III ROK - pum.edu.pl · Zapoznanie studentów z kanonami myślenia i postępowania chirurgicznego ... Kwalifikacja do leczenia chirurgicznego. 6. Rany - ich rodzaje i ... technika

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

DLA STUDENTÓW KIERUNKU LEKARSKO-DENTYSTYCZNEGO

WYDZIAŁU LEKARSKO-STOMATOLOGICZNEGO

POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE

III ROK

Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie

2008/2009

Przewodnik dydaktyczny dla studentów III roku kierunku lekarsko-dentystycznego Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego PAM w Szczecinie

2

CHIRURGIA I ONKOLOGIA ........................................................................................................... 4

ENDODONCJA PRZEDKLINICZNA ................................................................................................ 8

FARMAKOLOGIA ....................................................................................................................... 13

FIZJOLOGIA CIĄŻY ..................................................................................................................... 18

GENETYKA KLINICZNA ............................................................................................................... 20

NORMY OKLUZJI I FUNKCJE UKŁADU STOMATOGNATYCZNEGO ............................................. 23

PATOFIZJOLOGIA ...................................................................................................................... 27

PATOMORFOLOGIA JAMY USTNEJ ........................................................................................... 34

PATOMORFOLOGIA .................................................................................................................. 38

PERIODONTOLOGIA PRZEDKLINICZNA ..................................................................................... 42

PROTETYKA STOMATOLOGICZNA ............................................................................................. 45

RADIOLOGIA STOMATOLOGICZNA ........................................................................................... 51

STOMATOLOGIA SPOŁECZNA ................................................................................................... 57

STOMATOLOGIA WIEKU ROZWOJOWEGO ½ ROKU ................................................................. 63

STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA Z ENDODONCJĄ ................................................................ 68

PRAKTYKA WAKACYJNA ............................................................................................................ 73

SPIS TREŚCI


3

PROGRAMY

NAUCZANIA

I

REGULAMINY

ZAJĘĆ


4

Katedra i Klinika Chirurgii Dziecięcej i Onkologicznej

ul. Unii Lubelskiej 1, 71-252 Szczecin

[email protected]

KIEROWNIK: prof. dr hab. n. med. Irena Latawiec- Mazurkiewicz

LICZBA GODZIN: wykłady – 15, dwiczenia - 30

ECTS: 2

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ:

prof. dr hab. n. med. Irena Latawiec- Mazurkiewicz

Dwiczenia: Klinika Chirurgii Dziecięcej i Onkologicznej, ul. Unii Lubelskiej 1

Wykłady: Sala wykładowa, ul. Unii Lubelskiej 1

CEL NAUCZANIA:

Zapoznanie studentów z kanonami myślenia i postępowania chirurgicznego leżącymi

u podstaw rozwoju tej specjalności oraz - na bazie tej wiedzy - z typowymi dla tej

specjalności działami chirurgii/jednostkami chorobowymi, z uwzględnieniem obowiązujących

podziałów, etiologii, patofizjologii, objawów klinicznych, diagnostyki, różnicowania,

następowego leczenia i rokowania oraz profilaktyki/badao przesiewowych. Wdrażanie

umiejętności przyczynowego myślenia i logicznego wiązania faktów/danych uzyskanych

z wywiadu, badania przedmiotowego i procedur diagnostycznych, w procesie ustalania

rozpoznania i dalszego postępowania.

TEMATY WYKŁADÓW:

1. Aseptyka i antyseptyka. Drogi szerzenia się zakażeo w szpitalu. Blok operacyjny –

podstawowe jednostki organizacyjne i ich funkcjonowanie.

CHIRURGIA I ONKOLOGIA

mailto:[email protected]


5

2. Badanie chirurgiczne chorego – podmiotowe i przedmiotowe (z poszanowaniem

godności i zachowaniem jego prawa do intymności); dokumentacja lekarska szpitalna

i ambulatoryjna.

3. Rany i zakażenia przyranne (gojenie, profilaktyka i leczenie).

4. Badanie instrumentalne w chirurgii. Chirurgia małoinwazyjna.

5. Zakażenia nieswoiste tkanek miękkich - zapalenie skóry, tkanki podskórnej, węzłów

chłonnych, gruczołu piersiowego, zapalenie opłucnej.

6. Zapalenia kości – nieswoiste (podziały, etiologia) i swoiste (tbc).

7. Krwotoki - z uwzględnieniem krwawieo w zakresie głowy/twarzy – podziały, sposoby

tamowania, ocena stopnia utraty krwi, zasady krwiolecznictwa.

8. Złamania kości – podziały, mechanizm powstawania, sposoby unieruchomienia

i leczenia.

9. Urazy głowy – stłuczenie powłok, wstrząśnienie mózgu, obrzęk mózgu, stłuczenie

mózgu, krwiaki wewnątrzczaszkowe, złamania kości pokrywy i podstawy czaszki,

zranienie mózgu – objawy, postępowanie i następstwa.

10. Oparzenia – epidemiologia; rana oparzeniowa i choroba oparzeniowa – postępowanie

miejscowe i ogólne, następstwa, ich profilaktyka i leczenie.

11. Wstrząs – przyczyny, rodzaje, objawy i postępowanie.

12. Ostre choroby jamy brzusznej – procesy zapalne, niedrożnośd i perforacja przewodu

pokarmowego, urazy narządów miąższowych, krezki, jelit, pęcherza.

13. Nowotwory – współczesne poglądy na etiologię, metody diagnostyczne

i terapeutyczne w onkologii, objawy ogólne i miejscowe specyficzne dla nowotworów

złośliwych, znaczenie badao przesiewowych i wczesnej diagnostyki w walce z rakiem.

14. Wady wrodzone – z uwzględnieniem wad twarzy.

15. Zasady operacji transplantologicznych.

TEMATY DWICZEO:

1. Organizacja oddziału chirurgicznego i ambulatorium. Dokumentacja lekarska.

2. Wywiad i badanie chorego chirurgicznie oraz ocena stanu miejscowego.

3. Pierwsza pomoc w miejscu wypadku. Postępowanie i transport chorego

nieprzytomnego.

4. Oparzenia. Pierwsza pomoc w urazach termicznych i postępowanie lecznicze.


6

5. Urazy układu kostnego i stawów, ich zaopatrzenie/opatrunki gipsowe, wyciągi/.

Kwalifikacja do leczenia chirurgicznego.

6. Rany - ich rodzaje i postępowanie. Udzielenie pierwszej pomocy przy urazach,

rozległych zranieniach, krwotokach. Rodzaje i technika zakładania opatrunków.

7. Naciek zapalny, ropowica, czyrak, karbunkuł, choroby ropne ręki, ropieo, róża, tężec,

zgorzel gazowa.

8. Technika małych zabiegów chirurgicznych i znieczulenie miejscowe /szycie rany,

nacięcie ropnia, zdjęcie paznokcia, usuwanie małych zmian skórnych/.

9. Aseptyka i antyseptyka /wyjaławianie narzędzi, odzieży, materiałów opatrunkowych,

powietrza i pomieszczeo/.

10. Blok operacyjny: organizacja, personel, zachowanie się na bloku operacyjnym.

11. Technika mycia się i ubierania do operacji, postępowanie i przygotowanie chorego

/pola operacyjnego/ do operacji.

12. Technika wstrzyknięd dożylnych, domięśniowych, podskórnych, śródskórnych,

odsłonięcie żyły.

13. Przetaczanie płynów, krwi i preparatów krwiopochodnych. Wskazania, technika.

14. Rodzaje narzędzi chirurgicznych - zastosowanie.

15. Rodzaje igieł i nici chirurgicznych - technika szycia i wiązania.

REGULAMIN ZAJĘD:

1. Wykłady odbywają się w sali wykładowej SPSK nr 1 PAM (ul. Unii Lubelskiej 1).

2. Dwiczenia odbywają się na terenie Kliniki ( w salach chorych, w Sali zabiegowej), na Sali

operacyjnej, w Izbie Przyjęd oraz w Poradniach Specjalistycznych Kliniki.

3. Zajęcia dydaktyczne zaczynają się punktualnie.

4. Obecnośd na wykładach i dwiczeniach jest obowiązkowa.

5. Nieobecnośd na zajęciach musi byd usprawiedliwiona (zaświadczenie lekarskie,

zwolnienie od Dziekana).

6. Dwiczenia usprawiedliwione odrobid można u asystenta prowadzącego dwiczenia,

tematykę opuszczonych wykładów u wykładającego - po uprzednim ustaleniu terminu -

jednak nie później niż 7 dni przed sesją.

7. Na zajęcia w Klinice należy przyjśd w czystym fartuchu i obuwiu zastępczym.


7

FORMY KONTROLI WYNIKÓW NAUCZANIA:

1. Pilne i aktywne uczestniczenie we wszystkich dwiczeniach i obecnośd na wykładach

stanowi podstawę do zaliczenia zajęd.

2. Liczne nieobecności i/lub bierne uczestniczenie studenta na dwiczeniach stanowi

podstawę do sprawdzenia wiadomości przez asystenta pod koniec semestru (ustnie lub

pisemnie).

UMIEJĘTNOŚCI I KOMPETENCJE:

Przyswojenie zasad desmurgii.

Nabycie umiejętności:

zebrania wywiadu i badania chorego, wypełnienia dokumentacji lekarskiej, wskazania

metod diagnostycznych, które umożliwiają ustalenie rozpoznania

logicznego powiązania obserwowanych objawów klinicznych z jednostką chorobową

i wynikami badao dodatkowych,

zaopatrywania ran, nacinania powierzchownych zmian ropnych oraz wykonywania

innych zabiegów z zakresu „małej chirurgii”,

zakładania unieruchomienia w urazach.

LITERATURA:

1. J. Fibak - ”Chirurgia dla studentów”.

2. R. Góral - ”Zarys chirurgii”.

3. Karwowski - ”Chirurgia i anestezjologia w praktyce ambulatoryjnej” (seria Biblioteka

Chirurga i Anestezjologa; lub seria dla Lekarzy Rodzinnych).

4. Cz. Markiewicz – „Wybrane zagadnienia z chirurgii dziecięcej” (skrypt PAM).

5. JarrellB, Carabasi R. – „ Chirurgia”. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław

1997.

6. Lawrence P. – „Chirurgia ogólna”. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław

1998.

7. Puchała J. i In. – „ Oparzenia u dzieci”. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellooskiego,

Kraków 1998.

8. Jankowski A. [red.] – „ Zarys Chirurgii Dziecięcej”. Skrypt dla studentów. Akademia

Medyczna w Poznaniu, 2004.


8

9. Czernik J. [red.] – „Chirurgia Dziecięca” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa

2005.

STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE:

Przy Klinice działa studenckie koło naukowe – opiekun: dr hab. n. med. Elżbieta Gawrych

Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej i Endodoncji Przedklinicznej

al. Powstaoców Wlkp. 72; 70-111 Szczecin

tel. 091 4661801/02

e-mail: [email protected]

KIEROWNIK: dr hab. n. med., prof. nadzw. PAM Mariusz Lipski

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: lek. stom. Ewa Lewioska

Miejsce dwiczeo – Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej i Endodoncji

Przedklinicznej, al. Powstaoców Wlkp. 72; Szczecin

LICZBA GODZIN: seminaria – 7 godz.; dwiczenia - 45 godz.

ECTS: 5

CEL NAUCZANIA:

Celem nauczania poniższych zagadnieo mających głównie charakter przedkliniczny jest

wprowadzenie i przygotowanie studentów do dydaktyki klinicznej w zakresie leczenia

endodontycznego zębów.

PROGRAM NAUCZANIA:

Dwiczenie 1

Teoria: Wprowadzenie - diagnostyka chorób miazgi i tkanek przyzębia wierzchołkowego.

Zachowawcze leczenie endodontyczne zębów z żywą i martwą miazgą. Anatomia zębów

i stworzenie dostępu – prelekcja.

ENDODONCJA PRZEDKLINICZNA


9

Dwiczenie 2

Anatomia zębów i stworzenie dostępu – seminarium i zaliczenie u asystenta.

Praktyka: Stworzenie dostępu do komory w zębach naturalnych, stworzenie dostępu

w siekaczu centralnym szczęki, opracowanie ujścia kanałowego i kateteryzacja kanału.

Literatura: Informacje z seminarium, „Endodoncja. Morfologia, diagnostyka i praktyka” pod

red. B. Arabskiej-Przedpełskiej i H. Pawlickiej.

Dwiczenie 3

Diagnostyka chorób miazgi. Zachowawcze leczenie endodontyczne zębów z żywą i martwą

miazgą – seminarium i zaliczenie u asystenta.



Literatura: „Endodoncja. Morfologia, diagnostyka i praktyka” pod red. B. Arabskiej-

Przedpełskiej i H. Pawlickiej.

Dwiczenie 4

Diagnostyka chorób tkanek przyzębia wierzchołkowego. Leczenie zapaleo tkanek przyzębia

wierzchołkowego - seminarium i zaliczenie u asystenta.





Dwiczenie 5

Ergonomia w endodncji. Pomiar długości kanału korzeniowego. Metoda radiologiczna

i endometryczna (ograniczniki, linijka endodntyczna, endometry, wierzcholek radiologiczny,

anatomiczny, enometryczny, trzyszczytowe przewężenie) – seminarium i zaliczenie

u asystenta.

Praktyka: Pomiar endometrem i ocena długości na podstawie zdjęcia rtg.



Dwiczenie 6

Ergonomia w endodoncji. Narzędzia endodntyczne (ręczne): miazgociągi, pilniki

i poszerzacze. Technika tradycyjna i step-back. Płukanie kanału korzeniowego (narzędzia,

roztwory, zasady) - seminarium i zaliczenie u asystenta.

Praktyka: Opracowanie kanału w bloczku metodą tradycyjną


10



Dwiczenie 7

Narzędzia endodontyczne (ręczne): miazgociągi, pilniki i poszerzacze. Technika tradycyjna

i step-back. Płukanie kanału korzeniowego (narzędzia, roztwory, zasady) - seminarium

i zaliczenie u asystenta.

Praktyka: Opracowanie kanału w bloczku metodą step-back.



Dwiczenie 8

Narzędzia endodontyczne (ręczne): miazgociągi, pilniki i poszerzacie. Technika tradycyjna

i step-back. Płukanie kanału korzeniowego - seminarium i zaliczenie u asystenta.

Praktyka: Opracowanie kanałów techniką step-back w zębie trzonowym – bloczek

i w siekaczu naturalnym.



Dwiczenie 9

Wkładki dezynfekujące - seminarium i zaliczenie u asystenta.

Praktyka: Założenie wkładki dezynfekującej. Uzupełnianie zaległości.

Literatura: Endodoncja. Morfologia, diagnostyka i praktyka” pod red. B. Arabskiej-


Dwiczenie 10

Wypełnianie kanałów. Materiały do wypełniania kanałów. Technika pojedynczego dwieka -

seminarium i zaliczenie u asystenta.

Praktyka: Wypełnienie kanału w bloczku metodą tradycyjną.



Dwiczenie 11

Technika kondensacji bocznej - seminarium i zaliczenie u asystenta.

Praktyka: Wypełnienie kanału w bloczku techniką kondensacji bocznej.

Literatura: Skrypt STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA pod red. W. Szajewskiej – Jarzynki.

Dwiczenie 12

Technika kondensacji bocznej - seminarium i zaliczenie u asystenta.


11

Praktyka: Wypełnienie kanałów w zębie trzonowym i w zębie naturalnym technika

kondensacji bocznej. Rtg kontrolne.

Literatura: Skrypt STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA pod red. W. Szajewskiej - Jarzynki

Dwiczenie 13

Zaliczenie. Odrabianie zaległości.

Praktyka: Ocena rtg. Przygotowanie dokumentacji do egzaminu praktycznego.

Literatura: Skrypt STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA pod red. W. Szajewskiej-Jarzynki.

Dwiczenie 14


Dwiczenie 15


KOMPETENCJE I UMIEJĘTNOŚCI:

Student po zrealizowaniu programu dwiczeo powinien wykazad się umiejętnością

diagnozowania chorób miazgi i tkanek przyzębia wierzchołkowego, powinien umied

zaplanowad leczenie endodontyczne i je prawidłowo wykonad pod kontrolą asystenta

(leczenie endodontyczne zębów jedno - i wielokanałowych o nieskomplikowanej anatomii

systemu kanałowego, zęby z żywą i martwą miazgą oraz z zapaleniem tkanek przyzębia

wierzchołkowego).

REGULAMIN ZAJĘD:

Regulamin zajęd podany jest do wiadomości przed rozpoczęciem roku akademickiego przez

wywieszenie na tablicy ogłoszeo Zakładu, a także omawiany jest przez asystentów na

pierwszych zajęciach. Ponadto dostępny jest na stronie internetowej zakładu jak

i w przewodniku dydaktycznym dla II roku kierunku lekarsko-dentystycznego.

1. Seminaria i dwiczenia są obowiązkowe. student jest zobowiązany przygotowad się

teoretyczne na każde dwiczenie, a następnie zaliczyd je praktycznie i teoretycznie.

2. Nieobecnośd na zje ciach należy usprawiedliwid w ciągu 2 tygodni. Nieobecnośd

nieusprawiedliwiona na 3 dwiczeniach skutkuje nieuzyskaniem zaliczania.

3. Aby uzyskad zaliczeni dwiczeo należy wykonad prawidłowo wszystkie obowiązujące

zabiegi oraz zaliczyd teorię.

4. Do egzaminu mogą przystąpid osoby, które zaliczyły dwiczenia.


12

5. Egzamin składa się z części praktycznej i teoretycznej. Egzamin praktyczny polega na

opracowaniu i wypełnieniu ubytku jednej z klas wg Blacka. Do egzaminu teoretycznego

mogą przystąpid studenci, który zdali egzamin praktyczny. Egzamin teoretyczny jest

w formie testu jednokrotnego wyboru. Aby uzyskad ocenę pozytywna należy

odpowiedzied na 60% pytao. I egzamin poprawkowy jest w formie pisemnej - opisowej

(10 pytao – 10 punktów. Aby uzyskad pozytywna ocenę należy zdobyd 6 punktów.

