waxaa qoraySamaaxatu sheekh

Cabdulcaziiz bin cabdullahi bin baaz

Waxaa af-soomaali ku turj u ma1Sheekh cabdi raxmaan maxamed qeyliye

Waxaa dib u'eega1Sheekh cabdulaahi cumar nuur oo kamid

ah culimada soomaaliYeed

DUnUU$II ilUHllifln u [HurffitDno0Blflil

waxaa qoraySamaaxatu sheekh

Cabdulcaziiz bin cabdultahi bin baaz

'waxaa aF*oornaari ku turjumay

sheekh cabdi raxrnaan rnaxamed qeyliye

Waxaa dib u'eegaySheekh cabdulaahi cumar nuur oo kamid

ah culimada soomaaliyeed

Lll LhJ 1 dt urlr,rJrDunrusta Muhiimka u

t

./t OrJr lrr

Ansaxin cadeyneysa eorarka Kutubkan Run Kasheega Kutubkii sheekh cabdulcasiis Binu Baaz

(ir!t irtrJ i.{lt ,r3.1-rJr):Ilaah baa mahad letu Itaahii ina waafajiyeytowxiidka inana hanuuniyey oo ina garadiiiyrytalada cibaadadiisa.waxaan akhriyay Kitaabkan yar ee uu turjumay"sheekh cabdiraxman Maxamed eayliye AlSoomaali" kaas oo ka mid atr Kutubta muhiimka ahoo uu qoray sheekh caMulcasiis Binu cabdullahiBinu Baas oo magaciisu yalny "DuruustaMuhiimka u ah Urnadda oo Dhan". Kitaabkflas ooyar macno weyna >rambaarsan waxaa lagaheli karaawrx badan oo looga baatran yalny xagg;diinta,kuwans oo ay ka mid yihiin arimahan:l) Tiirarka Islaamka (Arkaan),2) Tiirarka limaanka"3) Towxiidka Qaybahiisa Sadexda ah oo si aad ah *faahfaahsan,4) p t*rlaaqda islaamka iyo usluubta wanaagsan

2irll irhl i.6!t g:s.rJr

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

5) Ka fogaansho waxyaalaha uu islaamku reebay

6) Diyaarinta umuuraha maydka oo loo sheegay si

faatrfaahsan7) Salaadda iyo axkaamteeda oo balaaran

8) Jidka toosan ee loo siyaarto qubuuratl.

Dadaal badan ayuu ku bixiyay sheekhu siduu ugu

cadeyn lahaa dadweynaha Soomaaliyeed umuuraha

kor ku xusan, Ilaahna wuu waafajiyey. Waxaan

Jeclahay inaan ku baraartrjiyo culimada qoratraya

Kutubta Af Soomaaliga inay sideeda u qoraan

erayada catabiga ah oo soomaaliyowday si gaar

ahaaneed erayada ku saabsan xaga Diinta" tusaale

ahaan sida TOWXIID, SHIRKIGA, ILAAF{ iyo

wixii la mid ah.Waxaa cadeyntan ku saabsan kutubkan o'Duruusta

Muhiirnka u ah Umadda oo Dhan" qoray Sheekh

Cabdulaahii Cumar Nuur oo ka mid ahaa

Culumadii ka qalinjabisay Jaamacada Mediinah.

Waxaan ku soo xireynaa cadeyntan "Al Xamdu

Lillaahi Rabil Caalamiin, Wasalaatu Wasalaamu

Calaa Rasuutitlaahi Nabiyinaa Muxamed

(J-l ql, rr ule).

irll irl'rJ i"rXlr Cl.lrllDuruusta Muhiimka u ah

ORDTIAC:

5 o.ts .,ll Ft l.nr *

.4rei qU-ai f *JT ,* I ,J,-t t1 n)y;

ilaah baa mahad leh Alfaah Aduunka oo dhan, cidhibtawanaagsana waxay u sugan tahay dadka Afle ka cabsigabadan. aflaah (ar) ha u naxariisto, nabad gelyana korkifiaha ka yeelo adoonkiisii oo ahaa kuu soo dirsaday oo noowaramahayey NABIGEENff tbfunlfAD, Allah (jr,)ha u naxariisto qarabadiisa u dhow iyo asxaabtiisadhamaantood.

Intaa kadib:Tani waa hadallo ama erayo la soo gaabiyey oo kusaabsan umuuro garashadooda arna cadeyntood a ayku waajibtay dadka dhamaantood inay oiroonaadansi ay u adkaato garashada diintooda ISLAAIV{I(Aah. waxaan ku magacaabay qoralkan ..DuruustaMuhiimka u atr Umada oo Dhan Haleelka DariiqaToosan". waxaan Ailaaha weyn ee ay u sugn aatayRaxmada guud iyo tan Gaarka ahba aan

4

Lll L[rJ ta$t .rl.l.tJt

DuFuita Muhiimka u ah Umsdda oo dhan

Muslimiinta ah oo uu iga aqbalo atigutta ALLAH(i,') waa deeqbadan yatray waana wanaagsan yahay.

Dersiea Koo!ruUl

Suuradda Faatirada iyo suuradaha gssgaaban:Suura da faatixada iyo suuadaha g4agaaban lagabilaabo suurada loo yaqaan TJLZILAT(GARGARIIR) rlaa laga giuro suuradda looyaqaano AL-NAAS (Dadka) w€xaa loo baalunyahay sixidda akhrintooda iyo korlca qabashadoodaWanaakale oo lagama @ah in macnahaiyo waajibaadka ay noo soo gudbinahayiumsuuradaha aanu horay u tilm&unnay in ay u cadahayqof walba.

Dersiea Labaad

Tiirarka fsiasmka:Tiirarka Islaamka oo shan (5) ah cadeyntoodaga;ashadooda iyo ogaarrta wa)€ay ku saleysan

iniin waa in uu qof walba ay u sugan tahay si uu

irlt rrhJ i, C\l ,'rl;.,JtDuruusta Ivluhiimka u ah Umadda (x) dhan

utoosiyo Alle la xariirkiisa, Walaal u yeelo fiirogaar ah qodobadan soo socota:1) Qiritaanka ugu horeya uguna weyn waa(.1' J-, r.r-; of, ,.irr yl dt ) ar;rte-) in la qirO in uusanjirin Ilaah xaq lagu caabudo oo uum ahaynALLAI{ (.1' ), lana qiro Nabi Muxamad (r qb nr ,rL-

,,1" ) in uu yatray kuu ALLAH (ar)soo

dirsad ay .Cadeynta macnaha shahaadada labada ahoo aan nurna kala hadhikarin" isla markaana dadkaloo sheegahayo si cad inuusan jirin Ilaah xaq lagucaabudo ALLAH (n' ) moyee. ujeedadu wilraytahay arinta aanu hoos ku soo cadeyn doono oosidan ah:

A) Kalimada (.lt v) LA{ ILA{I{A wa><ay

macnaheedu tahay in aad diideyso dhamrna,an waxiizum ahayn cibaadada Allah (.n') ee xaqa ah.

B) Kalimada (i,,r )t ) ILLA LLAAI{U waxay

macnaheedu tahay in aad sugeyso cibaadadaALLAAI{ ( n' ) oo aad u sugeyso kaligiis oo aadanla wadaajineyn cibaadadiisa cid arna shaykale.Labadii xubnood ee zumu ka soo hadalay ee

6

irll irtrJ i*6lt .r"l.lrlt

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

ataaLAA ILAAI{A iyo ILLALLAAHUshuruudahoodu wa:<ay yihiin Kuwan Imaandoonaee siddeeda xubnood (8) atr:l) Ogaansho diidahaya aqoon la'aan: Waxaanrux walba laga rabaa in uu garanhayo micnahalabadii kalimo ee aanu soo sheegnay.2) Aarninitaan Diidehava Sheki: Wanaa loogajeedaa in uu ruuxu qalbigiisa ka qiro labadashahaado.3) Ikhlaas diidahava wadaaiin: Macnaha ujeedadawaxay tahay in aad ALLAFI(a') danii aad u

cuskaneyso labada shahaado oo aadan cid kale

ALLAT{(a') cibadadiisa la wadaaj in.

4) Run Diidahava Been: Ujeedada qodobkanwaxay tahay in uu qofka rurneysan yatay labadashahaado oo ayna jeesjees ka ahayn.5) Jacavl diidahava nacevb: Waxa loogadanleeyahay in uu qofl<u jecelyahay DIINTAf SLA\railWIC{ oo uusan jirin wax rncayb ama cadhoah oo uu DIINTA u qab.6) Elopaanssn diidah?va tasitaan: Waa in uuruuxu u hog€uursan yahay shareecada iyoqawiulniinta diinta Islamka oo uu ka dheeraado

irlt irhl i"L+ll .,r:.l.rJlDumusta Muhiimk"-u

waxii laga reebay, waxii la farayna uu qaato oo uuku dhaqaaqo fulintooda.

ll waxaalaga doonalrayaa ruuxa inuu qaato oo uu ogolaadoasaga oo aqbalahaya DIINTA ISLa{\4KA oouusan la imaan wax ka horimaanah aya.8)ALL{AH (g}:_Ujeed adaqodobkan waxuy kusaleysan tatray in uu ruuxu ku kufriyo dha'maanwaxa la caabudahayo oo uum ahayn ALLA'{IT (a,).

-laxaa lagu kulmiyey shuruudihii €urn soo sheeg n^ylabada beeyd ee soo socata

g etiJr S ,,f >t-!f i[!. ,;b

U J1lr; rrriil; Lr

t{ (Jrr Orriflr t{,ptt &-),

Ut .ri rlrlr Cf .J)r c9 jt

Intaa Euuru soo sheegnay waxaa xiga in la cadeyoqiritaanka nabi Maxamed (+ s &o,.J.-) in uuyahay kii uu ALLA'{I{ (1,)) soo dirsad dy,

ir! I ir\rl i",6!t ,fl-r;Jl

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

Qiritaankan wuxuu keenahayaa in loo nrmeeyoarimaha uu ka waramay oo loo hogaansamo rvixii

uu iunray isla markaana laga dheeraadowaxayaabihii uu naga teebaY .Waxaa la'iska doonahayaa in aan lagu caabudin

ALAAI{ wuxuu ALLA{I{ (;,r)) sharciyeeyey

mooy€e, ALLfu{I{ oo ah ku ka adag adoomadiisaoo weyn, amauu jideeyey kuu soo dirsaday oo atl

Nabi Maxamed (/- : * n' .]-).

