İSM-İ ALîM RİSALESİ

8/14/2019 SM- ALM RSALES

1/43

sm-i Alm Risalesi 1 / 43

Sni-i Hakm ve Nakka- Alm, u lem sarayn mtemiltylaberaber bedi' bir surette yaptktan sonra, cz' ve kll, cz ve kll hereyebir model hkmnde bir nizam- kader ile bir miktar- muayyen vermitir.te, bak, o Nakka- Ezel, herbir asr bir model yaparak mucizat-kudretiyle murass, taze bir lemi ona giydiriyor. Herbir seneyi bir mikyasederek havrk- rahmetiyle musann, taze bir kinat o kamete gre dikiyor.Herbir gn bir satr yaparak dekaik-i hikmetiyle mzeyyen, mceddedmevcudat onda yazyor.

Hem o Kadr-i Mutlak, herbir asr, herbir seneyi, herbir gn birmodel yapt gibi, r-yi zemini, herbir da ve sahry, ba ve bostan,herbir aac birer model yapmtr. Vakit bevakit, taze taze birer kinatzeminde kuruyor, birer yeni dnyay icad ediyor, birer lemi alp da dier

muntazam bir lemi getiriyor. Mevsim bemevsim, her ba ve bostanda tazetaze mucizt- kudretini ve hedy-y rahmetini gsterir, yeni birer kitab-hikmetnm yazyor, taze taze birer matbaha-i rahmetini kuruyor, mcedded

bir hulle-i san'atnm giydiriyor. Her baharda, herbir aaca snds-misaltaze bir araf giydiriyor, l'l'-misal yeni bir murassaatla sslendiriyor,yldz-misal rahmet hediyeleriyle ellerini dolduruyor.

te, u ileri nihayet hsn- san'at ve keml-i intizamla yapan ve u birbiri arkasnda gelen ve zaman ipine taklan seyyar lemleri nihayet

hikmet ve inayet ve keml-i kudret ve san'atla deitiren Zat, elbette gayet


2/43


Kadr ve Hakmdir, nihayet derecede Basr ve Almdir. Tesadf onun iinekaramaz. te, o Zt- Zlcelldir ki, yle ferman ediyor:

deyip, hemkeml-i kudretini iln, hem kudretine nisbeten hair ve kyamet gayet sehl

ve klfetsiz olduunu beyan ediyor. Emr-i tekvinsi kudret ve iradeyitazammun ettiini ve btn eya, evmirine gayet musahhar ve mnkadolduklarn ve mbaeretsiz, mulecesiz halk ettii iin icadndaki suhulet-imutlakay ifade iin, srf bir emirle iler yaptn, Kur'n- Mu'ciz'l-Beyanile ferman ediyor.

Hasl- kelm: Bir ksm yetler, eyada, hususan bidayet-i icadndagayet derecede hsn- san'at ve nihayet derecede keml-i hikmeti ilnediyor. Dier ksm, eyada, hususan tekrar icadnda ve iadesinde gayetderecede suhulet ve sr'atini, nihayet derecede inkyad ve klfetsizliini

beyan eder.(15.Sz den ktibasen)

Kk bir zeyl

Kadr-i Alm ve Sni-i Hakm, kanuniyet eklindeki dtnngsterdii nizam ve intizamla kudretini ve hikmetini ve hibir tesadf iinekarmadn izhar ettii gibi; uzzt- kanuniye ile, detinin harikalaryla,

tagayyrat- sriye ile, teahhusatn ihtilftyla, zuhur ve nzul zamannntebeddlyle meietini, iradetini, fil-i muhtar olduunu ve ihtiyarn vehibir kayt altnda olmadn izhar edip yeknesak perdesini yrtarak veherey, her anda, her e'nde, her eyinde Ona muhta ve rububiyetinemnkad olduunu ilm etmekle gafleti datp ins ve cinnin nazarlarnesbabdan Msebbib'l-Esbba evirir. Kur'n'n beyanat u esasa bakyor.

Mesel, ekser yerlerde bir ksm meyvedar aalar bir sene meyveverir. Yani rahmet hazinesinden ellerine verilir, o da verir. br sene, btn

esbab- zahiriye hazrken, meyveyi alp vermiyor.


3/43


Hem mesel, sair umur-u lzmeye muhalif olarak, yamurunevkat- nzul o kadar mtehavvildir ki, mugayyebat- hamsede dahilolmutur. nk vcutta en mhim mevki hayat ve rahmetindir. Yamur ise,

mene-i hayat ve mahz- rahmet olduu iin, elbette o b- hayat, o m-irahmet, gaflet veren ve hicap olan yeknesak kaidesine girmeyecek. Belki,dorudan doruya Cenb- Mn'im-i Muhy ve Rahmn ve Rahm olan Zt-Zlcell, perdesiz, elinde tutacak, ta her vakit dua ve kr kaplarn ak

brakacak.

Hem mesel, rzk vermek ve muayyen bir sima vermek, birerihsan- mahsus eseri gibi ummad tarzda olmas, ne kadar gzel bir surettemeiet ve ihtiyar- Rabbniyeyi gsteriyor. Daha tasrif-i hava ve teshir-i

sehab gibi unt- lhiyeyi bunlara kyas et.(16.Sz den ktibasen)

ON KNC REHA

te, u zat, u mevcudat Hlknn vahdniyetinin hakkaniyetiderecesinde hak bir burhan- ntk, bir delil-i sadk olduu gibi, harin vesaadet-i ebediyenin dahi bir burhan- kat, bir delil-i stdr. Belki, nasl kio zat, hidayetiyle saadet-i ebediyenin sebeb-i husul ve vesile-i vusuldr;

yle de, duasyla, niyazyla o saadetin sebeb-i vcudu ve vesile-i icaddr.Hair meselesinde geen u srr, makam mnasebetiyle tekrar ederiz.

te, bak: O zat yle bir salt- kbrda dua ediyor ki, gya ucezire, belki arz, onun azametli namazyla namaz klar, niyaz eder.

Bak, hem yle bir cemaat-i uzmda niyaz ediyor ki, gya bendemin zaman- demden asrmza, kyamete kadar btn nuran, kmilinsanlar, ona ittib ile iktid edip duasna min diyorlar.

Hem bak, yle bir hcet-i mme iin dua ediyor ki, deil ehl-i arz,belki ehl-i semvat, belki btn mevcudat, niyazna, "Evet, y Rabben, ver,biz dahi istiyoruz" deyip itirak ediyorlar.

Hem yle fakirne, yle hazinne, yle mahbubne, ylemtakne, yle tazarrukrne niyaz ediyor ki, btn kinat alattryor,duasna itirak ettiriyor.


4/43


Bak, hem yle bir maksat, yle bir gaye iin dua ediyor ki, insanve lemi, belki btn mahlkat esfel-i sfilnden, sukuttan, kymetsizlikten,faydaszlktan, l-y illiyyne, yani kymete, bekaya, ulv vazifeye

karyor.

Bak, hem yle yksek bir fizr- istimdatkrne ve yle tatl birniyaz- istirhamkrne ile istiyor, yalvaryor ki, gya btn mevcudata vesemvta ve Ara iittirip, vecde getirip, duasna "min Allahmme min"dedirtiyor.

Bak, hem yle Sem, Kerm bir Kadrden, yle Basr, Rahm birAlmden hcetini istiyor ki, bilmahede, en haf bir zhayatn en haf birhcetini, bir niyazn grr, iitir, kabul eder, merhamet eder. nkistediini-velev lisan- hal ile olsun-verir. Ve yle bir suret-i hakmne,

basrne, rahmnede verir ki, phe brakmaz, bu terbiye ve tedbir yle birSem ve Basr ve yle bir Kerm ve Rahme hastr.(19.Szden ktibasen)

KNC LEM'A

Bak u kinat bostanna. u zeminin bana, u semnn yldzlarla

yaldzlanm gzel yzne dikkat et. Greceksin ki, bir Sni-i Zlcellin, birFtr- Zlcemlin, o serilmi ve serpilmi masnuattan herbir masnu stnde,Hlk- Klli eye mahsus bir sikkesi; ve herbir mahlku stnde, Sni-iKlli eye has bir htemi; ve kalem-i kudretin birer menru olan sahif-ileyl ve nehar, yaz ve baharda yazlan tabakat- mevcudat stnde, taklitkabul etmez bir turra-i garrs vardr.

imdi o sikkelerden, o htemlerden, o turralardan, nmune olarak birkan zikredeceiz. Mesel, hesapsz sikkelerinden, hayat zerinde

koyduu ok sikkelerinden u sikkeye bak ki: "Bireyden herey yapar; hemhereyden birtek ey yapar." nk, nutfe suyundan ve hem iilen basit birsudan, hesapsz z ve cihzt- hayvaniyeyi yapar.

te, bireyi herey yapmak, elbette bir Kadr-i Mutlakn iidir. Hemyenilen hadsiz taamlardan, o taam ise hayvan olsun, nebat olsun, omteaddit maddeleri, has bir cisme keml-i intizamla eviren ve ondanmahsus bir cilt nesceden ve ondan basit cihazlar yapan, elbette bir Kadr-iKlli eydir ve Alm-i Mutlaktr. Evet, Hlk- Mevt ve Hayat, u destgh-

dnyada, hikmetiyle, hayat yle bir kanun-u emriye-i muciznm ile idare


5/43


ediyor ki, o kanunu tatbik ve icra etmek, btn kinat kabza-i tasarrufundatutan bir Zta mahsustur.

te, eer akln snmemise, kalbin kr olmamsa anlarsn ki,bireyi keml-i suhulet ve intizamla herey yapan ve hereyi keml-i mizanve intizamla, san'atkrne birtek ey yapan, hereyin Sniine has ve Hlk-Klli eye mahsus bir sikkedir.

Mesel grsen, harika-pe bir zat, bir dirhem pamuktan, yz topuha ve ipek veya patiska gibi mtenevvi sair kumalar o tek dirhem

pamuktan nescetmekle beraber, helva, baklava gibi ok taamlar dahi ondanyapyor. Sonra grsen ki, o zat, demiri ve ta, bal ve ya, suyu ve topraavucuna alr, bir gzel altn yapar. Elbette kat'iyen hkmedeceksin ki, o zatyle kendine has bir san'ata mliktir; btn ansr- arziye onun emrinemusahhar ve btn mevlid-i trbiye onun hkmne bakar.

Evet, hayattaki tecell-i kudret ve hikmet, bu misalden bin derecedaha aciptir. te, hayatstndeki ok sikkelerden birtek sikke...(22.Sz denktibasen)

BRNC DAL

Nasl ki bir sultann kendi hkmetinin dairelerinde ayr ayrnvanlar ve raiyetinin tabakalarnda baka baka nam ve vasflar vesaltanatnn mertebelerinde eit eit isim ve almetleri vardr. Mesel,adliye dairesinde hkim-i dil; ve mlkiyede sultan; ve askeriyedekumandan- zam; ve ilmiyede halife-daha buna kyasen sair isim venvanlarn bilsen anlarsn ki, birtek padiah, saltanatnn dairelerinde vetabaka-i hkmet mertebelerinde bin isim ve nvana sahip olabilir. Gya o

hkim, herbir dairede ahsiyet-i mneviye haysiyetiyle ve telefonuylamevcut ve hazrdr; bulunur ve bilir. Ve her tabakada kanunuyla, nizamyla,mmessiliyle mehud ve nzrdr; grnr, grr. Ve herbir mertebede,

perde arkasnda hkmyle, ilmiyle, kuvvetiyle mutasarrf ve basrdir; idareeder, bakar.

yle de, Ezel-Ebed Sultan olan Rabb'l-lemn iin, rububiyetininmertebelerinde ayr ayr, fakat birbirine bakar e'n ve namlar; veulhiyetinin dairelerinde baka baka, fakat birbiri iinde grnr isim ve

nianlar; ve hametnm icraatnda ayr ayr, fakat birbirine benzer temsil


6/43


ve cilveleri; ve kudretinin tasarruftnda baka baka, fakat birbirini ihsaseder nvanlar var. Ve sfatlarnn tecelliytnda baka baka, fakat birbirinigsterir mukaddes zuhurt var. Ve ef'linin cilvelerinde eit eit, fakat

birbirini ikmal eder hikmetli tasarruft var. Ve rengrenk san'atnda vemtenevvi masnutnda eit eit, fakat birbirini tem eder hametlirububiyt vardr.

