Embed Size (px)
Citation preview
1
Il-PresepjuÓar©a Nru. 91
Jannar 2017
Fuljett ma˙ru© mill-GÓAQDA ÓBIEB TAL-PRESEPJU - MALTA
c/o 56, Amaltea, Triq il-Marg, Attard ATD 2382 - Malta
Newspaper Post
2
Stampat
36, St. Paul Street, VallettaTel: 21224607 - 21228138
E-mail: [email protected]
Fuljettma˙rug kull tliet xhur mill-G˙aqda Óbieb tal-Presepju
Malta.
VO/0844
Kull korrispondenza g˙andha ti©i ndirizzata lis-
Segretarju,Charles A. Bellia
56, Amaltea, Triq il-Mar©,Attard ATD2382. Malta
IL-PRESEPJUJitqassam lill-Membri
tal-G˙aqda u g˙alhekk biex tir-çevih ˙allas il-miΩata
tieg˙ek regolarment billi tibg˙at €5 lill-Kaxxier. Kontribuzzjonijiet o˙ra biex jinfdew l-ispejjeΩ ikunu ferm apprezzati.
L-GÓAQDAÓBIEB TAL-PRESEPJU
Malta tirringrazzja lil kull min kiteb f’din il-˙ar©a tal-fuljett.
Apprezzament speçjali jmur g˙as-
Sinjura Jessie Chircop li ˙adet ˙sieb il-‘proof reading’.
WerrejEditorjal.......................................................................3Il-Kelma tal-President.......................................................................4Il-Presepju tal-Vatikan - 2016.......................................................................5Sena o˙ra li g˙alqet b’suççess.......................................................................7Rokna g˙at-Tfal.....................................................................10Minhawn u minhemm.....................................................................11Int u s-simboli tal-Milied .....................................................................12Er©ajt ftakart.....................................................................13AvviΩ Importanti .....................................................................15
3
L-EditorjalL-istorja li qed tiΩvol©i fil-preΩent donna li hija wa˙da inçerta g˙all-a˙˙ar. In-bidlu ˙afna kapijiet ta’ stati ta’ madwarna u b˙al kieku, n-nies xebg˙u mill-istil tat-tmexxija tag˙hom. Donna l-istorja ser ter©a’ tlaqqag˙na ma’ nies impreve-dibbli. Óu mill-Amerika. Tela’ Trump b’˙afna kliem u weg˙diet li kienu jidh-ru tad-da˙k. Jibni ˙itan biex jifred stat minn ie˙or, jeqred dak it-tajjeb li bena ta’ qablu. U n-nies.... iridu lilu!! Donnhom g˙andhom xi vendetta li trid tpat-tiha lil ˙addie˙or. Il-gwerer ma waqfux, anzi Ωdiedu. L-id tal- ˙biberija donna sabitha komda g˙as-s˙ana tal-but u sidha ma jridx jixrifha ‘l barra allavolja qed jara ‘l ˙addie˙or mu©ug˙, imterter bil-bard, m’g˙andux x’jiekol. Le, l-aqwa li jien pattejtha u ssodisfajt l-emozzjonijiet negattivi tieg˙i. Il-bniedem hekk hu mag˙mul. Pero’ jien xorta nemmen li dan il-perjodu ikrah huwa mfassal minn fuq biex nid˙lu f’qoxritna u nirriflettu kemm konna a˙jar meta konna ag˙ar...jekk konna ag˙ar!!!!Dan kollu jikkuntrasta bil-kbir ma’ dak li ©ara elfejn sena ilu. Tarbija Divina titwieled ©o g˙ar f’kes˙a liema b˙ala (b˙al ma qed nesperjenzaw dawn iΩ-Ωminijiet), mdawwar b’ommu u missieru, gendus u ̇ mara u wara ftit bir- rg˙ajja u l-mer˙liet tag˙hom. Ing˙ata qima’ u g˙arfien li kien il-bniedem li ser isalva l-bnedmin. In-nifs ta’ dawk ta’ madwaru bl-annimali kollha sa˙˙nu l-g˙ar li kien g˙eri, umdu, nieqes mill-kumditajiet baΩiçi, iΩda mimli bl-im˙abba ta’ dawk preΩenti. Kif daru mieg˙u laqg˙ulu l-bard u l’id li kienet iΩΩomm l-g˙aslu© issa˙˙net hekk kif offrewlu l-ftit rigali li ©abu mag˙hom. X’differenza minn din il-©rajja g˙al ˙ajja tallum. Meta ser jitg˙allem il-bnie-dem li l-˙niena u l-im˙abba hija l-qofol ta’ ˙ajja a˙jar. Wa˙di ma jien xejn, flimkien a˙na blata. Óbieb tal-G˙aqda tal-Presepju, ejja nkunu b˙ar-rg˙ajja ta’ Betlem u ninsew xog˙lna u mmorru nag˙tu l-g˙ajnuna lil min jinsab batut, imnikket, iddisprat....g˙ax hemm insibu l-PAÇI u SLIEM f’qalbna.Minn qalbi nixtieq inwassal is-sena t-tajba lill-qarrejja ta’ dan il-fuljett, lill- kumitat, lill- membri u ‘l dawk kollha li b’xi mod kellhom xi darba x’jaqsmu mal-G˙aqda Óbieb tal-Presepju-Malta.
