BULETINI

I SHKENCAVE

GJEOLOGJIKE

vm VIII (XXV) I BOTIMIT

Tirani

TRiEGUESI I LENDES (CONTENTS)

GJEOLOGJI (GEOLOGY) Faqe

F. Blaceri - Mbi gjeologjine e kJ.'ahut lindor te kompleksit magmatiko-sedi­mentar te Shebenikut

.... ................... . . . . ......... ....... ,1, ......... �· ........ � .... . ..... . +:,-..-....... ..... ..

(Geology of the eastern flank of magmatic-sedimentary complex of Shebeniku).

L. Hoxha - Efektet ,e tektonikes shkeputese e zhvendosese per kerkimin e

3

rninera1izimeve· sulfure ne rajonin Rubik - Vele ........................................ 13 (Faulting - trusting effects in sulphide mineralization prospec-ting at Rubilc.'-Vele -region}.

MINER,!iLET E DOBISH.ME. (MINERAL ORES)

B. Lleshi - Te dhena te reja mbi ndertimin gjeologo-strukturor dhe mineral-mbajtja e pjeses qen.drore te masivit d1,mitik te Martaneshit 29 (New data on th•e geologic structure and mineralbearing of thecentral part of the Martaneshi. dunitic massif);

H. Bytyi;i, S. Zhupi - Dlsa v�ori te ndertimit gjeologo-strukturor dhe mine-ral!zimit sulf.uror te rajonit Spas - Shikaj .................................................... 45 (Some geological-structural features and the sulphide mineraliza­ti<m$ of the Spas - Shikaj region),

F. Arkaxhiu, V. Kici - Nje tip i ri xeherori hekur-nikeli ne zonen Hoto-lisht - •Buzgare p5 (A new iron-nickel o·re type in the Hotolisht-Buzgare region).

Dr. Endre Dudich Bauxite Deposits of Hungary ....................................... 1 . .,,,...4-................... 65

(Vendburimet. ·e bo�siteve te Hungarise).

STRATIGRAFI-PALEONT�LO.GJI (S'l'RATIGRAPHY-l?ALEONTOLOGY)

P. Pashko - Zonat graptolitike landoveriane ne nenzonen e <;ajes (zonae Korabit). 75 (Landoverian graptolitic zones in the <;aje subzone (Korabi zone).

H. Dalipi - Tektogjeneza e ultesires Praneadriatike dhe sedimentimi i for-macionit mollasik 89 (Tectogenesis of the pre-Adriatic depression and the sedimen­

tation of the mollas-e formation).

SEDIMENTOLOGJI (�EDIMENTOLOGY)

C:, Dyrmishi, (Yves Champetier) - Karakte-rizimi sedimentologjik nepermjet analizes eekuenciale te pellgjeve qymyrore dhe shtresave te qy­myrit (perdorimi praktik ne vendburimin e Memaliajt ·..................... 103 (Sedtmentological characterization through the (sequential analy-sis of the coal bMitis a71d s.trata, Memalia; deposit),

Faqe

HIDROGJEOLOGJI (HYDROGEOLOGY)

R. Eftimi, L. Dhame - Mbi prejardhjen e burimeve te Poeemit(On the OTigin of the Pocemit ;prings).

GJEOFIZIKE (GEOPHYSICS)

... -.. -· .. ·· .................

A. Frasherl, R. Avxhiu, P. Alika; - Modelimi i efektit anomal t.e polarizimitte provokuar te trupit qe ndodhet ne !ushen elektrike te burimit

121

pike.sor nentokesor -·-·-.. -r-":'.:. .• ::.::::.: • ..: .... :.. .. �.......................................... 135 Y. Bekteshi - Vlere.simi sasior i permbajtjes se hirit dhe fuqis

e lcalor;fike te qymyrit me matjet gjeofizike re ..... ............ ... -...... , .... -··-·········-····· .......... -.... 147 (Quantitative estimation of the cinders content and colarific po-wer of the coals with the geophycal measurement, of drillholea).

GJEOLOGJI - INXHINIERIKE (ENGINEERI-NG GEOLOGY)

J. Minga - Brymimi i e.rgjilave dhe vleri!sitni i tij me metoda laboratorike. 161(Dilatation of aromas and its eatim.ation b11 the laboratoric me­thods).

PROBLEME METODIKE (METODIC PROBLEMS)

J. Vllaho - Studimi i aureoles paresore ne sherbim te zgjidhjes se detyravegjeologjike ne etapen e zbulimit (The study of the P1'imtl1"!J aureole to the solving of the geological

tasks in the discovering stage).

(The study of the primar11 aureole to the solving of th.e geologicaltasks in the discovering stage).

R. Kamoeri, B. Ostrosi - Vleresimi gjeologo-ekonomik i punimeve gjeolo­gjike te kerkimit dhe zbulimit te vendburimeve te kromit dhe b3krit (Geological - economic estimation of the geoloaic research - dis­covering· orks of the chromium and ccpper deposits).

covering works of the chromium and copper depoaits).

v. Skehaj - Studimi i carshmerise se shkembinjve me anen e fotografive t.e

171

.183

fototeodolitit 193 (The study of the rocky splittings !>11 the phototh,eodoHte photo·

grciphies).

KRONIKA JONE (OUR CRONICLE)

Figure e nderuar e gjeologjise Shqiptare ··-··-·· ... � ............ ·-·······�·····-········--··· !?05 (A honoured figure of the Alba.nian geolog11). 30 vjetori i krijimit te Ndermarrjes gjeologjike te Tropojes. JOth anniverscir11 of the foundation of the Geological EnterP'f'i&e

of Tropojci.

NJOFl'IME (Announcements)

Nr. t BULETI:NI r SHKENCA VE GJEOLOGJTKE l99(1

--=- -----

MBI GJEOLOGJINt E KRAHUT LINDOR Tl: KOMPLEKSII MAGMA TEKO-SEDIMENTAR TE SHEBENIKUT

- Fatmir Blaceri• -

ImWsohet ndertimi gjeologo-strukturor duke dallua1· Lloje te

caktuara te shkembinjve magmatike dhe secijmentare. Ne saje te

njt dallimi te kenaqshem te shkembinjve e!uzivo-sedimentare e

:..e<.limentari:' dhe sqarimit te marredhenieve te tyre me shkem­

binjte ultrabazike e bazike, hidhen mendime per keta te !undit,

lidhur me pozicionin e tyre ne prerje.

A - Te dhena gjeologjike per krahun lindor te kompleksit magmatiko-sedimentar te Shebenikut

l - Formacioni serpentinit

Ka iormen e nje brezi te ngushte e te gjate qe vendoset midis. grupit efuziv e efuzivo-sedimentar te triasikut te poshtem-te mesem dhe· ndiqet gjate gjithe perhapjes se ketyre te fundit, nga Piskupati deri ne Qarrishte. Gjeresia shume e vogel ne krahasim me gjatesine luhatet ne kufijte 100-500 m .

... ,� .'((

' u

... • (l'

FiA. l. Pozicionl i rajonit te studiuar. SttJdJt:d region. Scale l : :!00.000.

LITERATURA

1- Harta gjeologjike e RPSSH ne shkc.11� 1 :20u ooo. Tirane, 1982.

2- Gjeo!ogjia e Shqiperise. Daktiloshkrim. Tiro.ne, 1983.

:1

3- Aubouin J., Ndojaj I. (1961) - Rel,;arcl sur b cic l'Al'.:Jan:c c: sec p;," ,.

dans la geologie des Dinnri<les. Paris.

,- Eezhani V., «;akalli P. etj. (1983) S�udim tematiko-pergjithesues e nlevues-

-kerkues per baker te pasu:· ne seri.�e ,ullkanogJe•:o-se<lin:ent..,rc

Morine-Gjegjan-Mbasdeje. Tirane.

5- Blaceri F. (1986) - Mendime per zhvillimin gjeologjik e tektonik te rajon1t

Hotolisht-Shebenik dhe ve<;oria e tektonikes se pjeses boshtore te an­

tiklinoriumit te Shebenikut. Bul. Shkenc. Gjeol., nr. 3, Tirane.

6- <;m P. (1966) - Mbi kohen e formimit dhe vendosjen ne hapesire te formimeve

efuzive-sedimentare ne strukturen e zones tektonike te Mirdites. Permb

Stud., nr. 2, Tirane.

,- (;iii P. etj. (1981) Raport mbi rezultatet e punimeve gjeologo-rilevuese dhc

te kerkimit ne shkalle 1:10000 dhe mineralet e dobishme te sekto:it

Katjel-Bushtrice te masivit te Shebenik-Pogradecit, Tirane.

8- <;iii P., Dhima K. etj. (1985) - Studim kompleks gjeologo-rilevues per prog·

nozen krommbajtese te masivit te Shebenik-Pogradecit. Tirane.

9- <;iii P., Bra<;e A., Kotani V. (1988) - Stratigrafia e depozitimeve vullkanogje­

no-sedimentare metamorfike dhe karbonatike triasike-jurasike te sek­

torit Qafethane-Rrajce-Skenderbej. Bui. Shkenc. Gjeol., nr. 1, Tirane.

10- Dede S. etj. (1970) - Raport i studimeve kerkimore-pergjithesuese per ma­

sivin e shkembinjve ultrabazike te Shebenik-Pogradecit dhe ve<;imi i

shesheve me perspektive krommbajtese. Tirane.

11- Gjata K., Kodra A. etj. (1981) - Gjeologjia e disa pjeseve periferike te zones

se Mirdites. Permb. Stud., nr. 3, Tirane.

!2- Gjata Th., Kici V. etj. (1985) - Studim mbi stratigrafine e depozitimeve meso·

zoike triasike-jura.;ike te AlbanideYe Lindore <lhe premisat pi:;r rni­

neralmbajtjen e tyre.

13- Kodra A., Gjata K. (1982) - Ofiolitet ne kuadrin e zhvillimit gjeotektonik 1e

Albanideve te Brendshme. Bul. Shkenc. Gjeol., nr. 2, Tirane.

14- Kodra A., Gjata K., Bakalli I<'. (1982) Terna studimore 0300J. Tirane.

15- Kodra A. (1988) - Shkembinjte vullkano-sedimentare ne lindje te maSi\it

te Shebenik-Pogradecit vendosen mbi gelqeroret triasiko-jurasike. Bui.

Shkenc. Gjeol., nr. L Tirane.

16- 1\-lec;o S. (1987) - Bazat e paleogjeografise (pershtatje). U.T. «Enver Hoxha ...

i7- Noka H. (1975) Rreth problemit te marredhenieve te kontaktit ndermjet

shkembinjve ultrabazike dhe formimc\·e efuzivo-seclimen tare tna­

sikut te poshtem e te mesem :1e sektorin e· Qinematit (Kukes). PermlJ.

Stud., nr. 2, Tirane.

rn- Pashko P. (1983) - Rreth klasifikimit dne terminologjise se njesive litostrati­

grafike. Bul. Shkenc. Gjeol., nr. 1, Tirane .

.:9- Pinari Sh. (1970) Stratigrafia e depo1.itirne\'e tri2sike ne pjesen perendi-

more te zones se Korabit. Tirane.

::o- Pulaj H. etj. (1985) - Ndertimi gjeologjik c1he mineralet e dobishme te ra­

jonit Guri Topit-Polis-Guri Muzhctq't. Tin:r;e.

10 F. Blacen

2l- Qiricl V. (1972) - Mbi kerkimin e bakrit te Hpit kolcedan ne zonen e Morinlt.

Kukes.

22- Shallo M. (1977) - l\Ibi marredhenlet e kontaktit midis shkembinjve ultraba­

zike te masivil te Kukesit dhe formimeve e£uzivo-sedimentare te lriast­

kut te poshtem e te mesem te rajonit Surroj. Permb. Stud., nr. 1,

Tirane.

23- Sballo M., Gjata Th., Vranaj ..\. (1980) - Perfytyrime me te reja mbl gjeolo­

gjine e Albanideve llndore nen shembullin e rajonit Martanesh-<;er­

menike-Klenje. Permbledhje Sludlmesh, nr. 2, Tirane.

24- Shallo M., Kotc Dh., Vranaj A.. Prcmti I. (1985) - Magmatlzmi ofiolitik i

RPS te Shqiperise Tirone.

25- Shima G. ctj. (1985) - Datimi i mosr.es dhe ndifrtimi litofacial i formacionil

vuUkanogjeno-sedimentar le zones tektonike te MirdiLes ne rajonin

Qerrel-Levrnshk. Bul. Shkenc. Gjeol., nr. 4. Tirane.

26- Celet P., Cadet J.P., Charvet J. and Ferriere J. (1976) - Volcano-sedimentary

and volcano-detritic phenomena of Mesozoic age in Dinaric and He­

lenic Ranges. (Structural history of the Mediterranean Basins). Symp.

Inter. Split. Techniq. Paris.

27- Karamata S. (1977) - Metallogeny oC ophiolite complexes in the N.E. Me­diterranean (Metallogeny and plate tectonics in Che Northeastern Me­

diterranean). Belgrade.

28- Jaokovic S. (19'7'7) - Major alpine ore deposits and melallogenic units in the

N,E. Mediterranean and concepts of plat&! tectonics. (Metallogeny and

plate tectonics in the N.�. Mediterranean). Belgrade.

20- Juteau Th. (1980) - Ophiolites of Turkey. Ophiolitl. Vol. 2.

:10- Kni11er A.L., Kltain E.V. (1980) - Structural position oC ophiolites of the

Caucasus. Ophiollti, nr. 2.

31- l\'Iitchell A., Garson M. (1981) - Mineral deposits and global tectonic settings.

London, New York, Toronto, Sydney, Sanfrancisco.

:32- Nicolas A. and Violette J.F. (1982) - Mantle Dow at 0ceanlc spreading centers:

Model derived from ophiolites: Tectonophysics. V. 81.

33- Parrot J.E. (1980) - The Baer-Bossi North Western ophiolitlc Area. Ophioliti,

Vol. 2.

34- Smewing J.P. (1980) - Regional setting and petrological characteristics of the

Oman. Ophiolites. Ophioliti. Vol. 2.

35- International Stratigraphic Guide. 1976.

Dorezuar ne redalcsi nii dhjetor 1987.

Summary

GEOLOGY OF THE EASTERN FLANl� OF MAGMATIC-SEDIMENTARY

COMPLEX OF SHEBEN.IKU

As a result of the accomplishment of the detalized plotting (scale 1 :10.000)

and prospecting works is further clarified geological-structural construction of the

eastern flank of magmatic-sedimentary complex o[ Shebeniku. The author has

made efforts on a classification ot lithostratigrapl}lc units based on the princips

·or the International Stratigraphic Code.

Mbi gjeologjine e krahul lindor 11 ����������

•

The serpentinite formation, the Lower-Middle (T 1 _2) Triassic effusive and

effusive-sedimentary formation take parl in geological construction o( the above

mentioned region. The plutonic ophiolitic group or the Shebeniku ultrabasic ma­

ssi! is distinguished here.

The author is o! the opinion that the serpentinite formation is not part of

lhe rocks of plutonic oPhiohlic group of Shebenik ultrobasic massi!. It exists

separately from the latter.

1t seems that the Tri::issic effusive and effusive-sedimentary rocks are set in

conCorm!ty on the sel1J)entinite formation. If this phenomenon will be fully veri­

fied, than the serpenlinile5 represents an early oc:eanic crust. Therefore, its age

can be dated only by means of the absolute age or roclcs.

The author is also of the opinion that the effusive formation is developed

with easterly dipping under the Triassic-Jurassic effusive-sedimentary formation.

BULETrNI I SHKENCA VE GJEOLOGJIKE 1990

EFEKTET E TEKTONIKES SHKl:PUTl:SE E ZHVENDOS�SE PER KERKIMIN E MINERALIZIMEVE SULFURE

NE RAJONIN RUBIK-VELE

Lirim Hoxl1a*

RaJoni Rubik-Vele karakterizohet nga nje shkalle e larte e zhvillimit te tektogjenezes jurasiko-kreooke. Aut.ori tektoniken shkeputesc zhvendosese e trajton si lcriter kerkimi per mlnera­lizimet sul.Cure duke dhene mendime edhe per drejtlmet e ker­kimit ti! tyre.

HYRJE

Prania e xeheroreve masive te Rubikut, ne formimet vullkanogjeno� -sedimentare te sektorit Rubik-Vele, me shtrirje rreth 11 km, ka hereqe gjithe ky sektor t'i nenshtrohet punimeve te kerkimit e ne pika teve9anta, kerkim-zbulimit, por qe nuk kane 9uar ne ndonje zbulim teri. Mungesa e rezultateve kerkon edhe nje spjegim me te argumentuarte ngjashmerise le ndertimit gjeologjik te objekteve te ve9anta meata te vendburimit te Rubikut. Duke qene se ky sektor ndo<lhei ne ku­firin e ballafaqimit te bashkesise se shkembinjve ofiolitike me formimetkarbonatike dhe flishoidale, nje rol te ve9ante ka luajtur tektonika shke­putese, sqarimi i se ciles eshte me interes te ve9ante, ne aspektin teorikdhe praktik.

Me gjithe vemendjen kushtuar marredhenieve te .formimeve vull­kanogjeno-sedimentare me shkembinjte rrethues, akoma mbeten te dis­kutueshme si tavani ashtu edhe dysl1emeja e ketyre formimeve, nese: ato jane pjese perberese e �riferise tc ofioliteve apo lidhen me for­mimet karbonatike triasiko-jurasike.

Per rajonin e Rubikut eshte shprehur mendimi se kreu i formi­meve vullkanogjeno-sedimentare e karbonatike triasiko-jurasike, mbulo­het nga radiolarite (J 2 .•) e ne vijim nga flishi i hershem i titonian­-berl'iasianit (JrCr1 ), ne te cilin pedshihen depozitimet flishoidale ar­gjilite copezore, alevrolite-silicore-mergelore, alevrolite-mergelore dhe konglomeratet trashamane ofi.olitike (Fierze-Fang), argumentimi moshor i te cilit eshte bere ne baze te Calpionellave te gjetura ne gelqeroret e ketyre depozitimeve (Shallo M. etj. 1981).

• Ndermarrja Gjeofizik,z ne Tirane.

Efektet e tektonikes shkeputese zhvendosese 25

Duke i pare ne teresi marredheniet e bashkesise te te gjithe shkembinjve te mesiperm arrihet ne perfundimin se formimet karbo­natike triasiko-jurasike perbejne bazamentin e gjithe shkembinjve te mbizhvendosur mbi formimet flishoidale te bemasian - valanzhinianit. Rastet e marredhenieve te drejtperdrejta te formimeve vul.lkanogjene­-sedimentare, te pakos argjilite me copa, apo te ultrabazikeve me ketoflishe duhen spjeguar. me mungesa te pjeseshme te formimeve karbo­natike ne keta sektore.

Pra bashkesia ofiolitike eshte mbizhvendosur mbi formimet kar­bonatike triasiko-jurasike me mbuloje pakon argjilite me copa (apo vull­kanogjene-sedimentare e pakon argjilite me copa) kur edhe vete shtroja e tyre karbonatike mbizhvendosej mbi formimet flishoidale periferike te kretakut te poshtem. Mungesa e depozitimeve me te· reja se te kretakut te poshtem mbi keto flishe, flet per mbulim te tyre nga karbonatiket, ofiolitet etj. Mbi zhvendosjet e bashkesise ofiolitike mbi pakon argji­lite me copa si dhe ne pjeset e brendshme (Hoxha L. etj. 1988) dhe e karbonatikeve triasiko-jurasike me mbuloje ofiolitike, vullkanogjeno-se­dimentare e sedimentare mbi fonnimet flishoidale periferike, jane le­vizje sinkrone dhe lidhen me tektogjenezen jurasiko-kretake.

