Embed Size (px)
Citation preview
2
Zomer in de gipskamer
Prediction rule voor verdachte scaphoïdfracturen
Verslag van Gipsreis, Workshop en Vergadering
Malletvinger
GPS op de polikliniek Orthopedie
Tips & Tricks: Antispits orthese
Commentaar op het artikel ‘Angulaire afwijking naantebrachiumfractuur’
juli 2012Nummer 2Jaargang 22
6
8
10
14
18
20
VerbandIn ditVerband
3
Jaargang 22, juli 2012
Van de redactie 5Miranda Philips
Een beschouwing van een prospectieve cohortstudie naar clinical prediction rule voor verdachtescaphoïdfracturen 6S. Zoakman , Dr. SJ. Rhemrev, Dr. FJ Beeres
Gipsreis met Lohmann & Rauscher 8Sonja Robben
Malletvinger 10Ton A.R. Schreuders
Algemene Ledenvergadering van de VGNvan zaterdag 14 april 12Helmi Cornelissen
GPS (Gravitational Platelet Separation) 14Marianne Syrier
VereniGingsNieuws 16Opleiding tot Gipsverbandmeester opgenomen inOpleidingsfonds 16Joris Ruhe
Voorvoet antispits orthese 18Harold Grotenhuis, Jan Bongaerts
Commentaar op het artikel van Ploegmakers ea in:‘In dit Verband’ jaargang 20 november 2010. p 13-15.‘Angulaire afwijking na antebrachiumfractuur bijeen kind ondanks repositie.’ 20Dr. L.S. de Vries
Veterinaire Workshop 22Aries Oldenhuis, Robin van Oosterzee
L&RMasterclasses voor de gipsverbandmeester2012 / 2013 27Louis Vijverberg
Wat is gedaan 28Douwe Haandrikman
Wat zou u doen? 28Douwe Haandrikman
Agenda VGN 2012 29
Inhoudsopgave
Jaargang 22, juli 2012
Van de redactie
5
Met de zomer in onze bol en dezon aan de hemel hebben we degedachten niet bij het schrijvenvan een artikel. Hulde voor die-gene die in de schaduw de tijdhebben gevonden en hun passievoor het vak op papier hebbengezet en willen delen met delezers. Het voelt als hout sprok-kelen in een leeg bos, maar tochhebben we wat gevonden omhet figuurlijke vuur in ons bladte houden. Met de vakanties inaantocht of al achter de rug zalmenigeen met frisse blik en in-spiratie wel in de pen klimmenen ons prachtig schrijfwerk toe-sturen voor de komende uitgaven.Voor de leerling gipsverband-meesters is dit de kans om telaten zien dat het schrijven vaneen artikel een essentieel onder-deel van het vak is. Maar wat zaldeze zinderende zomer ons nubrengen? In ieder geval dezezomeruitgave. Een bonte verza-meling van verslagen, commen-taar, artikelen en andere leukebezigheden van de werkvloer inde gipskamer en omgeving.Ik zal de highlights benoemendie u kunt tegenkomen in dezeuitgave.
Het belangrijkste nieuws is na-tuurlijk van FZO, dat er subsidiesverstrekt worden om nieuwegipsverbandmeesters op te kun-nen leiden. Hieruit kan alleenmaar goeds vloeien. U kunt hetnalezen in de brief die de vereni-ging ontving en het begeleidendschrijven van onze voorzitterJoris Ruhe.In deze uitgave zijn een aantalverslagen opgenomen.
Waaronder het verslag van deALV, geschreven door HelmieCornelissen, gipsverbandmeesteren bestuurslid. Ze licht op eenduidelijke manier toe, hoe belang-rijk het is dat vrijwilligers zichsterk maken voor het verenigings-werk. Op alle fronten is verster-king nodig; hopelijk voelt u zichgeroepen om plaats te nemen opeen van de lege zetels, voordat alhet werk uit onze vingers glipt.
Het verslag van Aries Oldenhuisen Robin van Overzee over deveterinaire workshop, die plaats-vond in het mooie Drenthe, wil-len we u niet onthouden. Leest uhoe het is om honden, katten enpaarden in te gipsen.
Evenals het verslag van de gips-reis naar Duitsland, van SonjaRobben, waar de verse gipsver-bandmeesters lering krijgen inhet maken van een Mabal schoen.
Vanuit het Scheperziekenhuis inEmmen ontvingen we het stukjeover GPS, van verpleegkundigeMarianne Syrier, een methodeom bijvoorbeeld een tenniselle-boog te behandelen.
Dr. L.S de Vries schreef een kri-tische noot hoe een greenstickfractuur behandeld kan worden.
Schijnbaar wordt deze fractuurnog weleens overbehandeld.Hoe dr. De Vries hierover denkt,leest u in zijn commentaar op hetartikel van Dr. Ploegmakers, wateerder gepubliceerd is 2010.
Van twee creatieve gipsverband-meesters Harold Grotenhuis enJan Bongaerts kregen we eenmanier van gipsen uitgelegd omeen spitsvoet te voorkomen bij
patiënten met een fixateur externa.Wie weet, kunt u het in uw prak-tijk nog eens toepassen.
Van fysiotherapeut Ton Schreudersontvingen we een fraai stukje overeen malletvinger. Een lastig enveelal onderschat letsel, dat ookveroorzaakt kan worden tijdenshet beoefenen van een balsport.Des te belangrijker is dan ookde nazorg en behandeling metdaarbij duidelijke uitleg naar depatiënt toe.
Een interessant artikel kregenwe van een geneeskunde student,een traumatoloog en een artsassistent in opleiding (S. Zoak-man, Dr. S.J. Rhemrev enF.j. Beeres). Het artikel betrefteen onderzoek hoe we kunnenvoorkomen dat een scaphoïd-fractuur gemist wordt op een
röntgenfoto. Het is bekend dateen inadequate behandeling toternstige complicaties kan leiden.Meer hierover leest u in het blad.
We hebben voor u de activiteitenvan de vereniging voor 2012 opeen rijtje gezet. Noteer het vastin uw agenda; onder andere deALV, de traumadagen en hetpostolympisch sportcongres.
Voordat u het blad weer weg legt,geef uw leerling de opdracht omantwoord te geven op de casus inde rubriek: “Wat zou u doen?”Wie weet rolt daar nog een mooiediscussie uit.
Namens de gehele redactie (er isnog plaats naast mij...) wensenwe u veel leesplezier en een goedezomer toe.
Miranda Philips
Hoe lang houdt de analoge versievan uw blad stand tegenover
de digitale wereld?
66
Een beschouwing van een prospectieve cohortstudie naar clinical prediction rule voor verdachtescaphoïdfracturen.
S. Zoakman , Dr. S.J. Rhemrev, Dr. F.J. Beeres
Een niet gedisloceerde scaphoïdfractuur wordt vaak op röntgenfoto’s gemist. Het is van belang om een scaphoïdfractuur niet te missen, want een inadequate behandeling kan leiden tot ernstige complicaties, zoals vertraagdefractuurgenezing, pseudoartrose, avasculaire necrose en uiteindelijk polsinstabiliteit. Geavanceerde beeldvormingzoals een botscintigrafie mist nauwelijks een scaphoïdfractuur. Echter, een botscintigrafie is niet routinematigbeschikbaar en geeft stralingsbelasting. Daarbij zou de waarde van aanvullende diagnostiek beter worden indiende a-priori kans op een fractuur groter is. Een clinical prediction rule zou nuttig zijn om de a-priori kans op eenscaphoïdfractuur te vergroten. Hierdoor kan aanvullende beeldvormende diagnostiek specifieker worden ingezet.In ons instituut is een onderzoek verricht naar een clinical prediction rule. In dit artikel wordt het desbetreffendeonderzoek besproken.
in ditVerband
InleidingDe röntgenopname van eenscaphoïdfractuur werd voor heteerst beschreven door Destot in1905. Het is de meest voorko-mende fractuur van de handwor-telbeentjes. Scaphoïdfracturentreden voornamelijk op bij per-sonen tussen de 20 en 40 jaar.Het typische traumamechanismebij een scaphoïdfractuur is eenval op de uitgestrekte hand inhyperextensie. Door dit mecha-nisme hebben vier structurenkans op letsel: de distale radius,het scaphoïd-lunatumligament,radiuskop en het os scaphoïd. Bijkinderen jonger dan 15 jaar enbij ouderen zijn scaphoïdfractu-ren zeldzaam wegens de relatievezwakte van de distale radius tenopzichte van het os scaphoïd.Scaphoïdfracturen worden doormiddel van drie classificatiesyste-men ingedeeld: de Mayo Clinic-classificatie, de Herbertclassifica-tie en de classificatie van Russe.
MethodeAchtenzeventig patiënten meteen verdenking op een scaphoïd-fractuur werden geïncludeerdvoor de prospectieve cohort stu-die. Deze patiënten bezochten deSEH (spoedeisende hulp) tussenapril 2004 en januari 2007 i.v.m.een polstrauma. Een scaphoïd-fractuur was klinisch verdachtindien aan het volgende werdvoldaan:
� Een waarneembare zwellingvan de anatomische snuifdoosen pijn in de anatomischesnuifdoos bij axiaal drukkenvan het eerste en tweedemetacarpale bot.
� Een recent trauma (binnen48 uur).
� Geen fractuur te zien op deröntgenfoto’s
Poly-trauma patiënten, patiënten<18 jaar en patiënten met een bila-terale verdachte scaphoïdfractuurwerden uitgesloten. Op de SEHwerden bij lichamelijk onderzoekeen aantal testen gedaan.Daarnaast werden in het kadervan een onderzoek naar de diag-nostiek van occulte scaphoïdfrac-turen zowel een MRI (binnen24 uur) als een botscintigrafie(3 tot 5 dagen posttraumatisch)verricht. Bij alle patiënten waser geen fractuur te zien op deinitiële röntgenfoto’s.
Lichamelijk onderzoekHet gestandaardiseerde lichame-lijk onderzoek betrof:� Inspectie van de tabatière
anatomique (‘snuifdoos’)voor de aanwezigheid vanecchymosis of oedeem.
� Meten van flexie en extensievan de pols beiderzijds doormiddel van een goniometer(zie fig.1).
� Meten van de supinatie- enpronatiekracht door middel
van een aangepast apparaat,gemaakt in Leiden (zie fig. 2).
� Meten van de knijpkrachtdoor middel van gripmeter(zie fig. 4a).