L-Editur
Frans Chircop
4
Il-Kelma tal-President
Óbieb,
Er©ajna bdejna sena ©dida u nie˙u l-okkaΩjoni biex nawgura sena mimlija risq u sa˙˙a lilkom u lill-familji tag˙kom kollha. Is-sena li g˙adna kif ˙allejna kienet sena mpenjativa u nteresanti g˙all-G˙aqda tag˙na. Kienet is-sena li fiha ççellebrajna t-Tletin anniversarju mit-twaqqif tal-G˙aqda. Bdejniha b˙as-soltu, sett ta’ lectures li offrew ˙afna informazzjoni dwar l-istorja u s-sinjifi-kat tal-presepju, u, immedjatament wara beda l-kors b’numru sabi˙ ta’ parteçipanti jitg˙allmu kif jinbena
l-presepju bil-jablo jew bil-karta pesta. Meta spiçça l-kors tellajna TABLE Show li serviet biex il-membri jiltaqg˙u u jiddiskutu diversi aspetti tal-presep-ju. Nistg˙u ng˙idu li serviet b˙ala laqg˙a soçjali fl-istess ˙in.
G˙all-wirja li g˙addiet ˙sibna biex nibdlu xi ftit id-dehra tal-ewwel kamra. Xejn partikolari, xtaqna li d-da˙la tal-wirja tkun aktar akkoljenti. Naqqasna vetrina u po©©ejna l-Bambin imdawwar bil-©ulbiena quddiem id-da˙la prinçi-pali. Xi ftit purtieri u riproduzzjonijiet ta’ pitturi sagri komplew isebb˙u d-d˙ul tal-wirja.
Biss ma konniex kuntenti g˙all-kollox! Jiddispjaçini ng˙id li x-xog˙ol kollhu sar mill- membri tal-Kunsill flimkien ma’ xi membru jew tnejn. Qed in˙arsu ‘l quddiem lejn sentejn ta’ xog˙ol li jrid iwassal biex isa˙˙a˙ l-G˙aqda tag˙na. G˙alhekk minn issa nixtieq nappella biex iktar membri jersqu ‘l quddiem u jag˙tu daqqa t’id. Iktar ma nkunu, iktar isir xog˙ol bla ma jbati ˙add.Probabilment li dan il-fuljett jasal qabel il-Laqg˙a Ìenerali. Nistennew il-preΩenza tag˙kom biex tag˙tu kontribut ˙alli l-G˙aqda tag˙na tibqa’ miexja ‘l quddiem bis-sehem tag˙kom ukoll. Narakom hemm!
Inselli ghalikom.
Andrew Spiteri
5
Na˙seb li ftit huma dawk li ma jafux li matul il-festi tal-Milied li g˙adda, fil-pjazza ta’ San Pietru, Ruma, kien hemm presepju li ©ie preΩentat lill-Governo-rat tal-Vatikan mill- poplu Malti. Mill-banda l-o˙ra ftit jafu li L-G˙aqda Óbieb tal-Presepju - Malta wkoll tat sehmha f’dan il-pro©ett, g˙alkemm ma tantx is-semmiet. Meta lejn tmiem l-2015 kien hemm qbil li l-presepju fi Pjazza San Pietru fl-2016 jing˙ata minn Malta, delegazzjoni mag˙mulha mill-President u s-Segretarju tal-G˙aqda tag˙na iltaqg˙et ma’ Uffiççjali mill-Ministeru tal-Kultura flimkien ma’ rappreΩentant tal-Kurja f’Malta u ddiskutew kif dan il-pro©ett g˙andu jin˙adem u x’kellhom ikunu dawk l-elementi li jiddefinixxu dan il-presepju b˙ala wie˙ed Malti. Mhux biss, imma membru tal-G˙aqda tpo©©a fuq il-Kumitat li, flimkien ma’ Heritage Malta, kellu jipprepara d-doku-ment tat-tender biex artisti Maltin setg˙u jitfg˙u l-offerti tag˙hom g˙al dan il-pro©ett. Parti mix-xog˙ol kien jirrikjedi li ssir stima preliminari tal-pro©ett; il-membru tag˙na ng˙ata dan l-inkarigu. L-a˙˙ar biçça xog˙ol tal-Kumitat kienet li jag˙Ωel, fost l-offerti mitfug˙a, l-a˙jar disinn g˙al dan il-pro©ett.
