااجت ےک ادم و رخچ اک اسحب رںیھوہ

کیرریایل و (رینک یٹیمک لیکشت دی اجےئ وج رہ اشعئ وہ 3سج سلج ںیم ااشتع اک اکم وہراہ ےہ واہں نی آ ونٹ

روغر اجزئہ ےل ہک ہی رہ رطح ےس اق ل ااشتع ےہ ای ںیہناک

رٹرکیی امل

ہ اامء اہلل ک ک ےک امیل اومر اک اسحب درتس رےنھک یک ﴾60﴿

ن

سنجل

ذہم دار وہں یگرٹرکیی امل

ی امل یک ذہم داری وہیگ ہک ادم و رخچ اک اسالہن ٹجب ایتر رکںیرٹرکی آا( ﴾61﴿

اور ان اک راکیرڈ درتف ںیم وفحمظ رںیھ دنچوں یک ورویل یک لمکم لیصفت ایتر رکںی آب(

م یک ذہم دار وہں یگ اور انددنہاجمسل ےک انم ےس دنچہ ورول رک ےک اامتہرٹرکیی امل امتم اجمسل ﴾62﴿

ںیم شیپ رکںی یگ ر یک دختمدص

اجمسل وک دار ںیہ زین رٹرکیی امل اجمسل یک انددنہ ربممات ےک انم دصر یک دختم ںیم شیپ رک یک ذہم ﴾63﴿

ربممات دنچہ ددنہ وہں 100ہج دالیت رںیہ ہک ان یک وت

یک ذہم دار وہرٹرکیی امل امتم اجمسل ےس دنچہ یک ورویل ےک ہلسلس ںیم طخ وبات ت رک ﴾64﴿

ہ اام ﴾65﴿

ن

سنجل

ہ ک ک ےک دںوطختں ےس

ن

سنجل

اہلل ک ک یک امتم ااموتنں ےس روقم ربادم رٹرکیی امل ا ے اور دصر

ذہم دار وہ وا یکرک

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

20

اور رکاںیئ اسل ےک رشوع ںیم رٹرکیی امل اک ہی رفض وہاگ ہک وہ امتم اجمسل ےس اسالہن ٹجب یک صیخشت ﴾66﴿

س اک راکیرڈدرتف ںیم رںیھا

ہ اام ﴾67﴿

ن

سنجل

اسےنم شیپ رکںی یگء اہلل ک ک ےک دنچوں یک ادمو رخچ اک وگوشارہ سلجم اعہلم ےکرٹرکیی امل رہ امہ

ہ ک ک ےک اسحابت آومشبل امتحت اجمسل( یک رگناین ﴾68﴿

ن

سنجل

رکںی اور اںیہن رٹرکیی امل یک ذہم داری وہیگ ہک وہ

احتل ںیم رںیھ رتسد

ہ دنچ رچورو ڈنف(یک اسالہن ادایگیئ یک اجےئ وج ہک ل رٹنیسرٹرکیی امل ک ک یک ذہم داری ےہ ہک ہصح رم ز آ آافل(

ہ وانرصات اک سلج

ن

سنجل

دصیفےہ 25

ہ و انرصات ےک رٹرکرٹیی امل ک ک دنچہ ( آب

ن

سنجل

اجمسل وررنجی علض ا آرگاٹن(دصیف یک ادایگیئ25 سلج

درایمن ان یک رضورایت ےک احلظ ےسرک ے یگ ےک

ااجزت ااجت رک ےک دعب تچب آرالض رم (وک رخچ رک یکوظنمردشہ ٹجب ےک باط ق ارخ آج(

آ رالض رم ( وک رخچیک وظنمری ےک دعب وہیگ امیس رطح اجمسل و ہقلح اینپ تچب ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل

ےس وظنمری ںیلک ک رک ےس ےلہپ سلجم اعہلم

احمہبس امل

ہ اام ﴾69﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور امتحت اجمسل ےک اسحابت یک ڑپاتل رکںی یگ اور حیحص رطقی ر اسحباحمہبس امل

روھکاںیئ یگ

بسم وقادع اسحابت یک ڑپاتل رکےک اولں ر دطختس رکںی یگ ﴾70﴿

وری ےہرم زی درتف ںیم احمہبس ےک العوہ رہ سلج اور علض ںیم یھب احمہبس امل اکرقتر رض ﴾71﴿

یگشیپ روقم و رقہض اجت ےک قلعتم رگناین و ڑپاتل رکںی یگ ﴾72﴿

رہ سلج اور رنجی ای علض ںیم احمہبس امل اک رقتر رضوری ےہ ﴾73﴿

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

21

احمہبس امل رٹرکیی امل ےک اس ھت لمکم اعتون اور را ہط رںیھ ﴾74﴿

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ابمہ وشمرہ ےس انبںیئ ٹجب ادمورخچ ﴾75﴿

ن

سنجل

دصر

ہ احمہبس امل اور رٹرکیی امل ےک اب ﴾76﴿

ن

سنجل

یمہ وشمرہ ےس رخچ وہبج وکیئ ڑی رم رخچ رکین وہ دصر

اماہہن اسالس اور گنٹیم ںیم احمہبس امل یک ومشتیل رضوری ےہ ﴾77﴿

امل اور احمہبس امل ےک دطختس رضوری ںیہ روپرٹ ر دصررٹرکییرہ سلج یک امل یک ہس امیہ ﴾78﴿

اور ردیس سکب اک اسحب باتب کی رکےک احمہبس امل ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل ےک دنچہ اجت ﴾79﴿

عم دطختس کیرری رکںی ہقلعتم ررٹسج ررامیرسک

رٹرکیی رتتیب

ہ اام ﴾80﴿

ن

سنجل

ںیاہلل یک ربممات ںیم االسیم االخق راخس رکا ےک ےئل لسلسم وکشش رکرٹرکیی رتتیب

یی رتتیب اکاکم ےہاالخیقرواحیندمتین رغض رہ مسق ےک رتیتیب ولہپاؤں ر رظن رانھک رٹرک ﴾81﴿

وکشش رکںی اور ےب ردیگ ےک رٹرکیی رتتیب امجتع یک وخا نی ںیم ردہ یک اپدنبی وک رتہ انب یک ﴾82﴿

راجحانت ررظن رںیھ اور ایسی دتاریب رکںی ہک ہی امجتع ںیم ڑج ہن ڑکپ ںیکس

وخا نی ںیم راجئ رٹرکیی رتتیب اےسی ادقاامت رکںی ہک ریغ االسیم رواایت اور دبروسامت امجتع یک ﴾83﴿