De patiënten met een scaphoïd-fractuur, welke te zien was op eenbotscintigrafie, kregen een con-servatieve gipsbehandeling van 6weken. Bij twijfel aan de diag-nose bij een botscintigrafie was
de uitslag van de MRI doorslag-gevend. De volgende variabelenwerden ter associatie met eenscaphoïdfractuur geëvalueerd:� Leeftijd.� Geslacht.� Dominante zijde.� Voorgaande fracturen in de
carpale regio van de betrokkenof onbetrokken hand of pols.
� Gevoelige distale radius. >>
Figuur 1
Figuur 2
Figuur 4a
Jaargang 22, juli 2012
7
� Oedeem.� Ecchymosis.� Trauma mechanisme.� Percentage van bewegelijkheid
(extensie, flexie) ten opzichtevan de controlaterale ongedeerdezijde.
� Het percentage van kracht(pronatie, supinatie en knijp)ten opzichte van de controla-terale ongedeerde zijde.
Er werd een voorspelling algo-ritme ontwikkeld welke is geba-seerd op combinaties van aanwe-zigheid of afwezigheid van ver-schillende factoren. Sensitiviteit,specificiteit en negatief voorspel-lende waarde van deze factorenwerden berekend ter diagnosevan wel of geen scaphoïdfractuur.
ResultatenDertien (17%) van de geïnclu-deerde patiënten voor deze pros-
pectieve cohort studie haddeneen scaphoïdfractuur. De gemid-delde leeftijd van alle patiëntenwas 41 jaar (uiteenlopend van17-84). Veertig patiënten warenmannen en 38 vrouwen. Deresultaten van deze studie zijnsamengevat in tabel 1, tabel 2en figuur 3.
Uit de analyse blijkt dat extensie<50%, supinatiekracht ≤10% eneen fractuur in de voorgeschiede-nis goede voorspellers voor eenscaphoïdfractuur blijken te zijn.Deze drie onafhankelijke factorenhebben hoge specificiteit (98 en92%) en een zeer goede negatievevoorspellende waarde (85 en 89%).
DiscussieUit de analyse blijkt dat de aan-wezigheid of afwezigheid van alledrie factoren (extensie <50%,supinatiekracht ≤10% en een
fractuur in de voorgeschiedenis)hoge specificiteit en goede nega-tief voorspellende waarde hebbenbij klinische verdenking op eenocculte scaphoïdfractuur. Dezeclinicle prediction rule is slechtseen houvast. Hij dient verderonderzocht te worden met meer-dere parameters op een groterepatiëntengroep. Daarnaast is ereen streven om de gripmeter ver-der te ontwikkelen en te onder-zoeken. Heden ten dage dientmen voor het meten van deknijpkracht een gripmeter tegebruiken en voor het meten vansupinatie- en pronatiekracht eenander hulpmiddel. Het zou prak-tisch zijn om een instrument teontwikkelen dat afzonderlijk allekrachten kan meten.
Men dient rekening te houdenmet een aantal punten bij hetanalyseren van de data van dezeprospectieve cohort studie.Ten eerste is het denkbaar datdeze analyse alleen van toepas-sing is op de populatiegroep vanonze regio. Dientengevolge is deincidentie van ware scaphoïd-fracturen (17%) bij klinischeverdenking op een occulte frac-tuur hoger bij dit onderzoek invergelijking met onze voorgaandeonderzoeken. Daarnaast kan heteen toeval zijn dat de aanwezig-heid van een eerdere fractuur eensignificante voorspeller is, wanter waren weinig patiënten meteen fractuur in de voorgeschiede-nis. Daartegenover kunnenpatiënten met een fractuur in devoorgeschiedenis meer vatbaarzijn voor een fractuur, want zezouden meer actief en mindervoorzichtig zijn. Echter zijn dit
slechts assumpties. Men dientdeze factor verder te bestuderenaan de hand van extra parameterszoals BMI. Ten derde was deincidentie van vrouwen met eenklinische verdenking op eenscaphoïdfractuur relatief hoog,terwijl geslacht geen voorspellerbleek te zijn voor een warescaphoïdfractuur. Ten vierde ishet hulpmiddel dat pronatie-en supinatiekracht vaststeldenooit eerder in studies getest.Ten slotte werd de palpatie vande anatomische snuifdoos nietgeëvalueerd in deze studie.Op de initiële röntgenfoto’s zijn30% van fracturen occult. Hetherhalen van röntgenfoto’s leiddeniet tot de verbetering van hetdiagnostische management, wantde toegevoegde sensitiviteit vande herhaalde röntgenfoto’s is laag.Dit impliceert ook dat herhalingvan de röntgenfoto’s in vergelij-king met andere diagnostischemodaliteiten niet kosten effectiefzijn en suggereert het belang vaneen aanvullend geavanceerdebeeldvormende diagnostiek inhet juiste klinische scenario.Een bot- scintigrafie mist geenscaphoïdfracturen, want hetheeft een sensitiviteit van 100%.De specificiteit van een botscin-tigrafie is 85%. Echter, kunnende CT en de MRI wel eens eenscaphoïdfractuur missen. Desensitiviteit van de CT is 64%en van de MRI is 80%, terwijlde specificiteit van CT 99% envan de MRI 100% is. Wegens dehoge sensitiviteit en kleine obser-ver variabiliteit wordt een bots-cintigrafie vaak gebruikt als gou-den standaard voor de occultescaphoïdfractuur. >>
Variabele Scaphoïdfractuur Geen p Waardescaphoïdfractuur
(N=13) (N=65)
Gemiddelde leeftijd (jaren) 42 40 0.76Variërend (21-84) (17-72)
Geslacht 0.77Man 6 34Vrouw 7 31
Fracturen in voorgeschiedenis 0.01*Ja 3 1Nee 10 64
Zwelling 0.53Ja 10 41Nee 3 24
Hematoom 0.10Ja 6 15Nee 7 50
ROM (% contralaterale zijde)Extensie 8 50 <0.01*Flexie 50 56 0.25
Kracht (% contralaterale zijde)Pronatie 4 15 <0.01*Suppinatie 4 20 <0.001*Grip 3 16 <0.01*
* Statistisch significant, ROM = range of motion
Tabel 1: Analyse van factoren die geassocieerd zijn met een definitievescaphoïdfractuur.
Fractuur in de Supinatie kracht Extensie <50% Voorspelde kansvoorgeschiedenis ≤10% op scaphoïdfractuur
Ja Ja Ja 97 %
Ja Ja Nee 80 %
Ja Nee Ja 75 %
Nee Ja Ja 50 %
Ja Nee Nee 25 %
Nee Ja Nee 10 %
Nee Nee Ja 7 %
Nee Nee Nee 1 %
Tabel 2: Voorspelling algoritme: kans op een definitieve scaphoïdfractuur opbasis van drie determinanten
8
in ditVerband
Gipsreis met Lohmann & RauscherOp 7 september 2011 was het zover. De opleidingsgroep LOG 2009 was uitgenodigd door de firma
Lohmann&Rauscher voor een vierdaagse reis naar het hoofdkantoor in Rengsdorf.We waren uitgenodigd om gast te zijn op het hoofdkantoor en zouden deze dagen diverse
immobilisatie workshops gaan bijwonen.Om jullie een indruk te geven over deze dagen volgt hier een kort reisverslag.
ConclusieDit onderzoek demonstreert depotentie voor het ontwikkelenvan richtlijnen (zoals de Ottawaankle rules) die gebruikt kunnenworden bij patiënten met eenverdenking op een scaphoïd-fractuur. Figuur 4b toont onsdiagnostisch protocol bij patiën-ten met klinische verdenking opeen scaphoïdfractuur.
Literatuur1. Rhemrev SJ, Beeres FJP, van LeerdamRH, Hogervorst M, Ring D, at al. Clinicalprediction rule for suspected scaphoïdfractures. Injury, Int.J.Care Injured.2010; 41: 1206-1030
Klinische verdenking opeen scaphoïdfractuur
Scaphoïdröntgenfoto’s Positief
Nega ef
Botscini grafie
Geen fractuur Scaphoïdfractuur BehandelenAndere fractuur
S. Zoakman,Geneeskunde studentUniversiteit LeidenEmailadres:[email protected]. Rhemrev,traumatoloogAfdeling Heelkunde van MCHF.J. Beeres,AIOSAfdeling Heelkunde van MCH
Fig. 4b. Diagnostisch protocol bij klinische verdenking op een scaphoïdfractuur.
>>
Sonja Robben
Jaargang 22, juli 2012
9
Met 19 pas afgestudeerde gipsverbandmeesters en enkele wat meerervaren gipsverbandmeesters en natuurlijk Louis en Theo, vertrok-ken we op woensdagmiddag vanaf de laatste opstapplaats Arnhemnaar Duitsland. Ook Tiffany was van de partij, ik benoem dit evenwant ze is door een taxi naar Arnhem gebracht om toch op tijd meete kunnen gaan naar Duitsland. Tegen 18.00 uur zijn we aangekomenin Duitsland en wel bij het Food hotel Neuwied. Hier zouden wede komende dagen gaan overnachten. We kregen de tijd om hethotel even te verkennen en iedereen kon zijn of haar spullen kwijtin de toegewezen hotelkamers. De eerste mensen wisten al op tijdhet terras en dus ook een verkoelend biertje te vinden. Wat opvallendis aan dit hotel, is dat alles op voedsel is gebaseerd (de naam van hethotel zegt het natuurlijk al wel en beetje). Zo zagen we stoelen gemaaktvan winkelwagentjes en had elke kamer een ander thema. Dit konzijn van een coca cola kamer, tot een kamer gebaseerd op drankjesen er was zelfs een disco kamer, die ieder van ons gezien moest heb-ben en waardoor onze Gaby bijna niet aan haar rust toekwam.