Bununla beraber, kinatn herbir leminde, herbir taifesinde Esm-iHsndan bir ismin nvan tecell eder. O isim o dairede hkimdir; bakaisimler orada ona tbidirler, belki onun zmnnda bulunurlar.

Hem mahlkatn herbir tabakasnda, az ve ok, kk ve byk,has ve mm, herbirisinde has bir tecell, has bir rububiyet, has bir isimlecilvesi vardr. Yani, o isim hereye muhit ve mm olduu halde, yle bir kastve ehemmiyetle bireye tevecch eder; gya o isim yalnz o eye hastr.

Hem, bununla beraber, Hlk- Zlcell hereye yakn olduu halde,yetmi bine yakn nuran perdeleri vardr. Mesel, sana tecell eden Hlkisminin, mahlkyetindeki cz' mertebesinden tut, t btn kinatn Hlkolan mertebe-i kbr ve nvan- zama kadar ne kadar perdeler

bulunduunu kyas edebilirsin. Demek, btn kinat arkada brakmakartyla mahlkyetin kapsndan Hlk isminin mntehsna yetiirsin,daire-i sfta yanarsn.

Madem perdelerin birbirine tem eder pencereleri var. Ve isimlerbirbiri iinde grnyor. Ve unat birbirine bakar. Ve temesslt birbiriiine girer. Ve nvanlar birbirini ihsas eder. Ve zuhurat birbirine benzer. Vetasarrufat birbirine yardm edip itmam eder. Ve rububiyetin mtenevviterbiyeleri birbirine imdat edip muavenet eder. Elbette gerektir ki, Cenb-

Hakk bir isim, bir nvanla, bir rububiyetle, ve hkez, tansa, bakanvanlar, rububiyetleri e'nleri iinde inkr etmesin. Belki, herbir ismincilvesinden sair esmya intikal etmezse zarar eder. Mesel, Kadr ve Hlkisminin eserini grse, Alm ismini grmezse, gaflet ve tabiat dalletinedebilir. Belki lzm gelir ki, onun nazar, daima karsnda Hve,

Hvallah okusun, grsn. Onun kula hereyden


7/43


dinlesin, iitsin. Onun lisan L ilhe illllah beraber mzened lem desin,iln etsin.

Ftr- Hakm ve Kadr-i Alm, keml-i intizamla, hereyi gzelyaratm, gzel tehiz etmi, gzel gayelere tevcih etmi, gzel vazifelerletavzif etmi, gzel tesbihat yaptryor, gzel ibadet ettiriyor.

Ey insan! nsan isen, u gzel ilere tabiat, tesadf, abesiyeti,dalleti kartrma, irkin etme, irkin yapma, irkin olma. (24.Sz denktibasen)

BRNC MEZYET- CEZLET: Kur'n- Hakm, i'cazkr beyanatylaSni-i Zlcellin ef'al ve eserlerini nazara kar serer, bast eder. Sonra, o sarve ef'linde esm-i lhiyeyi istihra eder; veya hair ve tevhid gibi birmakasd- asliye-i Kur'niyeyi ispat ediyor.

Birinci mnnn misallerinden, mesel

kinci kkn misallerinden, mesel

il hir e kadar...


8/43


Birinci yette sr bast edip, bir neticenin, bir mhim maksudunmukaddemt gibi, ilim ve kudrete gayat ve nizmtyla ehadet eden enazm eserleri serd eder, Alm ismini istihra eder. kinci yette, Birinci

ulenin Birinci uann nc Noktasnda bir derece izah olunduu gibi,Cenb- Hakkn byk ef'lini, azm srn zikrederek, neticesinde, yevm-ifasl olan hari, netice olarak zikrediyor.(25 Sz den ktibasen)

Evet, herbir meyve, btn aacn mukaddert- hayat, onun kalbihkmnde olan ekirdeinde yazlyor. nsann sergzet-i hayatyla beraber,ksmen lemin hdist- maziyesi, kuvve-i hafzasnda yle bir suretteyazlyor ki, gya hardal kklnde bu kuvvecikte, dest-i kudret, kalem-ikaderiyle insann sahife-i a'mlinden kk bir senet istinsah ederek, insann

eline verip dimann cebine koymu-t muhasebe vaktinde onunlahatrlatsn. Hem, t mutmain olsun ki, bu fen ve zeval hercmercinde bekaiin pek ok aynalar var ki, Kadr-i Hakm, zillerin hviyetlerini onlardatersim edip ibka ediyor. Hem beka iin pek ok levhalar var ki, Hafz-iAlm, fnilerin mnlarn onlarda yazyor.(26.Sz den ktibasen)

te, mteharrik havann mteharrik zerresi, ya nebtta vehayvnta, hatt meyvelerine ve ieklerine giydirilen suretlerin, miktarlarntekiltn, biimini bilmesi lzm geldii; veyahut onlar bir bilenin emir veiradesiyle memur olmas lzm geldii gibi:

Sakin toprak, sakin olan herbir zerresi, btn iekli nebttn vemeyvedar aalarn tohumlarna medar ve mene olmak kabil olduundan,hangi tohum gelse ve o zerrede, yani misliyet itibaryla bir zerre hkmndeolan bir avu toprakta kendine mahsus bir fabrika ve btn levazmatna vetekiltna lzm btn cihazat bulunduundan, o zerrede ve o zerreninkulbecii olan o bir avu toprakta, ecar ve nebatat ve iekler ve meyvelerenv adedince muntazam mnev makine ve fabrikalar bulunmas; veyahutmucizekr, hereyi hiten icad eder ve hereyin hereyini ve her cihetini bilir

bir ilim ve kudret bulunmas lzmdr; veyahut bir Kadr-i Mutlak, bir Alm-iKlli eyin emir ve izniyle, havl ve kuvvetiyle o vazifeler grdrlr.

KNC NOKTA

Herbir zerrede, Vcib'l-Vcudun vcuduna ve vahdetine iki ahid-i sadk vardr. Evet, zerre, acz ve cumuduyla beraber, uurkrne byk

vazifeleri yapmakla, byk ykleri kaldrmakla Vcib'l-Vcudun vcuduna


9/43


kat' ehadet ettii gibi; harektnda nizamat- umumiyeye tevfik-i hareketedip, her girdii yerde ona mahsus nizamat mraat etmekle, her yerde kendivatan gibi yerlemesiyle Vcib'l-Vcudun vahdetine ve mlk ve

melektun mliki olan Ztn ehadiyetine ehadet eder. Yani, zerre kimin ise,gezdii btn yerler de onundur.

Demek zerre-nk cizdir, yk nihayetsiz ardr ve vazifelerinihayetsiz oktur-bir Kadr-i Mutlakn ismiyle, emriyle kaim ve mteharrikolduunu bildirir. Hem kinatn nizamat- klliyesini bilir bir tarzda tevfik-ihareket etmesi ve her yere mnisiz girmesi, tek bir Alm-i Mutlaknkudretiyle, hikmetiyle ilediini gsterir. (30.Sz den ktibasen)

Hem madem o Hkim, btn yapt icraat- hakmne ehadetiyle,hem gsterdii sr- hametle, bir Sultan- Zlcelldir. Hem gsterdiiihsnt ile, gayet Rahm bir Rabdir. Hem izhar ettii gzel san'atlaryla,san'atperver ve san'atn ok sever bir Snidir. Hem gsterdii tezyinat vemerak-ver san'atlaryla zuurlarn nazar- istihsann srna celb etmekisteyen bir Hlk- Hakmdir. Hem hilkat-i lemde gsterdii muhayyir'l-ukul tezyinatn ne demek olduunu ve mahlkat nereden gelip nereyegideceini, rububiyetinin hikmetiyle zuura bildirmek istedii anlalyor.Elbette bu Hkim-i Hakm ve Sni-i Alm, rububiyetini gstermekister.(31.Sz den ktibasen)

Sonra, onu kandramad iin, o mdde gider, bedendeki hcretabir ettikleri menzilcie rast gelir. Felsefe ve tabiat lisanyla der: "Zerreyeve kreyvt- hamrya sz anlattramadm. Belki sen szm anlarsn.nk sen gayet kk bir menzil gibi birka eyden yaplmsn. yleyse

ben seni yapabilirim. Sen benim masnuum ve hakik mlkm ol" der.

O hcre, ona cevaben, hikmet ve hakikat lisanyla der ki:

"Ben endan kck bireyim. Fakat pek byk vazifelerim, pek incemnasebetlerim ve bedenin btn hceyrtna ve heyet-i mecmuasna balalkalarm var. Ezcmle, evride ve eryin damarlarna ve hassse vemuharrike saplarna ve cazibe, dafia, mvellide, musavvire gibi kuvvelerekar derin ve mkemmel vazifelerim var. Eer btn bedeni, btn damarve sap ve kuvveleri tekil ve tanzim ve istihdam edecek bir kudret ve ilimsende varsa ve benim emsalim ve san'ata ve keyfiyete birbirimizin kardei

olan btn hceyrt- bedeniyeye tasarruf edecek nafiz bir kudret, amil bir


10/43


hikmet sende varsa, gster; sonra 'Ben seni yapabilirim' diye dv et. Yoksahaydi git! Kreyvt- hamr bana erzak getiriyorlar. Kreyvt- beyz da

bana hcum eden hastalklara mukabele ediyorlar. im var, beni megul

etme.

"Hem senin gibi ciz, cmid, sar, kr birey bize hibir cihetle karmaz.nk bizde o dereceince ve nazik ve mkemmel bir intizam HAYE var ki,eer bize hkmeden bir Hakm-i Mutlak ve Kadr-i Mutlak ve Alm-iMutlak olmazsa intizammz bozulur, nizammz karr."

HAYE Sni-i Hakm, beden-i insan gayet muntazam bir ehir hkmnde halketmitir. Damarlarn bir ksm telgraf ve telefon vazifesini grr. Bir ksmda, emelerin borular hkmnde, b- hayat olan kann cevelnnamedardrlar.

Kan ise, iinde iki ksm kreyvat halk edilmi. Bir ksm "kreyvt-hamr" tabir edilir ki, bedenin hcrelerine erzak datyor ve bir kanun-ulh ile hcrelere erzak yetitiriyor (tccar ve erzak memurlar gibi). Dierksm kreyvt- beyzdrlar ki, tekilere nisbeten ekalliyettedirler.Vazifeleri, hastalk gibi dmanlara kar asker gibi mdafaadr ki, ne vakit

mdafaaya girseler, Mevlev gibi iki hareket-i devriye ile sr'atli bir vaziyet-i acibe alrlar.

Kann heyet-i mecmuas ise, iki vazife-i umumiyesi var: Biri bedendekihceyrtn tahribatn tamir etmek, dieri hceyrtn enkazlarn toplayp

bedeni temizlemektir. Evride ve eryin namnda iki ksm damarlar var ki,biri sfi kan getirir, datr, sfi kann mecrlardr. Dier ksm, enkaztoplayan bulank kann mecrsdr ki, u ikinci ise, kan "ree" denilen,nefesin geldii yere getirirler.