ہن وہ اپںیئ

رٹرکیی رتتیب وناعئتت

رٹرکیی رتتیب وناعئتت یک ذہم داری ےہ ہک ﴾84﴿

ہ اور انرصات ےک وکاف اک راکیرڈ رانھک آافل(

ن

سنجل

امتم وناعئتت

ہقلعتم ربممات وک ان یک اقتیلب ےک باط ق میلعت ورتتیب دانی آب(

امیل رقابین ںیم اشلم رکان آج(

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

22

رٹرکیی غیلبت

ہ یک ذہمدوعتم امیل اہلل رورگام وک اے ڑاھان رٹرکیی غیلبت ﴾85﴿

ن

سنجل

ربممات یک زایدہ ےسداری ےہ اور وہ

یی غیلبت اک زایدہ ادعاد وک اس اینبدی ذہم داری یک ادایگیئ ےک ےئل رابغ رکںی اس ہلسلس ںیم رٹرک

رف ر ض ےہ ہک وہ ادمحویں ےک الخف وہ وایل اخمنافہن اکرواویئں اک اجزئہ ںیل اور ان اک انم ب وطر ر رد

ہ یک ربممات وک رٹلرچی اورولعمامت رفامہ رکںیرک

ن

سنجل

ےئلیک

رٹرکیی میلعت

رہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےک ےئل ﴾86﴿

وےئ اکرالںیئرب

ررکںی اتہک رہ رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی اور وچبں یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ﴾87﴿

وتہج دالیت رںیہ یک میلعت یک رطف یھب رت اور ےچبوک انھک ڑپ ان ااجےئزین ڑلوکںوع

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾88﴿

رقان رکمی ابرتہمج اھکسان2 رقان رکمی انرظہ ڑپاھان 1

ہج دولاان بتک ڑپاوا یک رطف وترضحت حیسم وموعدو یک4 امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان 3

ہ اام ﴾89﴿

ن

سنجل

اہلل یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ےک ااقعند اک ااظتنم رکوا یک ذہم دار وہ

رٹرکیی دختم

ےس رماد اسری ااسنتین یک دختم ےہ اسیج ہک رضحت حلصم وموعدےن رفامےت ںیہدختم

ا یک دختم ےس ریمی رماد ادمحویں ای املسمونں یک دختم ںیہن ہکلب ئال اایتمز ذمبہ وتلم دخrsquorsquo

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

23

یھب دمد رکوہی اسری یہ ولخمق یک دختم رماد ےہیتح ہک ارگ دنمش یھب تبیصم ںیم وہ وت اس یک

lsquolsquo دختم اک حیحص ذجہبےہ

ء(1952 ونربالضفل مکی1952اوتکرب30آایبن رفومدہ

رطف وتہج دںی رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک قحتسم رھگاونں یک وتسمرات وک رنہ اھکس یک ﴾90﴿

شش رٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ولوگں ےک دولں ںیم تنحم یک تمظع دیپا رک یک وک ﴾91﴿

ںیرک

ڑپاھ رٹرکیی دختم وک اس رطف رھبوپر وتہج دےنی یک رضورت ےہ ہک قحتسم وچبں وک تفم ﴾92﴿

اگلںیئ ااظتنم وہ اوراک

ن

زسس

ان ےک ےئل الک

نیقل رکںیرٹرکیی دختم اک رفض ےہ ہک ا ے اسمہویئں یک رضورایت اک ایخل رےنھک یک ﴾93﴿

ذی ارقلیب اک مکح ےہ اس ہلسلس ںیم دیسان وضحر اونر ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو ان اپ ںیم ااتیرق

ہعمج ںیم اراشد رفامای ےہ ہک ٴء ےک ہبطخ2007وجن مکی

اےھچ اقلعتت ان ےس ںیہن نج ےسا ے رق یب رہتش داروں ےس یھب نسحم ولس رکو رصف rsquorsquo

اج ںیہن یھب ےتل انںیہنج مت دنسپ رکےت وہ ہکلب ںیہنج مت ںیہن دنسپ رکےت نج ےس زم ںیہ

lsquolsquo رکوولسااھچےس یھب

( 2007وجالیئ17آالضفل

ر رکںی ہک نج ےک ذرےعی امجتع یک اایتخرٹرکیی دختم یک ذہم داری وہیگ ہک ایسی دتاریب ﴾94﴿

ا نی ںیم رضورت دنم اور رغ ب وعروتں یک دمد اک ذجہب ادیار وہاس دصق ےک لوصل ےک ےئلوخ

اکری یی دختم ایسی یت ںیم ایتر رکںی یگ نج ےس م دخا اک وہ ا وہ زین وعروتں ںیم ےبرٹرک

ور رک ےئلیک وکشش رکںی اتہک وہ ا ے اپاؤں ر ڑھکی وہںیکسد

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

24

رٹرکیی تعنص وداکری

ا نی وک اکم رفامہ ایک اک اس ہبعش وک اقمئ رک اک الص دصق ہی اھت ہک رضوردنمت وخ ت حلصم وموعدےن رضح

رفامای ہکےئ ات وہ اینپ اعمیش احتل رتہ انبںیکساج ےن اپ

ر اتحمیج وکیئ اکیبر ہن ےھٹیبوقم ںیم وکیئ صخش امکن ہن رےہ تنحم رکے رنہ ےھکیس اوررضورت ڑپ rsquorsquo

lsquolsquoس ہن رکےوسحم

ہ اام﴾95﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک یک ااجزت ےس امنشئ دقعنم رک اک ااظتنم رکںیرٹرکیی تعنص وداکری دصر

رغض ادمحی وتسمرات وک رنہ دنم انبان اور ےب اکری متخ رکان ےہ شئ یک الص امن

رٹرکیی تعنص وداکری امنشئ ےک اسحابت اک لمکم راکیرڈ رےنھک یک ذہم دار ںیہ﴾96﴿

﴿97﴾

ن

سنجل

اہلل ک ک ہ اامدورانم اسل وہ وایل اجمسل یک امنشئ ےک قلعتم اکی روپرٹ ایتر رکےک سلج اعہلم

اسےنم شیپ رکان رٹرکیی تعنص وداکری یک ذہم داری وہیگےک

ہ وک امنشئ ےک ےئل وتہج دالیت رںیہ ﴾98﴿

ن

سنجل

وتعنص رٹرکیی تعنص وداکری اک رفض ےہ ہک ربممات

اکری ےکواسلئ وسںیچ اور اس ےک ےئل لسلسم دیودہج رکیت رںیہد

یک ایتری اک ااظتنم رکںی وج اکرادم اور عفن شخبرٹرکیی تعنص وداکری وک اایتخر ےہ ہک وہ ایسی اایش﴾99﴿

ںوہ

رٹرکیی کیرکی دیدی و وفقم دیدی

ہ رٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دی﴾100﴿

ن

سنجل

دیدیکی دیدی اور وفقم ربممات وک کیر دی یک ذہم داری ےہ ہک وہ

اںیئ ارغاض واقمدص ےس زایدہ ےس زایدہ روسانس رکےک

ن دوونںرٹرکیی کیرکی دیدی ووفق دیدیاک رفض وہاگ ہک وہ ادمحی وخا نی یک زایدہ ےس زایدہ ادعاد وک ا﴾101﴿