II poprawkowy jest w formie ustnej.

6. Studenci biorący udział w zajęciach zobowiązani są do posiadania odpowiedniego

ubioru (fartuch spodnie i zmienne obuwie). Ręce do łokcia nagie tzn. bez zegarka,

bransoletek i pierścionków. Paznokcie krótkie – włosy zwiane, bez długich łaocuszków

i kolczyków. Student ma mied własna przyłbice lub okulary ochronne, maseczkę

i rękawiczki jednorazowego użytku.

7. Student zobowiązao jest do prowadzenia zeszytu wg poniższego wzoru.

Data Nr

zęba Rozpoznanie Leczenie

Podpis asystenta

17.03.2009 r. 11 Periodontitis

apicalis chronica granulosa

Trepanacja, mechaniczno-chemiczne opracowanie kanału, 40/19 mm,

Biopulp, wacik, Cavit

24.03.2009 r. 11 cdl. Usuniecie wkładki, AHPlus + gutaperka

(kondensacja boczna), Ketac-Cem, wacik, Cavit

KONTROLA WYNIKÓW NAUCZANIA:

Każde dwiczenie zalicza się teoretycznie i praktycznie u asystenta. Dwiczenia nie zaliczone

teoretyczne i można zaliczyd w trakcie trwania zajęd oraz na koniec Semestru. Zaległości

praktyczne można również uzupeło podczas trwania zajęd lub p ich zakooczeniu.

LITERATURA:

1. „Stomatologia Zachowawcza” pod red. W. Szajewskiej-Jarzynki.

2. „Endodoncja praktyczna” pod red. H. Pawlickiej.

3. M. Baraoska-Gachowska: „Endodoncja wieku rozwojowego i dojrzałego”.

4. „Endodoncja. Morfologia, diagnostyka i praktyka” pod red. B. Arabskiej-Przedpełskiej i

H. Pawlickiej.


13

Katedra Farmakologii

Al. Powstaoców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin

tel. 091 4661589, fax. 0914661600

KIEROWNIK: prof. dr hab. n. med. Marek Droździk

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: dr n. med. Ewa Dąbrowska-Żamojcin

LICZBA GODZIN:

wykłady 30 godz., seminaria 15 godz., dwiczenia 45 godz.

Farmakologia stanowi pomost pomiędzy naukami teoretycznymi i praktycznymi. Nauczanie

tego przedmiotu w okresie szkolenia przeddyplomowego winno opierad się na

wiadomościach zdobytych oraz aktualnie przekazywanych przez inne działy medycyny

teoretycznej i praktycznej.

ECTS: 3

CELE NAUCZANIA:

1. Przekazanie podstawowych wiadomości z farmakologii ogólnej.

2. Wyjaśnienie mechanizmów działania leków wzorcowych dla podstawowych grup

farmakodynamicznych oraz ich wpływu na procesy fizjologiczne i patofizjologiczne.

3. Omówienie podstawowych leków, wskazao i przeciwwskazao oraz zasad stosowania

określonych postaci leków.

4. Zwrócenie szczególnej uwagi na działania niepożądane leków, interakcje, a także

problemy toksyczności ostrej i/lub przewlekłej wybranych substancji leczniczych.

5. Omówienie podstaw farmakokinetyki, farmakogenetyki i terapii monitorowanej oraz

praktycznego posługiwania się wiedzą z tych dziedzin w nowoczesnej farmakoterapii.

FORMY PROWADZENIA ZAJĘD:

W Katedrze Farmakologii prowadzone są zajęcia w formie wykładów, dwiczeo oraz

seminariów, podczas których stosowane są metody audiowizualnych prezentacji oraz tzw.

FARMAKOLOGIA


14

symulacje klinicznych sytuacji diagnostyczno-terapeutycznych wymagające samodzielnego

przez studentów rozwiązywania zadao terapeutycznych i dyskusje weryfikujące

proponowane leczenie.

MIEJSCE PROWADZENIA ZAJĘD:

Dwiczenia i seminaria prowadzone są w salach dydaktycznych Katedry Farmakologii PAM

przy Al. Powstaoców Wielkopolskich 72, 70-111 Szczecin, tel. 466 1589, a wykłady na salach

wykładowych, tj.: Sali Kopernikaoskiej oraz na Starej Sali Wykładowej zlokalizowanych na

terenie SPSK nr 2 (Pomorzany).

PROGRAM ZAJĘD:

Farmakologia ogólna na III roku w semestrze zimowym i letnim: po 15 godz. wykładów i 30

godz. dwiczeo w każdym semestrze, egzamin koocowy w sesji letniej.

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM ZAJĘD Z FARMAKOLOGII:

Wykłady

1. Wiadomości wstępne z farmakologii.

2. Podstawy antybiotykoterapii.

3. Chemioterapeutyki przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze, środki odkażające.

4. Leki przeciwnowotworowe i immunosupresyjne.

5. Zaliczenie z receptury.

6. Wprowadzenie do leków psychotropowych.

7. Leki przeciwpadaczkowe.

8. Zaliczenie z chemioterapii.

9. Wprowadzenie do terapii bólu.

10. Narkotyczne leki przeciwbólowe. Uzależnienie od opiatów.

11. Leki znieczulenia miejscowego; rodzaje znieczulenia miejscowego.

12. Nienarkotyczne leki przeciwbólowe.

13. Znieczulenie ogólne i środki zwiotczające.

14. Zaliczenie z leków psychotropowych.

15. Nowości farmakoterapii.

Dwiczenia

1. Wstęp do receptury i leki gotowe.


15

2. Receptura leków stałych i miękkich.

3. Receptura leków płynnych i galenowych.

4. Antybiotyki bakteriobójcze i bakteriostatyczne.

5. Zaliczenie receptury (materiał z dw.1-3).

6. Leki stosowane w zakażeniach grzybiczych, wirusowych.

7. Leki przeciwhistaminowe. Postępowanie we wstrząsie anafilaktycznym.

8. Zaliczenie z chemioterapii (materiał z wykł. 3-6 i dw. 5-7).

9. Leki uspokajające, nasenne i przeciwlękowe i przeciwpadaczkowe.

10. Leki przeciwpsychotyczne i przeciwdepresyjne.

11. Narkotyczne leki przeciwbólowe.

12. Nienarkotyczne leki przeciwbólowe i miorelaksacyjne.

13. Leki znieczulenia miejscowego.

14. Zaliczenie z leków psychotropowych i przeciwbólowych (materiał z wykł. 6, 7, 9 – 13,

dw. 7, 9 – 13).

15. Zaliczenie dwiczeo.

Wykłady

1. Wstęp do leków układu wegetatywnego.

2. Leki pobudzające i hamujące układ współczulny.

3. Leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym.

4. Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca.

5. Leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca.

6. Leki stosowane w niewydolności krążenia.

7. Leki wpływające na gospodarkę węglowodanową.

8. Zaliczenie z leków układu krążenia.

9. Hormony płciowe i zasady ich stosowania.

10. Glikokortykosteroidy.

11. Leki stosowane w chorobach tarczycy i profilaktyce osteoporozy.

12. Leki działające na układ pokarmowy.

13. Leki stosowane w chorobach układu oddechowego.

14. Zaliczenie.

15. Postępowanie w stanach nagłych w stomatologii.

Dwiczenia

1. Leki wpływające na krzepnięcie i fibrynolizę.


16

2. Leki układu przywspółczulnego.

3. Leki układ współczulny.

4. Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego.

5. Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca.

6. Leki stosowane w niewydolności krążenia i zaburzeniach rytmu serca.

7. Leki stosowane w zaburzeniach gospodarki lipidowej.

8. Zaliczenie (materiał z wykł. 1 – 6, dw. 1- 6).

9. Leki hipoglikemizujące.

10. Zasady stosowania glikokortykosteroidów.

11. Leki działające na układ pokarmowy.

12. Leki działające na układ oddechowy.

13. Powtórzenie wiadomości z receptury i egzamin z receptury.

14. Zaliczenie (materiał z wykł. 7, 9 -13 i dw. 7, 9 - 12).

15. Podsumowanie zajęd z farmakologii.

REGULAMIN ZAJĘD:

1. Obecnośd na zajęciach

Program dydaktyczny z farmakologii obejmuje dwiczenia, seminaria oraz wykłady.

Uczęszczanie na dwiczenia jest obowiązkowe. Nieobecnośd można odrobid oraz zaliczyd

u asystenta prowadzącego inną grupę dwiczeniową, a w przypadku braku takiej

możliwości należy zgłosid się do swojego asystenta.

2. Przebieg dwiczeo

Wszystkie dwiczenia przewidziane programem zajęd w danym semestrze muszą byd

zaliczone. Do każdego dwiczenia należy przygotowad się odpowiednio wcześnie, na

podstawie programu podanego na tablicy ogłoszeo. Stopieo przygotowania będzie

sprawdzany na każdym dwiczeniu. Student nieprzygotowany do dwiczeo otrzymuje

ocenę niedostateczną. Ocenę taką należy poprawid. Student ma do dyspozycji dwa

terminy poprawkowe. W każdym semestrze będą sprawdzane wiadomości

z określonego działu farmakologii na podstawie odbytych dwiczeo i wykładów

– z wyjątkiem zaliczenia z receptury – w systemie testowym. Do tych zaliczeo będą

dopuszczeni tylko ci studenci, którzy nie mają ocen negatywnych i nie zaliczonych

nieobecności na zajęciach, najpóźniej na dzieo przed zaliczeniem testowym. Oceny

niedostateczne uzyskane w wyniku zaliczenia (testowego) można poprawid w dwóch


17

terminach: pierwszy termin przysługuje w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyników

zaliczenia, drugi na zakooczenie semestru.

3. Zaliczenie dwiczeo

Podstawą zaliczenia dwiczeo w semestrze jest uczęszczanie na zajęcia i uzyskanie oceny

pozytywnej z zagadnieo objętych tymi zajęciami. W przypadku nieobecności na więcej

niż 3 dwiczeniach/seminariach student musi uzyskad zgodę Kierownika Katedry

Farmakologii na odrobienie i/lub zaliczenie nieobecności.

4. Egzamin

Egzamin koocowy dla studentów III roku Wydziału Stomatologii jest dwuczęściowy:

obejmuje recepturę i częśd teoretyczną (obejmuje materiał przerobiony w czasie

dwiczeo i seminariów oraz przedstawiony na wykładach). Egzamin z receptury może

byd przeprowadzony wcześniej niż w dniu egzaminu teoretycznego. Dla osób

uprawnionych do zdania egzaminu w terminie zerowym datę egzaminu ustala się

indywidualnie. Negatywna ocena z receptury oznacza ocenę niedostateczną

z przedmiotu w pierwszym terminie.

Pierwszy termin egzaminu jest przeprowadzany w formie testowej, w dniu

wyznaczonym przez Dziekanat. Studentowi przysługują również dwa terminy

poprawkowe, zgodnie z aktualnym regulaminem studiów obowiązującym w PAM.

Student może uzyskad zwolnienie z egzaminu jeżeli spełni następujące warunki:

wszystkie zaleczenia testowe oraz zaliczenie z receptury zostały uzyskane

w pierwszym terminie (wyznaczonym dla całego roku) z oceną przynajmniej 4,0

średnia ocen semestralnych wynosi przynajmniej 4,1

egzamin z receptury został zdany w pierwszym terminie z wynikiem

pozytywnym.

Student może przystąpid do egzaminu w tzw. terminie zerowym, jeżeli:

uzyskał średnią ocen semestralnych przynajmniej 4,0

egzamin z receptury został zdany w I terminie z wynikiem pozytywnym.

5. Zwolnienia z zajęd, jak również z egzaminu z farmakologii, dla studentów

powtarzających rok studiów nie przewiduje się.

6. Uwagi koocowe

Kierownik Katedry Farmakologii oraz pozostali samodzielni pracownicy nauki przyjmą

każdego studenta z uwagami i propozycjami dotyczącymi toku i przebiegu zajęd.


18

7. Istotne uwagi można przekazywad również na piśmie za pośrednictwem specjalnej

skrzynki, przewidzianej do tego celu.

8. Asystent ustala w porozumieniu z grupą lub indywidualnie termin dobrowolnych

konsultacji, które służą pogłębianiu wiadomości z przedmiotu.

9. Indeksy do wpisów zaliczeo powinny byd składane i odbierane przez starostę danej

grupy.

LITERATURA:

1. Farmakologia. Podstawy farmakoterapii, red. W. Kostowski, Z. Herman: (t.1+2.); PZWL.

2. Farmakologia. Podstawy farmakoterapii, red. W. Kostowski; Wydawnictwo Medyczne,

Warszawa.

3. Farmakologia i toksykologia, E. Mutschler wydanie polskie pod red. A. Danysza;

Urban&Partner.

4. Kompendium farmakologii i toksykologii Mutschlera, wydanie polskie pod red.

W Buczko; Medpharm.

5. P. Nowak, Z.S. Herman, R. Brus: Receptura dla lekarzy, studentów medycyny

i stomatologii; Wydawnictwo Kwiecioski, Katowice.

6. M. Wielosz: Receptura dla studentów medycyny i stomatologii; Lubelskie towarzystwo

Naukowe, Lublin.

Klinika Położnictwa i Ginekologii

Szczecin ul. Powstaoców Wielkopolskich 72

tel. 0-91- 466-13-50

KIEROWNIK: prof. dr hab. med. Ryszard Czajka

LICZBA GODZIN: seminaria: 15

ECTS: 1

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: dr n. med. Rafał Rzepka

FIZJOLOGIA CIĄŻY


19

Seminaria: Klinika Położnictwa i Ginekologii, al. Powstaoców Wielkopolskich 72

CEL KSZTAŁCENIA:

Podstawowym celem kształcenia jest przygotowanie teoretyczne studentów z zakresu:

Prawidłowego przebiegu ciąży i porodu.

TEMATY SEMINARIÓW:

1. Cykl miesiączkowy kobiety. Hormony płciowe. Zmiany hormonalne w poszczególnych

okresach życia kobiety.

2. Diagnostyka ciąży (objawy ciążowe, biologiczne, biochemiczne i biofizyczne metody

rozpoznania ciąży). Znaczenie wczesnego rozpoznania ciąży. Najczęstsze powikłania

I trymestru ciąży.

3. Metody monitorowania stanu płodu – kardiotokografia, ultrasonografia,

elektrokardiografia płodowa.

4. Poród fizjologiczny. Fizjologia połogu.

5. Opieka przedporodowa nad kobietą ciężarną. Standardy opieki perinatalnej w Polsce.

6. Wybrane zagadnienia z patologii ciąży: PIH, IUGR, ciąża mnoga.

7. Zajęcia praktyczne – prezentacja organizacji oddziału położniczego.

8. Zaliczenie.

REGULAMIN ZAJĘD:

1. Program nauczania przedmiotu obejmuje siedem dwugodzinnych seminariów oraz

1 godzinę przeznaczoną na zaliczenie.

2. Zajęcia każdej grupy studentów odbywają się w Klinice w wyznaczonych terminach

zgodnie z harmonogramem.

3. Obowiązuje obecnośd na wszystkich seminariach. W przypadku jednej

usprawiedliwionej nieobecności konieczne jest zaliczenie materiału u asystenta Kliniki

prowadzącego w dniu nieobecności seminarium.

4. W przypadku nieobecności nieusprawiedliwionej lub większej liczby

usprawiedliwionych nieobecności obowiązuje odrobienie zajęd w całości.

5. Zajęcia kooczą się pisemnym sprawdzianem wiadomości podczas jednogodzinnego

seminarium zaliczeniowego u adiunkta Kliniki.


20

6. W przypadku dwukrotnego niezaliczenia zajęd u adiunkta Kliniki, kolejne zaliczenie

będzie składane u Kierownika Kliniki po uprzednim uzgodnieniu terminu.

7. Indeks student obowiązany jest pozostawid w sekretariacie Kliniki w dniu zaliczenia

celem uzyskania podpisu zaliczeniowego.


Zaliczenie w formie pisemnej esejowej. Zakres sprawdzanego materiału obejmuje tematykę

omawianą w czasie seminariów.


Student powinien posiąśd podstawy wiedzy teoretycznej z zakresu przebiegu fizjologicznej

ciąży i porodu.

LITERATURA:

1. "Położnictwo i ginekologia" Bręborowicz GH.

2. "Praktyczne położnictwo" Psychrembel W. Dudenhausen J."

3. "Dwiczenia położnicze" Troszyoski M.

Zakład Genetyki i Patomorfologii

ul. Połabska 4, 70-115 Szczecin

KIEROWNIK: prof. zw. dr hab. n. med. Jan Lubioski

LICZBA GODZIN: seminaria - 2 godz., dwiczenia - 11 godz., poradnia - 2 godz.

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: dr n. przyr. Elżbieta Kowalska

Dwiczenia: Zakład Genetyki i Patomorfologii PAM, ul. Polaoska 4 Seminaria: Zakład Genetyki

i Patomorfologii PAM, ul. Połabska 4 Poradnia: Poradnia Genetyczna Zakładu Genetyki

i Patomorfologii PAM

GENETYKA KLINICZNA


21

CEL NAUCZANIA:

1. Celem nauczania studentów w przedmiocie genetyka kliniczna jest przekazanie

przyszłym lekarzom podstawowych wiadomości w zakresie nowoczesnej genetyki

medycznej, m.in. zasad dziedziczenia i diagnozowania chorób dziedzicznych,

identyfikacji genów odpowiedzialnych za powstawanie chorób uwarunkowanych

genetycznie, mechanizmów regulacji i ekspresji genów, mechanizmów uszkodzeo DNA,

terapii genowej, itd.