Intaa ka dib markii aanu ka soo hadalay labadashatraado iyo sharciyadooda loo baahan yatray in uu

nnrx walba ogsoon yahay, wuxuu sheekhu(;Ur a ,,/ I +") yiri asaga oo u cadaynahaya ardayda

TIIRARKA Islaamka ee shanta ah intii hadhay ooka kooban xubnahan soo socda:2) SALAADDA (ar-alt )

3)Talcada (itr1t1

1) Bisha Ramadaan oo la soomo (.rr-ar; ?t4))

5) Xajh oo la guto ninkii kari kara

Ot"- r+ll gru- 'r ;I fl,}l firr c'=1 € t)

irhJ l,.4lt -r;,,.dt

Duruusta Muhiimka

Tiirarka IIIvIAANKA (orr-:r oKrD waxay ka koobanyihiin LIX (6) nrbnood:1) In la rumeeyo ALLA,AI{ ( a'- rg j\.2) In la rurneeyo Malaa'igtiisa (d,D{,r)3) In la rumeeyo Kutubadii uu soo dajiyey

(.'5-,).

4) In la rumeeyo Adoomadii uu soo dirsaday(-t-"r:)

5) In la rumeeyo IVLAu{LINTA eIYAAIvIAI{A( fVt f-*lr*;).

6) In la rumeeyo wixii uu ALLA'{I{ kuguXTTKMIYO ( KHAK AA,IA SHAR)

v

(r-s a-l-- FJt*-l)

l 0irll irhJ irc.{l g:s;'Jl

Duruusta lVluhiimka u ah Umadda oo dhan

Dgrsiea Afa raad

Qaybaha Tawxiidka iyo Shirkiga:

Qaybaha Tawxiidka:

I ) Towxiidtrnubuubiyah (at )t r*y).

2) Towxiidka cibaadada ALLE (*rl'*-r, ).

3) Towxiidka Magacyada iyo Tilmaamaha ALLE(-rti.."Jt ; oWll -r,-,y).

Tauxiidurrububivah (.d.r Jt r..I ):

Waa in uu Qofl<u nrmeeya in uu Allaah("t^.-') kii

abuurt ay wax kastaba kuna tasarufa uu yahay. V/axla wadaagana ma jiro arinkaas.Tonxiidks C ibaadada ALLE !t +t

Tawxiid Al Uluuhiyah waa rurneeyn Allah (;r*),

waa Kii hufanaaye (..;t .-,.), in uu yahay kii xaq lagu

caabudahayey oo aan lala wadaajin cibaadadiisa cidkale. Tawxiidul Uluuhiyah macnaheedu w€ul LAA

ILA,AI{A ILLALLAAI{U(6r Y! dr ) ) oo xanbaarsan

irlt irhl i.+tt ,f ::tJlDuruusta Muhiimka u ah U

rncnaha ku xaq lagu caabudo majiro ALLAAFI (1,)moyee.cibaadada oo dhan oo ay kamid yihiin SALAADA,sooNKA iyo waxii la mid ah way,aawaajib ah inloo kaliyeelo ALLA,AI{ (^4,) oo qudh ah. Mabanaanain loo iilo cibaadada cid aan ALLAAI{ (a') ahayn.

waxaa weeye rumeyn dhamaan ASMAA wASIFAAD(ou.aJr I ek !r r:-i )oo laga soo xigtay kunayimid Q{JRAA}IKA kariimka dhexdiisa ambaAx AADIITHTA ka sugnaatay nabigeenii(+ s * s',J-). Sugitaanka ALLE ta'l loo sugahayomagacyadiisa iyo sifaadkiisa kaligii jidka uguhaboon, asa gaa hufanee (eu-,), oo &rn macnahaASMAA wa SIF'AAD ay xanbaarsan tahay mzunaaan la gadiyeen iyadoon la isweydiineyn tatiyeelkamagacyada iyo tilrnaamaha ALLE (rr,) cilmiga ayku saleysan yihiin.

Iqulxiidka Maea o Tilmaamaha ALLE(.:rti.eJr 1 r!sr!r +rr):

Duruusta Muhi imka u ah Umadda oo dhan

Waxaa kale oo waajib ah in aan ALLE (;ur) loo

ekeysiinin ama lagu tilmaarnin wax kale anagoo ka

ambaqaadeyna hadalka ALLE (;r'), €Nagaa hufanee,

oo uu ku cadeeyey Suuradda

AL-IKHLAAS (ry*)r) oo sheegaysa Sidan hoos ku

qoran:

pfJl JlJl rir p--r

.iro.ntt at ."o i,l,t f #

.,r-.i liS 'l

t{u (: ..rJ; ll *t I

Magaca Al lah yaan ku bi laabaynaa ee naxari ista

guud iyo mid gsarba n&xari ista.l,Waxaad dhahdaa (nahiyow) Allaah waa2.Allaah waa Sayid deeqtoon3.Al ldlah wax ma dhal in, asagana lama dhal in

4.Wax la mid ah ama lagu tilmaami karo Ina jiro

(...^Jr gJr fj "C ds.t'd)

1. Ma j i ro wax asaga oo kale nh, Al laah

waxuuna isku t i lmaamaV inuu waxna maqlo

waxana arko.

Kali

ir! I irhJ i.+tl Cl.l,rJtDuruusta Muhiimka u ah Urnadffi

waxay badh culumada ka rnid ah ka dhigeen(qaybaha Tawxiidka) laba qaybod oo waxaydhexgeliyeen Tawxiidul ssmaa wa sifaad (.r,.ygui.alt 1rw!t) Tawxiid Al rubuubiyah(,*rJr -,ri).wax dhib ah oo ay keeneyso arintana rna jirtosababta o atr ulajeedadu way cadahay labadadhinacna wax ay isku diidahayaan ma jirto.

1) Wadaajinta (Shirkiga) Weyn(,nrlr J;Jr)2) Wadaajinta (Shirkiga) ya(1;.r!r slJr)3)wadaajinta (shirkiga) qansoon (,r}r rlrlr)Wadaajinta (Shirkiga) Weyn (rrl' :r,:rr):wuxuu baaba'inayaafalalkii uu ruuxu u sameeyeydar ALLE (l'), w.xuuna keenahay* cadaab laiuwuuo qofl<ii ku dhinta xaaladaas. Sida uu yiriALLAFI oo uu ku cadeeyey Quranka kariimka Bh,"(.irrLl ryKr. g{.r I+ rf ti -l ,),,. [nn prnilr].l.Haday wax la wadaajiyaan Allaah waxaa buriwaxay fali jireen.

ir! | irtrJ i.6lt .f ;.1-tJt

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

Waxaa kale oo ALLAH (;'') asagrur Hufane

(ut^*) uu ku sheegay Quranka kariirnka ah:

n6-iii T$lt g*.trLi ot J?\.-, l)-r*t- 0i if.&lJ ,i6 b ';

( "..Udw ga lrrJlJ J gAri c-1. CII:i ;(Jq

[, u i-tJ'J

Waxaa kale oo uu keenahayu danbigaas ninkii ku

dhinta in uusan ALLAH (irr,) u dtraafeynin oo ay

Jaruradu ka tahay xaraam. Waxuuna ALLA"AI{ (i'')

ku cadeeyey Quraanka Kariimka ah oo uu yiri

"( ;L! ;l cllri d;)b *- s q !*-of ;ur- 1 6rr oD"-

Itn :rt-:lt]

,$r orlL: i*r flt 6tr ?f rii .it! Jr-{ d/ dl )

( tuo;i Cf .*IrlilJt r

lvt 6srtl

Waxaa ka mid ah arimahan soosocda oo kala ah:

1 )Yeerashada dadka dhintay

t5irll irhl irc\t ,r:.l.rJt

Dumusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

2)Yeerashada Sanarnyada iyo cuskashada ay tahayujeedadu in dhib haysta qofl<a laga qaado arna lagakoriyo.3) Sharad galid iyo xoolo loo qalo iyo waxii la midah.

adaajinta (Shirkiga) Yar (;-1n .:UJr)

Wunrl,r yahay shayga Quraanka ama sunnada ay kumagacawday wadaajinta (Shirkiga) isla markaanauran ahayn wadaajintii weyneed waxaana ka mid ahIsrUsrUsKA oo ah fal acmaasha ka mid atr ooloo sameeyey ha ku arkaan dadku.

'waxaa kale oo

ka mid ah dhaarta AI LE (ar) oo wruffian ALLA{I{(1,) ka ahayn lagu dtraarto iyo hadalka ah"ALLA'AI{ (iD haddii uu doono arna hebel uudoono"iyo waxii la mid ah. sida uu sheegayNabigeenii

(+ :4 'a r *U) :s

,rr!r rtr*lr n(,b -tt*t t J1*iD

l 6

ult irtrJ i.,€ft e:s.lJt

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

Waa la weydiiyey walnruna ku jawaabay nabigu

(/- s *..1' ,J-)' ttgU-J ltt Waxaana soo wariyey

xadiithkan -Irnaarnu Axmed, -Dhabaraani, -BayhaqiwilffIyna ka soo xigteen Maxamuud Bin Labiid Al-fuisaari(* &t u.,a2) oo ka soo gudbiyey R,AAITIC Bin

Khadej oa ka soo dhageystay Nabigeenii(rL : * 5' ..r5") asalkiisuna wuu sugan yabay.

Nabigu waKlu yiri (+ : .-b.ar .rr.,):glrri ril ,Or ,JJJ r.r-,r ,..il, U") oo macnuhu yahay "

I$ inkii-ku dhaarta Shay aan ahayn ALLAAH ({rD

waxuu noqday Mushrik " !r*'(Wadaajiye)".