Van 's middags tot 's avonds na de borrel in de wijn-/bierstube gingenwe allemaal een kijkje nemen in deze bijzondere kamer waar hetfeest zich zo voort kon zetten. Heuse discolampen waren aanwezigen de muziek zorgde voor gezellige dansjes die als “toll en geil”benoemd werden. Om +/- 19.30 uur hebben we lekker gedineerdmet alle mensen en zijn de collega's van Lohmann & Rauscher(Duitsland) aan ons voorgesteld. Donderdagochtend was daar alop tijd het ontbijt om 8.15 uur. Daarna vertrokken we met de busnaar de fabriek van Lohmann & Rauscher. Hier hebben we in ver-schillende groepjes een rondleiding gehad door de fabriek om ver-volgens naar het kolleg Rengsdorf L&R te gaan. Hier kregen weeen film te zien over de Mabal schoen van E. Manning. En daarnahebben we de Mabal schoen in de praktijk gebracht onder leidingvan Theo en Louis. Het middag programma bestond ook weer uiteen gedeelte theorie (afneembaar schouderkorset en korset) en eengedeelte praktijk (korset, onderbeenloopgips soft). 's Avonds waser een apart avondprogramma geregeld bestaande uit het bezoekenvan de Buga tentoonstelling in Koblenz. Dit is een tuintentoonstel-ling voor jong en oud met een breed programma. Een heuse ontdek-kingstocht kon je maken door de sporen te volgen van de Romeinen,ridders en romantici en bekeken we hun buitengewone bouwwerkenzoals een luisterrijke stadspoort, een amfitheater, machtige burchtenen sprookjes-kastelen. Zo kon je ook met een kabelbaan over de Rijnnaar de rijnpromenade en daar nog veel meer dingen bezichtigenvan de prachtige stad Koblenz. Na een rondleiding gingen we boven-aan op een historische locatie met elkaar genieten van een heerlijken goed verzorgd diner. Hierna zijn we met de bus weer naar hethotel gegaan om daar nog even een afzakkertje te nuttigen en gezel-lig te kletsen over de gedane activiteiten. Vrijdagochtend, alweerde laatste dag van onze reis, hebben we eerst ons ontbijt gehad omvervolgens uit te checken bij het hotel. Hierna vervolgden wij onzeweg naar Rengsdorf waar we wederom een aantal workshops gingenvolgen over onder andere TCC en metacarpale fractuur. Om 12.45 u.was het vertrek weer terug naar Nederland en kunnen we terug kij-ken op een aantal leuke gezellige leerzame en goed verzorgde dagendie Lohmann & Rauscher voor ons hebben georganiseerd! Wij alsgroep willen hen dan ook bedanken voor deze dagen, hun inzet envooral ook hun gastvrijheid! Het was Top!
Sonja Robben,GipsverbandmeesterScheperziekenhuis [email protected]
10
in ditVerband
Malletvinger
Ton A.R. Schreuders
EenMallet vinger ontstaat door met een gestrekte vinger ergens tegenaan te stoten. Het resultaat is een onmogelijk-heid om het eindkootje te strekken doordat het strekapparaat beschadigd is. Er zijn verschillende behandelingenvoor dit vingerletsel. Belangrijk hierbij is dat de behandelingstijd niet te kort mag zijn. Bij een Mallet vingerdie niet adequaat behandeld is, is er een grote kans op een restafwijking. Het PIP gewricht blijft dan in eenflexiestand die niet actief opgeheven kan worden. Over het algemeen is men aangewezen op een conservatievebehandeling. Hierbij moet een behandelschema van 12 weken strikt gevolgd worden. Zo nodig kan de behandelingverlengd worden met 4 weken. Gemiddeld wordt er een reststand van 10o flexie gezien. De behandeling van eenMallet vinger vereist bijzonder aandacht bij onder andere beroepsbeoefenaars die afhankelijk zijn van een goedestrekfunctie in het DIP gewricht. Hieronder volgt de uitleg over de malletvinger. De anatomie, classificaties,complicaties en behandelings-richtlijnen.
MalletvingerBij een Malletvinger kan het dis-tale inter-phalangeale gewricht(DIP) niet meer volledig gestrektworden, vanwege een afscheu-ring van de strekpees op de dis-tale falanx. Andere namen zijn:hamervinger, baseball-finger endropped-finger. (zie fig. 1)Klassieke oorzaken zijn; eenMalletvinger na het bed opma-ken, bij het sok ophalen en bijeen sport (zie fig. 2).Zelden is er bij de duim eenMallet, bij alle andere vingerskan een Mallet voorkomen.
IndelingMalletEr wordt onderscheid gemaakttussen een Mallet die tendinogeen(zie fig. 4a) of ossaal is. (zie fig 3en 4b). Bij de ossale Mallet kande grootte van het fragment(> 1/3e deel) een rol spelen inde afweging om wel of niet teopereren. Recent onderzoekwaarbij een fragment groterdan 1/3e deel ook conservatiefwerd nabehandeld, gaf vergelijk-bare resultaten.1 Bij een openMallet is een chirurgisch herstelvan de extensor pees geïndiceerd.
BehandelingDe state of the art behandelingvan een Mallet is nog steeds con-servatief2, namelijk door middelvan een spalkje welke het DIPgewricht in (hyper-)extensiehoudt. In de literatuur wordtmeestal een periode van 6 wekengenoemd, maar er zijn ookauteurs die 8 weken prefereren.
Er is wel een relatie aangetoondtussen een extensie verlies in hetDIP gewricht en de draagtijd vande spalk.3 Cruciaal voor een suc-cesvolle behandeling met hetspalkje is dat goede resultaten
alleen worden bereikt bij eengoede therapie trouw.4 Correcteinstructies zijn van essentieelbelang. Vooral het schoonmakenvan de vinger is het momentwaarbij er een beweging in hetDIP gewricht optreedt waardoorde pees weer afscheurt of in eenverlengde stand geneest. De spalkmag alleen af als de patiënt handiggenoeg is om de vinger absoluutin extensie te kunnen houden.Behandel richtlijn:� Minimaal 6 weken continue
de spalk dragen.� Na deze 6 weken: in 2 weken
de spalk afbouwen: de spalk magalleen af in de thuis situatie engeleidelijk de oefeningen opbou-wen. Op het werk en ’s nachtsmoet de spalk gedragen worden.
� Na deze 8 weken: mag de spalkbij lichte werkzaamheden af.Wel dragen bij het sporten,zwaar werk en ‘s nachts.
� Na 12 weken is volledigbelasten toegestaan.
Indien er opnieuw een extensieverlies optreedt, moet de patiëntworden doorverwezen naar eenspecialist.
Mislukte behandeling of lateMalletIn het geval dat er weer een ver-lies van extensie optreedt tijdensde nabehandeling moet er onmid-dellijk weer een periode van ten-minste 4 weken worden gespalkt.Daarna moet er nog voorzichti-ger de spalk worden afgebouwd.Er zijn enkele gevallen bekendwaarbij een Mallet van 6 maan-
den nog steeds goed reageert opeen conservatieve behandeling.Indien het resultaat onvoldoendeis of de Mallet te lang bestaat zijner nog verschillende chirurgischemogelijkheden.
Operatieve behandel-mogelijkheden:Het herstellen van de extensorpees met het deels hechten aande huid wordt tenodermodesegenoemd.11 Een andere mogelijk-heid is het herstellen met eenankertje (Mitek) (zie fig.5) welkein de eind falanx wordt geboorden waaraan de strek pees wordtvastgehecht.12
Tenslotte kan de centrale slipworden losgemaakt om de exten-sie van de strekpees te verplaatsenvan het PIP gewricht naar het DIPgewricht via een zogenaamdecentral slip tenotomie.13 Dit kanalleen als de eindpees nog enigs-zins continu is. In de studie vanHooijboer et al.(1990), waarbijde operatieve en conservatievemethodes werden vergeleken,werd de voorkeur gegeven aanprimaire operatieve behandeling.11
In deze studie werd vergelekenmet de conservatieve behande-ling waarbij de spalk door depatiënten soms werd afgedaanvanwege hygiënische problemen.
Figuur 1
Figuur 2
Figuur 3
Figuur 4a
Figuur 4b
Figuur 5
>>
11
Jaargang 22, juli 2012
De auteurs beschrijven dat deKirschner-draad fixatie eenbetere therapie trouw gaf. Ineen andere, beter gecontroleerdestudie werden geen verschillengevonden tussen operatieve enconservatieve behandeling.14
ResultatenZelden wordt weer een volledigherstel van de strekking van hetDIP gewricht gehaald.In de literatuur is er gemiddeldgenomen een verlies van extensiein het DIP gewricht van ongeveer10°. Twee onderzoeken gevendeze waarden: 8.3° ±1.9° 3 en 9°±11°.1 De primaire uitkomst-maat is natuurlijk de mobiliteitvan het DIP gewricht. Deze Rangeof Motion (ROM ) moet wordengemeten met een goniometer diemet 1-2° nauwkeurigheid kanmeten. (zie fig. 6) Naast de ROMis ook pijn, ADL, het voorkomenvan een swan neck, artrose encosmetiek van belang.
Resultaat criteria.10
Excellent = ROM aangedaneDIP = ROM niet aangedane vingerGoed = < 10° extensie
verlies DIPRedelijk = 10-20° extensie
verlies DIPSlecht = > dan 20° extensie
verlies DIP
Complicaties van eenonbehandeldeMalletEen Mallet vinger kan soms eentriviaal probleem lijken, echter,een onbehandelde Mallet kanzich ontwikkelen in een hyper-extensie van het proximale inter-phalangeale (PIP) gewricht; eenswan neck (zie fig. 7), met namebij lange soepele vingers. Dit kanop den duur pijn in het PIPgewricht geven. In het ergstegeval kan bij een swan neck hetPIP gewricht steeds weer ‘op slot’schieten. Een swan neck kwamin 9 van de 22 vingers voor bijhet onderzoek van Okafor et al.3
Andere klachten die te maken had-den met artrose, (pijn) en cosme-tiek (knobbel en hangend topje)werden op de lange termijn gezien.
Wanneer vereist eenMalletbijzondere aandacht?� indien er een Mallet is langer
dan 4 weken� bij musici, sporters en andere
beroeps beoefenaars die afhan-kelijk zijn van goede strekkingDIP
� bij een neiging tot swan neck� bij recidief of mislukte behan-
deling.
Zie ook artikel In dit Verband,jaargang 20, nummer 1:
“Uitkomsten Europees Delphionderzoek ten aanzien van debehandeling van mallet-vingers“
Mallet spalk: soortenEr zijn allerlei Mallet spalkjes opde markt: de meest bekende isde Stack.5 6 (zie fig. 8) In de lite-ratuur worden ook de Abouna7
en Mexican Hat8 genoemd welkecustom made zijn.Met de Stack zijn er soms huidproblemen vanwege irritatie vanhet plastic materiaal.Geperforeerde materialen kunnendaarom de voorkeur hebben.9
Buiging van het PIP gewrichtmoet mogelijk blijven in de spalk.En de spalk moet ter hoogte vande mid-phalanx gefixeerd wor-den met een niet-elastisch ensterk materiaal (bv Durapore)In sommige centra wordt devoorkeur gegeven aan een spalkwaarbij de extensie van het PIPgewricht wordt geblokkeerd (ziefig. 9). Daardoor is er minderspanning op de eind pees van deextensor pees. Vooral bij vingersdie neigen naar een swan neck isdit aan te bevelen. Deze spalkjesmoeten door een ergo-, fysiothe-rapeut of gipsverbandmeester opmaat gemaakt worden. In som-mige gevallen waarbij bijvoor-beeld het plastic materiaal of detherapie trouw problemen kun-nen opleveren kan een kleingipsje welke op een getapete vin-ger (leukoplast) aangebrachtwordt, een goed alternatief zijn.
