IPA Prekogranični programSrbija – Bosna i Hercegovina

Radionica za potencijalne aplikante

Sremska Mitrovica, 07.06.2012.

Dnevni red10:00 – 10:30 Registracija učesnika10:30 – 10:45 Dobrodošlica i predstavljanje dnevnog reda

10:45 – 11:30 Program prekogranične saradnje Srbija – BiH /Uvod u javne pozive i opšte informacije o uputstvu za aplikante /

11:30 – 12:00 Prekogranično partnerstvo /Predstavljanje jednog uspješno implementiranog projekta u okviru Prvog poziva/

12:00 – 12:30 Pitanja i odgovori, pitanja za korisnika12:30 – 13:00 Pauza za kafu13:00 – 14:30 Projektna ideja i kako napisati projekat?

/Prezentovanje aplikacionog formulara i budžeta/

14:30 – 15:00 Pitanja i odgovori, evaluacija radionice

Prekogranični Program Srbija – Bosna i Hercegovina 2007–2013

Površina programske oblasti 32.982,01 km2

Broj stanovnika 2.967.023

Cilj i prioriteti Programa

PRIORITET I Ostvarivanje društvene i ekonomske kohezije kroz aktivnosti kojima se unapređuju

fizička, poslovna, društvena i institucionalna infrastruktura i kapaciteti.

PRIORITET IITehnička pomoć

Mjera I.1Unapređenje produktivnost i

konkurentnost ekonomskih, ruralnih i ekoloških resursa programske oblasti.

Mjera I.2Inicijative u okviru prekogranične

saradnje koje su usmjerene na razmjenu ljudi i ideja kako bi se unaprijedila

saradnja stručne javnosti i saradnja građanskog društva.

Opšti cilj ProgramaStimulisanje privrede i smanjenje relativne izolovanosti kvalifikovanog područja

kroz jačanje zajedničkih institucionalnih okvira i kapaciteta ljudskih resursa.

Strukture upravljanja Programom

Operativne strukture

(OS)

Zajednički nadzorni

odbor (ZNO)

SRBIJA BOSNA I HERCEGOVINA

Kancelarija za evropske integracije Direkcija za evropske integracije

Nadzire programiranje i kvalitetu implementacije Programa; Jednak broj predstavnika iz obje zemlje – predstavnici nacionalnih, regionalnih i

lokalnih institucija; Odgovoran za odabir projekata koji će se finansirati u okviru Programa.

Sjedište u Užicu sa predstavništvom/antenom u Tuzli; Svakodnevno upravljanje Programom; Kontakt i podrška potencijalnim aplikantima i korisnicima na terenu.

Zajednički tehnički

sekretarijat (ZTS)

Tijela nadležna za ugovaranjeDEU Srbija

Delegacija Evropske unije u Srbiji je odgovorna za pitanja ugovaranja i plaćanja, uključujući i potpisivanje grant ugovora sa korisnicima.

DEU BiHDelegacija Evropske unije u

Bosni i Hercegovini je odgovorna za pitanja ugovaranja i plaćanja, uključujući i potpisivanje grant ugovora sa korisnicima.

Tijela nadležna za ugovaranje

Srbija

B i H

Implementacija Programa

Otvoreni poziv Otvoren u prosjeku 3 mjeseca Zajednički projekat – jedna prijava Obavezno prekogranično partnerstvo – dva

aplikanta Odvojeno finansiranje – dva ugovora Princip funkcionalnog vodećeg partnera Princip predfinansiranja – 80%

Vodič za aplikante

Cilj Programa i prioritetne mjere, Finansijske alokacije, Kriterijumi prihvatljivosti aplikanata i partnera, Vrste prihvatljivih aktivnosti i troškova, Način apliciranja i procedure, Kriterije odabira i tabele za ocjenjivanje, Uslove sprovođenja projekta nakon odobrenja i

potpisivanja granta.

Implementacija Programa

Prvi poziv za prikupljanje projektnih prijedloga • 08.07.2009. – 06.10.2009. • primljeno 74 projektna predloga • finansirano 19 projekata

Drugi poziv za prikupljanje projektnih prijedloga 05.09.2011. – 05.12.2011. primljeno 149 projektnih predloga finansirano ???