Sni-i Hakm, havada iki unsur halk etmitir: biri azot, birimvellidlhumuza. Mvellidlhumuza ise, nefes iinde kana temas ettiivakit, kan telvis eden karbon unsur-u kesifini kehribar gibi kendine eker.kisi imtiza eder. Buhar hmz- karbon denilen, semli hava bir maddeyeinklb ettirir. Hem hararet-i gariziyeyi temin eder, hem kan tasfiye eder.nk, Sni-i Hakm, fenn-i kimyada ak- kimyev tabir edilen birmnasebet-i edideyi, mvellidlhumuza ile karbona vermi ki, o iki unsur

birbirine yakn olduu vakit, o kanun-u lh ile o iki unsur imtiza ederler.


11/43


Fennen sabittir ki, imtizatan hararet hasl olur. nk imtiza bir neviihtiraktr. u srrn hikmeti udur ki:

O iki unsurun, herbirisinin zerrelerinin ayr ayr hareketleri var. mtizavaktinde her iki zerre, yani onun zerresi bunun zerresiyle imtiza eder,

birtek hareketle hareket eder, bir hareket muallk kalr. nk imtizatanevvel iki hareket idi. imdi iki zerre bir oldu; her iki zerre, bir zerrehkmnde bir hareket ald. Dier hareket, Sni-i Hakmin bir kanunuylahararete inklb eder. Zaten "Hareket harareti tevlid eder" bir kanun-umukarreredir.

te bu srra binaen, beden-i insandeki hararet-i gariziye, buimtizac- kimyeviye ile temin edildii gibi, kandaki karbon alnd iin kandahi sfi olur. te nefes dahile girdii vakit, vcudun hem b- hayatntemizliyor, hem nr- hayat i'l ediyor. kt vakit, azda, mucizt-kudret-i lhiye olan kelime meyvelerini veriyor. Fesbhne men tehayyeref sun'ihi'l-ukul!

Sonra o mdde onda da meyus oldu. Bir insann bedenine rastgelir. Yine kr tabiat ve serseri felsefe lisanyla, tabiiyyunun dedikleri gibi

der ki: "Sen benimsin. Seni yapan benim. Veya sende hissem var."

Cevaben, o beden-i insan, hakikat ve hikmet diliyle ve intizamnnlisan- haliyle der ki:

"Eer btn emsalim ve yzmzdeki sikke-i kudret ve turra-i ftrat bir olan btn insanlarn bedenlerine hakik mutasarrf olacak bir kudret ve ilimsende varsa-

"hem sudan ve havadan tut, t nebtat ve hayvnta kadar benim erzakmnmahzenlerine mlik olacak bir servetin ve bir hkimiyetin varsa-

"hem ben klf olduum gayet geni ve yksek olan ruh, kalb, akl gibiletif-i mneviyeyi benim gibi dar, sfl bir zarfta yerletirerek, keml-ihikmetle istihdam edip ibadet ettirecek, sende nihayetsiz bir kudret, hadsiz

bir hikmet varsa, gster. Sonra 'Ben seni yaptm' de. Yoksa sus!

"Hem bendeki intizam- ekmelin ehadetiyle ve yzmdeki sikke-i vahdetindelletiyle, benim Sniim hereye kadr, hereye alm, hereyi grr ve


12/43


hereyi iitir bir Zattr. Senin gibi sersem cizin parma Onun san'atnakaramaz, zerre miktar mdahale edemez."(32 Sz den ktibasen)

Sni-i Hakm, Cenneti ve dnyay, semvt ve zemini, nebtat vehayvnt, cin ve insi, melek ve ruhaniyat, kll ve cz' btn eyay, cilve-i esmsyla eklini tahdit ediyor, tanzim ediyor, birer miktar- muayyeneveriyor.

Onun ile, bunlara Mukaddir, Munazzm, Musavvirisimlerini okutturuyor.

yle bir tarzda ekl-i umumsinin hududunu tayin eder ki, Alm, Hakm

ismini gsterir.

Sonra, ilim ve hikmet cetveliyle, o hudut iinde, o eyin tasvirine balar. yle bir tarzda ki, sun' ve inyet mnlarn ve Sni ve Kermisimlerini gsteriyor.

Sonra, san'atn yed-i beyzsyla, inyetin frasyla, o suretin-eerbirtek insan ve birtek iek ise-gz, kulak, yaprak, pskl gibi zlarna birhsn, bir ziynet renkleri veriyor. Eer zemin ise, madin, nebtat ve

hayvntna bir hsn ve ziynet renkleri veriyor. Eer Cennet ise, balarna,kasrlarna, hurilerine bir hsn ve ziynet renkleri veriyor, ve hkez,bakalarn kyas et.

Hem yle bir tarzda tezyin ve tenvir eder ki, ltuf ve keremmnlar onda o derece hkmediyor ki, adeta o mevcud-u mzeyyen, omasnu-u mnevver bir ltf-u mcessem, bir kerem-i mtecessid hkmnegeer,LtifveKerm ismini zikreder.

Sonra, o ltuf ve keremi u cilveye sevk eden, elbette teveddd vetaarrftr, yani kendini zhayata sevdirmek ve zuura bildirmek e'nleridirki, Ltif, Kerm isimlerinin arkalarnda Veddve Mrufisimlerini okutuyorve masnuun lisan- halinden iitiliyor.

Sonra, o mzeyyen mevcudu, o gzel mahlku leziz meyveler,sevimli neticelerle sslendirip, ziynetten nimete, ltuftan rahmete evirir,Mn'im ve Rahm ismini okutturur ve zhir perdeler arkasnda o iki ismincilvesini gsterir.


13/43


Sonra, bu Rahm ve Kermi, Mstan-i ale'l-Itlak olan Zatta, bucilveye sevk eden, elbette bir terahhum, tahannn e'nleridir ki, ism-i

Hannn veRahmn' okutturuyor ve gsteriyor.

u terahhum, tahannn mnlarn cilveye sevk eden, elbette bircemal ve keml-i ztdir ki, tezahr etmek ister. Ceml ismini ve Cemlisminde mnderi olan VeddveRahm isimlerini okutturuyor. nk cemal

bizzat sevilir. Zcemal ve cemal, kendi kendini sever. Hem hsndr, hemmuhabbettir. Kemal dahi bizzat mahbubdur, sebepsiz olarak sevilir. Hemmuhibdir, hem mahbubdur. Madem nihayetsiz derece-i kemalde bir cemalve nihayetsiz derece-i cemalde bir kemal nihayet derecede sevilir,muhabbete ve aka lyktr. Elbette, aynalarda ve aynalarn kabiliyetlerine

gre lemetn ve cilvelerini grmek ve gstermekle tezahr etmek ister.

Demek, Sni-i Zlcellin ve Hakm-i Zlcemlin ve Kadr-iZlkemlin ztndaki ceml-i zt ve kemlt- ztiyesi terahhum vetahannn ister veRahmn veHannn isimlerini tecellye sevk eder.

Terahhum ve tahannn ise, rahmet ve nimeti gstermekleRahm veMn'im isimlerini cilveye sevk eder.

Rahmet ve nimet ise teveddd, taarrf e'nlerini iktiza edip Veddve Mruf isimlerini tecellye sevk eder, masnuun bir perdesinde onlargsterir.

Teveddd ve taarrf ise, ltuf ve kerem mnlarn tahrik eder,LtifveKerm isimlerini, masnuun baz perdelerinde okutturuyor.

Ltuf ve kerem e'nleri ise, tezyin ve tenvir fiillerini tahrik eder,

Mzeyyin ve Mnevvir isimlerini, masnuun hsn ve nuraniyeti lisanylaokutturur.

Ve o tezyin ve tahsin e'nleri ise, sun' ve inyet mnlarn iktizaeder ve Sni ve Muhsin isimlerini, o masnuun gzel simasyla okutturur.

Ve o sun' ve inyet ise, bir ilim ve hikmeti iktiza eder ve ism-i AlmveHakm'i, o masnuun intizaml, hikmetli zsyla okutturur.


14/43


O ilim ve hikmet ise, tanzim, tasvir, tekil fiillerini iktiza ediyor;Musavvir ve Mukaddir isimlerini, masnuun heyetiyle, ekliyle okutturur,gsterir.

te, Sni-i Zlcell, btn masnuatn yle bir tarzda yapm ki,ekserisi, hususan zhayat ksm, ok esm-i lhiyeyi okutturur. Gya herbirmasnuuna ayr ayr, birbiri stnde yirmi gmlek giydirmi, yirmi perdeyesarm; her gmlekte, her perdede ayr ayr esmsn yazm.

Mesel, temsilde gsterildii gibi, tek gzel bir iekle, insannksm- snisinden bir ferd-i hasnnn yalnz zhir hilkatlerinde ok sayfalarvardr. Baka byk ve kll masnuat o iki cz' misale kyas et.

Birinci sayfa: Umum ekil ve miktarn gsteren heyettir ki, y Musavvir,y Mukaddir, y Munazzm isimlerini yad eder.

kinci sayfa: Suretlerinde ayr ayr zlarn inkiafyla hasl olan iek veinsann basit heyetidir ki, o sayfada Alm, Hakm isimleri gibi ok isimleryazlyor.

nc sayfa: O iki mahlkun ayr ayr zlarna ayr ayr hsn ve ziynetvermekle, o sayfada Sni veBri'isimleri gibi ok isimler yazlyor.

Drdnc sayfa: yle bir ziynet ve hsn, o iki masnua veriliyor ki, gyaltuf ve kerem tecessm etmi, onlar olmu. O sayfa y Ltif, y Kerm gibiok isimleri yad eder, okur.

Beinci sayfa: O iee leziz meyveler, o hasnya sevimli evltlar, gzelahlklar takmakla, o sayfa y Vedd, y Rahm, y Mn'im gibi isimleri

okutturuyor.

Altnc sayfa: O in'am ve ihsan sayfasnda y Rahmn, y Hannn gibiisimler okunuyor.

Yedinci sayfa: O nimetlerde, o neticelerde yle lemet- hsn ve cemalgrnyor ki, hakik bir evk ve efkatle yorulmu halis bir kr ve sfi

bir muhabbete lyk olur. O sayfada y Ceml-i Zlkemal, y Kmil-i

Zlcemalisimleri yazl okunuyor.


15/43


te, yalnz bir gzel iek ve hasn bir insan ve yalnz madd vezhir suretinde bu kadar esmy gsterirse, acaba umum iekler ve btnzhayat ve byk ve kll mevcudat, ne derece ulv ve kll esmy

okutuyor, kyas edebilirsin.

Hem insan ruh, kalb, akl cihetiyle, hayat ve letif sayfalarylaHayy, Kayym ve Muhygibi ne kadar esm-i kudsiye-i nuraniyeyi okur veokutturur, kyas edebilirsin.

te, Cennet bir iektir. Huri taifesi dahi bir iektir. R-yi zemindahi bir iektir. Bahar da bir iektir. Sem da bir iektir; yldzlar oiein yaldzl naklardr. Gne de bir iektir; ziyasndaki yedi rengi oiein nakl boyalardr. lem gzel ve byk bir insandr; nasl ki insankk bir lemdir.