ںیم اشلم رکںی اور زایدہ ےس زایدہ امیل رقابین یک کیرکی رکںی وکیںکیر

ہ ےک﴾102﴿

ن

سنجل

رپسد یک ےہ رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب کیرکی دیدی درتف وسمئ یک امتم ذہم داری

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

25

ہ ےک رپسد رکےت وہےئ رفامای 1982ونرب 5 ت ۃفیلخ احیسمل الاعب رضح

ن

سنجل

ںیم درتف وسمئ

ہ اک رجتہب ہی ےہ ہک بج وہ یسک اکم یک رطف وتہج rsquorsquo

ن

سنجل

ہ ےک رپسد رکات وہں

ن

سنجل

یت ںیہ وت انرک ہی اکم ںیم

وپری وکشش وہیت ےہ ہک رمدوں وک رشدنمہ رکںی اور ان وک ےھچی وھچڑ اجںیئ اور اس اواقت وہ اس یک

lsquolsquo اکایمب یھب وہاجیت ںیہںیم

رٹرکیی تحصم نامسین

رٹرکیی تحص نامسین ےک دو اکم ںیہ ﴾103﴿

ربممات وک اہیئ نیجتحص اور رفٹس اڈی ےک قلعتم رضوری ولعمامت رفامہ رکںی آافل(

ہ یک آب(

ن

سنجل

یک رتبیغ ربممات وک رشتک فلتخم ولیھکں ےک العوہ یسک مسق ےک ورزیش رورگام یک رطف یھب

الںیئد

یگ ےک ااقعند اک ااظتنم رکںیسٹنمرٹرکیی ہنکمم دح کت ارفنادی ولیھکں ےک اقمےلب اور وٹران ﴾104﴿

م رکواںیئ وجرٹرکیی یک ذہم داری وہیگ ہک و ات رو ات اجمسل ےک اسالوسں ںیم ایسی ابت تیچ اک ااظتن﴾105﴿

وک ربرقار رےنھک ےک اروولں ےس قلعتم وہں تحص

رٹرکیی انرصات االدمحہی

ہ یک ذ یل میظنت ےہ اہجں انرصات یک نی ایچبں وہں واہں انرصات یک میظنت﴾106﴿

ن

سنجل

سلج انرصات االدمحہی

ل انب یک الصات وک اعف دصراقمئ رکںی اور رٹرکیی انرصات االدمحہی اک رقتر ایک اجےئانرصیک

ئامنیئردصر ر ےہان وک اچےئہ ہک ہبعش انرصات ر رہگی رظن رںیھ اور ان یک ہم داری سلج یکذ

یت رںیہرک

بج یچب است اسل یک وہاجےئ وت وہ انرصات یک ربمم وہیگ ﴾107﴿

انرصات یک ویچبں وک نی ایعمروں ںیم میسقت ایک اجےئ اگ ﴾108﴿

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

26

لاس 987 روسمایعم

اسل 121110 ر دومایعم

لایعم ر اسل 1413 ر او

انرصات االدمحہی ےکانرصات رٹرکیی االدمحہی یک اعہلم میٹ انبںیئ اورانرصات رٹرکیی انرصات ﴾109﴿

ورگاومں وک اکایم ی ےس الچ یک ذہم دار وہ ر

ں رقمرہ رشح ےس دنچہرٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک ہی رگناین رکںی ہک انرصات یک امتم ایچب ﴾110﴿

رکریہ ںیہزین ہی رگناین رکںی ہک دنچہ وفقم دیدی انرصات ےس اباقدعیگ ےس ورول ایک ادایگیئیک

ہ ےک یدہدیار یک اجبےئ ارگ امجتع اک وکیئ یدہدیار ہی دنچہ ورول رکات ےہ وتاج

ن

سنجل

س ےس ا راہےہ

روخاتس یک اجےئ ہک وہ ردیس ر درج رکںی ہک ہی دنچہ انرصات یک رطف ےس ےہد

اکی یہ انبںیئارگ ہ رم زی ٹجب ےئل میٹرٹرکیی انرصات ا ان ٹجب انبںیئ اور دنچہ یک ورویل ےک آافل(

اگوہ

ہ ےک اسحب ںیم یہآب(

ن

سنجل

یگرےہ اٹنٹسس ہبعش امل انرصات ان ےک دنچہ اک اسحب رںیھ نکی رم

ںیماحتمن ر اک رقمرہ اصنب ےک باط ق ااحتمن ای اجےئ اور وکشش یک اجےئ ہک امتم انرصات اس ارہ ایعم﴾111﴿

لم وہںاش

یمیلعت اور ورزیش اقمہلب اجت رکواےئ اجںیئ﴾112﴿

ہ ربمم اک یسک رٹرکیی انرصات یک ذہم داری وہیگ ہک امتم اجمسل ںیم﴾113﴿

ن

سنجل

رقتر روطر رگنان انرصات ایک

ےئاج

ڑلویکں یک دینی واالخیق رتتیب ر زور دای اجےئ اگآافل( ﴾114﴿

انرصات یک ذینہ رتیق ےک انم ب ذراعئ اایتخر رک یک وکشش یک اجےئ ب(آ

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

27

دطختس ےک رٹرکیی انرصات رہ امہ اینپ روپرٹ دصر سلج یک دختم ںیم شیپ رکںی زین دصر سلج ےک﴾115﴿

وپرٹ اقلب وبقل ہن وہیگ وکیئ رریغب

اعموہن دصر

ہ یک رطف ےس وفتضی ےئ اجںیئ وہ اداتیاعموہن دصر﴾116﴿

ن

سنجل

باط ق ےک وک وج یھب رفاضئ لنشین دصر

ن وکرس ااجنم دے یگا

ہ اام

ن

سنجل

اہلل سلج سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل سلجم اعہلم ﴾117﴿

ن

سنجل

رفاضئ ےک ویہ سلج وک ا ے دحمود دارئہ ںیم ویہ اایتخرات احلص وہ(ے اور ان

اعہلم ک ک وک ا ے و عی دارئہ ںیم ںیہ وج سلجم ں ے وہ

ہ اام ﴾118﴿

ن

سنجل

اہلل سلج درج ذلی یدہدیاران ر لمتشم وہیگ سلج اعہلم

ہ 1

ن

سنجل

سلجاہلل اامدصر

رت نی ان بئ دصر وہ یتک ںیہ(ان بئ دصر سلجآبسم رضو 2

رنجل رٹرکیی 3

ان بئ رنجل رٹرکیی 4

یی میلعترٹرک 5

رٹرکیی رتتیب 6

ترٹرکیی رتتیب وناعئت 7

رٹرکیی دختم 8

رٹرکیی امل 9

احمہبس امل 10

رٹرکیی انرصات 11

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

28

داکریرٹرکیی تعنص و 12

رٹرکیی غیلبت 13

ی ااشتعرٹرکی 14

ند رٹرکی 15

ن

جسن

ن

ی

ی ایضتفرٹرکی 16

دیدیو وفقم دیدیرٹرکیی کیرکی 17

رٹرکیی تحصم نامسین 18

(ںیہ اپچن کت وہ یتکاعموہن دصرآ 19

اجتاگہقلح ایس رطح امتم اجمسل ںیم ہبعش اجت ےک باط ق سلج اعہلم یک رٹرکیاین اک رقتر ایک اجےئ﴾119﴿