2. Celem dwiczeo laboratoryjnych jest poznanie metod z możliwością praktycznego

zastosowania analizy DNA i cytogeneryki w diagnostyce medycznej niezależnie od

specjalności.

3. Celem dwiczeo w Poradni jest zapoznanie się studentów z ankietowym badaniem

występowania nowotworów w rodzinie, udzielaniem porady genetycznej, charakterem

pracy w Poradni i pracy bezpośredniej z pacjentem.

TEMATY SEMIARIÓW I DWICZEO:

Seminaria i dwiczenia są prowadzone w grupach dziekaoskich 14-16 osobowych

1. Podstawy dziedziczenia, nowotwory.

2. Techniki molekularne w diagnostyce chorób genetycznych.

3. Diagnostyka cytogenetyczna i zespoły chromosomowe.

4. Wady rozwojowe i zespoły genetyczne w stomatologii.

5. Skazy krwotoczne.

PORADNIA: Zajęcia prowadzone są w grupach 4-5 osobowych w bezpośredniej pracy

z pacjentem

FORMY KONTROLI I WYNIKÓW NAUCZANIA:

1. Sprawdzanie obecności na każdym

2. Zajęciu, dwiczeniach, seminariach, Poradni; sprawdzanie wyników nauczania, zaliczenie

w

3. Formie testu wielokrotnego wyboru.


22

REGULAMIN ZAJĘD:

1. Zajęcia odbywają się w formie: dwiczeo i seminariów.

2. Obecnośd na wszystkich dwiczeniach i seminariach jest obowiązkowa. Nieobecności

usprawiedliwione należy odrobid lub zaliczyd w porozumieniu z asystentem

prowadzącym zajęcia w okresie 2 tygodni!!I Nieobecnośd na więcej niż 2 dwiczeniach

wiąże się z koniecznością odrobienia całego bloku dwiczeo.

3. Na dwiczeniach obowiązuje znajomośd odpowiedniego materiału

z seminariów i podręcznika. Studenci nie przygotowani do dwiczeo będą

musieli je zaliczyd u asystenta.

4. Formą zaliczeo jest test wielokrotnego wyboru.

5. Studenci mają prawo do dwóch zaliczeo poprawkowych przeprowadzonych w formie

testu wielokrotnego wyboru.

6. W sprawach dotyczących zaliczeo studenci mają prawo do odwołania się w ciągu

trzech dni do Kierownika Zakładu.

7. Studenci Wydziału Stomatologii w celu uzyskania zaliczenia są zobowiązani zaliczyd

sprawdzian testowy w wyznaczonym przez Zakład terminie. Do sprawdzianu będą

dopuszczeni studenci, którzy zaliczyli uprzednio wszystkie dwiczenia w Poradni

Genetycznej oraz seminaria (w tym poprawili oceny niedostateczne).

8. Na zaliczenie koocowe należy stawid się z indeksem. Osoby bez indeksu nie zostaną

dopuszczone do sprawdzianu.

9. Wpisy zaliczeniowe dokonywane są w terminie do 2 tygodni po zdaniu sprawdzianu

zaliczeniowego.

LITERATURA:

1. „Podstawy genetyki medycznej" S. H. Connor, M. A. Ferguson.

2. „Genetyka" J. M. Friedman, F. J. Dill i inni - wyd. I pod red. J. Limona,

3. „Nowotwory dziedziczne 2002 - profilaktyka, diagnostyka, leczenie".

Monografia pod red. J. Lubioskiego.


23

Katedra i Zakład Ortodoncji


[email protected]

KIEROWNIK: dr n. med. Krzysztof Woźniak

LICZBA GODZIN: seminaria - 60 godz., dwiczenia - 30 godz.

ECTS: 4

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: lek. stom. Pavel Tsynkel

Dwiczenia: Katedra i Zakład Ortodoncji, Al. Powstaoców Wlkp. 72

Seminaria: Katedra i Zakład Ortodoncji, Al. Powstaoców Wlkp. 72

CEL NAUCZANIA:

Budowa i funkcje narządu żucia. Fizjologia wyrzynania się zębów mlecznych i stałych. Funkcje

poszczególnych grup zębów. Reakcja miazgi zęba na bodźce fizyczne i chemiczne. Fizjologia

przyzębia i błony śluzowej. Rozwój zgryzu. Biomechanika stawu skroniowo-żuchwowego,

metody badania stawu. Czynności układu stomatognatycznego w procesie żucia i połykania.

Narząd żucia a proces oddychania. Warunki zwarciowe na tle rozwoju osobniczego.

TEMATY SEMIANARIÓW:

Semestr zimowy:

1. Film: Rozwój narządu żucia (tłumaczenie). Okresy rozwoju osobniczego.

2. Układ stomatognatyczny.

2.1 Anatomia; układ kostny;

2.2 Zęby mleczne i stałe.

3. Mięśnie układu stomatognatycznego, ścięgna, powięzie, więzadła, przyczepy; funkcja.

3.1 Mięśnie żwaczowe;

3.2 Mięśnie nadgnykowe;

3.3 Mięśnie podgnykowe;

NORMY OKLUZJI I FUNKCJE UKŁADU STOMATOGNATYCZNEGO



24

3.4 Mięśnie języka;

3.5 Mięśnie mimiczne;

3.6 Mięśnie podniebienno-językowe;

3.7 Mięśnie podniebienia i języczka.

4. Tkanki przyzębia: morfologia, receptory, związek z leczeniem ortodontycznym

(mechanizm ruchu zęba).

5. Błony śluzowe: budowa i funkcja w narządzie żucia.

6. Staw skroniowo-żuchwowy: budowa, funkcja, rozwój.

7. Układ nerwowy i naczyniowy; funkcja poszczególnych elementów układu

stomatognatycznego.

8. Zwarcie centralne, boczne, siekaczowe; położenie spoczynkowe, ruchy boczne, szpara

spoczynkowa, czynnośd żucia (siły, efektywnośd).

9. Funkcje: ssanie, połykanie (trzewne, dojrzałe), żucie, oddychanie, udział w mowie,

lizanie warg, całowanie, dmuchanie, gwizdanie, kichanie, kaszel, czkawka.

10. Normy rozwoju narządu żucia w okresie płodowym

- podniebienie pierwotne i wtórne;

- zależności położenia oraz kształt szczęki i żuchwy.

11. Narząd żucia w okresie niemowlęcym do momentu wyrzynania zębów mlecznych –

etapy rozwoju zębów.

12. Zgryz w uzębieniu mlecznym (przypomnienie budowy), omówienie zgryzu; klasy kłowe,

klasy Bauma.

– różnice między uzębieniem mlecznym a stałym.

13. Wyrzynanie – okresy wyrzynania zębów mlecznych i stałych.

14. Zaliczenie.

Semestr letni:

Seminaria (3 godzinne)

1. Pierwszy okres wymiany uzębienia. Drugi okres wymiany uzębienia. Kształt, wielkośd,

liczba, budowa zębów stałych.

2. Zaburzenia czynnościowe i morfologiczne narządu żucia. Dysfunkcje i parafunkcje.

3. Wpływ zgryzu na ssż; mechanizmy odruchowe i adaptacyjne układu

stomatognatycznego.

4. Zaburzenia rozwoju zgryzu w okresie płodowym. Rozszczepy.

5. Wady zgryzu nabyte (pole biometryczne).


25

TEMATY DWICZEO

Dwiczenia laboratoryjne (1 godzina seminarium + 2 godziny dwiczeo laboratoryjnych)

1. Wyrzynanie zębów ósmych oraz zmiany w łukach związane z wiekiem. Klucze

Andrews’a, klasy kłowe, klasy Angle’a, cechy Mühlreitera, krzywa Spee.

2. Nieprawidłowości zębowe.

3. Zaburzenia rozwoju zgryzu:

3.1 w okresie od urodzenia do pełnego uzębienia mlecznego.

3.2 w I okresie wymiany uzębienia.

3.3 w II okresie wymiany uzębienia.

4. Wady zgryzu nabyte.

5. Zasady profilaktyki w okresie prenatalnym, niemowlęcym, wczesnego, późnego

dzieciostwa i kolejnych okresach rozwojowych.

Dwiczenia poza kliniką

1. Dwiczenia – żłobek: stan narządu żucia u dzieci do pełnego uzębienia mlecznego –

cechy zwarcia (24-30 miesiąc życia).

2. Dwiczenia – przedszkole: stan narządu żucia – pełne uzębienie mleczne w okresie przed

wyrznięciem się zębów stałych i wczesne uzębienie mieszane – cechy zwarcia (4-6 rok

życia).

3. Dwiczenia – szkoła: stan narządu żucia –wczesne i późne uzębienie mieszane, wczesne

uzębienie stałe – cechy zwarcia.

REGULAMIN ZAJĘD:

1. Zajęcia w liczbie 90 godzin z przedmiotu „Normy okluzji i funkcje układu

stomatognatycznego” odbywają się w semestrze zimowym i letnim w postaci 60 godzin

seminariów w grupach dziekaoskich i 30 godzin dwiczeo w grupach klinicznych, zgodnie

z harmonogramem zajęd.

2. Seminaria odbywają się w sali seminaryjnej Zakładu Ortodoncji oraz w suterenie.

3. Dwiczenia prowadzone są kolejno: w żłobkach, przedszkolach i szkołach.

4. Do seminariów i dwiczeo obowiązuje przygotowanie się z następujących źródeł:

Zarys współczesnej Ortodoncji- red. I. Karłowska 2001.

Embriologia lekarska- red. PW Sadler W-wa Med. Tour Press International 1993.

4. Tematyczne plany zajęd wywieszane są na tablicach ogłoszeo w Zakładzie.


26

5. Seminaria są rozmową prowadzoną przez asystenta z przygotowanymi tematycznie do

tej rozmowy studentami. Student jest oceniany na stopieo, a wpis zaliczenia

dokonywany w liście obecności i indeksie „Norm okluzji”.

6. Nieobecności usprawiedliwione mogą byd odrobione u asystenta prowadzącego zajęcia

lub z inną grupą, jeśli to będzie możliwe.

7. Trzykrotne spóźnienie traktowane jest jak 1 nieobecnośd.

8. Przedmiot kooczy się egzaminem testowym.


Aktywny udział w seminariach. Pisemne sprawdzenie wiadomości na seminariach.


Ocena rozwoju narządu żucia, okresów wyrzynania zębów mlecznych i stałych. Ocena

rozwoju zgryzu oraz odchyleo od normy narządu żucia.

LITERATURA:

1. Karłowska (red.): Zarys współczesnej ortodoncji. Wydawnictwo: PZWL 2005 rok,

wydanie: 2.

2. S. W.Majewski: Gnatofizjologia stomatologiczna Normy okluzji i funkcje układu

stomatognatycznego. Wydawnictwo PZWL 2007 rok, wydanie: 1.

3. F. Łabiszewskiej-Jaruzelskiej (red.): Ortodoncja: zasady i praktyka. Wydawnictwo:

Lekarskie PZWL 1977 rok, wydanie: 1.

4. Bochenek Adam, Reicher Michał : Anatomia człowieka - t. I, III, IV Wydawnictwo: PZWL

2008 rok, wydanie: 12.

5. W. Łasioski: Anatomia głowy dla stomatologów. Wydawnictwo: PZWL 1978 rok,

wydanie: 1.

6. Z. Jaoczuk, J. Banach: Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia.Wydawnictwo:

PZWL 2004 rok, wydanie: 3.

7. O. Grosfeld - Fizjologia narządu żucia. Podręcznik dla studentów stomatologii.

Wydawnictwo: PZWL 1981 rok, wydanie: 1.


Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Ortodoncji.


27

Katedra Fizjopatologii, Zakład Patologii Ogólnej

Al. Powstaoców Wielkopolskich 72, 70-111 Szczecin

tel. 0914661546, fax 091 4661548

http://www.ams.edu.pl/index.php?cid=134

www.sci.pam.szczecin.pl/~zpatog

KIEROWNIK: prof. dr hab. n. med. Bogusław Machalioski

LICZBA GODZIN: Łącznie 60 h w tym:

15 h wykładów

Wykłady: Sala im. Mikołaja Kopernika

Prof. dr hab. n. med. Bogusław Machalioski

Dr n. med. Elżbieta Dąbkowska

Dr n. med. Maciej Hałasa

45 h dwiczeo odbywają się w Zakładzie Patologii Ogólnej PAM

ECTS: 5

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: dr n. med. Elżbieta Dąbkowska

CEL NAUCZANIA:

Celem nauczania patofizjologii jest poznanie podstawowych praw i mechanizmów

regulacyjnych w chorobach najczęściej występujących. Poznanie i zrozumienie

mechanizmów umożliwi dostrzeżenie związków przyczynowych związków pomiędzy

zjawiskami pozornie od siebie odległymi. Patofizjologia stanowi pomost pomiędzy naukami

podstawowymi a naukami klinicznymi. Poznanie etiologii, patogenezy i podstawowych

objawów chorób najczęściej występujących ma przygotowad studenta do zrozumienia

zjawisk z którymi zetknie się w klinice.

PATOFIZJOLOGIA


28

PROGRAM ZAJĘD:

WYKŁADY

Komórka macierzysta

Definicja i podstawowe cechy komórek macierzystych (KM); podział KM,

pluripotencjalne KM; tkankowo-ukierunkowane KM; regulacja migracji KM;

heparynizowani dawcy narządów; krew pępowinowa; tkankowe źródła KM;

patofizjologiczne mechanizmy endogennej regeneracji; aplikacje kliniczne KM

somatycznych.

Molekularne mechanizmy regulacji cyklu komórkowego.

Mechanizmy kontrolujące cykl komórkowy; cykliny i kinazy zależne od cyklin; punkt

kontrolny R1 i jego molekularna regulacja; starzenie się komórek.

Nadciśnienie tętnicze samoistne.

Definicja i klasyfikacja nadciśnienia tętniczego; czynniki regulujące ciśnienie tętnicze;

patomechanizm nadciśnienia tętniczego; potencjalne przyczyny nadciśnienia

pierwotnego; powikłania; zespół metaboliczny X.

Patofizjologia układu endokrynnego

Patofizjologia układu endokrynnego — wprowadzenie

Oś podwzgórze — przysadka — gruczoły dokrewne

Wybrane zagadnienia z patofizjologii schorzeo układu endokrynnego:

Przysadka mózgowa; prolaktinoma, akromegalia, choroba Cushinga, niedoczynnośd

przedniego płata.

Kory nadnerczy; zespól Conna, Addisona, rdzeo nadnerczy; guz chromochłonny rdzenia

nadnerczy.

Choroby tarczycy: wole proste, wole guzowate, nadczynnośd tarczycy, niedoczynnośd

tarczycy, zapalenia, przełom tarczycowy.

Nadczynnośd przytarczyc.

DWICZENIA

Patofizjologia metabolizmu białek i zasad purynowych

Wprowadzenie do metabolizmu aminokwasów i białek

Zaburzenia metabolizmu aminokwasów — Fenyloketonuria, Tyrozynemia,

Alkaptonuria, Albinizm, Homocystynuria: patogeneza, objawy

Zaburzenia trawienia i wchłaniania białek — choroba glutenowa


29

Hyperamonemia typu I, II

Dna moczanowa pierwotna i wtórna, patogeneza, objawy

Mukowiscydoza: patogeneza, objawy

Patofizjologia metabolizmu węglowodanów częśd

Wprowadzenie do metabolizmu węglowodanów; Molekularne i komórkowe

mechanizmy działania insuliny; receptor insulinowy, sygnalizacja

wewnatrzkomórkowa, glukotransportery. Działanie insuliny na wątrobę, adipocyty,

mięśnie szkieletowe oraz wydalanie sodu i potasu – znaczenie kliniczne.

Enzymopatie; Galaktozemia, Fruktozuria, Fruktozemia — objawy

Cukrzyca (klasyfikacja, etiologia, patogeneza objawy podstawy rozpoznania)

Cukrzyca — molekularne podstawy patogenezy

Białka glikozylowane i ich rola w patogenezie i diagnostyce

Insulinoopornośd definicja, epidemiologia, uwarunkowania genetyczne, mediatory

patogenetyczne insulinoopornośc, podstawy molekularne insulinooporności

Rola stresu oksydacyjnego w patogenezie powikłao cukrzycy

Powikłania cukrzycy ostre i przewlekłe

Test tolerancji glukozy

Oznaczenie przy użyciu glukometru stężenia glukozy przygodnej

Wskazania do wykonania testu tolerancji glukozy oraz zasady wykonywania testu, test

tolerancji wykonywany u kobiet ciężarnych

Wykonanie testu tolerancji glukozy

Film „Świadomośd pomaga żyd” poradnik dla pacjentów z cukrzycą typu 2

Interpretacja wyników

Patofizjologia metabolizmu lipidów oraz zaburzenia odżywiania

Wprowadzenie do metabolizmu lipidów

Zaburzenia trawienia i wchłaniania lipidów

Dyslipoproteiemie — powtórka

Leptyna, zaburzenia budowy i funkcji receptora leptyny

Otyłośd; rodzaje

Zespół metaboliczny X — definicja, epidemiologia, standardy rozpoznawania przebieg

kliniczny


30

Niedożywienie: marazm i kwasior — przyczyny, patomechanizm, podobieostwa

i różnice; obrzęki — przyczyny i patomechanizm; enzymopatie; wrodzone

aminoacydopatie — przyczyny, podział, patofizjologia.

Pojęcie indeksu glikemicznego, wymiennika węglowodanowego

Układanie diety dla chorego na cukrzycę leczonego insuliną, dietą i lekami doustnymi

oraz diety niskokalorycznej.