Huriler nev'i ve ruhanler cemaati ve melek cinsi ve cin taifesi veinsan nev'i, birer gzel ahs hkmnde tasvir ve tanzim ve icad edilmitir.Hem herbiri klliyetiyle, hem herbir ferdi tek bayla, Sni-i Zlcemlininesmsn gsterdikleri gibi, Onun cemline, kemline, rahmetine vemuhabbetine birer ayr ayr aynalardr. Ve nihayetsiz cemal ve kemline ve

rahmet ve muhabbetine birer ahid-i sadktr. Ve o cemal ve kemlin verahmet ve muhabbetin birer ytdr, birer emrtdr. te, u nihayetsizenv- kemlt, daire-i vhidiyette ve ehadiyette hasldr. Demek, o daireharicinde tevehhm olunan kemlt, kemlt deildir.

te, hakaik-i eyann esm-i lhiyeye dayandn ve istinadettiini, belki hakik hakaik, o esmnn cilveleri olduunu ve hereyin okcihetlerle, ok dillerle Sniini zikir ve tesbih ettiini anla,

nin bir mnsn bil ve

de. Ve yetlerin


16/43


hirlerinde olan

gibi zikir ve tekrarlarndaki bir srr fehmet.

Eer bir iekte esmy okuyamyorsan ve vzh gremiyorsan,Cennete bak, bahara dikkat et, zeminin yzn tem et. Rahmetin u

byk iekleri olan Cennet ve bahar ve zeminde yazlan esmy vzhanokuyabilirsin, cilvelerini ve naklarn anlar, grrsn.(32 Sz den

ktibasen)

irk ve dalletin ve fsk ve sefahetin yolu, insan nihayet derecedesukut ettiriyor. Hadsiz elemler iinde nihayetsiz ar bir yk, zayf ve ciz

beline ykletir. nk, insan Cenb- Hakk tanmazsa ve Ona tevekkletmezse, o vakit, insan, gayet derecede ciz ve zayf, nihayet derecedemuhta, fakir, hadsiz musibetlere maruz, elemli, kederli bir fni hayvanhkmnde olup, btn sevdii ve alka peyd ettii btn eyadanmtemadiyen firak elemini eke eke, nihayette, bki kalan btn ahbabn

bir firak- elm iinde brakp, kabrin zulmatna yalnz olarak gider. Hemmddet-i hayatnda gayet cz' bir ihtiyar ve kk bir iktidar ve ksack birhayat ve az bir mr ve snk bir fikir ile, nihayetsiz elemlerle ve emellerlefaydasz arpr ve hadsiz arzularn ve makasdn tahsiline, semeresiz, bou

bouna alr. Hem kendi vcudunu ykleyemedii halde, koca dnyaykn biare beline ve kafasna yklenir. Daha Cehenneme gitmedenCehennem azbn eker.

Evet, u elm elemi ve dehetli mnev azb hissetmemek iin, ehl-

i dallet, iptal-i his nev'inden gaflet sarholuuyla muvakkaten hissetmez.Fakat hissedecei zaman, kabre yakn olduu vakit, birden hisseder. nk,Cenb- Hakka hakik abd olmazsa, kendi kendine mlik zannedecek.Halbuki, o cz' ihtiyar, o kk iktidar ile u frtnal dnyada vcudunuidare edemiyor. Hayatna muzr mikroptan tut, t zelzeleye kadar binler taifedmanlar, hayatna kar tehacm vaziyetinde grr. Elm bir korkudeheti iinde, her vakit kendine mthi grnen kabir kapsna bakyor.

Hem bu vaziyette iken, insaniyet itibaryla nev-i insan ile ve dnyaile alkadar olduu halde, dnyay ve insan bir Hakm, Alm, Kadr, Rahm,


17/43


Kerm bir Ztn tasarrufunda tasavvur etmedii ve onlar tesadf ve tabiatahavale ettii iin, dnyann ehvli ve insann ahvli, onu daima iz' eder.Kendi elemiyle beraber, insanlarn elemini de eker. Dnyann zelzelesi,

tunu, tufan, kaht u gals, fen ve zevli, ona gayet mz'i ve karanlklbirer musibet suretinde onu tzip eder.

Ey insan! Sen kendine mlik deilsin. Sen, kudreti nihayetsiz birKadr, rahmeti hadsiz bir Rahm Zt- Zlcellin memlksn. yleyse, senkendi hayatn kendine ykleyip zahmet ekme. nk hayat veren Odur,idare eden de Odur. Hem dnya sahipsiz deil ki! Sen kendi kafana dnyaykn yklettirerek ehvlini dnp merak etme. nk onun sahibiHakmdir, Almdir. Sen de misafirsin; fuzul olarak karma, kartrma.

Hem nasl btn kalblere, insan ise her nevi ulm ve hakikatleribildiren, hayvan ise her nevi hcetlerinin tedarikini reten btn ilhmt-gaybiye bir Rabb-i Rahmin vcudunu ihsas eder ve rububiyetine iaret eder.yle de, gzlere kinat bostanndaki mnev iekleri toplayan ut-ayniye gibi zhir ve btn btn duygularn ayr ayr lemlere herbiri bireranahtar olmalar, yine o Sni-i Hakm, o Ftr- Alm, o Hlk- Rahm, oRezzk- Kermin vcub-u vcudunu ve vahdet ve ehadiyetini ve keml-irububiyetini gne gibi gsterir.(32 Sz den ktibasen)

Yedinci Pencere

u kinat yznde serpilen masnuatn keml-i intizamlar ve keml-imevzuniyetleri ve keml-i ziynetleri ve icadlarnn suhuleti ve birbirine

benzemeleri ve birtek ftrat izhar etmeleri, nasl ki bir Sni-i Hakminvcub-u vcudunu ve keml-i kudretini ve vahdetini gayet geni birmikyasta gsteriyorlar. yle de, o cmid ve basit unsurlardan hadsiz ve ayr

ayr ve muntazam mrekkebtn icad, mrekkebat adedince yine o Sni-iHakmin vcub-u vcuduna ehadet ve vahdetine iaret etmekle beraber, oheyet-i mecmuasyla, gayet parlak bir tarzda, keml-i kudretini ve vahdetinigsterdii gibi, o terkibt- mevcudat tabir edilen terkip ve tahlilhengmndaki teceddtte, nihayet derecede ihtilt ve karma iinde nihayetderecede bir imtiyaz ve tefrik ile, mesel topraktaki tohumlarn ve kklerinok kark olduu halde hi armayarak, bir surette snbllenmelerini vevcutlarn temyiz ve tefrik etmek ve aalara giren kark maddeleriyaprak ve iek ve meyvelere tefrik etmek ve hceyrt- bedene kark bir

surette giden gda maddeleri keml-i hikmetle ve keml-i mizanla ayrptefrik etmek, yine o Hakm-i Mutlak ve o Alm-i Mutlak ve o Kadr-i


18/43


Mutlakn vcub-u vcudunu ve keml-i kudretini ve vahdetini gsterdiigibi, o zerreler lemini hadsiz ve geni bir tarla hkmne getirip, herdakikada keml-i hikmetle ekip, biip, yeni yeni kinatlar mahsulatn ondan

almak ve o cmide, cize, cahile olan zerrta gayet uurkrne ve gayethakmne ve muktedirne hadsiz muntazam vazifeleri grdrmek, yine oKadr-i Zlcellin ve o Sni-i Zlkemlin vcub-u vcudunu ve keml-ikudretini ve azamet-i rububiyetini ve vahdetini ve keml-i rububiyetinigsterir.

te, bu drt yolla byk bir pencere marifetullaha alr ve bykbir mikyasta, bir Sni-i Hakmi akla gsterir. imdi, ey bedbaht gafil! uhalde Onu grmek ve tanmak istemezsen, akln kar at, hayvan ol,

kurtul!(33.Szden ktibasen)

u kinattaki mevcudatn birbirine teavn, tecavb, tesandgsterir ki, umum mahlkat birtek Mrebbnin terbiyesindedirler, birtekMdebbirin idaresindedirler, birtek Mutasarrfn taht- tasarrufundadrlar,

birtek Seyyidin hizmetkrlardrlar. nk, zemindeki zhayatlar levazmat- hayatiyeyi emr-i Rabbn ile piiren gneten ve takvimcilik edenkamerden tut, t ziya, hava, m, gdann zhayatlarn imdadna komalarnave nebttn dahi hayvntn imdadna komalarna ve hayvnat dahiinsanlarn imdadna komalarna, hatt z-y bedenin birbirininmuavenetine komalarna ve hatt gda zerrtnn hceyrt- bedeniyeninimdadna komalarna kadar cri olan bir dstur-u teavn ile, cmid veuursuz olan o mevcudat- mtevine, bir kanun-u kerem, bir namus-uefkat, bir dstur-u rahmet altnda, gayet hakmne, kermne birbirineyardm etmek, birbirinin sad-y hcetine cevap vermek, birbirini takviyeetmek, elbette, bilbedhe, birtek, yekt, Vhid-i Ehad, Ferd-i Samed, Kadr-iMutlak, Alm-i Mutlak, Rahm-i Mutlak, Kerm-i Mutlak bir Zt- Vcib'l-Vcudun hizmetkrlar ve memurlar ve masnular olduklarn gsterir.

te, ey biare mflis felsef! Bu muazzam pencereye ne diyorsun? Senintesadfn buna karabilir mi?

On Drdnc Pencere


19/43


srlarnca, herey, hereyinde ve her e'ninde tek bir Hlk- Zlcellemuhtatr.

Evet, kinattaki mevcudata bakyoruz ve gryoruz ki, zaaf-mutlak iinde bir kuvvet-i mutlaka tezahrt var; ve acz-i mutlak iinde birkudret-i mutlakann sr grnyor: mesel, nebttn tohumlarnda vekklerindeki ukde-i hayatiyenin intibahlar zamannda gsterdikleri harikavaziyetleri gibi.

Hem fakr- mutlak ve kuruluk iinde bir gn-y mutlakn tezahrtvar: ktaki topran ve aalarn vaziyet-i fakirneleri ve baharda aalservet ve gnlar gibi.

Hem cumd-u mutlak iinde bir hayat- mutlakann tereuhtgrnyor: ansr- cmidenin zhayat maddelere inklb gibi.

Hem bir cehl-i mutlak iinde bir uurun tezahrt grnyor:zerrelerden yldzlara kadar hereyin harektnda nizmt- leme vemeslih-i hayata ve metlib-i hikmete muvafk bir tarzda hareket etmeleri veuurkrne vaziyetleri gibi.

te, bu acz iindeki kudret; ve zaaf iindeki kuvvet; ve fakriindeki servet ve gn; ve cumud ve cehil iindeki hayat ve uur, bilbedheve bizzarure, bir Kadr-i Mutlak ve Kaviyy-i Mutlak ve Ganiyy-i Mutlak veAlm-i Mutlak ve Hayy- Kayym bir Ztn vcub-u vcuduna ve vahdetine

kar her taraftan pencereler aar, heyet-i mecmuasyla, byk bir mikyasta,bir cadde-i nuraniyeyi gsterir.

te, ey tabiat bataklna den gafil! Eer tabiat brakp kudret-ilhiyeyi tanmazsan, herbir eye, hatt herbir zerreye hadsiz bir kuvvet vekudret ve nihayetsiz bir hikmet ve maharet, belki ekser eyay grecek,

bilecek, idare edecek bir iktidar, hereyde bulunduunu kabul etmek lzmgelir.

On Beinci Pencere


20/43


srrnca, hereye, o eyinkabiliyet-i mahiyetine gre keml-i mizan ve intizamla biilip hsn-san'atla tertip edilip, en ksa yolda, en gzel bir surette, en hafif bir tarzda,istimalce en kolay bir ekilde (mesel kularn elbiselerine ve her vakittylerini kolayca oynatmalarna ve istimal etmelerine bak), hem israfsz,hikmetli bir tarzda vcut vermek, suret giydirmek, eya adedince dillerle birSni-i Hakmin vcub-u vcuduna ehadet ve bir Kadr-i Alm-i Mutlakaiaret ederler.(33. Sz den ktibasen)

KNC KELME

te u kelime sarih bir mertebe-i tevhidi gsterir. u mertebeyidahi zam bir surette ispat eden gayet kuvvetli bir burhanna yle iaretederiz ki:

Biz gzmz atka, kinat yzne nazarmz saldrdka, en evvel

gzmze ilien, mm ve mkemmel bir nizamdr ve amil, hassas birmizandr. Gryoruz, herey dakik bir nizamla, hassas bir mizan ve liindedir.

