Seminarski rad Indeksni brojevi

UvodIndeksi predstavljaju relativne brojeve koji se dobijaju uporeivanjem veliina (nivoa) pojava u posmatranom (tekuem, indeksiranom) periodu sa njenom veliinom u baznom periodu. Ako pri tome pokazuju relativne promene samo jedne pojave nazivaju se individualni, a ako prikazuju promene vie srodnih pojava nazivaju se grupni (agregatni) indeksi. Tako, na primer, individualni indeksi su: indeks proizvodnje elektroenergije u zemlji, indeks cena jestivog ulja, indeks uvoza kafe i dr., a grupni: Indeks proizvodnje trkstilnih proizvoda, indeks prometa prehranbenih proizvoda, indeks uvoza proizvodne opreme i dr. Ako lanovi vremenske serije podataka, odnosno odvojene veliine pojava u jednakim sukcesivnim vremenskim intervalima oznaimo sa: y1, y2,...,yi,...,yn Tada indeksne brojeve moemo da izraunavamo na dva naina: (1) stavljanjem u odnos lanove niza sa jednim lanom tog niza kojeg uzimamo kao bazu, itako dobijamo bazine indekse (indeksne brojeve sa stalnom bazom) i (2) stavljanjem u odnos svakog lana niza sa prethodnim lanom niza i na taj nain dobijamo lanane indekse (indeksne brojeve sa promenljivom bazom).

1

Seminarski rad Indeksni brojevi

Zakljuak

Bazini indeksi ili indeksi sa stalnom bazom predstavljaju takve relativne brojeve koji izraavaju relativnu veliinu pojava u tekuem periodu u odnosu na bazni period. Uzimajui za bazu izabrani podatak i stavljajui ga u odnos svih ostalih podataka sa baznim, dobijamo vremensku seriju brojeba izraenu u jedinici bazinog podatka.5 Mnoei ove brojeve (odnose) sa 100 dobijamo seriju bazinih indeksa izraenu u procentima (poenima). Nepodobnost sistema ponderacije indeksni brojeva na osnovu strukture iz tekueg perioda proizilazi, s jedne strane, otuda to u tekuem periodu esto puta ne raspolaemo potrebnom dokumentacijom za odreivanje pondera, i s druge strane, to pomou te formule treba iz godine u godinu da menjamo sistem pondera. Na taj nain, indeksi postaju neuporedljivi, a osim toga ako se ponderi menjaju svake godine moe u indeksnim brojevima da doe vie do izraaja promena u ponderima, nego promene u posmatranim pojavama. Zbog toga tekua ponderacija se retko primenjuje. Umesto nje, tada se pojave krupnija pomeranja u strukturi posmatrane mase pristupa se kao kod revizije bazinih pondera.

5

Njego B. olak; Poslovna statistika, Mladenovac, 2001.str, 163.

15

Seminarski rad Indeksni brojevi

Literatura

Njego B. olak; Poslovna statistika, Mladenovac, 2001. Ivanovi B.; Teorijska statistika, Beograd, 1979. Ajdukovi G.: Poslovna statistika, Beograd, 2000.

16

Seminarski rad Indeksni brojevi

Sadraj

Uvod ..................................................................................................... 1 Bazini indeksi ..................................................................................... 2 Lanani indeksi ..................................................................................... 3 Grupni indeksi ...................................................................................... 5 Indeksi fizikog obima ......................................................................... 5 Indeksi cena ........................................................................................ 11 Zakljuak ............................................................................................ 15 Literatura ............................................................................................ 16

17