Film anoreksja, bulimia — zaburzenia odżywiania

Zapalenia

Definicja zapalenia

Zapalenie jako uniwersalny sposób reakcji organizmu na „uszkodzenie

Czynniki wywołujące zapalenia: infekcyjne, chemiczne i fizyczne

Elementy biorące udział w zapaleniu: struktury tkankowe istotne dla przebiegu

zapalenia, komórki biorące udział w zapaleniu, humoralne mediatory zapalenia

Rodzaje indukcji reakcji zapalnej: udział komórek tucznych, udział dopełniacza, udział

komórek śródbłonka i płytek krwi

Typowe fazy zapalenia ostrego: indukcja, reakcja nieswoista, reakcja swoista, zejście

Zmiany naczynioruchowe umożliwiające reakcję zapalną

Objawy zapalenia wg Celsusa i Galena

Ogólne przejawy zapalenia – białka ostrej fazy

powstawanie i rola wysięku w zapaleniu: rozluźnienie spoistości tkanek, intensyfikacja

krążenia chłonki

Zmiany w komórkach śródbłonka i leukocytach we krwi umożliwiające migrację

komórek zapalnych do tkanek- cząstki adhezyjne.

Neutrofil jako pierwsza komórka napływowa w zapaleniu ostrym.

Makrofag i jego wszechstronna rola w różnych stadiach zapalenia

Poruszanie się leukocytów w tkankach- korzyści i szkody; chemokiny, enzymy

proteolityczne- uszkadzanie tkanek.

Swoiste elementy odpowiedzi zapalnej; lokalne i ogólnoustrojowe aspekty reakcji

immunologicznej, przebieg i rola odpowiedzi humoralnej i komórkowej w zapaleniu.

Różnice pomiędzy zapaleniem ostrym i przewlekłym

Przyczyny warunkujące powstanie zapalenia przewlekłego; rodzaj bodźca zapalnego,

stan lokalnej tkanki dotkniętej zapaleniem, stan wydolności ogólnoustrojowej

Immunopatologia


31

Definicja immunopatologii

Patologie związane z niewydolnością układu immunologicznego: niedobory

immunologiczne pierwotne i wtórne, przewlekłe i nawracające infekcje bez

uchwytnych cech niedoborów immunologicznych

Przyczyny i rodzaje wtórnych niedoborów immunologicznych

Immunopatologiczne aspekty rozwoju nowotworów i możliwe strategie ich zwalczania

z wykorzystaniem mechanizmów immunologicznych

Różnice pomiędzy prawidłową odpornościową odpowiedzią immunologiczną

a nadwrażliwością.

Patologie wywołane nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego

związanego z poszczególnymi typami nadwrażliwości wg Gell,a i Coombs,a; Typ I –

alergie atopowe, typ II choroby narządowo autoimmunologiczne swoiste, typ III

choroby autoimmunologiczne narządowo nieswoiste, typ IV gruźlica i inne reakcje.

Patofizjologia układu krążenia

Regulacja pracy serca; obciążenie wstępne, kurczliwośd, obciążenie następcze

Niewydolnośd krążenia spowodowana nieprawidłowym obciążeniem wstępnym,

nieprawidłową kurczliwością mięśnia sercowego oraz zwiększeniem obciążenia

następczego

Choroba niedokrwienna mięśnia sercowego; dławica piersiowa, zawał serca

Rodzaje i patogeneza wstrząsu

Karta ryzyka score

Patofizjologia nadciśnienia tętniczego samoistnego i wtórnego

Etiopatogeneza nadciśnienia tętniczego samoistnego oraz występującego w przebiegu

innych schorzeo

Objawy kliniczne nadciśnienia tętniczego

Powikłania nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie złośliwe

Nadciśnienie tętnicze wtórne

Patofizjologia układu oddechowego

Lokalizacja zmian chorobowych w układzie oddechowym i ich wpływ na jego funkcje

Patogeneza chorób o charakterze obturacyjnym; przewlekłe zapalenie oskrzeli, astma

oskrzelowa, rozedma płuc

Patogeneza chorób związanych z zaburzeniem restrykcyjnymi


32

Niewydolnośd oddechowa

Patofizjologia układu moczowego

Patofizjologia układu moczowego – wprowadzenie.

Wybrane zagadnienia z patofizjologii schorzeo układu moczowego: odmiedniczkowe

zapalenie nerek, zespół nerczycowy, niewydolnośd nerek ostra i przewlekła, kamica

nerkowa. zapalenie pęcherza moczowego

Patofizjologia układu krwiotwórczego

niedokrwistośd z niedoboru żelaza, niedokrwistośd megaloblastyczna, hemolityczna,

w chorobach przewlekłych

skazy osoczowe ; małopłytkowa, osoczowa, naczyniowa

REGULAMIN ZAJĘD:

Dwiczenia

1. Dwiczenia z patofizjologii odbywają się w Zakładzie Patologii Ogólnej PAM

w V semestrze. Wszystkie dwiczenia są obowiązkowe.

2. Nieusprawiedliwione nieobecności na więcej niż dwóch dwiczeniach oznacza nie

zaliczenie kursu. Jedynym usprawiedliwieniem jest zaświadczenie lekarskie lub

zwolnienie wystawione przez Dziekana PAM, które należy dostarczyd do sekretariatu

Zakładu w ciągu 2 tygodni od ustania przyczyny z powodu której zwolnienie zostało

wystawione

3. Spóźnienia nieusprawiedliwione powyżej 15 min traktowane będą jako nieobecnośd

nieusprawiedliwiona.

4. Studentów obowiązują dwa sprawdziany pisemne odbywające się po bloku

dwiczeniowym.

5. Warunkiem przystąpienia do kolokwium jest zaliczenie wszystkich dwiczeo z danego

bloku tematycznego. Dwiczenia nie zaliczone oraz nieobecności usprawiedliwione

należy odrobid przed kolokwium. Dwiczenia należy odrobid u prowadzącego je

asystenta.

6. Kolokwium dla wszystkich grup dwiczeniowych odbywa się zgodnie z harmonogramem

dwiczeo wywieszonym w Zakładzie Patologii Ogólnej PAM .

7. Nieusprawiedliwiona nieobecnośd na kolokwium jest równoznaczna z uzyskaniem

oceny niedostatecznej.


33

8. Kolokwium I poprawkowe ma formę pisemną. Kolokwium II poprawkowe odbywa się

w formie ustnej lub pisemnej

Egzamin

1. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia ze wszystkich

kolokwiów. Brak zaliczenia jest równoznaczny z uzyskaniem czerwonego warunku

2. Egzamin w I terminie ma formę testową.

3. Studenci, którzy uzyskają średnią ocenę ze wszystkich kolokwiów ponad 4,5 kolokwia

zaliczą w I terminie oraz nie mają nieobecności nieusprawiedliwionych będą zwolnieni

z egzaminu koocowego z oceną bardzo dobrą.

4. Egzamin poprawkowy I termin (w formie testowej) i II termin (w formie ustnej lub

pisemnej) odbędzie się w terminie ustalonym przez Dziekana Wydziału Lekarsko-

Dentystycznego PAM.


Studentów obowiązują dwa sprawdziany pisemne odbywające się po bloku dwiczeniowym.

Warunkiem przystąpienia do kolokwium jest zaliczenie wszystkich dwiczeo z danego bloku

tematycznego.

Kolokwia dla wszystkich grup dwiczeniowych odbywa się zgodnie z harmonogramem

wywieszonym na początku roku akademickiego w Zakładzie Patologii Ogólnej PAM.

Kolokwium I poprawkowe ma formę pisemną. Kolokwium II poprawkowe odbywa się

w formie ustnej lub pisemnej.

Egzamin

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia ze wszystkich kolokwiów.

Brak zaliczenia jest równoznaczny z uzyskaniem czerwonego warunku.

Egzamin w I i II terminie ma formę testową. III termin może mied formę pisemną lub ustną.

LITERATURA:

1. „ Medycyna wewnętrzna” repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy Gerd Herold

i współpracownicy PZWL 2007.

2. Patofizjologia kliniczna dla studentów medycyny Barbara Zahorska-Markiewicz

Volumed Wrocław 2001.


34


Poznanie etiologii, patogenezy i podstawowych objawów w chorobach zdarzających się

najczęściej lub tych, które z patogenetycznego punktu widzenia są najistotniejsze


W Zakładzie od wielu lat działa Studenckie Koło Naukowe. Uczestnicy koła biorą udział

w codziennej działalności naukowej zakładu. Na naukowych sesjach studenckich zdobywają

liczne nagrody.

Zakład Patomorfologii

ul. Unii Lubelskiej 1, 71-242 Szczecin

[email protected]

KIEROWNIK: prof. dr hab. n. med. Wenancjusz Domagała

LICZBA GODZIN: wykłady - godz.10, seminaria - godz. 15, dwiczenia - godz. 20

ECTS: 2

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: dr n. med. Jerzy Grabarek

Dwiczenia: Zakład Patomorfologii, ul. Unii Lubelskiej 1, Szczecin.

Seminaria: Zakład Patomorfologii, ul. Unii Lubelskiej 1, Szczecin.

Wykłady: Sala wykładowa PSK1, ul. Unii Lubelskiej 1, Szczecin.

CEL NAUCZANIA:

Celem nauczania jest zapoznanie studentów z przyczynami, mechanizmami rozwoju,

cechami fenotypowymi i skutkami choroby na poziomie makroskopowym, mikroskopowym

i molekularnym w świetle osiągnięd współczesnej biologii molekularnej ze szczególnym

naciskiem na histoklinikę, czyli związek między wykładnikami morfologicznymi choroby

a objawami klinicznymi i decyzjami terapeutycznymi jednostek chorobowych w obrębie

głowy i szyi.

PATOMORFOLOGIA JAMY USTNEJ



35

TEMATY WYKŁADÓW:

1. Zapalenia naczyo.

2. Czerniak złośliwy i raki skóry.

3. Guzy oczodołu.

4. Mięsak Ewinga i nowotwory złośliwe drobnookrągłokomórkowe wieku dziecięcego.

5. Stany przednowotworowe i rak płaskonabłonkowy jamy ustnej.

6. Rak krtani.

7. Rak nosogardła.

8. Raki tarczycy.

9. Odczynowe powiększenie węzłów chłonnych.

10. Chłoniak Hodgkina. Chłoniaki nieziarnicze (non-Hodgkin lymphoma).

11. Przerzuty nowotworowe w okolicy głowy i szyi.

12. Posumowanie najważniejszych problemów patologii głowy i szyi.

TEMATY DWICZEO:

Uwaga: Dwiczenia z patomorfologii prowadzone są w oparciu o unikalny system mikroskopii

wirtualnej.

Patologia jamy ustnej i skóry

Zagadnienia: Guzy nienowotworowe jamy ustnej. Nowotwory łagodne jamy ustnej. Zmiany

i stany przedrakowe jamy ustnej. Nowotwory złośliwe jamy ustnej. Znamiona barwnikowe.

Melanoma malignum. Raki skóry.

Preparaty histologiczne: cystis branchiogenes, epulis gigantocellularis, granuloma

teleangiectaticum, papilloma planoepitheliale, leukoplakia cavi oris, carcinoma

planoepitheliale kerotodes labii, sarcoma Kaposi, naevus pigmentosus compositus,

melanoma malignum, carcinoma basocellulare,

Patologia szczeki i żuchwy, nowotwory kości

Zagadnienia: Choroba Pageta. Nowotwory kości. Schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego

(zaburzenia rozwojowe, wylewy krwotoczne, zapalenia, zwyrodnienia, szczękościsk)

Preparaty histologiczne: cystis radicularis, ameloblastoma, osteoporosis, fibroma cemento-

ossificans, ameloblastoma, osteosarcoma, chondrosarcoma, sarcoma Ewingi, metastasis

carcinomatosa ad os, arthritis rheumatoidea,

Patologia nosa, zatok przynosowych, nosogardła, krtani

Zagadnienia: Rak nosogardła. Rak krtani


36

Preparaty histologiczne: sialadenitis chronica, ranula, tumor Warthini, tumor mixtus

benignus parotis, carcinoma adenoides cysticum, carcinoma mucoepidermale, carcinoma

nasopharyngis, carcinoma laryngis,

Patologia tarczycy, układu nerwowego i chłonnego

Zagadnienia: Zapalenia tarczycy. Nowotwory tarczycy. Nowotwory ośrodkowego układu

nerwowego. Encephalitis et meningitis. Lymphoma malignum. Morbus Hodgkini

(lymphogranulomatosis maligna; Hodgkin disease).

Preparaty histologiczne: carcinoma papillare glandulae thyreoideae, carcinoma papillare

glandulae thyreoideae – BAC, carcinoma folliculare glandulae thyreoideae, carcinoma

medullare glandulae thyreoideae (amyloid+), carcinoma gigantocellulare anaplasticum

glandulae thyreoideae – BAC, meningioma, glioblastoma multiforme, meningitis purulenta,

hyperplasia follicularis lymphonodi, metastasis carcinomatosa ad lymphonodum, lymphoma

malignum lymphocyticum lymphonodi, morbus Hodgkini (mixed cellularity),

SEMINARIA:

1. Seminarium – 1

Zaburzenia rozwojowe, zapalenia i zmiany towarzyszące chorobom

ogólnoustrojowym jamy ustnej.

Zaburzenia rozwojowe w tym szczeliny twarzy, torbiel skrzelopochodna, torbiel przewodu

tarczowo-jezykowego (obraz kliniczny, następstwa) oraz zaburzenia rozwojowe zębów.

Zapalenia jamy ustnej (przyczyny, podział, obraz makro i mikroskopowy). Zmiany błony

śluzowej jamy ustnej towarzyszące chorobom ogólnoustrojowym w tym chorobom skóry,

zakaźnym, hematologicznym i innym (z uwzględnieniem obrazu makro i mikroskopowego).

Awitaminozy ze szczególnym uwzględnieniem zmian w jamie ustnej i narządzie żucia (wit. D,

K, C, B2, B6, B12, PP, A).

2. Seminarium – 2

Zapalenia miazgi i tkanek okołowierzchołkowych oraz choroby przyzębia.

Zapalenia miazgi, tkanek okołowierzchołkowych, w tym zapalenie przewlekłe przyzębia

okołowierzchołkowego, ropieo okołowierzchołkowy oraz zapalenie kości i szpiku (etiologia,

obraz mikroskopowy, obraz kliniczny). Choroby przyzębia (podział, patogeneza, obraz makro

i mikroskopowy, obraz kliniczny).

3. Seminarium – 3

Torbiele szczeki i żuchwy oraz nowotwory i guzy nienowotworowe pochodzenia zębowego.


37

Torbiele szczeki i żuchwy (podział, patogeneza, obraz mikroskopowy, obraz kliniczny),

nowotwory i guzy nienowotworowe pochodzenia zębowego (epidemiologia, nazewnictwo,

klasyfikacje, obraz makro i mikroskopowy, obraz kliniczny). Zrzeszotnienie kości. Zmiany

włóknisto-kostne.

4. Seminarium – 4

Patologia ślinianek.

Torbiele i pseudotorbiele, zapalenia i łagodne zmiany limfoepitelialne (przyczyny, podział,

obraz makro i mikroskopowy, powikłania), kamica (czynniki predysponujace, patogeneza),

nowotwory łagodne i złośliwe (epidemiologia, klasyfikacja, obraz makro i mikroskopowy,

przebieg kliniczny, diagnostyka).


Kolokwia i egzamin praktyczny i teoretyczny (testowy).


Student nabywa umiejętności rozpoznawania podstawowych jednostek chorobowych

z omawianych oraz rozumienia patomechanizmów mechanizmu choroby i związku między

wykładnikami morfologicznymi choroby, a objawami klinicznymi i decyzjami

terapeutycznymi.

LITERATURA:

1. „Patologia znaczy słowo o chorobie”. J. Stachura i W. Domagała. Wyd. PAU, Kraków, t. I

wyd. II 2008 (ISBN 978-83-60183-64-9), t.II i t.III 2005 (83-88857-91-6, 83-88857-92-4).

2. „Tajemniczy świat chorych komórek człowieka”. W. Domagała, M. Chosia i E. Bedner.

Wyd. PAM 2000(ISBN 83-86342-71-4).

3. „Atlas histopatologii. W. Domagała, M. Chosia, E. Urasioska, Wydawnictwo Lekarskie

PZWL, 2007(ISBN 10:83-200-3476-0 lub ISBN 13:978-83-200-3476-9).


Opiekun koła: dr n. med. Jerzy Grabarek


38

Zakład Patomorfologii

ul. Unii Lubelskiej 1 . 71-242 Szczecin

[email protected]

KIEROWNIK: prof. dr hab. n. med. Wenancjusz Domagała

LICZBA GODZIN: wykłady - godz. 20, dwiczenia - godz. 40

ECTS: 3

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: dr n. med. Jerzy Grabarek

Dwiczenia: Zakład Patomorfologii, ul. Unii Lubelskiej 1.

Seminaria: Zakład Patomorfologii, ul. Unii Lubelskiej 1.

Wykłady: Sala wykładowa PSK1, ul. Unii Lubelskiej 1.

CELE NAUCZANIA:

Celem nauczania jest zapoznanie studentów z przyczynami, mechanizmami rozwoju,

cechami fenotypowymi i skutkami choroby na poziomie makroskopowym, mikroskopowym

i molekularnym w świetle osiągnięd współczesnej biologii molekularnej ze szczególnym

naciskiem na histoklinikę, czyli związek między wykładnikami morfologicznymi choroby,

a objawami klinicznymi i decyzjami terapeutycznymi.

TEMATY WYKŁADÓW:

1. Wprowadzenie do patomorfologii.

2. Niewydolnośd krążenia prawo i lewokomorowa (przyczyny, wykładniki morfologiczne).

Koarktacja aorty.

3. Zakrzepy i tętniaki (klasyfikacja, przyczyny, patomechanizm, obraz morfologiczny,

powikłania).

