Informacja o rynku pracy - przydatna czy konieczna?

Janusz Bokser – WUP Toruń

Kontekst problemowy

Rynek pracy w przyszłości Opiniowanie wniosków na WRZ Źródła informacji o sytuacji zawodu na rynku pracy Informacja lokalna o zawodzie – upowszechniania

TENDECJE ZACHODZĄCE NA RYNKU PRACY / ZAWODY PRZYSZŁOŚCI

ZAWODY PRZYSZŁOŚCI

Wielu spośród dziś podejmujących naukę będzie pracować w zawodach, które nie istnieją, by rozwiązywać nieznane jeszcze problemy za pomocą nieistniejących obecnie technologii.

Nie oznacza to jednak, że wybór zawodu i kierunku kształcenia nie ma znaczenia - można go dokonać

opierając się na racjonalnych przesłankach.

Badania i analizy, przykładowe źródła informacji

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości www.parp.gov.pl

Agencja Manpower www.manpower.pl Sedlak & Sedlak www.rynekpracy.pl Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniuwww.wup.torun.pl Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznejwww.psz.praca.gov.pl

Czynniki wpływające na kształtowanie się sytuacji na rynku pracy

dynamiczny rozwój technologii konsumpcyjny styl życia i rosnące zapotrzebowanie na usługi mobilność przestrzenna pracowników zmiany w strukturze demograficznej (zwłaszcza starzenie się

społeczeństw) wzrost liczby osób wykształconych globalizacja integracja europejska

Wszystko to sprzyja powstawaniu nowych profesji i zanikaniu wielu starych zawodów !!!

Rynek pracy c.d.

Powstające zawody będą wymagały specjalistycznej wiedzy i umiejętności, będą odpowiadać na specyficzne problemy.

Tym samym nie będą one masowo zapewniać zatrudnienia, ale wskażą kierunki dalszego rozwoju

Jednocześnie zmieni się oblicze wielu tradycyjnych zawodów (aktualizacji będzie ulegał zakres obowiązków i niezbędnych kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku)

Zawody przyszłości

Łączenie wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin „zawody multidyscyplinarne”

Np. broker praw własności intelektualnej, rzeczoznawca, biotechnolog

Kompetencje przyszłości

W przyszłości, w skali dotąd nieznanej, ważną rolę będą odgrywały kompetencje miękkie (między innymi kompetencje społeczne).

To one zadecydują o sukcesie lub niepowodzeniu w wykorzystaniu kompetencji twardych (umiejętności i kwalifikacji przypisanych do określonego zawodu).

Kompetencje kluczowe na rynku pracy

UNIWERSALNE KOMPETENCJE MIĘKKIE Zdolność szybkiego uczenia się Umiejętności interpersonalne (łatwość nawiązywania

kontaktów, komunikowanie się odpowiednie do sytuacji) Umiejętność wyszukiwania odpowiednich informacji Radzenie sobie ze stresem Zdolność szybkiego przystosowywania się do zmian Mobilność przestrzenna Znajomość języków obcych Wykorzystanie komputera w codziennej pracy

Kluczowe kompetencje pracownikówa co jest najważniejsze dla pracodawców?

Kompetencje kluczowe

• „Przekwalifikowalność” i mobilność 91,1 %• Znajomość technologii informatycznych 82,2 %• Znajomość języków obcych

80,0 %• Umiejętność funkcjonowania w otoczeniu międzynarodowym 73,3 %• Komunikacja interpersonalna, autoprezentacja

71,1 %• Praca w zespole, zarządzanie zespołami 71,1%• Kreatywność i przedsiębiorczość 68,9 %• Ugruntowane podstawy matematyki

62,2 %• Zarządzanie wiedzą, wyszukiwanie i ocena wiarygodności informacji 57,8 %

Podstawy prawne wnioskowania

Ustawa o systemie oświaty ( art.. 39 ust. 5 ) Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U.