سلج اعہلم ےک یدہدیاران یھب ایس رطقی ر رقمر وہں ےیک

ےکس امتم اجمسل یک ربممات اعہلم اک اسالس رہ امہ م از م اکی ابر دقعنم وہاگاس ںیم اہجں کت ت نک وہ﴾120﴿

اعہلم احرض وہں اتربمم

ہ اام﴾121﴿

ن

سنجل

اہلل سلج بسم رضورت اینپ اعہلم اک اگنہیم اسالس ئال یک اجمز ںیہدصر

ہ اام﴾122﴿

ن

سنجل

ہ ا ے یسک یدہدیار وک لطع رک یتک ںیہ اور اس یک االطع دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک روری سلج دصر

ہ اام ںیایسید

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس اس یک یلطعم یک دمت دنپرہ دن وہیگ اور اس دمت ےک دوران دصر

ہ ک ک وک یلطعم ےک رعہص وک رک ا رک اک اایتخر ےہاتا ہک یسکوظنم

ن

سنجل

ری احلص رکین وہیگدصر

یکہلصیف وہ اتیہ ای اازام ےک قلعتم شیتف یک اکروایئ لمکم وہاجےئ ہقلعتم یدہدیار ےک الخفوک

ہ اامرو

ن

سنجل

ےہاایتخر الخف اتد یب اکروایئ ای لوزویل اک ہلصیف رک اک اہلل ک ک وک اےکنرت ںیم دصر

ہ سلج وک بسم رضورت دصراندص﴾123﴿

ن

سنجل

ر وہاگہقلح اجت اک اگنہیم اسالس دقعنم رک اک اایتخ ر

ہ اام﴾124﴿

ن

سنجل

ہ سلج اینپ سلج م اعہلم وک انزمد رکےک ان ےک رقتر یک وظنمری دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس احلص دصر

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

29

رک

ن

ی

ااباخابت

ہ اام

ن

سنجل

اہلل ک کااباخب دصر

ہ اام ﴾125﴿

ن

سنجل

دیہ اہلل اعتیل اہلل ک ک اک رقتر ذبر ہع ااباخب وہاگ وساےئ اس ےک ہک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادصر

وک دصارت ےئلیک انزمد رفامدںییسک

ہ اام ﴾126﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ ےک بختنم اہلل ک ک اکااباخب اسالہن اامتجع ےک ومپ ر وہاگارگ اسالہن اامتجع ہن وہ وت

ن

سنج

احیسمل ادیہ اہلل اعتیلا نشکی دقعنم رکوا ےک ےئل ۃفیلخدنئے اولا رک ااباخب رکواای اجاتکس ےہامن

ہےس

ن

سنجل

ہ ےک ا نشکی

ن

سنجل

ےک اسل یگشیپ ااجزت عم امندنئہ رقمر رک یک دروخاتس یک اجےئ دصر

ںیئاج ارخ ںیم امہم ربمت ںیم دقعنم وہں وصخیص احالت ےک تحت ارگ دورانم اسل ااباخب رکاےئ ےک

ر رکدہ امندنئہ ااباخب رقم انیل وہیگا نشکی ےک اسالس ےئلیکےس ادیہ اہلل اعتیل ااجزت ۃفیلخ احیسملوت

ربممات وج وشری یک ربمم ہن یھب وہں رغبضم دمد ال یتک ںیہ 2 ے اس ھت ا

زارئات ااباخب ےک اسالس ںیم اشلم ںیہن وہںیتکس ونٹ

ہ اام ﴾127﴿

ن

سنجل

ہ ےکاہلل ک ک ےک امندنئاگن وک دصر ےک ااباخب ںیم ہصح ےنیل اک قح وہاگ دص سلج م وشری

ن

سنجل

ر

نکیہ ےک ےئل ایسی ربمم اک انم یھب شیپ ایک اجاتکس ےہ وج رنک موشری ہن وہ یک وہج ےس وموجد ہن وہ یدہ

ںیم درج رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ 8 وری ےہ ہک وہ اقدعہ ررض

اراشدات رفومدہ رضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلچو

نکاقدعہ یھب ںیہن ایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم ذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیت زین وشری یک ر

نب یتک

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئیسک ےب ردہ اخوتن

ن

سنجل

وک

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

30

ii)وہیگ ای داروج دنچہ سلج یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زادئ یک اقب آافل

اسالہن یکاور دنچہ ہسلجیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ اعم دنچہ ہصح ادمےکسج ذہم الزیم دنچہ اجت آینعی زین

ہ اامء اہلل یک ر وہاقبای دایک اسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک ااباخوہ

ن

سنجل

ابت ںیم یدہدیار ںیہن نب یتک اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہآب(

ن

سنجل

ت آینعی دنچہ اعم اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اج

یسک یدہہ دنچہ ہصح ادم یک ھچ امہ ےس زادئ رعہص اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار وہوت وہ

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصحےئلیک بختنم ای انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

ن

سنجل

ےنیل ای ووٹ دےنی یک دقحار وہیگ

iii وجھبا ر م وہں وج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم

iv وہےئ وہںیسک زعتری یک اعمیف اسل وپرے ہن سج وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی

رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک ری یکزعتاکی ابر وہیگ دوابرہ

vیک وہ سج یک وتیص دصر انمجن ادمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچہ وتیص وسنمہ

viوج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

وہںیکس ہ ےئلیک شیپ ہن اسل کت یسک یدہ) (3اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی ونٹ

ے

یگ وساےئیسک رنک ےک ابال یدہہ ر رقتر ےئ اج یک رورت ںیم وہ امتحت یدہہ ر رازئ ںیہن رہ ںیکس﴾128﴿

ہ ک ک یسک رنک وک اس اقدعہ ےس ینثتسم رقار دے دںی اس ےک ہک

ن

سنجل

دصر

ہ ک ک ےئلیک ﴾129﴿

ن

سنجل

م از م اپچن انم شیپ وہ رضوری ںیہدصر

دصر ےئلیکشیپ ایک ایگ وہ( عم احلص﴾130﴿م رکدہ وووٹںان امتم ارفاد ےک انم آ نج وک سلجم وشری ںیم ااباخب

شیپ ےئ اجںیئ ےرضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک دختم ںیم ارخی ہلصیف ےئلیکےکیک ادعاد

سلج ااباخب ںیم یوجچو رکدہ انم اک اعترف شیپ ایک اجاتکس ےہ آافل( ﴾131﴿

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

31

ہن وہیگ ااشرات ای واضاتح یسک ےک الخف ای قح ںیم روڈنگیپا رک یک ااجزت ب(آ

ے اپ وک ووٹ دے سلجم ااباخب ںیم یسک وک ا ے قح ںیم ھچک ےنہک یک ااجزت ہن وہیگ اور ہن یہ وکیئ ا ﴾132﴿