Obezbijeđena sredstva2012/2013

IPA sredstva Evropske unije

2012 2013 Total

Srbija € 1,000,000 € 1,000,000 € 2,000,000

Bosna i Hercegovina € 1,000,000 € 1,000,000 € 2,000,000

Pravila kofinansiranja

Godišnja alokacija 2012&2013

Visina granta Min 50% Max 85%

Iznos kofinansiranja Min 15%Max 50%

Minimalni i maksimalni iznos granta po mjerama /Drugi poziv/

Mjera Minimalni i maksimalni iznos pojedinačnog granta

Mjera I.1Unapređenje produktivnost i konkurentnost ekonomskih, ruralnih i ekoloških resursa

programske oblasti€ 100,000 - € 400,000

Mjera I.2 Razmjena ljudi i ideja € 20,000 - € 100,000

Trajanje projekta

Mjera I.112 – 24 mjeseci

Mjera I.26 – 12 mjeseci

Ko može aplicirati? /Drugi poziv/

Aplikant

Osnovan u Srbiji odnosno u Bosni i Hercegovini, u zavisnosti od toga za sredstva koje države aplicira;

Neprofitno pravno lice osnovano prema javnom ili privatnom pravu u svrhu javnog ili opšteg interesa;

Direktno odgovoran za pripremu i upravljanje projektom zajedno sa svojim partnerima, a ne nastupa samo kao posrednik.

Kategorije aplikanata

Regionalni i lokalni organi uprave

Udruženja opština

Razvojne agencije

Lokalne organizacije za podršku razvoju poduzetništva

Turističke i kulturne organizacije /udruženja

Nevladine organizacije, uključujući Crveni krst i Crveni polumjesec

• Državni organi/institucije aktivne u programskom području

• Institucije i organizacije (uključujući i NVO) za zaštitu prirode

• Institucije za upravljanje vodama

• Službe hitne pomoći/vatrogasne službe

• Škole, fakulteti, obrazovni i istraživački instituti

• Univerziteti, uključujući i institucije za stručno usavršavanje i prekvalifikaciju

• Međunarodne organizacije

Saradnici

Podugovarači

Mogu imati ulogu u projektu, ali ne mogu biti finansirani iz granta, sa izuzetkom troškova dnevnica i transporta.

Ne moraju ispunjavati iste kriterije prihvatljivosti kao aplikanti i partneri.

Nisu ni partneri ni saradnici i podliježu tenderskim procedurama navedenim u aneksu IV standardnog ugovora o grantu.

Kada postane korisnik granta, aplikant djeluje kao ugovorno tijelo prema podugovaraču izabranom u tenderskoj proceduri.

Ostali učesnici u projektu

Partneri

Aplikant može nastupati sam ili sa partnerom/ima. Partneri koje odabere aplikant moraju u pogledu svog

pravnog statusa ispunjavati iste kriterije kao i aplikanti. Zemlje EU, EEA, zemlji korisnice IPA-e ili ENPI.

Prihvatljive aktivnosti Mjera I.1 – Osa: Ekonomski razvoj

Inovativne akcije s ciljem uvođenja novih praksi u oblasti turizma; Osnivanje mreža i asocijacija s ciljem razvoja poduzetništva; Razmjena iskustava u cilju poboljšanja znanja o preduzetništvu, novim

tehnologijama, marketingu i promociji; Uspostavljanje infrastrukture za zaštitu istorijskog, kulturnog, umjetničkog i

lingvističkog naslijeđa; Promocija proizvoda tipičnih za pogranično područje; Podrška saradnji malih i srednjih preduzeća, obrazovnih institucija, organizacija

za razvoj i istraživanje; Zajednički projekti na obrazovanju odraslih; Studije s ciljem identifikovanja propusta na tržištu, prilika koje tržište pruža,

najtraženijih proizvoda; Inicijative za osnivanje prekograničnih mreža u različitim oblastima; Stimulisanje upotrebe informacionih tehnologija; Podrška gradnji ili obnovi i unapređenju manjih infrastrukturnih objekata u

oblasti turizma itd.

Spisak aktivnosti nije konačan

Prihvatljive aktivnostiMjera I.1 – Osa: Zaštita životne sredine

Spisak aktivnosti nije konačan

Podrška integrisanoj zaštiti i menadžmentu osjetljivih ekosistema i pravilnoj upotrebi voda;

Podrška razvoju integrisanih monitoring sistema i baza podataka u oblasti zaštite okoliša;

Smanjenje negativnih efekata na okoliš i podrška ekonomskim aktivnostima koje ne štete okolišu;

Podrška unapređenju sistema za prečišćavanje voda i čvrstog otpada; Aktivnosti osmišljene da spriječe prirodne katastrofe i štetne posljedice na okoliš

izazvane djelovanjem čovjeka; Saradnja organizacija uključenih u zaštitu okoliša i upravljanje zaštićenim područjima; Zajednička borba protiv zagađenja u programskom području; Saradnja u oblasti pružanja informacija i podizanja svijesti među građanima o važnosti

zaštite okoliša i promocije prirodnog naslijeđa; Priprema studija izvodljivosti i ostale tehničke dokumentacije za velike infrastrukturne

projekte koji bi se finansirali iz drugih izvora; Biološke i studije o bioraznolikosti; Edukativni programi o zaštiti životne sredine; Arhitektonske studije i studije urbanog planiranja itd.