4. Zawał mięśnia sercowego (epidemiologia, etiopatogeneza, klasyfikacja, obraz

mikroskopowy i makroskopowy, powikłania).

PATOMORFOLOGIA



39

5. Stłuszczenie, otłuszczenie, otyłośd, martwica (przyczyny, patomechanizm, przykłady –

zmiany makro i mikroskopowe).

6. Przerost, rozrost, zanik, metaplazja, dysplazja (przyczyny, patomechanizm, przykłady–

zmiany makro i mikroskopowe).

7. Następstwa nadużywania alkoholu.

8. Gruźlica (epidemiologia, etiologia, patogeneza, klasyfikacja, obraz mikroskopowy

i makroskopowy, powikłania).

9. Ptasia grypa. Mononukleoza zakaźna (epidemiologia, etiologia, patogeneza,

klasyfikacja, obraz mikroskopowy i makroskopowy, powikłania).

10. Nowotwory (definicja, mianownictwo, cechy charakterystyczne – mikroskopowe

i makroskopowe - nowotworów łagodnych i złośliwych, epidemiologia, molekularne

podstawy karcynogenezy: onkogeny, geny supresorowe, geny regulujace apoptozę,

geny odpowiedzialne za reparacje DNA; angiogeneza w nowotworach, mechanizmy

powstawania przerzutów nowotworowych; karcinogeneza chemiczna, popromienna,

wirusowa; grading versus staging; metody diagnostyki nowotworów i stanów

przednowotworowych).

11. Rak sutka (epidemiologia, etiologia, patogeneza, czynniki ryzyka, klasyfikacja, obraz

makro i mikroskopowy, czynniki prognostyczne i predykcyjne).

12. Rak przełyku i rak jelita grubego (epidemiologia, etiologia, patogeneza, czynniki ryzyka,

klasyfikacja, obraz makro i mikroskopowy).

TEMATY DWICZEO:

Uwaga: Dwiczenia z patomorfologii prowadzone są w oparciu o unikalny system mikroskopii

wirtualnej.

Zaburzenia w krążeniu

Zagadnienia: Haemorrhagia, Cruor sanguinis, Thrombus, Venostasis, Oedema, Embolia,

Infarctus

Preparaty histologiczne: foci haemorrhagici minuti cerebri, haemorrhagia inveterata

cerebelli, coagulum sanguinis (cruor sanguinis), thrombus recens parietalis, thrombus

organisatus venostasis acuta hepatis, oedema pulmonum, induratio venostatica pulmonum,

oedema cerebri, emboliae bacteriales renis, emboliae bacteriales pulmonis, infarctus

myocardii recens, cicatrx post infarctum myocardii, infarctus anaemicus lienis, infarctus

haemorrhagicus pulmonis, infarctus renis, encephalomalacia, atherosclerosis,


40

Zmiany wsteczne i rozplemowe

Zagadnienia: Uszkodzenie i śmierd komórki, Cirrhosis, Procesy adaptacyjne

i zwyrodnieniowe, Amyloidosis, Patologiczne wapnienie, Starzenie się komórek

Preparaty histologiczne: hepar moschatum, lipomatosis myocardii, necrosis telae adiposae,

cirrhosis hepatis, haemochromatosis et cirrhosis pigmentosa hepatis, atrophia fusca

myocardii, osteoporosis, hypertrophia myocardii, hyperplasia adenomatosa prostatae,

metaplasia planoepithelialis bronchi, amyloidosis diffusa lienis, amyloidosis hepatis,

amyloidosis glandulae suprarenalis, amyloidosis renis, amyloidosis renis (czerwien Kongo),

Zapalenia

Zagadnienia: Ogólne objawy zapalenia. Patomorfologia zapaleo (zapalenia wysiękowe,

uszkadzające, wytwórcze). Gojenie i naprawa tkanek. Zapalenia płuc. Odmiedniczkowe

zapalenie nerek. Zapalenia ziarniniakowe.

Preparaty histologiczne: granulatio non specifica, granuloma resorptivum, cor villosum,

bronchopneumonia abscedens, pneumocystosis, appendicitis phlegmonosa, actinomycosis,

pyosalpinx et salpingitis phlegmonosa, pyelonephritis chronica, tuberculosis miliaris

pulmonum, tuberculosis miliaris lienis (barwienie metodą Ziehl-Neelsena), tuberculosis

miliaris lymphonodi, tuberculosis caseosa lymphonodi, sarcoidosis bronchi, sarcoidosis

pulmonum – wycinek z bronchoskopii, aortitis luetica,

Nowotwory

Zagadnienia: Nowotwory łagodne i złośliwe – nazewnictwo, cechy makro i mikroskopowe.

Neoplazja sródnabłonkowa. Rak wczesny. Rak Żołądka. Rak szyjki macicy.

Preparaty histologiczne: hamartoma pulmonis, adenoma tubulare coli, haemangioma

cavernosum hepatis, leiomyoma corporis uteri, schwannoma (neurilemmoma, neurinoma),

fibroadenoma mammae, carcinoma ductale invasivum mammae, liposarcoma

pleomorphum, neoplasia intraepithelialis cervicalis – gradus I (CIN I), neoplasia

intraepithelialis cervicalis – gradus III (CIN III), carcinoma planoepitheliale colli uteri, rak

wczesny żołądka, adenocarcinoma ventriculi, adenocarcinoma ventriculi – biopsja

gastrofiberoskopowa, carcinoma scirrhosum ventriculi,

Patologia układu oddechowego i pokarmowego

Zagadnienia: Rak płuca. Choroba wrzodowa. Rak przełyku. Zapalenia wątroby. Nowotwory

wątroby (pierwotne i przerzutowe). Rak jelita grubego. Wirusowe zapalenia wątroby

Preparaty histologiczne: carcinoma planoepitheliale pulmonis, carcinoma microcellulare

pulmonis (oat cell carcinoma), adenocarcinoma pulmonis, ulcus pepticum ventriculi,


41

carcinoma planoepitheliale oesophagi, carcinoma hepatocellulare, metastasis carcinomatosa

ad hepar –BAC, carcinoma mucocellulare coli,

Patologia układu moczowego, płciowego żeoskiego i męskiego

Zagadnienia: Rak nerki. Carcinoma mammae. Zmiany łagodne piersi. Nowotwory złośliwe

trzonu macicy. Nowotwory jajnika. Carcinoma prostatae. Nowotwory złośliwe jądra

Preparaty histologiczne: carcinoma clarocellulare renis, carcinoma ductale invasivum

mammae, biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) raka sutka, adenocarcinoma endometrii,

teratoma adultum ovarii, cystadenocarcinoma papillomatosum serosum ovarii, leasiones

fibroso-cysticae mammae (dysplasia benigna mammae), carcinoma prostatae, carcinoma

prostatae (PSA+, PSAP+), seminoma testis, carcinoma embryonale testis,


Kolokwia i egzamin praktyczny i teoretyczny (testowy).


Student nabywa umiejętności rozpoznawania podstawowych jednostek chorobowych

z omawianych oraz rozumienia patomechanizmów mechanizmu choroby i związku między

wykładnikami morfologicznymi choroby, a objawami klinicznymi i decyzjami

terapeutycznymi.

LITERATURA:

1. „Patologia znaczy słowo o chorobie”. J. Stachura i W. Domagała. Wyd. PAU, Kraków, t. I

wyd. II 2008 (ISBN 978-83-60183-64-9), t.II i t.III 2005 (83-88857-91-6, 83-88857-92-4).

2. „Tajemniczy świat chorych komórek człowieka”. W. Domagała, M. Chosia i E. Bedner.

Wyd.PAM 2000(ISBN 83-86342-71-4).

3. „Atlas histopatologii. W.Domagała, M.Chosia, E.Urasinska, Wydawnictwo Lekarskie

PZWL, 2007(ISBN 10:83-200-3476-0 lub ISBN 13:978-83-200-3476-9).


Opiekun koła: dr n. med. Jerzy Grabarek


42

Zakład Periodontologii

Al. Powstaoców Wlkp.72, 70-111 Szczecin

[email protected]

KIEROWNIK: prof. dr hab. n. med. Jadwiga Banach

LICZBA GODZIN: seminaria – 15 godz., dwiczenia – 15 godz.

ESTS: 3

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: dr n. med. Marlena Trąbska-Świstelnicka

Dwiczenia: Zakład Stomatologii Przedklinicznej, Al. Powstaoców Wlkp.72

Seminaria: Zakład Stomatologii Przedklinicznej, Al. Powstaoców Wlkp.72

CEL NAUCZANIA:

Powtórzenie zagadnieo dotyczących anatomii i fizjologii przyzębia, przyswojenie wiedzy

dotyczącej patomechanizmu zapaleo przyzębia, profilaktyki i fazy higienizacyjnej leczenia

przyzębia, podstawowych zabiegów profilaktycznych i leczniczych na przyzębiu.

TEMATY SEMINARIÓW:

1. Anatomia i badanie przyzębia.

2. Złogi nazębne.

3. Znaczenie płytki nazębnej i mechanizm zapaleniotwórczego działania płytki nazębnej.

4. Objawy zapalenia dziąseł i przyzębia.

5. Narzędzia do skalingu i polishingu ręcznego, technika skalingu.

6. Narzędzia do skalingu i polishingu aparatami ultradźwiękowymi, technika polishingu.

7. Higiena jamy ustnej:

a) Motywacja.

b) Wykrywanie płytki nazębnej-wskaźniki API(Aproximal Plaque Index, Pl.I. (Plaque

Index) oraz próby barwne.

c) Szczotki do zębów-rodzaje, budowa.

PERIODONTOLOGIA PRZEDKLINICZNA

½ ROKU



43

d) Metody szczotkowania zębów- Fonesa, roll, Stillmana, Bassa oraz masaż metodą

Chartersa.

e) Przybory dodatkowe do utrzymywania higieny jamy ustnej.

8. Pasty do zębów.

9. farmakologiczne metody zwalczania płytki nazębnej.

TEMATY DWICZEO:

1. Technika skalingu i polerowania korzeni zębów na fantomie

2. Zaliczenie teoretyczne i praktyczne dwiczeo

REGULAMIN ZAJĘD:

1. Studenci są zobowiązani do obecności i czynnego udziału w zajęciach teoretycznych

i praktycznych.

2. Nieobecnośd na zajęciach może byd usprawiedliwiona wyłącznie zaświadczeniem

lekarskim poświadczonym przez Przychodnię dla Studentów lub w przypadkach

losowych innym urzędowym zaświadczeniem.

3. Trzy nieobecności nieusprawiedliwione są podstawą do nie zaliczenia semestru.

4. Każda nieobecnośd musi byd odrobiona. Odrabianie dwiczeo polega na udziale

w zajęciach z inną grupą po uzgodnieniu z asystentem prowadzącym dwiczenia, pod

warunkiem, że jest wolne stanowisko pracy.

5. Sprawdzanie wiadomości odbywa się na bieżąco podczas dwiczeo i zajęd

teoretycznych. Każde dwiczenie musi byd zaliczone w zakresie teorii zgodnie

z programem dwiczeo.

6. Student, który nie zaliczy teoretycznie trzech dwiczeo nie może uczestniczyd w dalszych

zajęciach. Ponowne uczestnictwo w dwiczeniach może nastąpid po zaliczeniu zaległości

7. Warunkiem zaliczenia danego roku studiów jest odbycie cyklu dwiczeo, zaliczenie ich

teoretyczne i praktyczne oraz uzyskanie zaliczenia koocowego. Podstawą zaliczenia

praktycznego jest wykonanie zabiegów określonych programem dwiczeo.

8. Egzamin dyplomowy składa się z części praktycznej i teoretycznej w formie testu.

W przypadku otrzymania oceny niedostatecznej z egzaminu testowego

z Periodontologii lub Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej obowiązuje zdanie egzaminu

poprawkowego w formie ustnej.


44

9. Egzamin testowy z Priodontologii i Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej studenci V roku

zdają w sesji letniej roku akademickiego.

10. Do zdania egzaminu testowego z Priodontologii z 50 pytao wymagana jest prawidłowa

odpowiedź na 30 pytao (ocena dostateczna).

11. Do zdania egzaminu testowego z Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej z 30 pytao

wymagana jest prawidłowa odpowiedź na 17 pytao (ocena dostateczna).

12. Częśd praktyczna egzaminu dyplomowego z Periodontologii odbywa się po zakooczeniu

dwiczeo na V roku i zdawana jest u adiunkta lub starszego wykładowcy, który nie

prowadził dwiczeo z danym studentem. Egzamin ten polega na zdiagnozowaniu,

wypełnieniu Periodontologicznej Karty Choroby i wykonaniu zabiegu wskazanego przez

osobę egzaminującą.

13. Częśd praktyczna egzaminu dyplomowego z Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej polega

na zdiagnozowaniu pacjenta i przedstawieniu planu leczenia. W przypadku braku

pacjenta rozpoznanie jednostek chorobowych polega na ustnym opisie widocznych

zmian chorobowych na jednym z dwu przeźroczy.

14. Student ma prawo znad uzasadnienie oceny uzyskanej podczas egzaminu

praktycznego.

15. Zwolnieniu z egzaminu praktycznego dyplomowego z Priodontologii i Chorób Błony

Śluzowej Jamy Ustnej na wniosek asystenta prowadzącego zajęcia na roku V podlegają

studenci, którzy osiągnęli oceny bardzo dobre z zaliczenia teoretycznego

i praktycznego z Priodontologii na roku III i IV a z Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej

na roku V.

16. Studenta przeniesionego z innej uczelni do PAM obowiązuje ponowne zdanie

egzaminu dyplomowego z Priodontologii i Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej pomimo

wcześniej zdanego egzaminu w poprzedniej uczelni.


1. Ustne sprawdziany wiedzy.

2. Pisemne sprawdziany wiedzy.


1. Badanie jamy ustnej.

2. Ocena podstawowych wskaźników higieny i stanu zapalnego przyzębia.


45

3. Znajomośd instrumentarium do profesjonalnych zabiegów higienizacyjnych.

4. Umiejętnośd doboru odpowiednich metod i akcesoriów do utrzymywania higieny jamy

ustnej.

5. Umiejętnośd przeprowadzenia instruktażu higieny jamy ustnej.

6. Umiejętnośd profesjonalnego usuwania złogów nazębnych i polerowania korzeni

zębów metodami ręcznymi i ultradźwiękowymi.

LITERATURA:

1. Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia- Z. Jaoczuk, J. Banach.

2. Profilaktyka profesjonalna-Z. Jaoczuk.

3. Kompendium farmakoterapii dla stomatologów-Z. Jaoczuk, L. Samochowiec,

J. Wójcicki.

4. Periodontologia- pod red. S. Potoczka.

5. Periodontologia – H.P. Müller.

Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej


www.ams.edu.pl

[email protected]

KIEROWNIK: prof. dr hab. n. med. Bogumiła Frączak

LICZBA GODZIN: wykłady - 15 godz., dwiczenia - 45 godz.

ECTS: 4


Opiekun roku III: dr n. med. Krystyna Grabikowska-Prowans

Dwiczenia: Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej, Al. Powstaoców Wlkp. 72

Seminaria: Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej, Al. Powstaoców Wlkp. 72

Wykłady: Stara Sala Pomorzany, Al. Powstaoców Wlkp. 72

PROTETYKA STOMATOLOGICZNA

http://www.ams.edu.pl/


46

CEL NAUCZANIA:

Celem nauczania jest opanowanie wiadomości dotyczących charakterystyki uzupełnieo

stałych i ruchomych w oparciu o technologie materiałowe jak i postępowanie laboratoryjne.

W ramach zajęd praktycznych student wykonuje poszczególne fazy laboratoryjne prac

protetycznych stałych i ruchomych oraz uczestniczy w pokazach niektórych faz

laboratoryjnych (odlewanie, puszkowanie, polimeryzacja).

Zapoznanie studentów z aspektami technicznymi wykonawstwa laboratoryjnego

uzupełnieo protetycznych.

Przygotowanie do dwiczeo klinicznych.

TEMATY WYKŁADÓW:

1. Badanie pacjenta. Cechy prawidłowego narządu żucia. Przygotowanie do leczenia

protetycznego.

2. Masy wyciskowe. Łyżki wyciskowe. Wyciski czynnościowe do protez całkowitych.

3. Protezy całkowite – etapy kliniczne.

4. Protezy całkowite – etapy laboratoryjne.

5. Wskazania do wykonania protez częściowych. Klasyfikacje braków zębowych.

6. Ustalanie wysokości zwarcia centralnego. Siły utrzymujące protezy.

7. Etapy laboratoryjne wykonywania protez częściowych.

8. Puszkowanie i polimeryzacja.

9. Przygotowanie do leczenia protetycznego protezami stałymi.

10. Wkłady koronowo-korzeniowe gotowe i lane.

11. Etapy i sposoby szlifowania zębów.

12. Korony protetyczne. Korony kosmetyczne.

13. Etapy laboratoryjne wykonania uzupełnieo stałych.

14. Zasady projektowania mostów protetycznych.

15. Wskazania i przeciwwskazania do wykonania mostów protetycznych.

TEMATY DWICZEO:

Sprawy organizacyjne

Materiały pomocnicze i podstawowe

Łyżki wyciskowe, technika pobierania wycisków.

Rodzaje uzupełnieo protetycznych.


47

Protezy całkowite: wprowadzenie, etapy kliniczne i laboratoryjne

Sprawdzenie wiadomości.


Protezy całkowite - etapy kliniczne i laboratoryjne II. III


Protezy całkowite- etapy kliniczne, etapy laboratoryjne IV, V

Ustawianie zębów wg Gysiego.

Próbne protezy:

o uszczelnienie

o odciążenia

Puszkowanie i polimeryzacja

Opracowanie protez.

Oddanie protez całkowitych. Zaliczenie protez całkowitych.