Literatuur1. Kalainov DM, Hoepfner PE, Hartigan BJ,Carroll Ct, Genuario J. Nonsurgical tre-atment of closed mallet finger fractu-res. J Hand Surg [Am] 2005;30(3):580-6.
2. Handoll HH, Vaghela MV. Interventionsfor treating mallet finger injuries.Cochrane Database Syst Rev2004(3):CD004574.
3. Okafor B, Mbubaegbu C, Munshi I,Williams DJ. Mallet deformity of the fin-ger. Five-year follow-up of conservativetreatment. J Bone Joint Surg Br1997;79(4):544-7.
4. Bendre AA, Hartigan BJ, Kalainov DM.Mallet finger. J Am Acad Orthop Surg2005;13(5):336-44.
5. Stack G. Mallet finger. Lancet1968;2(7581):1303.
6. Stack HG. A modified splint for malletfinger. J Hand Surg [Br]1986;11(2):263.
7. Abouna JM, Brown H. The treatment ofmallet finger. The results in a series of148 consecutive cases and a review ofthe literature. Br J Surg 1968;55(9):653-67.
8. Wilson SW, Khoo CT. The Mexican hatsplint--a new splint for the treatment ofclosed mallet finger. J Hand Surg [Br]2001;26(5):488-9.
9. Kinninmonth AW, Holburn F. A compa-rative controlled trial of a new perfora-ted splint and a traditional splint in thetreatment of mallet finger. J Hand Surg[Br] 1986;11(2):261-2.
10. Patel MR, Desai SS, Bassini-Lipson L.Conservative management of chronicmallet finger. J Hand Surg [Am]1986;11(4):570-3.11. Hooijboer PG,Vuursteen PJ. [The treatment of malletfinger: Stack splint or tenodermodesis].Ned Tijdschr Geneeskd1990;134(4):173-7.
12. Ulkur E, Acikel C, Ergun O, Celikoz B.Repair of chronic mallet finger defor-mity using Mitek micro arc boneanchor. Ann Plast Surg2005;54(4):393-6.
13. Chao JD, Sarwahi V, Da Silva YS,Rosenwasser MP, Strauch RJ. Centralslip tenotomy for the treatment ofchronic mallet finger: an anatomicstudy. J Hand Surg [Am]2004;29(2):216-9.
14. Auchincloss JM. Mallet-finger injuries:a prospective, controlled trial ofinternal and external splintage. Hand1982;14(2):168-73.
Ton A.R. Schreuders, fysiotherapeutAfdeling Revalidatie - Erasmus MCZeeuws Hand & Pols [email protected]
Figuur 6
Figuur 8 Figuur 9Figuur 7
Algemene Ledenvergadering VGN op zaterdag 14 april
12
in ditVerband
Op zaterdag 14 april was de algemene ledenvergadering van de VGN. In de prachtige ambiance van Hotel deCantharel in Apeldoorn werden we verwelkomd met een heerlijk kopje koffie en gebak. De samenkomst van degipsverbandmeesters heeft altijd de indruk van een reünie. Samen met de bedrijven die aanwezig waren en dieons ondersteunden deze dag, is het een geweldige dag geworden. De voorzitter Joris Ruhe opende de algemeneledenvergadering. Er waren 135 aanmeldingen binnengekomen en 23 afmeldingen voor deze ALV.
De protocollenNaast de standaard onderwerpen kwamen deprotocollen aan de orde. De nieuwe formatprotocollen staan bijna allemaal online, hetzijn geen nieuwe protocollen maar ze zijn opeen andere manier beschreven. De protocollenzijn te vinden onder het tabblad vereniging.
CZOVerder werd de ontwikkeling rondom het CZObesproken. Er zijn nu 46 erkende ziekenhuizen,er zijn in het verleden veel klachten binnen-gekomen over de lange doorlooptijd van devragenlijsten. Deze zijn nu teruggebracht naar2 maanden.Binnen de CZO is een interim-manager aan-gesteld die bezig is met een plan van aanpak.Zo wordt er gekeken of het mogelijk is omeen doorlopende erkenning af te geven mettussentijdse toetsing en visitatie. De theorieen praktijk los te koppelen waarbij het zieken-huis alleen de penvoerder zal zijn voor hetpraktijkgedeelte en de herintroductie van deVGN Quickscan in format 3 (stage). Die kanworden opgelegd door het CZO bij onvol-doende verrichtingen.
Cursus “Its Learning” enWerkbegeleidingOp 30 september en 1 oktober 2011 is decursus “Its Learning” voor zowel de werkbe-geleider als cursist in Almere gegeven, welkeweer positief werd ontvangen en in septem-ber 2012 weer georganiseerd gaat worden.De cursus Werkbegeleiding en coaching incompetentiegericht onderwijs werd voorheengeorganiseerd door Arjan Bakker maar wordennu gehouden en verzorgd door het LUMC inLeiden. Deze cursus zal in januari 2013 weergehouden worden in het LUMC.
Afscheid 2 bestuursledenEr wordt ook afscheid genomen van 2 bestuurs-leden. Naast Ruud Grönloh, bestuurslid Oplei-ding en CZO wordt er ook afscheid genomenvan Mirjam Roeterink die bestuurslid secre-tariaat was. Zij worden bedankt voor huninzet voor de beroepsverenigingen en krijgenbloemen overhandigd namens het bestuur.
Voortbestaan van de VGNJoris Ruhe houdt een pleidooi over het voort-bestaan van de VGN. De VGN is een vrijwil-ligersorganisatie voor Gipsverbandmeestersdoor Gipsverbandmeesters.De Gipsverbandmeestersbelangen wordenbehartigd door gipsverbandmeesters dieweten als geen ander wat goed voor hen is.Dit is de kracht van de VGN maar tevensook hun zwakte. Het maakt kwetsbaar.Doordat er veel vacatures binnen de VGNniet worden opgevuld wordt er veel werkdoor steeds minder vrijwilligers gedaan, hier-door is de werkdruk van de actieve GVM inhet bestuur en de commissies onevenrediggroot geworden. Als voorbeeld: visitatiecom-missie, al jaren tekort aan regiovoorzitters envisiteurs, redactiecommissie, vraagt telkensom versterking van de redactie, bestuur, isinmiddels aardig gekrompen en het dagelijksbestuur is al te lang incompleet, bestuurslidkwaliteit.
Als er niets veranderd worden de belangenstraks alleen nog vertegenwoordigd doorde overheid en de werkgevers en wordt hetdomein door andere overgenomen.De bestuurbaarheid van de VGN is altijdafhankelijk geweest van de inzet van vrijwilli-gers, dit is al sinds 1964; dus al bijna 50 jaar.Het bestuur ziet een prima toekomst voor derol van Gipsverbandmeester in de huidige entoekomstige gezondheidszorg, maar dat kanalleen gerealiseerd worden met ondersteuningvan een gedegen bestuur en bemande com-missies.Er zijn een aantal opties mogelijk:� De actieve (bestuursleden) financieel
compenseren = verhoging contributie� Taken uitbesteden aan externe partijen =
verhoging contributie� Of we blijven een vrijwilligersorganisatie
en er verandert niets en leden melden zichper direct aan.
Joris vraagt om met ideeën/voorstellen tekomen hoe het bestuur leden kan motiverenzich voor een functie binnen de VGN aan temelden.
FelicitatiesTer afsluiting wordt, Nico van Wanrooij diemet pensioen gaat, veel geluk gewenst doorhet bestuur. De 26 gediplomeerden wordengefeliciteerd en krijgen indien aanwezig eenpresentje overhandigd namens het bestuur.Joris Ruhe sluit de vergadering om 12.15 uur.
Presentatie van AngeliqueWitteveen: de Charco voetNa een lunch, die weer geweldig verzorgdwas, begon het middag programma met alseerste spreker Angelique Witteveen, Ortho-pedisch chirurg in de Sint Maartenskliniek.Haar presentatie ging over de Charcot voet.Charcot artropathie of neuropathische artro-pathie is een aandoening die bij diabeticivoorkomt. Jean Martin Charcot was eenFranse arts die in 1868 neuropathische artro-pathie beschreef, vooral bij mensen met eenvergevorderde syfilis. Het kan ook voorkomenbij verschillende andere ziektes die het sensi-bele systeem aantasten, zoals onder anderealcoholisme en M. Hansen. Neuropathischeartropathie is een gewrichtsprobleem tengevolge van een gebrek aan input van hetzenuwsysteem. Het bestaat uit 3 stadia.
De fragmentatiefase of destructiefase.In dit stadium gaan het gewricht en het om-liggende bot kapot. De botfragmenten en hetgewricht worden instabiel en in sommigegevallen verdwijnt het bot volledig doorabsorptie. In deze fase ontstaat zwelling,roodheid en warmte. Hierdoor wordt deCharcot vaak verward met een diepe infectie.Tijdens de bot en gewrichtsaantasting ont-wikkelen zich breuken en instabiliteit. Ditkan leiden tot ernstige misvorming van voeten enkel.
De coalescentiefase.Het acute proces vertraagt en het lichaamprobeert een genezingsproces in gang tezetten. Zwelling en warmte verminderen.
De consolidatiefase of reconstructiefaseEr treedt genezing op. In deze fase ziet mendan dat misvormingen, opgetreden tijdens >>
Helmi Cornelissen
13
Jaargang 22, juli 2012
de eerdere fasen, onherstelbaar zijn met eenblijvende instabiliteit.Behandeling van een neuropatische Charcotin de acute fase is een immobilisatie met eentotal contact cast. Het gips moet in het beginvaak gewisseld worden omdat de zwellingvermindert en het gips dan te ruim gaat zitten.De voet moet ondersteund worden met hetgips tot alle warmte en zwelling verdwenenis, dit kan maanden duren. Mochten er ern-stige deformiteiten zijn opgetreden dan kaneen reconstructie arthrodese noodzakelijk zijn.Belangrijk dan is dat er een zeer goede samen-werking is met de gipsverbandmeester, wond-consulent en de orthopedische chirurg.Postoperatief ziet men vaak wondproblemenen de patiënt moet zeer lang (6-9 maanden)in een onderbeensgips worden nabehandeld.
Presentatie van Ron LegersteeDe tweede spreker deze middag was RonLegerstee, Ron heeft jarenlange ervaring inde wondzorg en werkt nu als zelfstandig con-sulent wondzorg. Hij is als wetenschappelijkgastdocent voor de opleiding wond- en decu-bitusconsulent verbonden aan het ErasmusUniversitair Medisch Centrum. Ron Leger-stee is de eerste Nederlander die is afgestu-deerd als Master of Science in Wound Healing& Tissue Repair aan de Universiteit van Walesin Cardiff.