PF:RFUNDIME

Rajoni i Rubik-Vele perfaqeson nje rajon me nje shkalle te larte zhvillimi te teiktogjenezes jurasiko-kretake e cila shprehet:

1. Mbi mbizhvendosjen e bashkesise se shkembinjve ofiolitike per­kundrejt palcos argjilite me copa pas formimit te saj (pas berriasian­-valabzhinianit).

2. Me mbizhvendosje te formimeve karbonatike triasiko-jurasike,ofiolitike, vullkanogjeno-sedimentare, pakos argjile me copa, ku shke­mbinjte karbonatike perbejne bazamentin e gjithe shkembinjve te mbi­zhvendosur, mbi formimet flishoidale te berriasian - valanzhinianit.

3. Si efekt i veprimtarise tektonike te ultrabazikeve mbi formimetvullkanogjeno-sedimentare te Rubikut, sektori i zbuluar perfaqeson pjes! te ngritur, gje qe dikton nevojen e kerkimit te pjeses ne vend.

Si rezultat i mbizhvendosjes se ultrabazikeve mbi pakon argjilite me copa lind nevoja e kerkimit te mineralizimeve sulfurore, te mundshme si� tregojne dhe punimet gjeologo-gjeofizike.

LIT E R ATU R A

1. Harta Gjeologjike e RPSSH ne shkalle l :200 000. Tirane, 1983.

2. Bezba.ni v., Cakalli P. eu. - (1986) - Disa kritere te kerkimit te minerali­

zimeve sulfure te bakrit ne serine efuzivo-sedirnentare te rajoniot Po­

rave-Qafe Kingjel. Bul. Shk. Gjeol. nr. 4. Tirane.

3. Delaj E. (1985) - Rreth gjeologjise dhe mineralizimeve sulfure te rajonit ba­

kermbajtes Palaj-Karme.

Bul. Shk. Gjeol. nr. 3. Tirane.

4. Hoxba L. (1981) - Rregullsite e perqendrimit te mineralizimeve sulfure ne

shkembinjte vullkanogjene te krahines se Mirdites dhe perspektiva e

metejshme e kerkimit. Disertacion - Rubik.

26 L. Hoxha

.

5- Hoxl1a L., Lulo I'., Za!,e J.\'I., Gje!,i K. (1983) - Tipare te gjeologjise e meta-logjcn1se le pjeseve periferike Le zones Mirdita. Bui. Shk. Gjeol. Nr. 4.

6- Hoxha L. (198'8) - Marred<heniel e komplekseve ofiolitike me shkembinjti;:rrethues dhe rrjedhime gjeologjike e metalogjenikc me karnkter kra­hinor. Tirane.

7- Hoxha L., Berxhiku P., Daci A. (1988) - Efektel e lcktonikes shkeputesembulesore per kerltimin e mir.eralizimeve sulfure n� rajonin Kurb­nesh, Tarazh-Perlat. Bui. Shk. Gjeol. Nr. 3.

8- lmami S., Kasa.pi S. (1989) - Raport i punimeve per zonen Qiif Kingjel-Vele­-Munaze. Tirane.

9- I�odra A., Goci L. (1978) - Problematika e nderlimit strukturc1r te zones se

Mirdites dhe marredhenieL e saj me zonat fqinje. Permh Stud. nr. 4.

10- Kodra /\., Gjata K. (1982) - Ofiolilct ne kuadrin e zhvillimit i;jMtektonik te

Albanideve te Brendshmc. Bul. Shk. Gjeol. Nr. 2.

11- Kodra A. (1987) - Skema e zhvillimii paleogjeografik c gjeoteldt'r>;� te Alba­nideve te Brendshme gjate lriasikui. Bul. Shk. Cjeol. Nr. �

12- Spaho l.\l., Zbupa. R., Jonuzi S. (1986) - Raport mbi rer.ultatet l punimevete ki.!rkim-zbulimit dhe llogar:tja e rezervavc. Rubik.

13- Shallo 1\1., Gja.ta Th., Vranaj A., Gje�i K. (1!181) - Rrelh gjeologj1s� se ra­jonit te Rubikut. Bui. Shk. Gjeol. Nr. l, Tirane.

14- Shallo M., Kotc Dh., Vranaj A., Pl'cmti I. (1986) - Vec;on petrokimike levuHlrnniLeve te ofioliLeve te Albanideve. Bui. Shk. Gjeol. Nr. 3.

15- Turku I. (1981) - Petrologjia e vullkaniteve mesozoike ti! zonave Krasta-Cukale Mit·dites dhe mineralmbajtja e tyre Disertacion. Tirane.

Dorezuar ne rl'daksi rii.i mar.� 1988.

�ummary

THE EFFECTS OF OPHIOLITIC COMPLEXES THRUSTING IN RUBIK-VELf REGION

'!'his paper treats 1·elaiionship problema,tic of ophiolltic complexes witn sur.·oun­dmg rocks at the Mirdita's per!pherial parts outcoming in conclusions for possibillt/ Oi conUnuing Rubiku volcano-sedimentar)· formations under ophiolilic thrusling plane.

Reling in perennial workers and obseL-vations regions geological construction is represented from:

l. Triaslc - jurasic limestones (TrJ1).2. nubik's voliano-sedimenLary formations (JJ), 3. Munaz - Vele volcanic, volcano-sedimentary and intru1.ive rormaHons CJ4-. Argilitic detritus member (paclc) - (Cr1 be-val).5. Krasta's Zone flyshoidale fot·mations (Cr1 be-val).Upper parts of the Rubtku volcaJ10-sedimenla1·y formations is made up from

radiolaritic cherts, argilit.ic-cilicious, and marles in wich are found Calplonellidae. Above them normaly continue argilitic detritus member (pack). Epholdlng In these

facts Rubik's volcano-sedimentary formations are considered as upper jurasic (J3), while argiUtic detritus member above them, as beniasian - v:ilanzhlnlan age. (Cr1 be-val).

Elektcl c tektonikes shkcputcsc zhvcndosese .. -�,

It Is necessary to underline here that argilitic detritus member (pack) very

clea1Jy developed aL Rubik, is nbsent above Vela - Munaz volcano-sedimentary for­

mal.ions. On the other hand, Vela's volcano-sedimentary CormaUons l,n which is ab­

seni sulphide horizon are linked with intrusive rock mainly ultrobozics that

constitute their base, while at Rubiku they wedges in volcano-sedimentary as well

as in argilitic - detrilus member, therefore ullrabazics are later In time and tecto­

nic:llly set.

K1·asta's Zone ftyshoidal formations are represented from marls, limestones,

sandstones etc. in which are found Calpionellidae belonging to upper Berriasian -

lower Valanzhlnian age. (Cr1 be-val.).

From tectonic point ol view are distinguished clearly these overthrustings:

1 Triassic-jurasic limestone formations ovet·tht·ust, with volcano-sedimentary

cove;:- and ophiolitic complexes above, over the Krasta's Zone flysholdal formations

2 Ophlolitic Complexes overthrust, mainly with ultrabasic basament, O\"er

the dt>tritus argillitlc member. Horizontal dislocations amplitude !orme than 2-5 km

Both overthrusts are relotivly the same In age, after Valanghlnian. Conclusion

for existence of overLhl'Usting tectonic's are important for possibility or developing

and prospecting Rub:ku'i. volcano-sedimentary (and probable mineralization) with

carbonatic basament under aphiolltic thrusting plane.

As effects or ullraba1.lc overthrusting above volcano-sedimentary formations had

happened the qualitative changes that diclacc prospecting in situ oC the Rublku

deposit.

Nr. 1 BULETINI l SHKENCA VE GJEOLOGJIKE L990

MlNERALET E DOBJSHME

TE DHENA TE REJA MBI NDERTIMIN GJEOLOGO·

-STRUKTUROR DHE MINERALMBAJTJA E PJESES

OENDRORE TE MASIVIT DUNITIK TE MARTANESHIT

Bashkim Lleshi•

Paraqiten te dhena te reja mbl ndertlmin gjeologo-strukturor dhe mineralmbajtjen e pjeses qendrore te maslvit dunitik te Martaneshit, sipas te dhenave le marra nga punlmet e rilevimit gjeologjik 1 :10 000 dhe nga punimet e kerkim-zbullmit t.e vite­ve le (undit. Jepen e<:lhe drejtlmet e lci:irkimit te metejshem per mineralet e kromit, te sulfureve dhe platlnoideve.

HYRJE

Ne vitet 1985-1988 ne masivin dunitik te Martaneshit kane vazh­duar punimet e kerkim-rilevimit kompleks gjeologo-gjeokimik ne shka­lle l :10 000 kryesisht per mineralizimin sulfur, platinoidet dhe mineralet e tjera te dobishme, te shoqeruara edhe me punime shlihore e me pu­nime te tjera te kerkim-zbulimit si kanale, puse, galeri dlle shpime ne vendburimin. Krasta e Re. Si rezultat i ketyre punimeve j.ane marre te dhena te reja mbi ndertimin gjeologo-strukturor dhe mbi perspektiven mineralmbajtese te kesaj zone, te cilat paraqiten ne kete artikull.

ND�RTIMI GJEOLOGJIK I RAJONIT TE MARTANESHIT

Masivi dunitik i Mananeshit perben pjesen jugperendimore te ma­sivit ullrabazik te Bulqizes. Nga ana stratigrafike, shkembinjte me te

vjeter qe takohen ne periferine jugperendimore te masivit ultrabazik te Bulqizes jane gelqeroret shtresore e masive te Triasikut te siperm-ju­rasikut te poshtem te facies neritike. Shkembinjte e tjere, ata te Liasit te siperm (gelqerore nodulare te fades loariane), te lias-dogerit (gelqerore pllakore me protoglobigerina) <lhe te doger-malmit (radiolaritet e kuq) perfaqesojne nje !acie pellagjike te skuqur me trashesi mjaft te kon­dcnsuar (M. Shallo etj. 1980).

Ne periferine juglindore dhe me pak ate jugperendimore te masivit ultrabazik te Bulqizes, kemi le perhapura depozitimet e Jurasikut te po­shtem - Kretakul te siperm, te cilat. vendosen mbi serine karbonatike triasiko-jurasike dhe ne disa raste mbi vete shkembinjte magmatike, si

* Ndermarja gjeologjilce ne Tiranl!.

42 B. Lleshi

sulfure e kromite, ne dunitet dhe piroksenitet per te gjetur zonat me perqendrime me te 1arta te platinoideve.

6. Krahas vazhdimit te punimeve te kerkim-zbulimit per nikelinsulfur, te shoqeruar me platinoide ne zonen Kra:ste e Re - Koxheraj -- Guri i Mekes - Kaptine, rendesi e vei;ante i duhet kushtuar ker­kim-zbulimit te mineralit te kromit ne te dy brezat, si ne ate verior, ashtu dhe ne ate jugor, duke intensifikuar punimet e kerkimit, sido­mos ne shfaqjet e mineralizuara te brezit jugor, duke kryer dhe shpime strukturalo-kerkuese per lidhjen e ketyre dy brezave si dhe per kerki­min me ne thellesi te pjeses se siperme te prerjes tektonite te harcbur­giteve me breznime te vogla dunitesh, ku mund te vendoset minerali­zimi kromitik i njohur i niveleve te Batres, Theknes etj.

LITERATU RA

l. Alabaku J., Stambuli Th. 1978 - Relacion mbi punimet e kryera per kerki­

min e sulfideve te Nikelit e mineraleve shoqeronjes me te ne vend­

burimin kromifer te Krastes gjate periudhes 1969-1973.

2. Balla A. 1986 - Raport mbi punimet e kerkim-zbulimit per nikel-sulfur ne

vendburimin e Qaf Dardhes.

3. Canko S. 1962 - Raporti gjeologjik i punimeve gjeologo-zbuluese te kryera

gjate viteve 1958-1962 ne vendburimin kromifer Kraste dhe Lugu i

Thelle.

4. Dede S. 1957 - Ndertimi gjeologjik dhe mineralet e dobishme te pjeses qen­

drore dhe jugore te masivit ultrabazik te Bulqizes vol. I.

5. Dobi A. etj. 1980 - Raport mbi studimin tematiko-pergjithesues dhe kerkues

kompleks gjeologo-gjeofizik per prognozen e krommbajtjes te masi­

vit ultrabazik te Bulqize;; per vitet 1978-1980.

6. Dobi A. 1981 - Petrologjia e masivit ultrabazik te Bulqizes dhe vleresimi i

krommbajtjes. Disertacion.

7. Grillo v., Bali P. 1975 - Raport mbi rezultatet e punimeve tematike per ker­

kimin e platinit ne shkembinjte rrenjesore per periudhen 1972-1973.

8. Grillo V. 1981 - Raport mbi punimet e kerkim - zbulimit per platin dhe

nikel e baker ne vendburimin Qaf Dardhe.

9. Ikonomi Dh., Dobi A. 1969 - Raport i punimeve te rilevimit gjeologjik ne

shkalle 1 :10000 i zonave Shemri Petin, Ceruje, Balgjaj, Kacni ne vitet

1965-1966, 1967.

10. Karkanaqe Xh., Bakalli F. 1971 - Studim lidhur me perspektiven dhe orien·

timet kryesore per kerkimin e platinit si dhe disa mendime per

kromin dhe bakrin.

11. Lleshi B. 1983 - Ndertimi gjeologjik dhe perspektiva mineralmbajtese e ma­

sivit ultrabazik te Lures. Disertacion.

12. Lleshi B. 1989 - Projekte te punimeve te kerkim-rilevimit, kerkim-vleresimit

dhe te kerkim-zbulimit te mineraleve sulfure te nikel-bakrit dhe mi­

neraleve te tjera shoqerues (grupit te platinit, arit etj.} si dhe per

mineralizimin e kromit ne vendburimin e Krastes dhe ne zonen

Kraste-Kaptine per vHet 1985-1989.

13. Lleshi B. 1988 - Ndertimi gjeologjik dhe perspektiva per minerale te dobl­

shme ne masivin dunitik te Martaneshit. Kumtese.

Te dhena te reja gjeologo-strukturore dhe mineralmbajtja 43

14. S'inoimeri z., Buda V. ctj. 1981 - Studim per lcerkimin e metaleve te �muesh­

me per vitet 1978-1980.

15. Stennasi Sh., Beshku H. 1980 - Raporti gjeologjik i punimeve te kryera ne

vendburimin e Krastes, gjate viteve 1976 - 1979.

16. Stermasi Sh., Alabaku J. 1988 - Ndertimi gjeologo-strukturor dhe perspektiva

krommbajtese e zones Kraste-Lugu i Thelle. Permbledhje Studimesh

Nr. 2.

17. Shallo M., Gjata Th., Vranaj A. 1980 - Perfytyl'ime te reja mbi gjeologjine e

Albanideve Lindore ne shembullin e rajonit Martanesh <;ermenike

Klenje. Permbledhje Studimesh nr. 2.

18. Turku A. 1980 - Raport mbi rezultatet e punimeve tc kerkim-rilevimit ne

shkalle 1 :JO 000 ne pjesen veriperendimore te masivit ultrabazik te

Bulqizes (rajoni Kurdari Shahinaj) ne vitet 1976-1979.

19. M.D. Prendergast: Crom1um deposits of zimbawe. Nr. 2. Janar 1984.

20. L.J. Hulbert, G. Von Grunenewaldt - Nickel, copper, and platinium mine­

ralizalion in the Lower zone o! the Bushveld complex, south of

potgletersrus. Economic Geology vol. 77 Viti 1982. i. 1296-1306.

21. S.B. Gain, A.B. Mostert - '!'he geological setting of the platinoid and base

metal sulfide mineralization in the platreef of the Bushveld complex

in Drenthe north o( the potgiterst·us. Economic geology vol. 77, V. 1982,

f. 1395-1404.

22. A. Ferrario G. Garuti e G.P. Sighinolfi - Platinium and Pelladium in the

lvrea - verbano Basic Complex, Western Alps Italy.

Economic Geology vol. 77, v. 1982 t. 1548-1!>55.

Dorezuar ne redaksi me ma; 1989.

Summa,ry

NEW DATA ON THE STRUCTURE AND MINERAL-BEARING OF THE CENTRAL

PART OF THE MARTANESHI DUNITIC MASSIF.

Based on the plotting scale l :10 000 carried out during 1986-1988 years are given

new data on the structure of the central part of the Martaneshi dunitic massif.

The perspective for chromitites, sulphides and platinoides of the Kraste-Koxheraj

sector in general and of the Krasta e Re in part'.cular, ii; treated here. Of the

most interest arc the mineralizations of sulphides and platinoides linked with tile

sulphides with chromitic mineralization and in <lunites and pyroxenites giving the

main directions or the prospecting in the future.

Nr. l BULETINI I SHKENCAVE GJEOLOGJIKE 1990

DISA VECORI TE ND£RTIMIT GJEOLOGO· -STRUKTUROR DHE MINERALIZIMIT SULFUROR

TE RAJONIT SPAS-SHIKAJ

- Hamit Byty�i•, Sinan Zhupi••

Pal·aqiten te dhena mbi ndertimin gjeologjik, vet;orite struk­

turore e tektonike, mbi perhapjen e mineralizimilt te bakrit dhe

perspektiven e kerkimit ne rajonin Spas-Shikaj.

HYRJE

Rajoni Spas-Shikaj, persa i perket ndertimit gjeologo-strukturor dhe mineralizimit te bakrit, eshte i ngjashem me vendburimet e njohura te Spac;;it, Tuc;;it etj., te lokalizuara ne shkembinjte vullkanogjene te Mir­dites qendrore.

Ne kete rajon jane kryer disa shpime e punime minerare si ne zonen e Spasit ashtu dhe ne zonen e Shikajve, rezultatet e te cilave tregojne se mineralizimi i bakrit sulfuror ne kete rajon duhet. kerkuar me tej.

Ndertinii gjeologjik i rajonit Spas-Shikaj

Ne ndertimin gjeologjik te ketij rajoni marrin pjese depozitimet e neogjen-kuaternarit, formacioni vullkanogjen xeherormbajtes qe perfa­qesohet nga pakoja e poshtme e llavave jastekore bazaltike, shkembinjte intruzive-subvullkanike te kompleksit gabro-plagiogranitik dhe seria dajkore. Pakoja e poshtme e llavave bazaltike perfaqesohet nga nenpakua di-abazike dhe spilitike.

1 - Nenpakua diabazike e perfaqesuar nga diabazet dhe porfiritet diabazike ne pjesen me te poshtme te formimeve vullkanogjene, perha­pet ne pjesen me te madhe te siperfaqes se rajonit: ne dy faqet e Ko­drave te Spasit, ne dy anet e perrenjve te Seniqes e Frases, ne Kodren e Deges ne dy anet e Perroit te Deges (!ig. 1).

- Diabazet - Zene pjesen e poshtme te nenpakos diabazike; per­hapen ne shtratin e perrenjve te Frases, te Serriqes dhe ne anen e d.1athte te Perroit tc Deges.

- Porf iritet diabazilce zene pjesen e mcsmc e te siperme ie nen­pak.os cliabazike. Dalloh�n nga di.abaz-ei nga prania e f.enokristaleve re

• Filiali i Kromit ne Burrel.•• N. Gjeologjike ne Kulces.

.52 H. Byty,i, S. Zhupi

duke u shoqeruar me nje numer te madh dajkash plan-par:.l�e. c - Shkembinjte e nenpakos spilitike te perfaqesua, nga spilite

masive, llava jastekore e llava brek�ie, brenda te cilave ver ::hen thjerza tufash e shkembinjsh argjilo-tufitike me mikroshtresa a.;-gjilo-silicore radiolaritike e me material tufitik klorito-xhamor.

2 - Rajoni i studiuar perbehet nga karakteristika gjeologjike struk­turore e metalogjenike te njejta me ato te shkembinjve vullkanogjene .te Mirdites Qendrore dhe kryesisht me ato te perhapjes se shkembiajve bazaltike te saj.

3 - Ne rajoni.J?. e Spas...Shikajve verehet nje lidhje e pakos vullka­nogjene xeherormbajtese, me formacionet xeherore sulfure.