Prihvatljive aktivnosti Mjera I.1 – Osa: Socijalna kohezija

Spisak aktivnosti nije konačan

Aktivnosti na unapređenju protoka informacija i komunikacije u pograničnom području;

Podrška borbi protiv socijalne isključenosti, uključujući bilateralne aktivnosti i nalaženje zajedničkih rješenja za postojeće socijalne probleme;

Podrška zajedničkim programima baziranim na multietničnosti; Inicijative u oblasti obrazovanja, uključujući obuku i prekvalifikaciju

nezaposlenih, te obrazovanje odraslih; Podrška izgradnji održivog sistema zdravstvene zaštite, posebno za

ranjive grupe i Rome; Podrška uvođenju EU prakse i modela za promociju zdravstva u školama

itd.

Prihvatljive aktivnosti Mjera I.2 – Razmjena ljudi i ideja

Spisak aktivnosti nije konačan

Promocija zajedničkog kulturnog naslijeđa pograničnog područja, uključujući i organizovanje kulturnih i sportskih manifestacija;

Organizovanje kulturnih i muzičkih festivala s ciljem promocije lokalnih istorijskih i prirodnih atrakcija;

Zajednički naučni i kulturno-istraživački projekti; Izložbe tematski vezane za lokalno područje ili regiju; Edukativni programi/razmjena znanja i iskustava, uključujući

organizovanje seminara za škole i univerzitete; Edukativni programi za specijalne potrebe; Organizacija lokalnih izložbi ili sajmova;

Prihatljive aktivnosti Mjera I.2 – Razmjena ljudi i ideja

Spisak aktivnosti nije konačan

Aktivnosti razmjene mladih sa obje strane granice; Planiranje zajedničkih događaja od strane susjednih mjesta; Osnivanje komunikacijskih mreža između zajednica; Specifični treninzi za manjinsku populaciju i osobe sa

invaliditetom; Zajednički projekti izgradnje institucija (obuka,

prekvalifikacija, razvoj partnerstva, razmjena iskustava i sl.); Studije izvodljivosti ili projekti pripremnih aktivnosti za veće

projekte sa snažnim prekograničnim uticajem itd.

Neprihvatljive aktivnosti

Projekti koji se većinski ili u potpunosti bave individualnim sponzorstvima za učešće u radionicama, seminarima, konferencijama, kongresima;

Projekti koji se većinski ili u potpunosti bave individualnim školarinama za studije i kurseve;

Projekti koji za cilj imaju unaprijeđenja infrastrukture i opreme u objektima u privatnom vlasništvu;

Pripremne studije ili priprema idejnog projekta za radove izvedene u okviru projekta;

Projekti bez prekograničnog uticaja; Projekti koji se bave profitnim aktivnostima; Projekti povezani sa političkim partijama;

Neprihvatljive aktivnosti

Projekti koji spadaju pod opšte aktivnosti nadležnih državnih institucija ili službi državne upravne, uključujući i lokalne vlasti;

Projekti koji omogućavaju finansiranje uobičajenih aktivnosti lokalnih organizacija, posebno onih koje pokrivaju njihove operativne troškove;

Projekti ograničeni na donacije u dobrotvorne svrhe; Akcije koje imaju u planu da podugovore (usluge, radovi i nabavke)

više od ustanovljenog procenta ukupnog iznosa granta (u Drugom pozivu 85%);

Projekti koji se odnose na: - duvansku industriju (CAEN šifra 16),

- proizvodnju alkoholnih pića (CAEN šifra 1591),- oružje i municiju (CAEN šifra 296).

Prekogranični aspekt

Aktivnosti moraju obuhvatati prekograničnu saradnju da bi bile prihvatljive, odnosno: Moraju se sprovoditi u programskom području; Moraju imati uticaja u programskim područjima obje zemlje; Moraju obuhvatati saradnju 2 prekogranična aplikanta u

najmanje jednoj, a poželjno je i u više od jedne, od navedenih oblasti:

zajedničko kreiranje projekta, zajedničko finansiranje, zajedničko osoblje i zajednička implementacija.