L-artist G˙awdxi Manuel Grech reba˙ it-tender u wara li ltaqa’ mal-Kumitat organizzattiv medd g˙onqu g˙ax-xog˙ol. Tmien xhur wara Ωew© containers ta’ tlettax – il metru ‘l wie˙ed telqu lejn Ruma bil-presepju, li kien jinkludi xejn
Il-Presepju tal-Vatikan - 2016
6
Kun parti mill-fuljett...Ikkontribwixxi billi tibg˙at xi kitbiet, nov-elli qosra, poeΩiji, eçç biex ji©u ppubblikati fuq “il-Presepju”. G˙andek xi idejat kif tag˙mel aççessorji? Trid tikkummenta dwar l-G˙aqda? Tiddejjaqx, iktbilna. Sa fejn ikun possibbli nilqg˙u is-su©©eriment tieg˙ek.
Nota Ωg˙ira....kitbiet li jistg˙u jo˙olqu polemiki ma jkunux pubb-likati.
inqas minn 17 -il statwa ta’ qies naturali (lifesize). F’inqas minn ©img˙a wara li wasal fil-Pjazza tal-Vatikan, il-presepju, li ntrama minn Manuel Grech innifsu u t-team tieg˙u ta’ tmienja min-nies, kien lest biex ikun inawgurat u gawdut mill-eluf ta’ turisti li Ωaru l-Vatikan fil-festi tal-Milied.
Dan il-pro©ett ˙aqqu l-apprezzament ta’ kull min g˙andu g˙al qalbu l-kultura tal-presepju Malti mhux biss g˙al fatt li kienet l-ewwel darba li l-presepju tal-Vatikan wasal minn pajjiΩ barra l-Italja, imma g˙all-fatt li dan il-pajjiΩ kellu jkun Malta. Óaqqu l-apprezzament ukoll g˙al mod kif in˙adem u ntrama fi Ωminijiet relattivament qosra u b’seng˙a li g˙amlet unur lill-artist u s˙abu u fuq kollox kompliet issa˙˙a˙ it-tradizzjoni Maltija tal-Presepju.
Minn dawn il-pa©ni ng˙idu prosit lil kull min ta sehmu f’dan il-pro©ett u fuq kollox lill-idejn li ˙admuh b’tant g˙aqal u m˙abba. Prosit Manuel.
7
Sena o˙ra li g˙alqet b’suççess Minn Charles Bellia
Ftit tal-©img˙at ilu g˙alaqna s-sena 2016. B˙as-soltu fil-bidu ta’ Jannar, iltqa-jna flimkien u wara quddiesa fil-knisja kunventwali ta’ San Fran©isk, fi Triq ir-Repubblika l-Belt Valletta, inΩilna fis-Sala li sa ftit ©ranet qabel kienet ok-kupata mill-wirja annwali, u hemmhekk, wara li kilna u xrobna xi ˙a©a Ωg˙ira, qassamna wkoll çertifikati u tokens lil dawk li taw sehmhom fil-Wirja 2016. Attivita sempliçi imma sinjifikanti li bdiet b’ringrazzjament lil Bambin Ìesu’ li g˙al sena o˙ra kien mag˙na fil-mixja tag˙na biex infakkru t-Twelid Tieg˙u.
Temmejna sena li matulha wkoll iççelebrajna t-tletin sena mit-twelid tal-G˙aqda tag˙na. Tletin sena li matulhom, l-G˙aqda Óbieb tal-Presepju - Malta offriet lill-viΩitaturi, Maltin u barranin aktar minn elfejn u ˙ames mitt prese-pju ma˙dumin mill-membri tal-istess G˙aqda. Fost dawn kien hemm presepji kbar u sbie˙, o˙rajn ftit iΩg˙ar u sempliçi u kellna wkoll xog˙lijiet li setg˙u ing˙ataw ftit iktar attenzjoni waqt il-bini. Ma’ dawn il-presepji Maltin ©ie li kellna wkoll presepji li ©ew iΩuruna minn pajjiΩi barranin; presepji bi stili dif-ferenti minn dak li nafu f’pajjiΩna, imma li flimkien mal-presepji tag˙na g˙inu biex l-G˙aqda tag˙na twassal dejjem l-istess messa©©: dak li Milied ming˙ajr il-presepju huwa biss festa kummerçjali.