اگےکس

ااباخب ےک رہ ربمم ےئلیک ا ے ووٹ اک اامعتسل الزیم ےہ سلج ﴾133﴿

ہ اام ﴾134﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک ےئلیک ڈیہوکاریںیم راہشئ رضوری وہیگ وج امجتعم ادمحہی ک ک اک رم ز ےہدصر

ہ اام ﴾135﴿

ن

سنجل

ےکارت اہلل ک ک اک ااباخب دواسل ےئلیک وہاگاور وکیئ رنک وتمارت نی ابر ےس زادئ دصدصر

ںیم ہ ےئلیکبختنم ہن وہےکس یگ وساےئ اس ےک ہک ا ل از ااباخب سلجم اعہلم ان بئ دصر یک دصارتیدہ

دختم ںیمدصر یک اکررکدیگ اسےنم رھک رک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک سالس رکوارک یلہپا

ںیم دصر اشلم ںیہن وہں یگ اس اسالسرش رک یتک ےہافس

ہ

ن

سنجل

سلجاامء اہلل ااباخب دصر

ہ اام ﴾136﴿

ن

سنجل

اجزت ےس وہاگا اہلل ڈیہوکاریاکااباخب رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یکدصر

وہیگ رضوری اور ااباخب رکوا واےل امندنئہ یک وظنمری احلص رکاناباخب ےس ےلہپ اےکس ااقعند ا

ہ ک ک یکاب

ن

سنجل

وظنمری ےس ااباخب وہاگ یق ںوہگں ر دصر

وری وہاگارگ ایسی رنکآسج اک انم دصارت ےئلیک یوجچو ایک اجےئ(ےئلیک رقان رکمی ابرتہمج اجانن رض﴾137﴿

رت ابرتہمج ہن اجیتن وہں وت م از م اکی ہصح اک رتہمج اان رضوری ےہداہییت اجمسل یک رو رقانلمکم

م از م انرظہ اک اجاننرضوری وہاگںیم

امتم ااباخب االعہین وہ(ےآالثم اہ ھت ڑھکا رکےک(﴾138﴿

وہاگارگ اکی ابر اسالس ئال ر وکرم 21ےک لک ارانیک اک اک وکرم ہقلعتم سلج ی اسالسامتم ااباخ﴾139﴿

وہاگارگ 31اد اکلک ارانیک یک ادعوکرم ہن وہ وتدورسی ابر ئالےئ اج واےلااباخ ی اسالس اک را وپ

ےئلیک دہعف اسالس ئال ریھب رقمرہ وکرم وپرا ہن وہوت رسیتی دہعف وج ااباخ ی اسالس اس دصق ورسی د

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

32

یک وکیئ دیق ںیہن ای اجےئاگوت اس اسالس ےک ےئلوکرمئال

ہ ےک ااباخ ی اسالس ےک ااقعند یک االطع ہلمج آافل( ونٹ

ن

سنجل

ہقلعتم ارانیک کت اچنہپ یک ذہمدصر

یک رنجل رٹرکیی یک وہیگ سلج ارید

رثوکیئ رنک ارگلقتسم امیبر ای رہش ےس ابرہ وہایکس ریغ احرضی ااباخب ےک اسالس ےک وکرم ر اب(آ

دناز ںیہن وہیگا

ااباخب ںیم ااشرات ای واضاتح روڈنگیپا رک یک ااجزت ںیہن وہیگ ﴾140﴿

وہں اجرےہ ااباخ ی اسالس یک اکروایئ عم امتم شیپ رکدہ وووٹں یک ادعاد اور درگی وکاف وج اپ ےس ام(ے﴾141﴿

ہ اام ریوظنم

ن

سنجل

ر ہع دصر علض اراسل ےئ اجںیئ اہلل ک ک وک ذبےئلیک دصر

این دصر یہ اکم رکیت رںیہ یگ رم ز ےس وظنمری ںیہن ااجیت رپ بج کت ونٹ

ہ ک ک انوظنمر رکدںی وت ﴾142﴿

ن

سنجل

اجمسل دوابرہ ااباخب رکوارکایسیاجمسل ےک یدہدیاران ےک رقتر وک دصر

ہ ک کدص

ن

سنجل

وک علطم رکںی یگ ر

اگنایسی اجمسل اہجں ربممات یک ادعاد زایدہ وہ واہں سلج یک دصر اک ااباخب اس سلج ےک امندنئ﴾143﴿

ہ ااموش

ن

سنجل

ر اکی امندنئہ وہاتکس ےہ 25اہلل رکںی ےرہ ری

دنب وہںامجتع اوردصارت ےئلیک یوجچو یک اج وایل رنک ےئلیک رضوری وہاگ ہک وہ وجنپہتق امنزوں یک اپ﴾144﴿

ل

س زدایدتناراظنم یک اپدنباور اب ردہ وہں زین اقدعہ

ہ ےکدنچوں یک ادایگیئ ںیم اباقدعہ وہںراس

ن

سنج

یئگ یدہدیاران ےک ےئل رشاطئ ر وپرا ارتیت وہ ںیم درج یک 8 ر

اگشیپ ںیہن وہےکسارت نی دہعف بختنم وہیکچ وہں ان اکانم نویھت ابرااباخب ےئلیکوج وتم سلجدصریئ وک﴾145﴿

ہ ااموس

ن

سنجل

اہلل ک ک اانثتسیئ وطر ر ااجزت دے دںیاےئاس ےک دصر

دصر ےک ااباخب ےئلیک م از م نی انم یوجچو ےئ اجںیئ﴾146﴿

ٴ ﴾147﴿ ہ وکووجاہت ےک اس ھت رم وبجمری دصریسک یھب یدہدیار وک ایفعتس دےنی اک قح ہن وہاگ اتمہ بس

ن

سنجل

ذعمرت

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

33

ہ اام یکشیپ

ن

سنجل

اہلل ک ک ہلصیف ہن رکںیہقلعتم یدہدیار ا ے امتم اکومں یکاج یتک ےہ بج کت دصر

ادیہ اہلل رضحت ۃفیلخ احیسمل اعمہلم زی اعہلم یک ربممات اکاجنم دیہ یک ذہم دارںیہایس رطح رما

یل ےک اسےنم شیپ وہاگاعت

وقادعرقتریدہدیاران

چورضحت ۃفیلخ احیسمل ااخلسم ادیہ اہلل اعتیل رصنبہ ازعلرفومدہ اراشدات

نک یھبذلی اومر ر وپرا ںیہن ارتیتایسی رنک یدہدیار ںیہن نب یتک وجدرجم اقدعہ زین وہ وشری یک ر

نب یتک ںیہن

i ہ اکیدہہ ہن دای اجےئ

ن

سنجل

یسک ےب ردہ اخوتن وک

iiوہیگ ادئ یک اقبای دارےس زادئ رعہص یک اوردنچہ اسالہن اامتجع یک اکی اسل ےس زوج دنچہ سلج یک ھچ امہ (فلاآ