Prekogranično partnerstvo

Jasan prekogranični efekat Rješavanje zajedničkog problema sa obje strane

granice Uključuje partnera sa druge strane granice:

Institucija/organizacija koja je registrovana na teritoriji države partnera u Programu;

Djelatnost partnera je u skladu sa potrebama projekta.

Prekogranično partnerstvo

Prekogranično partnerstvo

Aplikant 1/Vodeći partner

Partner 1 Partner 2 Partner 3

Aplikant 2/Vodeći partner

Partner 1 Partner 2 Partner 3

Srbija BiH

Primjer projekta – priča o uspjehu iz Prvog poziva

Funkcionalni vodeći partner:

Projekat:

Projekat

Projekat predstavlja niz aktivnosti usmjerenih ka ostvarivanju preciznog cilja u okviru definisanog vremenskog roka i budžeta.

Projektna ideja

Problem u okruženju

Identifikacija problema

Odgovor na problem identifikovan u okruženju – PROJEKAT

Projektni ciklus – razvoj projekta

Programiranje

Identifikacija potrebe

Formulacija rješenja Implementacija

Monitoring i evaluacija

Razvoj projekta vs. pisanje projekta

Razvoj projekta – proces koji mobiliše i organizuje vrijeme i resurse radi ostvarenja određenih ciljeva

Pisanje projekta – tehnika prezentacije već

osmišljenog projekta prema procedurama i zahtjevima donatora

Pristup logičkog okvira

Faza analize Faza planiranjaAnaliza zainteresovanih Izrada logičke matrice

Analiza problema Planiranje aktivnosti

Analiza ciljeva Planiranje resursa (budžet)

Analiza strategija

Aplikacioni formular Osnovni podaci o aplikantima i partnerima, Sažetak projekta i puna aplikaciona forma

ciljevi, aktivnosti, relevantnost, metodologija, održivost, kapacitet podnosilaca aplikacije, indikatori, deklaracije aplikanata i izjave o partnerstvu, logički radni okvir, budžet projekta.

Finansijski i operativni kapacitet

Aplikant je institucija koja se već godinama bavi relevantnim aktivnostima;

Aplikant ima iskustva na projektima slične kompleksnosti i veličine;

Aplikant ima godišnji finansijski obrt koji je u rangu donacije koju traži.

Relevantnost projekta

Projektna aplikacija jasno definiše glavni cilj i specifične ciljeve;

Projekat rješava problem koji se tiče šire zajednice; Ciljne grupe su tačno definisane; Projekat se odnosi direktno na ciljne grupe i rješava

njihove probleme; Projekat ostvaruje jaku prekograničnu saradnju.

Efikasnost i opravdanost akcije

Predložene aktivnosti su odgovarajuće, praktične i u skladu sa ciljevima i očekivanim rezultatima;

Celokupan dizajn projekta je logičan i koherentan; Uključenost partnera i drugih zainteresovanih strana je

zadovoljavajući; Plan aktivnosti je jasan i opravdan; Predlog projekta sadrži objektivno merljive indikatore

za merenje rezultata i eveluacija je planirana.

Održivost

Aktivnosti će se nastaviti i mogu biti finansirane iz drugih izvora;

U projektu se planira da se razviju koncepti i znanja, koji će se kasnije prenositi na druge institucije i u druge regije;

Partnerstvo koje se formira će nastaviti da funkcioniše i poslije završetka projekta.

Budžet i svrsishodnost sredstava

Troškovi projekta odgovaraju aktivnostima na projektu;

Svi troškovi su realni i mogu da se dokažu pratećom dokumentacijom;

Kalkulacije troškova su jasno predstavljene u tekstu i tabeli budžeta;

Svi troškovi su opravdani i spomenuti u opisu aktivnosti.

Matrica logičkog okvira

Sažet tabelarni prikaz projekta koji služi:

Kvalitetnom i logičnom planiranju i definisanju projekta,

Jasnoj prezentaciji projekta (donatorima i ostalim zainteresovanim stranama) i

Ocjenjivanju i praćenju sprovođenja projekta.

Indikatori Opisuju ciljeve projekta na objektivno mjerljiv način i

utvrđuju koji su to standardi koji moraju biti dostignuti kako bi se ostvario opšti i specifični cilj projekta

Indikator definiše razliku između početnog stanja (baseline) i stanja u trenutku novog mjerenja – promjenu. Potrebno je definisati i rok (deadline) za ostvarenje željene promjene.