Zona te v�anta te mineralizuara flasin per natyre te kombinuar te formimit te xeheroreve te bakrit.

· 4 - Formacionet e ndryshme xeherore ne shfaqjet e mineralizuarate Kodres se Spasit, perroit te Deges, perroit Frases, Shikajve jane te lidhura me stadet e ndryshme te zhvillimit te kompleksit vullkanogjen, qe mbaron me kompleksin gabro-plagjiogranitik te rajonit te Shemrise.

5 - Mbeshtetur ne ngjaj:shmetine e. ndertimit gjeologo-strukturor dhe te mineralizimit sulfuror me vendburimet e njohura te Mirdites Qendrore (Tu�. Spa�. L. Roshi etj.), del i nevojshem kerkimi i minerali­zimit te bakrit: se pari, ne shfaqjet xeherore te lokalizuara ne nenpa­kon spilitike te pakos se poshtme bazaltike me ne thellesi e shtrirje

dhe se dyti, ne shfaqjet xeherore te shoqeruara me dajkat paralele, te lokalizuara ne serine diabazike si dhe ne ate afer kontaktit te shke­rnbinjve vullfkanogjene me ata te kompleksit gabro-plagjiogranitik.

LITERATURA

1. Bezhani v. etJ. 1981 - Studim pergjithesues-t.ematik i vuUkaniteve te Mirdites

Qendrore dhe perspektiva mineralmbajteN e tyre ne rrethet e Mir­

dites, Kukesit, Pukes.

2. Bezhani V., Cakalll P., Turku I. 1982 - Mekanizmi, rruget e formLmit dhe pre­

jardhja e mineralizimeve sulfurore ne shkembinjte vullkanogjene te

Mirdites Qendrore, Bul. i Shk. Gjeol., nr. 3.

3. Kamberaj R., Deda T. 198'7 - Pozicioni hapsinor dhe gjenetik i mineralizimeve

sulfurore ne rajonin Mushte-Qafe Kali. Bul. Shk. Gjeol., nr. 2.

4. Hoxba L. 1988 - Marredheniet hapsinore-kohore te mineralizimeve sulfure me

shkembinjte rrethues dhe- perfundime mbi zonalitetin e tyre ne rajonin

e Spacit. Bul. Shk. Gjeol., nr. 1.

�. Sballo M. 1981 - Petrologjia e shkembinJve magmatike te Mirdites Qendrore

dhe mineralizimit sulfur lidhur me te. Disertacion.

'6. Qendro v., etJ. 19'79 - Ra.port i punimeve komplekse te kryera ne rajonin

Spas-Shemri gjate viteve 1977-19-78.

1. Bytyci H. 1981 - Projekf i punimeve te kerkim-llbulimit per bakermbajtjen

me shfaqjet e mineralizuara ne zonen e Shemrise dhe Spasit. 8. Bytycl H., Zhupl s., Qendro V. etj. 198il - Projekt mbi punimet e kerkim-zbu­

limit U! mineralit te bakrit ne zonen e Shemrise . .9. Bytni B., Qendro v. etJ. 198'7 - Projekt i punimeve te kerkim-zbulimit per

mineralin e bakrit per zonen e Shemrise.

Disa vcc;ori te ndertimil le rajonil Spas-Shikaj 53 ---

UJ. Zhupi S. et.j. 1988 - Projekt mbi punimet e kerl<im-zbulimit te mineralit t�

bakrit ne zonen e Shikajve.

Dorezuar ne redo.Jc.si ne shkurt 1989.

Summary

GEOLOGICAL - STRUCTURAL FEATURES AND SULPHIDE

Mli\'ERALTZATIOIN OF THE SPAS-SHlKAJ REGION.

This region 1i<:s in Lhe southern part of the Shemri-Helshan mineral-bearing

structure.

The magmatic sequence, from bottom to top, is as follows:

1. Gabbro - pl!lgiogranite complex consisting or the gabbros o[ the Kaptena

gabbroic massif and the quarts-diorites and plagiogranites o( the Sheml·i plagio­

g1·anitic one.

2. Sheeted dykP complex composed o! the microd!abas\!S, quartzkeratophyres,

microdiori tes etc.

3. Lower pack of the basaltic pillow lavas consisting of:

a- diabasic subpack composed of the diabases and porphyr-diabases.

b- spilitic subpack gradually set on the dinbasic subpack.

Structurally, the region represents the synclinal southern part of the first

order of the Hel:.han - Shemri region complicated by the other second order

synclinal and anticlinal stl'UCtul'es.

Based on the geologic structure or the region, spatial position of lhe sulphide

mineralization, mineral co-associations of the mineralized occurences, we can

distinguish:

1. Basaltic ore-bearing formation of the microgranular basaltic pillow lavas.

2. Besaltic ore-bearing !ormation of the diabasic subpack associated with the

parallel dykes of the more deeper sequences.

3. Ore - bearing formation localized in the lowe1·most part o! the basaltic

subpack close to the contact with ihe rocks of lhc gabbro - plagiogranmc com­

plex with the simple mineral composition.

Nr l BULETINT I SHKENCA VE G.fEOLOGJIKE 1990 -==-====-- - -- --- ---

NJE TIP I RI XEHERORI HEKUR-NIKELI NE ZONEN

HOTOLISHT -BUZGAR�

Feti Arkaxhiu"', Vangjel Kici•

Ne artikull persh.k.L'Uhet gjeologjla dhe karaltteristikat e nje

tipi te ri xeherori hekur-nikeli sedimentar ne depozitimet e neo­

gjenit. Jepct mendimi per perspektiven e horizonlit le minerali­

zuer ne zonen Hotolisht-Buzgare (Librazhd).

HYRJ E

Ne kuadtin e kryerjes se temes studimore .. Sqarimi i metejshem i pozicionit stratigL·afik qe zene trupat boksitik ne zonen Dardhe-Librazhd» u gjet nje shfaqje e re e xeheroriL te hekur-nikelit ne afersi te fshatit Vul�an, ne juglindje te Hotolishlit prane Librazhdit (Arkaxhiu F., Ki­el V. 1989). Ne shkrimin e ketij artikulli u bazuam kryesisht ne rezul­tatet e disa punimeve siperfaqesore, t.e marshutave kerkimore dhe stu­dimeve te kryera gjaLe muajve qershor - gusht 1989, si edhe ne stu­dimet gjeologjike te kryera me pare ne kete zone.

GJEOLOGJIA E ZONES HOTOLISHT-BUZGARB

Zona e studjuar ndodhet ne anen lindore te lumit Shkumbin (fig. l}. Pel' gjeologjin c kesaj zone kane shkruar shume autore (Arkaxhiu F. 1986, 1987; Arkaxhiu F., Kid V. 1989; Bushi E. 1975, Harta Gjeol. e RPSSH ne shkalle 1:200 000 viti 1983; Pashko P. 1975, etj.), ndersa per shfa­qjen e xeherorit te hekur-nikelit shkruhet per here te pare nga autore1-c ketij artikulli.

Ne ndertimin gjeologjik Le zones marrin pjese shkembinjte magma-tike dhe ata sedimenture.

Shkembinjte magmatilce - Perhapen gjeresisht ne pjesen lindore e verilindore te zones dhe ne formen e nje daljeje erozionale shfaqen nder­mjet depozitimeve eocenike, ne shtratin e perroit te Qukut (Cig. 1,2). Ate perbehen kryesisht. nga peridotitet dhe peridotitet e serpentinizuar ne shkalle te ndryshme .

.. J .S.P. te Gjeolog;ise ne Tirane

Nje tip i ri xeherori hekur-nikeli

\

• kuye ,, 1.0 {5 2:;

o.o 1.2 {.5

5 f!i 2,

2'

20

,;

- --,..,,._ ____ .,._,.

.=--e ""

61

---

c,..;;-0, ,j %

f\h 1·-}

Fig. 4 - Kolona e trupit xeheror te hekur-nikelit nc Vuli;an me permbajtjen e komponenteve ne 0/o.

- The column of the iron - nickel ore body in Vul<;an with the contentsof components in o!U·

het kryesisht nga getiti. Masa xeherore perbehet kryesisht nga getiti dhe hematiti, i dores se dyte paraqit,et kromiti.

Ne pj,esen e tavanit dhe te dyshemese xeheroret paraqiten me tek­sture brek<;iore, te <;imentuar nga masa pelitike, e perbe1·e nga minerale hidrokside te hekurit dhe shterpe.

Xeherori i hekur-nikelit rezulton me gjeneze sedimentare. Ai eshte formuar si rezultat i shplarjes se prodhimeve te kores se tjeterimit te xeheroreve hekur-nikelor te vendburimeve me ne lindje, transportimit dhe sedimentimit ne pellgun ujor. Proceset e shplarjes dhe te sedimen­timit jane zhvilluar nga fillimi i tortonianit, sepse te dhenat e deritanish­me tregojne se dyshemeja e trupit xeheror hekur-nikelor perfaqesohet nga depozitimet e tortonianit. Ky tip xeherori paraqitet me perspekti­ve per kerkimin e tij ne krahun lindor te sinklinalit te lumit Shkumbin, ne pj-esen e poshtme te depozitimeve te neogjenit (tortonianit). pra ni; pjesen e poshtme te ,,serise se te Librazhdit.

LITE R /\TU R .\

1- Arkaxhiu F. (1986) - Kushtet e formimit te xeheroreve te Fe-Ni te rajonitLibrazhd-Pogradec dhe perspektiva e kerkimit te tyre. Disertacion. Ti­rane.

2- Arkaxhiu F. (198'1) - Evolucioni paleogjeografik dhe kushte e formimit ti!prodhimeve te tjeterimit (lateritik) ne rajonin Librazhd-Pogradec. Bul. Shk. Gjeol. Nr. l, Tirane.

62 F. Arkaxhiu, V. Kici

3- Arkaxhiu F., Kici V. (1989 - Projekt. mbi punimet gjeologo-rilevuese e ker­

kuese ne objektin e hekur-nikell t Vul!,an. Tirane.

4- Bu1,hi E., Arkaxhiu F. (1971) - Te dhena mbi ndertimin gjcologo-strukturor lezones Bushtrice-Prrenjas c Berzeshte. Permbledhje Studimesh, Nr. 4, Tirane.

5- Bushi E. (1975) - Mbi serine e kuqerremte te Llbrazhdit. Permbledhje Studi­mesh, Nr. 1, Tirane.

6- {:iii P., Bra!,e A. etj. (1085) - Studim komplcks gjeologo-rilevues per progno­

zen krommbajtese te masivlt ultrabazik te Shebenikut. Tirane. 7- Dede S. (197:l) - Suita e kuqerremte e Librazhdit eshte neogjeruk<? (helveciane)

dhe jo jurasiko-krelake. Permb. Stud. nr. 3, Tirane.

8- (1983) - Harta Gjeologjike e RPSSH ne shkalle 1 :200 000 dhe teksti sqaruesi saj. Tirane.

10- Pashko P. (1975) - Suita e kuqerremte c Librazhdit dhe problemi i moshl!s sesaj. Permb. Stud., nr. 1, Ti rune.

11- Sombaty L. (19G,8) - Zaklu\;'1tjelnij dakllad i razvjedo�nih Provjedjenih. 1956-

-1057 g. A'LFEMl I. Cast C.B.V. Praga, Tirane.12- Shchu V. (1973) - Mbi problemin c serlse se kuqerremtli te Librazhdit dhe te.

formimeve jurasiko-kretake ne zoncn Mirdita. Permb. Stud., nr. 2, Ti­rane.

l3- Shkupi D., Dhlma K. (1!182) - Te dhena te reja per gjeologjine e r-ajonit Plshkash-Hotolisht. Bui. Shk. Gjeol., nr. 1. Tirane.

14- Bolli H.M. (1966) - Zonation o! Cretaceous to Pliocene marine sediments ba­sed on planktonic-foraminifera. Boletin Inform. Asoc. Venezolana de Geologla. Min. y Petroleo. 9.

15- Postuma J. (1971) - Manual 0£ Planktonic Foraminifera. Elsevier PublishingCo. Amsterdam.

16- Grup autoresh (1955) - Materiali po bio!>lratigrafii zapadnih oblastej ul<rains­koj SSR. Moskva.

Dori:izuar ne redaksi nc shtator 1989.

Summary

NEW IRON - NICKEL ORE TYPE IN 'l'HE HOTOLlSHT-BUZGAZ£

This paper gives the data on the new sedimentary iron - nicl,el ore type recorded recently near lhe Vulc;.an village, east of Hotolisht (Librozhdi dlstt·ic1). The ore slt'atum occurs in the lower part of the Tortonian reddish molasse deposits which are transgressively set on the Middle Eocene molasse deposits and on the ultrabasics. The Middle Eocene deposits are transgrcssively set in the ultrabasic rocks of the Shebenilm massif in the east..

The slratigmphy and the geologic structure is freated here. The Tertiary terrigene deposits build up the eastern flanlt of the Shkumbini syncline. The Paleo­gene deposits (see sections: Kokreve, Vulc;.an, Dardhe e Xhyre, !ig.s 1,2,3) consist of mola.,ses. Some sandstone strata are rich in Nummulites, corals etc. anci are

Nje tip i ri xeherori helwr-nikeli 63 -------

intercalated with the argillic ones, which are rich mainly in planktonic forams.

The detet•mined Nummulites such as Nummulites laevigatus (Brug). N. Strlatus

(Brug) etc. speak for the Middle Eocene age.

The determined planktonic foraminifer such as Globorotalia cerroazulen6is (Cole)

gives evidence for the upper part of the Globigerapsis semiinvoluta zone and Glo­

borotalia cerroazulensis zon� or the Upper Eocene (Bolli, H.M., 1966). Therefore,

the age of two above mentioned planktonic zones isn'l supported by Nummulite£.

In fig. 4 are given the components contents. The authors are of the opinion

that this ore has been formed by the laterite weathering in the east.

Nr. l BULETJNT [ SHKENCAVE GJEOLOGJrKE

BAUXITE DEPOSITS OF HUNGARY

A CONCISE OVERVIEW.

by Dr. Andre Dudicb

Unesco

Earth Sciences Division, l rue Miollis '75015 Paris,

France.

1090

rn post-World War I Hungary, the first bauxite deposit was disco­vered in 1922. Bauxite mining was started in 1926.

The deposits are of the «karstic... type. They fill karstic/tectonic depressions of carbonate rocks (dolomites and limestones), and they are overlain by sediments of a (usually considerably younger) transgressive cycle. With one exception they occur in the Hungarian Central Range. (Figs. 1 and 2).

Stratigraphically, there are five groups (Figs 3 and 4). (1) Between Upper Triassic (Norian-Raethian), eventually Liassic

(Hettangian) and Lower Cretaceous (Albian); Alaszfalu, Tes, Balzlop, Dudar, Cseteny.

(2) Between Upper Triassic (�orian-Raethian) and Upper Cretaceous(Senonian): Halimba, Sumeg, Csehbanya, Iharkut, Ugod.

(3) Between Middle and Upper Triassic (Ladinian-Raethian) andMiddle to Upper Eocene (Lutetian-Priabonian): Nyirad-Nagytarkany, Darvasto, Fenyofo, Iszkaszentgyorgy, Gant, Nagyegyhaza-Csordakut­Many, Nezsa.

(4) Between Upper Jurassic (Kimrneddgian-Lower Tithonian) andLower Cretaceous (Upper Barremian): N agyharsany in the Villany Mo­untains.

(5) Between Upper Cretaceous (Senonian) and Middle Eocene (Lu­tetian) Silmeg, Csabrendek.

Groups (2) and (3) are the most important from the economical point of view.

Deposits covered by Oligocene, Miocene and or Pliocene sediments

• This paper has been presented and delivered by the author in NationalScientific Conference in Tirana, November 11. 1989, Section of OreDeposit Geology.

5 - Buletini i Shkencave Gjeologjike Nr. l

66 Dr. E. Dudich

usually bear obvious signs of reworking and are of low (mostly non­industrial) grade. Reworking has been established for several earlier sedimentation gaps as welJ.

C rt! 1-oce ou:J oou.<Jle s

) -·.·:::.J lypet /Jclodinor,c DC"..,,,cs

LJlrpel livslrca1p11·u: ht:1.J�1lec

I �- I op1,:01,1es (bloc:kl c,,u.orlj Creloc:,:ac,, rt7K/>

� .. £p,SltH''t7F.. l'f:rlrory Co&·,,;e

"

___ ::,., __

I I

!

Fig. l - Cretaceous bauxites of the Northern and Southern continental mar·gins ot I.he oceanic Tethys (map from LAUBSCHER BERNOULLI, 1977, modified· location of main l>auxififcrous areas from BARDOSSY, 1982. rig. 1). ltalo-Dinarlc bauxites (type I):

(1) Central-SQuthern Apennines (Abruzzi and Campania). (2) Apulia, (:3) !stria,(4) Slovenia, (5) Dalma1ia, (6) Crne Gora (M:mtenegro), (7) Grebnika Planina, (8) Al­bania, (!!) Gavrovo. Australpine bauxites type 2); (10) Eastern Alps (NCA), (11)Mojtin (CSSR), (12) Drienovce (CSSR), (13) Transdanubian Central Range (TCR)European bauxites (type 3): (14) Catalusma. (15) Spanish Pyrenes, (10) Ai·iege, (17)Languedoc, (18) Provence, 19), Nuna (Sardinia}, (20) Villany (Hungary), (21) RahovMa:;siv (USSR), (22) Padurea Craiuliu (Rumanla) (2:�) Souihern Transylvu.nia (Ru­mania).

Aften d'Argenlo B. and Mindszenly A., 1987) ··.r;J

- ' - Boksitel Kretake ti! skajeve kontinenlal vcriorc c jugore te Tetisit oqeanik(harta nga Laubscher e Bernoulli, 1077, c modifikuar; rajonet, kryesorc bolti;iti·fere nga llardossy, 1982, fig. 1). Bol<sitet Jtalo-Dinarike (tipi l):

ftl Apeninel Qendrore-,Tugore (Abruzzi dhe Karopania), (2) Apulia (:n Istrla, (4) Slovenia (5) Dalmacia (6) Mali I Zi, (7) Grcbnik, (8) Shqipct·ia; (9) Gavrovo ..&>ksilet Auslralpine (lipi 2): <10) Alpet Lindorc, (11) Mojtin <Gckosllovaki), (121 Orienovce (<;ekosllavaki), (13) Vargu Qendror Transdanubian. Bol<.sitet Europiane(tipi :J): (14) Katalunja, (15) Pirenejct Spanjolle, (16) Ariege, {17) Languedoc, (18)Provense, (19) Nu!Ta (Sardenje} (20)Villony Hungari}, (21} Masivl Ruhov, <BS), (22)Padurea Craiulin (Rumani), (23) 'l'ransJlv:mio jugorc (Rumani) (Sipas d'Argenio 8.and Mlndszcnl-y A., 1987).

Bauxite deposits o! Hungary GT

. ,,.� ...' ..

___ :,

··� ·llllJJ, ·c1

Flg. !1 - Lci;jende

a. Kuaternar. Ncogen dhe Oligocenb. Eocenc. Neovullkanited. Kretak i .Mesem dhe i Siperme. KretaK I Po::htcm. Jurasik dhe Triasik !. Paleozoik

Albian 51:noman l!!oc<.n (�ipas Szantner et al.)

I

"'t:r .,.,,�t:,"'Cn

-.,,(IC,I� " ... C ,,>,rp_. ,.,. ·,,. f' ,,.,.4

:.'r::;:•:,,�t,...,.OCI' •·• ,,.A-J-,.1,n .,.,, . ..... ;.,..,...,,

� �:".:�:'?" { ,,

Sedimentoloi;ically, ... ulochtonous, paraulorhtonous and nllochtonous deposits are· di.s1ingu1:;hcd. Their depositional environment rnnges Crom v:tdose to phreatic (sa­turated). D<..-posit t.:'Pe:; vary widely, from blanket-shaped and stralified bodies to Jr;.ru,�-sh;.i,J)!;d. sl:ikhole iilling and pocket-like ones.