Sprawdzenie wiadomości

Protezy częściowe osiadające -wprowadzenie

Klasyfikacja braków

Rodzaje łyżek wyciskowych

Rodzaje uzupełnieo protetycznych

I etap kliniczny i laboratoryjny

II etap kliniczny


Protezy częściowe osiadające:

II etap laboratoryjny

o rodzaje i budowa klamer

o zasady ustawiania zębów

III etap kliniczny- próbna proteza

Protezy częściowe osiadające:

III etap laboratoryjny - puszkowanie i polimeryzacja

o opracowanie gotowych protez częściowych

IV etap kliniczny- gotowe protezy

Zaliczenie protez częściowych.



48

Wkłady koronowo-korzeniowe

o wskazania, przeciwwskazania.

Opracowanie zęba pod wkład k-k

Wykonywanie wkł. met. bezpośrednią i pośrednią

Wkłady koronowo-korzeniowe - zatapianie w pierścieniu odlewniczym.

o odlanie wkł. k-k

o masy osłaniające

o etap kliniczny- dopasowanie i cementowanie wkł. k-k

Zaliczenie wkładów


Korony protetyczne.

o wskazania i przeciwwskazania

o rodzaje koron protetycznych

o etapy szlifowania zęba pod koronę metalową.

o rodzaje wycisków pod korony

o modelowanie koron metalowych

o zamiana wosku na metal

Korony protetyczne

o etapy szlifowania zęba pod koronę kosmetyczną

o modelowanie korony akrylowej

o zamiana wosku na akryl

Zaliczenie koron protetycznych.


Mosty protetyczne:

o wskazania, przeciwwskazania

o rodzaje mostów, rodzaje przęseł

o postępowanie kliniczne

Mosty protetyczne:

o postępowanie kliniczne c.d.

o etapy laboratoryjne, modelowanie mostu

o zamiana wosku na metal i licowanie mostu

Zaliczenie mostów.


49

REGULAMIN ZAJĘD:

1. Zajęcia dydaktyczne w Zakładzie Protetyki Stomatologicznej odbywają się w formie:

dwiczeo klinicznych

dwiczeo laboratoryjnych

2. Sprawdzenie wiadomości odbywa się na bieżąco podczas dwiczeo, seminariów

i zaliczenia koocowego.

3. Studenci zobowiązani są do:

obecności i czynnego udziału w zajęciach praktycznych i teoretycznych

punktualności

estetycznego wyglądu

dbałości o leczonych pacjentów

troski o powierzone mienie

4. Zaliczenie dwiczeo następuje na podstawie:

obecności na dwiczeniach

wykonanych zabiegów

wiadomości teoretycznych ocenianych przez nauczyciela akademickiego

prowadzącego zajęcia, z zakresu tematyki seminariów i wykładów

5. Rozpoczęcie zajęd na roku IV i V poprzedza sprawdzian wiadomości na podstawie

podanej tematyki wykładów oraz dwiczeo z ubiegłego roku. Sprawdzian odbywa

się w formie pisemnej w miesiącu październiku.

6. Nieobecnośd na zajęciach może byd usprawiedliwiona wyłącznie na podstawie:

zaświadczenia lekarskiego /w przypadku choroby/

zaświadczenia urzędowego

udokumentowanych przypadków losowych

zaświadczenia dziekaoskiego

7. Trzy nieobecności nieusprawiedliwione są podstawą do nie zaliczenia semestru.

8. Usprawiedliwione nieobecności student może odrobid uczestnicząc w zajęciach z inną

grupą w ciągu dwóch tygodni, poza zwolnieniem dziekaoskim, o ile nie przewiduje ono

konieczności odrabiania dwiczeo.

9. Student może zdawad egzamin dyplomowy z protetyki przed terminem w formie

ustnej u Kierownika Zakładu na wniosek asystenta. Warunkiem przystąpienia do

egzaminu w przedterminie jest uzyskanie oceny ponad dobrej z dwiczeo oraz obecnośd

na wykładach i uzyskanie oceny bardzo dobrej z egzaminu praktycznego.


50

10. Egzamin dyplomowy składa się z części:

praktycznej

teoretycznej w formie egzaminu testowego lub ustnego u Kierownika Zakładu.

Egzamin teoretyczny z protetyki obejmuje materiał z dwiczeo, seminariów, wykładów

oraz wskazanych podręczników. Termin egzaminu testowego ogłaszany jest trzy

miesiące wcześniej.

Egzamin trwa 1 godz. 40 min.

11. Kryteria oceny egzaminu testowego są następujące:

egzamin składa się ze 100 pytao

skala ocen jest następująca:

3,0 dostateczny 70-75

3,5 dośd dobry 76-80

4,0 dobry 81-86

4,5 ponad dobry 87-93

5,0 bardzo dobry 94-99

6,0 celujący 100

12. Na ocenę koocową egzaminu dyplomowego składa się:

w 60 % - ocena z testu

w 30 % - ocena z zaliczenia dwiczeo

w 10 % - ocena z egzaminu praktycznego

13. Egzamin poprawkowy odbywa się w formie ustnej zgodnie z ustalonym terminem.


Cykle dwiczeo kooczą się zaliczeniami w formie pisemnej (esej).

Koocowym sprawdzianem wiedzy studentów jest test z całej tematyki dwiczeo – 50

pytao jednokrotnego wyboru.


Znajomośd podstawowych zasad wykonawstwa laboratoryjnego uzupełnieo

protetycznych.

Znajomośd wskazao klinicznych przy stosowaniu podstawowych uzupełnieo

protetycznych.


51

LITERATURA:

1. E. Spiechowicz – „Protetyka Stomatologiczna”

2. E. Spiechowicz – „Współczesne postępowanie laboratoryjne w protetyce stom.”

3. H. Shillingburg i inni – „Protezy stałe – Zarys postępowania klinicznego

i laboratoryjnego”

4. S. Majewski – „Podstawy protetyki w praktyce lekarskiej i technice dentystycznej”

5. Stanisław W. Majewski – „Protetyka stałych uzupełnieo zębowych”

6. P. Kordasz – „Materiałoznawstwo protetyczno-stomatologiczne”

7. E. Wierzyoski – „Całkowite korony kosmetyczne”

8. L. Hupfauf – „Protetyka stomatologiczna, protezy całkowite”

9. L. Hupfauf – „Protetyka stomatologiczna, protezy częściowe”

10. K. Lehmann, E.Hellwig – „Propedeutyka stomatologii zachowawczej i protetyki”

11. P. Ford – „Odbudowa zębów”

12. B. Koecka i inni – „Korony i mosty”

Katedra i Zakład Radiologii Ogólnej i Stomatologicznej

70-111 Szczecin al. Powstaoców Wlkp. 72

[email protected]

tel. (0-91) 466-11-74, fax. 466-11-75

KIEROWNIK: prof. dr hab. n. med. Grażyna Wilk

ECTS: 3

LICZBA GODZIN:

wykłady 15 godz.

seminaria 45 godz.

Dwiczenia 30 godz.

Program nauczania studentów III roku Wydziału Stomatologii obejmuje zagadnienia

dotyczące radiologii stomatologicznej. Tematy przedstawiane w czasie wykładów omawiane

są w grupach seminaryjnych. W tracie dwiczeo studenci uczą się prawidłowej interpretacji

RADIOLOGIA STOMATOLOGICZNA


52

zdjęd rentgenowskich wewnątrzustnych, pantomograficznych oraz czaszki i twarzoczaszki. Na

zajęciach praktycznych przedstawiane są techniki wykonywania poszczególnych typów zdjęd,

które studenci dwiczą „na sobie”, a następnie uczestniczą w ich wykonywaniu u pacjentów.

Każdy semestr kooczy się zaliczeniem ustnym, a cały cykl zajęd egzaminem-test dotyczy

zagadnieo teoretycznych obejmujących program nauczania na roku II i III, częśd praktyczna

oceny zdjęd stomatologicznych i czaszki.

TEMATY WYKŁADÓW:

1. Techniki zdjęd wewnątrzustnych (1 wykład – 1x45min).

2. Wzajemne oddziaływanie promieniowania rentgenowskiego z materią. Powstawanie

promieni rentgena. Podstawy techniki radiologicznej. Najnowsze przepisy dotyczące

stomatologicznych pracowni i ochrony radiologicznej, kontrola jakości badao

(1 wykład – 1x45min).

3,4. Metody i techniki stosowane w stomatologii (2 wykłady – 2x45min).

5. Interpretacja obrazów rentgenowskich-zdjęcia zewnątrzustne i wewnątrzustne.

Zagęszczające zapalenie kości, osteoskleroza, osteoporoza i osteoliza w obrazach rtg

(1 wykład – 1x45min).

6,8. Diagnostyka różnicowa zmian próchnicowych w obrazach radiologicznych (zdjęcia

pantomograficzne, zdjęcia wewnątrzustne). Wybór techniki w zależności od potrzeb

diagnostycznych, wieku pacjenta i innych czynników (2 wykłady – 2x45min).

7. Algorytm postępowania diagnostycznego diagnostycznego stomatologii w stanach

zapalnych, nowotworowych i urazowych (1 wykład – 1x45min).

9,11. Leczenie endodontyczne w obrazie rentgenowskim na zdjęciach wewnątrzustnych.

Powikłania leczenia endodontycznego. Rokowania powikłao, możliwości

radiologicznego ujawniania powikłao. Zagęszczające zapalenie kości, osteoskleroza,

osteoporoza, osteoliza w obrazach rtg wykonanych różnymi technikami (2 wykłady –

2x45min) .

10. Ultrasonografia i jej skutecznośd w medycynie i stomatologii (1 wykład – 1x45min).

12,13. Tomografia komputerowa. Zasady działania. Wykorzystanie w diagnostyce zmian

zapalnych i nowotworowych w stomatologii. Najważniejsze zastosowanie KT

w diagnostyce ogólnej (2 wykłady - 2x45min).


53

14,15. Rezonans magnetyczny – podstawy fizyczne, aparatura, zastosowanie,

skutecznośd diagnostyczna w stomatologii i medycynie. Prezentacja obrazów

dotyczących patologii stomatologicznej i ogólnej (2 wykład – 2x45min).

TEMATY SEMINARIÓW:

13. Zaliczenie wstępne z wiadomości o fizyce promieniowania natura promieniowania

rentgenowskiego. Wzajemne oddziaływanie promieniowania rentgenowskiego

z materią. Ochrona przed promieniowaniem jonizującym. Dokumentacja badao - opisy

zdjęd, archiwizacja badao (2x45min).

14. Obsługa sprzętu rentgenowskiego – podstawy wykonywania różnych rodzajów zdjęd

i badao. Kontrola jakości w radiologii – czynniki wpływające na otrzymanie dobrego

zdjęcia rentgenowskiego. Ochrona przed promieniowaniem jonizującym – rodzaje

osłon stosowanych w radiologii, ograniczenie stosowania badao rtg w świetle

aktualnych przepisów, skutki promieniowania (2x45min).

15. Interpretacja obrazów radiologicznych - zasady poprawnej oceny zdjęd. Rodzaje

przebudowy kostnej oraz odczyny okostnowe w przebiegu zmian patologicznych kości-

omówienie obrazów rentgenowskich (2x45min).

16. Podstawy zdjęd wewnątrzustnych – rodzaje zdjęd, techniki wykonywania.

Zastosowanie i ocena przydatności poszczególnych metod. Formaty zdjęd, metody

stabilizacji filmu –trzymadełka (2x45min).

17. Pantomografia – omówienie historii powstawania i wykorzystania techniki.

Współczesna aparatura. Technika wykonywania. Omówienie wskazao do wykonywania

badania (2x45min).

18. Podstawy interpretacji obrazów rentgenowskich – prawidłowe odczytywanie

i opisywanie zdjęd rtg zębów. Anatomia rentgenowska i anomalie zębów (2x45min).

19. Charakterystyka obrazu radiologicznego wyrostka zębodołowego wieku dziecięcego,

młodzieoczego i dojrzałego. Obraz wyrostka zębodołowego w wieku podeszłym –

starczym (2x45min).

20. Powtórzenie (1 x 45min).


54

TEMATY DWICZEO:

1. Podstawowe techniki stosowane do zdjęd wewnątrzustnych – zdjęcia zębowe,

skrzydłowo-zgryzowe i zgryzowe. Przydatnośd, zalety i wady poszczególnych technik

(2x45min).

2-3. Zajęcia praktyczne z wykonywania zdjęd zewnątrzustnych i wewnątrzustnych.

Prezentacja używanego sprzętu. Ustawienie pacjenta w poszczególnych technikach

(4x45min).

4. Zaliczenie z anatomii rentgenowskiej czaszki i twarzoczaszki (2x45min).

5. Urazy czaszki i twarzoczaszki- zajęcia praktyczne z oceny i opisów zdjęd rtg (2x45min).

6. Rentgenodiagnostyka zapaleo swoistych i nieswoistych kości twarzoczaszki. Objawy

kliniczne i radiologiczne- zmiany widoczne w kościach i tkankach miękkich.

Zastosowanie różnych rentgenowskich metod obrazowania (2x45min).

7. Torbiele kostne i nowotwory łagodne twarzoczaszki na zdjęciach wewnątrz-

i zewnątrzustnych. Omówienie objawów klinicznych i radiologicznych. Wykorzystanie

różnych badao radiologicznych (2x45min).

8. Zaliczenie (1x45min).

semestr letni

TEMATY SEMINARIÓW:

1. Zastosowanie środków cieniujących w radiologii ogólnej i stomatologicznej. Rodzaje

środków cieniujących, ich właściwości, działania uboczne i powikłania. Radiologia

interwencyjna i jej przydatnośd w stomatologii (2x45min).

2. Diagnostyka układu kostnego-podstawy interpretacji zmian urazowych, zapalnych

i nowotworowych (2x45min).

3. Diagnostyka różnicowa próchnicy na zdjęciach wewnątrz i zewnątrzustnych: celowośd

wykonania, ocena zdjęd (2x45min).

4. Leczenie endodontyczne w obrazie rentgenowskim na zdjęciach wewnątrzustnych.

Powikłania leczenia endodontycznego. Rokowania powikłao, możliwości

radiologicznego ujawniania powikłao. Zagęszczające zapalenie kości, osteoskleroza,

osteoporoza, osteoliza w obrazach rtg wykonanych różnymi technikami (2x45min).

5. Zalety i wady radiografii cyfrowej stosowanej w diagnostyce stomatologicznej

z uwzględnieniem implantologii. Rys historyczny. Omówienie systemów cyfrowego

obrazowania. Demonstracja programu komputerowego DIGORA 2.0; archiwizacja


55

danych, analiza radiologiczna zdjęd, badania densytometryczna, analiza

przedimplantologiczna (2x45min).

6. Diagnostyka rtg chorób przyzębia okołowierzchołkowego i brzeżnego. Wybór techniki

wykonania zdjęcia, ustalenie badanej okolicy. Różnicowanie zmian

okołowierzchołkowych. Techniki pozwalające na rozpoznanie zapaleo przyzębia

brzeżnego (3x45min).

7. Agresywne zapalenia przyzębia – ocena na pantomogramach i zdj. wewnątrzustnych (3

x 45 min) + zaliczenie.

8. Ultrasonografia. Wybrane zagadnienia z diagnostyki okolicy szyi i stawów skroniowo-

żuchwowych. Algorytm postępowania diagnostycznego (2x45min).

9. Podstawy oceny zdjęd cefalometrycznych, sposób wykonywania i przydatnośd

diagnostyczna (2 x45min).

10. Wiek zębowy. Wady gnatyczne. Etapy rozwojowe twarzoczaszki. Możliwości

diagnostyki radiologicznej (2x45min).

11. Pantomografia spiralna poprzeczna. Metodyka przeprowadzania badao oraz wskazania

i przeciwwskazania. Omówienie otrzymanych obrazów (2x45min).

12-13. Tomografia komputerowa i tomografia rezonansu magnetycznego – zasady działania,

zastosowanie w radiologii stomatologicznej (4x45min).

15. Zaliczenie (2x45min).

TEMATY DWICZEO:

1. Przydatnośd różnych metod diagnostycznych w nowotworach złośliwych okolicy szyi,

dna jamy ustnej, zatok szczękowych i oczodołów. Omówienie symptomatologii zmian

nowotworowych oraz towarzyszących objawów radiologicznych (2x45min)

+ powtórzenie.

2. Podstawy ultrasonografii konwencjonalnej i Dopplera oraz jej przydatnośd

w stomatologii- interpretacja obrazów i nazewnictwo medyczne. Krótkie

przypomnienie techniki Dopplera. Cześd praktyczna- wykonywanie badao (2x45min)

+ powtórzenie.

3. Diagnostyka chorób ślinianek-kamica zmiany zapalne, zespół Sjögrena, zmiany

nowotworowe. Wykorzystanie ultrasonografii i algorytm diagnostyczny (2x45min)

+ powtórzenie.


56

4. Diagnostyka schorzeo stawów skroniowo-żuchwowych. Omówienie najczęściej

występujących patologii-objawy kliniczne i radiologiczne. Przydatnośd nowych różnych

technik obrazowania. (2x45min) + powtórzenie.

5. Systemy cyfrowego obrazowania. Zalety i wady radiografii cyfrowej. Ocena obrazów

uzyskiwanych tą metodą. Archiwizacja danych. Analiza przedimplantologiczna

(2x45min) + powtórzenie.

6. Zajęcia praktyczne – przypomnienie wykonywania zdjęd wewnątrz- i zewnątrzustnych-

aparatura, filmy rentgenowskie (2x45min).

7. Zajęcia praktyczne z samodzielnej oceny zdjęd rentgenowskich będące zaliczeniem

praktycznych umiejętności studenta (2x45min).

8. Zaliczenie dwiczeo (1x45min).

REGULAMIN ZAJĘD:

1. Zajęcia dotyczą radiologii stomatologicznej i wybranych zagadnieo z radiologii ogólnej.

2. Studenci maja obowiązek przygotowywad się do zajęd tak, aby miały one charakter

czynny i były zrozumiałe w konfrontacji z dokumentacją obrazową.