Iç-çelerazzjonijiet tal-Anniversarju ma kinux xi ˙a©a partikolari...erba’ attivi-tajiet li swew biex inkomplu nsa˙˙u l-preΩenza tal-G˙aqda tag˙na fil- gΩejjer Maltin. Nhar is-7 ta’ Ottubru, 2016, jum g˙eluq snin l-G˙aqda, morna nieklu flimkien, f’atmosfera sabi˙a u pjaçevoli. Ftit ©ranet wara, l-membri tag˙na
kellhom iç-çans jiltaqg˙u, u flimkien ma’ diri©enti u vet-erani tal-G˙aqda jiddiskutu u jistaqsu dwar xi diffikultajiet li jiltaqg˙u mag˙hom waqt il-bini tal-presepju. Popolari ˙afna kienet ir-rokna fejn kellna l-LEDs jixg˙elu. Is-sbu˙ija ta’ dan id-dawl ©ibed ruxxmata kummenti u mis-toqsijiet dwar kif jitwa˙˙al, biex jinxteg˙el u natural-ment minn fejn jinxtara u
8
l-prezz. Óadd ma ˙a qatg˙a dwar dan tal-a˙˙ar g˙ax il-prezz huwa wie˙ed ra©onevoli ˙afna.
Novembru wkoll kellu sehem mill-festi! Dan ix-xahar laqqag˙na ma’ g˙add ©mielu ta’ nies, mhux membri tag˙na biss, li attendew is-seminar dwar il-presepju li sar fir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone, fil-Mosta. Dan is-seminar, li sar bil-kooperazzjoni s˙i˙a tal-G˙aqda Talent Mosti, beda b’wirja Ωg˙ira dwar il-bini tal-presepju minn membri tal-G˙aqda Óbieb tal-Presepju - Malta. Wara s-Sur Alex Pow-ell, ex-segretarju tal-istess G˙aqda, tkellem dwar l-istorja jew l-evolviment tal-presepju qabel ma San Fran©isk ˙oloq l-ewwel presepju ˙aj bi stil sempliçi u dekoruΩ.
Rev. Edgar Vella, mag˙ruf g˙all-presepju Naplitan li jarma fil-Katidral tal-Imdina, tkellem fit-tieni parti tas-seminar dwar is-sinjifikat tal-pasturi Naplitani u r-rwol tag˙hom fil-presepju. Fi tmiem is-seminar kul˙add ˙a tazza nbid waqt li tkompliet id-diskuss-joni informali dwar iΩ-Ωew© ta˙didiet. It-temp xott, u l-ambjent tar-Razzett tal-MarkiΩ, g˙inu biex dan is-seminar ikun suççess. Din l-okkaΩjoni g˙inet ukoll biex stajna naraw ir-rispons tal-pubbliku g˙all- iniz-jattivi simili. Kienet prova o˙ra li l-presepju mhux log˙ob tat-tfal, kif ja˙sbu xi w˙ud, imma huwa fonti ta’ kultura u arti.
G˙adda s-seminar u fi ftit ©img˙at sibna ru˙na fis-Sala San Fran©isk, il-Belt qed ninawguraw l-attivita prinçipali tag˙na - il-Wirja Annwali ta’ Prese-pji ma˙dumin mill-membri tal-G˙aqda Óbieb tal-Presepju - Malta. G˙al din l-okkaΩjoni, l-G˙aqda ppreΩentat presepju lil Fr Martin Micallef, direttur tad-Dar tal-Providenza, biex ikun irkantat waqt il-maratona b’risq l-istess Dar. Dan il-presepju in˙adem apposta minn Charles Bellia bi statwi tat-terracotta ma˙dumin mill-artist Malti Jesmond Micallef.
