II

Publikuar nga: Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH Prgatitur nga: Avokatura Ibrahimaga - Osmani - Tigani (I.O.T), Kontribuesit: Flakron Sylejmani, n emr t Projektit pr Reform Ligjore GIZ 2014 Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH dhe Avokatura Ibrahimaga Osmani Tigani (I.O.T) T gjitha t drejtat e rezervuara. Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH nuk e merr asnj prgjegjsi pr prmbajtjen e paraqitur dhe nuk sht prgjegjs pr aktualitetin, saktsin, plotsin ose kualitetin e informatave t paraqitura. Prandaj, t gjitha pretendimet pr dmin e shkaktuar nga prdorimi i informatave t paraqitura, duke prfshir edhe informatat q jan jo t plota ose t pasakta, do t refuzohen. Nuk lejohet shumzimi ose prdorimi i pjesve t publikimit si fotografit, etj. n publikimet tjera, pa lejen e veant t GIZ-it dhe autorve. Nse ndonj pjes ose shprehje individuale n tekst nuk sht e ligjshme ose e sakt, prmbajtja ose vlefshmria e pjesve tjera mbetet e pandikuar nga ky fakt. Mars 2014 Publikuar n Prishtin Hartimi dhe publikimi i prmbledhjes s ligjeve u mundsua nga Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, Projekti pr Reform Ligjore n Kosov, n emr t Ministris Federale Gjermane pr zhvillim ekonomik dhe bashkpunim (BMZ).

III

PARATHNIE Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, n emr t Ministris Federale Gjermane pr Bashkpunim dhe Zhvillim Ekonomik (BMZ), n bashkpunim me autort e ktij publikimi, duke synuar prmirsimin e gjendjes me literaturn ligjore n Kosov, ka knaqsin q t'ju ofroj Komentarin e Ligjit pr Familjen n Kosov. Nisur nga fakti se ka probleme t ndryshme rreth zbatimit t ligjeve n Kosov, t interpretimit t dispozitave- ndonjher edhe pr prmbajtjen e dispozitave t caktuara, sht par si m se e domosdoshme q nga ekspertt t bhet komentimi i ligjit dhe nxjerrja e kuptimit t duhur dhe t drejt. Komentari ofron sqarime dhe shtjellime t neneve t ligjit si dhe jep udhzime pr zbatimin e drejt dhe adekuat t tij, sipas teoris dhe praktiks vendore dhe ndrkombtar, duke mos ln anash edhe t arriturat juridike n kt drejtim. Gjithashtu, ky komentar do t ndihmoj profesionistt e fushs juridike n institucionet e Kosovs, q nga Ministria, Gjykatat, Prokurorit, Fakultetin juridik si dhe t gjith bashkpuntort profesional n kryerjen e detyrave t tyre gjat zbatimit dhe kuptimit t drejt t ktij ligji. Kjo do ti kontriboj krijimit t siguris juridike, mbrojtjes s interesave t palve n procedur si dhe ngritjen e besueshmris s qytetarve n institucionin e Drejtsis. Presim q Komentari t bhet nj mjet i mueshm pr komunitetin e profesionistve juridik, duke qen i pari i ktij lloji, madje edhe si nj kontribut i vlershm pr drejtsin n Kosov. GIZ - Projekti pr reformn ligjore n Kosov- falnderon autort e ktij komentari dhe personelin akademik, ekspertt juridik dhe bashkpuntort e tyre t cilt ndihmuan n kt pun, q ky publikim dhe t tjerat n t ardhmen do t jen t dobishme pr profesionistt e fushs s drejtsis, shkencat juridike, gjithashtu do t jen t dobishme edhe pr popullin e Kosovs n prgjithsi. Aktiviteti legjislativ n Kosov n vitet e fundit ka rezultuar me miratimin e ligjeve t shumta nga Parlamenti i Kosovs, si legjislacion primar, q kan pasur ndikim n shum fusha t jets son t prditshme. Vnia n dispozicion e legjislacionit primar sht nj nga parakushtet e vendosjes s sundimit t ligjit n Kosov. Pr m tepr, mungesa e literaturs juridike ka nxitur Projektin e GIZ-it pr Reform Juridike dhe t ndrmarr iniciativn pr prgatitjen e edicionit t par t prmbledhjes s ligjeve n vitin 2009 i cili u botua prfundimisht n vitin 2012. Prgjigjet e dhna n pyetsorin e shprndar pr komunitetin juridik treguan se rezultatet ishin shum pozitive. T gjith t anketuarit vlersuan punn e Projektit t GIZ-it pr Reform Juridike n botimin e prmbledhjeve t ligjeve. Prve ksaj, pr

IV

shkak t zhvillimit dinamik t legjislacionit, t anketuarit sugjeruan botimin e edicionit t ri t pakos s prditsuar t prmbledhjes s ligjeve. Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, n emr t Ministris Federale t Gjermanis pr Bashkpunim dhe Zhvillim Ekonomik (BMZ) n bashkpunim me Firmn Juridike Ibrahimaga - Osmani - Tigani (I.O.T), me knaqsi prezanton edicionin e dyt t Prmbledhjes s Ligjeve t Aplikueshme n Kosov me synim t prmirsimit t situats n fushn e botimeve juridike n Kosov dhe me qllim q komunitetit juridik ti sigurohen mjetet efektive t puns. N kt prmbledhje mund ti gjeni t gjitha ligjet me ndryshime dhe plotsime gjer n datn e botimit t prmbledhjes. Prdoruesit mund t shfrytzojn tekstin e ligjeve nga prmbledhja, si versione t aplikueshme pa pasur nevoj t krkojn gjetiu tekstet e ligjeve. Legjislacioni i prfshir n kt prmbledhje i referohet burimit origjinal t ligjit, titullit dhe numrit t ligjit si dhe dats s botimit n Gazetn Zyrtare t Republiks s Kosovs. Prmbledhja sht e ndar n katr fusha kryesore: E drejta Civile, Penale, Administrative dhe Komerciale - Administrative. Me qllim t lehtsis n gjetjen e tekstit prkats, secila fush sht e ndar n nnfusha t fushs prkatse. Ligjet jan prmbledhur n 7 libra t organizuara sipas fushave: Prmbledhja e ligjeve n fushn administrative ndahet n tri vllime, me kt prmbajtje: Vllimi I Legjislacioni: Interesat shtetrore, rendi publik dhe siguria, t drejtat e njeriut, statusi civil, mjedisi dhe ndrtimtaria; Vllimi II Legjislacioni: Kujdesi shndetsor, puna dhe shoqria, ekonomia dhe industria, administrata publike, drejtsia, pushteti lokal; Vllimi III Legjislacioni: Mediet dhe publikimi, punt e jashtme dhe humanitare, kultura dhe sporti, komunikimi, arsimi dhe shkenca, inspektoratet dhe konventat ndrkombtare. Prmbledhja e ligjeve n fushn civile ka nj vllim me kt prmbajtje: E drejta civile sistemike, ligjet procedurale dhe ligjet e procedurs jokontestimore. Prmbledhja e ligjeve penale ka nj vllim me kt prmbajtje: ligjet materiale dhe procedurale. Prmbledhja e ligjeve ekonomike sht e ndar n dy vllime:

V

Vllimi I Legjislacioni: Sektori i tregtis dhe industris, kompanit, privatizimi, koncesionet dhe format tjera t investimit, sektori i pronsis industriale, aktivitetet n fushn e botimeve, bujqsia, blegtoria, ujrat, pylltaria, peshkataria, bletaria dhe gjuetia; Vllimi II Legjislacioni: Sektori i energjis dhe minierave, sektori i bankave dhe financave, legjislacioni pr tatime dhe dogana, marrveshjet ndrkombtare pr zhvillim ekonomik, financat publike dhe auditimi. Kto prmbledhje jan n dispozicion n versionin e shtypur n gjuhn shqipe, kurse versionet n anglisht dhe n serbisht jan n dispozicion n CD-ROM. GIZ Projekti pr Reform Juridike n Kosov falnderon Firmn Juridike Ibrahimaga - Osmani -Tigani dhe t gjith bashkpuntort e tyre t cilt ndihmuan n realizimin e ksaj pune, me shpres se ky botim dhe botimet e ardhshme t prmbledhjeve do ti ndihmojn profesionistve n fushn juridike n shfrytzimin e ligjeve t aplikueshme (n fushat e tyre prkatse), dhe do tua lehtsojn qytetarve gjetjen e ligjeve q u interesojn. Volkmar Theobald Menaxher i projektit Projekti pr Reform Juridike - GIZ Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH

VI

VII

PRMBAJTJA LIGJET CIVILE SISTEMORE

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve ....................................................3 Ligji Nr. 03/L-154 pr pronsin dhe t drejtat tjera sendore ................................265 Ligji Nr. 2004/32 Ligji pr familjen i Kosovs......................................................341 Ligji Nr. 2004/26 Ligji pr trashgimin i Kosovs...............................................429 Ligji Nr. 03/L-212 i puns......................................................................................467 Ligji Nr. 04/L-065 pr t drejtat e autorit dhe t drejtat e prafrta .......................500 Ligji Nr. 02/L-65 Ligji civil kundr shpifjes dhe fyerjes .......................................562 Ligji Nr. 04/L-061 pr shitjen e banesave pr t cilat ekziston e drejta banesore ........ 571 Ligji Nr. 04/L-134 pr ndrtesat e banimit n bashkpronsi....................................... 581 Ligji Nr. 03/L-091 pr shfrytzimin, administrimin dhe mirmbajtjen e ndrtess n bashkpronsi.......................................................................................... 605

LIGJET PROCEDURALE Ligji Nr. 03/L-006 pr procedurn kontestimore ...................................................619 Ligji Nr. 04/L-118 pr ndryshimin dhe plotsimin e ligjit Nr. 03/L-006 pr procedurn kontestimore ..................................................................................755 Ligji Nr. 04/L-139 pr procedurn prmbarimore .................................................760 Ligji Nr. 04/L-033 pr Dhomn e Posame t Gjykats Supreme t Kosovs pr shtjet n lidhje me Agjencin Kosovare t Privatizimit................................895 Ligji Nr. 04/L-115 pr ndryshimin dhe plotsimin e ligjeve q kan t bjn me prfundimin e mbikqyrjes ndrkombtare t pavarsis s Kosovs .............949 Ligji Nr. 02/L-75 Ligji pr arbitrazhin...................................................................961 Ligji Nr. 03/L-238 pr aspektet civile t rrmbimit ndrkombtar t fmijs........977

LIGJET JOKONTESTIMORE Ligji Nr. 03/L-007 pr procedurn jokontestimore ................................................987 Ligji Nr. 03/L-057 pr ndrmjetsim ...................................................................1052 Ligji Nr. 03/L-010 pr noterin............................................................................1061 Ligji Nr. 04/L-002 pr ndryshimin dhe plotsimin e ligjit nr. 03/L-010 pr noterin...........................................................................................................1097 Ligji Nr. 03/L-139 pr shpronsimin e prons s paluajtshme.............................1099 Ligji Nr. 04/L-115 pr ndryshimin dhe plotsimin e ligjeve q kan t bjn me prfundimin e mbikqyrjes ndrkombtare t pavarsis s Kosovs ...........1136 Ligji Nr. 03/L-205 pr ndryshimin dhe plotsimin e ligjit nr. 03/L-139 pr shpronsimin e prons s paluajtshme ...........................................................1148 Ligji Nr. 03/L-139 pr shpronsimin e prons s paluajtshme me ndryshimet dhe plotsimet e bra me ligjin nr. 03/L-205 t dats 28 tetor 2010 ....................1153 Ligji Nr. 04/L-023 pr persona t zhdukur...........................................................1191

VIII

LIGJET CIVILE SISTEMORE

1

2

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

3

LIGJI Nr. 04/L-077 PR MARRDHNIET E DETYRIMEVE

Prmbajtja Libri 1: Dispozita t prgjithshme.................................................................................................................. 6