3. Zajęcia maja charakter wykładów, seminariów i dwiczeo.

4. Plan i zakres tematyczny zajęd obejmujący zagadnienia ogólne wywieszony jest na

tablicy ogłoszeo wewnątrz zakładu, a szczegółowy w sali dwiczeo. Każdy student ma

obowiązek się z nim zapoznad.

5. Student ma obowiązek regularnie uczęszczad na zajęcia, przy czym dopuszczalna jest

jedna nieobecnośd w roku z przyczyn losowych.

6. Po zakooczeniu zajęd w danym semestrze obowiązuje zaliczenie.

7. Po zakooczeniu całości zajęd obowiązuje egzamin testowy dotyczący części

teoretycznej – 50 pytao z możliwością wyboru jednej prawidłowej odpowiedzi. Kryteria

oceny podane w odpowiednim czasie. Częśd praktyczna dotyczy oceny zdjęd rtg

omawianych na w trakcie zajęd na III roku.

8. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia zajęd.

LITERATURA:

1. „Podstawy radiodiagnostyki stomatologicznej” – Eric Whaites.

2. „Radiologia stomatologiczna i szczękowo-twarzowa” Krzysztof Mlosek.


57

3. „Badania rentgenowskie i ultrasonograficzne w stomatologii oraz wybrane

zagadnienia z ochrony radiologicznej i radiologii ogólnej” – skrypt dla studentów

Barbara Górecka Szyld, Grażyna Wilk.

Zakład Higieny, Epidemiologii i Zdrowia Publicznego

ul. Żołnierska 48 , 70-210 Szczecin

[email protected] , [email protected]

KIEROWNIK: dr hab. n. med. Alicja Walczak

LICZBA GODZIN: wykłady - 15 godz., seminaria -15 godz., dwiczenia - 60 godz.

ECTS: 4


dr n. med. Pastucha Elżbieta, lek. med. Wysiecki Przemysław

Dwiczenia: Zakład Higieny, Epidemiologii i Zdrowia Publicznego,

Ul. Żołnierska 48, 70-210 Szczecin

Seminaria: Zakład Higieny, Epidemiologii i Zdrowia Publicznego,

Ul. Żołnierska 48, 70-210 Szczecin

Wykłady: Stara Sala, Al. Powstaoców Wlkp. 72

CEL NAUCZANIA:

1. Poznanie wskaźników stanu zdrowia ludności i zasad ich oceny.

2. Umiejętnośd analizowania wiarygodnych danych o stanie zdrowia populacji.

3. Umiejętnośd opisywania wybranych zjawisk zdrowotnych w skali populacyjnej oraz

prognozowania ich wpływu na funkcjonowanie opieki zdrowotnej.

4. Przygotowanie do prawidłowego funkcjonowania lekarza-dentysty w systemie ochrony

zdrowia; poznanie uwarunkowao formalno-prawnych obowiązujących lekarza i lekarza-

dentystę w systemie opieki zdrowotnej.

STOMATOLOGIA SPOŁECZNA


58

5. Poznanie stosowanych w medycynie środowiskowej zasad zapobiegania chorobom

i umacniania zdrowia.

6. Umiejętnośd wykazania powiązao czynników środowiska zewnętrznego ze stanem

zdrowia.

7. Umiejętnośd oceny dystrybucji chorób w populacji i czynników wpływających na ich

występowanie, w powiązaniu z planowaniem i ewaluacją działao profilaktycznych.

TEMATY WYKŁADÓW:

(7 x 2 godz., 1 x 1 godz.)

1. Promocja zdrowia jamy ustnej (cz.1; cz.2).

2. Bioaerozole i grypa (profilaktyka swoista i nieswoista) (cz.1; cz.2).

3. Zdrowie jamy ustnej (cz.1; cz.2).

4. Higiena pracy w gabinecie stomatologicznym (cz.1; cz.2).

5. Organizacja opieki stomatologicznej i orzecznictwo w stomatologii (cz.1; cz.2).

6. Zastosowanie współczesnych technologii w diagnostyce i terapii stomatologicznej

(cz.1; cz.2).

7. Palenie papierosów a choroby jamy ustnej (cz.1; cz.2).

8. Epidemiologia chorób przyzębia.

TEMATY SEMINARIÓW:

1. Zapobieganie i przyczyny zakażeo w gabinecie stomatologicznym.

2. Epidemiologia chorób przyzębia.

3. Epidemiologia analityczna - rodzaje badao epidemiologicznych.

4. Dochodzenie epidemiologiczne w chorobach zawodowych.

5. Ewaluacja Badao Medycznych (zasady Evidence Based Medicine – EBM).

6. Krytyczna ocena literatury medycznej.

7. Gazowe i pyłowe zanieczyszczenia powietrza, mikroklimat.

8. Wybrane zagadnienia z toksykologii środowiskowej.

9. Hałas, wibracje i oświetlenie.

10. Podstawowe kryteria oceny wód powierzchniowych i wody pitnej.

11. Higiena pracy i elementy ergonomii.

12. Higiena jamy ustnej.

13. Żywienie a choroby jamy ustnej.


59

14. Prezentacja własnych projektów zajęd z zakresu Promocji Zdrowia.

15. Zaliczenie seminariów.

TEMATY DWICZEO:

1. Organizacja opieki stomatologicznej: zasady orzekania o niezdolności do pracy.

2. Profilaktyka i prewencja chorób – cele, zadania, formy: zgłaszanie chorób

podlegających obowiązkowi zgłoszenia.

3. Analiza występowania wybranych chorób: prezentacje własne.

4. Choroby społeczne – nikotynizm, alkoholizm, narkomania: diagnostyka uzależnieo,

sposoby postępowania.

5. Zagrożenia ekologiczne: pomiar wybranych cech środowiskowych (m.in. PEM)

6. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku pracy, nauki, zamieszkania:

bioaerozole, zapobieganie zakażeniom, sposoby postępowania z materiałem

biologicznym.

7. Problemy zdrowotne mieszkaoców poszczególnych regionów Polski i wybranych

krajów na świecie ( m.in. ołowica, fluoroza ) - prezentacje własne.

8. Zdrowie publiczne: kulturowe, społeczne, ekonomiczne uwarunkowania zdrowia

publicznego.

9. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby, profilaktyka zdrowotna.

10. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne, wybrane mierniki zdrowia w stomatologii.

11. Grupy ludności wysokiego ryzyka, wypadki w pracy.

12. Organizacja systemu opieki zdrowotnej, systemy opieki zdrowotnej na świecie,

ubezpieczenia zdrowotne, zasady finansowania świadczeo zdrowotnych,

uwarunkowania prawne wykonywania zawodu lekarza.

13. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym,

międzynarodowym- akcje promocji zdrowia, narodowe programy zdrowia, polityka

zdrowotna, organizacje międzynarodowe.

14. Promocja zdrowia jamy ustnej.

15. Zapobieganie i przyczyny zakażeo w gabinecie stomatologicznym.

16. Mierniki zdrowia populacji: zapadalnośd, chorobowośd, umieralnośd.

17. Epidemiologia chorób przyzębia – zadania problemowe.

18. Epidemiologia analityczna - rodzaje badao epidemiologicznych.

19. Dochodzenie epidemiologiczne w chorobach zawodowych.


60

20. Ewaluacja Badao Medycznych (zasady Evidence Based Medicine – EBM).

21. Krytyczna ocena literatury medycznej – analiza i ocena z wybranych artykułów

naukowych.

22. Gazowe i pyłowe zanieczyszczenia powietrza, mikroklimat – pomiar ekspozycji na

wybrane alergeny.

23. Wybrane zagadnienia z toksykologii środowiskowej – obliczanie dawek referencyjnych

24. Hałas, wibracje i oświetlenie – zadania problemowe.

25. Podstawowe kryteria oceny wód powierzchniowych i wody pitnej.

26. Higiena pracy i elementy ergonomii –zadania problemowe.

27. Higiena jamy ustnej – program profilaktyki dla wybranych pacjentów.

28. Żywienie a choroby jamy ustnej - tworzenie i ocena przykładowych jadłospisów.

29. Dwiczenia w szkołach na podstawie własnych projektów z zakresu Promocji Zdrowia.

30. Zaliczenie.

REGULAMIN ZAJĘD:

1. Zajęcia dydaktyczne ze Stomatologii Społecznej dla studentów III-go roku Wydziału

Lekarsko-Stomatologicznego składają się z wykładów, seminariów i dwiczeo, przy czym

obecnośd na seminariach i dwiczeniach jest obowiązkowa; podczas pisemnych

kolokwiów ocenie podlega wiedza wymagana na seminariach, dwiczeniach

i przekazywana w trakcie wykładów.

2. Seminaria i dwiczenia rozpoczynają się punktualnie w czasie przewidzianym

harmonogramem dla poszczególnych grup. Studenci, którzy spóźnią się na seminaria

i dwiczenia nie będą w nich uczestniczyd; tylko w sytuacjach losowych (awaria linii

tramwajowej, autobusowej) dopuszcza się możliwośd opóźnionego uczestnictwa

w zajęciach. Studentom nieobecnym na seminariach i dwiczeniach z przyczyn

usprawiedliwionych, umożliwia się ich odrobienie z inną grupą lub w dodatkowych

terminach, o których będą powiadomieni przez asystentów prowadzących daną grupę.

3. Za „usprawiedliwioną nieobecnośd” na seminariach i dwiczeniach traktuje się

nieobecnośd poświadczoną odpowiednim zaświadczeniem lekarskim, przez władze

uczelni lub w wypadkach losowych.

4. Warunkiem koniecznym do uzyskania zaliczenia z przedmiotu Stomatologia Społeczna

jest:


61

a. obecnośd na wszystkich seminariach i dwiczeniach objętych programem oraz ich

zaliczenie;

b. uzyskanie pozytywnych ocen z 7 pisemnych kolokwiów zaliczeniowych

c. uzyskanie pozytywnej oceny z dwiczeo pt. „Promocja zdrowia”

5. Na zaliczenie danego dwiczenia wpływają: stopieo przygotowania do danego tematu,

aktywnośd i dokładnośd studenta w przeprowadzeniu odpowiednich pomiarów oraz

prawidłowośd rozwiązania zadania problemowego.

6. Ocenę niedostateczną z kolokwium zaliczeniowego studenci zobowiązani są poprawid

w okresie 2 tygodni po ogłoszeniu wyników. Nie poprawia się oceny innej niż

niedostateczna.

7. Przedmiot Stomatologia Społeczna kooczy się egzaminem testowym w sesji letniej.

8. Student, który uzyska średnią ocen z 7 kolokwiów oraz z dwiczeo z promocji zdrowia

przekraczającą 4,10 uzyskuje zwolnienie z egzaminu koocowego. Studenci, którzy

uzyskują średnią ocenę w zakresie 4,11 – 4,50 uzyskad mogą wpis do indeksu z oceną

dobrą; gdy średnia ocena przekroczy 4,51 – ocenę ponad dobrą. Ocenę bardzo dobrą

studenci mogą uzyskad zdając egzamin ustny.


1. Kolokwia: Postępy wiedzy i nabywanych umiejętności w ramach przedmiotu są

sprawdzane w formie 7 kolokwiów pisemnych: 4 w semestrze zimowym

i 3 w semestrze letnim. Kolokwia są prowadzone w formie testów zawierających

większośd pytao jednokrotnego wyboru, a obejmują materiał uprzednio opracowany

podczas oznaczonych dwiczeo i/lub wykładów. Niedostateczne oceny uzyskane

z kolokwium student może poprawid w ciągu 2 tygodni podczas zaliczenia ustnego

u adiunkta dydaktycznego.

2. Ocena prezentacji i projektów przygotowanych przez studentów

3. Forma ustna: ocena wiadomości uzyskanych w trakcie nauczania.

4. Egzamin: Koocowe sprawdzenie wiedzy i umiejętności ma formę pisemnego testu

składającego się z pytao jedno- i wielokrotnego wyboru. Niedostateczny wynik

z egzaminu testowego student ma możnośd poprawiania dwukrotnie.


62


1. Umiejętnośd zdefiniowania podstawowych pojęd z zakresu profilaktyki, promocji

zdrowia, podstawowych pojęd z zakresu funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej.

2. Umiejętnośd właściwego zaprojektowania stanowiska pracy, opanowanie wiadomości

z zakresu norm prawnych dotyczących zasad funkcjonowania zakładów zdrowotnych.

3. Umiejętnośd obsługi programów informatycznych służących do rozliczeo świadczeo

medycznych NFZ (Narodowy Fundusz Zdrowia).

4. Opanowanie umiejętności zdobywania i analizy danych epidemiologicznych, określania

stanu zdrowia społeczeostwa na ich podstawie, planowania świadczeo zdrowotnych,

określania potrzeb i planowania działao z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia.

5. Poznanie i analiza funkcjonujących na świecie systemów finansowania świadczeo

zdrowotnych. Ocena korzystnych i niekorzystnych rozwiązao w obrębie różnych

systemów.

6. Opracowanie i realizacja w środowisku nauczania własnego programu z zakresu

zapobiegania wybranym problemom zdrowotnym.

7. Umiejętnośd zdefiniowania podstawowych pojęd z zakresu higieny środowiskowej.

8. Umiejętnośd identyfikacji czynników szkodliwych i uciążliwych występujących

w miejscu pracy, zamieszkania i nauki oraz zapobiegania negatywnym skutkom

zdrowotnym.

9. Umiejętnośd promowania zdrowia wśród pacjentów w pracy lekarza dentysty.

10. Umiejętnośd określenia stanu zdrowia ludności (pozytywne i negatywne mierniki

zdrowia populacji).

11. Poznanie czynników ryzyka i sposobów zapobiegania w najczęstszych chorobach

społecznych w Polsce. Umiejętnośd interpretacji podstawowych wskaźników

epidemiologicznych, definiowania i oceny rzetelności i trafności testów stosowanych

w badaniach przesiewowych.

12. Poznanie celów, schematów, wad i zalet różnych rodzajów badao epidemiologicznych.

Umiejętnośd projektowania badao.

13. Zapoznanie się z terminologią stosowaną w literaturze medycznej do przedstawienia

wyników badao klinicznych. Analiza i ocena przykładów.

14. Poznanie zasad epidemiologicznego opracowania ogniska choroby zakaźnej.

15. Umiejętnośd przeprowadzenia dochodzenia epidemiologicznego.


63

LITERATURA:

1. T. Kulik, M. Latalski: „Zdrowie publiczne”.

2. T. Marcinkowski: „Podstawy higieny” (wybrane rozdziały).

3. Z. Jethon: „Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa”.

4. Z. Jaoczuk, A. Ciągło: „Podstawy epidemiologii chorób narządu żucia”.

5. Z. Jethon: „Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa” (wybrane rozdziały).

6. W. Jędrychowski „Podstawy epidemiologii”.

Przykładowe strony internetowe:

www.esculap.pl

www.emedyk.pl

www.csioz.pl

www.cmj.org.pl

www.zdrowiepubliczne.pl

www.nfz.gov.pl

www.who.int

www.stat.gov.pl

Zakład Stomatologii Dziecięcej

Al. Powstaoców Wlkp. 72 70 – 111 Szczecin

www.pam.szczecin.pl/index.php?cid=153

[email protected]

KIEROWNIK: dr hab. n. med. Krystyna Lisiecka

PRZEDKLINICZNA

LICZBA GODZIN: dwiczenia - 15 godz.

Dwiczenia: Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej i Endodoncji Przedklinicznej,

Al. Powstaoców Wlkp. 72

KLINICZNA

LICZBA GODZIN: wykłady - 15 godz., dwiczenia - 30 godz.

STOMATOLOGIA WIEKU ROZWOJOWEGO ½ ROKU

http://www.emedyk.pl/

http://www.csioz.pl/

http://www.cmj.org.pl/

http://www.zdrowiepubliczne.pl/

http://www.nfz.gov.pl/

http://www.who.int/

http://www.stat.gov.pl/

http://www.pam.szczecin.pl/index.php?cid=153



64

Dwiczenia: Zakład Stomatologii Dziecięcej, Al. Powstaoców Wlkp 72

Seminaria: Zakład Stomatologii Dziecięcej, Al. Powstaoców Wlkp 72

Wykłady: Stara Sala Wykładowa, Al. Powstaoców Wlkp.72

ECTS: 3

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: dr n. med. Alicja Suszczewicz

CEL NAUCZANIA:

Celem nauczania jest ukształtowanie lekarza stomatologa, który potrafi przyjmowad małego

pacjenta, rozwiązywad jego problemy stomatologiczne i dąży do utrzymania pełnego zdrowia

jamy ustnej.

TEMATY WYKŁADÓW:

1. Zasady profilaktyki próchnicy u dzieci.

2. Możliwości wzmacniania odporności szkliwa zębów mlecznych i stałych. Profilaktyka

fluorkowa endo - i egzogenna.

3. Możliwości wzmacniania odporności szkliwa zębów mlecznych i stałych. Profilaktyka

fluorkowa endo- i egzogenna.

4. Uszczelnianie bruzd i szczelin zębów dziecięcych.

5. Rola odżywiania w profilaktyce próchnicy.

6. Promocja zdrowia jamy ustnej.

7. Zasady projektowania programów profilaktycznych w stomatologii dziecięcej.

8. Plan profilaktyczno-leczniczy w wieku rozwojowym.

9. Dziecko jako pacjent stomatologiczny. Problem bólu i lęku u dziecka.

10. Dziecko jako pacjent stomatologiczny. Techniki adaptacyjne do zabiegu.

11. Próchnica zębów mlecznych.

12. Próchnica niedojrzałych zębów stałych.

13. Choroby miazgi zębów mlecznych – problemy diagnozowania i postępowania.

14. Choroby miazgi zębów stałych niedojrzałych.


65

TEMATY DWICZEO:

PRZEDKLINICZNA

1. Różnice między zębami mlecznymi a stałymi - omówienie i rozpoznawanie.

2. Profilaktyczne lakowanie bruzd u dzieci. Omówienie techniki zabiegu.

3. Dw. praktyczne: Lakowanie pierwszego trzonowego zęba.

4. Próchnica zębów dziecięcych, zasady opracowywania ubytków, różne pozycje głowy

w zależności od lokalizacji zęba.