Ìimg˙a wara li fta˙na l-wirja po©©ejna ç-çirasa fuq il-kejk! G˙alaqna l-attivi-tajiet marbuta mal-Anniversarju kif kien jixraq - b’kunçert vokali mill-kor Joy Gospel Singers fil-knisja ta’ San Fran©isk, il-Belt. U hawn irrid ng˙id grazzi
9
lill-Gwardjan Fr Colin u l- Komunita Fran©iskana Konventwali li laqg˙una fil-knisja g˙al dan il-kunçert. Is-sehem tal-kor kien wie˙ed eççellenti. Il-pubb-liku li mela l-knisja minkejja l-maltemp, ipparteçipa u f’diversi okkaΩjonijiet ing˙aqad mal-kor bil-kant u ç-çapçip. Óri©na sodisfatti mhux biss g˙ax il-kant kien sabi˙ u l-pubbliku ˙a gost, imma wkoll g˙aliex meta spiçça l-kunçert dawk preΩenti da˙˙lu jdejhom fil-but u taw donazzjonijiet li la˙qu l-€450 li flimkien ma’ 575 mi©bura mill-irkant tal-presepju li semmejna aktar ‘il fuq, ing˙ataw lid-Dar tal-Providenza.
Hekk iççelebrajnieh it-Tletin Anniversarju tal-G˙aqda tag˙na. Ftit attivitajiet li ˙allew il-frott mixtieq. Lil dawk li ©ew jew taw sehmhom ng˙idulhom grazzi mill-qalb...lil min g˙al ra©uni jew o˙ra ma setax ikun preΩenti, ninkora©©uh biex fil-futur ikun parti mill-G˙aqda Óbieb tal-Presepju - Malta fil-mixja tag˙ha lejn Milied madwar il-presepju! G˙andek eMail?Jekk trid infakkruk fl-attivitajiet li jkollna minn Ωmien g˙al Ωmien ibg˙atilna l-indirizz tal-eMail tieg˙ek. Tag˙na huwa: [email protected]
G˙andek eMail? Jekk trid infakkruk fl-attivitajiet li jkollna
minn Ωmien g˙al Ωmien ibg˙atilna l-indirizz tal-eMail tieg˙ek.
Tag˙na huwa: [email protected]
10
Il-MiΩataIl-Kunsill Amminsitrattiv jixtieq jirringrazzja lil dawk il-Membri li waqt Ωjara li g˙amlu fis-Sala San Fran©isk biex jaraw il--Presepji esibiti minn membri s˙abhom, ˙adu l-okkaΩjoni u ˙allsu l-miΩata tag˙hom g˙as-sena 2017. Kien hemm numru sabi˙ minn dawn il-membri, iΩda g˙ad fadal ˙afna o˙rajn li ma kellhomx iç-çans jag˙mlu l-istess. Lil dawn nistiednuhom jibag˙tu l-miΩata tag˙hom bil-posta biex b’hekk jing˙aqdu ma’ s˙abhom u jag˙tu sehmhom fl-g˙ajnuna lil G˙aqda. Grazzi.
Rokna g˙at-tfalTiΩjin fil-KnejjesIl-knejjes illum ikunu mΩejna bid-damask g˙all-festa tal-Milied. Qabel, il-knejjes kienu mΩejna bil-palmi u l-frieg˙i tas-si©ar. Id-dawl kien ji©i mil-lanterni u l-lampieri kif ukoll mix-xemg˙at li kien ikun hemm fuq l-artali. Dan l-a˙˙ar f’xi knejjes qed nar-maw tiΩjin b’tabelli fuq il-Bibbja u frieg˙i tal-palm. Forsi d-drawwa antika qed ter©a tie˙u r-ru˙. L-aktar ̇ a©a importanti fil-knisja hi l-figura tal-Bambin. F’kull knisja jkun hemm armat presepju kbir jew presepji Ωg˙ar imxerrda man-navi.
Il-GawgawIl-Maltin insew li g˙andhom il-Gawgaw u minfloku po©©ew il-figura IngliΩa ta’ “Father Christmas”. Il-Gawgaw kien ra©el twil u ikreh, jittawwal mit-twieqi. In-nies kienet tg˙id li jekk ikollu l-mustaççi puliti, ix-xitwa kienet tkun spiççat. Jekk le, il-kes˙a tax-xitwa u l-bard kienu g˙adhom ©ejjin. Tifsira o˙ra skond s-Sur Charles Coleiro tg˙id hekk:- L-ispirtu reli©juΩ ta’ missirijietna kellu g˙eruq qawwija iΩda lejlet il-Milied spir-ti o˙ra kienu jimir˙u fl-im˙u˙ ta’ niesna. Kienu jemmnu li min jitwieled f’nofs il-lejl, sbie˙ il-Milied, kien jag˙tih b˙al “˙mar il-lejl” u jo˙ro© barra u jsir GAWGAW, li meta jikber isir mostru. G˙alhekk il-©enituri kienu jehdew lil dawn it-tfal f’dik il-lejla billi j©eg˙luhom jaljenaw ru˙hom u joqg˙odu jg˙oddu t-toqob ta’ g˙arbiel, bil-paçenzja kollha.