Chronische wond versus GecompliceerdewondZijn presentatie ging over de term chronischewond. Volgens hem zou de term chronischewond eigenlijk niet meer gebruikt mogenworden. Hij gebruikt liever de term gecom-pliceerde wond. De term chronische wondwordt al jarenlang gebruikt. Voorbeelden vandit type wonden zijn diabetische voetulcera,veneuze beenulceraties en decubitus. Hoewelde oorsprong van chronische wonden verschilt,vertonen ze toch opvallende overeenkomsten.‘Het zit in de manier waarop ze vastlopen.Bij alle ‘chronische’ wonden is het genezings-proces verstoord’, Ron verwijst daarbij naarhet boek ‘Cells, tissues and disease: principlesof general pathology’ van Majno en Joris. Zijschrijven: ‘Het wondhelingsproces is krachtiggeprogrammeerd en zeer moeilijk tegen tehouden, maar het heeft haar vijanden.’Volgens Ron ligt in deze zin besloten dat hetniet aan de wond zelf kan liggen dat hij nietdicht wil. Alleen de dood kan de wondgene-zing stoppen. Maar complicaties als schade,microben en onbalans in de weefsels kunnenhet krachtige proces hinderen.’ Tijdens eenpersoonlijke benadering met Majno, sugge-
reert deze dat “gecompliceerde wond” eenbetere beschrijving is, omdat er kennelijkiets is dat de wondgenezing belemmert’.
Andere benaming leidt tot positivismeDoor deze inzichten toe te passen, conclu-deert Ron dat de term gecompliceerde wondeen betere benaming is dan de term chronischewond. En vooral ook positiever, voor depatiënt én voor de verpleegkundige.De term gecompliceerde wond zorgt nietvoor een negatief beeld van een niet of traaggenezende, gestagneerde of zelfs recalcitrantewond. Ron denkt dat het de professioneleblik op wondzorg verandert. Eigenlijk denkje dan het glas is half vol in plaats van het glasis half leeg. Vanuit de professionele houdingziet de verpleegkundige dan wellicht ook eer-der mogelijkheden dan obstakels wat uitein-delijk bijdraagt aan de patiëntenzorg.Na deze boeiende presentatie van een zeeronderhoudende spreker was er tijdens depauze gelegenheid om nog een bezoek tebrengen aan de standhouders.
Presentatie van Ron Legerstee overevidence basedDe spreker die na de pauze gepland stondkon niet aanwezig zijn vanwege ziekte. RonLegerstee had zich bereid verklaard om dezeplek op te vullen. Hij ging in het begin ver-der waar hij voor de pauze was gebleven,maar vandaaruit maakte hij een sprong naarzijn idee dat er een evidence-beest waart doorNederland. Alles moet tegenwoordig evidencebased zijn, oftewel: aantoonbaar effectief, metwetenschappelijke onderbouwing. Wetenschapis een beetje de ideologie van onze tijd. Wat uitonderzoek blijkt, wordt als waarheid geaccep-teerd. Ten onrechte (vaak). Vereist is dus: eenkritische houding, en misschien zelfs regelrechtwantrouwen, tegenover de conclusies en ver-regaande pretenties van ‘wetenschappelijke’theorieën en, vooral, onderzoek. Natuurlijkchargeerde hij veel en vaak met allerlei voor-beelden maar de boodschap was duidelijk.
Als laatste spreker kwam Jan Schuren aan hetwoord. Hij is van huis uit gipsverbandmees-ter en in december 2011 aan de ErasmusUniversiteit gepromoveerd. Zijn promotie-onderzoek ging over “de effecten van com-pressie verband in welke vorm dan ook”.
Presentatie Jan Schuren: compres-sie ontrafeldTijdens dit onderzoek is het belang van defunctie van de veneuze afvoer vanuit hetonderbeen, alsmede de effecten van het ont-
breken van functionele activiteiten bekeken.Vooral de patiëntenpopulatie die compressie-therapie nodig heeft, blijkt zeer gevoelig voorhet ontwikkelen van schadelijke effecten vaneen periode van immobiliteit. Functioneleactiviteiten en spiercontracties zijn van cru-ciaal belang ter ondersteuning van een doel-matige veneuze circulatie. De kuitspierenleveren de belangrijkste bijdrage aan eeneffectieve spierpomp. Vanwege de sterkerelatie tussen de bewegingsuitslagen van hetenkelgewricht en de kuitspierfunctie, wordteen overzicht gegeven van de literatuurbetreffende de enkelfunctie bij patiëntenmet een chronisch veneus lijden.
Resultaat van vrijwilligeimmobilisatieEr wordt onderzoek gepresenteerd naar deeffecten van vijf weken vrijwillige immobili-satie van het enkelgewricht bij gezonde vrij-willigers. De resultaten laten zien dat hetdragen van een onderbeenloopgips slechtsminimale effecten heeft op de enkelfunctie,die na één tot twee weken terug is op zijnnormale waarde. Dit leidt tot de aannamedat de effecten die worden waargenomen bijpatiënten, veroorzaakt worden door andereimmobiliserende factoren als pijn, angst of teweinig stabiliteit en niet door het onderbeen-gips. Het kan daarom verondersteld wordendat, als de effecten bij een gipsverband slechtsminimaal zijn, deze bij een compressieverbandtenminste gelijk zullen zijn, ervan uitgaandedat het gebruikte systeem normale functioneleactiviteiten toelaat. Het mag geconcludeerdworden dat het belang van het behoud vanfunctie niet onderschat mag worden als eencompressieverband wordt aangelegd.Compressie alleen doet geen open been gene-zen, het is de ambulantie, ervan uitgaande datde patiënt comfortabel zijn gang kan gaan.
Er zijn veel redenen te bedenken om compres-sietherapie te vergelijken met de behandelingvan fracturen middels gipsverbanden. Hetbehouden of verbeteren van de circulatie als-ook de functionele activiteiten, zijn gemeen-schappelijke doelstellingen. Historisch gezienwordt, net als bij de fractuurbehandeling,geen gebruik gemaakt van polstermaterialenbij compressietherapie.
PolstermateriaalHij heeft onderzoek gedaan naar de effectenvan polstermateriaal. Allereerst een studiewaarbij op gezonde vrijwilligers verschillendesoorten gipsverbanden aangelegd werdenmet verschillende hoeveelheden polster- >>
14
in ditVerband
GPS (Gravitational Platelet Separation)
Marianne Syrier
Onlangs hebben we in een vorige uitgave een artikel gepubliceerd over de Dolorclastbehandeling. Dit artikelrichtte zich op het verstrekken van informatie over de behandeling maar ook over de uitkomsten van het onder-zoek dat ik onlangs uitvoerde op de polikliniek Orthopedie in het Scheper Ziekenhuis te Emmen.Wij zijn tevredenover de resultaten. Echter, er zijn altijd patiënten die niet, of onvoldoende reageren op de dolorclastbehandeling.Voor deze categorie voeren wij een andere behandeling uit op de poli Orthopedie. Deze behandeling heet GPS.Hieronder volgt een korte uitleg over deze manier van behandelen.
GPS is een afkorting voor GravitationalPlatelet Seperation (gepatenteerd doorBiomet) en is een vorm van het toedienenvan Platelet Rich Plasma. Het gaat hier omeen behandeling waarbij door middel vaneen injectie, een gel van bloedplaatjes wordtingespoten in de aangedane pees. Er wordteerst bij de patiënt bloed afgenomen uit dearm. Het bloed wordt vervolgens gecentrifu-geerd, waardoor de bloedplaatjes wordengescheiden van het bloedplasma (zie fig. 1)
Op die manier ontstaat er een gel die eenhoge concentratie van bloedplaatjes bevat.De geconcentreerde gel van trombocytenbevat groeifactoren die het natuurlijk herstelvan weefsel stimuleren. Het zijn dus de eigentrombocyten die bij de behandeling gebruiktworden.
Er zijn verschillende indicaties voor het toe-passen van de GPS-methode. op de polikli-niek van de Orthopedie wordt de methodehet meest toegepast bij de behandeling vanchronische peesklachten. Deze klachten (bij-voorbeeld: epicondylitis lateralis/medialis,jumpersknee, achillodynie of fasciitis plan-taris) zijn vaak hardnekkig en geven ernstigebeperkingen in het actieve leven van depatiënt. Als je GPS toepast bij deze klachten,wordt het concentraat van bloedplaatjesingespoten op meerdere plaatsen in de pees.De groeifactoren zullen de genezing van depees versnellen. De patiënt krijgt na afloopvan de behandeling voor thuis een oefen-schema mee. Dit oefenschema moet gedu-rende twee weken worden uitgevoerd.Na twee weken mogen de krachttrainingenverhoogd worden.
Voordelen:� Er wordt gebruik gemaakt van het eigen
bloed van de patiënt. Door middel van eenspeciale manier om het bloed te checken,is de kans op fouten nihil. Er is daarmeegeen kans op overgevoeligheidsreacties ofafstoting.
� Er hoeft maar een kleine hoeveelheid bloedafgenomen te worden (afhankelijk van dein te spuiten plaats, 30 of 60 cc).
� Het gaat om een relatief eenvoudigebehandeling, zonder verdoving of narcose.De patiënt hoeft dus niet nuchter tekomen.
� De behandeling kan plaatsvinden op depolikliniek. Dit werkt vaak geruststellend,de patiënt is daar bekend.
nadelen:� De behandeling is pijnlijk, de patiënt
krijgt hiervoor paracetamol vlak voor debehandeling.
� Tijdens de eerste 6 weken na de behande-ling mag de patiënt geen NSAID’s gebrui-ken. Deze remmen namelijk de genezing.De eerste reactie op deze injectie is eenontstekingsreactie waarna de natuurlijke
materiaal. De resultaten laten zien dat polster-materialen niet alleen een significant effecthebben op het stabiliserend vermogen van degipsverbanden, maar ook op de ondersteuningvan de veneuze circulatie middels de spier-pomp. Twee studies werden uitgevoerd optwee speciaal ontworpen kunstbenen om deeffecten van polstermateriaal te onderzoeken.Een been heeft een zogenaamde omgekeerdechampagneflesvorm, het andere een huid-plooi rond het enkelgewricht, zoals dat vaakgezien wordt bij lymphoedeem. Deze studies
lieten zien dat verschillende manieren vanpolsteren tot een verscheidenheid aan druk-profielen leiden en laten concluderen datpolstermaterialen een effect hebben op eengelijkmatige drukverdeling onder compres-sietherapie, vooral als polstering gebruiktwordt om onregelmatig gevormde lichaams-delen uit te vlakken of op te vullen. Metmooie voorbeelden kan goed inzichtelijkgemaakt worden hoe de drukverdeling decompressie kan beïnvloeden.