z 2004 Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.) – zadania WRZ …składanie wniosków i wydawanie opinii w sprawach dotyczących kierunków kształcenia, szkolenia zawodowego oraz zatrudnienia w województwie,…

Wniosek o wydanie opinii

Wprowadzanie nowych kierunków kształcenia Dokonywanie zmian nazw zawodów, które w nowej klasyfikacji

zawodów szkolnictwa zawodowego zmieniły nazwę lub weszły w zakres nowych zawodów

Cel opiniowania

Źródła informacji stanowiące podstawę opinii

Statystyki PSZ Monitoring zawodów Badania pracodawców Analiza rynku szkoleniowego System Informacji Oświatowej Sondaż pracodawców Inne źródła, w zależności od kierunku kształcenia

Struktura opracowanie stanowiącego podstawę opiniowania

Analiza sytuacji na rynku pracy Wyniki badań usług szkoleniowych Analiza kształcenia w zawodzie Podsumowanie

Monitoring zawodów deficytowych i Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych - podstawa prawnanadwyżkowych - podstawa prawna

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

Rozdział 4 - Publiczne służby zatrudnienia

Art.8. ust. 1 pkt 3 Do zadań samorządu województwa w zakresie polityki rynku pracy należy m.in.: opracowywanie analiz rynku pracy i badanie popytu na pracę, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych

Art.9. ust. 1 pkt 9 Do zadań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy należy m.in.: opracowywanie analiz i sprawozdań, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych

Cele monitoringu

• określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo – kwalifikacyjnej na lokalnym rynku pracy,

• określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniających większą efektywność organizowanych szkoleń,

• źródło informacji dla poradnictwa zawodowego - wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych

cele monitoringu cd:

ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich ponownego zatrudnienia,

bieżąca korekta poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół),

usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie osób kończących naukę według zawodów.

Monitoring – podstawowe definicje

•Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych – jest to proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno – zawodowym

•Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na

rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących

pracy w tym zawodzie; na potrzeby monitoringu przyjęto, iż są to profesje,

dla których wartość wskaźnika intensywności deficytu wynosi powyżej 1,1• •Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje

na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących

pracy w tym zawodzie; na potrzeby monitoringu przyjęto, iż są to profesje,

dla których wartość wskaźnika intensywności nadwyżki wynosi poniżej

0,9

Źródło: Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, MGPiPS, Warszawa 2003

Wskaźnik intensywności nadwyżki/deficytuWskaźnik intensywności nadwyżki/deficytu

wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) – wyrażony jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie w danym zawodzie;

maksymalna (max.) wartość wskaźnika występuje, gdy w danym zawodzie nie odnotowano nowej rejestracji bezrobotnych, a zgłoszone zostały wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej;

minimalna (min.) wartość wskaźnika występuje, gdy w danym zawodzie nie odnotowano nowej rejestracji bezrobotnych oraz nie zgłoszono wolnego miejsca pracy ani aktywizacji zawodowej

Wyniki raportu z monitoringu zawodów deficytowych

i nadwyżkowych za I półrocze 2011 r.

Z 1859 zawodów, które mieli zarejestrowani bezrobotni lub zgłoszono w nich wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej: 77,9% stanowiły zawody nadwyżkowe 4,2% stanowiły zawody zrównoważone 17,9% stanowiły zawody deficytowe

ZAWODY DEFICYTOWE – WEDŁUG WSKAŹNIKA INTENSYWNOŚCI DEFICYTU1

ORAZ POZIOMU WYKSZTAŁCENIA

1 Wskaźnik intensywności deficytu (nadwyżki) jest to stosunek liczby zgłoszonych ofert pracy, w badanym okresie, w danym zawodzie do liczby

zarejestrowanych bezrobotnych, w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to takie, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to takie, dla których wskaźnik ma wartość poniżej 0,9.