L-Ispirtu SantuImdendla mas-saqaf tal-grotta kien ikun hemm ˙amiema kbira tax-xema’ li tfisser il-˙idma tal-Ispirtu Santu fil-misteru tal-Inkarnazzjoni. Sa ˙amsin jew sittin sena ilu wie˙ed kien jara fil-presepju Malti s-serduk ukoll jekk ikun xi ftit kbir; dak kien i˙abbar jum ©did b˙alma bit-twelid ta’ ©esu beda Ωmien ©did g˙ad-dinja. Kien hemm ukoll in-nag˙©a l-mitlufa li kont taraha f’xi rokna jew toqba tal-presepju; ©esu ©ie fid-dinja biex ifittex in-nag˙©a l-mitlufa jew il-midneb. Kont tara ukoll ix-xbiha tal-Missier Etern Alla tax-xema’ jew tat-tafal, li forsi dda˙˙let fil-presepju Malti minn dak Sqalli. Hekk wie˙ed kien jara t-Trinita’ fil-presepju Malti. L-an©li kienu dawk tal-karti li jitwa˙˙lu max-xifer ta’ barra tal-grotta u rari kont tara xi wie˙ed tat-tafal.
11
Minhawn u minhemmKitba ta’ Guido Lafranco
Bambin tan-NovenaSa minn Ωmien il-Kavallieri f’Malta, l-knejjes kien ikollhom, u ˙afna g˙ad g˙andhom, Bambin imdaqqas li jarmaw bih u juΩawh fi Ωmien in-novena tal-Milied. Meta dan ma jkunx qed jintuΩa, jerfg˙uh ©o urna jew niçça apposta li tifforma parti mill-altar jew f’niçça separata armata g˙aliha fuq l-istess altar. Minn dawn il-bambini hawn ˙afna sbie˙ tax-xema’, tal-kina, tal-injam jew tal-kartapesta ma˙dumin minn artisti mag˙rufa.
Il-ÌilbienaÓafna meta jasal il-25 ta’ Novembru jew it-8 ta’ Diçembru tarhom jiΩirg˙u l-©ilbiena. Ma’ min titkellem minflok ©ilbiena jg˙idulek ©urbiena. Pero’ ta-jjeb li nΩommu f’mo˙˙na li l-propja kellma hija ©ilbiena. Din tfisser pjanta li tiddendel, tintelaq jew i©©elben. Sa’ minn mijiet ta’ snin, f’˙afna artijiet u reli©jonijiet, iΩ-Ωrieg˙ ta’ qam˙, ©ilbiena, jew o˙rajn li jinbtu malajr, kien isir b˙ala tifsira u tifkira ta’ qawmien mill-©did, g˙alhekk ukoll g˙adna nuΩawhom fil-Milied, biex jitfakkar it-twelid, u fis-sepulkru g˙al Ωmien l-G˙id il-Kbir li jfakkar l-Irxoxt.
Dan hu l-indirizz tal-website tag˙na! Id˙ol fih biex taqra dwar l-istorja tal-G˙aqda, l-presepju, kif ta˙dem
il-presepju u xi aççessorji.
Ûur l-albums tar-ritratti u ©edded il-memorja tal-wirjiet annwali.
G˙addi l-indirizz lil ˙bieb u qraba, speçjalment dawk imsefrin...ibqa Ωgur
li japprezzaw.
www.presepjumalta.org
12
Int u s-simboli tal-MiliedMir-rivista Re©ina et Mater Diçembru 1996
Ûmien il-Milied, b˙al kull Ωmien ie˙or tas-sena, i©orr mieg˙u diversi simboli. Dawn is-simboli huma tipiçi g˙all-Milied u g˙alhekk ˙afna minnha jΩejnu d-djar, ˙wienet, toroq b’dawn is-simboli li jfakkruna fil-Milied. Dan l-artiklu mhux biss se jg˙ati ˙arsa lejn ori©ini ta’ xi ftit minn dawn is-simboli, iΩda j˙ares ukoll lejn dawn is-simboli minn lenti differenti.