Pctrographicall�·. most deposits consist o[ several types, including pisohlic, oolitic a!ld ma��-n� ones, of red, yellow. brown and purple colour. (No white bauxitei, a1 <: n':'lnwn to occur in Hungary). Grey bauxites are moslly overlain by browr. co:il bearing (reductive) sediment'!, the thicknness of which is in direct re· l3honship with the thickness of the grey part of the bauxite body.

M.ineralogirally, the Hungarian bauxites are mainly of «mixed» type, The mainalu,mium :11ine:ra'.s are gibbslte (hydrargillit.e) and boehmile (their proportton VJ

··inu widely in !unction of the deposilion:11 environment anrl of dia-and epigenesis).The rrnin i:on minerals are goethite and hemnlile.

The pre<lominan1 clay mineral is (mostly well ordered) knolinite. Dinspor occurs

In twfJ c!epos:t� (p edominan\ly al Nagyhnrsany and subordinately at Nezsa) ·

68 Or. E. Dudich

The Nagyharse.ny deposit in Lhe Villan.y Mts differs in muny respect from the others, revealing features ressembling ihe Padurea Craiului-Bihor Mountains depo­sits in Western Transylvania (Romania). The upper part of several deposits dil'ectly· overlain by Eocene bro\JO coals is py­rite-marcasite bearing.

The Nagyegyhaza deposit contains iron carbonate (siderite}. Some carbonates are also present in the Halimba deposit.

Both pyrite and siderite represent a matjor pl'oblem for the prncessing of bauxite in the Bayer technology alumina plan ts.

Geochemically, most of the deposits are not very Ierruginous (toLal ii'On content expressed as Fe20:i is less than 23,0 per cent). They are characterized by low conlenL in titanium (Ti02 less bhan 2,4 per cent), nickel (NiO less than 600 ppm), and chromium (Cr103 less than 1000 ppm}. On the other hand, they are re-laLively rich in vanadium (V105 530-3400 ppm) and gallium (Ga:i03 30-100 ppm). In fact, vana­dium and gallium have been extracted from some of Lhe Hungarian bauxites.

A peculiar feature oI the bauxites of the Transdanubian Central Range is their anomalous radiogenic lead (Pb} isotope 1,atio. This has probably been inherited

from a Permian uranium ore bearing red sandstone formation which might have contributed to the source material of the bauxite.

Genetically, most of the experts consider the Hungarian bauxites as having been generated by transportation to and accumulation on karsted carbonale rock surface of various products of lateritic weathering. Some authors assume a more ot less considerable contribution by dissolution residues of the dolomites and li­mestones themselves.

Bauxite mining is going on both in opencast pits and underground (down to 300 m below the surface). Beside disnjuntiive bl-0ck-faulting the crucial problem ls water. Mots of the deposits being mined at present time are situated below the static karst water table at' the mighty Me:Sozoic cai·bonate sequence or the Trans­danubian Central Range. In order to avoid hazardous, high-yield water inrushes

in the sha.f"ts and galleries, huge artificial depressions have been created in the Nyirad and Iszkaszentgyorgy areas by intensive mammooth pumping from large-dia­meter drilled shafts For the time being, te,n cubic meters of water are pumped out for each metric ton of bau.'<ite excavated. The hydrogeological consequences have

resulted in serious problem in terms of ·environment prntection. Protective mea­sures are underway.

The annual production of bauxite is steadily about Lhree million metric tons. The bulk of the bauxite mined is processed in the three alumina plants of

Hungary (Ajka, Almasftizito, Mosonmagyar6var}. The resulting alumina is partly transported (by rail} to the USSR, for electrolysis by cheap hydroelectric power. (Most of the aluminum metal is re-transp+arted to Hungary). The rest is submitted to electrolysis in the Ajka and Varpalota (Inota) aluminum factories.

The entire bauxite industry of the country is organized within the state-owned

Hungarian Aluminum Corporation (HUNGALY, Magyar Aluminiumipari 'l'roszt). Its

scope comprehends prospecting, detalied exploration, mining, processing, refining,

and even trading ..... .

Acknowledgement

Hearty thanl{s are expressed herewith to Dr. Andrea Mindszenty (L. Eotvos Uni­versity, Budapest. Hungary), co-leader of IGCP Ptoject 287, for her kindness shown in providing the author with the relevant literature.

Bauxite deposits of Hungary 69

ltfirl,ott Yc-

11-'-h'

v,'/lan y .., ".

de,,.,dal,o,, I cro-,,c:•

70 c-.,o'c.nio,,

90

110

170

1'10

2

�o;,.1-·.,,.

..... - - - �...- - - -

.......... . . . . . . .

. .....,

T

'B ; ,0 4� ., HE

ffitl 'ffiB lS (.::::::·,) 9 E;:l "°w

E:a 12 mm (3m flt T (5_

Fig. 3 - StrBUgrapbic position of the deposits or Villan;v, facicli pattern ot the formations surrounding the deposits, level and extent of lhe denudation important for ba.uxite generation, reaturcs of structural and geology of the l\lccsek zone untavoura­blc rrom the view-point of bauxite formation.

l. Bauxite; 2. redeposited tauxite; a. terrestrial detrial andpeliLlc formations; 4. coal swamp fo1·m:.itlons; 5. shallow-water biogenic limestone; 6. rudist-bearing limestone; 7. other shallow­-water limestone rock types; 8. marine detrital Cormations; 9. ne­ritic pell tic-carbonate rocks: 10. pelagic pelitic-carbonate rock..1, 11. pelagic limestone; 12. radiolarit.c; 13. diabase; 14. the wrivyline Indicates the time ol the denudation proces, the arrow thedeepest level of denudation; 15. compressional tectonic phase

After Haas, J. 1984. Fig. 3 - Pozicioni stratigrafik i dcpozitimcvc boksltlkc te

Vlllany-t, llojet facialc le rorm:icionevc rreth dcpozitimevc, nivc­lcve dhc shtrirja e denudacioncve le rcndesishmc per gjencrimio � boksHeve, karaktcristikat c zhvillimit strukturor dhc gjcologJia e zones se Mecsck-ut c pafavoreshmc per formimin o boksitevc.

1. Boksite; 2. Boksite ti! ridepoziluara; :3. Form:icione toltesoredetrllfke dhe pclitike; 4. Formacione mo�alore qymyrore; 5. gel­qerori.! rudistmbajtes; 7. tipe W tjera shkembinjsh gelqerore te ujra"\'C te cekta. 8. Formacione detntike detare; O. ShkembinJ ne­ritike karbonato-pelltike; 10. Shkembinj pelagjikc pclitikc-karbo­nate: 11. Gelqerore pclagjiki.!; 12. Radiolurite; 13. Dinbazc; l·L Vi­ja e vnle7.uar tre,:ion kohen e proce�il ti.! <lenudimit shi�jeta ni­velin me t.e thelli.! te denud1mit; 15. Faza tektonike ne shtypjc. (sip:is Haas, J. 1084).

"".,,,,., ,car:, 8000'1� I Ver,..tt.S• Q,:ri:-e� tfc.-..,ao,/r,�I �,:/"l")n!.-:",l

s ' N I} -·c, ...' f',o..,,,.

10

ii.o

dO

.. ,._"""oc,on . I :) uron•ort

I I

0

' 1 '00 "' <; 0 I ' .,

/;�j;.� ! I -

l]O .. I I ...,

·�o

Ii

'60 ij

" .; .,

1$0 0 �

lOO u

� No,-/On 0 Cor,,,o,.

"°""'"

i: - .. ,oo,'";.. ""

·• l 19 jo � f?ZlJ {f;:J 6 J.2ij

' 6:53 � EfBj 'E'H9 I() G'El ,, fiilI '2 s;':! (J E::1 ' 14 Ei5l ,5 mm 16 T 17 (6

Fig. 4. - Stratigraphic oosition of the Transdanubial Central Range's b'"1xite de­posits, J'acics 1mttern ot the rormations surrounding the deposits, extent of denu­dation processes and cbaractc1· of tectonic evolution.

1. bauxite; 2. redeposited bauxite; 3. terrestrial detrial and pelltic formations:4. coal swamp formations; 5, carbonate and pelitic sediments or lagoonal !acie;;,O dolomotized carbonate platform formations; 7. carbonate platform formations;8. shallow-water biogenic limesh;me; 9. rudist-bearing limestone; 10. other shallow­-water limestone litho-facles; 11. marine delrital !ot·mations; 12. neritic pelitlc--carbonate formations 1:l. pelagic pelitlc-carbonatc (01malions; 14. pelagic lime-stone; 15. ra:iiolarite; lG. the wavy line indicates the level of denudation, the arrowthe deepest denudation level 17. extensional tectonic phase; 18. compl'essional tec­tonic phase.

Afte1· Haas, J. 1981. Fig. 4 - Pozicioni stratigrafik i depozitimcvc boksitikc te Vargut Qcndror Trans­

d:mubiau, llojct faciale te fo1·macionevc pcra·eth depoiitlmcvc, shtrirja c proccsc�·c denuducsc dhc karakteri I evoJuciouH tektonik.

1. Boksite; 2. Boksite te ridepo1.ituara; 3. Formacione tokesore detl'itikc dhe pelitike; 4. Formacione kenetore qym.}'rore; 6. Formacione platformike karbonate te dolom1tizuara 7. Formacione karbonate platformike; 8. Gelqeror biogjen te ujrove ie cekta; 9. Gelqeror mdlst-mbajti.!s 10. Lilofacie gelqeroresh te tjere te ujrave ti? cekta; 11. Formacione detritike detare; l2. Formacione politike-karbonate neritike; 13. Formacione pelitlke-karbonate pelagjike 14. Gelqerore pelagjike; 15. Radiolarite,16 Vija e vale?.Uar tregon nivelin e denudimit, shigjela tregon nivelin me te thellele renudimit; 17. Fa1.a tektonlke nc zgjerim; 18. Faze tektonike ne shtypje. (SipasHaas J. 1984.).

Bauxite deposits of Hungary 71

OtOC'i'l'�v,nlVl.i

""'1' 1l'IOICATE01

,,.ooo.se

·�ir1,rtft:dfl• f'lorM)

t "OST PAI.EOrfNE B!.DC1<1'•ut'1r<t, •o• 1rtD1t'lfTEO /

After M1noszer,ly A 195l) t

SE NON I AN t,m�

b

Saf vro te d''

P 4 L E O C f N E • time -EOC(NE. c:

Fig. 5 - Idealized 11rofiles showing the major stages or accumulation of bauxite ln the Transdanubial Central Range.

(a) Albian; (b) Senonian; (c) Palaeocene-Eocene.(After Mindszenty, AL 1987).

Fig. 5 - Profile te idealizuara qe tregojne stadet kryesorc te akumulimit te boksiteve ne Vargun Qendror Transdanubial.

(a) Albian; (b) Senonlan; (c) Paleocen - Eocen (Sipas Mlndszenty, A. 1987).

72. Dr. E. Dudich

REFERENCES

Barnabas K. 1970 - Die Vergleichende Untersuchung der cha1rakteristii;cheo Bauxil­lagerstatten des Mittelgebirges von Dunantul (Transdanubian, Ungarn). - MAFI Evk, (Ann. Inst. Geol. Hung.) 5'1/3, 69-93, Budapest.

Bardosay Gy. 1961 - Geochemical study of the Hungarian bauxites (i1n Hungarian). Ed. Hungarian Geological lnstitute (MAFI), 233 p., Buda;pest.

Bardossy Gy et al: 1984 Main types of bauxite deposits in Hungary. Proceedings of the 27th International Geological Congress, Section 12, vol. 12, 95-106, Moscow.

Csaszat G. et al. 1978 - Bauxite geological map (1 : 200 000) ot the Transdanubian Central Range, Hungary, without Cenozoic formations, Ed. Hungarian Geological Institute, Budapest.

D'Argcnio B., Mindszenty A. 1987. Cretaceous bauxites in the tectonic framework oi the Mediterranean. - Rend. Soc. Geol. Ital., 9 (1986), 257-262.

Dudich E. 1972 - Bcitrage zum geochemischen Vergleich der Spurenelementgehalte der Karstbauxite van Ungarn, Rumanien, Bulgarien und Jugoslawien. Bull. 9th Congress of the CBGA, 4, 47-55, Budapest.

Dudich E. 1975 - Review of the bauxite deposits of Hungury (In Russian). Geol. Rud. Mest. 1'7/3, 93-103, Moscow.

Dudich E. 1984 - Some remarks concerning the paleogeographic and .genetic impli­cations of some trace element and lead isotope data on HJJngarian bau­xites. - Acta Geol. Hung. 27, (3-4), 457-4:59, Budapest.

Dudicb E., Komlossy Gy. 1969 Paleographic and tectonic contributio:os to the age problem of Hungarian bauxites (in Hungarian). FoldL Kozl. (Bull. Hung. Geol. soc.) 99/2, 155-165, Budapest.

Dudich E., Mindszenty A. 1983 - Contribution to the comparative geochemistry and petrology of bauxites in the Villany Mts (SE Transdanubian, Hun· gary) and in the Padurea Craiului Bihor Mts area (Western Transylvania, Rumania). An. Inst. Geol. geof. 62, 229-244, Bucharest.

Dudich E., Siklosi L. ne 1970 - A comparative geochemical study of some major and minor elements in four bauxite deposits o! transdanubian, Hungary, - MAFI Evk. (Ann. Inst. Geol. Hung.) 54/3, 319-345, Budapest.

Erdelyi M. 1965 - Geological studjes in the Halimba Basin. Acta Geol. Hung. 9, 339-362, Budapest.

Fiilop J. 1961 - The Cretaceous formati-0ns of Hungary. MAFI £vk, (Ann Inst. Geol. Hung.) 49, 577�592, Budapest.

Haas J. 1984. Paleogeographic and geochronologic circumstances of bauxite gene­t·ation in Hungary. - Acta Geol. Hw1g. 27/1-2, 23-39, Budapest.

Hegediisne Koncz M. 1982 - Methods and results of hydrogeological research rela­ted to bauxite mining. - Publ. First Conf. of International lV.l.ine Water Association.

Karoly Gy. et al: 1970 - Stratigraphic hori.7.ons of the footwall and hanging-wall formations of bauxite in Hungary. MAFI Evk. (Ann. Inst. Geol. Hung.) 54/3, 95-107, Budapest.

Komlossy Gy. 1967 - Contribution a la connaissance de la genese des bauxites hongroises. - Acta Geol. Hung. 11, 477-4H9, Budapest.

Koml6ssy Gy. 1970 - The iszkaszentgyorgy bauxite. Problems of ge:nesis and mi­neral f.ormation. MAFI l

w

k. (Ann. Inst. Geol. Hung.) 54/31, 347-358, Bu­dapest.

Komlossy Gy. ct. al. 1979 - Principles and methods of bauxite prospecting. UNIDO Group Train. Prod. Alumina 1, 335, p, Vienna.

�1indszenty A. 1984 - 'l'he lithology of some Hu.nga1·ian bauxites - :a contlibution to the paleogeographic reconstruction. Acta Geol. Hung. 27 (3-4), 441-455, Budapest.

Mindszcnty A., D'Argenio B. 1987 - Bauxites of the Northern Calcamous Alps and the Transdanubian Central Range: a compai:ative estimate. - Rend. Soc. Geol. Ital. 9 (1986), 269-27ti.

Bau.x[.te deposits oi Hungary 73 �������������

�����������-

l\Iintlszenty A. ct al. 1!)87 - Cretaceous bauxites of Austria and Hungary. Lithology and Qaleotectonic implications. - Travaux ICSOBA, ld-17, 13-31, Y.;agreb.

l\lintlszcnty A. ct-al. 19119 - Excursion A3 - KarsL Bauxites in the Transdanubian Midmauntains - Excursion Guidebook: of the L•Oth negional Mecti:ig or IAS, 24-26 April 1989, 250 p. (Ed. G. Csaszar), Hungan:m Geol Inst. Budapest.

Posiray K. 1979 - Bibliography of the Hungarian bauxites (in hungarian), 1903-HJ77. Ed_ ALUTERV-EKI (Hung::ilu), Budapest.

Szantncr F. ct al. 1978 - Latest results of karst bnu:xite pmspecting in Hung::n"r and the geological - geophysical methods applied to prospect difJ'erenl depositional lypes. - 4th Congr. lCSOBA, 2, 841 - 860, Athens.

Szantncr F. ct al. 1982 - Undesirable impurities and their distribution within the Nagyegyhaza buu."1te occurrence. Tr,n:a·1x ICSOBA 12, 17, 67-83, Zagreb

Szantncr F. ct al. 1986 - Bauxite prediction (pro,;,1osis), in Hungarian, 472 p. -Ed. Hungarian Academy of Sciences, Ves�prem.

Szantncr I."., Szabo E. 19iO - The structural geulogical conditions and history of development oC Hungar!m1 bauxite deposits. MAFI J..:vk. (Ann. Tnst. Geo!. Hung.) 54/:3, 109-129, Budapest.

't'clegdi - Rath K. lS.!i - Die Bauxltla�er aes Trunsdanuhiscnen lVlittelgebirges '.n Ungarn. Foldtani Szclme 1, :13-45. Budapest.

Vadasz E. 1946 - Geolo31cal �clting o! Lhe Iiun,iarian l.J:i.uxitesdepos1ts (in Hunga­rian). MA.FI f:vk. (Ann. Inst. Geol. Hung.) :rn, 173-2:Ja; Budapest.

Voros 1.1 Geese E. t9i6 - :.\'licrornineralogical and scdi:nentological study or some Hungarian bauxites. 'l'ravaux JCSOB.'\ 13, 175-183, Zagreb.

Received in U.l.1990

PermlJledltje

VENDBURlMET E BOKSITEVE T£ HVNGARIS£

Ne Hungarine e pas luftes se Pare Boterore, boksitet e para u zbu­luan ne 1922. Minierat e para te boksiteve u hapen ne 1926.

Depozitimet boksitike jane te tipit «karstik». Ato mbushin gropat karstike tektonike te shkembinjve karbonate (dolomite dhe gelqerore) dhe mbulohen nga sedimente (zakonisht shume me te reja) te nje cikli transgresiv. Me nje perjashtim ato ndodhen ne Vargun Qendror Hungarez.

Nga ana st.raligrafike dallohcn pese grupe:

l. Ndermjet triasikut te siperm (mundet liasik) dhe kretakul teposhtem (A:ptian): Alsopere, Tes.

2. Ndermjet triasikut te siperm dhe kretakut te siperm (Senonian):Helimba.

3. Ndermjei triasikut te siperm dhe eoccnit te mesem (Nyrad, Dar­vasto, Iharkut, Iszkaszentgyorgy, Gant, Nagyegyhaza, Mezsa).

4. Ndermjet jurasikut te siperm (Titonian) dhe kretakut te po­shtem (Aptian): Nagyharsany ne malet Villany.

5. Ndermjet kretakut te siperm (Senonian) dhe eocenit te mesem:Sumeg.

Grupet (2) dhe (3) jane me te rendesishmit. Depozitimet e mbuluara nga sedimentet e miocenit zakonisht kane

shenja te shumta te perpunimit dhe jane le nje grade te uleL (krye­sisht jo-industriale).

74 Dr. E. Dudich

Nga ana petrografike, mjaft depozitime perbehen nga tipe te shumte, perfshire ato pizolitik, oolilik dhe masive, me ngjyre te kuqe, te verdhe, kafe dhe te purpurl. Boksitet gri konsiderohen si prod.hime te proceseve reduktuese.

Nga ana mineraJogj'ike, boksitet e Hungarise jane te tipit «te per­ziere•>. Mineralet kryesore te aluminit jane gibsiti dhe bemiti (sasite e tyre luhaten gjeresisht.). Mineralet kryesore te hekurit jane getiti dhe hematiti. Minerali argjilor zoterues eshte kaolinili.

