Maj 2012Universiteti Politeknik I TiranesFakulteti I Gjeologjise dhe MinieraveDega : GjeoinformatikeKursi : II – A

---- Inxhinieri gjeologjike!

Emertimi i dherave

Punoi : Pranoi :

Mark Hajdarkola Perparim Hoxha

Tema : “ Kurba granulometrike dhe emertimi i dherave”

Kerkesat : Te ndertohen kurbat granulometrike, te percaktohet koeficenti i heterogjenitetit, te percaktohet koeficenti i asimetrise, te percaktohet emertimi i dheut sipas standarteve :

O USCS –Unified Soil Classification SystemO ASTM –American Society for Testing and Materials (standarti i

shoqerise Amerikane per testimin e materialeveO AASHTO –American Association of States Highway and Transportation Officials

(standartit te shoqates amerikane te shteteve dhe zyrave te transportit)

O BSCS - British Standart Classification SoilO KTSH – Kushti Teknik Shqiptar

Te percaktohen kushtet gjenetike te formimit te dherave.

? Hyrje Perpara se te jepet emertimi i cdo shkembi duhet te percaktohen vetite fizike te tij. Vetite fizike jane karakteristikat e formacionit gjeologjik, te cilat shprehin gjendjen fizike natyrore te shkembit, qe ne menyre indirekte percaktojne sjelljen mekanike te shkembinjve nen veprimin e ngarkesave te jashtme, statike apo dinamike. Ne gjeologjine inxhinierike shkembinjte ndahen ne dhera dhe ne shkembinj.

Shkembinj konsiderohen ato formacione gjeologjike te cilat kane kaluar fazen e diagjenezes, pra materiali eshte kompakt, i ngjeshur. Me studimin e tyre merret mekanika e shkembinjve. Dhera konsiderohen te gjitha informacionet gjeologjike te shkrifeta, kryesisht te kuaternarit, sic jane zhavorret, rerat apo argjilat. Me studimin e tyre merret mekanika e dherave.

Perberja granulometrike shpreh permbajtjen ne perqindje, ne peshe te fraksioneve me madhesi te ndryshme te dheut qe analizohet. Eshte e veshtire qe ne terren te gjendet nje trup gjeologjik qe te kete 100% perberjen e nje fraksioni te caktuar. Pra, eshte veshtire te gjesh emertimin ‘zhavorr’ qe te kete vetem kokrriza me diameter 2-20mm. ato jane te perziera me material tjeter me te imet apo me kokerrtrashe. Per rrjedhoje materialit te marre nga objektet e ndertimit I behet analiza granulometrike me dy metoda : a) metoda e sitave, per fraksionet me te medha se 0.05mm b) metoda aerometrike, e cila mbeshtetet ne shpejtesine e dekantimit te grimcave sipas ligjit te Stokes. Kjo shpejtesi eshte ne perpjestim te drejteme katrorin e rrezes se grimces : V = K x R2 - Ligji i Stokes ku, R – rrezja e grimces V – shpejtesia e levizjes se grimces K – konstante, vlera se ciles njehsohet me formulen e meposhtme :

(d2−d1) – diferenca e densitetit midis

K = (d2−d1 ) g grimces dhe mjetit transportues - viskozitetiAnaliza granulometrike paraqitet ne nje kurbe granulometrike, e cila eshte gjysmelogaritmike.

Ne abshise vendoset logaritmi i diametrit te grimces e ne ordinate permbajtja ne perqindje e secilit fraksion. Me te dhenat e analizes granulometrike projektohen te gjitha veprat me material ndertimi.

Eksiztojne standarte te ndryshme te klasifikimit te dherave sipas perberjes granulometrike. Disa prej tyre jane :

Unified Soil Classification System –USCS- American Society for Testing and Materials -ASTM-

American Association of States Highway and Transportation Officials -AASHTO-

British Standart Classification Soil -BSCS- Kushti Teknik Shqiptar -KTSH-

? Parametrat fizike te dherave dhe shkembinjvezNeqofte se ne nje masiv dheu behet nje studim gjeologjik per ndertimin e nje objekti inxhinierik, atehere brenda zones se ndikimit te objektit (qe eshte sa trefishi i gjeresise se themelit) merren kampione me nje metodike te caktuar dhe se pari percaktohen vetite fizike te cdo kampioni, me pas vetite ujore dhe se fundmi vetite mekanike te materialit. Keto veti shprehen me disa parametra. Kampioni qe studiohet ka nje vellim skeleti (Vs) dhe nje vellim poresh (Vp). Vellimi total apo i pergjithshem i mostres eshte i barabarte me shumen e vellimit te skeletit dhe atij te poreve. Nese poret jane te mbushura me uje, dheu quhet i ngopur.Nese nuk ka lageshtire(uje), pra poret jane bosh, dheu quhet i thate.Nese mostra ka njefare lageshtie, dheu quhet me lageshti natyrale.

Parametrat fizike te shkembit apo dheut jane :

o Pesha specifike ( ), qe eshte nje parameter ndihmes dhe nuk nderhyn ne formulat llogaritese, por kryesisht perdoret per te llogaritur porozitetin si tregues llogarites. Ajo shpreh raportin e peshes se shkembit kundrejt njesise se vellimit te tij ne gjendje absolutisht kompakte.

= PesheskeletiVolumSkeleti [ gr/cm3 ]

Vlera e saj luhatet nga 2.43 gr/cm3. Pesha specifike varet nga perberja mineralogjike dhe ndertimi kristalografik I lendes. Matja e saj behet ne laborator me metoden e pignometrit.

o Pesha vellimore ( ), duhet deomosdoshmerisht te llogaritet. Ajo shpreh raportin e peshes se shkembit kundrejt njesise se vellimit te tij ne gjendje natyrore.