Badania ankietowe pracodawców województwa kujawsko-pomorskiego. Diagnoza zapotrzebowania na pracowników w

wymiarze kwalifikacyjno-zawodowym

Głównym celem badania jest zdobycie wiedzy o tym, jakich pracowników poszukują pracodawcy w województwie kujawsko-pomorskim. W jakich zawodach i z jakimi kwalifikacjami.

Dostarczenie instytucjom edukacyjnym i urzędom pracy rzetelnej informacji będącej podstawą planowania kierunków kształcenia oraz szkoleń zgodnie z potrzebami rynku pracy

Rozwój współpracy PUP z lokalnymi pracodawcami.

Główni odbiorcy publikacji z monitoringu zawodów i Główni odbiorcy publikacji z monitoringu zawodów i prowadzonych badańprowadzonych badań

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego (wybrane Departamenty), Starostowie i Prezydenci Miast, Przedstawiciele pracodawców, Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy, Oddział w Toruniu i Włocławku, Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, Powiatowe Urzędy Pracy, Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, Centra Kształcenia Ustawicznego, Centra Kształcenia Praktycznego, Zakłady Doskonalenia Zawodowego, Kujawsko-Pomorska Komenda OHP, Biura Karier, Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku,

Oddział w Bydgoszczy i Toruniu. Szkoły Uczniowie Jednostki szkoleniowe

Dodatkowo raporty zamieszczane są na stronie internetowej WUP w Toruniu

Przykładowe publikacje przygotowywane przez wup

1. trwałość podmiotów gospodarczych powstałych dzięki dotacjom udzielanym osobom bezrobotnym na rozpoczęcie działalności gospodarczej w 2009 roku.

2. bezrobocie na wsi w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 roku.

3. informacja o niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 roku.

4. rynek pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 roku.

5. informacja o bezrobociu w miastach i gminach województwa kujawsko - pomorskiego w 2010 roku.

6. rynek pracy w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2011 roku.

7. biuletyn informacyjny WUP w Toruniu (miesięcznik)

http://www.wup.torun.pl zakładki: rynek pracy, biuletyny

Dziękuję za uwagę

janusz.bokser@wup.torun.pl

56/6210167

Załączniki:Załączniki:

28

kobiety

osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukoń-

czenia nauki

poprzednio pracujący

pozostający bez pracy

powyżej roku000000 Bez zawodu 28 358 16 689 3 099 4 215522301 Sprzedawca S 13 627 12 576 651 5 279331403 Technik ekonomista S 3 571 3 120 189 1 213722204 Ślusarz S 3 487 200 57 1 140515303 Robotnik gospodarczy 3 288 1 380 21 1 364512001 Kucharz S 2 664 2 213 69 926753105 Krawiec S 2 649 2 602 14 1 023711202 Murarz S 2 389 13 57 713931301 Robotnik budowlany 2 267 45 2 740753303 Szwaczka 1 924 1 911 18 782932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 1 915 1 280 1 835911207 Sprzątaczka biurowa 1 738 1 691 2 771512002 Kucharz małej gastronomii S 1 573 1 062 226 290752205 Stolarz S 1 311 90 52 348311504 Technik mechanik S 1 296 60 64 339411004 Technik prac biurowych S 1 284 1 130 28 559514101 Fryzjer S 1 273 1 234 177 404314207 Technik rolnik S 1 139 759 37 360751204 Piekarz S 1 131 237 23 327751201 Cukiernik S 1 074 709 56 369713102 Malarz budowlany 1 052 104 2 361613003 Rolnik S 1 035 727 15 355723103 Mechanik pojazdów samochodowych S 1 009 0 149 200

Kodzawodu

Nazwa zawodu

Zarejestrowani bezrobotni - stan w dniu 31.12.2011 r.

w tym

ogółem

Najliczniejsze wśród osób bezrobotnych zawody

Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy „Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności”.