Il-Holly
Din il-pjanta ma nsibuhiex tikber hawn Malta, iΩda kul˙add ra xi kejk jew log tal-Milied imΩejjen biha. Hemm ̇ afna stejjer li jassoççjawha mal-Milied iΩda l-ak-tar wa˙da komuni hi li is-si©ra tal-holly kienet miΩrug˙a qrib ˙afna l-g˙ar fejn twieled Ìesù. L-ag˙safar kienu
naqqru l-frott a˙mar ta’ din is-si©ra iΩda dak il-lejl li fih twieled Ìesù, din is-s©ra rabbiet iΩ-Ωahar, fet˙et il-fjuri u g˙amlet il-frott!
Il-weraq ta’ din il-pjanta fihom ix-xewk, u l-frott Ωg˙ir li tag˙mel huwa a˙mar. Din il-pjanta nistg˙u inqabbluha ma’ persuna fejn ix-xewk huma d-difetti fil-karattru, iΩda l-frott huwa sinjal ta’ dak is-sabi˙ kollu li hemm fiha. U int x’jolqtok l-aktar meta t˙ares lejn din il-pjanta...ix-xewk jew il-frott?
Stilla
L-istilla tal-Milied tfakkarna fil-Mi©ja tas-slaten Ma©i. Bid-dawl tag˙ha l-istilla mexxiet li dawn is-slaten sakemm sabu l-g˙ar fejn twieled Ìesu’. Illum l-istilla saret titpo©©a kwaΩi kullimkien: fuq is-si©ra tal-Milied, fil-presepju, ̇ dejn il-maxtura u sa˙ansitra fuq il-kejk tal-Milied. Din is-sena pprova kun stilla tal-Milied billi tressaq lil s˙abek, talfamilja lejn Ìesu’. Jekk jirnexxielek imqar tg˙in persuna wa˙da tersaq pass ie˙or lejn l-im˙abba vera tkun veru stilla!
13
Er©ajt ftakartMinn Jessie Chircop
Il-Milied g˙adda....l-kartolini merfug˙in...tajthom lil min jirriçiklahom u jbieg˙hom g˙all-missjoni. Il-presepju Ωarmat u l-pasturi f’posthom. Kollox ©ol-kaxxi u ppakkjat, jistenna Milied ie˙or biex jara d-dawl u t-tlellix li jaf i©ib mieg˙u il-fer˙ ta’ dawn iΩ-Ωminijiet.
Imma tg˙id tassew hekk? Óallhieli xi marka fuqi l-Milied? B˙ala Kattolika er©ajt ©eddidt it-twemmin li Ìesù twieled g˙alija, ©ie fid-dinja biex jien u l-bnedmin kollha tad-dinja nistg˙u nissej˙u Ulied Alla u A˙wa ta’ Ìesù.Jien g˙amilt ftit aktar minn tletin sena ng˙allem lit-tfal Ωg˙ar. Trid tara g˙ajnejhom jikbru u joqog˙du attenti meta tg˙idilhom x’©ara f’dak il-jum qad-dis!
Kont nibda’ ng˙idilhom kif kien hemm ftit rg˙ajja jie˙du ˙sieb in-ng˙a© u l-˙rief tag˙hom; meta f’daqqa wa˙da kien hemm dawl kbir, b˙al meta tixg˙el lampa kbira, u deher ra©el twil liebes libsa bajda, bajda. Tant beΩg˙u li ˙bew wiççhom minnu g˙ax id-dawl kien qawwi ˙afna. Hawn kont nara t-tfal b’˙alqom miftu˙, qishom jistennew xi biçça ˙obΩ, g˙ajnejhom iççassati lejja biex ma jitilfux xi farka mill-istorja. Kemm kont niggusthom!!
U jien nkompli: Dan ir-ra©el sabi˙ jismu An©lu. Dan qallhom biex ma jibΩg˙ux g˙ax kellu a˙bar tajba; “Qumu u morru Betlem, g˙ax hemm, ©o g˙ar, ser is-sibu tarbija mimduda f’maxtura”. Dawn qamu u obdew ‘l An©lu u veru tfal, hemm sabu tarbija ˙elwa bla qies, kultant titbissmilhom u li f’qalbhom nisslit-ilhom tant fer˙, paçi u sliem. Ir-rg˙ajja ˙as-sew li kellhom itu˙ xi ˙a©a...mqar Ωg˙ira u g˙alhekk min ˙adlu xi ˙arufa jew xi ftit suf biex bih jissa˙˙an.
