ilkyardım

ACİL YARDIM İLKELERİ

DÖNEM I İHU

Ders Planı

• Temel Yaşam Desteği• Hava Yolu Tıkanıklığında İlk Yardım• Kanamalarda ilk Yardım• Zehirlenmelerde İlk Yardım• Yanıklarda İlk Yardım• Sıcak Çarpmasında İlk Yardım• Yılan Sokmalarında İlk Yardım• Donmalarda İlk Yardım

Temel Yaşam Desteği

Temel Yaşam Desteği(TYD)

• Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir

durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya

kadar, hayatın kurtarılması yada durumun kötüye

gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi

araç gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle

yapılan ilaçsız uygulamalardır.

Yetişkinlerde Ani Ölüme Neden Olan

Faktörler* Ventriküler fibrilasyon

(Kalp,damar hast, sigara..)

* Travmalar:Fiziksel kuvvetler

nedeniyle oluşan

yaralanma(Kazalar, doğal

afetler….

* Elektrik çarpması

* Su-Gaz-Dumanla boğulma

* Aşırı hassasiyet reaksiyonları

Güvenlik

• Kurtarıcı öncelikle kendi güvenliğini sağlamalıdır.

Kendinin ve yaralının güvenliğini sağla

Uyaran Verilmesi

• Eğer travma şüphesi yoksa hastanın omuzu nazikçe sarsılarak iyi olup olmadığı yüksek sesle sorulur.

• Eğer uyarılara cevap vermiyorsa derhal TYD basamakları uygulanır.

SOLUYORSA...

Güvenli (Rahatlatma) Pozisyon

• Hastanın duruşunu uygun hale getirip güvenli (rahatlatma)

pozisyonunu sağlamış oluruz.

SOLUMUYORSA...

C-CIRCULATION (dolaşım)

A-AIRWAY (Hava yolu)

B-BREATHING (solunum)

Dolaşımın Kontrol Edilmesi

• Çocuklarda dolaşımın varlığını kontrol etmek için

– Kendiliğinden ve yeterli solunum– Öksürük– Kendiliğinden hareketler– Nabız varlığı (10 saniye içinde hissedilmelidir)

• Dolaşımın mevcut olması yeterli olduğu anlamını taşımaz• Nabız sayısının 60/dk’dan düşük ve dolaşımın bozuk olduğu durumlarda dolaşım yetersiz olarak kabul edilir • Bu durumda da kalp masajı yapmak gereklidir

Bebeklerde Dolaşım

Çocuk Ve Erişkinlerde Dolaşım

Kompresyon Hızı

• En az 100/dk

Kalp masajı için basının derinliği

• En az 5 cm derinliğinde

• ~5 cm çocuklarda• 4 cm infantlarda

Yeni doğanda (Başparmak Yöntemi)

Göğüs KompresyonlarıThumb metodu

DoğruSternuma baskı

Yan yana

YanlışKotlara bası

Yeni doğanda iki parmak yöntemi

İki parmak metoduDoğru

Göğüs KompresyonuYanlış

Bastır Bırak

Kalp

1-8 Yaş Arasındaki Çocuklarda Kalp Masajı

1-8 Yaş Arasındaki Çocuklarda Kalp Masajı

– Kurtarıcı tek başına ise Masaj/solunum oranı 30/2

– Kurtarıcı iki kişi ise Masaj/solunum oranı 15/2

8 Yaşından Büyük Çocuklarda Ve Erişkinlerde Kalp Masajı

• 1-8 yaş grubundaki çocuklara uygulanan kalp masajından farklı değildir ancak iki elin tümsek kısımları üst üste konur ve parmaklar birbirine kenetlenir.

– Masaj/solunum oranı 30/2

Yetişkinde TYD

• Dışarıdan(eksternal) Kalp Masajı

– Yetişkinde sternum en az 5 cm

çökertilecek kadar basınç uygula

– Oran 30 kalp masajı 2 suni solunum

– 5 döngü tamamla (yaklaşık 2 dakika)

KALP MASAJI UYGUN TEKNİKLE YAPILMALI !!!1 ve

2 ve

3 ve

4 ve

5 ve

6 ve

7 ve

8 ve

9 ve

10 ve

11

12

13

14

15

16

..