Diaspari gjendet ne nje vendburim te vetem (grupi 4, ne fshatin Nagyharsany). Ky vendburim i vec;ante ndryshon ne shume aspekte nga te tjeret, duke na paraqitur ve�ori te ngjashme me ato te Dina­rideve ne Jugosllavi dhe le Pad.urea Craiului ne Transilvani (Rumania Perendimore).

Pjesa e si.perme e mjaft vendburimeve qe mbulohen dt'ejtperdrejte nga qymyret brune te eocenit eshte piril-markazit mbajtese.

Vendburimi i Nagyegyhaza-s permban karbonat hekuri (sid.erit). Si piriti ashtu edbe sideriti paraqesin nje problem serioz per p�r­

punimin e boksitit. Nga ana gjeokimike, mjaft nga vendburimet karakterizohen nga

permbajtje te ulta titan!, nikeli dhe kromi. Nga ana tjeter, permbajtja relativisht e larLe e galiumit dhe vanadiumit jane te zakonshme. Galiu­mi dhe vanadiumi jane vec;uar prej d.isa boksiteve te Hungarise.

Perberja izotope e plumbit te boksiteve te Vargut Qendror Trans­danubian eshte jonormal, gje qe shkaktohet ndoshta nga formacioni i kuq ranor uran-mbajtes i Permianit. Minierat e boksiteve jane te ha­pura (kariera) dhe te nendheshme (deri 300 m thelle). Pervec; zhve­ndosj£s tektonike shkeputese, problem kryesor eshte uji. Mjaft nga mi­nierat ndodhen nen pllaken ujore karstike staLike te sekuences (prerjes) te fuqishme karbonate mesozoike te Vargut Qendror Transdanubian. Me qellim qe te shmangen rreziqet, jane krijuar gropa te med.ha arli­ficiale ne saje te pompimit intensiv (ne rajonet e Nyirad-it dhe Iszkas­zentgyorgy). Per <;do ton boksiti te nxjerre pompohet. jashte 10 meter kub uje.

Prodhimi vjetor eshte rreth 3 milion ton. Produkti i nxjerre per­punohet ne 3 uzina alumini te Hungarise.

Alumini qe del (Al203) pjeserisht dergohet ne B. Sovjetik per elektrolize me energji elektrike te lire. Mjaft metal alumini kthehet prap,e ne Hungari.

E gjithe industria e boksiteve te vendit organizohet brenda per brenda Shoqerise Hungareze te Aluminit (HUNGALU, Nagyar Alumi­nium i pari Troszt), perfshire zbulhnin, punimet minerare, perpunimln, rafinimin dhe tTegetimin.

Hungaria dbe Jugosllavia propozuan ne 1988 nje projekt kerkimor nderkombetar mbi korelimin e boksiteve Mesozoike - Terciare te ra­jonit te Tetisit. Ky propozim u pranua nga Programi i bashkepunimit gjeologjik nderkombetar (IGCP) i Uneskos. Takimi i pare i Projektit 287 te IGCP-se u zhvillua ne Sumeg (Hungari) ne korrik 1989. I dyti eshte planifikuar te mbahet ne 1990 ne Greqi.

Nr. l BULETJNl I SHKENCAVE GJEOLOGnKE l990

STRATIGRAFI-PALEONTOLOGJI

ZONAT GRAPTOLITIKE LANDOVERIANE Nl: NENZON�N E CAJES

(ZONA E KORABIT)

P. Pashko*

Jepei pershkrimi i biostratigra.fise dhe zon,ave graplolitike

le Landoverionit te poshtem, zona me M. cyphus, Landoveria.nit

le mesem, zona me M. (Demirastr.) convolutu.s dhe Landoveria­

ni t ti; siperm: zona me M. sedgwicki, zona me R. linnaei. zona me

M. turricutatus tuTriciilatus, zona me M. (St,-ept.) crispus, zona

me 111. (Monocl.) grtesto11iensis e zono me M. (SpiTogr.) sptrnlls

spiralis.

HYRJE

Dcpozitimet e katit Landoverian, ne zonen e Korabit, perbejne pjesen e poshtme te prerjes se formacionit te rreshpeve te zeza te Mu­hurrit dhe pedaqesohen nga rreshpe te zeza argjilore (sidomos ne Bu2;emadhe) e silicore. sericitike e grafitike, me shtresa silicoresh e tru­pa gabrodiabazesh e minetesh. Keto depozitime jane percaktuar me graptolite ne njesine e <;ajes le zones se Korabit dhe sidomos ne ra­jonin e Buzemadhes dhe te Muhurrit.

Rreshpc� landoveriane te formacionit te Muhunil, ne krahasim me ato te mesipcrme, uenlokiane. ludloviane e pridoliane, pe1mbajn�_; graptolite le shumte, si per nga sasia e individeve, ashtu edhe per nga ajo llojore e tyre. Kjo dukuri perputhel plotesisht, si me evolucionin e graptoliteve ne kohe, ashtu edhe me te dhenat faktike per vendet e !jera europiane.

Punimet e meparshme kushtuar problemil te bioslratigrafise se Landoverianit ne zonen e Kora bit (Pashko P. 1987) dhe graptoliteve te tij ne rajonin e Buzemadhes (Pashko P. 1988), jane rezultat i studi­meve te para ne kete fushe. Studimi i the1luar i bioslratigrafise se dcpozitimcve landoverianc (Pashko P. etj. 1988) bcri te mundur lhe­lhmin e metejshem ne njohjen e biostratigrafise se depoziiimeve silu­riane ne pergjithesi, dhe le atyre landovedane ne vec;anti. Si rezultat i tij, ne depozitimet landoveriane te zones se Korabit janc vec;uar e

lnstituti i Studime11e dhe Pro1ektimeve te G;eotogjise ne TiTanii.

Zonat graptolltilce landoverlane ne zoncn e Korabit 85

prerjen e Bulacit II, ne baze te bashkesise relativi..sht sbume te pasur te graptoliteve. �e kete bashkesi graptoliitesh pervec treguesit zonal

1 for­

mat shoqeruese M. (Mc.) vomerina vomerin.a, R. (R.) geinilzianu.s angu­stidens e R. (Stomat.) grandis, jane te perhapura vetem brenda kesaj zone, kurse forma\. e tjera edhe pse kane perhapje me te gjere brenda nenkaM ti2 siperm te Landoverianit, jane shume te zakonshme €dhe per kete zone.

Bashkesia e graptoliteve te kesaj zone biostratigrafike eshte edhe me e plate dhe me e larmishme ne rreshpet landoveriane te pershkruara ne bregun e djathte te Perroit te Bulacit. Ne keto rreshpe, pervec tre­guesit zonal jane percaktuar edhe graptolitet: M. cf. angu.inus PRIBYL, M. (Mc.) vomerina vomerina, M. (Mc) cre?tufata, M. (Sp.) proleus proteu.s,R. (R.) geinitzianus angustidens qe kane perhapje v.etem brenda kesajzone dhe format e tjera me perhapje me te gjere, ne te gjithe nenkatin.

PERFUNDIME

1. Ne depozitimet landoveriane te nenzones se Cajes jane vecW1rtete zona graptolitike, nga dhjete te tilla qe dallohen zakonisht ne pre­rjen tip ie tij.

2. Ne Landoverian te poshtem eshte dalluar zona me M. cyphus, qeperben edhe zonen e pare graptolitike te te gjithe katit (tab. 1).

3. Ne Landoverian te mesem eshte dalluar vetem zona me M. (De­mirastrites) convolu.tus (tab. 1).

4. Ne Landoverian te siperm, qe eshte me i ploti dhe me i karakieri­zuari faunistikisht, jane dalluar te gjitha zonat graptolitike: zona meM. sedgwicki, zona me R. Linnaei, zona me M. turricu.tatus turricu.latu.s,zona me M. criBpus, zona me M. (Monoclimacis) griestoniensis dhe zoname M. (Spirograptu.s) spiralis spiralis (tab. 1-2).

LITER ATU R A

Kodra B., Grillo V., Turku I etj. - (1984) Studim t.ematiko pergjithesues dhe rl­

levues per sqarimin e perspektives hekurmbajtese te zones Shishta­

vec-Zapod per vitet 1932-1983, Tirane.

Nasi v., Langora. LI., Zeqja K. (1973) Gjetja e faunes graptolitike ne rajonin e

Muhuri t, brenda serise terrigjeno rresilpore tc zones se Korab it. Per­

mbledhje Siuclimesh Nr. 2.

Pashllo P. (1987) - Biostratigrafia e depozitimeve landoveriane (Silurian) te zones

se Korabit. Bul. Shk. Gjeologjike nr. 2. Tirane.

Pashko P. (1988) Graptolitet J:mdoveriane te Buzemadhes dhe rendesia e tyre pio­

straligrafike. Bul. Shk. Gjeologjike Nr. l. Tirane.

P:ishko P., Meco s. (Ul85) Biostratigrafia e depozitimeve paleozoike tc Albanideve.

Tirane.

Pashko 1•., Meco S., Xhomo A. (1988). Biostratigrn!ia dhe paleogjeografia e depo­

zitimeve siluri:.me ne rajonet Nim�i:!, Buzemadhe, Shishtavec, Muhurr.

Fondi i l.S.P.GJ.

Qi.rid V., Kodra 8., Manjani E. ctj. (1982) - Studim t.ematiko-pergjlthesues dhe ri-

86 P. Pashko

levues kompleks per sqarlmln e perspelclives hekurmbajtese ne zonen

Zelldardhe-Topojan per vltet 1980-1981. Tirane.

Qlrici V., Alia I. (1987) - Sqarlmi i oreolave litogjeokimike te vanadiumlt dhe te

elementeve shoqerues (Pb, Zn, Ag) etj. ne rajonin Zalldardhe-Muhurr.

Tirane.

Xhomo A., Pashko P., Mc�o S. (1985 a.) Stratigrafla e depozitlmeve paleozoike tii

Albanideve dhe premisat e mineralizimeve qe lidhen me keto d.epozi­

time, Tirane.

Xhomo A., Pashko P., Meco S. (1985 b). Stratlgrafia e depozitimeve paleozoike te

zones se Korabit. Kumtese. Kon!erenca e VI Kombetare e Gjeologjise, Tirane.

Xhomo A., Pashko P., Mc�o S. (198"1) Stratigrafia e depozitimeve silurlane te zones

se Korabit. Bul. Shk. Gjeologjike nr. 3. Tirane.

Boacek B. (1960) Elnige Bemel'kungen zur Entuwlcklung der Graptotithen faunen in Mitteldeutschschland und Bohmen. �ol. Jahr. 9 H. 5. Berlin.

Gortanl M. (1922) Faune paleozoiche della Sardegna. Le Graplolitl di Goni. Paleont.

Ital. 28. Pisa.

Gort.ant M. (1923) Contribuzioni allo studio de! P:ileozoico Carnlco. Parte VII.

Graptolitl del Monte Hochwipfel.

Gortanl M. (1927) Faune paleozoiche della Sardegna. Parte IL Graptolltl della

Sardegna 'Orientate.

Hollard C.H., Rickard R.)}., Warren P.l. (1969) The Wenllock graplolites o[ the

Ludlow District shrepshire and their stratigraphical significance. Pa­

leontology. vol. 12. Part 4.

Jaeger H. (1959). Graptolithen und stratigraphic des Jungsten Thuringer Silurs. Abh. Deutesh. Ale. Wiess. Berlin.

Jaeger H. (1978) Graptolithen aus dem silur der Nordllchen Grauwackeo-zone

(Ostalpen). Mitt. Osterr. Geo!. Ges. 69 (1976) Wien.

Jordan M. (1984) B�ostratigraphy or the Silurian and Berandian in the Moldavian

and Mocsian Platformes (Romania). An. Inst. Geol. Geor. Vol. LXIV.

Koren J. (1979). Late monograptid faunes and the problem of graptolite extinstion. Acta. Pal. Polonica Vol. 24, n. 1.

Kriz I., Jaeger H. etJ. (1986) Pridoli the Faurth Subdivison of the Silurian. lb.

Geo!. B-A. Bd 129, H. 2. Wien.

Mihajlovlc M. (1961). Silurislci graptoliti Zvona�ke Banje. III Kongres Geol. Jugosl.

kn. l Titograd.

Munch A. (1952) Die Graptolithen aus dem anstehendan Gotlandium Deutschlands

und der Tschechoslowekei. GeolQglca 7. Berlin.

Obut A. M. (1964) Hemicho1·data in Osnovi Paleontollogii.

Pelkovic P., Temkova V. (1980-1981) Razvitlje paleozoika na N.R. Makedonija.

Vjesnik Geolog. Im. 38/39, Ser. A.

Porebska S. (1984) Lalesl silurian and early Devonian Graptolites !rom Zclanov

section, Bardo Mts (Sudetes). Ann Soc. Geo!. Poloniae, v. 52, 1-4.

Schauer M. (1971) Bios4raUgraphie und Taxionomie der Graptolithen der lieferen

Silurs unter besonderer Burucksichtigung der tektonischen Deforma­

tion. Freib. Forsch. C. 273 Paleont. Freiberg.

· Zonat graptolitike landoveriane ne zonen e Korabit 87

I

Toeblll P. (1968) The graptolite assemblage und zones of the Birkhill Shales (Lower Silurian) at Dobb's Linn. Paleont. 11,5.

Togbill P., Strachan I. (1970) The graptolite fauna of Grieston Quarry, near Inner­leithen Paebleschire. Palaeont. 13,4.

Doriizuar ne redakii ne dhjetor 1988.

Summary

LANDOVERIAN GRAPTOLITIC ZONATION OF THE CAJE UNIT

(KORABI ZONE)

Landoverian deposits of the Korabi zone build up the lowermost part of the Muhurri black schists formation and are determined by graptolites, mainly in the regions of Buzemadhe and Muhurri (fig. 1).

Previous studies (Pashko P. 1987, 1988) and mostly that dedicated to the bio­stratigraphy of graptolites (Pashko P. et.c, 1988) made possible the distinction of three subetages and graptolitic zones (Plate 1 aRd 2).

The Monograptus cyphus zone is determined in the Lower Landoverian based on the associated forms as M. (Prist) acinaces etc.

The M. (Demirastrites) convolutus zone is determined in the Middle Lando­verian.

All the graptolitic zones distinguished commonly in the other Europian regions have been determined in the Upper Landoverian. The M. (M.) sedgwicki zone constitutes the lowerm�t part of this substage and is underlied by the zone with Rastrites linnaei which has more limited extention. The M. lM.) turriculatus lurri­culatus zone is the most distinguished one in the biostratlgraphic section and the reachest with graptolites .. The M. (Streptograptusl crispus zone has wast extention through all the region, therefore, as in stratotype. also in the Korabi is accepted as the particular zone: The. M. tMonoclimacis) griestoniesis has a limited exten­tion. The M. (Spirograptus) spiralis zone which closes the Landoverian stage ts most evident.

Nr. l BULETINI I SHKENCAVE GJEOLOG,TJKE

TEKTOGJENEZA E ULTESIRES PRANEADRIATIKE

DHE SEDIMENTIMI I FORMACIONIT MOLLASIK

Hektor Dalipi"'

1990

Jepen mendime per tektogjenezen e Ultesir�s Praneadriatike

dhe sedimentimin e rormacionil mollasil<, duke i pare ato me

konccptcL e iel<tonikes se pllakave.

HYRJE

Punimet e shumta kerkuese per zbulimin e shtratimeve te naftes dhc te gazit, te kryera pas 9lirimit ne rajonet e ultcsires Praneadrialike, lejojne te behen interpretime me te plota ve9anerisht ne roarredheniet qe ajo ka me zonat tektonike, me rajonet orogjcnike dhe per tektogje­nezen e tyre. Keto aspekte tc ndertimit gjeologjik jane bashlkerenduar me zhvillimin e basenil te sedimentimit. dhe formimin e formacionit mollasik ne kete ultesirc.

Interpretimi i tyre simbas koncepteve te lektonikes se pllakave, mendojme se shpjegohet me kuptueshem si per menyren e zhvillimit te fenomeneve te ndryshme te tektogjenezes, ashtu edhe per bashkeren­dimin midis tyre.

Pozicioni gjeotektonik i ultesircs Praneadriatike

Ne Albanidet e jashtme ne fund le et.apes se dyte te historise se zhvillimit gjeologjik pati vend faza kryesore e rrudhaform.imit (Tekt. Alb. 1984, 1986, fig. 1).

Kjo ngjarje e rendesishme paleotektonike percaktoi ne keto rajone marredheniet e orogjeniL me pellgun detar. Rajonet orogjenike ne tere­sine e tyre u ngriten mbi siperfaqen e detil. Strukturat karbonatike mbihypen akoma me tej duke vendosur nje kufi tektonik te qarte me pellgun detar.

Per vete pozicionin gjeotektonik qe ze ajo emertohei ultesire pa­ramalore (fig. 2), ndersa nga pozicioni gjeografik eshte quajtur Prane­adriatike dhe perfshihet ne basenin e Adrialikut te jugut (Morelli 1984). Keto basene, simbas konceptit te tektonikes se pllakave jane basene

• Institu.ti i Naftes ne Fier.

Tektogjeneza e Ultesires Praneadrlatike 99

Nepermje1 tyre te1rtogjeneza e strukturave neogenike hyri gati ne fazen perfunclimtare te zhvillimit. Ne mjaft rajone, sidomos ne ato ancsore, levfajet neo:.ektonike mbas pliocenike, nepermjet thyerjeve tektoni:ke bre­nda depozitimeve terrigjene, kane levizur masa te gjera shkembinjsh, duke 1 mbihedbur ne drejtim te perendimit (Vlora, Kreshpani etj.).

Baseni i l.7l�C:sires Praneadriatike mbas fazes rrttdhaformuese ne 1und te shekuDit te messinianit, gjate pliocenit, pjesen me te zhylur ti;; tiJ e zhvendos me ne perendim. Ketu trashesia e depozitimeve tc plio­cenit (Poro-Seman e me ne veri) rritet ne menyre te theksuar, ne kra­hasi:n me rajonet lindore (Fraikull-Ardenice).

Me vone, mbas fazes rrudhaformuese diku ne plioccnin e mescm ne rajonet perendjmore te detit Adriatik, pjesa me e siperme e plioce­nit te mesem dhe plioceni i siperm, se bashku me kuaternarin detar, sh1rihen me mospajtim stratigrafik dhe kendor mbi depozitimet me te \'jetra.

Ne zh,·iJl.min e basenit neogenik te Adriatikut jugor verehet mi­grimi i I>.,E:ses me te zhytur te tij. Ne stadin iillestar te ketij baseni (mbas fazes kryesore te rrudhaformimil) rajonct me te zhytura te t1j ndodheshin menjehere ne perendim te orogjenit (Vlore-Frakull-Ardenice , mf ne ved).

Mbas fazes rrudhaformuese ne fund te shekullit te messinianit, kjo u zbvendos ne rajonet tona bregdetare dhe ne pjesen hndore te detit Adriatik. Strukt urat neogenike ne kcto rajone paten zhvillim te dukshem dhe dol�n mbi nivelin e detil (Poro-Seman).

Me \lone me zhvillimin e fazes rrudhaformuese, diku ne mbarim iL pliocenit ie mesem, zhytja e basenil kalon me ne perendim, ne pje­sen. qenru ure e perendimore te de lit Adriatik, duke iu afruar bt"igjeve te halise (Crescenti U. etj. 1980).

Pra, mbas !;do faze rrudhaformuese me zhvillimin e rajoneve oro­gJemke dhe bashke me to edhe strukturave neogenike, te. cilat zhvendo­sen ne dreJtim te perendimit, migron edhe pjesa me e zhyt.ur e basenit neogenik te Adriat.ikut te jugut. Zhvillimi i basenit detar ne rajonet e AJbanideve te jashtme ka qene i panderprere dhe se prania e dei.it te sotem Adriatik eshte mbetja e tij qe shkon drejt mbylljes se pergjith­fhme.