Promjena može biti mjerljiva na dva načina: kvantitativno (npr. 50 osoba je prošlo edukaciju), ili kvalitativno (npr. broj korisnika interneta se povećao za 50%)

Korisnici i ciljeviRazlika se može napraviti između:

Krajnjih korisnika: Opšti cilj projekta: Oni koji dugoročno imaju korist od Ostvaruje se u periodu nakonprojekta na nivou opšteg ili krajnjeg završetka projekta i ima cilja (društvo ili sektor, npr. djeca, dugoročan uticaj na širumladi, preduzetnici, turisticki radnici, teritoriju i brojniju populacijuauto prevoznici, itd)

Direktnih korisnika:Onih na koje će projekat neposrednopozitivno uticati na nivou specifičnog Specifični cilj projekta:cilja tj. svrhe projekta (organizacije koje Ostvari se za vrijeme trajanja sprovode projekat, projektni partneri, projekta, ima uticaj naučesnici na radionicama, itd.) korisnike direktno

obuhvaćene

planiranim projektnim

aktivnostima i

postignutim rezultatima

Matrica logičkog okvira Interventna logika

Objektivno mjerljivi indikatori postignuća

Izvori i sredstva verifikacije

Pretpostavke

Opšti cilj projekta

Koji je opšti cilj projekta?

Koji su ključni indikatori koji se odnose na opšti cilj?

Koji su izvori verifikacije za ove indikatore?

Specifični ciljevi

Koji su specifični ciljevi koji će doprinijeti ostvarenju opšteg cilja?

Koji indikatori jasno pokazuju da je ostvaren cilj projekta?

Koji su postojeći izvori informacija, odnosno koji se mogu sakupiti? Koje su metode potrebne da se dođe do informacija?

Koje faktore i preduslovie na koje korisnik ne može uticati je potrebno ispuniti da bi se ostvario cilj projekta? (vanjski faktori) Koje rizike treba uzeti u obzir?

Očekivani rezultati

Koji su očekivani rezultati projekta?

Koje indikatore treba mjeriti i u kojoj mjeri da se vidi da li projekat dostiže očekivane rezultate?

Koji su izvori informacija za ove indikatore?

Koje vanjske preduslove treba ispuniti da bi se postigli očekivani rezultati u očekivanom roku?

Aktivnosti Koje su ključne aktivnosti i njihov redoslijed u projektu?

Sredstva: Koja sredstva su potrebna da se implementiraju aktivnosti npr. osoblje, trening, oprema i sl?

Koji su izvori informacije o napretku projektaTroškoviKoji su troškovi ? Kako su podijeljeni?

Koji preduslovi se moraju ispuniti prije nego projekat počne? Koji vanjski uslovi se moraju steći da bi se mogao implementirati projekat?

Matrica logičkog okvira Hijerarhija ciljeva Primjer kako formulisati izjaveOpšti cilj Doprinijeti poboljšanju zdravlja porodica, naročito porodica

sa manjim primanjima, i poboljšati stanje riječnog ekosistema

Specifični cilj 1. Poboljšan kvalitet riječne vodeRezultati 1.1. Smanjena količina otpadne vode koju u riječni sistem

direktno ispuštaju domaćinstva i fabrike

1.2. Standardi za tretman otpadnih voda su utvrđeni i efikasno se sprovode

Aktivnosti (možda neće biti uključene u samu matricu, već predstavljene u formi rasporeda aktivnosti)

1.1.1. Sprovođenje polaznog ispitivanja domaćinstava i preduzeća

1.1.2. Upotpunjavanje inženjerske kvalifikacije za proširenje kanalizacione mreže

1.1.3. Priprema tenderske dokumentacije, tenderi i odabir ponuđača

1.1.4. Identifikovanje odgovarajućih podsticaja za fabrike kako bi upotrebljavale čiste tehnologije

1.1.5. Priprema i sprovođenje programa javnog informisanja i kampanje za podizanje svijesti javnosti

1.1.6. itd.

Matrica logičkog okviraProvjera logike intervencije primjenom testa АКО/ОNDA

Kada se hijerarhija ciljeva čita odozdo na gore, može biti izražena na sljedeći način: • АКО su obezbijeđeni adekvatni resursi, ONDA se mogu preduzeti aktivnosti;• АКО su aktivnosti preduzete, ONDA se mogu ostvariti rezultati;• АКО su rezultati ostvareni, ONDA će svrha biti postignuta i• АКО je svrha postignuta, ONDA će to doprinijeti opštem cilju projekta. Ovo se takođe može čitati i u obrnutom smijeru: • АКО želimo da doprinesemo opštem cilju, ONDA moramo postići svrhu;• АКО želimo da postignemo svrhu, ONDA moramo ostvariti rezultate;• АКО želimo da ostvarimo rezultate, ONDA se navedene aktivnosti moraju

realizovati i• АКО želimo da realizujemo određene aktivnosti, ONDA moramo da primijenimo

identifikovane resurse.