Pjesa I: Parimet themelore ....................................................................................................................... 6 Pjesa II: Krijimi i detyrimeve .................................................................................................................. 9

Kreu 1: Kontrata ............................................................................................................................... 9 Kreu 2: Shkaktimi i dmit ............................................................................................................... 39 Kreu 3: Pasurimi pa baz ................................................................................................................ 53 Kreu 4: Gjerimi i punve t huaja pa porosi.................................................................................... 55 Kreu 5: Shprehja e njanshme e vullnetit ........................................................................................ 57

Pjesa III: Efektet e detyrimeve............................................................................................................... 65 Kreu 1: T drejtat e kreditorit dhe detyrimet e debitorit .................................................................. 65 Kreu 2: T drejtat e kreditorit n raste t veanta............................................................................ 71

Pjesa IV: Shuarja e detyrimeve.............................................................................................................. 72 Kreu 1: Rregullat e prgjithshme .................................................................................................... 72 Kreu 2: Prmbushja......................................................................................................................... 73 Kreu 3: Mnyrat tjera t shuarjes s detyrimit................................................................................. 82 Kreu 4: Parashkrimi ........................................................................................................................ 88

Pjesa V: Llojet e ndryshme t detyrimeve ............................................................................................. 95 Kreu 1: Detyrimet monetare............................................................................................................ 95 Kreu 2: Detyrimet me disa objekte.................................................................................................. 98 Kreu 3: Detyrimet me disa debitor ose kreditor......................................................................... 100

Pjesa VI: Ndrrimi i kreditorit ose i debitorit ...................................................................................... 105 Kreu 1: Cedimi i krkess me kontrat ......................................................................................... 105 Kreu 2: Ndrrimi i debitorit .......................................................................................................... 108

Libri 2: Marrdhniet e veanta t detyrimeve kontraktuese...................................................................... 110 Pjesa I: Kontrata pr shitjen................................................................................................................. 110

Kreu 1: Dispozita t prgjithshme................................................................................................. 110 Kreu 2: Pjest prbrse t kontrats s shitjes ............................................................................. 111 Kreu 3: Detyrimet e shitsit .......................................................................................................... 113 Kreu 4: Detyrimet e blersit .......................................................................................................... 124 Kreu 5: Detyrimi i ruajtjes s sendit pr llogari t bashkkontraktuesit ........................................ 125 Kreu 6: Shprblimi i dmit n rast t zgjidhjes s kontrats.......................................................... 126 Kreu 7: Rastet e veanta t kontrats pr shitje............................................................................. 127

Pjesa II: Kontrata pr kmbimin .......................................................................................................... 133 Pjesa III: Kontrata pr dhuratn........................................................................................................... 133

Kreu 1: Prkufizim i prgjithshm ................................................................................................ 133 Kreu 2: Forma............................................................................................................................... 134 Kreu 3: Revokimi i kontrats s dhurats...................................................................................... 134 Kreu 4: Dhurata n rast t vdekjes ................................................................................................ 135

Pjesa IV: Kontrata pr dorzimin dhe ndarjen e pasuris (kontrata e dorzimit) ................................. 136 Pjesa V: Kontrata pr mbajtjen e prjetshme....................................................................................... 138 Pjesa VI: Kontrata pr huan ............................................................................................................... 140

Kreu 1: Dispozita t prgjithshme................................................................................................. 140 Kreu 2: Detyrimet e huadhnsit................................................................................................... 141 Kreu 3: Detyrimet e huamarrsit ................................................................................................... 141 Kreu 4: Huaja me destinim............................................................................................................ 142

Pjesa VII: Kontrata pr hua prdorjen ................................................................................................. 142

Ligjet civile

4

Kreu 1: Dispozitat e prgjithshme................................................................................................. 142 Kreu 2: Detyrimet e huaprdormarrsit......................................................................................... 143 Kreu 3: Detyrimet e huaprdordhnsit ........................................................................................ 144

Pjesa VIII: Konrata pr qiran ............................................................................................................. 144 Kreu 1: Dispozita t prgjithshme................................................................................................. 144 Kreu 2: Detyrimet e qiradhnsit .................................................................................................. 144 Kreu 3: Detyrimet e qiramarrsit................................................................................................... 147 Kreu 4: Tjetrsimi i sendit t marr me qira.................................................................................. 149 Kreu 5: Shuarja e qiras ................................................................................................................ 150

Pjesa IX: Kontrata pr veprn.............................................................................................................. 151 Kreu 1: Dispozita t prgjithshme................................................................................................. 151 Kreu 2: Mbikqyrja....................................................................................................................... 152 Kreu 3: Lidhja e kontrats me an t ankandit .............................................................................. 152 Kreu 4: Detyrimet e kryersit........................................................................................................ 152 Kreu 5: Prgjegjsia pr t metat .................................................................................................. 154 Kreu 6: Detyrimet e porositsit ..................................................................................................... 156 Kreu 7: Rreziku............................................................................................................................. 157 Kreu 8: E drejta e pengut .............................................................................................................. 157 Kreu 9: Shuarja e kontrats ........................................................................................................... 158

Pjesa X: Kontrata pr ndrtimin .......................................................................................................... 158 Kreu 1: Dispozita t prgjithshme................................................................................................. 158 Kreu 2: Kontrata pr ndrtimin me dispozit t veant ............................................................... 161 Kreu 3: Prgjegjsia pr t metat .................................................................................................. 161 Kreu 4: Prgjegjsia e kryersit dhe e projektuesit pr soliditetin e godins................................. 161

Pjesa XI: Kontrata pr transportin ....................................................................................................... 163 Kreu 1: Dispozita t prgjithshme................................................................................................. 163 Kreu 2: Kontrata pr transportin e sendeve ................................................................................... 164 Kreu 3: Kontrata pr transportin e personave................................................................................ 172

Pjesa XII: Kontrata pr licencn .......................................................................................................... 173 Kreu 1: Dispozitat e prgjithshme................................................................................................. 173 Kreu 2: Detyrimet e dhnsit t licencs ....................................................................................... 174 Kreu 3: Detyrimet e fituesit t licencs ......................................................................................... 175 Kreu 4: Nnlicenca........................................................................................................................ 176 Kreu 5: Shuarja e kontrats ........................................................................................................... 177

Pjesa XIII: Kontrata pr depozitn ...................................................................................................... 178 Kreu 1: Pr depozitn n prgjithsi ............................................................................................. 178 Kreu 2: Depozita hoteliere ............................................................................................................ 180

Pjesa XIV: Kontrata pr magazinimin ................................................................................................. 182 Kreu 1: Dispozitat e prgjithshme................................................................................................. 182 Kreu 2: Fletmagazinimi............................................................................................................... 184

Pjesa XV: Kontrata pr urdhrin.......................................................................................................... 187 Kreu 1: Dispozitat e prgjithshme................................................................................................. 187 Kreu 2: Detyrimet e dekretmarrsit............................................................................................... 187 Kreu 3: Detyrimet e dekretdhnsit............................................................................................... 189 Kreu 4: Shuarja e dekretit ............................................................................................................. 190

Pjesa XVI: Kontrata pr komisionin.................................................................................................... 191 Kreu 1: Dispozitat e prgjithshme................................................................................................. 191 Kreu 2: Detyrimet e komisionarit.................................................................................................. 193 Kreu 3: Detyrimet e komitentit ..................................................................................................... 194 Kreu 4: E drejta e pengut .............................................................................................................. 195 Kreu 5: Marrdhniet me persona t tret ..................................................................................... 195

Pjesa XVII: Kontrata pr prfaqsimin tregtar .................................................................................... 196 Kreu 1: Dispozita te pergjithshme................................................................................................. 196 Kreu 2: Detyrimet e prfaqsuesit tregtar...................................................................................... 197 Kreu 3: Detyrimet e urdhrdhnsit .............................................................................................. 199 Kreu 4: E drejta e pengut .............................................................................................................. 202 Kreu 5: Shuarja e kontrats ........................................................................................................... 202

Pjesa XVIII: Kontrata pr ndrmjetsim.............................................................................................. 205

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

5

Kreu 1: Dispozitat e prgjithshme................................................................................................. 205 Kreu 2: Detyrimet e ndrmjetsuesit ............................................................................................. 206 Kreu 3: Detyrimet e urdhrdhnsit .............................................................................................. 207

Pjesa XIX: Kontrata pr shpeditimin (drgimi) ................................................................................... 208 Kreu 1: Dispozita t prgjithshme................................................................................................. 208 Kreu 2: Detyrimet e shpedituesit................................................................................................... 209 Kreu 3: Detyrimet e urdhrdhnsit .............................................................................................. 211 Kreu 4: Rastet e veanta t shpeditimit ......................................................................................... 212 Kreu 5: E drejta e pengut e shpedituesit ........................................................................................ 212

Pjesa XX: Kontrata pr kontrollin e mallrave dhe t shrbimeve ........................................................ 213 Pjesa XXI: Kontrata pr organizimin e udhtimit (aranzhmanet turistike) .......................................... 215

Kreu 1: Rregullat e prgjithshme .................................................................................................. 215 Kreu 2: Detyrimet e organizatorit t udhtimit.............................................................................. 216 Kreu 3: Detyrimet e udhtarit........................................................................................................ 218 Kreu 4: T drejtat dhe detyrimet e veanta t palve kontraktuese .......................................................... 219

Pjesa XXII: Kontrata ndrmjetsuese pr udhtimin ........................................................................... 221 Pjesa XXIII: Kontrata pr angazhimin e kapaciteteve t hotelieris (kontrata pr alotmanin)............. 222

Kreu 1: Dispozita t prgjithshme................................................................................................. 222 Kreu 2: Detyrimet e agjencis turistike ......................................................................................... 222 Kreu 3: Detyrimet e hotelierit ....................................................................................................... 223 Kreu 4: E drejta e agjencis turistike pr t hequr dor nga kontrata ............................................ 224

Pjesa XXIV: Kontrata pr sigurimin.................................................................................................... 225 Kreu 1: Dispozitat e prbashkta pr sigurimin e pasuris dhe sigurimin e personave ................. 225 Kreu 2: Sigurimi i pasuris ........................................................................................................... 233 Kreu 3: Sigurimi i personave ........................................................................................................ 239

Pjesa XXV: Kontrata pr ortakrin .................................................................................................... 246 Pjesa XXVI: Bashksia........................................................................................................................ 250 Pjesa XXVII: Kontrata pr dorzanin ................................................................................................ 252

Kreu 1: Dispozita t prgjithshme................................................................................................. 252 Kreu 2: Raportet e kreditorit dhe t dorzansit ............................................................................ 254 Kreu 3: Raportet e dorzansit dhe t debitorit ............................................................................. 256 Kreu 4: Regresi i paguesit ndaj dorzanve t tjer ........................................................................ 257 Kreu 5: Parashkrimi ...................................................................................................................... 257

Pjesa XXVIII: Kontrata pr drgimin (asignacioni) ............................................................................ 257 Kreu 1: Nocioni i kontrats ........................................................................................................... 257 Kreu 2: Marrdhniet midis drguesit dhe t drguarit ................................................................. 258 Kreu 3: Marrdhnia midis asignatarit dhe asignatit ..................................................................... 259 Kreu 4: Marrdhniet e asignatit dhe t asignatarit ....................................................................... 260 Kreu 5: Vdekja dhe privimi i aftsis pr t vepruar ..................................................................... 260 Kreu 6: Asignacioni n form t letrs n prursin ....................................................................... 260 Kreu 7: Asignacioni n form t letrs sipas urdhrit.................................................................... 261

Pjesa XXIX: Ujdia............................................................................................................................... 261 Pjesa XXX: Dispozitat kalimtare dhe prfundimtare........................................................................... 263

Ligjet civile

6

Kuvendi i Republiks s Kosovs; N baz t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, Miraton

LIGJ PR MARRDHNIET E DETYRIMEVE

LIBRI 1 DISPOZITA T PRGJITHSHME

PJESA I

PARIMET THEMELORE

Neni 1 Fush veprimtaria e ligjit

1. Ky ligj prmban parimet themelore dhe rregullat e prgjithshme pr t gjitha

marrdhniet e detyrimeve. 2. Dispozitat e ktij ligji zbatohen ndaj marrdhnieve t detyrimeve t rregulluara me

akte t tjera ligjore n lidhje me shtjet q nuk rregullohen n kto akte.