= Peshe skeleti+PesheujiVellim(skeleti+uji) [ gr/cm3 ]

Vlera e peshes vellimor luhatet nga 1.1 gr/cm3 deri ne vleren e peshes specifike te kampionit per te cilin ajo llogaritet. Kur pasha vellimore eshte e barabarte me peshen specifike materiali nuk zoteron pore. Pra, kur = n=0

Shpesh llogaritet pasha vellimore e kokrrizave te zhytura ne uje, qe humbasin keto kokrriza ne peshe sa uji qe zhvendos. Sipas Ligjit te Arkimedit :

’(kokrrz te zhytura ne uje) = ngopjes - uje

Ky parameter eshte i deomosdoshem per te percaktuar uljet e objektit dhe aftesine mbajtese te truallit. Pervec peshes volumore, ne praktike perdoret edhe pesha volumore e thate ose pesha e vellimit te skeletit, qe shpreh raportin e peshes se shkembit te thate kundrejt njesise se vellimit te tij.

= Peshe skeletiVellim total = ❑(1+W ) [ gr/cm3 ]

Pesha e vellimit te skeletit eshte gjithmone me e vogel ose e barabarte me peshen vellimore natyrore . Kur ne shkemb mungon lageshtia, w=0, atehere pasha volumore e thate eshte e barabarte me peshen volumore natyrore.

o Poroziteti ( n / e ), shprehet me dy tregues : koeficentin e porozitetit - n- dhe treguesin e porozitetit – e -.

n = Vell . poreshVell . total x 100 e = Vell . poreshVell . skeleti x 100

Treguesi I porozitetit –e-merr pjese indirect ne llogaritjen e aftesise mbajtese te trojeve dhe ne percaktimin e uljeve te objektit. Ndersa poroziteti –n- ne menyre indirekte percakton cilesine e truallit nga pikepamja e aftesise mbajtese te tij.

Sjelljet mekanike sipas perqindjes se porozitetit jane : -sjellje elastike per n = 15 % -sjellje elasto-plastike per n = 525 % -sjellje plastike per n > 25 %

oLageshtia ( W ), shpreh raportin e peshes se ujit kundrejt peshes se thate te shkembit ne perqindje. Ajo jepet me formulen :

W = Peshe eujitPeshe skeleti x 100 ose W= peshelagur−peshethate

peshethatex 100

Ne rast se te gjitha poret jane te mbushura me uje ekziston nje lageshti ngopjeje, qe shprehet me raportin : Wng = e❑ujit

❑

Raporti i lageshtise natyrore me lageshtine e ngopjes jep ate qe quhet grada e lageshtise. G = W/Wngopjeje

Per nje G < 0.3 -shkembi eshte i thate 0.5 < G < 0.8 - shkemb me lageshti natyrale G > 0.8 -shkemb I ngopur me uje

o Konsistenca (ne faqet ne vijim)o Ngjeshja maksimale per nje lageshti optimale, eshte nje teresi

operacionesh mekanike qe perdoren per dherat ne objektet inxhinierike. Per te perdorur dherat ne ndertimet e objekteve behen eksperimentime ne laborator dhe me tej ne terren ne menyre qe dheut t’i jepet ngjeshja maksimale, qe ne funksion te kohes mos te deformohet nga vendosja e objekteve inxhinierike. Per cdo lloj dheu ekziston nje lageshti optimale (Wop), qe sherben si lubrifikant midis kokrrizave per te dhene nje ngjeshje maksimale te dheut.

o Densiteti relative (Dr), eshte karakteristike per rerat e zhavorret dhe tregon shkallen e tyre te ngjeshmerise. Ai shprehet me koeficentin e dendesise relative :

Dr = emax−eemax−emin

ku, emax –ne gjendje te shkrifet emin – ne gjendje te ngjeshur e - ne gjendje natyrore

Per nje : Dr < 0.33 - material i shkrifet (rere, zhavorr) 0.33 < Dr < 0.66 - material me ngjeshje maksimale Dr > 0.66 - material i ngjeshur

Rerat e bregdetit shqiptar per thellesine deri ne 2meter kane Dr < 33%, ndersa me poshte jane mesatarisht te ngjeshura me densitet relative nga 60-65%.Te gjitha rerat me densitet te vogel (0.330.5) kane aftesi lengezimi, dmth kur jane te ngopura me uje kthehen ne leng viskoz qe zhyt objektin inxhinierik.

USCS dhe ASTM-Unified Soil Classification System-American Society for Testing and Materials

Sistemi i unifikuar i klasifikimit te dherave i grupon ato ne kategori te mbeshtetura ne madhesine e kokrrizave, asortimin e tyre me materiale te tjere dhe ne ngjeshmeri. Ne tabelen me poshte jepet nje ndarje e thjeshtesuar e materialit e bazuar ne perqindjen e kalueshmerise se tij ne siten me diameter 0.075mm.

Sic shihet materialet ndahen ne : a) Dhera kokerr-trashe (Coarse-Grained Soils)b) Dhera kokerr-imet (Fine-Grained Soils)

a) Klasifikimi i dherave kokerr-trashe (Coarse-Grained Soils). Nje material ashtuquhet me kokrriza te medha kur me shume se 50 % e peshes se tij nuk kalon (mbetet) ne siten me diameter 0.075mm. Rrjedha e grafikut per te percaktuar simbolin dhe emrin e grupit ne te cilin ben pjese nje material kokerr-trashe jepet sipas ndarjeve te caktuara.

(GSD – Grain-Size Distribution) ose sic eshte quajtur ndryshe “kurba e granulometrise” eshte nje nga aspektet me te rendesishme ne klasifikimin e dherave dhe karakterizohet nga dy parametra te quajtur koeficenti i heterogjenitetit (Kh) dhe koeficenti i asimetrise (Ka). Nga percaktimi i vlerave numerike te ketyre parametrave behet i mundur

krahasimi i shperndarjes se madhesise se kokrrizave per dhera te ndryshem.