Waxaa soo wariyey - Imaaamu Axrn€d,warintiisuna waa ay saxantahay wuxuuna ka soojeedaa Cumar Binu-Khadhaab(^-o lr'

"rrr). Sidaa oo kale waxey soo wariyeen Abu

Daa'ud iyo Tirmiidi asalkiisuna saxanyahay oo ayka soo xigteen Ibnu Cumar (t-.- 6r ,r.ar) oo sheegay

in uu yiri nabigeenu(rL : * nr,rr-):

t7Lll frhl : rc\t ,fl.l*Jr

Duruusta Muhiirnka u ah Umadda oo dhan

(otrJll Si -F *ii Irt Jii rilr U")oo masnaha ay xambaarsan tahay uu yahay " Ninkiiku dhaarta shay san ALLAAH ahaynwuu gaaloobay ama (ALLAAH buu wax lawadaajiyey Cibaada gaarka u ah)".waxaa tusaale noo noqonahaya hadalkii nabiga(rt- s * n' .rL") oo uu ku yiri:

(i,)tt rt$ i &t or.r rr : ry'j ,F I , iryi ,15 J lrr our u: ry'/l I1

Waxay ujeedadu tahay " ha dhihina ALLAAFI(;ur)shayga uu doono iyo HEBELNA doono ee wax aaddhahdaan ALLAAH(.Ir) shayga uu doono kadibnauu HEBELNA uu doono". Xadiithkan waxa soosiuray Abu Daa'uud, asalkiisuna waa saxan yahayoo wuxuu ka soo jeedaa Xudeyfah Binul- Yamaan(.-" ilr ,r;r).

Wadaajinta Yar (,".,!t:Jr:I) rna keeneyso diinta oo

laga baxo, waxayna kale oo ayna keeneynincadaabka oo lagu waaro, waxayse wax u dhimeyszurIfuliyeelka A[,LA,AJ:[ (a') ee waajibka ah.

l 8irtt f.d a,t t\t .fllrll

Duruush Dlnhiimka u ah Umadda oo dhan

adaajinta {Shirkiga) Qarsoon (.,l|t c;lt):

Nooca sadeiraad waa Wadaajinta (Shirkiga) qarsoonwil(aana ku ttrsinatraya hadalkii nabigeena(/- s * ^or -rt c) oo u yiri:

*tJt-.drGJ U6&n(# .tflp u.fr"t ftn

tl {t:[., U],rt+t J*Jr ?*, .rilr JFI:J0 , irt Jy: U u* :ry'ri

(*JI &Jr .,lrt ,f 6rl

Macnaha Xadiittrkan waa sidan : " Maan idiin kawaramo shay aan idiinka cabsanahayo cabsi kabadan cabsida Masiixuddalaa|? Waxay dhaheen noowaran Rasuulkii "Allod', waxuu yiri '\naa

wadaajinta qarsood', waxuuna raaciyey'Nin baaistaagi, wuxuuna tukani salad, wuuna quminsalaadiisa asaga oo ujeedadu tatray Ruux fiirinahayadarted".Waa'ay banaantatay in loo qaybiyo Wadaajintalaba >arbnood oo qudh ah oo ah Wadaajin Weyn

("t!t Jl1) iyo Wadaajin Yar (l-!r J.JJ').

Wadaajinta Qarsoon wil(aa la hoos galin karalabada qaybod oo aanu soo sheegnay. Wadaajiruaqarsoon wil€y dhexgeli kartaa Wadaajinta Weynsida wadaajinta munaafaqiinta oo gaalnirno

l 9irll i.trf i*6lt .flrrlt

Dumusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

calooleedka qaba. Ayagu waxay qarlnjireen ( ambaqarin hayaan) wo(y:Blaha ay aaminsanaan jireen ooa:m xaqqa ahayn, waxaayna muujin jireenISLAAIVIKA (cl..)r) ayaga oo dadka istusinhay4una cabsanhaya naftooda.waa'ay banaantahay in wadaajinta Qarsoon(g4l $-*Jt) lagu biiriyo wadaajinta yar(

rr,lf $Fr), sida ISTUSTUSKA oo kale. Arintanwil€an ku soo shegnay Xadiithkii (c**rr1Maxamuud Bin Labiid Al-Ansaarii oo uumu horayooga soo hadalay iyo xadiittftii Abii saciid ee uur"nusoo )n$nay. Waafajinta Allaah bay u sugan tahay.

Darsiea Shgnaad

anaaq S_ameyn (ot-rlr Al-Ixsaan): WanaagSameyn oo atr hogazmsanaan oo loo hogaansarnoALLA\AI{(8D oo qalbiga laga nrmeeyo. wanaagSameynta Tiirkeeda walnru yatny: In aadcaabudoALLA"AI{ oo aad u caabudo isaga oo aadarkeyso

Duruusta Muhiimks u ah Umadda oo dhan

oo kale, haddii aadan ahayn ku arkahaya asaga ayaaku arka.

Dalglga Lixaad

Salaadda sharuudaheeda waa sgaal (9):1) Waa inuu qofl<u muslim yahay-2) Waa inuu caqli leeyahay.3) Waa inuu wax kala soocikaro.4) Waa inuu wayso qab.5) Waa inuu nijaasada iska dhaqo.6) Waa inuu Cawradda asturo.1, Waa inuu waqtiga salaadu galc.8) Qibladana uu u jeedsado.9) In ta niyoodo Salaadda.

LlfSjga-Ipdobqad

f _:: *_---- -_

Salaada tiirarkeedu waa afar iyo toban (14):1) Istaag Ruuxii kara (;, -'.alr g cL'aI')

Llt irhl L+r../Jy'l

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

2) Takbiiratul ixraam (ctr)r ;'=<): (qodobkan

macnihiisu wuxuu yabay qofl<u markuu salaadaxidhan hayo waa in uu ku bilaabo asaga oo kudhawaaqahaya kalirnada ALLA,TA${U AKBAR (i,i

,ft),) wa>raa ka xariman oo arm la ogoleyn in uu ku

kaco fal iyo hadal kale oo arm soo aroorin.Salaada sideeduba waxaa lagu galaa ALLAAIIUAKBAR (;rs' ar) wax kale oo ka horeeyana ma jiro.

3) Suuradda faataxada oo la aktuiyo4) turukuuc (tf )r)5) In istaaga lagu ekaado nrkuucda kadib

Qf )t 'r^, Jr-r:-eYt)

6) Sujuuda oo laga sujuudo todobo xubnood(a^*Jt 'Ur.e!r ,,!o r;*Jr) oo ah:

A) Wajiga iyo SankaB) Labada Low amba JilbahaC) Labada gacmood calaacalahoodaD) Labada Lugood farahooda7) Sujuuda oo laga soo tooso(r9,-Jr d/ dlt)8) Fadhiga u dhexeeya labada sujuudood

22irll irtrJ i,C\t ,el/t

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

9) Xasil lagu xasilo dhammaan falalka lagusameynhayo salaadda dhexdeeda10) Kalatartiibinta tiirarka salaada oo aan lakala hormarinin.11) Ataxiyaadka danbe ee salaadda looga barco.12) Fadhigiisa oo lala yimaado.13) Nabigeenii (rt s *.1r ,J-,) oo lagu saliyo

(Ct .rb;}.aJty

14) Laba Salaamo naqsi (ou'*u"tt;

Darsiea Sideedaad

glaadda Wa i ibaadkeeda :

Wajibaadka Salaadu waa sideed:1) Dhammaan Takbiiraha salaada, takbiirtaxirashada salaada mooyee.2) Hadalka "samicallaahu Liman xarnidah" oomacnihiisu yalny ILLA,AI{AY wuumaqlahayaa ninkii rnatndinahaya oo Lagadoonatrayo imaamka (lt )t) iyo ruuxii kaligiis

tukanhaya.

irll i.trJ i.flt ,f SS;JIDunrusta Muhiimka u a

3) Kalimada " Rabanaa walakalxarndu,,oo lagadoonahayo in uu ruux walba la yimaad,o oo uy kumidyihiin " ImaamkE mqmuumka iyo ruuxii kaligiitukanhaya.

- \

4) Kalimada "s u bxaana Rabiyalcadiim "(,-r*l g; rrtr-,) oo lala yimaad kolka uu ruuxuRUKUIJCSAI.{ yahay.5) ranmada "subxaana Rabiya Al-Aclaa"(,/r!rc, orr-)oo lagu dhawaaqo kolkuu nruxusujuudsan yalny.6) fafimada "Rabiqlirlii" (J *,*r) oo lagudhawaaqo labada sujuudood dhexdooda asaga ooruuxu ah mid fadhiya.7) Atixiyaadka hore oo Ia akhriyo8) Fadhiga Atixiyaadka hore oo tuta yimaado

Lll irhl f"4ft .f:/t

Dumuita Muhiirnka u ah Umadda oo dhan

Dgrsig Sgg3irlaad

t ixivsadka Cadeyntiisa :

Atixiyaadka cadeyntiisu waa in uu qofl<u oola

yimaado sida soo socota:

,s€;a3irr ir;;.lt tf-i dJJr;y-Jr ,.1$eJt1 ,'rt.rl"all t ,& 'rr=gJt

, tr.,l ui -r6:i;, irl il dl 1i re3i ,;^lt-elr irr rrn* *S \tJt p)\-Jt

)rJ:uS t cJ+

Kadib wuxuu u ducayn oo uu barakeyn nabigeenii

suuba naakorkiisa (rL t * ilt ../-) wuxuuna akluin

ducadan hoos ku qoran:

c!! , r+l-rr I.Je €.J-e tJ ,r1of J r ,,b r ,J.J t,Il J- g4lJ t "

, rr=oll! tP c5r! !o5 , rAr J i *1 , r43 rP !:Y J '# I

' 4 'r;l CJ''l C+t''l JT '*J

Kadib wllxuu magan geli ALL,AII(aI;