Neni 2 Autonomia e vullnetit

1. Pjesmarrsit n marrdhniet e detyrimeve jan t lir, q n pajtim me dispozitat

urdhruese, t rendit publik dhe t dokeve t mira, t`i rregullojn marrdhniet e veta sipas vullnetit t tyre.

2. Pjesmarrsit mund t`i rregullojn marrdhniet e tyre t detyrimeve ndryshe nga ajo q sht parapar me kt ligj, pr derisa nuk rezulton dika tjetr nga dispozitat e ktij ligji ose t kuptimit dhe qllimit t tyre.

Neni 3

Barazia e pjesmarrsve n marrdhniet e detyrimeve Pjesmarrsit n marrdhniet e detyrimeve jan t barabart.

Neni 4 Parimi i ndrgjegjshmris dhe ndershmris

1. N krijimin e marrdhnieve t detyrimeve dhe n ushtrimin e t drejtave dhe

prmbushjen e detyrimeve q rrjedhin nga kto marrdhnie, pjesmarrsit duhet t'i prmbahen parimit t ndrgjegjshmris dhe ndershmris.

2. Pjesmarrsit n marrdhniet e detyrimeve duhet t veprojn n pajtim me doket e mira afariste n marrdhniet e tyre. Pjesmarrsit nuk munden t prjashtojn ose kufizojn kt detyrim.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

7

Neni 5 Kujdesi

1. N prmbushjen e detyrimeve t tyre, pjesmarrsit n marrdhniet e detyrimeve

detyrohen t veprojn me kujdesin q krkohet n qarkullimin juridik t llojit prkats t marrdhnies s detyrimit (kujdesi i nj ekonomisti t mir ose kujdesi i nj shtpiaku t mir).

2. N prmbushjen e detyrimeve t tyre nga veprimtarit profesionale, pjesmarrsit n marrdhniet e tyre t detyrimeve duhet t veprojn me kujdes t lart, sipas rregullave dhe zakonit t profesionit (kujdesi i nj eksperti t mir).

Neni 6

Ndalimi i keqprdorimit t t drejtave 1. T drejtat q rrjedhin nga marrdhniet e detyrimeve duhet t ushtrohen n pajtim

me parimet themelore t ktij ligji dhe qllimin e tyre. 2. Gjat ushtrimit t t drejtave t tyre, pjesmarrsit n nj marrdhnie detyrimi

duhet t prmbahen nga veprimi q do t mund t vshtirsonte kryerjen e detyrimeve t pjesmarrsve t tjer.

3. do veprim prmes t cilit bartsi i nj t drejte vepron me qllimin e vetm ose t qart t dmtimit t tjetrit konsiderohet keqprdorim i t drejts.

Neni 7

Parimi i ekuivalencs s prestimeve 1. N krijimin e kontratave me shprblim, pjesmarrsit nisen nga parimi i vlers s

barabart t dhnieve reciproke. 2. Me ligj prcaktohet se n cilat raste prishja e ktij parimi krijon pasoja juridike.

Neni 8 Detyrat e prmbushjes s detyrimeve

1. Pjesmarrsit n marrdhnien e detyrimit kan pr detyr ta prmbushin detyrimin

e vet dhe jan prgjegjs pr prmbushjen e t njjtit. 2. Detyrimi mund t shuhet vetm me pajtimin e vullneteve t pjesmarrsve n

marrdhnien e detyrimeve ose n baz t ligjit.

Neni 9 Ndalimi i shkaktimit t dmit

Secili person ka pr detyr t prmbahet nga veprimi q mund t'i shkaktoj dm tjetrit.

Neni 10 Zgjidhja e konflikteve n mnyr paqsore

Pjesmarrsit e marrdhnies s detyrimit do t prpiqen q kontestet t'i zgjidhin me an t negocimit, t ndrmjetsimit apo n ndonj mnyr tjetr me pajtimin e pjesmarrsve.

Ligjet civile

8

Neni 11 Doket afariste, uzansat dhe praktika

Doket afariste, uzansat dhe praktika e krijuar ndrmjet palve duhet t merret n konsiderat n vlersimin e sjelljes s krkuar dhe efekteve t saj n marrdhniet e detyrimeve t subjekteve afarist.

Neni 12 Kontratat komerciale

1. Dispozitat e ktij ligji zbatohen pr t gjitha llojeve t kontratave, prve nse me

ligj prcaktohet ndryshe. 2. Kontratat komerciale jan kontrata t lidhura nga subjektet komerciale ndrmjet

tyre. 3. Entitetet afariste t prcaktuara me ligj, si dhe personat e tjer juridike q kryejn

veprimtari fitimprurse konsiderohen subjekte afariste n kuptimin e ktij ligji. 4. Personat e tjer juridike konsiderohen subjekte komerciale n kuptimin e ktij ligji

kur n pajtim me dispozitat ligjore, her pas here ose gjat veprimtarive t tyre parsore, prfshihen n veprimtari fitimprurse, n rast se shtja ka t bj me nj kontrat n lidhje me kto veprimtari fitimprurse.

Neni 13

Punt e tjera juridike Kuptimi i dispozitave t ktij ligji n lidhje me kontratat prshtatshmrisht aplikohet edhe ndaj punve t tjera juridike.

Neni 14 Zbatimi analog i ligjit

Pr marrdhniet pr t cilat ky ligj nuk prmban ndonj dispozit zbatohen prshtatshmrisht dispozitat pr marrdhnie juridike t ngjashme, e n munges t dispozitave t tilla zbatohen parimet t cilat burojn nga bazat e rendit juridik dhe doket e mira.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

9

PJESA II KRIJIMI I DETYRIMEVE

KREU 1

KONTRATA

NNKREU 1 LIDHJA E KONTRATS

I. PAJTIMI I VULLNETIT

Neni 15

Lidhja e kontrats Kontrata sht e lidhur kur palt kontraktuese jan marr vesh pr elementet thelbsore t kontrats.

Neni 16 Mosmarrveshja

Kur palt besojn se jan pajtuar, kurse midis tyre ekziston mosmarrveshja rreth elementeve thelbsore t kontrats, kontrata nuk do t konsiderohet e lidhur.

Neni 17 Lidhja e detyrueshme dhe prmbajtja e detyrueshme e kontrats

1. Kushdo q sipas ligjit sht i detyruar t lidh kontrat, personi i interesuar mund t

krkoj q nj kontrat e till t lidhet pa shtyrje. 2. Dispozitat ligjore, me t cilat caktohet pjesrisht apo trsisht prmbajtja e

detyrueshme e kontrats jan pjes prbrse e ktyre kontratave, kshtu q i plotsojn ato, ose hyjn n vend t dispozitave kontraktuese q nuk jan n prputhje me to.

Neni 18

Shprehja e vullnetit 1. Vullneti pr ta lidhur kontratn mund t shprehet me fjal, me shenja t rndomta

ose me ndonj sjellje tjetr nga e cila mund t konkludohet me siguri pr ekzistimin e tij.

2. Shprehja e vullnetit duhet t bhet lirisht dhe seriozisht.

Neni 19 Plqimi

1. Kur pr lidhjen e ndonj kontrate nevojitet aprovimi i personit t tret, ky plqim

mund t jepet para lidhjes s kontrats, si leje, apo, pas lidhjes s saj, si aprovim, po qe se me ligj nuk sht parashikuar di tjetr.

Ligjet civile

10

2. Leja, prkatsisht aprovimi duhet t jepet n formn e parashikuar pr kontrata, pr lidhjen e t cilave jepen.

Neni 20

Negociatat 1. Negociatat q i paraprijn lidhjes s kontrats nuk detyrojn dhe secila pal mund

t`i ndrpret kurdo q t dshiroj. 2. Pala q ka zhvilluar negociata pa pasur qllim q t lidh kontrat, mban prgjegjsi

pr dmin e shkaktuar gjat zhvillimit t negociatave. 3. Prgjegjsi pr dmin mban edhe pala q i ka zhvilluar negociata me qllim q t

lidh kontrat, e pastaj heq dor nga ky qllim, pa ndonj shkak t bazuar dhe n kt mnyr i shkakton dm pals tjetr.

4. N qoft se nuk merren vesh ndryshe, secila pal bart shpenzimet e veta rreth prgatitjes pr lidhjen e kontrats, kurse shpenzimet e prbashkta i bartin n pjes t barabarta.

Neni 21

Koha dhe vendi i lidhjes s kontrats 1. Kontrata sht e lidhur n astin kur ofertuesi merr deklaratn e t ofertuarit se e

pranon ofertn. 2. Konsiderohet se kontrata sht e lidhur n vendin ku ofertuesi e ka pasur selin e tij,

prkatsisht vendbanimin n astin kur e ka br ofertn.

Neni 22 Oferta

1. Oferta sht propozim pr lidhjen e kontrats q i bhet personit t caktuar dhe

prmban t gjitha elementet thelbsore t kontrats, kshtu q me pranimin e saj do t mund t lidhej kontrata.

2. Kontrata konsiderohet e lidhur, nse palt kontraktuese e ln pr m von marrveshjen pr elementet sekondare, me kusht q palt jan pajtuar pr elementet thelbsore t kontrats. Nse palt nuk mund t merren vesh pr elementet dytsore, ato do t caktohen nga gjykata duke pasur parasysh negociatat paraprake, praktikn e krijuar ndrmjet kontraktuesve dhe doket.

3. Propozimi pr lidhjen e kontrats q i bhet nj numri t pacaktuar personash, i cili prmban elementet thelbsore t kontrats, i destinuar pr lidhjen e saj, vlen si ofert, n qoft se nuk rrjedh ndryshe nga rrethanat e rastit ose nga doket.

Neni 23

Ekspozimi i mallit Ekspozimi i mallit me shnimin e mimit konsiderohet si ofert, n qoft se nuk rrjedh ndryshe nga rrethanat e rastit ose nga doket.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

11

Neni 24 Drgimi i katalogjeve dhe i shpalljeve

1. Drgimi i katalogve, i mimoreve, tarifave dhe i njoftimeve t tjera, si dhe

shpalljet e bra me an t shtypit, trakteve, radios, televizionit ose n ndonj mnyr tjetr, nuk prbjn ofert pr lidhjen e kontrats, por vetm ftes q t bhet oferta nn kushtet e shpallura.

2. Megjithat, drguesi i ftesave t tilla do t prgjigjet pr dmin, t cilin do ta psonte ofertuesi, po qe se drguesi pa ndonj shkak t arsyeshm nuk e ka pranuar ofertn e ofertuesit.

Neni 25

Efekti i oferts dhe i revokimit 1. Ofertuesi sht i lidhur me ofertn, prve nse ofertuesi detyrimin e vet pr ta

mbajtur ofertn e ka prjashtuar, apo n qoft se ky prjashtim rrjedh nga rrethanat e rastit.

2. Oferta mund t revokohet vetm n qoft se i ofertuari e ka marr revokimin prpara marrjes s oferts, apo njkohsisht me t.

Neni 26

Oferta Detyruese 1. Oferta n t ciln sht caktuar afati pr pranimin e saj, e detyron ofertuesin deri n

skadimin e ktij afati. 2. N qoft se ofertuesi n letr ose n telegram e ka caktuar afatin e pranimit, do t

konsiderohet se ky afat ka filluar t rrjedh q nga data e shnuar n letr, ose n rast se nuk ka dat t shnuar n letr, nga data e shnuar n zarf, prkatsisht q nga dita kur sht dorzuar telegrami n post. Afati pr pranim i caktuar nga ofertuesi me telefon, teleks ose ndonj mjet tjetr t drejtprdrejt t komunikimit fillon t rrjedh n momentin kur i ofertuari e merr ofertn.