Meqenese hapjet e nje site kane forme katrore, grimcat e formave te ndryshme jane ne gjendje te kalojne ne to, ndonese ne abshisen e kurbes granulometrike kjo shprehet me “diameter”, qe nenkupton nje forme sferike te grimces. Prandaj, diametri qe shfaqet ne kurbe eshte nje diameter efektiv. Keshtu madhesite e kokrrizave karakteristike, qe duhet te identifikohen per te percaktuar parametrat, jane ne te vertete madhesi efektive te kokrrizave (EGS – Effective Grain Sizes).Nje madhesi kokrrizash e dobishme per karakterizimin e formes se kurbes granulometrike eshte madhesia e kokrrizes, per te cilen fraksioni ne perqindje i materialit eshte 10. Pra, D10 shpreh ate madhesi te grimcave ku ka kaluar 10% e te gjithe materialit. Madhesi te tjera te pershtatshme jane : D30 dhe D60, te cilat shprehin madhesite e grimcave ku kane kaluar respektivisht 30 dhe 60% e te gjithe materialit.

Keta tregues perdoren per te llogaritur :

Koeficentin e heterogjenitetit, i cili lidh pjerresine qe krijohet ndermjet

D10-es dhe D60-es. Numerikisht Kh eshte i barabarte me raportin e diametrit efektiv D10 dhe D60.

Kh = D60

D10

Per nje Kh > 15 - materialet konsiderohen heterogjene 5 < Kh < 15 - materialet konsiderohen mesatarisht homogjene

Kh < 5 - materialet konsiderohen homogjene

Shenim : Sa me e shtrire te jete kurba – aq meheterogjene eshte mostra dhe sa me vertikale te jete ajo – aq me homogjene eshte mostra.

Koeficenti i asimetrise, qe jepet me relacionin :

Kas = D302

D10D60

Duke u mbeshtetur ne keta dy koeficente, heterogjeniteti i dheut kokerr-madh

(zhavorr dhe rere) klasifikohet si : - i asortuar mire – well graded – heterogjen - I asortuar-dobet – poorly graded – homogjen - i paasortuar ose me boshlleqe – gap graded – uniforme ose jo

b) Klasifikimi dherave kokerr-imet (Fine-Grained Soils)Dherat e imet jane ato materiale, me shume se 50% e tyre kalojne ne siten me diameter 0.075mm. Klasifikimi i dherave te imet realizohet duke perdorur grafikun e plasticitetit

Simbolet e dyfishta jane perdorur per te klasifikuar pluhurat organike dhe argjilat, te cilat zoterojne nje indeks dhe nje kufi plasticiteti siper linjes S, psh. CL – OL ne vend te OL-se dhe CH-I OH ne vend te OH-se.Per te pershkruar ne menyre me te plote dherat kokerrimet duhet qe me tej te percaktohet lloji i materialit, plasticiteti duke iu referuar klasifikimit ne tabelen :

Permbledhja e klasifikimit te mbeshtetur ne USCS jepet si me

poshte :

AASHTO(American Association of States Highway and Transportion Officials)

AASHTO eshte sistem i dobishem ne percaktimin e cilesise se materialit te dherave per shfrytezim ne strukturat ndertimore. Sipas ketij sistemi dherat klasifikohen ne shate grupe te medha, nga A-1 deri ne A7.Dherat e klasifikuara sipas grupeve A-1, A-2 dhe A-3 jane materiale te copezuara, ku me pak se 35% e grimcave kalojne ne siten me diameter 0.075mm. Dherat, ku me sume se 35% e materialit perberes kalojne ne siten me diameter 0.075mm jane te klasifikuara sipas grupeve A-4, A-5, A-6 dhe A-7. Dherat ku me shume se 35% e kalojne siten me diameter 0.075mm jane madhesi te

materialit te llumit dhe te argjiles. Kriteret e klasifikimit tregohen ne tabelen e meposhtme :

Sistemi i klasifikimit eshte bazuar ne kriteret e meposhtme :

a) Madhesia e kokrrizes : Terminologjia e madhesise se kokrrizes per kete sistem te klasifikimit eshte si vijon : Zhavorr (Gravel): Fraksion qe kalon ne siten 75mm dhe mbahet ne site me diameter 2mm.Rere (Sand) : Fraksion qe kalon ne siten 2mm dhe ruhet nga sita 0.075mm.Pluhur dhe argjile (Silt and clay) : fraksion qe kalon ne siten 0.075mm.

b)Plasticiteti : termat per alevritin dhe argjilat jane perdorur si me poshte : - Llum (silty) – kur fraksionet e imeta te dheut kane nje indeks plasticiteti te

barabarte ose me te vogel se 10. - Argjilor (Clayey) – kur fraksionet e imeta kane IP=> 11.

c) Ne qoftese kokrrizat me te medha se 75mm hasen ne material, ata perjashtohen nga pjesa e kampionit mbi te cilin behet klasifikimi; megjithate perqindja e materialit regjistrohet.

Per te vleresuar kualitetin e nje materiali sipas nje nengrupimi, perdoret nje numer i qujatur Indeksi i grupit (Group Index) GI, i cili perfshihet krahas grupeve dhe nengrupeve te dherave. Indeksi i grupit shkruhet ne kllapa pas percaktimit te grupit apo nengrupit perkates.

Ai jepet sipas ekuacionit :

GI = (F-35 ) [0.2 + 0.005 ( LL – 40 )] + 0.01(F - 15) (PI-10)Ku, F – eshte perqindja e kalueshmerise ne siten 0.075mm. LL – Liquid Limit (lufiri I rrjedhshmerise) PI – indeksi i plasticitetit.