Primjer matrice logičkog okvira Interventna logika Objektivno mjerljivi indikatori

postignućaIzvori i sredstva verifikacije

Pretpostavke

Opšti cilj projekta

Povećati kvalitet turistiĉke ponude u XY prekograničnom području

Broj turista povećan za 5% sa obje strane granice do godine XY

Podaci statističkih zavoda i turističkih organizacija (sa obje strane granice)

Specifični ciljevi

Povećati turističku atraktivnost postojeće infrastrukture za rekreativni turizam

Broj upita turista povećan za 5% do kraja projekta;Broj turista koji se koriste obnovljenim stazama povećan za 5% do kraja projekta

Podaci turističkih organizacija i podaci s internet stranice

Ostali turistički sadržaji u području su dobro održavani i marketinški predstavljeni; Interes turista ostaje stabilan

Očekivani rezltati

-Unaprijeđena rekreativna infrastruktura biciklistiĉkih staza -Povećan nivo informisanosti javnosti o turistiĉkoj ponudi

15 km biciklističkih staza obnovljeno do 6. meseca projekta; Biciklističko područje označeno sa 5 tabli do 7. meseca projektaznanje 10 turističkih radnika sa obje strane granice povećano do 5. meseca; Zajednički Web portal uspostavljen do kraja 3. meseca

Izvještaji građevinskih firmi; podaci iz opština; promotivni materijali; Internet

Ostala ugostiteljska ponuda

oko biciklističkih staza na

zadovoljavajućem nivou

Aktivnosti -Izvođenje radova i označavanje staza-Izrada (zajedničke) promotivne strategije i web stranice. -Obuka turističkih radnika u marketingu

Osoblje: 10 stručnjakaPodugovori: 2 građevinske kompanije; Roba: 6 kompjutera; prostorije za obuku, software

Troškovi ukupno: 112.000Ljudski resursi: 30.000Putni troškovi: 15.000Oprema i materijali: 15.000Radovi: 30.000Rezerva:5.000Admin. troškovi 9.500

Dovoljan broj ponuda za građevinske usluge; Povoljni vremenski uslovi za radove;Interes i motivacija turističkih radnikaDozvole za obavljanje i označavanje biciklističkih staza

Matrica logičkog okvira

Priručnik za pravljenje logičke matrice

http://www.evropa.gov.rs/Evropa/ShowDocument.aspx?Type=Home&Id=521

Budžet projekta

Izuzetno važan dio projektnog prijedloga i osnova za potpisivanje ugovora o finansiranju;

Troškovi moraju biti jasni, opravdani, dovoljni za sprovođenje aktivnosti i razbijeni po stavkama;

Budžet mora sadržati sve prihvatljive troškove projekta, uključujući i kofinansiranje.

Prihvatljivi troškovi

Prihvatljivi direktni troškovi: troškovi koji se direktno odnose na aktivnosti, npr. promotivni materijal, troškovi transporta, troškovi osoblja angažovanog na projektu itd.

Prihvatljivi indirektni troškovi (administrativni/režijski troškovi): troškovi koji se ne mogu direktno vezati uz aktivnosti, npr. transportni troškovi članova uprave, administrativni troškovi, troškovi administrativnog/pomoćnog osoblja, kao i troškovi kancelarije ukoliko ona nije otvorena samo za potrebe projekta itd.

Prihvatljivi direktni troškovi su: Nastali tokom implementacije projekta kako je to navedeno u

Članu 2 posebnih uslova ugovora, uz izuzetak troškova koji se odnose na reviziju projekta;

Navedeni u budžetu projekta; Troškovi neophodni za implementaciju projekta; Verifikovani i podržani originalnom pratećom

dokumentacijom u skladu sa pravilima i standardima računovodstva;

Opravdani i u skladu sa pravilima finansijskog menadžmenta, posebno onih koja se odnose na ekonomičnost i efikasnost;

Bankarski troškovi otvaranja i vođenja računa, ako implementacija zahtijeva postojanje istog;

Prihvatljivi direktni troškovi su: Troškovi pravnih i notarskih usluga, usluge tehničkih i

finansijskih eksperata ili troškovi računovodstvenih ili revizijskih usluga, ako su direktno vezani za aktivnost koja se kofinansira i neophodni za implementaciju;

Troškovi bankovnih garancija, ako su iste neophodne u skladu sa nacionalnim ili zakonodavstvom EU;

Troškovi kupovine zemljišta do iznosa od 10% od ukupno utrošenih prihvatljivih sredstava;