ATIXIYAADKA danbe dhexdiisa oo uu ka rnagan

gali cadaabka Jahanemo, cadaabka qabriga, fitnada

nolasha iyo geeridaba iyo nrasiixudajaal fidrnadiisa

25irll t rr, U6lr g))rJl

(dhumintiisa). lntaa ka dib, ruuxa salaadda ku jirawuxuu u doorleeyahay in .,ru baryoALLA,AI{ (i'') oo u baryo sida uu doorbido.,wzu<aa

wanaagsan in uu ku dadaalo ruux walba in uuducada nabiga (d- s 4o i' ,,1--) lafasoo guuriyey kudhaqmo. Ducooyinkaas waxaa ka mid ahducooyinlcan soo socda:

€-.lbu IFdJ | . sltrrtp g.-r t tJ-S-j, llf lt,'l. ',ri g6JJ r'

, J . s r u a - * d , - U , s f J I v j . i j r f i Y . i J , t l f t l b . r i ;

: g )r ,grlr €.ji .l!l 6r.rt f

Haddii aartu dib ugu noqono Atixiyaadka hore, waain uu istaago ruuxu kolkuu la yimaado labadashahado (J-ru or* tJ.J Oi .r1-:tr At I! 4,t ) Of {;1Doo u istaago rakcadda sadex aad ee salaadaha:Dhuhur, Casar, Maghib, iyo cishahaba,Haddii uu ruuru Nabiga (d-r .'l, i'ut ) ku saliyokolkuu dhameeyo Atixiyae,dka hore wa) FIICA^Itahay waxaana sidaa sheegaha ya a$BkeenahayaAXAADIITH badan dabadeedna uu u istaagongcadda sadexaad.

26irll irhJ ir$t C;-l-tlt

Dunrusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

Darsiga Tobnaad

unanka SalaaddaSunanka Salaadda waxaa ka mid ah:1) Ducada lagu firrfurto Salaadda2) Gacanta rnidigta atr in la korsaaro gacantabidixda ah oo laabta korkeeda la saaro marka uuruu4l taagan yahay Rukuucda horteed iyo ka dibba.3) Waa in kor loo qaado labada gacmood iyada ooay farahoodu isku dhagan yihiin oo ay taagan yihiinoo lala simo labada garab anul labada dhagoodmarka uu muxu arimahan soosocda samaynhayo:

A) Takbiirtul Ixraam (rti ,ilr) (takbiirta salaada lagu

galo)B) Marka larularucayo.C) Markalaga soo tooso rukuucda-D) mar ka laga sooistaago ataxiyaadka hore-4) Hal tasbiix wixii kabadan nrkuucda dhexdeeda(-,,u'lr ef., crt1., ) lyo hal tasbiix wixii kabadan sujuuda

dhexdeeda (t!t g1 rrt^-)

27i"!l i4trl hcrt .,f:.lrlt

Duruusta Muhiimka u ah Umadda ee dhan

5) Wixii kabadan "Rabanaa walaka Al xarr,ldu"(r-l-,JJ: br) rukuucda kolkii lagasoo tooso waa

sunno, sidoo kale labada sujuudood dhexdooda oodambidtraaf lawaydiisto ALLE .6) Madaca oo lala simo dhabarka nftuucdadhexdeeda.

4 Sujuuda dhexdeeda waxaa muhiirn ah inumuurahan sadexda ah Ia samffiyo:A) Labada Jimood oo taga fogeeyo dhinacyahaB) Caloosha oo laga fogeeyo labada bowdyoodC) Dhudhumada oo laga fogeeyo bowdyaha8) Labada dhudhun oo dhulka kor looga qaadoxiliga la zujuud sanyahay ..9) Qaabka uu ufadhiisanayo qoflca tukanaya waa inuu Lugtiisa bidix oo goglan uu ku fadhiistaa iyadaoo ay qotonto lugta midigta ah xiliga atixiyaadkahore iyo labada sajuudood dhexdooda.l0) Sin ku fadhiisi attociyaadka danbe salaaddasadexleyda iyo afareyda. Sin ku fadhiisigu waafadhi oo uu ku fadhiisto salka oo uu ka yeelolugtiisa bidixda ah lugta midiga atr hoosteeda lugtarnidigtuna ay qotcllsan tahay.

28irlt irtrJ i,4lt ,-,tt),tJl

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

11) Farta murugsatada ah oo lataago labadaattixiyaad ilaa laga dhameeyo lana nuux nuuxiyomarkii laducaysanayo att axiyaadka dhexdiisa .12) Naxariis iyo Barakeyn Nabi Muxamed korkiisaIayeelo (d-l 4s irr ./-) iyo ahalka Nabi Muxamed(d-: qle n,r ./-) iyo Nabi lbraahiim (;X-Jr .,Jr) iyo ahalkaNabi lbraahiim (;:uJr +J" ) atixiyaadka hore dhexdiisa.13) Baryo ALLA.AI{ (a') la baryo Atixiyaadkadanbe dhexdiisa.14) Akhrinta quraanka oo kor loo qaado salaaddaSubax, Jumcada, salaada labada Ciidood, SalaaddaRoob doontq labadda rakcadood ee hore eesalaadaha Magttribka iyo Cishaha.15) Akhinta quraanka oo hoos loo dhigo salaaddaDutrurka" Casarka, rakcadda sadexaad eeMlaghribka iyo labada rakcadood ee danbe eeCishaha .16) Akhrinta ka dheeraadka ah Suuratulfaatixa ooah quraanka kale waa sunno. Vy'axaa loo baahanyatny ilaalinta intii hadhay oo soo aroortay oosalaadda sunnooyinkeeda ka mid ah inta €unu soosheegnay mooyee, waxaana ka mid ah

irll irhl ir4tt .fl.l-rJrDumusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

A) "Js1-1 eLI 1 trl "(Rabanaa walakal xamdu) wixii

kadheeraad atr kolka ay kasoo istaagturn(Rukuucda) Imaamka (ruYr), m4rnuurnka (;r,itr)

(oo ah ruuxa kuxidhan imaamka iyo'kan kaligiiTukanhayaba maxaa yeelay wuur sunno sidaa Eransoo sheegnay).B) Waxaa kale oo ka mid ah in la saaro labadagacmood oo farahoodu ay kala baxsan yihiin lab adaLOW (labada jilib) kolka la rukuucsan yatray.

Darsiga Kow.Lvo Toban

alaadaha Waxavaabaha Buriva:Salaadda waxyaabaha buriya waa sided:l) Hadal kas ah asaga oo uu ruuxu ogsoon yahay oouu xilsuusan yahay. Ninkii halmaamsani ama cilmidaro ay ka tahay kama bureyso salaaddu.2) Qosol3) Cunid raashin4) Cabid5) Cawradda oo feydanta6) K.a icexasho badan oo qiblada dharrkeeda laga

leexdo7) ciya?r faraba.lan oc xidhiidhsan salaadda

drrexdeeda.E) Waysada oo burta.

30*rtr irhf i.*tl &illl

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

Ilargiga Laba lvo Toban

avsada shuruudehmda:

Waysada shuruudaheedu waa TOBAII (10):Waxaana weeye:1) Inuu qoflnr islaam yahay .2) Inuu Caqlileeyahay .3) inuu wax kala sooci karo.a) Niyad la yirnaado oo niyadu socoto oo uu sanniyoonin inuu gooyo.ilaa ay waysaddu ka taarnnoqoto.5) Weyseysiga wixii waajibinahayay (sida saxaradaiyo kaadida) oo gona ama istaaga.6) In la istijoodo(grar-.)r) oo lagu istijoodo biyo arna

dhagax ama shay adag oo tira nijaasada (1t+6--r;

weysada horteeda.7) Binrhu waa in ay yihiin kuwo dhaahir ah oobanaan yahay isticmaalkoodu.8) Waa in uu san jirin wax biyaha weysada iyojidtrkaada u dhexeeya (sida riinjiga).9) waqtiga salaaddu waa in uu galo rutxii uu sango'aynin waxyaabaha ka socda sida haweyneyda

er!t irt*l ircl 1 cs:.llDuruusta Muhiimkt

dhiiga caadig a aan ahayn uu ka socdo iyo ruuxiikaadida aynaka joogsaneyn iyo ruuxii Neeftagada.rsha aan ceshan lfurin.

Waysada faradyaalkeedt waa Lix oo,ah sidan soosocota:

r) wajigu oo la maydho oo aykamid yihiinLuqluqasho iyo san daar (Mar kariyahj.2) Gacrmaha oo la dhaqo oo ra g*rri iyomaydhitanka ilaa iyo Suxulada korkotda.3) Madzura dham*lliis oo gacanta la mariyo oo aydhaguhu ka mid yihiin.$ Labada lugood oo Ia maydho oo la dhaafiyodhaqidda Anqawyaha korktoda.5) Xubnaha waysada sid a ay u kala horee yaanwaain loO sameeyo.6) Falalka waysada waa in loo- samee yaasi xiriir ahoo eum waqti loo dhexeysiin.

irlt t trJ l,rC\t ./J.;lJl

Duruusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

Waxaa la sune eyey in waj iggq gacmaha iyo lugaha

dhaqidooda sadex jeer lagu celiyo. waxaa kale oo

!a mid ah Luqluqashada iyo sandaarasiga.

Arimahaas oo dhan waxaa farad ah in la dhaqo nur

kati ah. Madaca larna suneyn wax mar ka badan in

gacant a la mariyo sida ay ku tuseyso Axaadiithta

Nabigga (FL s +b,irr *rt- ) ka soo aroortay.

Darsiga Afar ivo Tobanaad

Waysada waxyaabaha Burinhaya waa lixda qodob

ee soo socota:l) Kaadi iyo Sacaro2) Shay Jidhka ka soo baxa oo fool >arn oo rujiuso

ah sida dhiiga iyo malaxda-3) kaska (Caqhga) oo taga oy sabab u tahay Hudo

ama wax kale.4) Cawradda (Dhadiga iyo Labka) oo gacanta lagu

taabto ayadaoo ay waxba kaa xigin (sida h4ar'.; oo

kale).