BSCS ( British Standart Classification Soil )Ne British Soil Classificcation System, shkembinjte klasifikohen ne grupe themelore te llojeve te dherave (Basic Soil Type groups) ne baze te madhesise. Keto grupe ndahen ne nenklasa te tjera sipas tre shkalleve :

1- dhera te trashe (very coarse soils)2- dhera te mesem (coarse soils)3- dheta te imet (fine soils)

Gama e madhesive te grimcave qe hasen ne nje material eshte e madhe, duke filluar nga poplat – me dimension >200mm deri tek grimcat e argjilave me madhesi me te vogel se 0.002mm. Disa argjila permbajne kokrriza me madhesi me te vogel se 1mm, te cilat sillen si koloide.

Rezultatet e testit te shkalles se asortimit mund te tabelohen duke perdorur te dhenat gjeometrike te marra nga kurba e granulometrise.

Ne rastin e dherave te imet (argjila ose pluhur) madhesia e kokrrizave nuk ka ndikim aq te madh sa ka forma e tyre ne vetite inxhinierike. Argjilat kane veti te mbajne uje keshtu, ato rrisin plasticitetin e tyre (kane Ip te larte) Konsistenca eshte shkalla e levizshmerise se grimcave argjilore nen veprimin e ngarkesave te jashtme ne nje lageshti te caktuar. Kjo veti eshte karakteristike vetem per argjilat, qe perbehen nga grimca me diameter me te vogel se 2 m dhe jane koloidale. Ngarkesa e tyre eshte negative e per rrjedhoje thithin bipolet e ujit. Sasia maksimale e ujit qe mund te thithet rreth kokrrizes quhet kompleks i absorbimit ose kufiri i Atterbergut.Pervec kokrrizave te ujit mund te futen katione e anione te elementeve te ndryshem. Aftesia mbajtese e argjilave varet nga forca lidhese midis cipave te ujit. Kjo gjendje e argjilave quhet gjendje rrjedhese .Nqs dherat jane te thate atehere kokrrizat jane ne kontakt me njera-tjetren dhe ne kete rast ekziston nje gjendje e ngurte.Ne rast se nje grup kokrrizash rrethohet me cipe uji atehere argjilat thuhet se jane ne gjendje plastike.

Treguesit e plasticitetit jane :

Kufiri i siperm i plasticitetit (Kufiri i rrjedhshmerise)- Wrr / WL – Liquid limit –Ky kufi shpreh ate sasi lageshtie ne peshe, ne perqindje qe i nevojitet dheut per te kaluar nga gjendja plastike ne gjendje te rrjedhshme.

Kufiri i poshtem i plasticitetit (Wp ) – Plastic Limit - Ky kufi shpreh ate sasi lageshtie ne perqindje, peshe, qe i nevojitet dheut per te kaluar nga gjendja plastike ne gjendje te ngurte (rigjile).

Numri i plasticitetit ose indeksi plasitcitetit ( Ip ) -Plasticity index- Ky indeks shpreh diferencen midis kufirit te siperm dhe atij te poshtem te plasticitetit. Pra, Ip = WL - Wp

Ne BSCS dherat e imet jane ndare ne 10 klasa te bazuara ne vleren e matur te indeksit se plasticitetit dhe ne kufirin e rrjedhshmerise. Pese ndarjet e plasticitetit percakton si ne tabele :

Low plasticity wL = < 35%Intermediate plasticity wL = 35 - 50%High plasticity wL = 50 - 70%Very high plasticity wL = 70 - 90%

Extremely high plasticitywL = > 90%

Ne dherat e imet, vecanerisht ne argjila,indeksi i plasticitetit percaktohet nga permbajtja e ujit duke respektuar limitin e konsistences (Atterberg limits). Kufiri i rrjdheshmerise jepet me raportin :

Wrr = (W-Wp)/Ip = (W-Wp)/(Wl-Wp)

Per : Wrr < 0 - solid gjysmeplastik ose solide 0 < Wrr < 1 - plastike Wrr > 1 - likuide

Struktura thelbesore e klasifikimit te dherave sipas sistemit Britanik eshte :

Soil group   Symbol   Recommended name

Coarse soils     Fines %  

GRAVEL

G  GW 0 - 5 Well-graded GRAVEL

  GPu/GPg 0 - 5 Uniform/poorly-graded GRAVEL

G-F GWM/GWC 5 - 15 Well-graded silty/clayey GRAVEL

  GPM/GPC 5 - 15 Poorly graded silty/clayey GRAVEL

GF GML, GMI... 15 - 35 Very silty GRAVEL [plasticity sub-group...]

  GCL, GCI... 15 - 35 Very clayey GRAVEL [..symbols as below]

SANDS SW 0 - 5 Well-graded SAND

  SPu/SPg 0 - 5 Uniform/poorly-graded SAND

S-F SWM/SWC 5 - 15 Well-graded silty/clayey SAND

  GPM/GPC 5 - 15 Poorly graded silty/clayey SAND

SF SML, SMI... 15 - 35 Very silty SAND [plasticity sub-group...]

  SCL, SCI... 15 - 35 Very clayey SAND [..symbols as below]

       

Fine soils   >35% fines Liquid limit%  

SILT M

MG   Gravelly SILT

MS   Sandy SILT

ML, MI...   [Plasticity subdivisions as for CLAY]

CLAY C

CG   Gravelly CLAY

CS   Sandy CLAY

CL <35 CLAY of low plasticity

CI 35 - 50 CLAY of intermediate plasticity

CH 50 - 70 CLAY of high plasticity

CV 70 - 90 CLAY of very high plasticity

CE >90 CLAY of extremely high plasticity

Organic soils O     [Add letter 'O' to group symbol]

Peat Pt     [Soil predominantly fibrous and organic]

KTSH Kushti Teknik ShqiptarPer fraksionet me te medha se 0.05mm sipas Kushtit Teknik Shqiptar perdoret metoda e sitave. Ne analizen aerometrike te mbeshtetur ne shpejtesine e dekantimit te grimcave sipas ligjit te Stokut vihet re se ne fillim depoziton materiali kokrrizmadh e me pas ai me i imet.