LlTERATURA

1. AJra Sb. O!l'SO} - Sizmotektonika dhe lcriterel gjeologjike te sismicltetil te­

Shq1perise. Tirane.

2. AFia S-h. (?961!) - Neotektonika dhe sizmotekionika e Shqiperise. (Aulore(erat

i de2.e1 t acioni t per grad en «Doktor i Shkencave... Tirane.

z. Bally A.W .. Q\falano R., Oldow J. (1985) - Element! di Tetlonica Regronale,

Bologna.

4. Cire+.oc:axli 1'., D'ama.ta C., Balduzzi A .. Tonna l\l. (1!180) - D plio-pleistocene

dcl sottosuolo Abruzzese - Marchigiano tra oscoll Picano e ,Pescara.

�ologica Romana Vol. XIX.

!: Ozliriv mi. 091!2) - Etapnt kryesore le historise se zhvillimit gjeologjik te Al­

camd<ve t� jashtme Bul. Nafta dhe gazl Nr. 2.

100 H. Dalipl

6. DalipJ li. (1986) - Levlzjel neotektonike dhe tektogjene21 n strukturave neo­gjenike ne ultesiren praneadriatike. Bul. Shk. Gjeol. Nr. 1

7. Dalipi B. (1088) - Zhvillimi i basenit 1,J sedimentimit ne Alb.1niuet e jashtmegjate !o1mimit te formacionit karbonatik (sipas konc•' .eve te teklo­nikc.:s se pllakave}. Bui. Nafla dhe gazi Nr. 1.

8. Dalipi II., Nikolla. L., Iloxha T. (1988) - Marredheniet c zones Jonike me te

Sazanit ne rajonin Vlore-I..logara. Bul. Nafta dhe Gazi Nr. 2.

9. GJokn l\'L, Dbimulla I., Vaso P., Stamata A., ctj. (1988) - Nderlimi gjeologjik,piirgatitja e strukturave dhe vlerifstmi i perspe�tivcs tt! rajoneve te vend­burimeve ranore per nafte nga Selenica ne Pekisht. fier.

10. 1981 - Tektonilca e Albanideve (teksti sqarues i hartes tcktonike Le RPSSH,

me shkalle 1 : 200 000) Tirane.11. 1984 - Harta gjeologji�e e RPS Shqiperise shkalle 1 : 200 ooo (Leksti sqa­

rues). Tirane.12. Mascle J., Au.roux CU., llossi S. (1983) - Structure geologique et evolution de

la dorsale Apulienne (Mer Ionnienne). So. Rev. lfP. 3 Juin. 13, Marcin R. (1982) - Dwa modele geosyuk.liny - Dzieje szekoly pruf. J. Aubonina.

Pr.t.egl. Geolo. Nr. 2.

14. Jlotorelli C. (1984) - Kepi Afrikan ose Mikrnpllaka Adriat1ke. Bol. Ocea. Vol.II Nr. 2 April.

15. Mehilllca Ll., Gjcncrali Dh., Alia Sh., Xhomo A., ctj. (1988) - Siudimi mbi ligjesit.e tekLonike, tektogjeneza e sirukturave t.e brezit anliklinal te Kurveleshit. Fier.

16. Papa A. (1981) - Mbi tekloniken e pllakave dhe interpretimin e strukturesse Albanideve ne baze Le saj. Nafta e gazi Nr. 4.

17. Pieri l\1., J\'latnvellic. (1986) - Geologic Framework or Italia Petroleum Re·sources. AA-G Bull. Vol. 70(2.

18. Sulstarova E., Alia Sh., ctj. (1973) - Harla sizmotektonike e Shqiperise me shka·lie I : 1.000.000. Permb. Stud. Nr. 4.

Dergu.ar nii redaksi. ne gusht 1988.

Summary

TECTOGENESIS OF THE PRE-ADRIATIC DEPRESSION AND THE

SEDIMENTATION OF THE MOLASSE FORMATION.

Based on the concepts of t.he plate tectonics are made the effonts for the! geological interpretation of !he Pre-Adr.iatlc depression. The Outer Albanides, in the end of the second stage o( the geological development history (ii) �he end of the Glol:>orotalia miozea zone) have passed to ihek structuring through the main !old-forming stage. This is the time of the fot·mation of the Pre-Adriatic de·pression.

rt is a pre-montainous depression clearly distinguished from the ca.stern sur­rounding orogeny. This orogeny built up by a totally emerged me193Structure (Fig. 3). The underlying the Adriatic plate under the orngenic region bas been also associated by the platformic limestones of Sazani which built up the substrat of pre-Adriatic depression. At that time has been distinguished the deepest part of the depression extended in the west of orogeny.

Tektogjeneza e Ulicsires Praneadrialike lOl

The pre-Adriatic depression diagonally intersects the Jonian and Kruja tectonic

zones (Fig. 2). These relations are genetically of the rifting st.age and are condi­

tioned by a presence of the deep and ancient faults with a transversal direction with

the extention of the tectonic zones.

Two sedimentation cycles are di:;tinguished in the pre-Adriatic depr�sion:

Miocnic cycle with the Tortonian and Messini:m deposits and the Pliocenic one

which ends in the Middle Pliocene (Fig. 1).

The fold-forming cycle less evident that the first one has been distinguished

between two cycles.

The migration of its centre has been observed after each stage during the de­

velopment of the pre-Adriatic depression.

Nr. 1 BULETrNI r SHKENCAVE GJEOLOGJlKE 1990

SEDIMENTOLOGJI

KARAKTERIZIMI SEDIMENTOLOGJIK NEPERMJET ANALIZES SEKUENCIALE TE PELLGJEVE OYMVRORE

DHE SHTRESAVE TE OVMYRIT

Perdorim ne vendburimin e Memaliajt)

«;;erciz Durmishi* Yves Champetier .. I

Ne kete artikull trajtohen kriteret e studimit sedimentologjll<

te pellgjeve qymyrore, jepen bazat teorike te metodes se anallzes

sekuenciale dhe perdorlml i saj ne vendburimin e qymyrit te Me­

mallajt.

Per here re pare ne studlmet sedimentologjlke perdoret studi­

ml i sed[menlimit te perbersave lendor te qymyreve brenda shtre­

ses se qymyreve. Mbi bazen e logjikes sekuenciale jepen mendime

mbi Lerminologjine e stadeve le qymyrezimit dhe ldasifikime te

reja sedimentologjike te pih'bat·esve petrografik, te makro dhe

mikrorac1eve qymyrore.

1) [{arakt,erizimi i elementeve baze te analizes sekuenciale

Analiza S€kuenciale eshte nje nga metodat baze te disiplines se se­dimentologjise per te studjuar ecurine ne vertikalitet dhe horizonialitet le nje pellgu sedimentar. Ne kuadrin e kesaj ecurie ajo ve ne dukje luh.a­tjet e litofaciave si dhe pozicionin perkates te mineraleve te dobishem sedimentar te kushtezuar nga ligjesite e sedimentimit.

a) Njesite baze sedimentare ta analizes sekuenciale te marra neshqyrlim.

Njesite sedimentare me te perdorshme ne studimet sedimentolo­gjike jane (Champetier, 1977. 1980, Lombard 1956, Soudant, 1976, Dur­mishi 1983):

•) Fakuiteti i Gjeologjise dhe i Minierave ne UT «ENVER HOXHA». J••) Ecole Nationale Superieure de Geoiogte Appliquee Laboratoirs de Sedimento­

logie-substances Uttles et Energetiques Nancy, France.

118 <;. Durmish1, Y Champeticr

perv� perbersave paresor, takohen dhe pifrberes dytesor; perqindja e larte e perberesit te liptoJetrinitit dhe inertodetri­

nitit tregon se lend.a bimore gjate transportit dhe sedimentimit k.a pe­suar copezime, rrjedhoje e energjise perkatese.

PERFUNDIME

1. Perdorimi i analizes sekuenciale eshte nje metode studimi e disi­plines se sedimentologjise, e cila round le aplikohet. me sukses si n� fazen e kerkim-zbulimit te mineraleve sedimentare (qymyre, fosforitt-, kripra, nafte, gaz etj.) ashtu dhe ne fazen e shfrytezimit per rritjen e JPerspektives qymyrmbajtese te pellgut, si dhe te percaktimit sa me te .sakte te konditave teknike-minerare te ecurise perkatese te litofaciev<: perberese.

2- Perdorimi i analizes sekuenciale sedimentologjike ne basehinqymyror te Memaliajt tregon se grumbullimet industriale tc shtresave te qymyreve jane te lidhura ngusht me dinamiken dhe hidrodinamizmin e sedimentimit te litofacieve perkatese.

3- Percaklirni i shkallezimeve megasekuenciale dhe korelimi per­kates i tyre hedh drite si ne drejlirn te kushteve me te mira te gru­mbullimit te qymyreve, ashtu dhe ne nje kuptim me te plote, deri ne shkalle krahinore le:: ecurise sedimentologjike qe ka pesuar nje pellg sedimentar.

4- Studimi i detajuar i kushteve te sedimentimit le lendes bimoreqe formojne shtresen e qymyrit tregoi se sedimentimi i tyre kryhet mbi bazen e mikrosekuencavc tip te shtresezave dhe fletezave.

1. Alpern.. B. - (1970) - Conlribulion a l'etude palynologique et petrographi­

que rlcs charbons !ranc;ais. These Etat, Paris.

2. Alpern. B, nouroz, A, etc. (1970) - Petrologie des Charbor. Ann Soc. Geol.

nord, Lille.

3. Bcrsicr. A. (1958) - Sequences detritiques et diavagations !luvlales, Eclog.

Geol. Helv. vol. 51, Nr 3.

4. Champcticr, Y, Hont, R. (1917) - Guides sedimentologiques et palcogeogr:i.­

phiques en domaine margino - littoral, incidences sur les precedes de

valorisation, Ind. Min.

5 Cbampetier, Y, Soudant. M, etc. (1980) - Localisation de l'ambre au sein des

sequences a lignites en Republique Dominicaine. Caribbean Geologi­

cal Conference, Santo Domingo.

6. C.I.P.C. (1957, 1963, 1971, 1975) - Lexlque international de petrographic des

charbons du Comite Internntional de Petrographie des Cha1·bons.

7. Duparquc. A. (1933) - Structure microscoplquedes Charbons du bassin houil­

ler du Nord et du Pas-de-Calais. Mem. Soc. �l. Nord. t. XL

8. Durmishi. Q (1981) - Analyse sequenlielle et sedimentologique sur la region

de Tepelene D.E.A. - E.N.S.G. Nancy.

'9. Durmishi Q (1983) - Aana'yse sedlmentologlque et petrographique sequentielle

de la formation Chnrbonneuse de 1.'epelene (Albanie) These docteur de

3e cycle, E.N.S.G. Nancy.

Karakterizimi .!>Cdimentologjik ni!permjet anallzes sekucnclale llH

10, Durmishi, <;:, Mcriaux, E, OhampcUt>r l'. (1983). Etude peLrogl'3phique prehmi­

nair-e des liguites brillants de Tepelcne (Albnnie). Annales de la so­

ciete geologique du Nord T CJII Lille.

ll. Durmishi, f;, Lulo, l'. (1988) - Sed1mentologjia e depozitimeve lerigjene bazat

teorilce dhe rendesia prakttke. Re!erat - simpozium mbi sedimento­

logjme I.N.G Fie1·.

12. Lombard. A (1956). Geologic sed1ment:11re. Les seraes marines. Masson Paris.

13. Stach, E. l"Iackowsky, M.Th, Tcichmuller, M. etc. (1976) - Coal Petrology.

H. Soudant. 1\1. (1976) - Notions d'analyse sequenlielle. Conference de recyclase

COGEMA a E.N.S.G, Nancy.

15 Teichmuller, M. (1974) - Uber neve Muceral der Liptinit Grnppe und die

Entslehung Von MicriniL. Forlschr. �ol. Rheinldund Westf, 24.

16. Ylli :w., Ku�i. Xh. (1978) - Te dhena te reja mbi ndi!rtlmin gjeologjik 1e

sinklinalit le Memali:ljt. Fondl I.S.K.GJ.M. Tiran!.

Dore:uar ne reda/csi ne maj 1989.

Summarv

SEDIMFNTOLOGICAL CHARACTERIZATION THROUGH THE SEQUENTIAL

A:'.'l'ALYSIS OF THE COAL BASINS AND STRATA (Mem.3.Jiaj deposit).

This article provides the criteria of the sedimenlological 5ludy of coal basins

practically reah1.ed in the Memaliaj coal basin using the sedimentological se­quential analysis method.

The type sequence or the basin composed of 7 respective lithofacles is deter­

mined through the sludy oC the data oC 32 drilling:; dlsLl'lbuted in the I, II, 111 und V geologic field: sautlstone, t1amlstone - aleurolitlc, aleut·oliies, aleurolitic

argillas, argillas, coal and coal argilb.c. On the basis of the use of sequential analysis are given the megasequenlial gradation and their practical importance.

Tl1e second order megasequences are important concerning the conditions of

the indu5trial concentr:'llion o( coal strata, ·whereas the !our1h order ones bring

the data in lite regional aspect (fig. 2 a, b)

In fig. 2 is shown that the bases of rnegasequences of the third and fourth

gradation are not discovered by drillings. Therefore, the prospection of coals

under them is recommended.

Considering the coal as a sedimentary rock, for lhe Cirst time these lltho!acies

art! submilled to the sedimentologlcal study This study led lo lhe new termino­

logy of the coalificatlon of the vegetative sub3lance. Thus, through the diagenes;s occur the carbonization of the vegetative substance up to the highest coaliiicailon

stages (fig. 3). The use of lhe terminology <•mctumorphizm of coals,,. is wrong.

The sedimentologic study or the coal strata o[ Memallaj deposit shows that the vegatalive substance is ch1Jracterized by: linl, phase: matl'ix, elements with ,primary

form: componen� which have followed the sedimentation processes - elemenl'>

wilh the secondary form: the components which are submitted to the diagenesis processes.

A new classification of the petrographical components is given based on the

sedimenlological meaning.

Nr. 1 BULETINI l SHKENCAVE GJEOLOG,TJKE 1990

HIDROGJ EOLOGJI

MBI PREJARDHJEN E BURIMEVE Tl: POCEMIT

R-Omeo Eitimi* Lilj Dhame••

Me ani! le metodave hldrologjike, hidrogjeologjil<P e s1domos le alyrc hidrokimike vertelohct sc burimet e Po<;emt !ormohen krycsisht (ne mascn rrcth 80%) ngn infHtrimel e lumit te \' Joses.

-H YR .JE-

Burimet e Po<;cmit pcrbehen nga nje grup burim<!sh me prurje te pergjithshme rrelh 1,7 m:l/sek. Sqarimi i prejardhjcs se ketyre buri­meve ka nje rendesi te dores se pare per sigurine e ujit te liqenit. te ardhshem artificial qe do te krijohet nga diga me lartesi 110 m, e cila eshLe projektuar te ndcrtohet ne lumin V josa, rreth 1,5 km ne jug te burimeve Le Por;emit.

Per kete qellim, ne zonen c burimeve te Poc;emit nga ana e Nder­marrjes Gjeologji-Gjeodezi ne bashkepunim me ndermarrjen HidrogJeo­logjike, po kryen studime intensive hidrologjike, hidrogjeologjike, dhe hidrokimike. Njckohesisht me metodat e zakonshme studimore, per sqarimin e preJardhjes se burimcve, si metodc e ve<;ante dhe e pavarur u perdor per here te pare, ne bashkcpunim me Axensinc. Atomikc te Vjenes dhe Institutir. e Fizikes Berthamore te Tiranes, edhe metoda e izotopeve ambjentalc. Ne kele artikull do te trajtojme vetem rezultatet e fituara me metodat hidrologo-hidrogjeologjike dhc hidrokimike.

- Gjeologjia -

Burimet e Poi;emit dalin ne pjesen jugeperendimore le struktures karbonatike te Kremenares, e cila per(aqeson. nje antiklinal me forme eliptike me nje siperfaqe rreth 35 km (fig. 1). Berthama e struktures se Krcmenares perbehet nga gelqeroret shtreseholle me nderfutje shkem­binjsh silicore le jurasikut dhe Kretakut tc poshtem. Mbi le vendosen

•) Nderma1·ja Hidrogjeologjike ne Tirane 0) Ndermarja Gjeologji-Gjeodezi ne Tirane.

Hidrogjeologjia

ne varesi te nivelit Le lumit luhatet nga rreth 0,001 deri ne rreh 0,002, kurse vleJ·a mesatare eshte rreth 0,0013-0,0014.

Pcrfundimc

Me ane te metodave hidrologjike, hidrogjeologjike dhe hidrokimike, u vertetua si: rreth 80% e ujit qe shkarkohet nga burimet e Po\;emit vjen nga lumi Vjosa, kurse sasira me le vogla, rrelh 20% vijne nga ujerat, karsUke te pcllgut le Kremanares.

LJTERA'l'URA

l. Harla hidrogjeologjike e Shqiperise shkalla 1 :200 000, Tirane 1985.

2. Dhame L. 1987. Karsti dhe konstruksionet hidrotelrnike. Tirane.3. Luko /\. 1971 Raport llicirogjeoJogjik mbi burimet e Po<;cmit. Tirane.4. Xl1afa Z. 1978 Gjeologjia e strulctures se Kremcna1·es, Fier.5 Caslany, G. - 1903 Tra!te praiique des e>aux soutenaines, DUNOD Paris,Ii. l\fazor, E. 1976 MuJt1tradng and multisampllng in hydrological studies, in Inter­

pretation of Environmental Isotope and Hydrochemical Data In Ground­water Hydrology, (proc. Ada Gr. Meetlng, Vienna 1975), IAEA, Vlenna.

7. Schoeller H.S. 1962-Les eaux Soulerraines, Masson and Cie Paris 1962.

8. Moloszewski P. Zuber, A., 1982 - DeLerming the turnove1· time of ground­water systems wiLh Lile aid or environmental tracers; Morlels and thair applicability Joroal of Hydrology 57.

Dorezuar ne redaksi ne nentor 1989

Summary

TH.E ORlGJN OF POCEMJ SPRJNGS

The Pocemi springs ore located in central south Albania, they have a totaJ discharge of 1,7 m!l/:.. Because a connection between the springs and Vjosa river

was suspected, the det�rmination of the origin 01' �hese springs have a particul.er lnlerest !or the decision of the site o( a high dam projected to be constructed on VJosa river valley, abou1 1.5 km in the south of Pocemi springs (Fig. J).

A program of hydtologic and hydrogeologic studies was started in June 1986

Cor a period or t,vo years. Hydrochemical observations were made in five points ln the springs area, in

VJosa river and in a spring ol'. local recharge. As a result of the studies it has been demonstrated ·from hydrochemical da,ta that the origin of Pocemi springs can be explained only by the seepage of the Vjosa river. Using the SO 4- - ion osa conservative tracer it was calculated that about 800/o of the water issuing from the springs comes from Vjosa rive1· and about 20% comes from the locollyrechaged karslic groundwater, whereas by the approximative estimation of water ballance of Kl'em<'nara karstic basin resulted lhal only rno10 or water is locally recharged.

Karsttc flaw-patern show undaubtedly 1.he infiltration o( river water in karst1c rocks of the right bank of Vjosa river. The front of recharge is about 700 - 800 m in width and ls located along the river were the Vjosa river comes in contact wilh Crctaccons limestones.