Llt frhJ :rr+t1 ./JJ"rJl

Duruusta Muhlimlta

5) Hitibka Geela oo la cunno.6) Islaamka oo laga baxo Allaah (.r,) ha naganabadgaliyo anaka iyo muslirniinta oo dhan"gaalnimo,

Pfraamjin weyn: Dhsnka Ruuxa DhintayMaydhitaankiisa:

Sida saxiixa ah maydka dhaqidiisa waysadu kurnabuayso sida, dadka cilmiggr leh ay u

-badan yihiin,

rnfftaa yeelay daliil ku tusintraya aya^an jirin,Laakiin haday taabato gacanta maid dhaqahacawrada ruxa dhintay (dhadiga iyo labkaba) ayadaoo ayna u dhexeynin shay wa)€a waajibtay in-uuweysa qaato,waxaa waajib ah ruuxa rnaydka dhaqa in uusantaaban cawradda (dhadig iyo labkaba) maydka in uuyy ka xigo mooyee (sida gacnro gashiga oo kale).Waxaa sidaas oo kale ah taabashada duirarka oonweysada burineynin ama shahwo ha ku jirtc meeshtama shahwo yeyna hI jirin meeslrq .tint* oo ehculimadu labada hadal ay qabaan kan ugu sil$anwa)€ana shardi u ah in uusan shay ka soo bixin

ir! t irbl +oft 1 .,r:l-tJt

nuruusta fvf utiiimka u ah Umadda oo dhan

rtiuxa sida minada'oo kale, IrBxaa yeelay waxaa

jfutay nabiggu'(d^.. s &.lrr p) in uu dhunkaday

haweynkiisa badhkoodoo"uu tukaday asaga oo azm weyso qaadan. Haddii

aanu u noqono hadalka Allaah (ary " subxaanahu"

ee labada ayadood ee suurada AL-NISA (,Ur;

iyo AL-MAA'IDDA oo uu ku yiri: "cL*r1r p:-r'l Ji"

(Al-Nisa: 43 iyo Al-Maa"idda: 6) walma loogajeedaa GALMADA sida saxda ah ee labada hadal

Le culimadu leeyihiin, kaasuna waa hadalkii IBNU

CABAAS (.-" iur ,r;.1) iyo koox culirnadii hore lyo

kuwii danbe ka rnid ah Alraah waafajinta assagaa

iska leh.

Darsiga, Shan ivo Tobnaad

Iskuqurxinta Akhlaaqda Wanssgsan ee loo

Jideeyey Ninkasta oo Muslim ah:Iskuquminta akhlaaqda waffragsan ee la jideeyeY co

ruux kasta oo muslim ah laga rabo w'axaa ka mid

ah:

irlt d..trl : n0l I ' 'ssJlDuruusta Muhi imk" t

l) Run2) Amaano3) Dhawrsooni4) Xishood5) Geesinimo6) Deeqsinimo7) Balan oofin8) Ka Hufanaan waxii Eebbe xari*uy oo dhan9) Daris Wanaag10) Kaalmeynta Dhibaateysanaha intii la karoiyo waxii la mid ah oo akhlaaqda wanaagffin ah oouu ku tusinhayo Kitaabka iyo iun*du.

Ku dhaqanka aadaabta wacan ee Islaamka waxaa kamid ah:l) salaanta2) Waji Furnaanta3) naidigta oo wix lagu cunno4) tvtidigta oo wzx lagu cabo

blt Ltd lqlt ,fl.lrJt

ih Umadda oo dhan

5) Bisinka oo loo qabto falka bilowgiisa (sida

cunitaanka iyo Cabitaanka)6) Mahadin Alle kolka laga baxo Falka (cunitaanka

iyo Cabitaar*a)fy ln Lagu Mahadiyo Alle kolka la hindhisoodo

B) Ruuxa hindhisooda oo loduceeyo haddii u ku

xamdiyo Alle.9) Bukaanka oo la booqdorbl Maydka oo la raaco tukasho iyo xabaalid darted

l li Ducada ay shareesadu jideysay kollia masjidka

la galahayo iyo gurigaba iyo marka Laga soo

baxahayo labadoodaba,12) Ku dhaqanka aadaabta wanaagsan waqtiga

safarka aad iutt"V iyo marka aad la joogto

waatidiintq qaraabada, dariska" dadka waaweyn iyo

kuwa yaryarba.13) U hambalyeynta dadka ilmo ay u dhasheen'

barakeynta kuwa Isguursaday, sarnirsiinta kuwa ay

dhibaatad* ku chacary iyo waxii la mid ah oo ay k8

mirJ l'ftrin dhar{irashads" dhar digashada iyo kabo

qaedeshada.

i.l I i.hl irglr .f.l$JrDuruusta Muhiimka u ah U

Darsiea Toban ivo TodobaadKa Digtoonaan lawad aajinta Allaa[iyoQaybaha Macaasida:

Drgtooruurn iyo digitaan lawadaajinta ( amashariikyeelida) allaah iyo qaybaha caasinimada ooay ka mid yihiin todobaddan wax halaageysey:1) Ilaah oo lala wadaajiyo shay2) Sixirka3) Naf la gooyo oo dilkeedu xaaraan yahay in si xaqah lagu dilo mooye4) Ribo oo Ia cuno5) Xoolaha agoonta oo la cuno6) Baqasho arna carar dharaarta muslimiinta iyoqaalada ay isu saftaan dagaal awgeed7) Gabdhaha warungsan oo aan xumaanta aqoon ooAlle rumeeyey oo w€rx lagasheego oo loo g;fo.waxaa kale oo ka mid ah wax yaabaha la isagadigahayo:

t) Labadii ku dhashay oo caasi lagu noqdo2) Qaraabada oo la gooyo3) Markhaati been ah

irll irtrJ i.glt .rl/l

a u ah Umadda oo dhan

4) Been lagu dhaarto5) Dariska oo la dhibo6) Dadka oo la dutmiyo ha noqoto Dhiigboda,

Xoolahooda iyo cirdigooda ( sharaftooda )1) Shay maandooriyg ah oo la isticmaalosida

(Khamrida i.w.m)8) Khamaar la ciYaaro9) Xan10) Isku DiI iyo waxii la mid ah oo ka mid ah

waxyaabihii uu reebay Allaah (4,) iyo Rasuulkiisu

('J-l * itr rrl-)

Darsiea Sideed ivo Tobnaad

Maydka Qabanqaabadiisa, Ku Tukashadiisa iyo

Xabaalidiisa faahfaahinta arin kaana waasidan

soosocota :

I ) Wa xaa, Ia j i<ieeyeyinRuuxa naftuaykabaxayso in

loo ilabto AshahaadadaLaa Ilaaha illallaahu

(.i, vt .ri Y) waxaana ku tusinhaya hadalkii Nabiga

(J-l * or *rLe):

39ir! | i*hJ : ,0tr ,r::tJl

Duruusta Muhiimka u ah umaddi oo dhan

"{J qubta kuwiina dhimanhaya ashahaadada",mulimbaana kuwariyay kitaabkiisa saxiixa ah.waxaa looga jeedaa xadiithkan kuwiina naftu ayqaad-qaadeyso, kuwaas ooy kamuuqatocalaamadaha dhimashadu .2) Haddii ay cadaato dhimashada ruuxu, Indhahawaa la isugu qabtaa lab ada Daanna waa la iskuadkeeyaa oo [a isu keeni, arinkana sunnaha ayuu kusoo arooray.3) wal<aa waajib ah ruuxa muslimka ah ee dhin tayin ladhaqo haduusan ahyn shahiid ku dhinta y dagaal(xaq). Haduu yahay ruuxa dhintay shahiid loomanaMeydhahayo, laguna tukan mahayo, w€lx€nna laguxabaali dharkiisa rnaxaa yeelay shuhadadiidug*tkiiuxuD lagu laayey Nabigu (r,rl qro r,r.rl-) numadhaqin kumana tukanin.

40irll irtrJ {"ttt Cll.rJt

Duruusta Muhi imka u ah Urnadda oo dhan

4) Habka Maydka loo dhaqahayo:Marka ugu horeysa waa in cawradda Ruuxa maydkaah la qariyry kadibna wil( yar kor loo qaadaa oocaloosha lnga majuuj iyaa oo ay abaataa majuuj intumid turid badan ay ku jirto. Kadib ruuxa.maydka dhaqahaya gacantiisa wuxuu ku duuduubiKarin (cad yar oo Iruro ah) Elrna wax la mid ah(gacma-gashi), sidaas buu ugu istijeyn, kadibna wuuu weyseyn sida weysada salaada oo uu kadibnameydhi Madaxa iyo Gadtrka asaga ooisticmaalahaya BIYO iyo GOB ama wax la mid ah.Kadibna wa)nru meydhi dhinasa midigta ah oo uuku xijin dhinaca bidixda ah. Kadibna sidaas oo kaleay.uu mar labaad iyo nur sadexaad ugu meydhi,markaSaba gacantiisa ayuu marin caloosha ruuxamaydka ah haddii uu shey ka soo baxo (gadaasha)wuu ka dhaqi meeshana (gadaasha) waxuu ku awdi(gufeyn) suuf iyo waxii la mid ah. Haddii aynaistaagin waxa gadaasha ka socda maydkawar<aalagu awdi dhoobo kulul ama waxii qalab ah eecusub ee takhaatiirtu soo saartay oo ay ka midyihiin sharootada iyo waxii la mid ah. Waxaa kadiblagu celin wayso qaadkii haddii uusan kumeydhmin sadex jeer wtlxaa loogu darahayaa

Llt Lhl qll ,,rrl:J,lDuruu;te Muhlim

meydhitaan shanaad arna meydhitaan todobaad sitiro isdhaaf ah. Kadibna waxaa maydka lagu ingajinmaro, dabadeedna meelaha laabatadda atr iiaakilkistra oo kale iyo xubnahii uu ka sujuudijiraywzu€a looga buufin baraafuun.Haddii lagu daadiyobadaril<iisa oo dhan baraafuunka wey t<a sii fiicantahay. Dharka lagu kanfahsyo tnryaka foox baalagu shiddaa.Haddii shaambahiisa arns cidiyahiisa ay dhaadheeryihiin waa laga jari hsddii roo daayanr ottib mal$, Qofl<,a maydka ah tirnaha looma shanlaynhayo,bisqintana loma xiirahayo lamana gudahayo maxaayeelay ma jirto wax daliil ah oo tus-inhaya sidaasQofl<a haweynka ah hadey dhimato timaheedasadex qayhod baa loo gunti oo gadaal baa loosiideyn.