3. Oferta e br personit n munges, n t ciln nuk sht caktuar afati i pranimit, detyron ofertuesin pr kohn q nevojitet rregullisht q oferta t`i arrij t ofertuarit, q ky ta shqyrtoj at, t vendos pr te dhe q prgjigjja pr pranimin t arrij ofertuesit.

4. Oferta q i bhet personit t pranishm (oferta e drejtprdrejt) n t ciln asnj afat kohor pr pranim nuk sht caktuar, konsiderohet e refuzuar n rast se nuk sht pranuar menjher, prve nse nga rrethanat del se t oferetuarit i takon nj koh pr t shqyrtuar ofertn.

5. Oferta e br me telefon, ose drejtprdrejt me an t radio-ndrlidhjes si dhe me mjete t komunikimit drejtprdrejt, konsiderohet si ofert e br personit t pranishm.

6. N rast se afati kohor i caktuar pr pranim nuk ka mbaruar ende, oferta pushon s qenuri e vlefshme kur ofertuesi pranon deklaratn pr refuzimin e saj.

Ligjet civile

12

Neni 27 Forma e oferts

1. Oferta e kontrats pr lidhjen e s cils ligji krkon form t veant e detyron

ofertuesin vetm po qe se sht br n kt form. 2. E njjta vlen edhe pr pranimin e oferts.

Neni 28 Pranimi i oferts

1. Oferta sht e pranuar kur ofertuesi e merr deklaratn e t ofertuarit se e pranon

ofertn. 2. Oferta sht e pranuar edhe ather kur i ofertuari e drgon sendin ose e paguan

mimin, si dhe kur bn ndonj veprim tjetr i cili n baz t oferts, praktiks s vrtetuar midis palve t interesuara ose dokeve mund t konsiderohet si deklarat pr pranimin.

3. Pranimi mund t revokohet, n qoft se ofertuesi e merr deklaratn pr revokimin prpara deklarats pr pranimin ose njkohsisht me t.

Neni 29

Pranimi i oferts me propozimin pr ndryshim 1. N rast se prgjigjja ndaj oferts shpreh pranim, por njkohsisht propozon q ajo

diku t ndryshohet ose t plotsohet, konsiderohet se i ofertuari e ka refuzuar ofertn dhe i ka br nj ofert tjetr ofertuesit t mparshm.

2. Prgjigjja ndaj oferts q shpreh pranim, por njkohsisht prmban shtesa ose ndryshime q nuk e ndryshojn thelbsisht ofertn nnkupton pranim, prve nse ofertuesi kundrshton menjher. N rast se ofertuesi nuk vepron, kontrata lidhet n prputhje me prmbajtjen e oferts me ndryshimet e theksuara n deklaratn e pranimit.

3. Shtesat ose ndryshimet q lidhen me mimin ose pagesat pr cilsin dhe sasin e mallrave, vendin dhe kohn e dorzimit, nivelin e detyrimeve t njrs pal n krahasim me tjetrn ose zgjidhjen e kontesteve konsiderohen ndryshim thelbsor i oferts.

Neni 30

Heshtja e t ofertuarit 1. Heshtja e t ofertuarit nuk do t thot pranim i oferts. 2. Nuk ka efekt dispozita n ofert se me heshtje t t ofertuarit ose ndonj lshim

tjetr i tij (p.sh. n qoft se nuk e refuzon ofertn brenda afatit t caktuar, apo n qoft se sendin e drguar pr t cilin i ofrohet kontrata nuk e kthen brenda afatit t caktuar etj.) do t konsiderohet si pranim.

3. Megjithat, kur i ofertuari ndodhet n lidhje t vazhdueshme afariste me ofertuesin lidhur me mallin e caktuar, konsiderohet se e ka pranuar ofertn q ka t bj me mallin e till, n qoft se nuk e ka refuzuar menjher ose brenda afatit q i sht ln.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

13

4. Po kshtu, personi q i sht ofruar tjetrit q t zbatoj urdhrat e tij pr kryerjen e punve t caktuara, si dhe personi n veprimtarin afariste t t cilit hyn ushtrimi i urdhrave t tilla, ka pr detyr ta zbatoj urdhrin e marr n qoft se nuk e ka refuzuar menjher.

5. N qoft se n rastin nga paragrafi paraprak, oferta, prkatsisht urdhri nuk sht refuzuar, konsiderohet se kontrata sht lidhur n astin kur oferta, prkatsisht urdhri i ka arritur t ofertuarit.

Neni 31

Pranimi i vonuar dhe drgimi i vonuar i deklarats s pranimit 1. Pranimi i oferts q bhet me vones konsiderohet si ofert e re nga i ofertuari,

prve nse ofertuesi e njofton menjher t ofertuarin se kontrata sht lidhur n pajtim me ofertn e par.

2. N rast se sht e qart nga dokumenti q prmban pranimin e vonuar se sht drguar n rrethana t tilla q ofertuesi do ta kishte pranuar at n koh po qe se do t ishte transferuar n mnyr t rregullt, kontrata do t konsiderohet e lidhur, prve nse ofertuesi e njofton menjher t ofertuarin se oferta nuk konsiderohet detyruese pr shkak t voness.

Neni 32

Vdekja ose paaftsia e njrs pal Oferta nuk e humb efektin, n qoft se vdekja ose paaftsia e njrs pal sht shkaktuar prpara pranimit t saj, prve nse e kundrta del nga qllimi i palve, nga doket ose nga natyra e puns.

Neni 33 Parakontrata

1. Parakontrata sht kontrat me t ciln merret prsipr detyrimi q m von t

lidhet kontrata tjetr kryesore. 2. Dispozitat mbi formn e kontrats kryesore vlejn edhe pr parakontratn, n qoft

se forma e parashikuar sht kusht i vlefshmris s kontrats. 3. Parakontrata detyron, n qoft se i prmban elementet thelbsore t kontrats

kryesore. 4. Me krkesn e pals s interesuar, gjykata do ta urdhroj paln tjetr q refuzon

lidhjen e kontrats kryesore ta bj kt brenda afatit t cilin do t`ia caktoj. 5. Lidhja e kontrats kryesore mund t krkohet brenda afatit prej gjasht (6) muajsh

nga skadimi i afatit t parashikuar pr lidhjen e saj, e n qoft se ky afat nuk sht parashikuar, ather prej dits kur sipas natyrs s puns dhe rrethanave konkrete, kontrata sht dashur t lidhet.

6. Parakontrata nuk detyron n qoft se rrethanat, prej lidhjes s saj kan ndryshuar aq sa q nuk do t lidhej fare po t ekzistonin rrethanat e tilla n at koh.

Ligjet civile

14

II. OBJEKTI

Neni 34 Objekti i detyrimit kontraktues

1. Detyrimi kontraktues mund t prbhet nga dhnia, veprimi, mosveprimi ose

durimi. 2. Detyrimi duhet t jet i mundshm, i lejueshm, i caktuar prkatsisht i caktueshm.

Neni 35 Kontrata nule

Kur objekti i detyrimit sht i pamundur, i palejueshm, i pacaktuar ose i cili nuk mund t caktohet, kontrata sht absolutisht e pavlefshme.

Neni 36 Kushti shtyrs

Kontrata e lidhur nn kushtin shtyrs, ose me afat sht e vlefshme n qoft se objekti i detyrimit i cili n fillim ishte i pamundur sht br i mundur para realizimit t kushteve apo skadimit t afatit.

Neni 37 Kur objekti i detyrimit sht i palejueshm

Objekti i detyrimit sht i palejueshm, n qoft se sht n kundrshtim me dispozitat e rendit publik, dispozitat tjera urdhruese dhe moralin e shoqris.

Neni 38 Kur objekti sht i caktueshm

1. Objekti i detyrimit sht i caktueshm n qoft se kontrata prmban t dhnat me

ndihmn e t cilave mund t caktohet objekti, apo nse palt ia kan ln personit t tret q ta caktojn objektin.

2. N qoft se ky person i tret nuk dshiron apo nuk mund ta caktoj objektin e detyrimit, kontrata sht absolutisht e pavlefshme.

III. BAZA

Neni 39

Baza e lejueshme 1. Secili detyrim kontraktues duhet t ket bazn e lejueshme. 2. Baza sht e palejushme n rast se sht n kundrshtim me dispozitat e rendit

publik, dispozitat tjera urdhruese dhe moralin e shoqris. 3. Konsiderohet se detyrimi ka baz, edhe n rast se kjo nuk sht e shprehur.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

15

4. N rast se nuk ka baz ose baza sht e palejueshme, kontrata sht nul dhe absolutisht e pavlefshme.

Neni 40

Motivet pr lidhjen e kontrats 1. Motivet nga t cilat sht lidhur kontrata nuk ndikojn n plotfuqishmrin e saj. 2. Megjithat, ne qoft se motivi i palejueshm ka ndikuar esencialisht q nj nga

kontraktuesit t vendos lidhjen e kontrats dhe n qoft se kt gj kontraktuesi tjetr e ka ditur ose sht dashur ta dinte, kontrata do t jet pa efekt.

3. Kontrata pa shprblim nuk ka efekt juridik edhe kur kontraktuesi tjetr nuk ka ditur se motivi i palejueshm ka ndikuar esencialisht n vendimin e bashk kontraktuesit t tij.

IV. AFTSIA

Neni 41

Kontrata e personit t paaft pr t vepruar 1. Pr lidhjen e kontrats s vlefshme nevojitet q kontraktuesi t ket zotsin pr t

vepruar q krkohet pr lidhjen e ksaj kontrate. 2. Personi me zotsi t kufizuar pr t vepruar mundet pa lejen e prfaqsuesit t vet

ligjor t lidh vetm ato kontrata, lidhja e t cilave i lejohet nga ligji. 3. Kontratat e tjera t ktyre personave jan t rrzueshme, n qoft se jan lidhur pa

lejen e prfaqsuesit ligjor, por mund t fuqizohen me aprovimin e mvonshm t t njjtave.

Neni 42

E drejta e bashk kontraktuesve t personit t paaft pr t vepruar 1. Bashk kontraktuesi i personit t paaft pr t vepruar,i cili nuk ka ditur pr

paaftsin e tij pr t vepruar mund t heq dor nga kontrata q ka lidhur me t pa lejen e prfaqsuesit t tij ligjor.

2. T njjtn t drejt e ka edhe bashk kontraktuesi i personit t paaft pr t vepruar q ka ditur pr paaftsin e tij pr t vepruar, por ka qen i mashtruar prej tij se e ka lejen e prfaqsuesit t vet ligjor.

3. Kjo e drejt shuhet pasi t ken kaluar tridhjet (30) dit nga data kur t ket msuar pr paaftsin pr t vepruar t pals tjetr, respektivisht pr mungesn e lejen t prfaqsuesit ligjor, por shuhet edhe m prpara n qoft se prfaqsuesi ligjor do ta lejoj kontratn para se t ket skaduar ky afat.

Neni 43

Ftesa e prfaqsuesit ligjor pr t'u deklaruar 1. Bashk kontraktuesi i personit t paaft pr t vepruar q ka lidhur kontratn me

kt te fundit pa lejen e prfaqsuesit t tij ligjor mund ta ftoj prfaqsuesin e tij ligjor q t deklarohet se a e aprovon ose jo kt kontrat.

Ligjet civile

16

2. N qoft se prfaqsuesi ligjor nuk deklarohet brenda tridhjet (30) ditsh nga data e ksaj ftese pr lejimin e kontrats, do t konsiderohet se ka refuzuar ta jap lejen.