Yetişkinde TYD

Temel Yaşam Desteğine devam ediliyorsa

- Her 2 dakikada

* NABIZ

* SOLUNUM kontrolü yap (5 sn)

Kalp Masajı Uygun Teknikle Yapılmaz ise

* Kaburga kırığı,

* Sternum kırığı

* Kaburgaların sternumdan ayrılması

* Akciğer hasarı

* Akciğerde Hava-Kan Toplanması( Pnomotoraks-Hemotoraks)

* Karaciğer-Dalak yırtılması

Hava Yolunun Açılması Baş geri – çene yukarı…

(TRAVMA YOK)Baş Geri – Çene Yukarı Hareketi

Hava Yolunun AçılmasıÇene İtme Manevrası …

(TRAVMA VAR)keti

Travma nasıl anlaşılır?

• Yara • Kesik • Morarma • Şekil bozukluğu• Kan • Olayın

görülmesi(düşme,kaza,darp.)

Hayat Kurtarıcı Soluk Verilmesi

• Hasta yeterince solumuyorsa, hava yolu açıklığı uygun şekilde sağlandıktan ve ağız içinde gözle görülebilen yabancı cisimler temizlendikten sonra ard arda iki kez etkili bir şekilde ağızdan-ağza solutulmalıdır.

• Her bir soluk 1-1.5 sn sürmeli ve iki soluk arasında hastanın nefesini vermesi için yeterince zaman bırakılmalıdır.

• Soluk verirken hastanın göğsünün yükseldiği açıkça görülmelidir.

• Eğer göğüs kafesi yükselmiyorsa, ya hava yolu yabancı bir cisim ile tıkalıdır ya da daha fazla basınç ve hacimde solutmaya gereksinim vardır

Bebekler İçin Hayat Kurtarıcı Soluk Verme

“Ağızdan-ağız ve buruna”

Çocuklar ve Erişkinler İçin Hayat Kurtarıcı Soluk Verme Yöntemi:

Ağızdan-ağıza

AĞIZDAN AĞIZA SUNİ

SOLUNUM

• Derin bir nefes al

• Hastanın burnunu kapat

• 1-2 saniyede hastaya

soluğunu ver

• Hastanın göğsünün

kalkmasını gözle

• 2 kurtarıcı soluk ver

• HASTAYA SOLUNUM YAPTIRILAMIYOR – Başın pozisyonunu düzelt

– Yeniden nefes vermeyi dene

• Hastaya hala solunum yaptırılamıyorsa “yabancı cisim ile hava yolu tıkanması“ tekniğine geç

TYD Ne Zaman Sonlandırılır?

• Yaşam belirtilerinin gelmesi

• Daha profesyonel bir ekip gelmesi

• Yorgunluktan tükenme

• Kesin ölüm belirtileri(vücudun katılaşması, bozulması..)

10 dk ihtiyaç molası

Havayolu Tıkanıklığı

Yabancı Cisim İle Hava Yolu Tıkanması

• NEDENLERİ

– Dil (bilinçsiz kişide en önemli

neden)

– Yiyecekler

– Takma dişler

– Yabancı cisim(oyuncaklar vb)


• ÖNLEME

– Küçük parçalar halinde yiyin

– Çiğneme ve yutma sırasında konuşma-gülmeden kaçının,

– Aşırı derecede alkol almaktan kaçının,

– Çocukların,ağızlarında yiyecek varken yürümelerini, koşmalarını yada oynamalarını engelleyin.

– Yabancı cisimleri (poşet,bilye vb) bebek ve çocuklardan uzak tutun,

– Fıstık,fındık,mısır gibi çiğnemesi zor yiyecekleri çocuklara vermeyin


• BELİRTİ VE BULGULAR

• *KISMİ TIKANMADA;

Eğer hava geçişi iyi ise;

– Kişi bilinçlidir

– Güçlü şekilde öksürür

– Öğürür

YABANCI CİSİM İLE HAVA YOLU TIKANMASI

• BELİRTİ VE BULGULAR

*TAM

TIKANMADA

-Nefes alamaz,

-Konuşamaz,

-Öksüremez,

-Boynunu baş parmağı

ve diğer parmakları ile

tutar ve bilinci kaybolur


Hava geçişi iyi olan kısmi hava yolu tıkanmalarında her hangi bir

müdahele yapılmaz, sadece kişi öksürmesi için yönlendirilir.

Öksürmesi yetmemeye başlıyorsa

Nefes alma zorluğu artıyorsa

Bilincini kaybetmeye başlıyorsa

MÜDAHALE EDİLİR

Yetişkinde Yabancı Cisim İle Hava

Yolu Tıkanması

• Bilinçli yetişkinde müdahale

-Kişiye

‘‘BOĞULUYORMUSUNUZ’’ diye

sor

Yetişkinde Yabancı Cisim İle

Hava Yolu Tıkanması

-Heimlich manevrası (karın) uygula

(5 defaya kadar)

- Bilinci açık hastaya uygulanır…


Yolu Tıkanması

-Aşırı şişmanlarda

-İlerlemiş gebeliği

olanlarda

“Göğüs manevrası” uygula.