5) Kafanka Maydka:

l) Qofl€ Ninka rhrSida wanaagsan waa in nhka lagu kanfo SADEXl'{ARo oo cADcAD oo ayna khamiis iyocimaamad ku jirin sidii Nabiga (rrul rl, i' ../-) lagu

42i.!l irhJ i.6lt ./:r.tJl

Duntusta Muhi imka u ah Umadda oo dhan

samee yey, waxaana la dhexgelin rnaydka sadexdaa

rnaro oo lagu duuduubi, haddii lagu kanfo khamiis

iyo HOOS-GUNTI iyo maro lagu duuduubo dhib

ma laha.2) Qofka Hawee n l ;a a h :

Qofta haweenka ah waa in lagu kanfo SHAN

MARO oo ay ka mid yihiin DIRIC SHI-ILUG ah oo

gacmo-dheer leh, HAGOOG, t{oos-GUNTI iyo

laba maro oo lagu duuduubo.3) Wi i lka Yar iYo Gabadha Yar :

Ilmaha yar ee wiilka ah waxaa lagu kanfi HAL

MARO ilaa SADEX MARO,Gabadha Yarna waxaa

lagu kanfi HAL KHAMIIS iyo LARO MARO oo

lagu duuduubo.Dham aan dadka Maydka ah ee aanu soo sheegnay

wru(aa sugan oo waajibtay in lagu kanfo IIAL

MARO ooqoflca astureysa jidhkiisa oo dhan.

4) n inka muxr imka ah:,Hadduu meydku yahay ku MUXRIM ah oo xajinya

arnll culnreysan taya waxaa lagu Meydhi BIYO iyo

GOB, waxaana lagu kanfi go'iisa HOOSE (marada

dhexda ugu xiran) iyo go'iisa KORE (marada uujeeniq€uusan yahay) arna dhar kale oo ka duwatl

irlt i"ltrJ t+t .,r:.lrlrDuruusfa Muhiimka u ah Umaam

madaxiisa iyo wajigiisa lama daboolahayo loomanamarinhayo baraafuun, rnaxaa yeelay waxaa la soosaari maalinta qiyaamaha asaga oo kudhau'aaqahaya: "A llaa h u ma la b beyka"sicr xaciithka R.asuullia ka sugnaaray.

5) HAWEENAYDA MUXRIMADA ATI:Haddii uu yatny muxrimka dhintay qof haween ahwaxaa loo kanfi sida haweenka kale loo kanfolaakiin baraafuun loonur rnarinhayo, wajigeedananiqaab lagu xiri mahayo, gacrno-gashi loo galinmahayo waxaase lagu dabooli wajigeeda iyogacmaheeda Kafanta lagu kanfay sidii Eurnu u soocadeynay habka haweenka loo kanfahayey.

6) Dadka u xaq leh Meydhitaanka, kuTukashadda iyo xabaalida Maydka:

A) Qofka Ninka ah:waxaa ugu xaq leh in uu meydho, kuna tukado,uuna xabaalo ruuxa ninka ah ee geeriyooday qoftiiuu ka dardaarmay, kadibna Aabihii, kadibna

Llr LtJ r4tt g::;Jl

Uuruustt Muhl imks u th Umadda oo dhan

awoowgii, kadibna sida ay u kala xigaan dadkaqaraabada ah.B) Qolka Hsweynh ah:Sida frican haweyneyda wa)€a meydld ruuxii ay kadardaarantay, kadibns Hooyade€d, kadibnaayeydeed, kadibna haweenka la dhashay sida ay ukala xigaan.C) Labada Isqabta:Labada ruux ee isqabta wuu meydhi karaa kuba kankale Inaxaa yeelay ABU Bakaru Sidiiq(cc &r ,*l) wuaa meydhay haweeneydiisii, ALI

Ibnu Abii Dhaalible lrr u*r) walruu meydluy

Haweeneydiisii (Faadumoo'g* r1r t *.rr;").7) Habks loogu Tukanhayo Maydka:Afar jeer baa lagu Takbiirsan (oo la dhihi Allashu

Akba r " -ft .Il"), waluana la akhrin takbiirta

koobaad kadib:Suwadda Faatuada, haddii uu ku daro suuradgaaban ama aayad ama laba ayadood wey fiicantahay, waxaana ku yimid xadiith saxiix ah oo IBNUCABAAS (tqr.!r ur.r) uu warintrayo, kadibna

ir!l irtrl ir6il ,t:l!lDuruusta Muhiimka u ah U

wuu takbiirsan takbiir labaad waxuuna raacin SaligaNabiga (d- s * &' ../-) sida saliga ataxiyaadka ookale, kadibna wuu takbiirsan takbiir sadexaadwzxuuna odhan :

,UtriL Vf |S,Urf lUglv J,t# ti l u Jrtg, ,L:r. f Un} )Att6lJr

n6lJt ,0 E- It r/ia $f t r+ly..pl ,;}-ft \rlr irrit Lr *:orf Cf ,r+!,l r t l ! l * l2 , r l *& gu t t , l j f f l1 ,e , i s r r , r !v r , r .1 r ; , l . * ,

.J *f-r ,.,,.,Jl d/ uAdlr vdtrA \.f \rrLlr g, e, ,r.njr J egl,rflt vlir gt oiol2,L{t rt+r{ J ,*lrf u tp )bl.l ,'Jr) dr. r.!rr lJrJ

.cr{ t'r rr I; c;[ u] I frClt ,ql d *l ,o] q, d eJrl ,JUt Vr.rrlKadibna Takbiir Afaraad buu takbiirsan, wilxuunaf?gu bixi hal salaan(hal salaamo naqsi) ooMIDIGTA ah. waxaana wanaagsan (oo sunna ah)in uu kor u qaado gacmaha kolkasta oo uu ruuxutakbihsan hayo.Haddii uu meydku yrhey qof haween sh wsxaele odhan:

. ft ( ..' t .lrl r"+utlHaddii Meydku yahay Labo qol waxta la odhan:

lrll irhl i"'6lt Cl/t

u ah Umadda oo dhan

tt (... tJ Pt r+lJt

Haddii meydku laba ka badan yahay waxaa la

od han:. t r ( . . . / Pt rc lJ '

Haddi i meydku I lmo yar yahay waxaa la odhan

badalki i ducadda danbi dhaafka ahayd:

t +:{jlf q JiJ 6!r ,tqtf Wir;-t,',- rht! tfs) tlti rle*t dJl)

a+r-rrl rtt6, d 'L.i1 ,..n--ilil 'i; f L"{ 'i*is ul.,fl *' p:

qtt*rFl ,--rlip '!*I ri1 ,;)\-Jt1 6)i''elt {r

Sida suruBda ah waxaa weeye in uu Irnaarnku

Madaxa Ninka maYdka ah ku hagugo,Haweeneydana dhexdeeda isku aadiyo ' Haddii

Maydadku ay badan yihiin oo ay ka kooban yihiin

RAG iyo DUIvIA& raggu waa in uu soo xigaa

dhanka Imaamka oo ay haweenkuna ka danbeeyaan

oo ay qibladda ka xiggaan-Hacldii Meydadka rar,r.n ku jiraarl wiilkii yaraa baa

laga hormarin haweeneydq kadibna Haweeneyda

uluuku xigi, kadibna gabadha yar ayaaku xigi oo

qibladda ka sii xigsan.Wiilk ayar Madaxiisu wll)ftlu ku hagaagi Nfu*a

Madaxiisa Haweeneydu badhtankeedu wuxuu ku

ir!l i/trl irdl,l eS:!l

Duruus ta Muh i imka u ah Umadda oo dhan

lngaagi Ninka Madaxiisa" sidaas oo kale gabadhii

!'areyd madaxeeda waxuu ku hagaagi madaxahaweeneyda, waxuuna ahaan badhtzurkeedu Ninkamadaxiisa.Dadka ku tukan haya maydka dhamaantood wocayahaan Imaamka gadaashiisa in uu yahay rnid kaligiiah mooyee oo znn helin meel uu ka istaago safl<a,kaas waxuu lstaagi Imaamka Midigtiisa.

8) Maydka Habkii loo Xabaali lahaa:Sida shareecadu jideeysay waa in xabaasha la qodoin dhan Nin badhtankiis oo dheerarkiisu yahaynin uurn gaabneyn oo utanan dheereyn. Waxaana

sunna ah oo kale in uu xabaasha dhexdeeda ahaadoIIL oo dhanka qibladda ah. Waa in la jiifiyoMaydka IILka dhexdiisa oo loo jiifiyo dhinacamidigla alr, wiuma in la furfuro kafanka rneelihii lagunguntay kafankana maydk a lagama siibahayo eewaa bgatagi, wajiga Maydka laga feydi mahayo haatraado RAG ama DUI\,fA& Kadibna waxaa laguqarin hayaa dhoobo rngagan oo hadana lagu dhajindhoobo qoyan ilaa ay ka adkaato oo ay ka ilaalisocarrada in ay IILka u gudubto.

i r ! t erd lr0\t , f S: l t

Duruusta Muhi imka u ah Urnadda oo dhan i

Dhoobo adaghaddii lawaayo waxaa lagu sameynhayaa sheygii kale oo ay ka mid yihiin: Alwaax, iqoryo ilna dhagaxyo oo ka ilaalin maydka c€urada. iKadib ayaa wilraa lagu rogi carradii, wa>rin sunnoah in la dhoho markaas:

Ar Jfr) iJ, *:,Et p-rXabaasha kor ayaa loo qaadi in dhan TAAKO,waxaana lagu duldaadin qaruuro< haddii aysuurtowdo, biyona waa lagu dulfrdhin. Waxaa loojideeyey kuwa sagootin tayay maydka in ayIstagaan xabaasha agteeda oo ALLAII u baryaanmaycika , rnaxaa yeelay Nabiga (d- t * &' ulr)waxuu ahaa Maydka hadduu xabaalo ku dul istaaga,waxuuna odhan jiray:

(JL-{ olt a1l ,€,,'hJ r rJ rjL I t , r#! t2rAut1

Tsas oo rnacnaheedu yahay: Danbi dhaaf uwaydiiya walaalkiin oo u weydiiya sugnaanshooo uu Allaah hedalka wanasgsan ku toosiyornaxaa yeelay hsddsr la su'aalahayaa.9) Waxaa loo jideeyey ninkii aan ku tukan maydkain uu ku tukado xabaasha korkeeda rnaxaa yeelay

Duruusta Muhl lmkn u ah Umndda oo dhan

Nabiga (d- t * &' ,F) ban arinkaa sameeyey.