Na deze inspirerende middag was het heer-lijke buffet een mooi moment om deze goedgeslaagde ALV te beëindigen.
De Najaars-ALV vindt plaats op zaterdag10 november in het Jeroen Bosch ziekenhuiste Den Bosch.
>>
Figuur 1
Helmi Cornelissen,gipsverbandmeesterSt. Maartenskliniek Nijmegen
15
Jaargang 22, juli 2012
genezing op gang komt. De patiënt magalleen gebruik maken van paracetamolvoor pijnstilling.
� De eerste paar dagen na de behandelingkan de patiënt veel last hebben van pijn,dit neemt na een dag of 2 à 3 af. Dit heeftte maken met een ontstekingsreactie op deaangedane plaats.
ResultatenDe resultaten zijn bemoedigend. Op de poli-kliniek Orthopedie worden verschillende
behandelingen toegepast voor klachten aanpezen. Wij behandelen, zoals gezegd, metDolorclast, Daarnaast worden er op de poli-kliniek lokale injecties gegeven met Depo-medrol en/of Lidocaïne en gipsbehandelingvoor rust. De GPS injecties passen we veeltoe bij patiënten die niet of onvoldoendereageren op de andere behandelmethoden.Daarnaast worden bij ons veel (professionele)sporters behandeld. Deze krijgen dan de GPSinjectie als eerste behandeling, vaak bij knie-klachten (jumpersknee of runnersknee).
Van alle patiënten die behandeld zijn metGPS in verband met een chronische Epicon-dylitis lateralis (nu 160 patiënten), is 74 %tevreden na 12 weken. Wij hanteren hiervoorde VAS-score, waarbij patiënten 25% of minderpijn hebben dan bij de start van de behandeling.
Fig. 2 oefenschema faciitis plantaris.De dynaband (oefenelastiek) krijgt depatiënt mee. Fig. 3 oefenschema epicondylitis lateralis/medialis
Marianne Syrier,Orthopedie verpleegkundigepolikliniek Scheper Ziekenhuis Emmen
Ga zitten met de benen volledig gestrekt.
Sla de stretchdoek om de voet heen enhou de uiteinden vast.
Trek de stretchdoek langzaam en voor-zichtig in de richting van de borst.
Hou de stretch vast voor 20 seconden enherhaal deze oefening 10 keer.
Staak de oefening bij hevige pijn.
Polsbuigers rekken
Doel: het strekken vanonderarmspieren en pols
Start positie: Strek de arm rechtvooruit met de handpalmnaar beneden. Houd deelleboog volledig recht.
Oefening: Pak met de vrije handde vingers en buig zelangzaam naar boven,totdat de strekkinggevoeld wordt aan deonderkant van onderarmen elleboog.
Dagelijks: 3 series met oefeningen
Herhaling: Houd de strekking20 seconden aan enherhaal 10 keer.
Tips: Houd de schouderontspannen en doe destrekking langzaam envoorzichtig.
Polsstrekkers rekken
Doel: het strekken vanonderarmspieren en pols
Start positie: Strek de arm rechtvooruit met de handpalmnaar beneden. Houd deelleboog volledig recht.
Oefening: Pak met de vrije handde vingers en buig zelangzaam naar beneden,totdat de strekkinggevoeld wordt aan deonderkant van onderarmen elleboog.
Dagelijks: 3 series met oefeningen
Herhaling: Houd de strekking20 seconden aan enherhaal 10 keer.
Tips: Houd de schouderontspannen en doe destrekking langzaam envoorzichtig.
in ditVerband
Opleiding tot Gipsverbandmeester opgenomen inOpleidingsfonds
>>
De VGN heeft sinds 2011 gelobbyd om de opleiding tot gipsverband-meester te laten opnemen in het FZO (Fonds Ziekenhuis Opleidingen).Dit heeft erin geresulteerd dat de Landelijke Opleiding tot Gipsverband-meester sinds juni 2012 in aanmerking komt voor subsidieregelingvanuit dit opleidingsfonds. Uiteraard zijn wij als bestuur verheugdmet dit resultaat.Concreet betekent dit dat uw instelling een beroep kan doen op geldenuit het FZO indien u een gipsverbandmeester opleidt voor het studie-jaar 2012-2013. Jaarlijks zal de regeling geëvalueerd worden voor
VWS, NFU en NVZ.Wij vertrouwen erop dat door het wegnemen van de financiële drempelom gipsverbandmeesters op te leiden, meer ziekenhuizen bereid zijnnieuw talent op te leiden.Doe hier uw voordeel mee!
Joris RuheVoorzitter VGN
2
16
Jaargang 22, juli 2012
Brief vanMinisterie van Volksgezondheid enSportML 3119780 FZO 2012-2013
Secretariaat VGNWaterhoen 32
1517 HB SpanbroekTelefoon werk: 0229-208259Website VGN: www.vgned.nl
[email protected]@[email protected]@vumc.nl
[email protected]@maartenskliniek.nl
[email protected]@quicknet.nl
BestuurDhr. J. Ruhe, voorzitter (dagelijksen algemeen bestuur) en Unie Z&W,Mevr. M.C.A. Roeterink, secretaris(dagelijks en algemeen bestuur),
Dhr. M. van Griethuysen,penningmeester en vice-voorzitter(dagelijks en algemeen bestuur),Dhr. C.D. Feijten, bestuurslid
met portefeuille PR&Voorlichting,Dhr. R. Grönloh, bestuurslid
met portefeuille Opleiding en CZO,Dhr. C.G.J.M.H. van de Rijt, bestuurslid
met portefeuille Visitatie,Mevr. H. Cornelissen, bestuurslidmet portefeuille Ledenaktiviteiten,Dhr. C.H.J.J. Gersen, bestuurslid metportefeuille Redactie "In dit Verband",
Mevr. M.W. Romijn, Notuliste.Dhr. W. Walet,
algemeen bestuurslid
17
18
in ditVerband
Harold Grotenhuis, Jan Bongaerts
Voorvoet antispits orthese.
Met grote regelmaat krijgen wij in ons traumacentrum ernstiggetraumatiseerde onderbeenfracturen via de afdeling Orthopaedie/Heelkunde in onze gipskamer, waarbij een externe fixateur op hetonderbeen is geplaatst en /of een faciotomie van de kuitspier is ver-richt (om een logesyndroom te voorkomen). Deze patiënten moetenbeschermd worden tegen het ontwikkelen van een spitsvoet.Het aanleggen van een onderbeenachterspalk (anti- spits- spalk) ishierbij niet wenselijk, omdat de faciotomiewond niet bedekt magworden. Dit terwijl een ant-spitsvoet behandeling zeer gewenst is.Daarvoor hebben wij de antispitsvoorvoet orthese ontwikkeld.Uiteraard is dit alleen aan te leggen in combinatie met een externefixateur. Er bestaat geen gevaar voor loslating of dispositionering vande pennen, in al de jaren dat we deze orthese maken heeft dat zichnog nooit voorgedaan.Hoe deze nu te maken?
� Neem een badstofkous.(onderkant talus t/m top digiti 1-5 van de voet.)
� Leg enkele slagen polyester cast los over de badstofkoustot royaal over de tenen.
� Beide Ty-raps bevestigen:(1x basis dig1 en 1 x basis dig 5) met polyester cast.
� Met de vingers het gips bij de tenen breed uitspreiden,totdat de uitharding heeft plaatsgevonden.
� Als het gips hard is, aftekenen tussen de basis dig 1 en 2.� Een schuine lijn naar de basis van dig 5 en teenplateauaftekenen.
� De badstofkous proximaal NIET omslaan.� Het voorvoetschoentje afdoen en netjes afwerken metfleece liner.
� Bevestig de orthese aan de ext. fix. pennen met klittenband(min. 70 cm lang of meer).
Het streven is naar een neutrale stand van het enkelgewricht in 90graden, geen pro- of supinatie, geen eversie of inversie van de voet.De foto’s laten duidelijk zien hoe de orthese vervaardigd wordt.Vragen of op/aanmerkingen zijn altijd welkom:Harold GrotenhuisJan BongaertsGipsverbandmeestersUMC st. Radboud Nijmegen.
In navolging van een eerdere bijdrage aan de rubriek Tips en Tricks, volgt hieronder nog een leuke en creatieveoplossing om een spitsvoet te voorkomen bij een externe fixateur. Van de makers (gipsverbandmeesters) uit hetUMCRadboud te Nijmegen wordt de werkwijze uitgelegd enmet begeleidende foto’s uitgebeeld.
>>
Benodigdheden:Badstofkous.2 x ty- rap 15 cm.1 rol rigide polyester cast 7,5 cm.
Aftekenstift.Fleece liner.2 x klittenbandminimaal 70 cm lang.
1919
Jaargang 22, juli 2012
Harold Grotenhuis,Jan Bongaerts,GipsverbandmeestersUMC st. Radboud Nijmegen
20
in ditVerband
Commentaar op het artikel van Ploegmakers ea in:‘In dit Verband’ jaargang 20 november 2010. p 13-15. ‘Angulaireafwijking na antebrachiumfractuur bij een kind ondanks repositie.’
Hieronder volgt het commentaar van Dr. L.S. de Vries,chirurg in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort.
Dr. L.S. de Vries
Na het lezen van het bovengenoemde artikel wil ik graag reageren, omdat ik weer gesterkt ben in mijn opvatting,dat er veel misverstanden bestaan over de behandeling van de greenstickfracturen. In dit commentaar wil ik debehandelaars er op wijzen, dat men zich realiseert met welk type greenstick fractuur men te maken heeft, hoeoud de patiënt is, hoeveel groeipotentie de dichtstbijzijnde groeischijf heeft en op welke afstand deze zich bevindt.Ook wil ik de behandelaars erop wijzen hoe men een gereponeerde fractuur dient te immobiliseren en wat deduur is van de immobilisatie. Ik zeg vaak: de natuur is mild. Maar we moeten ons natuurlijk wel goed realiserenwat nog kan remodelleren en wat niet meer.