Neni 44

Kur kontraktuesi e fiton zotsin pr t vepruar pas lidhjes s kontrats Personi i aft pr t vepruar mund t krkoj q t anulohet kontrata t ciln, pa autorizimin e nevojshm, e ka lidhur gjat kohzgjatjes s zotsis s kufizuar pr t vepruar, vetm n qoft se padin e ka paraqitur brenda tre (3) muajsh nga data e fitimit t zotsis s plot pr t vepruar.

V. T METAT E VULLNETIT

Neni 45 Kanosja

1. N qoft se pala kontraktuese ose ndonj i tret me kanosje t palejueshme ka

shkaktuar friksim t bazuar te pala tjetr, kshtu q kjo pr kt arsye e ka lidhur kontratn, pala tjetr mund t krkoj q kontrata t anulohet.

2. Frika konsiderohet e bazuar n qoft se nga rrethanat shihet se nga rreziku serioz sht cenuar jeta trupi ose ndonj e mir tjetr e rndsishme e pals kontraktuese ose e personit t tret.

Neni 46

Lajthimi thelbsor 1. Lajthimi sht thelbsor, n qoft se ka t bj me elementet thelbsore t objektit,

me personin me t cilin lidhet kontrata, n qoft se lidhet duke marr parasysh kt person, si dhe me rrethanat t cilat sipas dokeve q praktikohen ose sipas qllimit t palve, konsiderohen vendimtare, ndrsa pala q sht n lajthim nuk do ta lidhte prndryshe kontratn me prmbajtje t till.

2. Pala e cila sht n lajthim mund t krkoj t shpallet e pavlefshme kontrata pr shkak t lajthimit thelbsor, prve nse gjat lidhjes s kontrats nuk ka vepruar me kujdesin q krkohet n qarkullim.

3. Nse kontrata shpallet e pavlefshme pr shkak t lajthimit, pala tjetr me mirbesim ka t drejt t krkoj shprblim pr dmin e psuar.

4. Pala e cila sht n lajthim nuk mund t`i referohet lajthimit, n qoft se pala tjetr sht e gatshme ta prmbush kontratn sikur lajthimi t mos kishte ekzistuar fare.

Neni 47

Lajthimi pr motivin te kontrata pa shprblim Te kontrata pa shprblim lajthim thelbsor konsiderohet edhe lajthimi pr motivin q ka qen vendimtar pr marrjen prsipr t detyrimit.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

17

Neni 48 Deklarata e trthort

Lajthimi i personit me an t t cilit pala ka shprehur vullnetin e saj konsiderohet se sht njsoj si dhe lajthimi n shfaqjen e vullnetit vetjak.

Neni 49 Mashtrimi

1. N qoft se njra pal shkakton lajthim te pala tjetr, ose mban n lajthim me qllim

q me kt ta shtyj pr lidhjen e kontrats, pala tjetr mund t krkoj t shpallet e pavlefshme kontrata edhe ather kur lajthimi nuk sht thelbsor.

2. Pala q ka lidhur kontrat duke qen e mashtruar, ka t drejt q t krkoj shprblim pr dmin e psuar.

3. N qoft se mashtrimin e ka br personi i tret, mashtrimi ndikon n vet kontratn n qoft se pala tjetr kontraktuese n kohn e lidhjes s kontrats ishte n dijeni ose sht dashur t dinte pr mashtrimin.

4. Kontrata pa shprblim mund t shpallet e pavlefshme edhe kur mashtrimin e ka br personi i tret, pavarsisht nse pala tjetr kontraktuese n kohn e lidhjes s kontrats e ka ditur ose sht dashur t dinte pr mashtrimin.

Neni 50

Kontrata fiktive 1. Kontrata fiktive nuk ka efekt juridik ndrmjet palve kontraktuese. 2. N qoft se kontrata fiktive fsheh ndonj kontrat tjetr, ather kjo e dyta sht e

vlefshme, nse jan plotsuar kushtet pr vlefshmrin e saj e saj juridike. 3. Fiktiviteti i kontrats nuk mund t theksohet ndaj personit t tret.

VI. FORMA E KONTRATS

Neni 51 Joformaliteti i kontrats

1. Lidhja e kontrats nuk i nnshtrohet asnj forme, prve nse me ligj sht caktuar

ndryshe. 2. Prcaktimi me ligj, q kontrata t lidhet n nj form t caktuar vlen edhe pr t

gjitha ndryshimet ose plotsimet e mvonshme t kontrats. 3. Megjithat, t vlefshme jan plotsimet e mvonshme gojore pr elementet

sekondare, pr t cilat n kontratn formale nuk sht thn asgj, n qoft se kjo nuk sht n kundrshtim me qllimin pr t cilin sht parashikuar forma.

4. T vlefshme jan edhe ujdit e mvonshme gojore me t cilat zvoglohen ose lehtsohen detyrimet e njrs ose t pals tjetr, n qoft se forma e veant sht parashikuar vetm n interesin e palve kontraktuese.

Ligjet civile

18

Neni 52 Forma e kontrats pr transferin e titullit t paluajtshmris

Kontrata n baz t s cils transferohet titulli i paluajtshmris ose prmes s cils krijohet nj e drejt tjetr subjektive pr paluajtshmrin duhet t lidhet n formn e shkruar.

Neni 53 Zgjidhja e kontratave formale

Kontratat formale mund t zgjidhen me marrveshje joformale, prve nse n rastin e caktuar nga ligji parashikohet ndryshe, ose kur qllimi pr t cilin sht parashikuar forma pr lidhjen e kontrats krkon q zgjidhja e kontrats t bhet n t njjtn form.

Neni 54 Forma e kontraktuar

1. Palt kontraktuese mund t merren vesh, q forma e veant t jet kusht pr

vlefshmrin e kontrats s tyre. 2. Kontrata pr lidhjen e s cils sht kontraktuar forma e veant mund t zgjidhet,

t plotsohet ose t ndryshohet n ndonj mnyr tjetr edhe me marrveshje joformale.

3. N qoft se palt kontraktuese kan parashikuar formn e caktuar vetm pr t siguruar provn pr lidhjen e kontrats s tyre, ose pr t arritur dika tjetr, kontrata sht e lidhur kur t jet arritur plqimi pr prmbajtjen e saj, ndrsa pr kontraktuesin ka lindur n t njjtn koh detyrimi q kontrats t`i japin formn e parashikuar.

Neni 55

Sanksioni pr munges t forms s nevojshme 1. Kontrata q nuk sht e lidhur n formn e parashikuar nuk ka efekt juridik, n

qoft se nga qllimi i dispozits me t ciln sht caktuar forma nuk del dika tjetr. 2. Kontrata q nuk sht lidhur n formn e kontraktuar nuk ka efekt juridik, n qoft

se palt e kan kushtzuar vlefshmrin e kontrats me form t veant.

Neni 56 Kushti i plotsis s dokumentit

1. N qoft se kontrata sht lidhur n form t veant, si n baz t ligjit ashtu edhe

n baz t vullnetit t palve, vlen vetm ajo q sht shprehur n kt form. 2. Megjithat, do t jen t vlefshme ujdit e njkohshme gojore pr elementet

sekondare pr t cilat n kontratn formale nuk sht thn asgj, n qoft se nuk jan n kundrshtim me prmbajtjen e saj, apo nse nuk jan n kundrshtim me qllimin pr t cilin sht parashikuar forma.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

19

3. T vlefshme jan edhe marrveshjet e njkohshme gojore q i zvoglojn ose i lehtsojn detyrimet e njrs ose t t dy palve, n qoft se forma e veant sht parashikuar vetm n interesin e palve kontraktuese.

Neni 57

Prpilimi i dokumentit 1. Kur pr lidhjen e kontrats nevojitet prpilimi i dokumentit, kontrata sht e lidhur

kur dokumentin ta nnshkruajn t gjith personat q detyrohen prej saj. 2. Kontraktuesi q nuk di t shkruaj do t vej n dokument shenjn e gishtit t

vrtetuar nga dy dshmitar ose nga gjykata apo organi tjetr. 3. Pr lidhjen e kontrats dypalshe mjafton q t dy palt ta nnshkruajn nj

dokument ose q secila prej palve t nnshkruaj kopjen e dokumentit t destinuar pals tjetr.

4. Krkesa e forms me shkrim sht e prmbushur, n qoft se palt kmbejn letra ose merren vesh me ndonj mjet tjetr q bn t mundur q me siguri t prcaktohet prmbajtja dhe personi, i cili e ka dhn deklaratn.

5. N qoft se me ligj shprehimisht nuk caktohet ndryshe, forma me shkrim zvendsohet edhe me deklarata me mjete elektronike, pr t cilat zbatohen dispozitat e ligjit t veant.

Neni 58

Kur kontrata e prmbushur t cils i mungon forma me shkrim sht e vlefshme Kontrata, pr lidhjen e s cils krkohet forma me shkrim sht e vlefshme edhe pse nuk sht lidhur n kt form, n qoft se palt kontraktuese detyrimet i kan prmbushur n trsi ose n pjesn m t madhe q dalin nga kontrata, prve nse qart del ndryshe nga qllimi pr t cilin sht parashikuar forma.

VII. KUSHTI

Neni 59 Kushtet dhe efektet e tyre

1. Kontrata quhet e lidhur me kusht, n qoft se krijimi ose shuarja e saj varen nga nj

fakt i pasigurt. 2. N qoft se kontrata lidhet nn kusht shtyrs (pezullues) dhe kushti plotsohet,

efekti i kontrats fillon q nga lidhja e saj, prve nse nga ligji, karakteri i puns ose vullneti i palve del di tjetr.

3. N qoft se kontrata lidhet nn kushtin zgjidhs, kontrata pushon t vlej n qoft se kushti plotsohet.

4. Konsiderohet se kushti sht realizuar n qoft se realizimi i tij, n kundrshtim me parimin e ndrgjegjshmris dhe t ndershmris, e parandalon pala n dm t s cils sht caktuar, ndrsa konsiderohet se nuk sht realizuar n qoft se realizimi i tij, n kundrshtim me parimin e ndrgjegjshmris dhe t ndershmris, e shkakton pala n dobi t s cils sht caktuar.

Ligjet civile

20

Neni 60 Efekti prapaveprues

Nse sipas prmbajtjes s kontrats pasojat q krijohen me prmbushjen e nj kushti kan efekt q nga nj moment m i hershm kohor, ather, n rast t prmbushjes s ktij kushti, pjesmarrsit jan t detyruar q t`i mundsojn njri tjetrit at q do t kishin mundsuar, sikur pasojat t kishin lindur n astin m t hershm kohor.

Neni 61 Kushti i palejueshm ose i pamundur

1. sht e pavlefshme kontrata n t ciln sht vn kushti shtyrs ose zgjidhs n

kundrshtim me dispozitat urdhruese, rendin publik ose moralin e shoqris. 2. Kontrata e lidhur nn kusht t pamundshm shtyrs sht e pavlefshme, ndrsa

kushti i pamundshm zgjidhs konsiderohet i paqen.

Neni 62 Sigurimi i t drejts kushtzuese

N qoft se kontrata sht e lidhur me kusht shtyrs, kreditori, e drejta e t cilit sht kushtzuar, mund t krkoj sigurimin prkats t ksaj t drejte n qoft se realizimi i saj sht rrezikuar.

Neni 63 Mbrojtja e s drejts s kushtzuar

1. Prfituesi nga puna juridike e lidhur nn kushtin shtyrs mundet, n rast t

prmbushjes s ktij kushti, t krkoj shprblimin e dmit nga pala tjetr, n qoft se kjo para prmbushjes s kushtit me fajin e saj e ka pamundsuar ose kufizuar t drejtn e cila varet nga ky kusht.

2. N rast t kontrats s lidhur nn kushtin zgjidhs, t njjtn t drejt dhe nn t njjtat kushte e ka ai n dobi t t cilit rikthehet gjendja e mhershme juridike.