Per percaktimin e emrave ne baze te ketij kushti do te kihet parasysh se : Nqs materiali zoteron mbi 50% te nje fraksioni te caktuar emertohet

popel per grimca me madhesi me te madhe se 200 mm, guralece per grimca me madhesi 20 200 mm, zhavorr per grimcat me madhesi

220mm, rera per grimcat me madhesi 0.052mm, alevrite per girmcat me madhesi 0.05-0.002mm dhe argjila per grimcat me madhesi me te vogel se 0.002mm.

Nese dheu i shkrifet I lidhur ka permbajtje me te madhe se 10% te materialit atehere emertimi merr prapashtesen zhavorrore.Ndersa kur shkembinjte e palidhur permbajne me shume se 10% argjile quhen me mbushje suargjilore ose argjilore.

Klasifikimi i shkembinjve te shkrifet sipas ketij kushti jepet ne tabelen e meposhtme :

Nr

Emertimi i Shkembit te Shkrifet(Dherave)

Gru

pi

Sim

boli

Permasat e kokrrizave (mm)Popl Guralec Zhavorr Rere Pluhur Argjile>200

200 - 100

100 - 60

60 - 40

40 - 20

20 - 10

10 - 5

5 - 2 2 – 0.5

0.5 – 0.25

0.25 – o.1

0.1 – 0.05

0.05-0.002

<0.002

1 PoplaSh

kem

biun

j te

shkr

ifet t

e pa

lidhu

rP >50

%2 Guralec shume i

trasheGsht >50

%3 Guralec i trashe Gt >50

%4 Guralec i mesem Gi >50

%5 Guralec I imet Gr >50

%6 Zhavorr I trashe ZHt >50

%7 Zhavorr I mesem ZHm >50

%8 Zhavorr I imet ZHi >50

%9 Rere e trashe Rt >50

%10

Rere e mesme Rm >50%

11

Rere e imet Ri >75%

12

Rere pluhurore Rp >75%

13

Surere e lehte pluhurore

SRlp

Me

pak

se re

rore

3-6%

14

Surere e rende pluhurore

SR2p 6-10%

15

Suargjile e lehte pluhurore

SALp 10 – 15%

16

Suargjile e mesme pluhurore

SAmp

M

e pa

k se

pl

uhur

or

15 – 20%

17

Suargjile e rende pluhurore

SArp 20 – 30%

18

Argjile pluhurore Ap M e p ak

se

1 0 30 – 60%

Shk

embi

nj te

shkr

ifet t

e lid

hur

%19

Argjile e rende pluhurore

Arp 60%

20

Surere e lehte SRL

Me

shum

e se

pl

uhur

ore

Me

shum

e se

rere

3-6%

21

Surere e mesme SRm 6-10%

22

Suargjile e lehte SAl 10 – 15%

23

Suargjile e mesme

SAm 15 – 20%

24

Suargjile e rende SAr 20-30%

25

Argjile A 30 – 60%

26

Argjile e rende Ar 60%

- Te dhenat per pese shtresat e variantit Nr 2 te detyres jane :

Guralece Zhavorr Rera Pluhur argjila

3

>200

200

10

010

0

60

60

40

40

20

20

10

10

55

2

2

0.5

0.5

0

.25

0.25

0

.1

0.1

0

.05

0.05

0

.01

0.01

0

.005

0.00

5

0.0

02

0.00

2

0.0

01

< 0.

001

Wrr

jedh

msh

mer

is

Wpl

asti

cite

tit

n e w

4.5

4.3 1 3.7 14.4 19.2 8.4 6.8 18.9 9.4 16.4 8.8 44.7

30.2

19.9 1920

9 4.6 4.3 4.2 18.8 3.1 2.8 4.4 12.7 12.8 9.1 6.8 16.4 43.3

31.4

1600

10.5

3.1

1.7 31.4 33.7 12.4 6.2 4.7 6.8

12 6.3 18.4 44.3 14.4 1.7 10.3 4.6

14 3.7 4.8 6.7 8.3 1.4 26.2 18.7 30.2 6.96

36.3

a)Te ndertohen kurbat granulometrikeb)Te percaktohet koeficenti i heterogjenitetitc) Te percaktohet koeficenti i asimetrise,d)Te percaktohet emertimi i dheut sipas standarteve Ustm, Astm, Bscs dhe Ktsh.e)Te percaktohen kushtet gjenetike te formimit te dherave.

- Analiza granulometrike per secilen Shtrese

Kampioni i pareNdertoj kurben granulometrike duke shenuar fraksionet ne perqindje ne funksion te cdo diametri sipas vlerave te meposhtme :

a) Sipas Uscs dhe Astm . Keto standarte kane per baze mbetjet ne siten me diameter 0.075. 50% e materialit kane diameter te grimcave me te vogel se 0.075mm, keshtu per ta emertuar ate perdorim klasifikimet e dherave kokerrimet duke ditur se Liquid Limit (limiti i plasticitetit ose kufiri I rrjedhshmerise) eshte 44.7, pra me i vogel se 50. Ne tabelen te dhenave koeficenti i rrjedhshmerise eshte 44.7 e limiti i plasticitetit 30.2 Numri i plasticitetit Ip = WL - Wp = 44.7 – 30.2 = 14.5 Ip > 7

Diametri [mm] 0

.001

0.00

2

0.00

5

0.01

0.05

0.1

0.25

0.5

2 5 10

Fraksioni

ne %

8.8 25.2 34.6 53.5 60.3 68.7 81.9 96.3 100 101 105.3

Sic identifikohet ne grafik materiali i imet I perket tipit ML-OL, dhe pikenderprerja e Ip me LL eshte poshte vijes se Atterbergut. Keshtu ne baze te ketyre kritereve sipas diagrames se meposhtme emertojme dheun :

Dheu i perket grupit : ML ( Sandy silt – pluhur reror)

B) Sipas AASHTO-s. Ky standart klasifikon sipas materialit kokrrizor me 35 (me pak ose me shume) perqindje kalushmerie ne siten me nr. 200.Ne rastin e kampionit te pare, me shume sesa 35% e grimcave kane diameter me te vogel se 0.075mm. Ne kete grup futen 4 lloje dherash : 1) A-4 2) A-5 3) A-6 dhe 4) A-7. Grupi A-7 perbehet dhe nga dy nengrupe te tjera : A-7-5 dhe A-7-6.