ہسلج اسالہن یک اور دنچہیک ھچ امہ ےس زادئ رعہص یک دنچہ ہصح ادمہ اجت آینعی دنچہ اعم ےکسج ذہم الزیم دنچ زین

ہ اامء اہلل یک ار وہیک اقبای داسل ےس زادئ( اکی

ن

سنجل

ہ اامءاہلل ےک یدہدیار ںیہن نب یتک وہ

ن

سنجل

ااباخابت ںیم اور ہن یہ

نک اروہیگ زیناقبای دار دقح ےنیل ای ووٹ دےنییک ہصح ںیہن نب یتک یھب وشری یک ر

ہ اامء اہلل یک رہ امک وایل ربمم وج دنچrsquorsquo(بآ

ن

سنجل

ہ ربممی یک ھچ امہ یک اقبای دار اور الزیم دنچہ اجت آینعی دنچہ اعم

وت وہوہ ہ ےس زادئ رعہص یک اور دنچہ ہسلج اسالہن یک اکی اسل ےس زادئ(یک اقبای دار دنچہ ہصح ادم یک ھچ ام

ہ اامء اہلل ےک ااباخابت ںیم ہصح ےنیل ای ووٹ یسک یدہہ ےئلیک بختنم ای

ن

سنجل

ےنی یک د انزمد ںیہن وہ یتک اور ہن یہ

lsquolsquoدقحار وہیگ

iii م وہںوج ا ے الزیم دنچہ اجت اقمیم اظنم وک وتڑ رک دحیلعہ وطر ر رم ز ںیم وجھبا ر

iv اکی ابر اعمیف وک یسک وہج ےس زعتری وہیئ وہاور اعمیف وک نی اسل وپرے ہن وہےئ وہںیسک زعتری یک سج

زعتری یک رورت ںیم یھبک یھب یدہدیار ںیہن نب یتک وہیگ دوابرہ

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

34

v ہ وتیص وسنمہ یک وہدمحہی یسک زعتری ای وبہج دعم ادایگیئ دنچسج یک وتیص دصر انمجن ا

vi وج یسک وتق امج یتع ای ذ یل ںومیظنں ےک دنچہ یک وکیئ رم ذایت رصمف ںیم الیئ وہ

شیپ ہن وہںیکس ے اےسی ارفاد ےک انم رم یک وایسپ اور اعمیف ےک دعب نی اسل کت یسک یدہہ ےئلیک ونٹ

رقتر یدہدیاران

ہ ک ک سلجم اعہلم ک ک ےک یدہدیاران وک انزمد رکںی یگ اور ان ےک رقتر آافل(﴾148﴿

ن

سنجل

یک وظنمری دصر

ت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل ےس احلص رکںی یگایس رطح یدہدیاران ےک رقتر ںیم یسک یھبرضح

یل ےئلیک رضحت ۃفیلخ احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک وظنمری احلص یک اجیگیئدبت

ب(آ

ل

ہ اامرہ سلج یک دصر اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکںی یگ اور اس یک وظنمری دصر

ن

سنج

ےساہلل ک ک

رکںی یگلص اح

اور ایکس وظنمری اینپ اینپ سلج یک ج(آ

ن

دصر ہقلح اجت یک دصران اینپ سلجم اعہلم وک انزمد رکی

احلص رکںی یگ ےس

ہ اامء اہلل رفاضئ و اایتخرات یدہدیاران

ن

سنجل

سلج

ہ

ن

سنجل

سلج اامء اہلل دصر

ہ ﴾149﴿

ن

سنجل

ک ک یک اداایت یک سلجاینپ سلج ےک امتم اومر یک رگناین رکںی یگ اور سلجم اعہلماامء اہلل دصر

رکوا یک ذہم دار وہ لیمع

ہ اام ﴾150﴿

ن

سنجل

اینپاہلل ےک وقادعو وضاطب یک اپدنبی رکوا یک ذہم دار ںیہارگ ربممات اعہلم وکدصر سلج

ہ ک ک یک دختم ںیم الیک سلج

ن

سنجل

یکدصرےک یسک ےلصیف ےس االتخف ےہ وت اس ےک الخف دصر

ےہ یتک اج

وکیئ یھب ص تتی دصر ےک ذر ہعدصر ےس قلعتمونٹ ہ ے یہ این اچن

ن

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

35

ہقلح اجت ےک اسالس ا ے احالت ےک باط ق ہتفہ واردنپرہ روزہ ای اموہار دقعنم ےئ اجںیئ ے ﴾151﴿

ہقلح اجت اک رورگام دصر سلج یک ااجزت ےس ےط وہاگ ﴾152﴿

رہ سلج یک دصر اینپ سلج ےک امتم امیل اومر یک رگنان وہں یگ ﴾153﴿

ہ سلج وک اایتخر وہاگ ہک ارثکتی یک راامءاہلل اجمسل ےک اعمالمت ںیم دصر ﴾154﴿

ن

سنجل

اےئ وکرتسمد رکدںی نکی

ہ اام اعمالمت یک ےسیا

ن

سنجل

اہلل ک ک وک دانی وہیگاالطع روری وطر ر دصر

ہ ﴾155﴿

ن

سنجل

دصر

ل

ہ اام سلج وک اایتخر ےہ ہک اقمیم یدہدیاران وک لطع رکںیکس اور اس یک االطع دصر

ن

سنج

اہلل

ہ اام وکروریک ک

ن

سنجل

اہلل ک ک وک یہ احلص ےہدںی نکی لوزول رک اک اایتخر رصف دصر

ےئلیکرعےص بج کت ک قیق لمکم ہن وہ اس لطع ےس رماد ےہ ہک ارگ یسک ےک الخف وکیئ اازام ےہ وتونٹ

ن وکیدہہ ےسدحیلعہ رکدای اجےئا

ہ﴾156﴿

ن

سنجل

ہ سلج وک اایتخر ےہ ہک اینپ رتصخ ےک دوران ا ان اقماقمئم رقمر رکےک دصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وک اام دصر

االطع رکدںی اکی امہ ای اس ےس زادئ رعہص یک رتصخ یک رورت ںیم سلج یک دصر ا ان س یکا

ہ ااماق

ن

سنجل

اہلل ک ک ےس وظنمری احلص رکںیلماقمئم رقمر رکےک دصر

رنجل رٹرکیی سلج

اناک راکیرڈ رںیھ وج ض ےہ ہک سلجم اعہلم ک ک ےک ان امتم ہلصیف اجترہ سلج یک رنجل رٹرکیی اکرف﴾157﴿

ےس قلعتم وہں اور ان وک وجھباےئ ےئگ وہں سلج یک

سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض ےہ ہک وہ سلجم اعہلم سلج ےک ہلصیف اجت اک راکیرڈ رںیھ ﴾158﴿