ogółemudział

w ogółem515303 Robotnik gospodarczy 5 619 12,0522301 Sprzedawca S 2 737 5,8411004 Technik prac biurowych S 1 471 3,1931301 Robotnik budowlany 1 373 2,9753303 Szwaczka 1 009 2,2911207 Sprzątaczka biurowa 992 2,1711202 Murarz S 972 2,1833203 Kierowca samochodu ciężarowego 850 1,8432103 Magazynier 843 1,8332203 Przedstawiciel handlowy 731 1,6334306 Technik administracji S 714 1,5722204 Ślusarz S 669 1,4932990 Pozostali robotnicy przy pracach prostych w 661 1,4932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 547 1,2411090 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 488 1,0541307 Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 432 0,9512001 Kucharz S 379 0,8524902 Doradca klienta 368 0,8911290 Pozostałe pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i 347 0,7941201 Pomoc kuchenna 345 0,7

Kod zawodu

Nazwa zawodu

Zgłoszone w 2011 r. wolne miejsca pracy

i aktywizacji zawodowej

Najczęściej zgłaszane do PUP wolne miejsca pracy i Najczęściej zgłaszane do PUP wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w 2011 r. miejsca aktywizacji zawodowej w 2011 r.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy „Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów specjalności”.

Wybrane zawody nadwyżkowe w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. (50 i więcej zarejestrowanych w końcu okresu)

nowe rejestracje

stan w końcu okresu

zgłoszonew okresie

aktualnew końcu okresu

422402 Technik hotelarstwa S 522 384 1 0 0,0019

331402 Technik agrobiznesu S 389 279 1 0 0,0026

325511 Technik ochrony środowiska S 233 208 1 0 0,0043

834103 Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych S 768 573 4 0 0,0052

314207 Technik rolnik S 1 241 1 139 10 1 0,0081

611403 Rolnik upraw mieszanych 118 148 1 0 0,0085

741202 Elektromechanik elektrycznych przyrządów pomiarowych 115 100 1 0 0,0087

233025 Nauczyciel wychowania fizycznego 192 121 2 0 0,0104

422301 Operator centrali telefonicznej 92 100 1 0 0,0109

331403 Technik ekonomista S 4 037 3 571 46 0 0,0114

241306 Specjalista do spraw finansów 161 104 2 0 0,0124

314301 Technik leśnik S 79 55 1 0 0,0127

311603 Technik technologii chemicznej S 227 220 3 0 0,0132

242218 Specjalista do spraw badań społeczno-ekonomicznych 150 124 2 0 0,0133

311208 Technik inżynierii środowiska i melioracji S 75 52 1 0 0,0133

421101 Asystent usług pocztowych 148 117 2 0 0,0135

314403 Technik technologii żywności S 148 91 2 0 0,0135

741204 Elektromechanik sprzętu gospodarstwa domowego 74 72 1 0 0,0135

213105 Biolog 143 79 2 0 0,0140

753702 Kaletnik S 67 69 1 0 0,0149

Wskaźnik intensyw-

ności nadwyżki

BezrobotniKod

zawoduNazwa zawodu

Wolne miejsca pracyi aktywizacji zawodowej

Wybrane zawody deficytowe w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. (min. 10 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej)