Laskiin waxaa shardi ah in uusan maydkuduugnayn muddo bil kabadan. Haddii ay muddaduka badnaato BIL , lama jideeynin salaadda xabaashadusheedda, rnaxaa yeelay lagama soo guurininnabiga (r'u,l dr &r el.r) isaga oo ku tukadday xabaalBIL kadib waqtigii ruuxa la xabaalay.t0) IJrna bansna dadkii uu maydku ka dhintay in ayCLII.INO dadka u sarneeyaan maxaa yeelay hadalkiiJARIIR BIN CaMillah Al Bajali oo ahaa saxaabiqiimo badan (^- ar u;r):

(irh,Jl Cf .il .rJt .r.+ ;tAJr lr:.,o .l c.*It J.f ,rll el.r:rlr .u utfy

Mscnuhu waa: Waxaanu ku t ir in j iray dadka kukulmahaya guriga dadks laga dhintay iyocunadda samaynteeda waqtigi i maydka laxabaalay ka dib, baroor, waxaana wariyeyxsdiithkgn Irnaarn Axmed oo sanad wansagsankuwariyay.Haddii loo sameeyo cunto dadka laga dhintay amamartidooda dhib ma laha. Waxaa loo jideeyeyqaraabadoodii, dariskoodii in ay u sameeyaan cuntodadkii lagadhintay marcs yeelay nabiga

ir)l a.t J i.4!t ,,1-t;-rJt

Duruusta Muhi imka u ah Umadda oo dhan

(rJ-,1 {=b rr' ,rL") kolkay u tirnid geeridii ,JACFAR

BIN ABII DHAALIB (.-" &r o-.".) oo ku dhintay

SI-tA,Ajv{ waxuu amar ku siiyey Ahalkiisain ay u sameeyaan cunto Ahalkii Jacfar waxuunayiri :

(pd&" l, fou icl)

" 'Waxaa

U yimid shey Mashquuliyey"Iladkii laga dhintay haddii ay ugu yeeraancuntaddii loo keenay dariskooda ama dad kale dhibma laha, waqti go'anna ma laha inta aan shareecadaka ogahay.l l) Uma banaana haweeneyda in ayisubasanbasiso Ruux dhintay wax ka badan sadexdharaarood inuu muxa dhintay ninkeeda yabayrnooyee. Haddii uu ninkeedu dhinto wa:raa waajibku ah in ay is basan baasisoAFAR BILOOD iyo TOBAN BARI, in ay UUR

leedahay mooyee. tladdii ay LIUR leedalnyBASANBAASINTU wil€y ku joogsan kolka ay

dhasho, Iraxaa yeetay Nabiga (nI-J !l' It, ./-)sunihiisa saxiixa ah baa daliil u ah. Ruuxa lagadhintay hadduu yahay Rag urrut banaano in uu

er! I 4rtrJ L 6t.r ,f S sdt

Duruus ta Muh i imka u ah Urnadda oo dhan

ISUBASANBAASIYO ruux qaraabadiisa ah amacid kale.12) Waxaa loo jideeyey raga in ay siyaartaanxabaalaha markay doorunn si ay ugu baryaanilaahay naxariisna ugu weydiiyaan dadka dhintay ooay geeridana ku xasuustaan iyo w€rxa geerida kadanbe eya oy ka rnid talny XISAAR iyoSU'AAT qabri maxaa yeelay hadalkii Nabiga(rJ-l * f' ,,J.") ayaa u daliil ah oo ahaa:

(a;!r f f r r dp , :F I tssi l )s iyaarta qubuuraha

waxay idin xasuusin Akhiro"

Xadiithkan waxaa soo s€nray Imaam Muslimwexuuna ku soo saaray Saxiixiisa. Waxuu ahaarasuulku ku bara asxaabtiisa haddii av xabaalahatagaan in ay dhahaan:, Oyr! gt A' r\J rJ! u! J ,gr.*l*lr; ip;I I d/ .r\,- -rJr pf n{J" 1.),t-Jiy

(#Jt(:*|lJ L, .1r .ri-,lf ^irr p-; ,+lU!r E, f,J Ar JL

Ducadan Waa: ( Nabad getyo dushiina ha ahaatodadka xabaasha ku j i row oo Mu'mim iyomusl im lahoow, anaguna haddi i EBBE idmowaanu id i in imaan doonsa, rvaxaanu l laahay

52Llt lrhl U6lt .rl$lt

idi in weydlineynas idinka iyo snagaba dhlbaatola 'sar l r l laahay hs u naxar i isto kuweena horeyeylys kuweent danbeeyey).

Haweenka uma banaano inaysiyaartaan xabaalahamaxas yeelay Rasuulku (rJ-l ,J'. dt, ,/r) wuu

lacnaday Haweer*a xabaalaha siyaaran haya,Waxaana looga cabsanahayaa xabaalaha haddaytagaan in ay ku FIDNOOBAAN kuna SAMIRiwaayaSn.Sidaas oo kale waxaan haweenka u bana^aneyn in ayMaydka xabaalaha u racaan, maxaa yeelay rasuulku(d-l rl, &' ,/.r) wuu ka reebay arintaas Haweenka.

Haddii salaad lagu tukanhayo maydka meel masjidah dhexdiisa ama meel loogu tala galay tukasho,salaedda waa loo jideeyey raga iyo haweenkadhamaantood.Kani waxaa weeye darsiggii ugu dabbeeyeyeekitaabakan iina fududaaday uruwintiisu

.ryt4t.JTf , J.J \# *,Jt d-l Il \rtr J

53i"!l irhJ ir6\1 .fl-l.rJr

Duruusta Muhi imka u ab Umadda oo dhan

Waano:Kalirnad waano ah oo &u: u jeedinhayo nafteeydaiyo walaalahayga Somaliyeed oo ah cabsidda Alleasagaa Hufanee. Walaal atrow ku la yimaada oo kunoolaada in uu ku dhaqmo falalka wanaagsan eeAllah uu farahayo, ahowna ku ka dheeraada oo kareeban waxii uu Allah asaga Hufanee uu kaareebay.Waxyaalaha uu Allah ku faray waxaa ugu weynumuurahan:

1) Cibaadada oo Allah loo kaliyeelo2) Nabiga (d- : * a'.J-) Risaaladiisa oo la

rumeeyo.3) Salaadana la oogo4) Zakadana la bixiyo5) Bisha Ramadaanna la soomo6) Gwiga Alle (Makkah) oo loo xajiyo

Umuuaha Alle uu kaa reebayna waxaa ugu weynkuwan:

I ) Alle cibaadadiisa oo lala wadaajiyo shaykale.

2) In [a gooyo Naf Alle u hogaansan in sixaqnirno ah lagu dilo mooyee.

Duruusta Muhi i rnka u ah Urnadda oo dhan

3) Gabdhaha uu Alle xumaanta ka ilaashayee (rnuxsinaadka ah) oo la masabido.

4) Dhabarka oo la jeediyo (Baqasho awgeed)waqti dagaal ah oo Muslimiinta iyoGaalada dhe xrnarahaya.

5) In lagu caasiyo labadii ku dhashay6) [n loo tago na.a'g zum kuu banaaneyn7) In la cuno shay zuBO ka soo jeeda8) In la cuno agoonta xoolaheeda9) In la sameeyo makhr aati been ah1 0) In dadk a Ia sixroI 1) In Been lagu dharto12) In kharnrada iyo waxii la mid ah la cabol3) In Meel aan banaaneyn looga galmoodo

haweeneyda xaaska kuu ah14) In Been sheeg, Iskudir iyo Xan la

caadeystol5) Arimahaas iyo kuwo foolxun oo la mid ah

oo lagu dhaqmo.Waxaan kale oo aan isku biuaarujineynaakuligeenba in uu Allah noo abuurtay in €uncaabudno oo w€Lxuu Alle yiri:

(Or**J It ./.i)tt *l €-iI* t r)

55ir! I dJ.hJ e*+h ,r1;-rJl

Duruus ta Muh i imka u ah Umadda oo dhan

(Jma abuurin jin iyo insi illaa inay icaabudaanmooyee). Waxuu kale oo aayad kale ku yiri Allahasagaa Hufanee:

(t+r n>tttili Gi n1-*it)

(Ma waxaad u maleyneysaan in aan idi inabuurnay ciyaar). walaal Alle wtur ku ogsoonninka wanaagsan iyo ninka xun, haddana si ayxujaddu ugu ooganto makhluuqa dhexdiisa waxaacad in dadkii loo abuuray in la mariyo imtixaanaduunka korkiisa oo loo kala baxo qof yeetay wixiiuu faray Alle iyo ku diida. ogsoonow in uu AIleBanii Aadamka siiyey caqli aynan lah aynmakhluqaadka kale sida uu ku sheegay euraankaKariimka ah:

(lri ,A Vf -riJr)

(waxaan Ku Dh aartay in aan Ka raameynayAadam caruurtiisa). Meel kale Allah waxuunoogu sheeguy o? uu yiri:

(f-tt'' g*>t d ot-,)l tilt .rill

(Waxaan ku Dhaartay rn aan Insaanka uabuurnay sida ugu qurux badan). Karaameyntzuswaxay keentay in dusha lagasaaro Bani Aadamka

56ir! I {.tJ ttcll Cl-r.rJr

Dunrusta Muhiimt a u ah U

takaaliif badan oo laga doonahayo in uu gutomudada lru nool yahay.Kuligeenba waan ogsoon nahay in Insaankuleeyahay waqti xadidan oo Eurn arkeyno had iyo jeerkuwo waqtigoodii uu dhamaaday oo loo sii wadogod rnadow. Allah waxuu yiri:

(.]r!t iial ,ri) Jt)(Naf Ia arkaba waxay dhadhamin Geeri).