Ako finansiranje koje obezbjeđuje Ugovorno tijelo prelazi 100,000,00 EUR, sprovođenje revizije je obavezno. Izvještaj o rezultatima revizije sprovedene od strane ovlaštenog revizora koji zadovoljava posebne uslove navedene u Opisu poslova za reviziju treba biti načinjen u skladu sa članom 15.6. Opštih uslova za sve ugovore koji se odnose na donacije Evropske unije za vanjske akcije;

Prihvatljivi direktni troškovi su: Troškovi osoblja angažovanog na projektu, iznos bruto ličnog

dohotka sa svim uračunatim porezima i doprinosima; Troškovi prevoza i putovanja osoblja i ostalih koji sudjeluju u

implementaciji projekta, s tim da oni ne prelaze visinu troškova koje aplikant ili njegov partner inače snose za takvu vrstu aktivnosti u svojoj instituciji/organizaciji;

Troškovi iznajmljivanja ili kupovine opreme potrebne za implementaciju projektnih aktivnosti, troškovi održavanja, dati u skladu sa tržišnom vrijednošću;

Troškovi potrošnog materijala; Troškovi koji potiču direktno iz zahtjeva ugovora (širenje

informacija, evaluacija aktivnosti, revizija, prevod, štampanje, osiguranje i sl.);

Naknade za međunarodne finansijske transakcije...

Prihvatljivi indirektni troškovi

Indirektni troškovi nastali prilikom implementacije projekta mogu biti prihvatljivi

kao suma koja ne prelazi 7% ukupnih prihvatljivih direktnih troškova.

Neprihvatljivi troškovi

Porezi, uključujući i PDV (PDV može biti s izuzetkom prihvatljiv);

Carine i uvozne obaveze, ili bilo koje druge naknade; Kupovina, iznajmljivanje ili lizing zemljišta i postojećih zgrada; Novčane kazne, finansijski penali, kao i troškovi parničenja; Operativni troškovi; Kupovina polovne opreme; Bankarske provizije, troškovi garancija i slične provizije

(ovakve provizije mogu biti prihvatljive);

Neprihvatljivi troškovi

Gubici izazvani kursnim razlikama; Doprinos u naturi; Troškovi lizinga; Troškovi nastali usljed deprecijacije valute; Dugovanja i kamate na dugovanja; Provizija na gubitke ili potencijalne gubitke; Kamate; Troškovi pokriveni u okviru drugog projekta ili programa; Kreditiranje trećih lica.

Budžet projekta

Ukupno 7 listova:

Zajednički budžet 3 lista za aplikanta 1 – budžet, opravdanost

troškova i izvori finansiranja 3 lista za aplikanta 2 – budžet, opravdanost

troškova i izvori finansiranja Tabela budžeta je podijeljena tako da su u jednoj

koloni iznosi za sve godine, a u posebnoj koloni samo za prvu godinu implementacije

1. Ljudski resursi

Osoblje angažovano na implementaciji projekta puno radno vrijeme (8 sati). Navesti stvarne bruto iznose plata.

Osoba angažovana 50% radnog vremena na implementaciji

projekta. Prikazati puni iznos plate a umanjenje prikazati kroz

umanjen broj jedinica.

1. Ljudski resursi Pod budžetskom grupom 1. „Ljudski resursi” prikazuju se

plate članova tima iz institucije aplikanta i/ili partnerske organizacije i osoba angažovanih po ugovoru o djelu;

Troškovi vanjskih stručnjaka prikazuju se pod grupom 5. „Ostali troškovi/usluge” tako da se vidi za koju su aktivnost vezani;

Stavka 1.2 “Salaries (gross, expatriate/international staff)” namijenjena je zaposlenima koji dolaze iz drugih zemalja i konkretno se vezuju za specifične projekte aktivnosti, a ne za celi projekat.

1.3 DnevniceOsobe koje nisu članovi

projektnog tima mogu da dobiju dnevnicu (npr.

angažovani treneri) i to u okviru stavke 1.3.3 Seminar

conference participants.Iz ove budžetske stavke se ne

mogu plaćati dnevnice učesnicima jer su njihovi

troškovi realni i plaćaju se iz 5.7

Troškovi dnevnica u insostranstvu koje se dodeljuju osoblju

angažovanom na sprovođenju projekta

1.3 Dnevnice Dnevnice treba razvrstati na one koje su planirane za putovanja u zemlji,

i na one koje su planirane za putovanja u inostranstvu;

Ukupan trošak dnevnice ne smije preći maksimalni dozvoljeni iznos propisan od od strane EU; maksimalne iznose dnevnica propisane od strane EU možete naći na internet stranici:

http://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/per_diems/index_en.htm

Vrlo je teško dobiti maksimalne “EU dnevnice”, zbog toga je preporuka da računate dnevnice onako kako se računaju u vašoj organizaciji, a koje su u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom.