Hawn kont no˙ro© ftit tfal biex jirreçtaw dik ix-xena. Tant kienu jie˙du gost li anke jien kont xi kultant n˙ossni er©ajt mort lura fiΩ-Ωmien u niftakar dawk il-mumenti li kont
14
jien stess tifla b˙alhom. U wara din l-ispeçi ta’ reçita kont inkompli bl-istorja.
Hawn kont niççasahom. Tafu min huma s-Slaten Ma©i? U swaba ta’ kull tifel u tifla li kien ikolli fil-klassi kien jisparaw ‘il fuq, kollha lesti bir-risposta. Jien nkompli bl-ispjegazzjoni.
Dawn, tfal, kienu slaten li ©ew mill-bog˙od il-bog˙od ˙afna ˙afna. Kienu raw stilla kbira fis-sema u kienu jafu li twieled xi sultan li kellu jkun mag˙ruf mad-dinja kollha. IΩda dawn ma kinux jafu fejn twieled dan is-sultan. Hekk kif raw l-istilla u din bdiet miexja quddiemhom, dawn is-Slaten Ma©i bdew jimxu warajha. Xorta ma’ kinux jafu fejn sejrin g˙alhekk marru staqsew lil Erodi li kien ja˙kem fuq Betlem. Dan ma kien jaf xejn u qallhom biex kif isibuh im-orru jg˙idulu biex imur ukoll jag˙tih qima. Hawn it-tfal l-istorja kienu jafuha sew u ma kontx nista’ xi kultant nikkontrollhom. G˙alhekk kont staqsejthom x’kellhom is-Slaten Ma©i f’idejhom biex jag˙tu l-Bambin? Rigali...Rigali.
Kont nag˙mel it-tfal çirku u kont nistaqsihom li kieku kontu fejn il-Bambin fl-ewwel Milied, x’kontu titolbu l-Bambin li j©ibilkhom?
U hawn kienet to˙ro© l-innoçenza tat-tfal ta’ ˙ames jew sitt snin.
Niftakar li meta kont ma nifla˙x kien hemm min ried li Ìesù jfejjaq lit-teach-er g˙ax, “barra li ti©i tg˙allimna trid tie˙u ˙sieb lill-familja tag˙ha”. O˙ra li kellha ‘l ommha marida serjament riedet li Ìesu’ jfejjaqhielha. Jien kont nisma’ bis-sabar kollu, xi kultant taqbiΩli xi demg˙a, jew xi tbissima. Imma kont nara li f’qalb dawn iç-çkejknin di©a’ hemm iΩ-Ωerrieg˙a tal-fidi u m˙abba kbira lejn Ìesù L-innoçenza taΩ-Ωg˙ar sabi˙a ˙afna u lilna l-kbar tg˙allimna wkoll. G˙alihom kollox hu possibbli. J’Alla ç-çkejknin tag˙na jibqg˙u j˙obbu ‘l Ìesù u ma jibΩg˙ux jistqarruh ma’ kul˙add!
U la ©ejna f’dan tafu xejn li daqs g˙axar xhur u nofs o˙ra ner©g˙u nkunu qed nippreparaw g˙all-Milied ta’ din is-sena?
15
AvviΩ Importanti: LEJN L-2018
B˙al ma di©a ˙abbarna f’˙ar©a o˙ra tal-fuljett tag˙na, l-G˙aqda qed tipprepara biex fl-2018 tag˙mel Laqg˙a/Konvenju f’Malta g˙al Óbieb tal-Presepju minn pajjiΩi Ewropej. L-G˙aqda ˙asbet biex l-immani©©ar tad-delegati jsir minn Kumpanija tal-Ivja©©ar li g˙andha esperjenza f’dan ix-xog˙ol, u b’hekk noffru servizz professjonali lill-mistednin tag˙na.
Madankollu hemm ˙afna iΩjed xog˙ol, kemm ta’ preparazzjoni kif ukoll waqt il-©ranet tal-Konvenju, li jrid u jista’ jsir minn membri tal-G˙aqda tag˙na. G˙alhekk qed nag˙mlu sej˙a lil dawk il-membri li jixtiequ jkunu parti minn din l-organizzazjo-ni biex jibag˙tu eMail jew içemplu lis-Segretarju sabiex ji©u mistiedna g˙all-laqg˙a li ser issir apposta g˙alihom fi Ωmien ftit ©img˙at o˙ra.
Kun kburi li ser tag˙ti sehmek f’dan l-evveniment hekk impor-tanti! Nassigurawk li sehmek ikun apprezzat u rikonoxxut.Minn issa ng˙idulek: GRAZZI.
16