Geerida sideedaba wax aa lagu nng acaabaa

Qiyaamaha Yar oo xabaasha waxaa ka danbe eyasu'aal iyo xisaab. Qiyaamaha Weyn oo iurn loo kalahareyn oo saarneyn doona makhluuqa oo dhant.

Ilaahay wuxuu yidhi (^e*-l Y! gUt.n 'rf '|f)(Makhluuqa m dhan waa la halaagi oo way dhiman

Atle rmyee). Sidaa owgeed waxaawaajib ah in uuinsaanku ka dheerado xunuranta kana toobad keenoduruubta ka dhacday inta aynan qiyaamaddiiyareyd la soo gudbooffuul oo aynan NAFTU qaad-qaadin. Xiliga Banii Aadamka ay Naftu qaad-qaadeyso wax towbad ah oo laga aqbali nra jirto

sida uu noo sheegi Qtuaanka oo uu Alte ku yiri:

57ir! | Irtrl fr$t .'fl.l.rJt

Dunrusta Muhiimka u ah Umadda oo dhan

€.,1 UI JU grflt nr.rrl p I5! d. .rt-Jr dlllrr{ ,,,r r! lafl g ,,rt1)

(irJ(

(Uma shssneyso towbedu kuwa ku krcahaya felslkaxun oo orrn haya wsan towbad keenay msrlrsyGeerldu mld ka mld ah u tlmaado).Waxaa kale oo aan isfareynaa in laga digtoonaadooo nafta la xakameeyo iyadoo insaanka laga dooniin uu towbad keeno inta aynan dhicin eiyaamahaweyn sida uu noo sheegay Alle oo uu ku yiriQuraanka:

r/lr fr s!., c,trt ,rq d! rf eL., C! rf r*[r ,4;b 0f II irrA Jr)(.f Uq1 d c--t lt #.'r r-.t ,ft tr/r4 rJ, eh I g!., srrt .,r.r

(Nabl Muramadow mlyey sugahayaan lnuu uylmaado Rablss& sma Malea'lgta ama qmr ka mldah ayaadka Rablgaa moyaane, dharaarta aylmrneyso qasr ke mtd ah Nrbl Muramadow ayaadkaRrblgsr warba uma trrshayo nafta llmarnlreedu tyocamal wrnsf,g;an oo ry Jrmeysay haddlt rynan horeyilmean u !absyn).walaal waxaad ogsooruaeta dharaaftaas in uu Allekulr-inhayo Makhluuqa oo dhan oo uu kukuhninhayo hal meel oo ruu( walba ay soo

58

irll iotcJ e-4tt CS:lt

Duruusta Muhi irnka u ah Urnadda oo dhan

foodsaari dhibaato weyo. Imaatinka maalintaas iyosifadeeda Allah wuu noo sheegay oo \^'axuu yiri:

(r1t+:, l-t clJ 11 ,r\:lt I LF l# -rJ ))

(Waa Dharaar dadka la soo kulminhayo waanadharaar la imaandoono). Waxaa dharaartaas lamiisaarni ruux walba camalkiisa uu la yimid khayriyo shar sida uu Alle noo sheegay oo ah:

e*t ir-f .,tj-ltf)

(1\I i isaanku rl 'aa xaq dharaartaas). Walaalogsoono\^r dadku dharaartaa in ay u kala bixi labakooxood sida uu ku cadeeyey Allah quraankiisa oouu yiri:

Gr-Jt J C_j: llt ,t ,r-j)(Koox Jannadda ayey galeysa, Kooxna NaartaSaciiro ah ayey galeysa). Allah ha naga yeelokuwa uu janeyndoono oo ku w€nra Fardowsa,Allahuma Aamiin. . . Allaahuma Aamiin. . . AllahumaAamiin.Walaalatnyga Somaliyeed waxaan u sheegahaya inay iska ilaaliyan oo ay ka digtooffadaan falalka xunee ka leexinh aya waddada t,oosan oo ninkii qaada uhorseedi Naar galid iyo halaag. Allaah wuu noocadeyey oo waxuu yiri:

i"!l d".tr.l i.4tt ; SS;.JI

Duruusta Muhi imka u ah Umadda oo dhan

1d--,, ,f &.OF Ft tyq: ); ogtl Lr:-' i.-. *rf rjo rr!;1

(Kani waa j idkeyga toosan ee qaada, Ha qaadinawadooyinka yar-yarka ah ee idinka leexinhayawaddada toosan).Walaal wadadda toosan waxaa ka leexin kara

QABIIL. Nabigu (rt : +-b &r .,L') waxuu ku

t i lmaamay qabi i l oo gardaro loogu hi i l iyoJaahilnimo ureysa. Hadalkaawaa, hadal Nabi kasoo yeeray ee ha dhayalsanina oo ogaada in laidiinka digahaya aakhiro xumo iyo dhibaato aduun.walaal qabiilka lama diidana oo Allah waxuu kuyiri Quraanka Kariimka ah sidan.

(t-rr-rt-l J&i s \ F fti*l)(Waxaan idinka yeelnay Shucuub iyoQabiilooyin ka farcamahaya). v/aa in ay kaadhaadhacdaa in loola jeedo macnaha arintan kusaabsan qabiilka in uu Alle ugu talagaloy in la iskuaqoonsado oo ruuxa nasabkiisa aan la garan waayin.Walaal naftaada ha Dulminin oo ogsoonowQuraanka ujeedadiisu in aynan nuuna ahayn in laisku xadgudbo si D{"ILfu{I ku saleysan Qabiilara'giis. Waxaad kale oc aad cgaata walaalkayorv ooan isku baraarujineynaa kuligeen hadii aad gardaro

60LtJl rrhJ l.+lt dJJJI

Duruusts Muhiimks u sh Umadds oo dhan

qabiilka garab ku siiso in uusan qabiilku waxba kuutareyn kolka qabriga lagu galiyo oo calnalkaadii kuraaci. Marna yuusan ku sirin aduun oo ogsoonow inuu qabrigu kugu noqon god Naareed ama Jannohsdba sida uu yahay camalka aad aduunka ka sookasbatay oo marna ha hilmaamin in ay dadkaadtaqaanay iyo qaraabadaadii ay ka soo noqon markaycarada kugu gadiyaan. Waxaa soo aroortay oosugan haddii uu geeriyoodo insaanku in ay raaceysosadex shay:

1) Dadkisii2) Xoolihisii3) Camalkisii

Dadkisii iyo Xoolihisii way ka soo noqon oo waxaaku hari Carnalkisii, War ogsoonow in dharaartaQiyaame dadkaadu waxba ku tareyn. Waxay kutaran iskaba daayee waad ka carari adoo kacabsanhaya in ay wax kuu qabsadaan sida uu Allahkitaabkisa noogu sheegay:

.ib bg F1.. ..1rl J(J . l+U tryw I . r*lf ult .o*i dr, ry'i * lrr)

.1 q{

i+{ll ./J}tll

Duruusta Muhi imka u ah Umadda oo dhan

(Dharaarta qiyaameed wuu ka cararahayaruuxu walaalkii, hooyadii, aabihii, xaaskiisii iyocaruurtiisii, QOF walba oo kuwaa ka mid ahdharaartaa waxaa ku filan dhibaatada haysata).Waxuu yiri oo kale Alle Subxaanahu:{,-t dl l;Lai3 +l: csVl.:+ i:. t- V e y !r&ir- } eA ry-)

. ( ! a - , - f t * . f . r ! t J A :(Wuxuu jecetyahay kan Allah diiday dharaartaqiyaame cadaabkeeda awgiis in uu isku furtoWiilashiisa, xaaskiisa, walaalihii iyo qabiilkiisiidadka ka celin jiray xaq iyo baadhilba iyo dadkadhulka ku noolaa si uu uga badbaadodhibaatada haysata). Walaal qof ay sugi taasmaxaa ubanaarl jidkaadu ma toosan yatray, xisaabinaftaada int a a n adiga lagu xisaabinin oo ku dadaualin aad xaqa midigta ku qabsato, >rurnaant arra, aad kadheerato.

Allah Subxaanahu wa tacaalaa xumaanta ha nagadheereyo kuligeenba oo wadada toosan ha nagaransiiyo, waanadan ha nag a yeelo kuwii qaata ooay anfacdo. AJlah ha naga yeelo kuwii ku dhintakhaaturna waruurg oo ku b,iira saabiqiinta.

Jeediyaha Waanadail rytt walaaiki in:Sheekh Cabdurahmaan Muxamed eayliye.

arll ielc arrl|f trlgr$l

G+ill irt r.iliijl{ O{ dJll*t Of }*trtlr+

rjl.glnlf {illl ,rl! 4.?;l

ttld.r.ll OrJf*r / A+ill

crbg.lfr trdll+r / G+ilf

.Jl.g-llrblr si

6 et-ill/a*-+Ol I j+l I e Lt"o f . Yo lA (Y . Y ) ' . r f t l /O j+

Ctillirtv {iJli

j! rf dllfr drr H-:,rJh{

{dL.}.ll irlJl ,J!r+.1r

r*asrJ'-r lsICi.; tJl

1511 |

1i rer'dll,tr SriJljbell rblr rl