5. Dw. praktyczne: Opracowanie ubytku klasy I wg Black’a i wypełnienie amalgamatem.

6. Próchnica zębów dziecięcych – c.d.

7. Dw. praktyczne: Opracowanie ubytku klasy II wg Black’a i wypełnienie go cementem

glassjonomerowym.

8. Technika amputacji mortalnej w zębach mlecznych. Anatomia komory.

9. Dw. praktyczne: Zabieg amputacji mortalnej.

KLINICZNA

1. Metody utrzymania higieny jamy ustnej u dzieci.

2. Wskaźniki higieny jamy ustnej: API

Pl. Index

próba fuksynowa

Szczotkowanie zębów metodą Fonesa lub roll – praktycznie

Diagram

3. Profesjonalne oczyszczanie zębów wg Axelssona.

Profilaktyka fluorkowa egzogenna - lakierowanie zębów

Mechanizm działania fluoru, lakiery fluorowe.

4. Profilaktyka fluorkowa egzogenna - c.d.

metody i preparaty stosowane w profilaktyce egzogennej

metoda Knutsona

okłady na łyżce indywidualnej a jonoforeza fluorowa – demonstracja

5. Uszczelnianie bruzd zębów dziecięcych:

profilaktyczne

poszerzone

diagnozowanie bruzd: kliniczne, Diagnodent

materiały do uszczelniania bruzd


66

6. Próchnica zębów dziecięcych – mlecznych i stałych niedojrzałych.

Zasady opracowania ubytków. Materiały do wypełnieo.

7. Promocja zdrowia – wizyta w przedszkolu.

REGULAMIN ZAJĘD:

Studenci zobowiązani są do obecności i czynnego udział w zajęciach praktycznych

i teoretycznych.

Nieobecnośd na dwiczeniach i seminariach może byd usprawiedliwiona wyłącznie

zaświadczeniem lekarskim poświadczonym przez Przychodnię Lekarską dla Studentów lub

w przypadkach losowych innym urzędowym zaświadczeniem. Nieobecnośd na zajęciach musi

zostad odrobiona.

Trzy nieobecności nieusprawiedliwione są podstawą do niezaliczenia semestru.

Sprawdzanie wiadomości odbywa się na bieżąco podczas dwiczeo, seminariów i zaliczenia

koocowego. Studentów wykazujących słabe postępy w nauce obowiązuje dodatkowe

repetytorium z całości materiału.

Student zobowiązany jest do prowadzenia dokumentacji obowiązującej w Zakładzie (karta

pacjenta, zeszyt).

Na dwiczeniach klinicznych na III roku ze stomatologii dziecięcej student zobowiązany jest do

wykonania limitu następujących procedur:

Wykonanie limitu zabiegów z zakresu higieny, profilaktyki jamy ustnej i leczenie próchnicy

u dzieci:

Wskaźniki higieny:

próba fuksynowa - 1

API - 2

Plaque Index - 2

Nauka szczotkowania zębów metodą Fonesa lub roll - 4

Profesjonalne oczyszczanie zębów wg Axelssona - 2

Lakierowanie uzębienia - 1

Metoda Knutsona - 1

Szczoteczkowanie zębów z preparatami fluoru - 4

Jonoforeza fluorkowa i okłady na łyżce indywidualnej - 2

demonstracja

Lakowanie bruzd zębów - 5


67

Promocja zdrowia w przedszkolu - 1

Leczenie próchnicy prostej - 3

Ustne zaliczenie z zakresu tematyki dwiczeo i wykładów.


1. Wykonanie limitu zabiegów zgodnie z regulaminem

2. Sprawdzanie wiadomości odbywa się na bieżąco podczas dwiczeo i na zaliczeniu

koocowym w formie ustnej.


1. student umie przeprowadzid badanie stomatologiczne dziecka,

2. ustalid plan profilaktyczno - leczniczy,

3. wykonad zabiegi profilaktyczne oraz lecznicze próchnicy prostej

LITERATURA:

1. Cameron A.C., Widmer R.P. (wyd. I polskie pod red. Urszuli Kaczmarek). Stomatologia

dziecięca. Urban & Partner, Wrocław 2005.

2. Szpringer-Nodzak M., Wochna-Sobaoska M. Stomatologia wieku rozwojowego. PZWL,

Warszawa 2003.

3. Baraoska-Gachowska M. Endodoncja wieku rozwojowego i dojrzałego. Czelej, Lublin

2004.

4. Andreasen J. O., Andreasen F.M., Bakland L.K., Flores M. T. (wyd. I polskie pod red.

Urszuli Kaczmarek). Pourazowe uszkodzenia zębów. Urban & Partner, Wrocław 2005.

5. Jaoczuk Z. Profilaktyka profesjonalna w stomatologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,

Warszawa 2001.

6. Duggal M., Curzon, Fayle, Pollard, Robertson. Techniki odbudowy w stomatologii

dziecięcej. Czelej, Wydanie 1.


Działa przy Zakładzie. Opiekun STN: dr n. med. Krystyna Lisiecka

http://www.techniczna.com.pl/default.asp?isbn=83-88063-00-6




68

Zakład Stomatologii Zachowawczej


[email protected]

KIEROWNIK: dr hab. n. med. Jadwiga Buczkowska- Radlioska

LICZBA GODZIN: wykłady- 30, dwiczenia- 90

ECTS: 8

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA DYDAKTYKĘ: dr hab. n. med. Jadwiga Buczkowska-Radlioska

Dwiczenia: Zakład Stomatologii Zachowawczej Al. Powstaoców Wlkp.72

Seminaria: Zakład Stomatologii Zachowawczej Al. Powstaoców Wlkp. 72

Wykłady : Stara Sala Wykładowa

CEL NAUCZANIA:

Celem nauczania jest przyswojenie wiedzy i zdobycie umiejętności w zakresie:

1. Etiologii, rozwoju, diagnostyki, leczenia i zapobiegania chorobie próchnicowej

i ubytkom niepróchnicowym.

2. Etiologii, diagnostyki, profilaktyki i leczenia patologii miazgi i tkanek

okołowierzchołkowych.

TREŚCI PROGRAMOWE:

1. Wpływ czynników etiologicznych choroby próchnicowej na diagnostykę i planowanie

leczenia stomatologicznego.

2. Ustalenie indywidualnego planu profilaktyczno-leczniczego z uwzględnieniem grup

wysokiego ryzyka próchnicy i innych chorób zmineralizowanych tkanek zęba.

3. Kliniczne aspekty leczenia choroby próchnicowej z zastosowaniem prostych technik

i materiałów do wypełnieo (amalgamaty, materiały kompozycyjne, cementy szkło –

ionomerowe).

STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA Z ENDODONCJĄ



69

4. Znajomośd procesów oraz postępowanie lecznicze w schorzeniach niepróchnicowego

pochodzenia tkanek zmineralizowanych: abrazja, abfrakcja, erozja, patologiczne starcie

zębów.

5. Patofizjologia i leczenie nadwrażliwości zębiny.

6. Rentgenodiagnostyka w kontekście zaawansowania procesu próchnicowego, patologii

tkanek okołowierzchołkowych oraz wykrywania próchnicy początkowej.

7. Zapobieganie patologiom miazgi i ocena stanu żywotności miazgi na podstawie ogólnie

stosowanych testów – umiejętnośd interpretacji wyników testów.

8. Klasyfikacja i postępowanie w przypadkach urazów zębów u pacjentów dorosłych.

9. Nowoczesne techniki opracowywania i wypełniania ubytków próchnicowych. Materiały

złożone chemo- i światłoutwardzalne (kompozytowe, kompomerowe, ormocerowe,

półpłynne i kondesowalne). Systemy łączące.

10. Planowanie postępowania profilaktycznego, realizacja i ocena programów

zdrowotnych dla grup wysokiego ryzyka w stomatologii.

11. Choroby miazgi a wybór metody leczenia.

12. Nowoczesne techniki opracowywania i wypełniania kanałów korzeniowych.

13. Metody opracowywania kanałów zakrzywionych.

14. Stworzenie dostępu do jamy zęba i pomiar długości kanału korzeniowego w aspekcie

zapobiegania powikłaniom późnym.

15. Wpływ niewłaściwej instrumentacji kanału na zmineralizowane tkanki zęba i przyzębia

–sposoby zapobiegania.

16. Środki lecznicze i materiały stosowane w endodoncji - ich wpływ na florę bakteryjną

oraz tkanki i przyzębia.

Gerostomatologia

1. Wpływ wieku na zmiany anatomo-histologiczne w tkankach zęba i przyzębia

okołowierzchołkowego - odmienności diagnostyczne i lecznicze u pacjentów

w podeszłym wieku.

2. Ustalenie planu profilaktyczno-leczniczego w stomatologii zachowawczej

z uwzględnieniem problemów odżywiania i metabolizmu osób starszych.

3. Specyfika leczenia chorób tkanek zmineralizowanych i miazgi zęba u pacjentów

w podeszłym wieku.

4. Wpływ ogólnego stanu zdrowia pacjenta w wieku podeszłym na wybór modelu

profilaktyczno- leczniczego w gabinecie lekarskim lub miejscu zamieszkania pacjenta.


70

Ergonomia

1. Rodzaje zagrożeo lekarza stomatologa w miejscu pracy – metody zapobiegania

i postępowania w przypadku ich wystąpienia.

2. Organizacja pracy w gabinecie stomatologicznym i ergonomiczne zasady prowadzenia

zabiegów stomatologicznych.

3. Praktyczna nauka metod pracy przy pacjencie leżącym i siedzącym - wady i zalety

poszczególnych pozycji pracy lekarza.

4. Zasady ergonomii pracy zespołu stomatologicznego.

5. Czynniki etiologiczne schorzeo związanych z wykonywaniem zawodu i praktyczna

nauka sposobów zapobiegania ich wystąpienia.

6. Źródła stresu i zmęczenia w praktyce stomatologicznej i metody odreagowania sytuacji

stresowych.

REGULAMIN ZAJĘD:

Zagadnienia ogólne

1. Studenci zobowiązani są do obecności i czynnego udziału w zajęciach praktycznych

i teoretycznych.

2. Nieobecnośd na dwiczeniach i seminariach może byd usprawiedliwiona wyłącznie

zaświadczeniem lekarskim lub w przypadkach losowych innym urzędowym

zaświadczeniem. Nieobecnośd na zajęciach musi zostad odrobiona w terminie

uzgodnionym przez Opiekuna Roku (zazwyczaj pod koniec semestru letniego). Trzy

nieobecności nieusprawiedliwione są podstawą do niezaliczenia semestru.

KONTROLA WYNIKÓW NAUCZANIA:

1. W czasie trwania dwiczeo przeprowadza się systematycznie sprawdziany wiadomości.

2. Podstawą zaliczenia przedmiotu ,,Stomatologia zachowawcza z endodoncją” jest:

uzyskanie zaliczenia kolokwiów danego semestru u asystenta prowadzącego

dwiczenia.

wykonanie w semestrze zimowym co najmniej min. 30% wymaganych zabiegów

wykonanie normy zabiegów przewidzianych na dany rok

uzyskanie zaliczenia z testów semestralnych

warunkiem dopuszczenia studenta do przyjmowania pacjentów jest wykazanie

się wiedzą teoretyczną u asystenta prowadzącego zajęcia kliniczne.


71

Niespełnienie któregokolwiek z tych warunków powoduje niezaliczenie semestru lub

roku.

3. Zaliczenie poprawkowe semestru zimowego musi nastąpid przed zakooczeniem okresu

zajęd semestru letniego, a zaliczenie poprawkowe semestru letniego do 25 września

danego roku.

4. W ciągu 3 lat dwiczeo ze ,,Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją” student powinien

wypełnid 75 ubytków, w tym 10 ubytków amalgamatem srebra oraz przeleczyd

kanałowo 15 zębów, nie mniej niż 26 kanałów korzeniowych (siekacze i kły-

5,przedtrzonowe górne -3, trzonowce górne-2, trzonowce dolne-2).

5. Egzamin koocowy ze ,,Stomatologii Zachowawczej z endodoncją” składa się z części

praktycznej i teoretycznej.

6. Przed przystąpieniem do egzaminu ustnego należy zdad egzamin praktyczny.

7. Warunkiem przystąpienia do egzaminu ustnego jest wykazanie się umiejętnościami

diagnozowania, planowania leczenia oraz wykonywania zabiegów leczniczych

przewidzianych programem nauczania.

Wykaz zabiegów wymaganych do zaliczenia przedmiotu

Rok III- Stomatologia zachowawcza z endodoncją - 20 wypełnieo

Klasy Black’a Liczba wypełnieo

I 7 (w tym 3 amalgamatowe)

II 6 (w tym 2 amalgamatowe)

III 3

IV 2

V 2

Razem 20

UMIEJĘTNOŚCI i KOMPETENCJE:

Absolwent kierunku lekarsko-dentystycznego powinien posiadad następujące kompetencje

w zakresie stomatologii zachowawczej z endodoncją:

1. Umiejętnośd odtwarzania funkcji zębów przy zastosowaniu współcześnie dostępnych

środków i materiałów oraz planowania skutecznego postępowania profilaktycznego

umożliwiającego utrzymanie zdrowia jamy ustnej.


72

2. Umiejętnośd leczenia urazów zębów stałych.

3. Umiejętnośd indywidualnego planowania, postępowania profilaktycznego, realizacji

i oceny programów dla grup wysokiego ryzyka choroby próchnicowej

i ubytków niepróchnicowych.

4. Umiejętnośd wyboru priorytetów w postępowaniu leczniczym.

5. Umiejętnośd przeprowadzenia leczenia endodontycznego zębów jedno-

i wielokanałowych.

6. Umiejętnośd pracy z pacjentem zgodnie z ergonomicznymi zasadami pracy.

LITERATURA:

1. Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów Stomatologii

pod red. Zbigniewa Jaoczuka, Warszawa 2007, wydanie III, PZWL.

2. Zarys kariologii pod. red. Danuty Piątowskiej, Med. Tour Press International,

Wydawnictwo Medyczne, Warszawa 2002.

3. Endodoncja pod red. A. Arabskiej-Przedpełskiej, Haliny Pawlickiej, Med. Tours Press

International, Wydawnictwo Medyczne 2004.

4. Stomatologia zachowawcza I pod red. W. Ketterla. Wyd. I polskie pod red. S. Potoczka.

5. Stomatologia zachowawcza II pod. red. W. Ketterla. Wyd. I polskie S. Potoczka.

6. Endodoncja wieku rozwojowego i dojrzałego. M. Baraoska- Gachowska. Wyd. Czelej,

Wyd. I Lublin 2004.

7. Leczenie kanałowe- postępowanie kliniczne./ H. Pawlicka. Wyd. Bestom. Dentonem. PI

2006.


Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Stomatologii Zachowawczej.


73

Po III roku studiów obowiązuje studentów 4-tygodniowa (160 godzin) praktyka

stomatologiczna w zakresie procedur manualnych w dyscyplinach stomatologicznych

(stomatologia zachowawcza, chirurgia stomatologiczna i protetyka).

Nieobecnośd studenta na praktyce może byd usprawiedliwiona jedynie formalnym

zwolnieniem lekarskim. Choroba dłuższa niż 1 tydzieo powoduje koniecznośd przedłużenia

praktyki o odpowiedni okres czasu.

Praktykę nadzoruje opiekun praktyki – lekarz stomatolog.

Praktykę należy odrabiad w przychodni lub gabinecie, w którym wykonywane są zabiegi

z zakresu stomatologii.

Odbycie praktyki potwierdza opiekun, a zalicza Kierownik przychodni lub gabinetu.

PROGRAM PRAKTYKI:

Modelowanie zębów z wosku.

Doginanie drutu na modelach gipsowych, wykonywanie ligatur drucianych

unieruchamiających.

Rejestracja radiologiczna, ultrasonograficzna i elektroniczna nieprawidłowości

w układzie stomatognatycznym, karta kliniczna.

Opracowanie wybitego zęba przed reimplantacją - fantomowa symulacja.

Szlifowanie zęba pod koronę, przygotowanie zęba pod wkład koronowo-korzeniowy –

symulacja fantomowa, uczestniczenie w zabiegu.

Zdjęcie korony protetycznej, mostu – uczestniczenie w zabiegu.

Wyciski, wyciski czynnościowe – uczestniczenie w zabiegu.

Narzędzia i materiały w leczeniu endodontycznym - praktyczne zastosowanie podczas

symulacji fantomowej i podczas zabiegu.

Instruktaż higieny.

Usuwanie złogów nazębnych nad dziąsłowych.

Fizykoterapia - jonoforeza, hydroterapia (jeśli to możliwe-laseroterapia).

Wyrównanie płaszczyzny zwarcia – uczestniczenie w zabiegu.

PRAKTYKA WAKACYJNA


74

Utrwalenie wiadomości z zakresu najnowszych przepisów dotyczących dezynfekcji

i sterylizacji sprzętu i narzędzi stomatologicznych.

Utrwalenie i pogłębienie wiedzy o materiałach, aparaturze i sprzęcie

stomatologicznym, ostrzenie narzędzi.

Documents

III ROK - pum.edu.pl · Zapoznanie studentów z kanonami myślenia i postępowania chirurgicznego ... Kwalifikacja do leczenia chirurgicznego. 6. Rany - ich rodzaje i ... technika