اور سلج اعہلم سلج یک رنجل رٹرکیی اکرفض وہاگ ہک اینپ روپرٹ دصر سلج ےک اسےنم شیپ رکںی ﴾159﴿

ںیم الخۃص ڑپھ رک انسیئ اجےئ ےک اسالس

﴿160﴾

ل

ہ سلج سلج یک رنجل رٹرکیی یک ذہم داری ےہ ہک رقمرہ رارم ر اماہہن روپرٹ ایتر رکےک اور دصر

ن

سنج

وکرکواےک اباقدعیگ ےس رم ز ںیم اراسل رکںی روپرٹ یک اکی لق دصر رنجی علض ےک دطختس

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

36

یھب وجھبایئ اجےئ

رٹرکیی میلعت سلج

ربوےئرہ ت نک دتاریب رٹرکیی میلعت اک رفض ےہ ہک وخا نی ںیم دینی اور دوینی میلعت وک رواج دےنی ےئلیک﴾161﴿

اکرالںیئ

اتہک رہ وعرت وک انھک رٹرکیی میلعت امجتع ںیم انوخادنہ وخا نی یک میلعت ےک ےئل الہحئ لمع ایت ررکںی﴾162﴿

ڑپ انااجےئزین ڑلوکں یک میلعت یک رطف یھب وتہج دالیت رںیہ

رٹرکیی میلعت اجمسل وک دنمرہج ذلی اومر یک رطف وتہج دالںیئ ﴾163﴿

i رقان رکمی انرظہ ڑپاھان iiرقان رکمی ابرتہمج اھکسان

iii امنز اسدہ اور ابرتہمج اید رکواان

iv رضحت حیسم وموعدو یک بتک ڑپاوا یک رطف وتہج دولاان

v ہ اامء اہلل ک ک یک رطف ےس رقمررکدہ اصنب یھب دینی میلعت

ن

سنجل

ںیم اشلم ےہ

ہ ک ک یک رطف ےس رقمر رکدہ اصنب ےک باط﴾164﴿

ن

سنجل

ق ااحتمانترٹرکیی میلعت ادمحی وخا نی ےک ےئل

ااقعند اک ااظتنم رک یک ذہم دار وہ ےک

رٹرکیی امل سلج

رپ رکےکlsquolsquo ٹجب رارم صیخشتrsquorsquoرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک امیل اسل ےک رشوع ںیم ﴾165﴿

دصر سلج رم ز ںیم اراسل رکںی استوب

رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک ربممات ےس رہ امہ دنچہ وتق رورول رکںی ﴾166﴿

ز ںیمرٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک انددنہ ربممات ےک انم سلج یک دصر یک واست ےس رم﴾167﴿

راسل رکںیا

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

37

اکیرڈ رںیھ رٹرکیی امل سلج یک ذہم داری ےہ ہک اینپ سلج ںیم وہ واےل ادمورخچ یک لیصفت اک ر﴾168﴿

ور اسل ےک ااتتخم ر رم ز وجھباںیئا

رفامہ یک اج وایل امتم ردیس وکبں یک افحتظ یک ذہم دار رٹرکیی امل وہ رم ز ےس ﴾169﴿

ہ سلج﴾170﴿

ن

سنجل

یک رگناین ںیم فلت رٹرکیی امل سلج اک رفض وہاگ ہک نی اسل یک ردیس سکب رھک رک ابیق دصر

دںیرک

ور ہن ای اجےئدنچہ ریغب ردیس ہن دای اجےئ ااین رکںی ہک رٹرکیی امل اک رفض وہاگ ہک ہی رگن ﴾171﴿

اٹنرگدصیفہصح رےنھک یک اجمزوہیگآ سلج وک25 سلج ےکارخااجت ےئلیک رہ سلج ا ے ربممی دنچہ اک ﴾172﴿

ںیم میسقت وہیگ( سلجرٹرکیی امل ک ک ےک ذر ہع یہ وہیگ اور ہی رشح رنجی علض اور ادایگیئ یک

آافل(﴾173﴿

ل

ہ ک کیسک سلج ای ہقلح ےس احلص رکدہ اطعایاجت وک وبتقم رضورت رخچ یک ااجزت دصر

ن

سنج

انیل وہیگےس

ہ ک ک یک ااجزت ےک ریغبیسک سلجب(آ

ن

سنجل

اخص یسک وک ااجزت ہن وہیگ ہک اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ے یک ال رکےدنچ

ہ سلج یک ااج﴾174﴿

ن

سنجل

زت ےک ریغب ا ے ہقلح یک ربمم وک ااجزت ںیہن وہیگ ہک وہ اینپ یسک رضورت ےئلیک دصر

ںیم یسک اخص دنچے یک ال رکےہقلح

ےسیک تچب ادنئہ ےس ہی ارول انبدای ایگ ےہ ہک رہ رہشی سلج اسل ےک متخ وہ ر ا ے ےلھچپ اسل﴾175﴿

ہ ک ک ںیم عمج رکواںیئ اور وکیئ سلج اینپ تچب ریغب رم ز یک ااجزت ےک رخچ ںیہن رک20

ن

سنجل

یتکدرتف

اعہلم ہقلح سلج

ہ سلج ےک ںیہ ﴾176﴿

ن

سنجل

ہ ہقلح ےک رفاضئ واایتخرات یھب ویہ وہں ے وج دصر

ن

سنجل

دصر

ہ اام﴾177﴿

ن

سنجل

اہلل ک ک اور سلج ےک یوجچو رکدہ رورگاومں ر لمع درادم ہقلح یک ربممات اک رفض وہاگ ہک

ںی اور اینپ یدہدیاران ےک اس ھت اعتون رکںیرک

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

38

رفاضئ ربممات

ہ اامء اہلل یک رہ رنک ےک ےئل اظنم الختف ےس وایگتسب آافل( ﴾178﴿

ن

سنجل

رانھک ہفیلخٴ وتق ےک اراشدات ر

رکان اور اپ ےکرقمر رکدہ یدہدیاران یک اداایت یک لیمع رکان الزم وہاگ لمع

ہ ےک دنچہ اجت یک ادایگیئ رکان ب(آ

ن

سنجل

اباقدعیگ ےس رشح ےک باط ق

ہ اام ج(آ

ن

سنجل

رورگام وک اکایمب انب یک وکشش رکان اہلل ےک

ای ضاض وبقل رکانیسک یطلغ ای وکاتیہ ر وج ازا یوجچو یک اجےئ اےس ئال د(آ

ہ اام ﴾179﴿

ن

سنجل

اہلل یک رتیق ےئلیک ریمعتی وشمرے دانی

ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علض رفاضئ

ہ اام ﴾180﴿

ن

سنجل

ہ اامدصر رنجیعلضدصر

ن

سنجل

اہلل ک ک وخد انزمد رکںی اہلل ک ک یک امندنئہ ںیہ اور ان وک دصر

اور ہی انزمدیگ اکی اسل ےئلیک وہیگ یگ

دصر رنجی علض ا ے رنجی علض یک امتم اجمسل یک رگنان ایلع وہآومشبل رہش( ﴾181﴿

نجی علض یک اعہلم دنمرہج ذلی ارانیک ر لمتشم وہر

I ہ اام

ن

سنجل

علضاہلل رنجی دصر

ii ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضان بئ دصر

iii ہ اام رنجل

ن

سنجل

علضاہلل رنجیرٹرکیی

iv ہ اام

ن

سنجل

اہلل رنجی علضاحمہبس امل

ان اچںیہ وت رک یتک اس ےک العوہ وکیئ یھب دصر ا ے رنجی علض یک وتعس ےک احلظ ےس رگنان رقمر رک ونٹ