_N_1·._1 __________ �B_u_L_E_T_rN_'1 __ 1_s�·1_n_<E_N __ c_A_v_E __ G_J_E_o_L_o_c_J_IK�E---=-,-,...,....__,,==1990

GJEOFIZIKE

MODELIMI I EFEKTIT ANOMAL TE POLARIZIMIT

TE PROVOKUAR TE TRUPIT Oi: NDODHET NE FUSHEN

ELEKTRIKE TE BURIMIT PIKESOR NENTOKESOR

- Alfred Frasheri"', Radium Avxhiu""", Perparim Alikaj"' -

Ne arlikull trajlohet studimi ! efektil anomlll te polarizimi lte prov.ikuar te nje trupi qe polarizohet ne fushen elektrike le njeburimi pikesor te nymes sc vazhduar le vendosur ne thcllesi nemjedis homogjcn-izoirop. J�pel skemo. e alg01·itmit dhe onali-1.ohen rezultatet e modelimU matematikor, te verifikuara cdhe ne

modele fizikr.!.

HYRJE

Ne frontin bashkekohor Le kerkimeve teorike gjeoclektrike qendron edhe studim1 i efek.c:ve anomnlc te shkaktuar nga trupa qe pobrizo­hen nen veprimin e fushave, le nxitura nga burimc pikesore te ven­dosuru ncntoke. Kjo eshte vlcresuar si nje nga rruget me efekti.vc per rritjen e thellesise se kerkimeve gjeoelcktrike tc bokrit, te kromit etj., me mctoden e polat·izimit ie provokuar. Keto prnbleme po studiohen dhe po u jepen zgjidhje keta dy-trc Yjetet e fundit edhe ne venctin tone, si ne rrafsh teorik ashiu edhe zbatues ne terren (Avxhiu R. 1990, Frashfai A. etj. 193G, Frasheri A. 1987, Frasheri A. etj. 1987). Ne li­teraturen shkencm·e qe kemi per keto problcme, trajt.ohcn zgjidhj� per raslel sbume le thjcshta, sic; jone ato pifr efektet anomnle te trupave ne fo1·me sferike (.Jeffrey J. etj. 1983, Bertin etj. 1978, Eskola L. etj. 1984).

Ne vcndin tone kryhen shume shpime dhe hapen galeri ne rajonet malore lrn kerkohet dhe kromi. mshte delyre qe ato W shfrytezohen edhe per vrojtime gjeoelektrike nentokesore. Prandaj, doll domosdo­shmeri te studiohet per kete menyre vrojtimi, perhapj::i. c fushes elek­trike e polarizimit te provoku.ar ne mjedise heterogjene gjeologjike, le cilet. kane kufij ndares me trajte gjeometrike te c;far&ioshme (Frasheri A. etj. 1985). Kjo do te lejoje te perpunohet meiodika e vrojtimevc gjeo-

+ Katedra e Gjeof izi/ces ne Falcultetin e Gjeotogjise dhe f,e Minierava.'"' Ndermarrja Gjeofizike ne '1.'irane.

Modeli i eiel<ti� anomal te polarizimit te provokuar 145

gjeometrike te i;faredoshme dhe ne reliev malor mund te behet me ndilimen e metodes se elementeve te fundem. Per roodele tripermasore sherben programi qe bartuam, POLARELF, ndersa per ata 21/2 perma­sore duhet perdorur programi POLARPRIZ-2, qe ndertuam per rastin kur iTupi xeheror ka percjellshmeri te barabarte me mjedisin nethues.

2- Amplituda e anomalise perforcohet shume me afrimin e njereseleki,rode ushqyese drejt. trupit qe polarizohet, duke e futur ate ne shpi­me ose duke e vendosur ne galeri.

3- Pervijezirni i .anomalise percaktohet nga pozicioni qe ze skemandaj trupit xeheror dhe nga vendosja e tij hapsinore.

4- Perdorimi i vrojtirneve nentokesore eshte nje nder rruget e sigur­ta per rritjen e thellesise se kerkimeve gjeoelektrike, per te arritur ni­vde deri 600-800 m.

5- Ne zona te reja perspektfve, round te shfrytezohen mjaft mirepuset strukturore, os·e te behen puse shpimi pilot per vrojtime gjeofi­zike ne.ntokesore. Kjo do te rrite efektivitetin e kerkimeve gjeoelektrike me metoden e- polarizimit te provokuar, do te ndihmoje dhe per rralli­min e rrjetit te kerkimit.

LITERATUR A

1- Avxhiu R. 1990 - Mbi rritjen e theUesise se kerkimit te vendburimeve te

bakrit me metoden e polarizimit te provokuar ne zonen Mirdita.

Disertacion doktorate, doreshkrim.

2- F.rasheri A., Avxhiu R., Malaveci M.1 Alikaj P., Leci V., Gjevreku Db, (1986) -

Elektrometria. Botim i UT -<Enver Hoxha»..

3- .i<'rasheri A., 1987 - Studimi i perhapjes se fushes elektrike ne mjedise gjeo­

ologjike heterogjene dhe efektiviteti i elektromtrise detare ne studi­

min e struktures D. Disertacion dolttorate.

4- Frasheri A., AvxJtiu R., Frasheri N. 1987 - Ndikimi i pozicionit te skemes

vrojtuese elektrometrike ndaj trupit xeheror ne pervijezimin e ano­

malive te polarizimit te provokuar gjate kerkimit te bakl'it dhe te

kromit. Buletini i Shkencave Gjeologjike, nr. 3.

5- Llllbonja L., Frashcri A., Duka B., Avxhiu R., Alikaj P. 1985 - Rreth thellesise

se kerkimeve elek.trometrike qe kl'yhen neperrnjet tmngut te shpimeve.

Buletini i Shkencave Gjeologjike, nr. 3.

6- Jeffrey J., Daniels 1983 - Hole-to-surface resistivity measurements. Geophysics.

Vol. 48, nr. 1.

7- nertin J., Loeb J. 1976 - Experimental and theoretical aspects of Induced

Polarization. Berlin.

8- Eskola L., Eloranda E., Parauneu R. 1984 - A method for calculating IP

anomalies for models with surface polarization. Geophysical Prospecting,

9- Ziienkicwitz O. 1980 - The finite element method. London.

Dorl!zuar ne redaksi ne shtator 1989.

10 - Buletini Shkencave Gjeologjike Nr. I

146 A. Frasheri, R. Avxhiu. P. Alikaj

1Summar11

The paper deals with the mathematical modelling for 01e study o1 electric field scattering and anomal affects or induced polarization (IP) due to a polarizable body, which is set to the electric field or an underground point curren source. The current source can be ground in the drillhole or in the underground mining works. The polarizable ore body, for example copper sulphide or some kinds of chromites, can be of any geometrical form and under any terrain relief.

We have studied the l!P effect calculating the IP potential using the finite ele­ment melod. For the given geoelectric model is solved the quation (3): where RA, Rn, R

A ere the distances from the current electrodes A, B and the

fictive source A up to the integration point. C - proportionality coeficient n - th<! udt vector, normal with \he surface of element and from inside to

outside direction. In the cases of 2D models with resistivity contrast we have compiled proper

algorithm and POLARELF program in FORTRAN - 77 langu.ige. In the cases o! :m and 21/1 D models, without resistivity contrast there were compiled the proper algorithm and the respective programs POLAREL-F and POLA&PRIZ in BASIC.

In our study a good concordance between the muthematica•l and physicol modelling was evident.

From this modellings that approaching the current electrode to the polarizable body, drillhole or underground works, a distinct increase of the JP amplitude is provided. The anomaly configuration is determined from the �pace position of the ore body in relation with the geometry of the used array.

The IP survey using current electrode! sunken underground is a i,;uitable way to increase the depth of investigation o! geoelectrical methods.

Nr. I BULETINJ I SHKENCAVE GJEOLOGJIKE 19!)0

VLERESEMi SASIOR I P[RMBAJT JES SE HIRIT

DHE FUQfSE KAlORIFIKE T� OYMVRIT ME MAT JET

GJEOFIZIKE TE PUSEVE

- Ylli Bc�shi* -

Jepen disa nga rezultatet e arritura ne studimln qe eshte hryer ne zonen e .Jame-Homeshit., per vleresimin sasior tc per­mbajtjes se hirit dhe !uqise kaloriflke tc shtresave tc qymyrit, nepermjet lakoreve gjeofizike 1e regjistruara ne shpimel e mbu­:;hura me uje.

1 - HYRJE

Qe ne fazat e para te kerh.im-zbulimit me shpime ne rajonin e Jame-Homeshit jane kryer matje gjeofizike ie shpimeve. Fillimisht ne kompleksin e ketyre matjeve zinin vend vetem metodat elektrike te re­zistences se dukshme. Por ndertimi i nderlikuar i shtresave te qymyrit shpesh me nderlhurje argjilash e ranoresh me permbajtje karbonatike veshtiresonin interpretimin. Kjo diktoi qe duke filluar nga viii 1983 ne kompleksin e metodave ie per.fshihej ne menyre te disiplinuar edhe metoda e gama-gama dendesise.

Teresia e lakoreve gjeofizike te regjistruara ne shpimet e kryera ne kete rajon ka sherbyer si material baze per zgjidhjen e nje sere proble­meve me karakter cilesor si: percaktimi i shiresavc te qymyrit, vleresimi i trashesise dhe i pozicionit hapsinor te tyre. percaktimi i ndertimit tc

shtresave si dhe bashkelidhja e tyre si ne shtrirje ashtu dhe ne renie. Keto probleme dhe teknika e zgjidhjes se iyre tashme jane te njohura, kjo eshte arsyeja qe ne kete artikull nuk do te ndalemi ne trajtimin e tyre.

Lakoret gjeofizike kane sherbyer si material haze per kryerjen e studimit per vleresimin e permbajtjes se hirii dhe fuqise kalorifikc, studim i cili krahas vlerave te tjero. ka dhe rendesine e vet ekonomike pasi ai lidhet direkt me uljen e kostos se zbulimit te vendburimit ne­permjel futjes se shpimit me balle te plote.

2- Rreih ndertimit gjeologjik te vendhurimit

Formacionet shkembore te vendburimit Jame-Homesh ndertohen

• Ndennarrja Gjeofizike ne Tiranii.

Vlercs1mi so�ior permbajljes se hiril dhe fuqise kalorifike l fi9

a b

• H (1.) H{'/.) 100

9o

eo

70

60 So �o .!O

20

/0

Q:·81 Ht7J',2

HJ: lt76'/. ·�

. ..,_ ,, 'YJ = Jsoo klr.af

. . . , n: 66 "

,, ::· .. r.: -096 ...

·, -� infer Jig: (· 86, • 71.) ;

. ,

(;Q : ! Jl-1 l,k(J{

100

90

80

70 60

So

�

Jo

20

10

::

Q= ·85 H+ 7!r60

H9: 62 7t. Q9: ?178 Ir lea/ n : Jf r : -o 9o

GQ = t Jsc kka/

O IX1� 1¥tOJ J�J(r ,11 $ ,,,. •1° .,:ro rno ax10 9(1r kaf) o 1,101 u,el Jxur '·K10 5•10 &x1 7X1 (. • , 4�, ,;, If 4ol) n-nvm11ri I rosfeve, r- lroificenl, iltorelacionif Gf? - Gabim/ me.so/or /wodroh!r

Fig. 8. Vari!sia c fuqisc lmlol"ifikc nga hil'i. a- Shtresa e qymyrit III2

b- Shlresa e qymyrit 112-The dependence or ihc calorific power rrom the rioders:

a- uri coal stratum; b- Ub coal stratum.

PiRFUNDIME

1- Ne mungese te mostrave ie shpimit vleresimi sasior i hirit dhef11qise kalorifike te shtresave II dhe III te vendburimit Jame-Homezh mund te behet nepermjet lakoreve gjeofizike.

2- Perfundimet e meposhtme te nxjerra nga ky sludim jane tevle!shme per vendbw·irne qymyrore me ndertim te perafert me ate te

Jame-Homezhit, ndersa korelacionel e ndertuara kane vlere praktike ve­t.em pet· shtt·esat e ketij te fundit.

3- Pai-ametrat fizike me te mire per vleresimin c hirit dhe fuqisekalorifike jane densiteti dhe rezistenca.

4- Per shtres�t e perbera vleresimi i hirit dbe fuqise kalorifike ne­permjel lakoreve te rezistences eshte specifik. Nenshtresa e siperm.e u vleresua nepermjet lakores se rezistences se duksbme te regjistruar me gradient sonde dysheme: nenshtresa e poshtme vleresohet nepcrmjet la­kores se rezistences se dukshme gradient sondes se tavanit, ndersa nen­shtresat e ndermjetme u vleresuan nga lakoret e mesiperme mbasi u jane bere korigjimet e nevojshme per efekte anesore.

5- Vleresimi i fuqise kalorifikc eshte me i sakte te behet nepermjetkorclacionit le saj me hirin se sa drejtpersedrejti nga parametrat fizike.

LIT E RAT U R A

1. Bcktashi Y .. 198<1 - "Vleresimi sasior I hitit e fuqise kalorifike nepi!rmjel kur­

bave te karotazhit ne vendburimin e Mokres ....

?. Adhami J., Bektashi Y., 1985 - «Projckllmi i punimeve le karolazhit per shpi­

min pa kampion ne objeklin Dunice>-.

160 Y. Bektashi

3. Bektashi Y., 1985 - Kumtese ne Kon!ercncen e II Kombetarc te Gjeologjise.

4. Bcktashi Y., 1980 - Lakoret diagrafike ne ndihmc pfa· zgjidhjen e disa proble­

meve cilesore, sasiore dhe sedimentologjike per vendburimin e qymy­

reve Jame-Homezh.

5. Li,;o R., ctj. 1986 - Gjeofizlka e pilseve. Tek.st.

6. Suan J., l!J81 - «Logging methods for coal ex-ploration ....

7. iUuc;a A., etj. 1986 - Raport i llogaritjes se rezcrvave te qymyrit ne vendburimm

Jame-Homezh.

8. Kobranova V.N., 1962 - Fizic;eskie svojstva gornej porod.

Dorezuar ne redaksi ne gusltt 1989.

Summary

QUALITATIVE ESTIMATION OF THE CINDERS CONTENTS AND CALORIFIC

POWER OF THE COALS BY THE GEOPHYSICAL MEASUREMENTS

OF DRILLHOLE

This article provides the dnta on the Investigation of coals by the geophysical methods of drillhole, mainly by the resistivity method and gamma density one.

The lengths of the resistivity sounds and their type, to earn the measured values

with the smaller influence, have been determined through the measurement in the drillhole.

The correlative dependence between the visible resistivity and density to the

cinders contents and calorific power has been studied through several laboratoric

determinations and the measurements in the drillhole.

By the.6e dependences is proved tho.t the relations are based and serve for

the practical purpose of the evaluation of the quality of coals by the geophysical methods.

Nr. l BULETINl f SHKENCA VE GJEOLOGJIKE

G.JEOLOGJI INXHINIERIKE

BYMIMI I ARG.JILAVE DHE VLERESIMI I TIJ ME METODA LABORATORIKE

Ilir Minga*

Trajtohen metodikat e ndryshme te perdorura per le per­

caktuar aftesite bymyese te dherave me metodat laboratorike dhe

behel vl�resim1 i a!tesive bymyese te dherave argjilore te bre­

zort!£ se pore le lumit Devoll ne qytetin e Gramshit.

HYRJE

1990

Ne zbaLim te dircktivave tc Kongresit Le 9-tc te P.P.SH. per t� ulur koston e nderlimeve te objekteve te ndryslune, u krye st.udimi per te vleresuar aftesite bymyese te dherave argjilore te depozitimeve aluviale te breza1.·es se pare te lumit Devoll, ne qytetin e Gramshit, ku nder­tohen objekte social--ik.ulturore.

Pervoja e ndertimeve ne kele zone ka sjelle me vete, kohe pas kohc, shfaqjen e demtimeve ne ndertesat me themele te cekta dhe ne

ato te lehta, me nje dhc dy kate. Prania e ketyre demtimeve, si <;arje te suvase dhe te mureve rrethues e ndares, 9arjet e thcmeleve te ndertuara mbas renies se shirave te para te vjeshtes (4,8), lejojne te gjykosh mbi pranine e dukurise se bymimit dhe te tharjes nc keto dhcra.

Per kete qellim u kryen analizat laborat.orike te dherave argjilore duke .percaktua1· vetite fizike dhe mekanike, le cilat lejojne te behet vle­resimi i ketij fenomeni, si nga ana sasiore, ashtu dhe nga ajn cilesore. Te dhenat e fituara nga keto percaktime sherbejne si baze per te bere nje projeklim te sakte per ndertesat qe do te ngrihen, si dhc Le merren masat e nevojshme per objektet e demtuara.

NDERTIMI C.JEOLOGJJK I RAJONIT Tt QYTETlT TE GRAMSHIT

Qyteti i Gramshit, ne te cilin jane marre dhe kampionet e studiuara; eshte i vendosur ne brendesi i'e sinklinalit te Gramshit. Ky sinklinal eshte i ndertuar nga (ormacioni flishor qe ka nje trashesi te madhe mbi 2500-3000 m (5). Flishi peson ndryshime te medha litologjike si ne prerje stratigrafike dhe ne shtrirje. Ai perfaqesohet kryesisht nga flishi 1item-p.,""... . .'

• Falculteti i Gjeologjise dhe i Minierave ne UT. «ENVER HOXHA».

11 - Duletini i Shkenca\e Gjt!ulugjike Nr. l

Nr NAM PION/

I 2 I lf'o,nD1om

-It -

}__ - II -

J.. - 11-:i - ·· -

6 - II-

7 - II -

R 11-

9 - II -

10 - ,,_

11 -- 11-

12 11-

Bymimi argjilave dhe vlel'i!simi i tij

I� .l § 11 e w-, wr Wp Wt F ,/nr rM rid /. :t /, :,' J.

I J 4 5 6 -/j 9 10 11 12

#I' I ju.9 (of /lO .M 05t. 20 725 1-5 5 ''" 270

..Vr2 269 205 1 ll_ J.6 05_6 zo 739 !,1,.J7 /2J J02

kr J---2:§.4 ;, oo 1 '0 37 C58 1/1 I .;.a 61 .!/ J. /16 ll2J Nrf:-

1;,a 201 169 J6 7 OJ8 19 ?98 29 9 116 ;p9 llr:5 2..E 202 I lo J6 ·056 19 l"'-62 282 10 6 180 llr.6 1170 195 171 1166 0 58 {f- 5JS Joo P4 2J5 /1.'7 lz 69'• JIJ f6F Jl ose f¥ 56 5 JI 2 /0 5 253 /,'(8 lzGJI 196 169 J7 058 Tit 418 Niii/if 176 l,'1'9 'W 2.02110 J6$ 0511- 19 SOI J69 "p 1.J.2 /il'/0 10 ...... 2;1� Jt.fi 05R, 21 56.J .!6J !05 200 Nr11 12 69 2,�I, f. 70 Jc 056 20 �96 275 10.,;. 22/ lrr/2 ';/ 2 07 I 71 J6.9 056 21 :.2 S JZI. 119 701

16!t

It: Vb coo A 1.�.

f.J lft. 15 16 f') 611 TOO OJI! 770 COIJ

1616 lt,U, OJ6 2.JJ 008 Jlf 9 7.J OJ6 12J I0065

IJR 2 4 5 028 OPO booJ JS6 1$1! O'-/J t,Oo 006 41,./ 8G 060 07ft. 006 1,6. 0 76 052 075 007 Joo so Of.f. O,PJ 008 J82 76 O.(i� o.68 0076 /,51? /0 5 0�4- 095 0,08 J8.9 -59 028 0-7� 0062 J06 to., 028 0,72 0,07j

Pasqyra J. Pasqyra pcrmblerlhcsc c rc·.eultatc,·<' W analizave te kampioncvc t,• qytctit te GramsbH.

tyre ato realizohen ne aparatin odometrik. Percaklime per tc vleresuar duk.urine e bymimit duhet te behcn edhe per dherat qe do te sherbejne per rcalizimin e ml:>ushjeve te ndryshme.

LITER ATU R A

l. Konomi N. 1!188 Gjeologjia inxhinierike, velite fizlko-meko.nike le shkembinjve. Tirane.