Kufiri i rrjedhshmerise : 41min (44.7)Indeksi i plasticitetit : 11min (14.5)Indeksi i grupit : 20max Grupi i klasifikimit: A-7Nengrupi i klasifikimit : A-7-5 (sepse Ip < (LL -30) …. 44.7-30 =14.7Cilesia e pergjithshme : mesatare deri te e dobet.

Tipi i perdorimit si material ndertimi : dhera argjiloreC) Sipas BSCS-se. Nga kurba granulometrike shihet se me shume se 35% kane diameter me te vogel se 0.06mm, keshtu materiali eshte kokerrimet. Per dherat e imet standarti Britanik perdor 10 nenklasa grupimi si me poshte :

Nga kurba granulometrike shihet se perqindja e alevritit dhe e argjilave eshte me

e madhe se 65%. Ne kete klasifikim bejne pjese dy ndarje : FS – (permban dy klasa : MS-llum reror dhe CS argjile rerore) F – (permban dy klasa : M -rere dhe C- argjile )

Meqenese pikenderpreja e kufirit te rrjedhshmerise dhe numrit te plasticitetit ndodhet poshte vijes se Aterrbergut – dheu klasifikohet si M – llum. Vlera e limitit te rrjedhshmerise eshte 44.7. Pra, Wrrj = 35 -50 % -> kjo tregon per nje ngjeshmeri mesatare (intermediate plasticity), prandaj simboli M merr nje I mbrapa, dhe grupi I klasifikimit te dheut eshte : MI. Sipas ketij standarti ai emertohet : llum pluhuror me ngjeshmeri mesatare

D) Sipas Kushtit Teknik Shqiptar. Sipas ketij kushti, dheu emetohet ne baze te plotesimit te kritereve :

dhe emertohet : suargjile

Popla (<200mm)

Guralece(20-200mm)

Zhavorre (2-20mm)

Rera(0.05-2mm)

Alevrite(0.002-0.05mm)

Argjila(<0.002mm)

-- -- 5.3 % 39.7 % 35.1 % 25.1 % <10 % R > P P < R 10-30 %

Kampioni i dyteNdertoj kurben granulometrike duke shenuar fraksionet ne perqindje ne funksion te cdo diametri sipas vlerave te meposhtme :

a) Sipas Uscs dhe Astm . Keto standarte kane per baze mbetjet ne siten me diameter 0.075. 50% e materialit kane diameter te grimcave me te vogel se 0.075mm, keshtu per ta emertuar ate perdorim klasifikimet e dherave kokerrimet duke ditur se Liquid Limit (limiti i plasticitetit ose kufiri I rrjedhshmerise) eshte 43.3, pra me i vogel se 50. Ne tabelen te dhenave koeficenti i rrjedhshmerise eshte 43.3 e limiti i plasticitetit 31.4 Numri i plasticitetit Ip = WL - Wp = 43.3 – 31.4 = 11.9

Sic identifikohet ne grafik materiali i imet I perket tipit ML-OL, dhe pikenderprerja e Ip me LL eshte poshte vijes se Atterbergut. Keshtu ne baze te ketyre kritereve sipas diagrames se meposhtme emertojme dheun :

Diametri [mm] 0

.001

0.00

2

0.00

5

0.01

0.05

0.1

0.25

0.5

2 5 10 20

Fraksioni

ne %

16.4 23.2 32.3 45.1 57.8 62.2 65 68.1 86.9 91.1 99.6 104.2

Grupi ML (Sandy silt – llum reror)

B) Sipas AASHTO-s. Ky standart klasifikon sipas materialit kokrrizor me 35 (me pak ose me shume) perqindje kalushmerie ne siten me nr. 200.

Ne rastin e kampionit te pare, me shume sesa 35% e grimcave kane diameter me te vogel se 0.075mm. Ne kete grup futen 4 lloje dherash : 1) A-4 2) A-5 3) A-6 dhe 4) A-7. Grupi A-7 perbehet dhe nga dy nengrupe te tjera : A-7-5 dhe A-7-6.

Kufiri i rrjedhshmerise : 41min (44.7)Indeksi i plasticitetit : 11min (14.5)Indeksi i grupit : 20max

Grupi i klasifikimit: A-7Nengrupi i klasifikimit : A-7-5 (sepse Ip < (LL -30) …. 43.3-30 =13.3Cilesia e pergjithshme : mesatare deri te e dobet.Tipi i perdorimit si material ndertimi : dhera argjiloreC) Sipas BSCS-se. Nga kurba granulometrike shihet se me shume se 35% kane diameter me te vogel se 0.06mm, keshtu

materiali eshte kokerrimet. Per dherat e imet standarti Britanik perdor 10 nenklasa grupimi si me poshte :

Nga kurba granulometrike shihet se perqindja e alevritit dhe e argjilave eshte me e madhe se 65%. Ne kete klasifikim bejne pjese dy ndarje :

FS – (permban dy klasa : MS-llum reror dhe CS argjile rerore) F – (permban dy klasa : M -rere dhe C- argjile )

Meqenese pikenderpreja e kufirit te rrjedhshmerise dhe numrit te plasticitetit ndodhet poshte vijes se Aterrbergut – dheu klasifikohet si M – llum. Vlera e limitit te rrjedhshmerise eshte 43.3.