Daha bir para dikkat-i nazar ettike, yeniden yeniye bir tanzim vetevziniyet gzmze arpyor. Yani, birisi, intizamla o nizam deitiriyor vetartyla o mizan tazelendiriyor. Herey bir model olup, pek kesretli,muntazam ve mevzun suretler giydiriliyor.

Daha ziyade dikkat ettike, o tanzim ve tevzin altnda bir hikmet ve adaletgrnyor. Her harekette bir hikmet ve maslahat gzetiliyor; bir hak, birfayda takip ediliyor.

Daha ziyade dikkat ettike, gayet hakmne bir faaliyet iinde bir kudretintezahrat ve hereyin her e'nini ihata eden gayet muhit bir ilmin cilvelerinazar- uurumuza arpyor.

Demek, btn mevcudattaki u nizam ve mizan, umum mm bir tanzim vetevzini ve o tanzim ve tevzin, mm bir hikmet ve adaleti ve o hikmet ve


21/43


adalet, bir kudret ve ilmi gzmze gsteriyor. Demek, bir Kadr-i Klli eyve bir Alm-i Klli ey, u perdeler arkasnda akla grnyor.

Hem hereyin evveline ve hirine bakyoruz; hususan zhayat nev'indegryoruz ki: Balanglar, asllar, kkleri, hem meyveleri ve neticeleriyle bir tarzdadr ki, gya tohumlar, asllar birer tarife, birer programeklinde, btn o mevcudun cihazatn tazammun ediyor. Ve neticesinde vemeyvesinde, yine btn o zhayatn mns szlp onda tecemmu eder,tarihe-i hayatn ona brakr. Gya onun asl olan ekirdei, destir-iicadiyesinin bir mecmuasdr. Ve meyvesi ve semeresi ise, evmir-iicadiyesinin bir fihristesi hkmnde gryoruz.

Sonra o zhayatn zhirine ve btnna bakyoruz. Gayet derecede hikmetlibir kudretin tasarrufat ve nfiz bir iradenin tasvirat ve tanzimat grnyor.Yani, bir kuvvet ve kudret icad eder; bir emir ve irade suret giydirir.

te, btn mevcudat, byle evveline dikkat ettike, bir ilmin tarifenmesi;ve hirine dikkat ettike, bir Sniin pln ve beyannamesi; ve zhirine

baktka, bir Fil-i Muhtarn ve Mrdin gayet san'atl ve tenaspl birhulle-i san'at; ve btnna baktka, bir Kadrin gayet muntazam bir

makinesini mahede ediyoruz.

te u hal ve u keyfiyet, bizzarure ve bilbedhe iln eder ki, hibir ey,hibir zaman, hibir mekn, birtek Sni-i Zlcellin kabza-i tasarrufundanhari olamaz. Herbir ey ve btn eya, btn untyla bir Kadr-i Mrdinkabza-i tasarrufunda tedbir edilir ve bir Rahmn- Rahmin tanzimiyle veltfuyla gzelletiriliyor ve bir Hannn- Mennnn tezyiniylesslendiriliyor.

Evet, banda uur ve yznde gz bulunana, u kinat ve u mevcudattakinizam ve mizan ve tanzim ve tevzin, birtek, yekt, Vhid, Ehad, Kadr,Mrd, Alm, Hakm bir Zt, vahdniyet mertebesinde gsterir. Evet,hereyde bir birlik var. Birlik ise biri gsterir. Mesel, dnyann lmbasolan gne birdir; yleyse dnyann mliki dahi birdir. Mesel, zeminyzndeki zhayatlarn hizmetileri olan hava, ate, su birdir; yleyse onlaristihdam eden ve bizlere musahhar eden dahi birdir.

DOKUZUNCU KELME


22/43


Yani, btn hayrat Onun elinde, btn hasenat Onundefterinde, btn ihsanat Onun hazinesindedir. yleyse, hayr isteyen Ondanistemeli, iyilik arzu eden Ona yalvarmal.

u kelimenin hakikatini kat' bir surette gstermek iin, ilm-i lhnin hadsizdelillerinden bir geni delilin emrelerine ve lem'alarna yle iaret eder vederiz ki:

u kinatta grnen ef'l ile tasarruf edip icad eden Sniin, bir muhit ilmi

var. Ve o ilim, Onun ztnn hassa-i lzime-i zaruriyesidir; infikki muhaldir.Nasl ki gnein zt bulunup ziyas bulunmamak kabil deil; yle de, binlerderece ondan ziyade kabil deildir ki, u muntazam mevcudat icad edenZtn ilmi, ondan infikk etsin.

u ilm-i muhit, o Zta lzm olduu gibi, taallk cihetiyle hereye dahilzmdr. Yani, hibir ey Ondan gizlenmesi kabil deildir. Perdesiz, gneekar zemin yzndeki eya, gnei grmemesi kabil olmad gibi, o Alm-iZlcellin nur-u ilmine kar eyann gizlenmesi, bin derece daha gayr-

kabildir, muhaldir. nk huzur var. Yani, herey daire-i nazarndadr vemukabildir ve daire-i uhudundadr ve hereye nfuzu var. u cmid gne,u ciz insan, u uursuz rntgen ua gibi znurlar, hdis, nks ve rzolduklar halde, onlarn nurlar, mukabilindeki hereyi grp nfuzederlerse, elbette vcib ve muhit ve zt olan nur-u ilm-i ezelden hibir eygizlenemez ve haricinde kalamaz. u hakikate iaret eden, kinatn had vehesaba gelmez almetleri, yetleri vardr. Ezcmle:

Btn mevcudatta grnen btn hikmetler, o ilme iaret eder. nk,

hikmetle i grmek, ilimle olur. Hem btn inyetler, tezyinatlar, o ilmeiaret eder. nyetkrne, ltufkrne i gren, elbette bilir ve bilerek yapar.

Hem herbiri birer mizan iindeki btn intizaml mevcudat ve herbiri birerintizam iindeki btn mizanl ve ll hey't, yine o ilm-i muhite iareteder. nk, hikmetle i grmek, ilimle olur.

Hem btn inyetler, tezyinatlar o ilme iaret eder. l ile, tart ilesan'atkrne yapan, elbette kuvvetli bir ilme istinaden yapar.


23/43


Hem btn mevcudatta grnen muntazam miktarlar, hikmet ve maslahatagre biilmi ekiller, bir kaznn dsturuyla ve kaderin pergeliyle tanzimedilmi gibi meyvedar vaziyetler ve heyetler, bir ilm-i muhiti gsteriyor.

Evet, eyaya ayr ayr muntazam suretler vermek, hereyin meslih-ihayatiyesine ve vcuduna lyk mahsus bir ekil vermek, bir ilm-i muhitleolur, baka surette olamaz.

Hem btn zhayata, herbirisine lyk bir tarzda, mnasip vakitte, ummadyerde rzklarn vermek, bir ilm-i muhitle olur. nk rzk gnderen, rzkamuhta olanlar bilecek, tanyacak, vaktini bilecek, ihtiyacn idrak edecek;sonra rzkn lyk bir tarzda verebilir.

Hem umum zhayatn, ipham nvan altnda bir kanun-u taayyne bal olanecelleri, lmleri bir ilm-i muhiti gsteriyor. nk her taifenin, gerifertlerin zhiren muayyen bir vakt-i eceli grnmyor, fakat o taifenin ikihad ortasnda mahdut bir zamanda ecelleri muayyendir. O ecel hengmnda,o eyin arkasnda vazifesini idame edecek olan neticesinin, meyvesinin,ekirdeinin muhafazas ve bir taze hayata inklp ettirmesi, yine o ilm-imuhiti gsteriyor.

Hem btn mevcudata amil, herbir mevcuda lyk bir surette rahmetintaltift, bir rahmet-i vsia iinde bir ilm-i muhiti gsteriyor. nk, mesel,zhayatn etfallerini stle iae eden ve zeminin suya muhta nebttnayamurla yardm eden, elbette etfli tanr, ihtiyalarn bilir ve o nebttgrr ve yamurun onlara lzumunu derk eder; sonra gnderir. Ve hkez,

btn hikmetli, inyetli rahmetinin hadsiz cilveleri, bir ilm-i muhitigsteriyor.

Hem btn eyann san'atndaki ihtimmat ve san'atkrne tasvirat vemhirne tezyinat, bir ilm-i muhiti gsteriyor. nk, binler vaziyet-imuhtemele iinde, muntazam ve mzeyyen, san'atl ve hikmetli bir vaziyetiintihap etmek, derin bir ilimle olur. Btn eyadaki u tarz- intihabat, birilm-i muhiti gsteriyor.

Hem icad ve ibd- eyada keml-i suhulet, bir ilm-i ekmele dellet eder.nk bir ite kolaylk ve bir vaziyette suhulet, derece-i ilim ve maharetlemtenasiptir. Ne kadar ziyade bilse, o derece kolay yapar.


24/43


te u srra binaen, herbiri birer mucize-i san'at olan mevcudata bakyoruzki, hayretnm bir derecede suhuletle, kolaylkla, klfetsiz, dadaasz, ksa

bir zamanda, fakat muciznm bir surette icad edilir. Demek hadsiz bir ilim

vardr ki, hadsiz suhuletle yaplr. Ve hkez, mezkr emreler gibi binleralmet-i sadka var ki, u kinatta tasarruf eden Ztn muhit bir ilmi vardr.Ve hereyi btn untyla bilir, sonra yapar.

Madem u Kinat Sahibinin byle bir ilmi vardr. Elbette insanlar veinsanlarn amellerini grr ve insanlar neye lyk ve mstehak olduklarn

bilir; hikmet ve rahmetinin muktezasna gre onlarla muamele eder veedecek. Ey insan! Akln bana al, dikkat et: Nasl bir Zt seni bilir ve

bakar, bil ve ayl!

Eer denilse: "Yalnz ilim kfi deildir; irade dahi lzmdr. rade olmazsailim kfi gelmez."

Elcevap: Btn mevcudat nasl ki bir ilm-i muhite dellet ve ehadet eder.yle de, o ilm-i muhit sahibinin irade-i klliyesine dahi dellet eder. yleki:

Herbir eye, hususan herbir zhayata, pek ok mevve ihtimlt iinde,muayyen bir ihtimalle ve pek ok akm yollar iinde, neticeli bir yolla ve pek ok imknt iinde mtereddit iken gayet muntazam bir teahhusverilmesi, hadsiz cihetlerle bir irade-i klliyeyi gsteriyor. nk, hereyinvcudunu ihata eden hadsiz imknat ve ihtimlt iinde ve semeresiz, akmyollarda ve kark ve yeknesak, sel gibi mizansz akan cmid unsurlardan,gayet hassas bir lyle, nazik bir tartyla ve gayet ince bir intizamla,nazenin bir nizamla verilen mevzun ekil ve muntazam teahhus, bizzarureve bilbedhe, belki bilmahede, bir irade-i klliyenin eseri olduunu

gsterir.

nk, hadsiz vaziyetler iinde bir vaziyeti intihap etmek, bir tahsis, birtercih, bir kast ve bir irade ile olur. Ve amd ve arzu ile tahsis edilir. Elbettetahsis, bir muhasss iktiza eder. Tercih, bir mreccihi ister. Muhasss vemreccih ise iradedir. Mesel, insan gibi yzler muhtelif cihazat ve ltnmakinesi hkmnde olan bir vcudun, bir katre sudan; ve yzer muhtelifzs bulunan bir kuun, basit bir yumurtadan; ve yzer muhtelif ksmlaraayrlan bir aacn, basit bir ekirdekten icadlar, kudret ve ilme ehadet

ettikleri gibi, gayet kat' ve zarur bir tarzda, onlarn Sniinde bir irade-i


25/43


klliyeye dellet ederler ki, o irade ile, o eyin hereyini tahsis eder. Ve oirade ile, her cz'ne, her uzvuna, her ksmna ayr, has bir ekil verir, birvaziyet giydirir.