2. Kooomi N. Kapllani L. 1983. Prodhimet e tjelt!rsimil dhe vec:01·ite nderluese tetyre. BuleEni i Shkencave Gjeologjil,e. Nr. 3.

3. Konomj N. 1986. Vleresimi i vetive fiziko-mekanike le shkembinjve per qellime te raJonizimeve gjeologo-inxhinicrike. Disertacion, Tirane.

4.. M.i.nga J. 1980. Raport mbi kushtet gjeologo-inxhinicrike ne qytetin e Gramshit. 5. PriCU K. 1984. Gjeomorfologjia. dhe depozitimet kuaternare te rl'jedhes se

mesme te lumit Devoll. Buletini i Shkencave Gjeologiike Nr. 2. 6. Aboushook M. Tisot J. P. Hou\lcrt R. 1984. Application d'une nouvelle mc>­

thode pour determiner le comportement du gonncment des sols intactos. 2•mc Journees univers1taires de mecan!que des sols Appliques E.N.S.G. Nancy, France.

7 . .M:arioti M. 1976. Le gonflcment des sols Argileux surconsolides (aspect du phe­nomene. In[Juence sur Jes struclures Prccaul1on a cnviagcr). Mines et geologie, Rabat. nr. 30.

Dorezvar ne re<laksi ne dhjetor 1988.

170 r. Minga

Summa.ru

THE DILATATION OF ARGILLAS AND ITS ESTIMATION

BY THE LABO RA TOTY METHODS.

This paper trcates the phenomenon of the dilatation of clays or the Gramshi

town.

Based on the factors which condition development of this phenomenon such

as their mineral composition, granulometr1c content, Cao contents and lhe varia­

tion of the humidity, are given the recent laboratoric methods used for both, quan­

titatively and qualitatively estimation of this phenomenon. The existence of two

ways of the development of this phenomenon request the use of two basic me­

thods: ihe dilatation with free volume and that with constant volume realizinl!

direct and or indirect dilatation pressure measurements which develop these data.

Based on the given physical data, has been made the estimation of the dilatation

c:'lpacity and the pressure or these rsoils on the foundations or lhe objecti;,

Nr. 1 BULETINT I SHKENCAVE GJEOLOGJIKE l990

PROBLEME METODIKE

STUDIMI I AUREOLES PARESORE NE SHERBIM

Tl: ZGJIDH.JES SE DETVRAVE GJEOLOG.JIKE NE ETAPEN

E ZBULIMIT

Jorgo Vllabo*

Argumentohet se studimi i aureoles paresore ne etapen e pu­

nimcve te revizionimJ,t dhe le zbulimlt ndihmon ne sqarimin e

ndertimit gjeologjik, te morfologjise se Lrupa.ve, te gjenezes dhe

te kerkimit le trupave paralelc.

HYRJE

Aureolat paresore jane zona rreth trupav,e xeherore, pak te zhvendo­sura os,e dhe te sh.keputura m,e permbajtje te ngritura te element.eve kimike xeherorformuese dhe ato shoqeruese. Ne rastin e pro�eseve xehe­rorformuese hidrotermale, ato jane te mbivendosura me shkembinjte lo­kalizues dhe quhen epigjenetike. Ne l'astin e vendburimeve me gjeneze magmatike qe jane rezultat i vete ketij proc;esi ato formohen njekohesisht me trupat xeherore dhe shkembinjte lokalizues prandaj quhen singjene­Like (J. Vllaho, N. Nosi 1980; S.V. Grigarian etj. 1969).

Trajtat, permasat, intensiteti i permbajtjes se elementeve kimike, bashkeshoqerimet gjeo'kimike, zonalileti i oreolave paresore jane ne va­resi proporcionale me ato te trupave xeherore me te cilat lidhen gjene­tikisht.

Studimi i aureolave paresore gjeokimike kryhet ne etapat imtesuese te punimeve te kerkimit dhe ne etapen e zbulimit. Ne rastin e pare. ato k;me karakter metalometrik (siperfaqesor), ndersa ne te dytin kane ka­rakter hapesinor.

Punimet gjeokimike hapesinore ndihmojne efektivisht ne zgjidhjen e detyrave gjeologjike qe dalin para punimeve te zbulimit si probleme mbi lidhjen gjeologjike te profileve, kerkimin e trupave qorre e para­lele. per mundesine e vazhdimit te trupave pas nderprerjeve gjenetike, per vleresimin e prerjes erozionale, te gjenezes, te tipit te mineralizimit etj. (J. Vllaho, A. Tashko, 1986 etj). Ne fig. 1 jepen ilustrimet per disa aspekte te pel'gjithesuara le detyrave qe round tc zgjidhtm ne punimet gjeokimike hapesinore ne etapen e zbulimit te vendburimeve te marra ne obje�det e vendit tone.

1) Fakuiteti i Gjeotogjise dne i Minie,-ave UT ,.ENVER HOXHA»

180 J. Vllaho

i njejli brez i aureoles paresore. Brezat e tjere me zl, ·dim me tc kufi­zuar, nuk jane produktivc.

2. Ne objektin e dyte, trupi xeheror ne brezin e dyte te aureoles gjeo­kimike rezulton i ve�ante nga trupi xeherot ne brezin e trr·te (trupi xe­h.eror kryeso,r). Karaktcri i aureoles paresore mbeshtet plotesisht roendi­min rnbi gjenezen hidrotermale le ketyre mineralizimeve.

3. Karakteri i aureoles pare.sore ne objcklin e trete mbeshlet mendi­min mbi gjenezen magrnatike te ketyre mineralizimcve. Ne te njejtin horizont dunitik produktiv mund tc zhvillohen disa nivele te mincrali­zuara, por.- jo te gjitha mund tc formojne perqendrime i.ndustriale. Perqe­ndrimet industriale ka mundesi qe te formohen me teper ne nivelet e me­siperme te horizontit dunitik.

4. Rekomandohet qe studimi i aureoles paresore te vendburimeve lekryhet ne menyrc sistematike nga etapa e revizionimit. deri ne zbulimin e delaj uar.

L I T E it A 'l' U R A

1 Gjata I{. 1980. Petrolo(.!jia dhe perspektiva c nikelit sulfur dhe sulfui·orevc tc tjere te komp1eksil gabro-peridotit te Mirdites pcrendirnore (scktori Li­vadha�..Shl�opet). Autore£e1·at.

2. Tashko A. 1973. R1-eth metodikes se pi:!rpunimit te le dhenave gjeokimikc memetoden e matematlk�s slatistlkore. Permbledhje Studimesh Nr. 2.

3. Vllal10 J. Nosi N. 1980. Njohja e saktesise se analizes dhe rendesia e saj per per­punimin dhe interpretimin c [)Unimeve gjeokimilce. Permbledhje Studi­mesh Nr. 3.

4. Vllaho J. Tashko A. 1984. Gjeokimika 3 (Metodat e kerkimll).5. Abdullajev Z.B. clj. 1968. Qleo�m� nil<e.!!1 i kobalta v ultrasnovnih porodah

o!iolitovoj !ormacij Mallovo Kavkaza Gjeokimi:i nr. 4.6 . . �eoEmli;eskie metodi PE_sk.OV po �rvi�nim oreolamJ.simpozium nderl<ombeiar)

1983.

7. Grigorian SV Janlshcvskij EL l!J69. Endoi;e�e gJ..eo�imi�cskie �reolli rudnihmes lorozhde!:l!.

8. Sollorov A.P. 1985. Gjcokimii;eskie metodi poiskov mestrozhdenii poleznin iskopojemih. ' -

- ._

9. Sollorov J\.P. 'ctj. 1985. Gjeoklmii;eskie melodi polskov rudnlh mestoro1.hdenii. 10. Zollotuhlm V. X. 1979. Problemi genezis::i. sulfindo-mednonikelevih orudinenlma

v. bazit-g!perbazit.evih kompleksash � librin .. Genzis orudinenia--;bazitahigipe; bazitah»).

- -

Dorezuar ne redaksi ne priH 1989.

Summarv

STUDY OF 'J.'IHE PRIMARY AUREOLE FOR THE SULUTION OF GEOLOGICAL TASKS DURING PROSPECTING STAGE

This article provides the results of study of the primary aureole in three mine­ralized objects in the Mirdita geological-structural zone. The first object repre· sents a hydrothe.rmal-metasomatic minerali?A.tion, quartz-sulphide of polymetal-

Studlmi i aureoles paresore ne sherbim tc detyrnvc gjeologjike 181

llferous character localized in the busic volcanic rocks. The second object repre­

senls nickel-sulphide mineralization of hydrothermal gem.>sis and is localized

through tectonic zones of the ultrabusic rocks. The third one represents nickel-sul­phide minerali1,.1tion of the magmatic genesis, localized in dark dunitcs.

By this study has been reached to the conclusion that in the first object the

minernlizalion con:;isls of the ore bodies of lcnsy shape. In different cases there

exist one or twu levels controlled by the same primary aureole. !n the second

object, two bodie� result separated as par or the same body detached tectonically.

For the other enomamalous belts are recommended drillings to control their conti­

nuation into the depth. The character o! the primary aureole in the third object, re­

presenting the same mineralization as the sccon<:l one, supports the opinion on the

magmatic gene.sis. Some mineralization levels can be developed at the same pro­

ductive dumtic horizon. but, noi all ci:m be industrial ones. It is recommended iha�

the study of lhL primary aureole of ore deposits carried out in the dinamic way,

�ince the revision store up to the detalized discoveries.

N l BULETINI I SHKEi�CAVE GJEOLOGJIKE

VLER£SIMI GJEOLOGO-EKONOMIK I PUNIMEVE GJEOLOGJIKE T� K�RKIMIT DHE ZBULIMIT

Tl: VENDBURIMEVE Tl; KROMIT DHE TE BAKRIT

- Rcsm'i Kamberaj•, Bcsnik Ostrosi .. -

Pciraqitet mctodiko. e vleresimit gjeologo-ekonomik te puni­

meve gjeologjike, tc ke:!rkimit dhe te zbultmlt per argumentimin

e kalimlt nga nJeri stad ne tJetrin. Me anl! tie kesaj metodike

mund le gjykohet per e(ektivitetin ,e punlmcve perpara se te zba­

tohet projekti, duke u mbeshtetur ne punimet tashme te kryera.

SHTRil\U I PROBLEMIT

1930

Qellimi i vleresimil gjeologo-ekonomik eshte percaktimi i vleres :,e lendeve te para minerale ne kuadrin e gjithe ekonomise popullore. duke i shikuar vendburimct xeherore si burim i velem per plotesimin e ne­vojave te ckonomise me nenproduktet qe dalin nga perpunimi i tyre.

Detyre kryesore e vleresimil gJeologo-ekonomik te vendburimeve eshte pcrcaktimi i efektivitetit relaliv te tyre dhe leverdia e venies ne qarkullim ekonomik. Ky vleresim eshle i nevojshem te kryhet ne gjithe stadet dhc etapat e punimeve gjeologjike. Ai lejon ts argumenlohet va­zhdimi i metejshem i punimeve, vellimi fizik i tyre, koha e zbulimit dhe shuma perkatese e shpenzimeve.

Ne varesi le stadit te punimeve ndryshon edhe rezultati i vleresimit gjeologo-<ekonomik. Pershembull ne stadin e punimeve ie kifr1kimit

1 ai

jcp vctem nje gjykim orientues per vleren industriale le vendburimit. Sipas rczultateve te zbulimit paraprak, vleresimi pcrcakton efektivitetin ckonomik Le shfrytezimit te vendburimit dhe argumentohet kalimi i pu­mmcve ne stadin e zbulimit te deiajuar, ku percaktohen edhe parametrat industriale kryesore ie ndermarrjeve le ardhshme, prodhimin vjetor. me­todcn e shfrytezimit, teknologjine e perpunimit etj.

Vleresimi gjeologo-ekonomik i vendburimit te zbuluar ka gjithashtu nJe rendesi te vei:;ante per projeklimin dhe ndertimin e gjithe ciklit te perpunirn'it qe nga nxjerrja deri ne prodwktin P.er£undimtar. Lidhja mi-

• ln.�tltuti Stud. Pro;. tc Gjeoloc,jlse. Tirane.

•• Rakultl'ti i GjeolcgJi:se dhe t Minierave Tirane.

Vleresimi gjeologo-ekonomn, i punimQve gjeologj!ke I JJ

Qe te realizohet kjo metodike duhet te percaktohet me pare ga­bimi i vleresimit. te rezervave dhe permbajtja kufi ekonomike e elc­mentit baker ose Cr203. Kur ka disa elemente te dobishem, atehere kthimi i tyre ne baker konvencional behet me ane te �imit te shitjes se nenprodukteve perfundimtare dhe te treguesve te rikuperimit shu­mar ne gjithe ciklin e perpunimil.

LJTE R A T U R A

1. R.amiz AJia (1986) - Raport. ne Kongresin e 9-te te PPSH. Tirane.

2. Balla A., Turku I. (1079) - Raport mbi rezultateL e punimeve gjeologjike

le kerkim-zbulimit te vendburimit Qafebari.

3. Kamberaj R., Bcqiraj G., Lull M. (1988) - Mbi kategorizimin e rezeL·vave

minerale te ngurta dhe percaktimin e rrjetit te kerlclm-zbulimit dulte

perdoru1· teknikat e gjeostat!stikes. Bul. Shk. Gjeol., nr. 3, Tirane.

4. Kokona P. (1973) - Raport mbi rezultatet c kerkim-zbulimit te vendburimit

Qafebari dhe te zonave per rreth. Fondi Nder. Gjeol. Puke.

6. Osmani S. (1987) - Gjeostatistika. Tirane.

7. Osmani S. (1986) - Mb! disa modele matematike, in!ormatilte ne naCte, gjeo­

logji e teknike. Disertacion. Tirane.

8. Joumel A., Huijbregts Ch. (1978) - Mming geostatistics. Academic Press.

9. Matherol1 G. (1963) - Traite de geostatistique appliquee. Tome 1. Paris.

10. Mathcron G.. Fomcry Ph. (1963) - Recherch d'optima dans la reconnaissance

et la mise en exploitaUon de gisemensts miniers. Paris.

Dorezuar ne 1·edaksi me 30.5.1988.

Summary

GEOLOGICAL-ECONOMIC ESTIMATION OF THE GEOLOGICAL

RESEARCH-PROSPEC'l'ION WORKS IN THE COPPER DElPOSlTIS

Thi:; article provides the methodics and the indispensability of the geologic

economic estimation of the chromjum and copper deposits, based on the

economic equivalence of the geologic pare.meters. The technical and economic

optimization of the research-prospection works is realized by this method.

The methodics of the argumentation o£ the transition of works from on�

stage to another is particularly presented here. To realize such a procedure t.he

author is based on the data obtained in the accomplished stGge, linearizing the

error of the estimation, as a function o! the tonnage and the copper contents in

a small sutTounding wne of 1.he tonnage and contents of the first stage.

Firstly, is assimilated this error in a normal variable, than is calculal;e.ci

the mathematical expectancy of the income for the accomplished and projected

stage and, Clnally, a!ter their comparison we decide for the continuation or

,orks.

Nr. l BULETINI I SHKENCAVE G,JEOLOGJIKE l!l90

����====�====�--=---�---,===:�::---�---:...-----

STUDIMI I CARSHMERISE SE SHKEMBINJVE ME ANEN E FOTOGRAFIVE TE FOTOTEODOUTIT

- Vladimit Shehaj• -

Ne artikull jepcl. deshifrimi i fotografivc t.okesore, behet llo­garitja e pozicionit hopesinor te c;arjeve, elemenleve le .shtruar­jes c;e tyre dhe bchet perpunimi i materi:lleve te de.sh iCrimit t� c;arjeve. Behel. C<.lhe vler!lsimi ekonomik l punes sc kryer me kete metode. Ne fund jepcn edhe progrnmet perkali!:sc tc lloga­ritjes se koordinnt.ove. 'ii

HYRJE

Vitet e fundil. ne vendin tone, eshte krijuar dhc rrLtur sherbimi i fotogrametrise lokesore, i perdorur jo vetem per krijimin c hartave lopografike, por edhe per zgjidhjen e nje sere problcmesh te tjera, qe u perkasin fushave te hidrotek:nikes, ndertimevc industriale, mo­numenteve te kultur�s. bujqesise etj.

Ne kete kuader cdhe Ekspedita Topografike prane Ndermarrjes Gjeo­fizike Tirane eshte pajisur me nje laborator fotogrametrik te nivelit bashkekohor. Frut i punes se ketij kolcktivi esht.e ndertimi i planeve topografike te nje siperfaqjc te madhe te zonave mineralmbajtese, me anen e fotorilevimit toki.;sor, ne shkallet 1 : 10 000, l : 5 000 dhe l : 2 000.

Rilcvimi ne shkalle 1 : 2 000, me te cilin eshte mbyllur pot.huajse c gjithe siperfaqja e masivit ullrabazik te Shebenikut eshte realizuar me ketc metode: keshtu qe ne arkivin t.eknik te kesaj Ndermarrjeje gjendct nje material fotog1·afik :;hume i c;mueshem, i p:.:r·)crc :nga negative (pllaka xhami) dhe pozitive (kopje kontakti).

Fale zhveshmerise se mire te masivit, ky material jep nji! infor­macion te pazevendesueshem gjeologjik dhe mund te perdorel per zgji­dhjen e nje sere detyrash si:

- Deshifrimin gjcomorfologjik t� zones se fotog1·afuar;- Konturimin e deluvionevc dhe hedhja ne harten topografike, me

saktcsine qe kerkohet. - Studimin e mikroteknikes dhe pasqyrimin e saj ne hart.en to­

pogral'ikc;

• N. Gjeologjike ne Pogradec.

13 - Bulelinl i Shkenca\"e Gjeologjike �r. I

Studimi c;a1·shmerlse me anen e Cotografl,·e 203

,0 21"�1 J� !

Fig. 4: Harta e c;arshmerisc. 1- Gjurmet e c;arjeve ne siperfaqe; 2- element i shtrud­rjes se rrafshit te c;arjes; 3- pike mbeshteti!se gjeode1jke.

LI'rE R AT O R A

1- Rregullore per zbolimin e punimeve gjeodczllce dhe topo-markshejdel'ike 1979.

2- Dragovoja �- 1971 - Gjeodezia e pi!rgjithshme.

3- Guxo J., 'l'a1·tari v .. Shehu A. 1981 - Fotogrametrla tokesore.

4- Guxo .J. 1982 - Fotogrametria.

5- Melo V., Cili P., Gjcncrali Dh. - Tektonika dhe rilevimet.

6- Uobanov A. 1983 - Nazemnaja slereofotogrametric;eskaja sjomka.

'i- Grup autori!sh 1971 - Aeromeiodi geologic;eskih issledovanij.

Dorlauar ne redaksi ,ie mars 1989.

Summary

'T'HEl STUDY OF TllE ROCKY SPLITTINGS BY TiiE PHOTOTHEODOLITE • PHOTOGRAPHIES

Tttis paper provides the possibillly of the use oJ: pholoiheodolit.e photographies

rea!i:Ged for the topographic purposes for their geological deciphering.

The technological scheme fo1· the rocky splitting deciphering is given here.

The r.malytical method, undet' the condillons oC the existence or the calculating

t 1ol.s, as the more exact and quick one, is recommende.d for the elaboration of

phr)tographies.

204 V. Shehaj

The advantag� of the study of ro;;ky splittings by the phototheodolite pho­

tographies towards that obtained by the geological plotting are:

- The deciphering is more objective and controlled.

The measurements are associated with the control +and the extention ele­

ments of the splitting plane are determined with the control and high exactness

The duty is solved every time and the results are immediate.

It is possible to complile the scheme of the distribution of the density

and the splitting map which can serve for the structural interpretations.

The economic effectiveness of the cz.n·ied out works is treated here as well.