Allereerst lijkt het me van grootbelang om het eens te wordenover een eenduidige benamingvan de diverse soorten greenstickfracturen, ieder met hun eigenidentiteit en een eigen behande-ling. De fractuur van “een groenestok” is niet anders dan een frac-tuur van een pijpbeen van eenjong persoon met groeischijvenen een heel stevig periost.Belangrijk is ook om te kunnenzien op een röntgenfoto, wat destaat is van het periost. Dit wilzeggen waar het gescheurd is enwaar het intact is. Het is voor debehandeling van cruciaal belang.Verder is het van groot belangom zich te realiseren hoeveelgroeipotentie bij de patiënt nogaanwezig is, afhankelijk van zijnof haar leeftijd en de eventuelenabijheid van een groeischijf,welke het grootste aandeel heeftin de groei van het aangedanebot. We moeten ons realiseren,dat bij de arm, de groeischijvenproximaal in de humerus en dis-taal in de onderarm, een aandeelhebben van 80% in de lengte-groei van dit bot. Dit in tegen-stelling tot de onderste extremi-teit, waar de twee groeischijvenrond de knie het meest groteaandeel leveren in de groei vanhet betreffende bot. Dit heeft alsresultaat, dat bijvoorbeeld in dedistale radius, een hoekstand van
de fractuur zonder meer geaccep-teerd kan worden en des te meernaarmate de patiënt jonger is, om-dat het remodelleringsvermogendan heel groot is. Dit laatste wordtfraai geïllustreerd in het bovenge-noemde artikel bij de 7½ jarigejongen met zijn recidief angulatiein het gips, ondanks de fraaierepositie. Maar was deze repositieeigenlijk wel zo fraai? Daarvoorwil ik graag enige orde aanbren-gen in de soorten greenstick frac-turen, die te onderscheiden zijn.Allereerst noem ik elke fractuurbij een kind met groeischijveneen greenstick fractuur. Hierbijkan er een vervorming van decortex optreden zonder onder-breking van de cortex: de torusfractuur, ook wel genoemd debuckle fractuur. Het periost isrondom volledig intact, de sta-biliteit van het bot is nagenoegmaximaal. De patiënt ervaartpijn door de subperiostale bloe-ding, welke na 3 à 4 dagen ver-dwenen is. Het aanleggen vaneen drukverband kan volstaan,maar wordt helaas niet vaak toe-gepast. De patiënt krijgt meestaleen spalk, soms zelfs voor meer-dere weken. Ik hoef uiteraardniet te zeggen, dat dit in mijnogen volstrekte onzin is en datdit de patiënt alleen maar schaadt.Is er sprake van een gedeeltelijkecortex onderbreking en voor de
rest alleen een plastische vervor-ming van de cortex, dan sprekenwe van een “infant type green-stick” fractuur. We onderschei-den dan de “compression type”en de “ distraction type”. Bij de“compression type” fractuur, ishet periost rondom intact. Bij de“distraction type” is het periostalleen aan de concave zijde intact.Is de cortex rondom gefractureerd,dan spreken we van een “adulttype” greenstick fracuur en zaleen groot deel van het periostgescheurd zijn, Soms kan deernst hiervan erg meevallen.Hiervoor moeten we kennishebben van het mechanisme,welke het letsel heeft veroor-zaakt, en de mate van dislocatiedie is opgetreden bij het trauma.Om terug te komen op mijnopmerking of de repositie eigen-lijk wel zo fraai was, wil ik datuitleggen aan de hand van degetoonde casus, de 7½ jarigejongen met de distale “infantcompression type” greenstickantebrachium fractuur. Hetperiost zal nagenoeg volledigintact zijn, de volaire cortex isplastisch vervormd. Een verve-lende eigenschap van een plas-tisch vervormde cortex is nu,dat na rechtbuigen deze binnende kortste tijd weer terugbuigt.Om dat te voorkomen, moet deplastisch vervormde cortex door-
broken worden. Echter de vraagis hoe dat voor elkaar te krijgen.Ik kan u verzekeren, dat dit geslo-ten niet lukt. Hyperdorsaalflexiezal niet lukken, omdat het botdorsaal al op zichzelf afsteunt enhet periost volair nog intact is.Zogenaamd over-reponeren zalook niet gaan, want het periostdorsaal, aan de compressie-zijdeis intact. Overigens moet u hetwoord over-reponeren ook uituw vocabulaire schrappen: nooitproberen. Het geeft onnodig wekedelen letsel en extra instabiliteittot gevolg. Maar zoals de beschre-ven casus al laat zien: we hoevenhelemaal niet te reponeren. Deopname met algehele anaesthesieop de operatiekamer kan volledigachterwege blijven. Veel te vaakwordt er onnodig gereponeerd.Indien het niet de metafyse betreft,maar de diafyse, kunnen we welminder vaak de angulatie accep-teren. Gelukkig maar, dat hetbijna altijd een “infant distractiontype” greenstick fractuur betreft.Daarbij dient de plastisch ver-vormde cortex wel gefractureerdte worden. Dit geschiedt heelmakkelijk door de fractuur nogiets meer door te buigen in derichting waarin hij al gebogen is.Het intacte periost aan de concavezijde zal daarbij intact blijven envoor de nodige stabiliteit zorgenbij de repositie in de anatomische >>
21
Jaargang 22, juli 2012
stand. Wel moeten we ons bij dezefracturen nog realiseren, dat doorde musculatuur, de ulna en radiusnaar elkaar toe worden getrokken,hetgeen inacceptabel is. De rota-tie zal dan na consolidatie ernstigbelemmerd zijn. De ulna moet nueenmaal recht, en de radius kromzijn om pro- en supinatie mogelijkte maken. Daarom moet er altijdeen circulair gecomprimeerdbovenarmgips worden aangelegd.De duur van de gipsimmobilisa-tie is net zoveel weken als patiëntoud is in jaren. Eventueel kan na6 weken het bovenarmgips wor-den vervangen door een onder-armsgips, indien er langer dan 6weken moet worden geïmmobili-seerd. Is er sprake van een “adulttype” greenstick fractuur, danhoeven er geen trucs te wordentoegepast. De fractuur moet dangoed uitgelijnd worden, waarbijvoldoende contact moet bestaantussen de fractuuruiteinden.Meestal is het verstandig eerst deulna te reponeren en bij goede
afsteuning daarna de radius-schacht te reponeren. Daarnakan er een comprimeerd boven-armgips worden aangelegd. Eeneventuele resterende hoekstandkan na 2 weken zo nodig wordenbijgebogen op de gipskamer,waarbij uiteraard in dat gevaleen nieuw gips wordt aangelegd.De eerste periostale reactie zal ervoor zorgen, dat de fractuur nietverder disloceert. Ik hoop, datvelen lering trekken uit deze tekst.Jammer genoeg is er te weinigbelangstelling voor de conserva-tieve behandeling van fracturen,met als gevolg, te veel onnodigebehandelingen.
Dr. L.S. de Vries,chirurgMeander Medisch CentrumAmersfoort
Torus:� cortex vervormd� niet gefractureerd� periost rondom intact
Infant type compression:� deel cortex vervormd� deel cortex gefractureerd� periost rondom intact
Infant type distraction:� deel cortex vervormd� deel cortex gefractureerd� periost deels gescheurd
Adult type:� cortex rondom gefractureerd� periost deels gescheurd� deels intact, maar gestript
Bowing:� cortex intact� periost intact� schacht als geheel vervormd
22
in ditVerband
Veterinaire workshop
Aries Oldenhuis, Robin van Oosterzee
In het dagelijks leven worden we rijkelijk omgevenmet de creaturen vanmoeder aarde die we huis (tuin- en keuken)dieren noemen. Je kunt er bijna niet om heen, zoveel dieren zijn er. Meestal reageren mensen daar enthousiastop. Op de gipskamer horen we hele andere verhalen. Zo was er een dame ( patiënt, achteraf) een meikever aanhet verjagen uit haar woning. Die was in haar haardos meegelift naar binnen toen de dame buiten een sigaretjehad gerookt. Net toen ze het dier netjes de deur uit werkte, nam de kever wraak en viel haar zowaar aan. Ze vielal vechtend achterover en brak haar enkel op meerdere plaatsen. Ook bij het redden van een kikker uit de bekvan een hond kun je lelijk ten val raken en je pols breken (dame: 80 jaar). Dat zijn ontmoetingen waar je nietop zit te wachten. Maar, het kan ook andersom: de hond valt uit het raam en daarmee op de kat, het paard dieerbij stond, schrikt en vergaloppeert zich. Voordat je het weet wordt je als gipsverbandmeester gevraagd of je eenbeen, poot of klauw in kunt gipsen. Piet Vinke, de 3Mman achter de beestenboel gaf tweemaal een workshop inZuidwolde. Met veel gipsverbandmeesters om zich heen, liet hij samen met dierenarts Reinier Logcher zien hoeje dieren kunt gipsen. Hieronder volgt het verslag van twee deelnemers.
De dierenarts Reinier Logcher werdgeholpen door zijn assistente, eendierengedragstherapeute. De ver-schillende immobilisatietechniekenwerden uitgelegd door Piet Vinke,geholpen door zijn collega MaruliGroothuis.
AnatomieVan de dierenarts kregen we les inde anatomie van vooral de achter-poten van de hond en het paard.De anatomie is vergelijkbaar metde mens, maar het zijn andere ver-houdingen van de verschillendelichaamsdelen. Zo heeft het ach-terbeen van het paard een kortfemur, is de knie verborgen bin-nen de buikwand en is het onder-been verdeeld in een lange voeten een bijna even lang onderbeen.
MaterialenGips- en verbandtechnieken kun-nen nodig zijn bij breuken en won-den (veroorzaakt door trauma’sen door infecties). Ook een tij-delijk verband voor vervoer naareen operatie-locatie kan nodig zijn.Mineraalgips wordt niet gebruikt,van de kunststoffen zijn glasvezel-kunststoffen minder geschiktomdat het snel breekt. Softcasten Primacast (polyester is taaieren slijt daarom minder) voldoengoed. Polsteren moet erg zorgvul-dig gedaan worden met watten,vilt, schuimrubber en eventueeleen stuk rubber van een autoband.Bij kleine pootjes van honden en
katten wordt gebruik gemaaktvan Vetrap als eerste onderlaag.Dit kleeft goed aan de huid enhierop wordt dan Softcast aange-legd; het geheel schuift daaromminder snel af.
VetrapVoordat wij op de gipskamerde Coban-tape leerden kennen,gebruikten de dierenartsen allangere tijd de “Vetrap”, ofwelhet veterinaire verband, wat inprincipe hetzelfde materiaal is.3M heeft dit speciaal voor deveterinaire praktijk ontwikkeld.De spanning waarmee dezeVetrap omwikkeld wordt is vanessentieel belang: een afknellendgevoel zal het dier niet accepteren,tot zelfs het afbijten van de helepoot als gevolg, zoals eens gebeurdebij een kat. Softcast wordt ingezetbij het verbinden van wonden.Ook kan een nat verband nodigzijn. Bijvoorbeeld bij infectie inde hoef: natte watten worden danstevig bevestigd met Vetrap.De watten moeten dan dagelijksopnieuw nat gemaakt worden.