Yetişkinde Yabancı Cisim İle Hava Yolu Tıkanması

• Yerde yatan ve bilinci kapalı hastada

• TYD uygula !!!

• 112 ara

Yetişkinde Yabancı Cisim İle Hava Yolu Tıkanması

• Yapay solunum yaptırılamıyorsa, Hemlich manevrası uygula (5 defaya kadar)

• Başarılı oluncaya kadar sırasıyla

• Heimlich manevrası,

• Parmakla temizleme,

• Yapay solunum yaptırma girişimlerini tekrarla.


Yolu Tıkanması• Havayolu tıkanıklığı açılınca;

• Solunum olup olmadığını değerlendir,

• Solunum yoksa ;2 yapay solunum yaptır,

• Nabzı kontrol et.

Kanamalarda ilk yardım

Kanamanın Tanımı

• Damar bütünlüğünün bozulması ile kanın damar dışına doğru boşalmasıdır

• Kanamanın ciddiyetini belirten özellikler– Kanamanın hızı– Vücutta kanın aktığı bölge– Kanama miktarı– Kişinin fiziksel durumu ve yaşı

En ciddi sonucu; şok.

Kanama Çeşitleri• Aktığı yere göre

– Dış kanamalar

– İç kanamalar

– Doğal deliklerden kanın dışa çıkması.(Kulak, burun, ağız,anüs,üreme organları)

Kanayan damara göre1. Atardamar kanaması (kesik kesik,açık renk)

2. Toplardamar kanaması (sızıntı,koyu renk)

3. Kılcal damar kanaması

Dış Kanamalarda İlkyardım• Hasta/yaralının durumu sırt üstü yatırılarak bilinç ve

solunum değerlendirilir

• Yardım çağırılır (112)

• Yara/kanama değerlendirilir. Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır.(Normalde 15 dk.dan az sürede kanamanın durması beklenir.)

• Kanama durmazsa ikinci bir bez konarak basınç arttırılır.(1.bez kaldırılmaz.)

• Baskıyı devam ettirmek için sıkıştırıcı bandaj ile sarılarak basınç uygulanır. Bandaj kanama noktası üzerinde düğümlenmelidir.

• Kanayan yere en yakın basınç noktasına baskı uygulanır

• Kanayan bölge yukarı kaldırılır

Dış Kanamalarda Turnike Uygulanması için

1. Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa,

2. Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,

3. Uzuv kopması varsa ve baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyor ise uygulanmalıdır.

Turnike Uygulaması

• Kanayan yer ile kalp arasına, daima tek kemik olan bölgeye uygulanır. (Diz üstü, dirsek üstü)

• Turnike uygulanmış ise daima açıkta bırakılarak, kart üzerine yazılıp görülmesi sağlanır.

• Tel, ip, lastik vb. malzemeler kullanılmaz!!!

Turnike Uygulama

• Kanayan yer üzeri bölgeye üçgen sargı katlanarak sarılır.

• Üste bir düğüm atıldıktan sonra sargı üzerine kalem ve kalem üzerine bir daha düğüm atılır.

• Kalem çevrilerek kanama duruncaya dek sıkılır. Kanama durunca kalem kola dönmeyecek şekilde sabitlenir.

Uzuv Kopmalarında İlkyardım

• Uzuv kopmalarında kanayan yere ve baskı noktalarına baskı uygulanır. Hala kanama durmuyorsa turnike uygulanabilir.

• Uzuv kopmalarında Turnike açılmamalıdır!!!!!!

• Kopan uzuv parçası, su geçirmeyen kuru plastik torbaya, bu torbada içi buz veya soğuk su içeren ikinci bir torbaya konup, yaralının yanında aynı araç ile hastaneye gönderilmeli ve üzerine yaralının adı yazılmalıdır. Kopan uzuv buz ile direkt temas ettirilmez.

• Şok pozisyonu verilir

• Sık aralıklarla bilinç ve solunum değerlendirilir (2-3dk)

• Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde üstü örtülür

• Yapılan uygulamalarla ilgili bilgi yazılır

• Hızla sevk edilmesi sağlanır

İç Kanamalar

NEDENLERİ=• Şiddetli travma ve darbeler.

• Ateşli silah.

• Kesici silah yaraları.

• Kırıklar.