Neni 64

Pavlefshmria e disponimeve gjat kohzgjatjes s kushtit 1. Nse dikush e ka n dispozicion nj objekt nn kushtin shtyrs, ather do

disponim tjetr, t cilin e ndrmerr para plotsimit t kushtit, bhet i pavlefshm n momentin e plotsimit t kushtit, n mas pr sa disponimi do t pengonte ose dmtonte arritjen e qllimit q varet nga kushti.

2. E njjta vlen n rast t nj kushti zgjidhs pr disponimet e atij, e drejta e t cilit shuhet me plotsimin e ktij kushti.

3. Dispozitat mbi mbrojtjen e t drejtave t personave t tret n mirbesim zbatohen prshtatshmrisht.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

21

VIII. AFATET

Neni 65 Llogaritja e afateve

1. Afati i caktuar n dit fillon t rrjedh ditn e par pas ngjarjes nga e cila mund t

llogaritet afati, ndrsa prfundon me skadimin e dits s fundit, t afatit. 2. Afati i caktuar n jav, muaj ose vite prfundon at dit q me emr dhe numr

prputhet me ditn e lindjes s ngjarjes nga e cila ka filluar t rrjedh afati; e n qoft se nj dit e till nuk ekziston n muajin e fundit, fundi i afatit bie n ditn e fundit t atij muaji.

3. N qoft se dita e fundit e afatit bie n ditn kur n baz t ligjit sht caktuar q t mos punohet, si dit e fundit e afatit llogaritet dita e par e puns n vijim.

4. Fillimi i muajit shnon ditn e par t muajit, mesi i muajit me pesmbdhjet (15) t muajt, dhe fundi i muajit n ditn e fundit t muajit, n qoft se dika tjetr nuk rezulton nga qllimi i palve, nga natyra e marrdhnies, ose nga doket.

Neni 66

Aplikimi i rregullave pr kushtin Kur efekti i kontrats fillon q nga koha e caktuar vihen n zbatim rregullat pr kushtin shtyts; kur kontrata pushon t jet n fuqi pas mbarimit t kohs s caktuar, vihen n zbatim rregullat pr kushtin zgjidhs.

IX. KAPARI DHE PENDESA

1. KAPARI

Neni 67 Kthimi dhe llogaritja e kaparit

1. N qoft se n astin e lidhjes s kontrats njra pal ia ka dhn pals tjetr nj

shum t hollash, ose nj sasi sendesh t tjera t zvendsueshme si shenj se kontrata sht lidhur (kapari), kontrata konsiderohet e lidhur kur kapari t jet dhn, n qoft se nuk sht kontraktuar di tjetr.

2. Kapari llogaritet n prmbushjen e detyrimit, e n qoft se kjo nuk sht e mundur, ather ai (kapari) duhet t kthehet n astin e prmbushjes.

3. N qoft se nuk sht kontraktuar di tjetr, pala q e ka dhn kaparin nuk mund t heq dor nga kontrata, duke ia ln kaparin pals tjetr, e as q mund ta bj kt pala tjetr duke e kthyer kaparin e dyfishuar.

Neni 68

Mos prmbushja e kontrats 1. N qoft se pr mos prmbushjen e kontrats sht prgjegjse pala q e ka dhn

kaparin, pala tjetr mundet, sipas vullnetit s saj t krkoj prmbushjen e kontrats,

Ligjet civile

22

n qoft se kjo sht ende e mundshme dhe t krkoj shprblimin e demit. Ajo mundet kaparin ta kompensoj me shprblimin e dmit ose ta kthej ose pala mundet t pajtohet me kaparin e marrur.

2. N qoft se pr mos prmbushjen e kontrats sht prgjegjse pala q e ka marr kaparin, pala tjetr mundet, sipas zgjedhjes s saj t krkoj prmbushjen e kontrats, po t jet kjo ende e mundur ose t krkoj shprblimin e dmit dhe kthimin e kaparit, ose t krkoj kthimin e kaparit t dyfishuar.

3. Sidoqoft, kur pala tjetr, krkon zbatimin e kontrats, ajo ka t drejt edhe pr shprblimin e dmit q pson pr shkak t voness.

4. Gjykata mundet, me krkes t pals s interesuar, ta zvogloj kaparin tepr t lart.

Neni 69

Prmbushja e pjesshme 1. N rastin e prmbushjes s pjesshme t detyrimit, kreditori nuk mund ta mbaj

kaparin, por mund t krkoj prmbushjen e detyrimit t mbetur dhe shprblimin e dmit pr shkak t voness, apo t krkoj shprblimin e dmit pr shkak t prmbushjes jo t plot, por n dy rastet kapari llogaritet n shprblimin e dmit.

2. N qoft se kreditori e zgjidh kontratn dhe e kthen at q ka marr si prmbushje t pjesshme, ai mund t zgjedh midis krkesave t tjera q i takojn njrs pal kur kontrata ka mbetur e pa prmbushur me faj t tjetrs.

2. PENDIMI

Neni 70 Pendimi

1. Me marrveshjen e palve kontraktuese mund t autorizohet njra ose secila pal q

t heq dor nga kontrata duke e dhn pendimin. 2. Kur pala n dobi t s cils sht kontraktuar pendimi i deklaron pals tjetr se do ta

jep pendimin, ajo nuk mund t krkoj m prmbushjen e kontrats. 3. Pala e autorizuar pr t hequr dor ka pr detyr t jap pendimin njkohsisht me

deklaratn pr heqjen dor. 4. N qoft se kontraktuesit nuk e kan caktuar afatin brenda t cilit pala e autorizuar

mund t heq dor nga kontrata, ajo mund ta bj kt gjithnj gjersa t mos kaloj afati i caktuar pr prmbushjen e detyrimit t saj.

5. Kjo e drejt e heqjes dor nga kontrata mbaron edhe kur, pala n favor t s cils sht kontraktuar, fillon t`i prmbush detyrimet nga kjo kontrat ose t pranoj prmbushjen nga pala tjetr.

Neni 71

Kapari si pendim 1. Kur bashk me kaparin sht kontraktuar e drejta e heqjes dor nga kontrata, ather

kapari konsiderohet si pendim dhe secila pal mund t heq dor nga kontrata.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

23

2. N kt rast, n qoft se heq dor pala q e ka dhn kaparin, kjo e humb at, e n qoft se heq dor pala q e ka marr kaparin, ajo e kthen t dyfishuar.

NNKREU 2

PRFAQSIMI

I. PRFAQSIMI N PRGJITHSI

Neni 72 Mundsia e prfaqsimit

1. Lidhja e kontrats dhe punt e tjera juridike mund t kryhen edhe me prfaqsues. 2. Autorizimi pr prfaqsim bazohet n ligj, n aktin e prgjithshm t personit

juridik, n aktin e organit kompetent ose n deklarimin e vullnetit t t prfaqsuarit (prokura).

Neni 73

Efekti i prfaqsimit 1. Kontrata t ciln e lidh prfaqsuesi n emr t personit t prfaqsuar dhe n

kuadrin e autorizimeve t veta, e obligon drejtprdrejt t prfaqsuarin dhe paln tjetr kontraktuese.

2. Nn t njjtat kushtet edhe veprimet e tjera juridike t prfaqsuesit krijojn efekt juridik direkt ndaj personit t prfaqsuar.

3. Prfaqsuesi ka pr detyr ta njoftoj paln tjetr se paraqitet n emr t personit t prfaqsuar, por edhe kur nuk e bn kt gj kontrata ka efekt juridik pr t prfaqsuarin dhe pr paln tjetr, n qoft se kjo ka ditur, ose nga rrethanat, ka mundur t vij n prfundim se ai paraqitet si prfaqsues.

Neni 74

Bartja e autorizimeve 1. Prfaqsuesi nuk mund t bj bartjen e autorizimeve ta veta n tjetrin, prve nse

kjo i sht lejuar me ligi ose me kontrat. 2. Prjashtimisht, ai mund ta bj kt, n qoft se sht i penguar nga rrethanat q

punn ta kryej vet, kurse interesat e t prfaqsuarit krkojn ndrmarrjen pa vones t veprimit juridik.

Neni 75

Tejkalimi i kufirit t autorizimit 1. Kur prfaqsuesi i tejkalon kufijt e autorizimit, i prfaqsuari sht n obligim

vetm n qoft se e miraton kaprcimin. 2. N qoft se i prfaqsuari nuk e aprovon kontratn brenda afatit q nevojitet

rregullisht q kontrata e llojit t till t shqyrtohet e t vlersohet, do t konsiderohet se aprovimi nuk sht dhn fare.

Ligjet civile

24

3. Aprovimi i specifikuar nga paragrafi paraprak ka efekt prapaveprues, n qoft se palt nuk caktojn ndryshe.

4. N qoft se pala tjetr nuk ka ditur dhe as q sht dashur ta dinte pr kaprcimin e autorizimit, menjher posa ta ket msuar pr tejkalimin e br, mundet duke mos pritur q i prfaqsuari t deklarohet rreth kontrats, ta deklaroj se nuk e quan vetn t obliguar nga kontrata.

5. N qoft se i prfaqsuari e refuzon lejimin, prfaqsuesi dhe i prfaqsuari jan solidarisht prgjegjs pr dmin q e ka psuar pala tjetr, po q se kjo nuk ka ditur dhe as q sht dashur te ishte ne dijeni pr tejkalimin e autorizimit.

Neni 76

Lidhja e kontrats nga personi i paautorizuar 1. Kontrata q lidhet prej ndonj personi si i autorizuari n emr t tjetrit pa

autorizimin e ktij, e obligon personin e prfaqsuar n mnyr t paautorizuar vetm nse ky e aprovon kontratn m von.

2. Pala me t ciln sht lidhur kontrata mund t krkoj nga personi i prfaqsuar n mnyr t paautorizuar q n afatin e caktuar t deklarohet nse e lejon kontratn ose jo.

3. N qoft se personi i prfaqsuar n mnyr ta paautorizuar as edhe n afatin e ln t kontrats nuk e lejon at, konsiderohet sikur kontrata ta mos jet lidhur fare.

4. N kt rast pala me t cilin sht lidhur kontrata, mund t krkoj nga personi i cili si prfaqsues e ka lidhur kontratn pa autorizim kompensimin e dmit, n qoft se n astin e lidhjes se kontrats nuk e ka ditur e as q sht dashur ta dije se ky person nuk ka pasur autorizim pr lidhjen e kontrats.

II. DISPOZITA PLOTSUESE LIDHUR ME PROKURN

Neni 77

Dhnia e prokurs 1. Prokura prmban autorizimin pr prfaqsim q i jepet me pun juridike t

autorizuarit nga ana e autorizuesit. 2. Ekzistimi dhe vllimi i prokurs jan t pavarur nga raporti juridik mbi bazn e s

cils sht dhn prokura. 3. I autorizuar mund t jet edhe personi juridik.

Neni 78 Forma e veant e prokurs

Forma e parashikuar me ligj pr ndonj kontrat ose pr ndonj pun tjetr juridike vlen edhe pr prokurn q jepet pr lidhjen e ksaj kontrate, prkatsisht pr ndrmarrjen e ksaj pune juridike.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

25

Neni 79 Vllimi i autorizimit

1. Prfaqsuesi mund t ndrmerr vetm ato pun juridike pr ndrmarrjen e t cilave i

sht dhn prokura. 2. Prfaqsuesi, t cilit i sht dhn prokura e prgjithshme mund t ndrmerr vetm

pun juridike q i takojn ushtrimit t veprimtaris s rregullt. 3. Puna q nuk hyn n veprimtari t rregullt mund t ndrmerret nga prfaqsuesi

vetm n qoft se sht i autorizuar veanrisht pr ndrmarrjen e ksaj pune ose t llojeve t punve ku bn pjes e njjta.