nowe rejestracje

stan w końcu okresu

zgłoszonew okresie

aktualnew końcu okresu

721206 Spawacz metodą TIG 1 1 72 2 72,0000

721205 Spawacz metodą MIG 3 1 95 0 31,6667

941101 Pracownik przygotowujący posiłki typu fast food 2 2 35 0 17,5000

422201 Pracownik centrum obsługi telefonicznej (pracownik call center) 6 3 102 25 17,0000

721204 Spawacz metodą MAG 19 8 294 10 15,4737

311909 Technik automatyk 2 1 27 2 13,5000

311602 Technik przetwórstwa tworzyw sztucznych 1 1 12 0 12,0000

332101 Agent ubezpieczeniowy 24 24 267 7 11,1250

932904 Patroszacz ryb 1 1 11 0 11,0000

341202 Opiekun osoby starszej S 24 9 264 32 11,0000

524101 Modelka / model prezentacji ubiorów 1 0 10 0 10,0000

235915 Wykładowca na kursach (edukator, trener) 2 1 20 0 10,0000

811110 Operator spycharki 3 1 28 0 9,3333

911101 Pomoc domowa 48 68 326 0 6,7917

811106 Operator ładowarki 7 3 47 1 6,7143

814204Operator maszyn i urządzeń do produkcji okien z tworzyw sztucznych

3 2 20 0 6,6667

814307 Operator maszyn krojących i wykrawających do papieru 4 12 25 0 6,2500

713208 Piaskarz 4 2 25 0 6,2500

413201 Operator wprowadzania danych 15 6 89 0 5,9333

241202 Doradca finansowy 52 29 301 11 5,7885

Wskaźnik intensyw-

ności deficytu

BezrobotniKod

zawoduNazwa zawodu

Wolne miejsca pracyi aktywizacji zawodowej

Wyniki badań pracodawców – zrealizowanych w Wyniki badań pracodawców – zrealizowanych w 2011 r. w woj. kujawsko-pomorskim 2011 r. w woj. kujawsko-pomorskim

Łącznie 506 pracodawców w województwie kujawsko-pomorskim planowało zatrudnić 3097 osób do końca 2011 r. (bez miejsc stażu i przygotowania zawodowego dorosłych).

Największe zapotrzebowanie na pracowników występowało w następujących zawodach (powyżej 50 osób):

robotnik budowlany (162), policjant służby prewencji (114), ślusarz (108), sprzedawca (106), monter sprzętu radiowego i telewizyjnego (100), szwaczka (99), robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym (94), tapicer (90), kierowca samochodu ciężarowego (87), magazynier (76), stolarz (73) robotnik gospodarczy (52), pozostali spawacze i pokrewni  (51), maszynista pojazdu trakcyjnego (50).

Wyniki badań pracodawców cd.Wyniki badań pracodawców cd.97 podmiotów planowało zmniejszenie zatrudnienia do końca 2011 r.

1579 podmiotów (77,1%) nie przewidywało zwolnień, a 17,8% (365 podmiotów) nie miało sprecyzowanych planów. Łącznie 97 pracodawców zamierzało zwolnić 840 osób.

Planowane zwolnienia dotyczyły głównie 5 następujących zawodów: robotnik budowlany – 177 osób, z których 93,8% było

zatrudnionych w sektorze prywatnym; szwaczka – 77 osób (wszystkie osoby zatrudnione w sektorze

prywatnym); robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym – 65 osób

(wszystkie osoby zatrudnione w sektorze prywatnym); introligator – 39 osób (wszystkie osoby zatrudnione w sektorze

prywatnym); robotnik drogowy – 38 osób (wszystkie zatrudnione w sektorze

prywatnym).

Oczekiwane kompetencjeOczekiwane kompetencje

Cechy indywidualne - tylko dla 2% pracodawców, którzy planowali zatrudnić pracowników do końca 2011 r., cechy indywidualne nie miały znaczenia. Najbardziej poszukiwane cechy indywidualne nowych pracowników to: staranność wykonywania pracy, obowiązkowość, umiejętność pracy zespołowej oraz samodzielność.

Większość pracodawców oczekiwała od kandydatów posiadania prawa jazdy.

Wiedza specjalistyczna spośród wymienionych w ankiecie możliwości wyboru w zakresie wiedzy specjalistycznej pracodawcy najczęściej zakreślali kategorię „inne”. Wśród pozostałych kategorii wyboru najwięcej wskazań uzyskały: znajomość zasad BHP oraz wiedza w zakresie technologii produkcji.

Większość pracodawców w ogóle nie wymagała od kandydatów znajomości języka obcego.

Wśród najbardziej przydatnych programów komputerowych respondenci najczęściej wskazywali programy biurowe oraz bazy danych.