2. Putovanja

Gdje god je moguće koristiti “per km” kao obračunsku

jedinicu

Troškovi putovanja prihvatljivi su samo za ekonomsku klasu

transporta

Navesti putovanja po zemljama i po grupama u

odnosu na vrstu transporta.

3. OpremaRazdvojite budžetske

linije po tipu opreme koja vam je potrebna

Razmislite koje su jedinice adekvatne za proračun

troškova

Pre budžetiranja uradite istraživanje tržišta

Oprema koja se nabavlja/iznajmljuje za čitavo trajanje projekta. Iznajmljivanje za specifičan

događaj ili aktivnost, staviti pod pod grupu 5.7

4. Troškovi kancelarijeTroškovi kancelarije se prikazuju u okviru ove budžetske linije isključivo ukoliko se

otvara nova kancelarija za potrebe projekta

Ukoliko se radi o već postojećoj kancelariji, onda se ti troškovi svrstavaju u budžetsku liniju 10.

“Administrative costs” kao indirektni troškovi

Ukoliko koristite jedinicu “Per month” za proračun troškova kancelarije, razmislite o podjeli troškova na zimsku i ljetnu

tarifu

5. Ostali troškovi i usluge5.1 Troškovi publikacija-navesti

cijenu po jedinici i obavezno opisati

5.3 Troškovi revizije – obavezni ukoliko projekat traje preko 12 mjeseci, a

vrijednost projekta premašuje 100 000 EUR (2-3 %)

5.5 Prevod, tumači razdvojiti na pismeno i usmeno prevođenje

Trošak finansijskih usluga i bankarskih provizija 5.7 Troškovi vezani uz

učestvovanje, organizaciju seminara

5.8 Vidljivost projekta – obavezna sredstva rezervisana za promociju

6. Ostalo

Samo ono što ne može biti pod drugim stavkama budžeta

8. Rezerva za nepredviđene troškove (max 5%). Koristi se samo uz prethodno pismeno

odobrenje od EUD.

10. Administrativni troškovi su prihvatljivi ukoliko nisu već navedeni pod nekom drugom

budžetskom stavkom

Opravdanost troškova

Izvori finansiranja

Kofinansiranje

minimum 15%

Tražena sredstva

maximum 85%

Savjeti za kreiranje budžeta

Koristiti originalnu tabelu – ne brisati redove ili formule; ako je potrebno, dodati redove;

Ako je projekat duži od godinu dana, popuniti kolonu za prvu godinu;

Sve stavke označiti brojevima – dodati pod-stavke za svaku stavku ako ima potrebe;

Koristiti adekvatne jedinice; Svaku stavku, broj jedinica i jediničnu vrijednost

detaljno objasniti u opravdanosti troškova; Uvijek zaokružiti iznose na dvije decimale.

Savjeti za uspješan projekat

Projekat treba da se bavi realnim potrebama i da riješi konkretan problem;

Projekat treba da ima dodatnu vrijednost; Projekat ne treba da se bavi već postojećim aktivnostima; Utvrditi kom prioritetu i mjeri pripada planirana aktivnost –

pogrešna mjera i aktivnost mogu dovesti do odbijanja projekta;

Realizacija projekta ne treba da počiva na ekspertskim uslugama, niti veći dio projekta da budu ekspertske usluge;

Važno je imati dobrog i pouzdanog partnera, a ne fiktivno partnerstvo;

Savjeti za uspješan projekat

Najbolje je tražiti partnere u sličnim institucijama (slične djelatnosti i veličine);

Projekat treba da je realan kako po pitanju partnerstva tako i po pitanju budžeta;

Opis budžeta treba da obezbijedi detaljnu sliku o predviđenom trošku;

Obavezno provjeriti da li tražena donacija odgovara minimumu i maksimumu predviđenom za datu mjeru;

Treba voditi računa da se informacije u svim dijelovima formulara poklapaju.

Kontakti

Zajednički tehnički sekretarijatNemanjina 52, 31000 Užice

Tel/fax: +381 31 512 394E-mail: office@srb-bih.org

Web: www.srb-bih.org

Antena u TuzliTuralibegova bb TC “Pasage”,

75000 Tuzla Tel/fax: +387 35 257 365

E-mail: danijela.konjic@srb-bih.org Web: www.srb-bih.org

Hvala na pažnji i sretno!