4. Prfaqsuesi nuk mundet, pa autorizim t veant pr secilin rast t veant, t ndrmerr detyrimin kambialor, t lidh kontrat pr dorzanin, pr pajtimin, pr gjykatn e zgjedhur ose arbitrazhin, pr tjetrsimin apo ngarkimin e paluajtshmerive, q t prfshihet n nj kontest, e as t heq dor nga ndonj e drejt pa shprblim.

Neni 80

Revokimi dhe kufizimi i prokurs 1. Dhnsi i prokurs mund ta kufizoj ose ta revokoj prokurn, edhe nse me

kontrat ka hequr dor nga kjo e drejt. 2. Revokimi dhe kufizimi i secils prokur mund t bhet me deklarat pa form t

veant. 3. N qoft se me revokimin ose me kufizimin e prokurs sht cenuar kontrata mbi

dekretin ose kontrata mbi veprn, apo ndonj kontrat tjetr i autorizuari ka t drejt t krkoj shprblimin e dmit t shkaktuar me kt.

Neni 81

Efekti i shuarjes dhe i kufizimit t prokurs ndaj personave t tret 1. Revokimi i prokurs dhe kufizimi i saj, nuk ka efekt ndaj personit t tret q ka

lidhur kontratn me t autorizuarin, apo q ka kryer ndonj pun tjetr juridike, e nuk ishte n dijeni dhe as q ka qen i obliguar t dinte se prokura sht revokuar, prkatsisht se sht kufizuar.

2. N kt rast, dhnsi i prokurs ka t drejt t krkoj nga i autorizuari shprblimin e dmit q do t psonte pr kt arsye, me prjashtim kur i autorizuari nuk ishte n dijeni as q sht dashur ta dinte pr revokimin, prkatsisht pr kufizimin e prokurs.

3. E njjta vlen edhe n rastet t tjera t shuarjes s prokurs.

Neni 82 Raste t tjera t shuarjes t prokurs

1. Prokura shuhet me shuarjen e personit juridik si i autorizuar, n qoft se me ligj nuk

sht caktuar ndryshe. 2. Prokura shuhet me vdekjen e autorizuesit.

Ligjet civile

26

3. Prokura shuhet me shuarjen e personit juridik, prkatsisht me vdekjen e personit q e ka dhn at, prve nse puna e filluar nuk mund t ndrpritet pa u shkaktuar dm trashgimtarve ligjor, apo nse prokura vlen edhe n rast t vdekjes s dhnsit t prokurs, si me vullnetin e tij, ashtu edhe duke marr parasysh karakterin e puns.

III. AUTORIZIMI AFARIST

Neni 83

Autorizimi i punonjsit Personat q n baz t kontrats me nj kompani ose tregtar t pavarur kryejn pun q krkon lidhjen ose prmbushjen e kontratave specifike, si shits n dyqane, persona q kryejn pun specifike n furnizim me ushqim dhe sektorin spitalor, dhe sportelist n zyra t posts dhe bankave, kan t drejtn t lidhin dhe prmbushin kto kontrata.

Neni 84 T drejtat e prfaqsuesit t shitjeve t udhtimeve

1. Prfaqsuesi i shitjeve t udhtimeve pr nj kompani ose tregtar t vetm

autorizohet vetm pr veprimet juridike q lidhen me shitjen e mallrave dhe t prmendura n autorizim.

2. N rast se nuk sht e sigurt, prfaqsuesi i shitjeve t udhtimeve konsiderohet se nuk ka t drejt t lidh kontrat, por thjesht t marr urdhra.

3. Prfaqsuesit e shitjeve t udhtimeve t autorizuar pr lidhjen e kontratave pr shitjen mallrave nuk autorizohen pr lidhjen e kontratave pr kredi ose pr pranimin e t ardhurave t shitjeve, prve nse posedojn nj autorizim t veant pr shitje t kredis ose pr pranimin e t ardhurave t shitjeve.

4. Prfaqsuesit e shitjeve t udhtimeve kan t drejt t pranojn pr autorizuesin deklarata n lidhje me t metat n mallra dhe deklarata t tjera n lidhje me prmbushjen e kontrats s lidhur me prfshirjen e tyre, dhe t marr masat e nevojshme n emr t autorizuesit pr t ruajtur t drejtat kontraktore t autorizuesit.

NNKREU 3

INTERPRETIMI I KONTRATS

Neni 85 Aplikimi i dispozitave dhe interpretimi i dispozitave kontestuese

1. Dispozitat e kontrats zbatohen ashtu sikundr e kan prmbajtjen. 2. Me rastin e interpretimit t dispozitave kontestuese nuk duhet lidhur vetm pr

domethnien tekstuale t shprehjeve t prdorura, por duhet hulumtuar qllimi i prbashkt i kontraktuesve dhe dispozita t kuptohet ashtu sikundr u prgjigjet parimeve t s drejts s detyrimeve t prcaktuara me kt ligj.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

27

Neni 86 Dispozitat e paqarta n raste t veanta

N rastin kur kontrata sht lidhur sipas prmbajtjes s shtypur q m par, ose kur kontrata ka qen n ndonj mnyr e prgatitur dhe e propozuar nga njra pal kontraktuese, dispozitat e paqarta do t interpretohen n dobi t pals tjetr.

Neni 87 Rregullat plotsuese

Dispozitat e paqarta n kontratn pa shprblim duhet interpretuar n kuptimin q dispozita e rndon m pak debitorin, ndrsa te kontrata me shprblim n kuptimin me t cilin realizohet nj marrdhnie e drejt e prestimeve reciproke.

Neni 88 Interpretimi jashtgjyqsor i kontrats

1. Palt kontraktuese mund t parashikojn se, n rastin e mospajtimit lidhur me

kuptimin dhe sfern e dispozitave kontraktuese, nj i tret do ta interpretoj kontratn. 2. N kt rast, n qoft se me kontrat nuk sht parashikuar ndryshe, palt nuk mund

t fillojn kontestin para gjykats ose para organit tjetr kompetent, derisa mos e marrin m par interpretimin e kontrats, prve nse personi i tret refuzon ta jap interpretimin e kontrats.

NNKREU 4

PAVLEFSHMRIA E KONTRATS

I. KONTRATAT NULE

Neni 89 Nuliteti

1. Kontrata q sht n kundrshtim me rendin publik, dispozitat urdhruese, ose

moralin e shoqris sht nule, n qoft se qllimi i rregulls s cenuar nuk udhzon n ndonj sanksion tjetr apo n qoft se ligji n rastin e caktuar nuk parashikon di tjetr.

2. N qoft se lidhja e kontrats s caktuar sht e ndaluar vetm pr njrn pal, kontrata do t jet e vlefshme, n qoft se n ligj nuk sht parashikuar ndryshe pr rastin e caktuar, ndrsa pala q e ka cenuar ndalesn ligjore do t psoj pasoja prkatse.

Neni 90

Pasojat e nulitetit 1. N rastin e nulitetit t kontrats secila pal kontraktuese ka pr detyr t'ia kthej

pals at q ka marr n baz t kontrats s till, e n rast se kjo sht e

Ligjet civile

28

pamundshme apo nse kthimi parandalohet nga natyra e asaj q sht plotsuar, duhet t bhet kompensimi prkats n t holla sipas mimeve n kohn e nxjerrjes s vendimit gjyqsor, prve nse prcaktohet ndryshe me ligj.

2. N rast se kontrata sht nul pr shkak se sipas prmbajtjes ose qllimit t vet sht n kundrshtim me parimet themelore morale, gjykata mund t refuzoj trsisht ose pjesrisht krkesn e pals s pandrgjegjshme pr kthimin e asaj q i ka dhn pals tjetr; n marrjen e vendimit, gjykata do t ket parasysh shkalln e veprimit n mirbesim t njrs ose t t dy palve dhe rndsin e interesave q cenohen.

Neni 91

Nuliteti i pjesshm 1. Nuliteti i ndonj dispozite t kontrats nuk mund t ket si pasoj nulitetin edhe t

vet kontrats, n qoft se ajo mund t qndroj pa dispozitn nule, dhe n qoft se ajo nuk ka qen kusht apo motiv vendimtar pr lidhjen e saj.

2. Megjithat, kontrata do t jet e vlefshme edhe ather kur dispozita nule ka qen kusht ose motiv vendimtar i kontrats n rastin kur nuliteti sht konstatuar pikrisht q kontrata t lirohej prej ksaj dispozite dhe t vlej pa te.

Neni 92

Konversioni i kontrats s pavlefshme Kur kontrata nule i plotson kushtet pr vlefshmrin e ndonj kontrate tjetr, ather midis kontraktuesve do t vlej kjo e dyta, n qoft se kjo do t ishte n prputhje me qllimin t cilin kontraktuesit e kan pasur parasysh kur e kan lidhur kontratn dhe n qoft se mund t merret se kta do ta lidhin kt kontrat po t ishin n dijeni pr nulitetin e kontrats s tyre.

Neni 93 Shuarja e mvonshme e shkaqeve t nulitetit

1. Kontrata nule nuk bhet e vlefshme, nse ndalesa ose ndonj shkak tjetr i

pavlefshmris zhduket m von. 2. Mirpo, n qoft se ndalesa ka qen me rndsi t vogl, ndrsa kontrata sht

zbatuar, ather nuk mund t krkohet nuliteti.

Neni 94 Prgjegjsia e personit fajtor pr nulitetin e kontrats

Kontraktuesi q sht fajtor pr lidhjen e kontrats nule i prgjigjet bashk kontraktuesit t tij pr dmin q pson pr shkak t nulitetit t kontrats, n qoft se ky nuk ishte n dijeni apo sipas rrethanave nuk do t duhej te ishte ne dijeni pr ekzistimin e shkakut t nulitetit.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

29

Neni 95 Krkimi i nulitetit

Pr nulitetin gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare dhe n at mund t thirret do person i interesuar.

Neni 96 Krkimi i pakufizuar i nulitetit

E drejta e paraqitjes s krkess t nulitetit nuk shuhet.

II. KONTRATAT E RRZUESHME

Neni 97 Kontrata e rrzueshme

Kontrata sht e rrzueshme kur e ka lidhur pala me aftsi t kufizuar pr t vepruar, kur gjat lidhjes s saj ka pasur t meta n pikpamje t vullnetit t palve, si dhe kur kjo gj sht caktuar me kt ligj ose me dispozit t veant.

Neni 98 Anulimi i kontrats

1. Pala kontraktuese, n interesin e s cils sht vrtetuar rrzueshmria, mund t

krkoj q kontrata t shpallet e pavlefshme. 2. Mirpo, bashkkontraktuesi i ksaj pale mund t krkoj prej saj q, brenda afatit t

caktuar, por jo m t shkurtr se tridhjet (30) dit, t deklarohet se a mbetet pran kontrats apo jo, sepse n t kundrtn do t konsideroj se kontrata sht shpallur e pavlefshme.

3. N qoft se pala e thirrur kontraktuese brenda afatit t ln nuk deklarohet apo nse deklaron se nuk mbetet pran kontrats, konsiderohet se kontrata sht shpallur e pavlefshme.

Neni 99

Pasojat e anulimit 1. N rast se n baz t kontrats se rrzueshme q sht anuluar sht prmbushur

dika, duhet t bhet kthimi; n rast se kjo sht e pamundshme apo n rast se kthimi ndalohet nga natyra e asaj q sht prmbushur, duhet t bhet kompensimi prkats n t holla.

2. Kompensimi n t holla jepet sipas mimeve n kohn e kthimit ose n kohn e nxjerrjes s vendimit gjyqsor.

Ligjet civile

30

Neni 100 Prgjegjsia pr anulimin e kontrats

Kontraktuesi, n ann e t cilit sht shkaku i rrzueshmris, i prgjigjet bashk kontraktuesit pr dmin q pson pr shkak t anulimit t kontrats, nse ky nuk ishte n dijeni dhe as q duhej t ishte n dijeni pr ekzistimin e shkakut t rrzueshmris s kontrats.