Pra, Wrrj = 35 -50 % -> kjo tregon per nje ngjeshmeri mesatare (intermediate plasticity), prandaj simboli M merr nje I mbrapa, dhe grupi I klasifikimit te dheut eshte : MI. Sipas ketij standarti ai emertohet : llum pluhuror me ngjeshmeri mesatare

D) Sipas Kushtit Teknik Shqiptar. Sipas ketij kushti, dheu emetohet ne baze te plotesimit te kritereve :

Diametri [mm]

0.1

0.25

0.5

2 5 10 20 40Fraksioni

ne %

6.8 4.7 6.2 12.4 33.7 31.4 1.7 3.1

dhe emertohet : suargjile e rende pluhurore - SArp

Kampioni i treteNdertoj kurben granulometrike duke shenuar fraksionet ne perqindje ne funksion te cdo diametri sipas vlerave te meposhtme :

A) Sipas Uscs dhe stm . Keto standarte kane per baze mbetjet ne siten me diameter 0.075. 50% e materialit kane diameter te grimcave me te madh se 0.075mm, keshtu per ta emertuar ate perdorim klasifikimet e dherave kokerrtrashe. Duke u bazuar ne lakoren granulomatrike nxjerrim vlerat e parametrave : D10 = 0.22 mm D30 = 1.9 mm D60 = 4.8 mm

Koeficenti i heterogjenitetit dhe ai I simetrise marrin vlerat :

Kh = D60

D10 = 4.8/ 0.22 = 21.82 >5 –heterogjene

K as = D302

D10D60

= 1.92

0.22∗4.8 = 3.61 / 1.056 = 3.42

Dherat e imet perbejne me pak se 5% te materialit ne rastin e ketij kampioni. Ne siten me nr,4 (4.75mm) grimcat jane te diamterit te reres (me predominuese) dhe perqindjen e dherave te imet e zene me shume alevritet (ne krahasim me argjilat). Prandaj grupi I klasifikimit eshte SP(Poorly graded sand with gravel – rere e asortuar dobet me zhavorr). Kjo jepet dhe ne diagrame :

B) Sipas AASHTO-s. Ky standart klasifikon sipas materialit kokrrizor me 35 (me pak ose me shume) perqindje kalushmerie ne siten me nr. 200.Ne rastin e kampionit te trete, me shume sesa 35% e grimcave kane diameter me te madh se 0.075mm.

Kalueshmeria ne siten 0.425mm : 51min Kalueshmeria ne siten 0.075mm: 10max Indeksi i grupit : GI – 0Grupi I klasifikimit : A-3Tipi i perdorimit si material ndertimi : rere pluhuroreCilesia e pergjithshme : shume e mire deri e mire.

C) Sipas BSCSS-se. Nga kurba granulometrike shihet se me pak se 35% kane diameter me te vogel se 0.06mm, keshtu materiali eshte kokerrtrashe. Me shume se 50% e grimcave kane madhesine e kokrrizave te reres (<2mm). Perqindja e dherave te imet eshte me e vogel se 5, pra midis 0-5%. Simboli I grupit te klasifikimit eshte

GPg- Poorly graded gravel – zhavorr I asortuar dobet.D) Sipas Kushtit Teknik Shqiptar. Sipas ketij kushti, dheu emetohet ne baze te plotesimit te kushtit te emertimit te materialit me emrin e fraksionit qe perben mbi 50% te te gjitha fraksioneve.

Popla (<200mm)

Guralece(20-200mm)

Zhavorre (2-20mm)

Rera(0.05-2mm)

Alevrite(0.002-0.05mm)

Argjila(<0.002mm)

-- 3.1% 66.8% 30.1 % - -

Pra kampioni merr emrin: zhavorr.

Kampioni i katertNdertoj kurben granulometrike duke shenuar fraksionet ne perqindje ne funksion te cdo diametri sipas vlerave te meposhtme :

A) Sipas Uscs dhe Astm . Keto standarte kane per baze mbetjet ne siten me diameter 0.075. 50% e materialit kane diameter te grimcave me te madh se 0.075mm, keshtu per ta emertuar ate perdorim klasifikimet e dherave kokerrtrashe. Duke u bazuar ne lakoren granulomatrike nxjerrim vlerat e parametrave : D10 = 0.2 mm D30 = 0.25 mm D60 = 0.35 mm

Koeficenti i heterogjenitetit dhe ai I simetrise marrin vlerat :

Kh = D60

D10 = 0.35/ 0.2 = 1.75

K as = D302

D10D60

= (0.25)2/(0.2*0.35) 1.92

0.22∗4.8 = 0.0625/0.07 = 0.089

Diametri [mm] 0.

01

0.05

0.1

0.25

0.5

2 5

Fraksioni

ne %

4.6 14.9 16.6 31 75.3 62.7 69

Dherat e imet perbejne me shume se 12% te materialit ne rastin e ketij kampioni. Ne siten me nr,4 (4.75mm) grimcat jane te diamterit te reres (me predominuese) dhe perqindjen e dherave te imet e zene me shume alevritet (ne krahasim me argjilat). Gjejme emertimin sipas tabeles se meposhtme :

Grupi i klasifikimit : SM-silty sand (rere llumore/pluhurore)

B) Sipas AASHTO-s. Ky standart klasifikon sipas materialit kokrrizor me 35 (me pak ose me shume) perqindje kalushmerie ne siten me nr. 200.

Ne rastin e kampionit te katert, me shume sesa 35% e grimcave kane diameter me te madh se 0.075mm.

Kalueshmeria ne siten 0.425mm : 51min Kalueshmeria ne siten 0.075mm: 10max Indeksi i grupit : GI – 0Grupi I klasifikimit : A-3Tipi i perdorimit si material ndertimi : rere pluhuroreCilesia e pergjithshme : shume e mire deri e mire.

C) Sipas BSCS-se. Nga kurba granulometrike shihet se me pak se 35% kane diameter me te vogel se 0.06mm, keshtu materiali eshte kokerrtrashe. Me shume se 50% e grimcave kane madhesine e kokrrizave te reres (<2mm). Perqindja e dherave te imet eshte midis vleres 5-15. Simboli i grupit te klasifikimit eshte Gwm- Poorly graded silty gravel – zhavorr pluhuor asortuar dobet.