Elhasl:Nasl ki eyada, mesel hayvnattaki ehemmiyetli znn, esasat veneti itibaryla birbirlerine benzeyileri ve tevafuklar ve birtek sikke-ivahdet izhar etmeleri, nasl kat' olarak dellet ediyor ki, umum hayvntnSnii birdir, Vhiddir, Ehaddir. yle de, o hayvntn ayr ayr teahhuslarve simalarndaki baka baka hikmetli taayyn ve temeyyzleri dellet ederki, onlarn Sni-i Vhidi, Fil-i Muhtardr ve iradelidir; istediini yapar,istemediini yapmaz, kast ve irade ile iler.

Madem ilm-i lhye ve irade-i Rabbniyeye mevcudat adedince, belkimevcudatn unt adedince dellet ve ehadet vardr. Elbette, bir ksmfilozoflarn irade-i lhiyeyi nefiy ve bir ksm ehl-i bid'atn kaderi inkr ve

bir ksm ehl-i dalletin, cz'iyta adem-i ttlan iddia etmeleri vetabiiyyunun bir ksm mevcudat tabiat ve esbaba isnad etmeleri, mevcudatadedince muzaaf bir yalanclktr ve mevcudatn unt adedince muzaaf

bir dallet divaneliidir. nk hadsiz ehadet-i sadkay tekzip eden, hadsizbir yalanclk ilemi olur.

te, meiet-i lhiye ile vcuda gelen ilerde, "inaallah, inaallah" yerinde,bilerek "tabi, tabi" demek ne kadar hata ve muhalif-i hakikat olduunukyas et.(20.Mektup ktibasen)

En cz' ve en kk ey, en byk ey gibi, dorudan doruya btn bukinat Hlknn kudretinden gelir ve hazinesinden kar. Baka suretteolamaz. Esbab ise bir perdedir. nk en ehemmiyetsiz ve en kkzannettiimiz mahlklar, bazan san'at ve hilkat cihetinde en bynden

daha byk olur. Sinek, tavuktan san'ata ileri gemezse de, geri de kalmaz.yleyse, byk kk tefrik edilmeyecek. Ya btn esbab- maddiyeyetaksim edilecek, veyahut btn birden birtek zta verilecektir. Birinci kmuhal olduu gibi, bu k vciptir. nk birtek zta, yani, bir Kadr-iEzelye verilse, madem btn mevcudatn intizamat ve hikmetleriyle vcudukat' tahakkuk eden ilmi hereyi ihata ediyor. Ve madem ilminde hereyinmiktar taayyn ediyor. Ve madem, bilmahede, her vakit hiten, nihayetsizsuhuletle, nihayetsiz san'atl masnular vcuda geliyor. Ve madem o Kadr-iAlmin, bir kibrit akar gibi, emr-i kn feyekn ile, hangi ey olursa olsun

icad edebildiini, hadsiz kuvvetli delillerle ok risalelerde beyan ettiimizve hususan Yirminci Mektup ve Yirmi nc Lem'ann hirinde ispat


26/43


edildii gibi, hadsiz bir kudreti var. Elbette, bilmahede grlen harikuldesuhulet ve kolaylk, o ihata-i ilmiyeden ve azamet-i kudretten geliyor.

Mesel, nasl ki gze grlmeyen eczal bir mrekkeple yazlan bir kitaba, oyazy gstermeye mahsus bir ecza srlse, o koca kitap birden herbir gzevcudunu gsterip kendini okutturur. Aynen yle de, o Kadr-i Ezelnin ilm-imuhitinde, hereyin suret-i mahsusas, bir miktar- muayyenle taayynediyor. O Kadr-i Mutlak, emr-i kn feyekn ile, o hadsiz kudretiyle ve nfiziradesiyle, o yazya srlen ecza gibi, gayet kolay ve suhuletle, kudretin bircilvesi olan kuvvetini o mahiyet-i ilmiyeye srer, o eye vcud-u haricverir, gze gsterir, nuku-u hikmetini okutturur.

Eer btn eya birden o Kadr-i Ezelye ve Alm-i Klli eye verilmezse, ovakit sinek gibi en kk bireyin vcudunu, dnyann ekser nevilerindenhusus bir mizanla toplamak lzm gelmekle beraber; o kk sineinvcudunda alan zerreler, o sinein srr- hilkatini ve keml-i san'atn

btn dekaikiyle bilmekle olabilir. nk esbab- tabiiye ile esbab-maddiye, bilbedahe ve umum ehl-i akln ittifakyla, hiten icad edemez.yleyse, herhalde, onlar icad etse, elbette toplayacak. Madem toplayacak;hangi zhayat olursa olsun, ekser ansr ve envndan nmuneler, iindevardr. Adeta kinatn bir hlsas, bir ekirdei hkmndedir. Elbette, ohalde bir ekirdei btn bir aatan, bir zhayat btn r-yi zeminden inceelekle eleyip ve en hassas bir mizanla lp toplattrmak lzm geliyor. Vemadem esbab- tabiiye cahildir, cmiddir; bir ilmi yoktur ki bir pln, birfihriste, bir model, bir program takdir etsin, ona gre mnev kalba girenzerrt eritip dksn, t dalmasn, intizamn bozmasn. Halbuki hereyinekli, heyeti hadsiz tarzlarda olabildii iin, hadsiz had ve hesaba gelmezekller, miktarlar iinde birtek ekil ve miktarda, sel gibi akan ansrnzerreleri dalmayarak, muntazaman, miktarsz, kalpsz, birbiri stndekitle halinde durdurmak ve zhayata muntazam bir vcut vermek, ne derece

imkndan, ihtimalden, akldan uzak olduu grnyor. Elbette kiminkalbinde krlk yoksa grr.

bu yet-i azmenin srryla,HAYE btn esbab- maddiye toplansa, onlarn

ihtiyarlar da olsa, birtek sinein vcudunu ve o vcudun cihazatn mizan-


27/43


mahsusla toplayamazlar. Toplasalar da, o vcudun miktar- muayyenesindedurduramazlar. Durdursalar da, daima tazelenmekte olan ve o vcuda gelipalan zerrt, muntazaman altramazlar. yleyse, bilbedahe, esbab bu

eyaya sahip kamazlar. Demek Sahib-i Hakikleri bakadr.

HAYE Yani, "Allah'tan baka btn ardnz ve ibadet ettiiniz eylertoplansalar, bir sinei halk edemezler." Hac Sresi, 22:73.(26.Lema danktibasen)

yet-i kermenin iaretiyle, emir ile cd oluyor. Ve Kudret hazineleri kf,nun'dadr. Bu srr- dakkin vch-u kesresinden birka vehi Risalelerdezikredilmitir. Burada, hurf-u Kur'n'n, hususen srelerin balarndaki

mukattat- hurfun hsiyetlerine ve fezillerine ve tesirt- maddiyelerinedir vrd eden hadisleri, u asrn nazar- maddsine takrib etmek iin,madd bir misl zerinde o srrn tefhmine alacaz. yle ki:

Zt- Zlcell olan Sahib-i Ar- zamn, mnev bir merkez-i lem ve kalbve kble-i kinat hkmnde olan kre-i arzdaki mahlkatn tedbirine medardrt ar- lhsi var:

Biri, hfz ve hayat ardr ki, topraktr. sm-i Hafzin ve Muhynin

mazhardr.

kinci ar, fazl ve rahmet ardr ki, su unsurudur.

ncs, ilim ve hikmet ardr ki, unsur-u nurdur.

Drdncs, Emir ve irdenin ardr ki, unsur-u havadr.


28/43


Basit topraktan, hadsiz hct- hayvniye ve insniyeye medr olan madinve hadsiz muhtelif nebttn basit bir unsurdan, keml-i intizam ile,vahdetten hadsiz kesret, basitten nihyetsiz muhtelif env, sade bir sayfada

hadsiz muntazam nuk gzmzle grdmz gibi; suyun, hususenhayvnt nutfelerinin su gibi basit bir madde iken hadsiz mcizt- san'atnmuhtelif zhayatlarda o su ile tezhr gsteriyor ki: Bu iki ar misilli, nurve hava dahi, bestetleriyle beraber, Nakk- Ezelnin ve Alm-i Zlcellinkalem-i ilim ve emir ve irdesine, evvelki iki ar gibi, acib-i mciztnnmazharlardrlar.(28.Lema dan ktibasen)

Sekizinci nokta

yle bir Allah'a hamd olsun ki, kinat ile tbir edilen u kitab- kebr veonun tefsiri olan Kur'n- Azmann beyanna gre btn bablar ilefasllar ve btn sayfalar ile satrlar ve btn kelimat ile harfleri, o Zt-Akdese, sft- cemliye ve kemliyesini izhar ile hamd senhandr. yleki:

O kitab- kebrin herbir nak, kk olsun, byk olsun, karnca kaderince,Vhid ve Samed olan Nakkann evsaf- celliyesini izhar ile hamd-

senlar eder. Ve kez, o kitabn herbir yazs, Rahmn ve Rahm olanKtibinin evsf- cemlini gstermekle senhan oluyor. Ve kez, o kitabnbtn yazlar noktalar, naklar, Esm-i Hsnnn tecelliyat ve cilvelerinemkes ve mazhar olmak cihetiyle, o Zt- Akdesi takdis, tahmid, temcid ilesenhandr. Ve kez, o kitabn her bir nazm, kasidesi, Kadr, Alm olan

Nzmn takdis ile tahmid eyler.(29.Lema Tercumesi ktibasen)

DRDNC BAB

ki Fasldr.

Birinci Fasl

Hazret-i Hzr'n mehur ve mhim bir virdi, mebde ve esas olarakmarifetullahta ve tevhidin meratibinde altm mertebeye iaret ediyor. Oaltm mertebenin herbirisi iki cmledir.

L ilhe illllah vahdaniyeti ispat ettii gibi, Hve ile balayan isimlervcud-u Vcibi ispat ediyor. Adeta birinci cmle vahdaniyeti gsterdii


29/43


zaman, bir sual-i mukadder hatra geliyor. "O Vhid kimdir, naslbileceiz?" diye vaki olan suale, mesel Hve'r-Rahmn'r-Rahm ile cevapveriyor. Yani, kinat dolduran sr- efkat ve merhamet Onundur, o

Rahmn' tanttryor. Ve hkez, kyas et.

Said Nursi

Allahm,

Btn mevcudatta ve zerrt- mevcudatta mahede olunan herbir nimet verahmet ve hikmet ve inayetin nnde, herbir hayat ve memat ve hayvan venebatn nnde, herbir iek ve meyve ve ekirdek ve tohum nnde, herbirsan'at ve sbgat ve nizam ve mizan nnde, herbir tanzim ve tevzin vetemyiz nnde, ite bu ehadeti Sana takdim ediyorum HAYE

HAYE Bu ehadetlerde iki hkm var. Biri vahdaniyeti gsterir, L ilhe

illllah'tr. Dieri, o Vhidin vcubunu ispat eder ki, Hve ile balayanisimlerdir. HerbirHve geldii vakit, bir sual-i mukaddere cevaptr.

Gya deniliyor ki, "O lh- Vhidi nasl tanyacaz?"