Neni 101 Prgjegjsia e personit me aftsi t kufizuar pr t vepruar

Personi me aftsi t kufizuar pr t vepruar prgjigjet pr dmin e shkaktuar me anulimin e kontrats, n qoft se me dinakri e ka bindur bashk kontraktuesin e tij se sht i aft pr t vepruar.

Neni 102 Shuarja e s drejts s anulimit

1. E drejta pr t krkuar anulimin t nj kontrate t rrzueshme shuhet me skadimin e

afatit prej nj (1) viti nga dita kur t jet ditur shkaku i rrzueshmris, prkatsisht prej pushimit t dhuns.

2. Kjo e drejt n do rast shuhet me skadimin e afatit prej tri (3) vitesh nga dita e lidhjes s kontrats.

NNKREU 5

KONTRATAT E DYANSHME DETYRUESE

I. PRGJEGJSIA PR T METAT MATERIALE DHE JURIDIKE T PRMBUSHJES

Neni 103

Prgjegjsia pr t metat materiale dhe juridike 1. Te kontrata me shprblim secili kontraktues prgjigjet pr t metat materiale t mos

prmbushjes s vet. 2. Kontraktuesi prgjigjet edhe pr t metat juridike t prmbushjes dhe ka pr detyr

t mbroj paln tjetr nga t drejtat dhe krkesat e personave t tret me t cilat e drejta e saj do t prjashtohej ose kufizohej.

3. Lidhur me kto detyrime t bartsve prshtatshmrisht zbatohen dispozitat e ktij ligji pr prgjegjsit e shitsit pr t metat materiale dhe juridike, n qoft se pr rastin e caktuar nuk sht parashikuar ndryshe.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

31

II. KUNDRSHTIMI I MOSPRMBUSHJES S KONTRATS

Neni 104 Rregullat e prmbushjes s njkohshme

1. N kontratat e dyanshme asnjra pal nuk e ka pr detyr ta prmbush detyrimin e

vet n qoft se pala tjetr nuk e prmbush, ose nuk sht e gatshme q njkohsisht ta prmbush detyrimin e saj, me prjashtim kur sht kontraktuar dika tjetr ose sht caktuar me ligj apo kur rrjedh dika tjetr nga vet natyra e puns.

2. Mirpo, n qoft se n gjykat njra nga palt thekson se nuk e ka pr detyr ta prmbush detyrimin e vet, gjersa edhe pala tjetr nuk e prmbush t vetin, gjykata do ti urdhroj q ta prmbush detyrimin e saj kur pala tjetr ta prmbush t vetin.

Neni 105

Kur prmbushja e detyrimit t njrs pal bhet e pasigurt 1. N qoft se sht kontraktuar q s pari njra pal ta prmbush detyrimin e saj, e

m von, pas lidhjes s kontrats, rrethanat materiale t pals tjetr keqsohen deri n at mas saq sht e pasigurt nse ajo do t mund ta prmbush detyrimin e saj, ose nse kjo pasiguri del nga shkaqet tjera serioze, ather pala q sht detyruar ta prmbush e para detyrimin e saj, mund ta shtyj prmbushjen e tij gjersa pala tjetr mos ta prmbush detyrimin e vet, apo derisa t mos t jap sigurim t mjaftueshm se do ta prmbush at.

2. Kjo vlen edhe kur rrethanat materiale t pals tjetr kan qen n t njjtn mas t vshtira, qysh para lidhjes s kontrats, n qoft se bashk kontraktuesi i saj pr kt nuk ishte n dijeni e as q duhej t ishte n dijeni.

3. N raste t tilla, pala q sht detyruar q e para ta prmbush detyrimin e vet mund t krkoj q t`i jepet sigurimi brenda nj afati t prshtatshm, e pasi t kaloj ky afat pa rezultat, mund ta zgjidh kontratn.

III. ZGJIDHJA E KONTRATS PR SHKAK T MOSPRMBUSHJES

Neni 106

T drejtat e njrs pal kur pala tjetr nuk e prmbush detyrimin saj N kontratat e dyanshme, kur njra pal nuk e prmbush detyrimin e saj, pala tjetr mundet, n qoft se nuk sht caktuar di tjetr, t krkoj prmbushjen e detyrimit ose, n kushtet t parashikuara n nenet e mposhtm, ta zgjidh kontratn me deklarat t thjesht, n qoft se zgjidhja e kontrats nuk krijohet sipas vet ligjit. N do rast ka t drejt n shprblimin e dmit.

Neni 107 Kur prmbushja brenda afatit sht element thelbsor i kontrats

1. Kur prmbushja e detyrimit brenda afatit t caktuar sht element thelbsor i

kontrats, ndrsa debitori nuk e prmbush detyrimin brenda ktij afati, kontrata zgjidhet sipas vet ligjit.

Ligjet civile

32

2. Kreditori mund ta mbaj kontratn n fuqi, n qoft se pas skadimit t afatit, pa shtyrje e njofton debitorin se krkon prmbushjen e kontrats.

3. Kur kreditori e ka krkuar prmbushjen, por kjo nuk sht realizuar brenda afatit t arsyeshm, mund t deklaroj zgjidhjen e kontrats.

4. Kto rregulla vlejn si n rastin kur palt kontraktuese kan parashikuar q kontrata t konsiderohet e zgjidhur n qoft se nuk do t prmbushet brenda afatit t caktuar, ashtu edhe kur prmbushja e kontrats brenda afatit t caktuar sht element thelbsor i kontrats sipas vet natyrs s puns.

Neni 108

Kur prmbushja e detyrimit brenda afatit nuk sht element thelbsor i kontrats 1. Kur prmbushja e detyrimit brenda afatit t caktuar nuk sht element thelbsor i

kontrats, debitori mban t drejtn q edhe pas skadimit t afatit ta prmbush detyrimin e tij, kurse kreditori t krkoj prmbushjen e saj.

2. N qoft se kreditori dshiron ta zgjidh kontratn duhet detyrimisht t`i lej debitorit nj afat t ri t prshtatshm pr prmbushjen e detyrimit.

3. N qoft se debitori nuk e prmbush detyrimin brenda afatit t ri krijohen t njjtat pasoja sikurse kur afati sht element thelbsor i kontrats.

Neni 109

Zgjidhja e kontrats pa lnien e afatit t ri Kreditori mund ta zgjidh kontratn pa i ln debitorit afat t ri pr prmbushjen e detyrimit n qoft se nga qndrimi i debitorit del se ai detyrimin e tij nuk do ta prmbush as n afatin e ri.

Neni 110 Zgjidhja e kontrats para skadimit t afatit

Kur para skadimit t afatit pr prmbushjen e detyrimit del e qart se njra pal nuk do ta prmbush detyrimin e saj nga kontrata, pala tjetr mund ta zgjidh kontratn dhe t krkoj shprblimin e dmit.

Neni 111 Zgjidhja e kontrats me detyrime t vazhdueshme

1. Kur n kontratn me detyrime t vazhdueshme njra pal nuk prmbush nj

detyrim, pala tjetr mundet brenda nj afati t arsyeshm, ta zgjidh kontratn lidhur me t gjitha detyrimet e ardhshme, n qoft se nga rrethanat konkrete del e qart se as ato nuk do t prmbushen.

2. Pala mund ta zgjidh kontratn jo vetm sa u prket detyrimeve t ardhshme, por edhe sa u prket detyrimeve t prmbushura, po qe se prmbushja e tyre pa prmbushjen e atyre q kan mbetur nuk ka interes pr te.

3. Debitori mund ta mbaj kontratn, n qoft se jep sigurimin prkats.

Ligji Nr. 04/L-077 pr marrdhniet e detyrimeve

33

Neni 112 Detyrimi i njoftimit

Kreditori i cili pr shkak t mos prmbushjes s detyrimit t debitorit e zgjidh kontratn, ka pr detyr q kt t`ia komunikoj debitorit pa shtyrje.

Neni 113 Kontrata q nuk mund t zgjidhet

Kontrata nuk mund t zgjidhet pr shkak t mos prmbushjes s pjess me vler t vogl t detyrimit.

Neni 114 Pasojat juridike t zgjidhjes

1. Me zgjidhjen e kontrats t dy palt lirohen nga detyrimet e tyre, me prjashtim t

detyrimit pr shprblimin e dmit eventual. 2. N qoft se njra pal e ka prmbushur kontratn trsisht ose pjesrisht, ka t

drejt q t`i kthehet ajo q ka dhn. 3. N qoft se t dy palt kan t drejt t krkojn kthimin e asaj q kan dhn,

kthimet reciproke bhen sipas rregullave pr prmbushjen e kontratave t dyanshme.

4. Secila pal i ka borxh tjetrs shprblimin pr dobit q ka pasur n ndrkoh prej asaj q e ka pr detyr ta kthej ose ta shprblej.

5. Pala e cila kthen t hollat ka pr detyr t paguaj kamatvonesn q nga dita kur e ka marr pagesn.

Neni 115

Deklarimi i zgjidhjes Zgjidhja bhet me deklarimin ndaj pals tjetr.

IV. ZGJIDHJA OSE REVIDIMI I KONTRATS PR SHKAK T RRETHANAVE T NDRYSHUARA

Neni 116

Klauzula Rebus Sic Stantibus 1. N qoft se pas lidhjes s kontrats krijohen rrethanat q e vshtirsojn

prmbushjen e detyrimit t njrs pal, apo n qoft se pr shkak t tyre nuk mund t realizohet qllimi i kontrats, e si n njrin, ashtu edhe n rastin tjetr n at mas sa q del e qart se kontrata nuk i prgjigjet m asaj q sht pritur nga palt kontraktuese dhe se sipas vlersimit t prgjithshm do t ishte e padrejt t mbahet n fuqi e till si sht, pala t cils i sht vshtirsuar prmbushja e detyrimit, prkatsisht pala e cila pr shkak t rrethanave t ndryshuara nuk mund ta realizoj qllimin e kontrats, mund t krkoj q kontrata t zgjidhet apo t ndryshohet.

Ligjet civile

34

2. Zgjidhja e kontrats nuk mund t krkohet n qoft se pala thirret n rrethana t ndryshuara, ka pasur pr detyr q n kohn e lidhjes s kontrats t marr n konsiderim kto rrethana ose ka mundur q kto t`i evitoj apo t`i prballoj.

3. Pala q krkon zgjidhjen e kontrats nuk mund t thirret n rrethana t ndryshuara q jan shkaktuar pas skadimit t afatit t caktuar pr prmbushjen e detyrimit t saj.

4. Kontrata nuk do t zgjidhet n qoft se pala tjetr ofron ose pranon q kushtet prkatse t kontrats t ndryshohen n mnyr t drejt.

5. N qoft se sht deklaruar zgjidhja e kontrats, gjykata me krkes t pals tjetr, do ta detyroj paln q e ka krkuar zgjidhjen t`ia shprblej pals tjetr pjesn e dmit t caktuar n mnyr t drejt, t ciln e pson pr kt.

Neni 117

Detyrimi i njoftimit Pala q sht e autorizuar, q pr shkak t ndryshimit t rrethanave t krkoj zgjidhjen ose ndryshimin e kontrats, ka pr detyr q pr qllimin e saj ta njoftoj paln tjetr, posa t kt msuar se jan shkaktuar rrethanat e tilla. N qoft se kt nuk e bn, prgjigjet pr dmin q ka psuar pala tjetr pr shkak se krkesa nuk i sht komunikuar me koh.

Neni 118 Rrethanat me rndsi pr vendimin e gjykats

Kur vendos pr zgjidhjen e kontrats, prkatsisht pr ndryshimin e saj gjykata udhhiqet nga parimet e qarkullimit t ndershm, duke pasur kujdes sidomos pr ql