İç Kanamalarda İlkyardım

• Hasta/yaralının bilinci ve solunumu değerlendirilmelidir

• Üzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarı kaldırılır

• Yiyecek ve içecek verilmez!!

• Hareket ettirilmez (özellikle kırık varsa)

• Yaşamsal bulguları incelenir

• Yardım istenir ve sağlık kuruluşuna sevki sağlanır

Doğal Deliklerden Çıkan Kanamalarda İlkyardım (Burun Kanaması)

• Hasta/yaralı sakinleştirilir, endişeleri giderilir.

• Oturtulur.

• Başı hafifçe öne eğilir.

• Burun kanatları 5 dk süre ile sıkılır.

Burun kanatları 5 dk Burun kanatları 5 dk süre ile sıkılır.süre ile sıkılır.BaşıBaşı hafifçe hafifçe öneöne

eğilireğilir..

Doğal Deliklerden Çıkan Kanamalarda İlkyardım (Kulak Kanaması)

• Hafifse kulak temiz bir bezle temizlenir

• Kanama ciddi ise

1. Kulak tıkanmadan gazlı bezlerle kapanır2. Bilinci yerinde ise hareket ettirilmeden sırt üstü yatırılır3. Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırılır

Ağız yoluyla kanamalarda• Ağız içi • Sindirim organlarından 1. Yarı sindirilmiş kanla karışık kusmuk2. Mide bulanması3. Bazen baş dönmesi “Koma pozisyonu” verilir. Şok yönünden değerlendirilir. Sıvı

yada yiyecek verilmez. Kanlı kusmuktan bir parça hasta ile beraber gönderilir.

• Akciğerlerden1. Öksürük2. Tükürükle karışık köpüklü kan. Sırt üstü, yan veya yarı oturur pozisyona getirilir.Şok

belirtileri değerlendirilir. Sıvı yada yiyecek verilmez. Tükürük hasta ile beraber gönderilir.

Zehirlenmede İlkyardım

• Zehirlenmeye neden olan madde öğrenilmeye çalışılmalı, varsa ambalajı sağlık kuruluşuna götürülmeli.

• Hastanın bilinç durumu kontrol edilmeli

• Temel Yaşam Desteği(A-B-C) yönünden değerlendirme yapılmalı.

Zehirlenmede İlkyardım

• Asit ve alkali (tuzruhu, deterjan, benzin, gaz yağı vb.) içilmesi

durumunda hasta kusturulmamalı.

• Asit ve alkali olmayan maddelerin içilmesi durumunda bilinç açık

ise kusturulmalı

• Vücuda bulaşmış bir şey varsa (elbise üzerinde ise soyduktan

sonra) bol su ile yıkanmalı

• Gaz zehirlenmesi varsa açık havaya çıkarılmalı

• En kısa zamanda sağlık kuruluşuna ulaştırılmalı

Yanıklarda ilkyardım

• Yanan bölge üzerine bol su dökülmeli

• Yanan bölge üzerindeki elbiseler (giysiler) keserek, sıyırmadan çıkarılmalı

• Yanan bölge üzerindeki içi su dolu kabarcıklar patlatılmamalı

• Yanan bölge üzerine, su dışında (salça, diş macunu, yoğurt, patates vb. ) herhangi madde sürülmemeli

Sıcak Çarpmasında İlkyardım

• Hasta sıcak bölgeden hızla uzaklaştırılıp, gölge ve serin bölgeye götürülmeli

• Üzerindeki giysiler çıkarılmalı • Islatılmış bir havlu ile

serinletilmeli. • Bilinci açıksa soğuk içecekler

verilmeli

• BİLİNCİ KAPALI HASTAYA AĞIZDAN HİÇBİR YİYECEK VE İÇECEK VERİLMEZ

Yılan sokmasında ilkyardım

• ABC• Yüzük, bilezik çıkarılmalı• Ekstremite hareketsiz,

fonksiyonel pozisyon, hafif yüksek

• Buz, kesme, emme, turnike, alkollü içecekler ZARARLI



Donmada ilkyardım

• Hasta kapalı ve ılık yere taşınmalı • Islak ve donmuş elbiseyi çıkarılmalı, baş

dahil battaniyeye kundak gibi sarılmalı.• Bilinçsiz ise

– ABC >TYD yapılmalı.– Ağızdan birşey verilmemeli

• Bilinci yerinde ise – Sıcak alkolsuz içecek verin – Uyutmayıp, konuşturun.– 20 derecelik ortama alınıp ve kademeli

olarak ortam ısıtılmalı.

Sorular ??

TEŞEKKÜRLER

Documents

ilkyardım