Cevap veriliyor ki: Mesel, Hve's-Semu'l-Basr. Bunda diyor ki: Bumevcudatn dertlerini grp dinleyen birisi var ki, istediklerini yapyor.Byle sr, ef'l-i lhiyeyi; ve o ef'l, Sem, Basrgibi isimleri ispat eder. Oisimler, mevsuflarnn vcudunu gsterirler.

te, btn bu cmleler bu tarzdadr. sr ile ef'li, ef'l ile esmy, esm ilevcud-u Vcibi ispat ederler.

ahidiz ki Allah'tan baka ilh yok; Odur Hayy ve Kayym.Allah'tan baka ilh yok; Odur Bk ve Deymm.Allah'tan baka ilh yok; birdir O, eriki yok.Allah'tan baka ilh yok; Odur Aziz ve Cebbr.

Allah'tan baka ilh yok; Odur Hakm ve Gaffr.Allah'tan baka ilh yok; Odur Evvel ve hir.


30/43


Allah'tan baka ilh yok; Odur Zhir ve Btn.Allah'tan baka ilh yok; Odur Sem ve Basr.Allah'tan baka ilh yok; Odur Ltf ve Habr.

Allah'tan baka ilh yok; Odur Gafr ve ekr.Allah'tan baka ilh yok; Odur Hallk- Kadr.Allah'tan baka ilh yok; Odur Musavvir ve Basr.Allah'tan baka ilh yok; Odur Cevvd- Kerm.Allah'tan baka ilh yok; Odur Muhy ve Alm.Allah'tan baka ilh yok; Odur Mun-yi Kerm.Allah'tan baka ilh yok; Odur Mdebbir-i Hakm.Allah'tan baka ilh yok; Odur Mrebb-yi Rahm.Allah'tan baka ilh yok; Odur Aziz ve Hakm.

Allah'tan baka ilh yok; Odur Al ve Kav.Allah'tan baka ilh yok; Odur Vel ve Gan.Allah'tan baka ilh yok; Odur ehd ve Rakb.Allah'tan baka ilh yok; Odur Karb ve Mcb.Allah'tan baka ilh yok; Odur Fetth- Alm.Allah'tan baka ilh yok; Odur Hallk- Hakm.Allah'tan baka ilh yok; Odur Metn ve kuvvet-i mutlaka sahibi Rezzk.Allah'tan baka ilh yok; Odur Ehad ve Samed.Allah'tan baka ilh yok; Odur Bk ve Emced.

Allah'tan baka ilh yok; Odur Vedd ve Mecd.Allah'tan baka ilh yok; Odur Fa'l-i lim Yrd.Allah'tan baka ilh yok; Odur Melik ve Vris.Allah'tan baka ilh yok; Odur Bk ve Bis.Allah'tan baka ilh yok; Odur Bri' ve Musavvir.Allah'tan baka ilh yok; Odur Ltf ve Mdebbir.Allah'tan baka ilh yok; Odur Seyyid ve Deyyn.Allah'tan baka ilh yok; Odur Hannn ve Mennn.Allah'tan baka ilh yok; Odur Sbbh ve Kudds.

Allah'tan baka ilh yok; Odur Adl ve Hakem.Allah'tan baka ilh yok; Odur Ferd ve Samed.Allah'tan baka ilh yok; Odur Nr ve Hd.Allah'tan baka ilh yok; Odur her rifin Mrfu.HAYE

HAYE Hve'l-Ma'rfu liklli'l-rifn fkrasndan sonraki fkralarn meliudur ki:

O lh- Vhidi tanmak istiyorsan, bak: Btn nev-i beerde gelen riflerin

ayr ayr yollarla, delilleriyle tandklar bir Mruf var. te o Mruf Odur. O


31/43


lh- Vhid, byle had ve hesaba gelmez ehl-i marifet, had ve hesabagelmez ayr ayr tarzda tandklar bir Ztn vcudu gne gibi zhir olur.

Hem nev-i beerdeki had ve hesaba gelmez bidlerin birtek Mbuda ibadetettikleri ve o ibadetin karsnda mukabele-i mneviye grmeleri ve mnacatve fyuzata mazhar olmalar, gne gibi, o Mbudun vcudunu muzaaftevatrle gsteriyorlar.

Ve hkez, teki fkralar kyas et.

Allah'tan baka ilh yok; Odur her bidin hak Mbudu.

Allah'tan baka ilh yok; Odur her kirin Mekru.Allah'tan baka ilh yok; Odur her zkirin Mezkru.Allah'tan baka ilh yok; Odur her hmidin Mahmdu.Allah'tan baka ilh yok; Odur her tlibin Mevcudu.Allah'tan baka ilh yok; Odur her muvahhidin Mevsufu.Allah'tan baka ilh yok; Odur her muhibbin hak Mahbbu.Allah'tan baka ilh yok; Odur her mrdin Mergubu.Allah'tan baka ilh yok; Odur her mnbin Maksudu.Allah'tan baka ilh yok; Odur her kalbin Maksudu.

Allah'tan baka ilh yok; Odur her mahlkun Mcidi.Allah'tan baka ilh yok; Odur her zamanda Mevcud.Allah'tan baka ilh yok; Odur her meknda Mbud.Allah'tan baka ilh yok; Odur her lisanda Mezkr.Allah'tan baka ilh yok; Odur her ihsan iin Mekr.Allah'tan baka ilh yok; Odur minnetsiz in'm eden.Allah'tan baka ilh yok; Allah'a iman ile,Allah'tan baka ilh yok; Allah'tan emn ile,Allah'tan baka ilh yok; ehadetim Allah katna emanet,Allah'tan baka ilh yok, hakkan ve hakikaten,Allah'tan baka ilh yok, iz'nen ve sdkan,Allah'tan baka ilh yok; kulluk ve ibadet Ona.Allah'tan baka ilh yok; Melik, Hak ve Mbn O. Muhammed Resulullah;Sdku'l-Va'di'l-Emn O.(29.Lema nn Tercmesi ktibasen)

Hatime

Srr- tevhid iinde sair erkn- imaniyeye birer kelmla ksack birer

iarettir


32/43


Ey insan- gafil! Gel bir kere dn ve bu risalenin makamndabeyan edilen Meyve, Muktaz, Hcceti nazara al, bak ki, bukinatta tasarruf eden ve en cz' bir ifay ve en kk bir kr dahi nazara

alan ve sinek kanad gibi en az bir san'at bakalarna havale etmeyen vevermeyen ve lkayt kalmayan ve en basit bir tohuma bir aa kadarvazifeler ve hikmetler takan ve kendi Rahmniyetini ve Rahmiyetini veHakmliini herbir san'atyla ihsas eden ve kendini herbir vesileyle tanttranve herbir nimetle sevdiren bir Sni-i Kadr, Hakm, Rahm, Alm, himmkn mdr ki ve hibir cihetle kabil midir ki, kinat mnen istil edenmehsin-i hakikat- Muhammediyeye (a.s.m.) ve tesbihat- Ahmediyeye(a.s.m.) ve envar- slmiyeye kar lkayd kalsn?

Ve hibir cihetle mmkn mdr ki, btn masnuatn yaldzlayanve btn mahlkatn sevindiren ve kinat klandran ve semavat ve arzvelveleye veren ve kre-i arzn yarsn ve nev-i beerin beten birisiniondrt asr bil fasla saltanat- maddiye ve mneviyesi altna alan ve daimao muhteem saltanat Halk- Kinat hesabna ve namna sren Risalet-iAhmediye (a.s.m.) o Sniin en mhim bir maksad, bir nuru, bir aynasolmasn? Hem Muhammed (a.s.m.) gibi ayn hakikata hizmet eden enbiyalardahi o Sniin elileri ve dostlar ve memurlar olmasn? H, mucizat-enbiya adedince h ve kell!(2.uaa dan ktibasen)

Bu kinat, o kadar mnidar ve muntazamdr ki, mcessem birkitab- Sbhn ve cismn bir Kur'n- Rabbn ve mzeyyen bir Saray-Samedn ve muntazam bir ehr-i Rahmn suretinde grnyor. O kitabn

btn sreleri, yetleri ve kelimatlar, hatt harfleri ve bablar ve fasllar vesayfalar ve satrlar, umumunun her vakit mnidarne mahv ve ispatlar vehakmne tayir ve tahvilleri, icma ile, bir Alm-i Klli eyin ve bir Kadr-iKlli eyin ve bir Musannfn, hereyde hereyi gren ve hereyin hereyiile mnasebetini bilen, riayet eden bir Nakka- Zlcellin ve bir Ktib-i

Zlkemlin vcudunu ve mevcudiyetini bilbedhe ifade ettikleri gibi, btnerkn ve envyla ve ecza ve cz'iyatyla ve sekeneleri ve mtemiltiyle vevaridat ve masarfatyla ve onlarda maslahatkrne tebdilleriyle vehikmetperverne tecditleriyle, bil'ittifak, hadsiz bir kudret ve nihayetsiz birhikmetle i gren li bir Ustann ve misilsiz bir Sniin mevcudiyetini vevahdetini bildiriyorlar. Ve kinatn azametine mnasip iki byk ve genihakikatn ehadetleri, kinatn bu byk ehadetini ispat ediyorlar.


33/43


Birinci Hakikat: Usulddin ve ilm-i kelmn dhi ulemasnn ve hkema-islmiyenin grdkleri ve hadsiz burhanlarla ispat ettikleri "huds" ve"imkn" hakikatleridir. Onlar demiler ki:

"Madem lemde ve hereyde tagayyr ve tebeddl var; elbette fnidir,hdistir, kadm olamaz. Madem hdistir, elbette onu ihdas eden bir Sni var.Ve madem hereyin ztnda vcud ve adem bir sebep bulunmazsamsvidir; elbette vcip ve ezel olamaz. Ve madem muhal ve btl olandevir ve teselsl ile birbirini icad etmek mmkn olmad kat' burhanlarlaispat edilmi; elbette yle bir Vcib'l-Vcudun mevcudiyeti lzmdr ki,nazri mmteni, misli muhal ve btn mads mmkn ve msivsmahlku olacak."

Evet huds hakikati kinat istil etmi. ounu gz gryor, dierksmn akl gryor. nk, gzmzn nnde her sene gz mevsimindeyle bir lem vefat eder ki, herbirisinin hadsiz efrad bulunan ve herbirizhayat bir kinat hkmnde olan yz bin nevi nebatat ve kck hayvanat,o lemle beraber vefat ederler.