GipstechniekMoet de Softcast verstevigd wordenmet een spalk van Primacast, dangebeurd dat bij paarden en grotehonden aan de achterzijde van devoorpoten en aan de voorzijde vande achterpoten, vanwege de locatievan de pezen. Niet alleen theore-tisch werden wij geschoold.
Ter plekke werd ook het aanleg-gen van verschillende immobili-satietechnieken getoond op eenpaard. Een wondverband vanSoftcast, een hoefverband (natverband), een Softcast verbandbij een grote hond (Bouvier) entenslotte een Softcast verbandmet Vetrap als onderlaag op eenklein pootje van een kleine Jack-Russel. Het was een leerzameavond, prettig om ook eens overde grenzen van de gipskamer tekijken hoe onze viervoetige vrien-den met hetzelfde kunststofgipsgeholpen kunnen worden.
Robin van Oosterzee
Als enige westerling kwam ikop de valreep aan na een langetocht door de avondspits.
We werden hartelijk welkom ge-heten en begonnen met allerleilekkere broodjes, soep en kroket-ten. De dierenarts groepsprak-tijk ligt aan de rand van het dorpen beschikt zowel binnen als bui-ten over zeer veel ruimte. In veelte korte tijd heeft Reinier getrachtons wat te vertellen over de ana-tomie van paardenbenen en hon-denpoten. Het is gebleken dat hetpaardenbeen duidelijk afwijkt vanhet been van de mens. Daarnaastzijn paardenbenen zeer kwetsbaar,en vergen continue aandacht vande eigenaar/verzorger. Een paardkan bijvoorbeeld niet lang stilstaan. Door het ontbreken van
een lymfe systeem, zwellen paar-denbenen snel. Het liefst wordenpaarden al staande aan benen ver-bonden, omdat het moeizaam isom een paard te laten liggen opde zijde. Reinier wist indrukwek-kende praktijk voorbeelden naarvoren te halen over noodsituatiesmidden op de avond of in denacht. Hij gebruikt wel eens eenstuk hout of een stuk ”dakgoot”om in acute situaties een gekwetstpaardenbeen te spalken. Er is heelveel verbandmateriaal nodig omeen paardenbeen in het geheel tespalken (denk aan de kous, wat-ten en Softcast). Het ligt voor dehand dat het grote verschil tussenmens en dier is dat de mens overhet algemeen duidelijk kan ver-woorden als hij/zij pijn voelt aande aangedane extremiteit. Eendier kan dat niet, maar laat on-gemak of pijn merken aan hetgedrag. Denk aan onrust, nietlopen, niet eten, zich terug trek-ken. Belangrijk is dat wij alsmensen alert zijn op de non-verbale communicatie bij dierenwanneer spalken en verband wordtaangelegd. Er was te weinig tijden te veel te vertellen over het paarden de hond, zodat er werd overgegaan op het praktijk gedeelte.Jolien, de assistente van de dieren-artsenpraktijk was zo vriendelijkhaar eigen paard en hond(jes) terbeschikking te stellen als model.Eerst gingen wij naar buiten,
>>
23
Jaargang 22, juli 2012
alwaar haar paard klaar stond omzich zonder morren te laten ver-binden (zie fig 1). Piet liet onsal doende zien hoe en met welkeverbandmaterialen je een voor-been kan verbinden. Onder tus-sen werden alle gewrichten vanhet voorbeen genoemd. Ook dehoef werd uitgebreid besproken.Het hoef verband en de hoef-schoen werd voorgedaan. Eenpaard heeft nauwelijks kans optrombose en diabetes blijkt bijnavraag. Daarna was (“Ollie“,een lieve rotweiler) aan de beurten werd als patiënte binnen opeen behandel tafel op haar zijdegelegd. Een van de voorpotenwerd met Softcast gezwachteld(zie fig. 2). Er werd met zorg geletop de houding van de poot, omdatde hond er zeker mee moet kun-nen lopen. In de meeste gevallenworden honden onder sedatiegezwachteld/gegipst, anders vech-ten zij zich van de tafel. Tevens ishet zorg dat de hond de Softcast
er niet af ‘bijt’, ‘krabt’ of ‘schuurt’.Een kap om zijn kop zal uitkomstbieden. Ook kan je een vies rui-kende stof op de Softcast smeren,denk aan tea tree oil of cayennepeper. Als tweede werd ‘Mutsje’(een jack russel terrier ) als modelgebruikt. Met een smalle maatCoban werd een van de voor-pootjes ingezwachteld (zie fig. 3).Allebei de honden konden goedstaan en lopen met hun ingezwach-telde pootjes. Na het praktijk ge-deelte is er ruim nagepraat overalle verkregen informatie. Hetwas duidelijk dat de meeste aan-wezigen wel ‘iets’ hebben met die-ren, dat bleek ook uit de verschil-lende zeer enthousiaste reacties.Heel leuk om eens over paarden-benen en hondenpoten te praten,dan over de menselijke extremi-teiten.
De verschillenHet verschil tussen mens en diernog even op een rijtje gezet:
� Bewustzijna. dier vlucht weg bij pijnb. vaak narcose nodig
� Communicatiea. geen begrip van noodzaaktot (na)behandeling
� Anatomie (zie fig. 4 en 5)Uiteraard zijn de verbanden ookverschillend die bij dieren wordtaangelegd. Je hebt een kopver-band, schoudersteunverband,pootverband en daarin wordtnog een verdeling gemaakt in eendrukverband, steunverband,spalkverband en staartverband.Dieren hebben wel een enigszinsvergelijkende anatomie met demens.� Bewegingsbereik (range of
motion)� Staat op 4 benen� Hoeven, zoolkussens en
hubertusklauwtjes� Droge extremiteiten
o Lager vetpercentageo Bot direct aan oppervlakteo Grotere spier- en peesmassa
Redenen voor het aanleg-gen van drukverbandEr zijn een paar redenen voor hetaanleggen van een verband. Datis als er drukverband nodig isvoor een wond na een trauma,voor het afdekken van een wondof voor stabilisatie; zowel primairals secundair. Het basismateriaalvoor het opbouwen van een ver-band bestaat uit een wonddres-sing: polstering, windsels, spalk-materialen en fixatiematerialen.Er bestaan diverse spalkmateria-len die onder te verdelen zijn in:rigide, semi-regide, noodspalk eneen spalk voor de langere duur.Net als bij mensen worden er bijdieren ook complicaties gezienzoals drukplekken, circulatie-stoornissen/stuwing en atrofie.De symptomen van complicatieszijn:� Dier eet ineens niet meer.� Belast het been niet meer.� Bijt aan het verband.� Koorts > 39.5º C. (hond).� Zwellen van tenen.� Warme spot buitenzijde gips.� Stinkend verband.� Afzakkend verband.
Met dank aan Piet Vinke,voor het aanleveren vanpresentatiemateriaal.Aries Oldenhuis,gipsverbandmeesterMartini ziekenhuis Groningen(verslag)Robin van Oosterzee,gipsverbandmeesterBronovo ziekenhuisDen Haag (verslag)
Figuur 1 Figuur 3Figuur 2
Figuur 4 Figuur 5
in ditVerband
26
27
Jaargang 22, juli 2012
Interactieve workshop en presen-taties ter ondersteuning van gips-verbandmeesters bij hun werk.
De L&R Masterclasses zijn eenbegrip binnen de groep van wond-verpleegkundigen, maar nu ookeen begrip voor de gipsmeestersin Nederland. Door de lovendebeoordelingen van de cursisten in2011 is er besloten om dit conceptvoor te zetten in de komen jaren.De gemiddelde beoordeling kreegeen cijfer tussen de 8 en 9 op alledrie de locaties.
De MasterclassesKwaliteitGekwalificeerde sprekers die opinteressante en toegankelijke wijzede voor u relevante onderwerpenbehandelen. De informatie wordt
concreet en praktijkgericht aange-boden in twee afzonderlijke sessiesgedurende twee dagen, welke zo-wel op zichzelf staand als in com-binatie gevolgd kunnen worden.
Toepassen van opgedane kennisDe cursus staat geheel in het tekenvan het geleerde in praktijk brengenom de praktijk zo dicht mogelijkte benaderen. Voor alle cursisten zijner praktijk momenten ingeplandof worden er casussen behandelend.
Zelfreflectie (d.m.v. toetsingmoment)De cursus biedt ook de mogelijk-heid tot zelfreflectie. Aan het beginvan de cursus kunt u - door hetbeantwoorden van een aantalvragen - inzicht krijgen in hetgeen u op dat moment beheerst.
Op een later moment krijgt uvervolgens inzicht in de de dooru opgedane kennis d.m.v. uw eer-der gegeven antwoorden op devragen uit het toetsing moment.
Certificaat / AccreditatieNa afloop van de masterclassontvangen de deelnemers eencertificaat op naam als bewijsvan deelname. Ook voor denieuwe masterclass zal accre-ditatie worden aangevraagd.
Nieuwe dataDe twee dubbele data voor denieuwe masterclass ‘Wond-verzorging op de gipskamer’ zijnbekend (zie schema hieronder).
Voor meer informatie kunt ucontact opnemen met LouisVijverberg, via email:[email protected].
L&RMasterclasses voor degipsverbandmeester 2012 / 2013
Locatie en onderwerp 1e bijeenkomst 2e bijeenkomst
‘Moderne wondverzorgingop de gipskamer’
Oegstgeest/kasteel oud Poelgeest 20 september 08 november
Locatie nog niet bekend 1e kwartaal 2013 1e kwartaal 2013
28
foto 1 foto 2
Wat zou u doen?
Wat is gedaan!
foto 1
foto 2
foto 3
foto 4
Vanwege het uitgebreide weke delen defect is gekozen voor het stabiliseren van de enkel met een fixateurexterna. Gezien het totaal beeld mag gerekend worden op forse zwelling/oedeem. Er mist een groot deelvan de huid. Hieruit zal veel vocht komen wat frequente verbandwissels betekent.Bij deze patiënt is gekozen voor VAC therapie. (foto 1). Al na een week zag de wond er een stuk beteruit en waren er geen tekenen van zwelling/oedeem (foto 2). Na 4 weken kon een huidplastiek gedaanworden (foto 3). Het resultaat, 8 weken na trauma, is te zien op foto 4.
Een 20 jarige jongeman meldt zich op deSEH na een sporttrauma van een dag geleden.Toenemende klachten waren een reden omnaar de huisarts te gaan.Bij onderzoek wordt drukpijn gevonden op debasis metatarsale 5 en er is een lichte zwelling.Er worden foto’s gemaakt. (foto 1 en foto 2).Wat zou u doen?
Stuur uw reactie naar de redactie van In ditVerband:[email protected]