ںیہ

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

39

ااباخابتم اجمسل یک دصروں ےکامت ںیم علض رنجیدصر رنجی علض اس ارم یک رگناین رکںی ہک اےکن ﴾182﴿

ہ ک ک ےس وظنمری احلص رکںیرب

ن

سنجل

وتق لمکم وہاجںیئ اور اس یک دصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ااجزت ےس بسم رضورت یئن اجمسل اقمئ رک ﴾183﴿

ن

سنجل

یتکدصر رانم رنجی علض دصر

امتم اجمسل ےس لقتسم را ہط رںیھ اور رگناین رکںی ہک ان اجمسل ںیم اباقدعہ اکم وہراہ ےہ زینںیہ

ہ ک ک ےک اےسی اعمالمت ںیم دمد اور اعموتن رکںی یگ وج ان ےک ﴾184﴿

ن

سنجل

رپسد دصر انم رنجی علضدصر

ہ اامء اہلل ک ک یک ےئ

ن

سنجل

اجںیئ ےان ےک رفاضئ و اایتخرات رصف ایس دح کت وہں ے وج دصر

ف ےس اںیہن رپسد ےئ ےئگ ںیہرط

روادبدی ر دصر رنجی علض ڑے رہشوں یک رئامنیئ رک یتک ںیہ ان ےک اقمیم اعمالمت وک ان یک ﴾185﴿

ہ ک ک وکوھچ

ن

سنجل

اس ڑ دںی نکی ارگ وہ ہ یتھج ںیہ ہک ک ںی وکیئ یطلغ ای انانم ب ابت وہریہ ےہ وت دصر

روری االطع رکںییک

لنشین اسالہن اامتجع

ہ اامء اہلل ک ک اکاسالہن اامتجع ڈیہوکاریںیم دقعنم ﴾186﴿

ن

سنجل

یک اجےئ ہک امتم اجمسل یکوہاگسج ںیم وک شش

رگ ہ لنشین اسالہن اامتجع اک اایدہ ےس زایدہ ومشتیل وہاامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک وکیئ دیق ںیہن ز

احیسمل ادیہ اہلل اعتیل یک ااجزت ےس یہ وہ ےکس اگاقعند ۃفیلخا

ہ اامء اہلل اک ااقعند یھب وہاگ ﴾187﴿

ن

سنجل

اسالہن اامتجع ےک ومپ ر سلجم وشری

وہ وشری ےت ںیہ واحض رےہ ہک اامتجع ںیم رشتک ےئلیک ادعاد یک دیق ںیہن ےہ وج امندنئاگن رقمر ےئ اج ونٹ

ہ ک ک یک روادبدی ر ےہ ہک احالت ےک باط ق وہ ےنت ےئل وہےک

ن

سنجل

امندنئے قباط ےت ںیہ ای دصر

ریہ ںیہئال

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

40

علضاامتجع رنجی

ااجزت رنجیعلض یک امتم ربممات اک اامتجع اسل ںیم م از م اکی ابر دقعنم ایک اجےئآارگ احالت ﴾188﴿

ںی(د

اسالس

ہ اامء اہلل ک ک

ن

سنجل

اسالس سلجم اعہلم

ہ اامء اہلل ک ک اک اسالس رہ امہ م از م اکی ﴾189﴿

ن

سنجل

ابر دقعنم وہ سلجم اعہلم

اسالس سلجم اعہلم رنجی علض

سلجم اعہلم اک اسالس نی امہ ںیم م از م اکی ابر دقعنم وہاگ﴾190﴿

سلج وہقلح اجتاسالس سلجم اعہم

رہ امہ سلجم اعہلم اک اسالس م از م اکی ابر وہاگ ﴾191﴿

رتیتیب اسالس اجمسل و ہقلح اجت

کت ت نک وہ اکی ای اکی ےس زادئ اموہار اسالس دقعنم وہ اچںیئہ نج ںیم دپسچل یمیلعتاہجں ﴾192﴿

امنز زین رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب ےک ور رتیتیب رورگام ر ےھ اجںیئا م ےئلیکاراشد یک لیمع ںیم ایقم

زیوچو رک ےئلیک سج ںیم ربممات وکامنز اک اپدنب اک اکی اسالس رضور وہان اچےئہ ہلمرہ حطس ر اع ےئل ےک

یچ اجںیئوس

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

41

اراشد رضحت ۃفیلخ احیسمل الاعب

اخص ےنیہم ںیم اکی دہعف رہ ےتفہ ای رہ اتبس زایدہ ادیار رہ یتک ںیہ ارگ وہ نیع رورگام انبںیلںیمیظنتrsquorsquo

سلجم اعہلم اک اکی اسالس رقمر ےہشیمہ ےئلیکز ےک وموضع ر وغر رک ےئلیک ا ےھٹ لم رک اھٹی رکںی امن

ہ یھب امن ےئ سج اک وموضع وساےئ امنز ےک ھچک ہن وہاسوہاج

ن

سنجل

وہدخام یھب ز ر وغر رکریہدن

ہی ہلصیف رکںیل ینپ ہگج ہشیمہ ےئلیکوغر رکرےہ وہںااصنر یھب امنزوغر رکرےہ وہں ب اینپ ا رامنز

اہجں احالت ھٹی رک وغر رکان ےہاب مہ رہ ہنیہم ںیم م از م اکی رمہبت رضور اس وموضع ر ہک

ر رکںیل نی ےنیہم ںیم رقمر وہںو اہں دو ےنیہم ںیم اکی اسالس رقمںیہ ہک رہ ےنیہم ا ےھٹ ہن وہےتکس اےسی

ہک ںیمہ ا ر اس ر اقمئ رںیہ اس ر ربص داھکںیئرہ دہعف اجزئہ ای رکںیںیل رگم بج رقمر رکںیلرک

تل مہ رعہص ںیم انتک رادئہ اچنہپ ےہاس رعےص ںیم ےنت ےئن امنزی ےنبونتکں یک امنزوں یک اح اس

رتس یک ونتکں وک امنز ںیم فطل احلص رک ےک ذراعئ اتبےئ اور ان یک دمد یکد

ء( 1985ونرب8آہبطخ ہعمج

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)

42

• NO2 Urdu Constitution Peshlafzpdf (p3-5)
• NO 3 Urdu Constitutionpdf (p6-47)