D) Sipas Kushtit Teknik Shqiptar. Sipas ketij kushti, dheu emetohet ne baze te fraksionit I cili kalon 50% te fraksioneve te materialit

dhe emertohet : Rere - R

Kampioni i pesteNdertoj kurben granulometrike duke shenuar fraksionet ne perqindje ne funksion te cdo diametri sipas vlerave te meposhtme :

A) Sipas Uscs dhe Astm . Keto standarte kane per baze mbetjet ne siten me diameter 0.075. 50% e materialit kane diameter te grimcave me te madh se 0.075mm, keshtu per ta emertuar ate perdorim klasifikimet e dherave kokerrimet duke ditur se Liquid Limit (limiti i plasticitetit ose kufiri I rrjedhshmerise) eshte 69.6, pra me i madh se 50. Ne tabelen te dhenave koeficenti i rrjedhshmerise eshte 69.6 e limiti i plasticitetit 36.3. Numri i plasticitetit

Diametri [mm] 0

.001

0.00

2

0.00

5

0.01

0.05

0.1

0.25

0.5

Fraksioni

ne %

30.2 18.7 26.2 1.4 8.3 6.7 4.8 3.7

Ip = WL - Wp = 69.6 – 36.3 = 33.3

Sic identifikohet ne grafik materiali i imet I perket tipit ML-OL, dhe pikenderprerja e Ip me LL eshte poshte vijes se Atterbergut. Keshtu ne baze te ketyre kritereve sipas diagrames se meposhtme emertojme dheun :

MH - sandy elastic silt (Llum reror elastic)

B) Sipas AASHTO-s. Ky standart klasifikon sipas materialit kokrrizor me 35 (me pak ose me shume) perqindje kalushmerie ne siten me nr. 200.Ne rastin e kampionit te peste, me shume sesa 35% e grimcave kane diameter me te vogel se 0.075mm. Ne kete grup futen 4 lloje dherash : 1) A-4 2) A-5 3) A-6 dhe 4) A-7. Grupi A-7 perbehet dhe nga dy nengrupe te tjera : A-7-5 dhe A-7-6.

Kufiri i rrjedhshmerise : 41min (69.6)Indeksi i plasticitetit : 11min (36.3)Indeksi i grupit : 20max Grupi i klasifikimit: A-7Nengrupi i klasifikimit : A-7-56 (sepse Ip > (LL -30) …. 69.6-30 =39.6Cilesia e pergjithshme : mesatare deri te e dobet.Tipi i perdorimit si material ndertimi : dhera argjilore

C) Sipas BSCS-se. Nga kurba granulometrike shihet se me shume se 35% kane diameter me te vogel se 0.06mm, keshtu materiali eshte kokerrimet. Per dherat e imet standarti Britanik perdor 10 nenklasa grupimi si me poshte :

Nga kurba granulometrike shihet se perqindja e alevritit dhe e argjilave eshte me

e madhe se 65%. Ne kete klasifikim bejne pjese dy ndarje : FS – (permban dy klasa : MS-llum reror dhe CS argjile rerore) F – (permban dy klasa : M -rere dhe C- argjile )

Meqenese pikenderpreja e kufirit te rrjedhshmerise dhe numrit te plasticitetit ndodhet poshte vijes se Aterrbergut – dheu klasifikohet si M – llum. Vlera e limitit te rrjedhshmerise eshte 44.7. Pra, Wrrj = 50-70%-> kjo tregon per nje ngjeshmeri te larte (high plasticity), prandaj simboli M merr nje H mbrapa, dhe grupi I klasifikimit te dheut eshte : MH. Sipas ketij standarti ai emertohet : llum pluhuror me ngjeshmeri te larte

D) Sipas Kushtit Teknik Shqiptar. Sipas ketij kushti, dheu emetohet ne baze te plotesimit te kritereve :

dhe emertohet : argjile pluhurore - Ap

- Kushtet gjenetike te formimitKolona stratirafike e shtresave, sipas thellesive te vendosjes se tyre dhe sipas klasifikimit te emertimit te bazuar ne Kushtin Teknik Shqiptar eshte :

1. Thellesia 4.5m -Suargjile2. Thellesia 9m - Suargjile e rende pluhurore3. Thellesia 10.5m - Zhavorr4. Thellesia 12m – Rere5. Thellesia 14 m - argjile pluhurore

Materiali copezor qe transportohet ne shtrat rrumbullakoset, copetohet dhe seleksionohet. Kur uji eshte ne qetesi edhe shpejtesia e tij e levizjes eshte zero. Kur arrihet shpejtesia kritike kokrrizat levizin. Levizja e tyre fillon kur forca levizese e ujit behet me e madhe se forca e rendeses qe ushtrohet ndaj kokrrizes dhe se forca levizese midis kokrrizave. Kokrrizat me te renda depozitojne te parat, kurse ato me peshe specifike me te vogel bien me vone. Rajonet malore ku forcat transportuese jane me te medha – rrethohen nga depozitime kontinentale. Ne rajonet me reliev me te bute, me zvogelimin gradual te forces transportuese vendosen depozitimer ranore dhe ne largesi me te medha nga rajoni I shplarjes mbizoterojne depozitimet e perbera nga kokrriza me te imeta. Gjate krijimit te shtreses se pare dhe asaj te dytes kushtet e depozitimit kane qene te qeta, ne rajon me reliev te bute. Pas sedimentimit te ketyre dy shtresave deti peson regression. Kete e tregon zhavorri i depozituar ne shtresen e trete, pasi granulometria grimcave te tij perberes eshte e madhe e akumulimi i tyre realizohet vetem ne kushte kontinentale. Dy shtresat e fundit (rera dhe argjile pluhurore) jane tregues te rrjedhjeve te dobeta. Kushte te tilla ekzistojne si ne det ashtu dhe ne kontinent.