Fakat o kadar intizamla bir vefattr ki, hair ve neirlerine medar

olan ve rahmet ve hikmetin mucizeleri, kudret ve ilmin harikalar bulunanekirdekleri ve tohumlar ve yumurtacklar baharda yerlerinde brakp,defter-i a'mllerini ve grdkleri vazifelerin programlarn onlarn ellerinevererek Hafz- Zlcellin himayesi altnda, hikmetine emanet eder, sonravefat ederler. Ve bahar mevsiminde, Har-i zamn yz bin misali venmune ve delilleri hkmnde olarak, o vefat eden aalar ve kkler ve birksm hayvancklar, aynen ihya ve diriliyorlar. Ve bir ksmnn dahi, kendiyerlerinde emsalleri ve aynen onlara benzeyenleri icad ve ihya olunuyor. Vegeen baharn mevcudat, iledikleri amellerin ve vazifelerin sayfalarn

ilnat gibi neredip yetinin bir misalinigsteriyorlar.(7.ua dan ktibasen)

ALTINCI KELME

dir. Hccetine, gayet ksa bir iaret:


34/43


Evet, Onuncu Szde ve Nur eczalarnda burhanlaryla ispat edilmiki, her baharda, zhayattan yz bin nevi ve eit eit tarzlarda ve hadsizefrad bulunan bir ordu-yu Sbhn, r-yi zeminde ihya ediliyor. Onlara

hayat ve levazmat- hayatiye keml-i intizamla veriliyor. Har-i zamn yzbin nmunelerini, belki emarelerini gsterip, o ayr ayr hadsiz mahlkat beraber, birbiri iinde, sehivsiz, yanlsz, noksansz, hi armayarak,kark iken hi kartrmayarak, unutmayarak keml-i mzan ve nizamladirilten ve hayat veren ve nutfe denilen mtemasil su katrelerinden vetoprak mteabih tohumlarndan ve az farkl habbeciklerinden ve sineklerin

birbirinin ayn olan yumurtacklarndan ve kularn ayn havadan, birbirininayn nutfelerinden, hem birbirinin misli veya az farkl yumurtalarndan ohadsiz efrad bulunan ve birbirinden surete, sanata ve maiete ayr

ayryz binler zhayatlar dirilten ve zemin ve bahar sayfasnda yz bin-baka baka kitaplar beraber, birbiri iinde, hatsz, mkemmel yazan,hadsiz bir dikkat ve nihayetsiz bir hikmetle i gren, tasarruf eden bir Zt-Hayy- Kayym ve Muhy bir Hallk- Alm olduuna kanaat getirmeyen,elbette hem kendini, hem btn zeminde ve zaman eridine aslan btngemi baharlarda ve hayatl zemin ve feza yzlerinde bulunmu btnzhayatlar inkr etmeye ve en ahmak ve bedbaht bir zhayat olmayamecburdur.(15.ua dan ktibasen)

Evet, nasl ki, rahmet, rzk- acibiyle gne gibi kendini gsteripperde-i gaybda bir Rahmn- Rahmi kat'iyetle ispat ediyor; yle de, yzeryt- Kur'niyede mevki alan ve kuds yedi sfattan bir cihette en birincisiolan ilim dahi, nizam ve mizann hikmetleri ve meyveleriyle gne ziyasmisilli kendini gsterdii gibi, bir Alm-i Kll-i eyin mevcudiyetinikat'iyetle bildirir. Evet, insann uuruna, ilmine dellet eden dzgn, llsan'at ile insann Hlknn ilmine, hikmetine dellet eden hsn- hilkat-insan muvazenesi, aynen yldz bceinin gecedeki nn lem'acnn,gndzde gnein ihtal ziyasna nisbeti gibidir.

imdi ilm-i lhnin delillerini beyan etmeden evvel, o kuds sfatnkinatn envndaki tecellleriyle Zt- Akdesi pek zhir bir tarzdagstermesine dellet ve ehadet eden Mirac- Muhammed (a.s.m.)gecesinde huzur ve hitab-lhye mazhar olduu zaman, birden

diyerek, btn zhayat ve env- mahlkat namna bir mebus ve eli


35/43


36/43


Drdnc delil: dir.

Yani, btn zhayat, zuur leminde, her nev'e ve her ferde, hususve ona mnasip ve umuma mil inayetler, efkatler, himayetler, bedahetderecesinde ihatal bir ilme dellet ve o inayetlere mazhar olanlar veihtiyalarn bilen bir Alm-i nayetkrn vcub-u vcuduna hadsizehadetler eder, demektir.

Evet, gzmzle gryoruz ki, bizleri ve btn zruhlar bilir ve

bilerek efkatle himaye eder ve ihtiyacn ve her derdini bilir ve bilerekinayetiyle imdadna yetiir bir Alm-i Rahm var. Hadsiz misllerindenbirisi:

nsann rzk ve il ve muhta olduu madenler cihetinde gelenhususi ve umum inayetler, pek zhir bir surette bir ilm-i muhti gsterir ve

bir Rahmn- Rahme rzk, il, madenlerin adedince ehadetler ederler.Evet, insann hususan cizlerin ve yavrularn iaeleri ve bilhassa midematbahndan cesedin rzk isteyen zlarna, hatt hcrelerine, herbirine

mnasip rzkn yetitirmeleri ve dalar bir eczahane ve insana lzm btnmdenlerin bir ambar olmalar gibi hakmne iler, gayet ihtal bir ilimleolabilir. Serseri tesadf, kr kuvvet, sar tabiat, cmid, uursuz esbab, basit,istilc unsurlar, hibir cihette bu almne, basrne, hakmne,merhametkrane, inayetperverane olan iae ve idare ve himayet ve tedbirekaramazlar. Yalnz o zhir esbap, Alm-i Mutlakn emriyle, izniyle, ilim vehikmeti dairesinde bir perde-i izzet-i kudret-i lhiye olarak istimal veistihdam edilmeleri var.

Beinci ve altnc delil:

dir.

Yani, hereyin, hususan nebatat ve ecar ve hayvanat ve insanlarn

ekilleri ve miktarlar, ilm-i ezelnin iki nev'i olan kaza ve kaderindsturlaryla san'atkrne biilmi ve herbirinin kametine gre tam mnasip


37/43


dikilmi, mkemmel giydirilmi, gayet muntazam birer hikmetli ekilverilmi. Onlar, herbiri ve beraber, bir nihayetsiz ilme dellet ve bir Sni-iAlme, adetlerince ehadet ederler demektir.

Evet, mesel nmune olarak, hadsiz misllerinden yalnz tek biraa ve bir ferd-i insana bakyoruz, gryoruz ki: Bu meyveli aa, o okcihazatl insan, hibir ressam tam taklidini yapamayacak derecede zhiri ve

btn, d ve ii yle bir gayb pergelle ve ince bir ilmin kalemiyle hudutlarizilmi ve tam intizamla her zsna mnasip suret verilmi ki, meyve veneticelerine ve vazife-i ftratlarna yetisin. Bu ise nihayetsiz bir ilimleolabilmesi cihetiyle, hereyin hereyle mnasebetini bilip ve nazara alan ve

bu aa ve bu insann btn emsallerini ve nevilerini ilm-i ezelsinin kaza ve

kader pergel ve kalemiyle d ve i miktarlarn ve suretlerini hakmneyaplmasn bilerek ileyen bir Sni-i Musavvir, bir Alm-i Mukaddirinhadsiz ilmine ve vcub-u vcuduna nebatat ve hayvanat adedince ehadetederler demektir.

Yedinci, sekizinci delil:

dir. Yani,ehemmiyetli bir hikmet iin, zhir nazarda mphem ve gayr- muayyentevehhm edilen eceller ve rzklar, ipham perdesi altnda kaza ve kader-iezelnin defterinde mukadderat- hayatiye sayfasnda her zhayatn ecelimukadder ve muayyendir, tekaddm, teahhur etmez. Ve her zruhun rzktayin ve tahsis edilip kaza ve kader levhasnda yazldna hadsiz delillervar. Mesel, koca bir aacn lmesi, onun bir nevi ruhu olan ekirdeinionun yerinde vazife grmek iin brakmas, bir Alm-i Hafzin hikmetlikanunuyla olmas ve bir yavrunun rzk olan st memelerden gelmesi ve kanve fk iinden kp hi bulamadan sfi, temiz olarak azna akmas,tesadf ihtimalini kat' bir surette red ve bir Rezzk- Alm-i Rahminefkatli dsturuyla olduunu gayet kat' gsteriyor. Bu iki cz' misle btnzhayat, zruh kyas edilsin.

Demek, hakikatte hem ecel muayyen ve mukadderdir, hem rzkherkese gre bir taayyun iinde mukadderat defterinde kayt edilmitir.Fakat, gayet mhim bir hikmet iin hem ecel, hem rzk perde-i gaybda ve

mphem ve gayr- muayyen ve zhiren tesadfe bal gibi grnyor. Eerecel gnein gurubu gibi muayyen olsayd, yar mr gaflet-i mutlakada ve


38/43


hirete almamakla zyi olup, yar mrden sonra hergn lm daraactarafna bir ayak atmak gibi dehetli bir korku alp, eceldeki musibet yzderece ziyadelemesi srryla, baa gelen musibetler ve hatt dnyann eceli

olan kyamet perde-i gaybda merhameten braklm. Rzk ise, hayattansonra nimetlerin en byk bir hazinesi ve kr ve hamdin en zengin birmenba ve ubudiyet ve dua ve ricalarn en cemiyetli bir madeni olmasndan,suret-i zhirede mphem ve tesadfe bal gibi gsterilmi. T her vakitRezzk- Kermin derghna iltica ve rica ve yalvarmak ve hamd ve krefaatiyle rzk istemek kaps kapanmasn. Yoksa, muayyen olsayd,mahiyeti btn btn deiecekti. kirne, minnettarne ricalar, dualar,

belki mtezellilne ubudiyet kaplar kapanrd.(15.ua dan ktibasen)

Evvel: Btn zeminde gryoruz: Tam bilmekten ve maharettengelen gayet suhulet ve kolaylkla, acip zhayat makineler, def'aten ve birksm bir dakikada dzgn, ll, emsalinden farikal yaplmalar,nihayetsiz bir ilme dellet ve san'attaki maharet-i ilmiyeden gelen suhulet vekolaylk derecesinde o ilmin kemline ehadet eder.

Saniyen: Gayet kesret ve okluk iinde armadan gayet derecedesanatl, mkemmel icadlar, nihayetsiz bir kudret iinde hadsiz bir ilmedellet ve Alm ve Kadr-i Mutlaka hadsiz ehadet eder.

Salisen: Sr'at-i mutlaka ve gayet abuk yaplmakla beraber, gayetderece mizanl, ll icadlar, hadsiz bir ilme dellet ve adetlerince birAlm-i Mutlak ve Kadr-i Mutlaka ehadet ederler.

Rabian: Gayet geni btn zemin yznde hadsiz zhayatlarnvs'at-i mutlaka ile beraber gayet san'atkrne, ssl, keml-i hsn- sanatlayaplmalar, hi armayan, hereyi beraber gren, bireyi bireye mni

olmayan bir ihatal ilme dellet ve bir Alm-i Kll-i ey ve Kadr-i Mutlaknmasnlar olduklarna herbiri ve beraber ehadet ederler.

Hamisen: Bu'd-u mutlak ve birbirinden gayet uzak bir nevin efrad,biri arkta, biri garpta, biri imlde, biri cenupta, ayn zamanda, ayn tarzda birbirinin misli ve birbirinden teahhusa imtiyazl bir surette vcudagelmeleri, ancak bir Alm-i Mutlak ve Kadr-i Mutlakn kinat idare edenhadsiz kudreti ve btn mevcudat ahvaliyle ihata eden nihayetsiz ilmiyleolabilmesi cihetiyle, muhit bir ilme dellet ve bir Allm'l-Guyba hadsiz

ehadet ederler.


39/43


Sadisen: htilt- mutlakla beraber hi armadan ve kartrmadanherbirisi tam bir imtiyaz ve almet-i frika ile o kark emslinde vekaranlk yerlerde, mesel toprak altndaki tohumlar gibi aran vaziyetlerde

o ok kalabalkl zhayat makinelerin herbirisinin hibir cihazatn noksanbrakmayarak mucizatl bir surette yaratlmalar, gne gibi ilm-i ezelyedellet ve gndz gibi Kadr-i Mutlak ve Alm-i Mutlakn hallkyetine,rububiyetine ehadet ederler. Risale-i Nur'daki tafsilta havale edip bu pekuzun kssay ksa kesiyoruz.

Yani, herey onun irade ve meetiyle olur. stedii olur, istemediiolmaz. Her ne isterse yapar. stemezse hibirey olmaz. Bir hccet udur:

Gryoruz ki, bu masnuatn herbiri muayyen zt, mahsus sfat,ayr husus mhiyeti, mmtaz frikal sureti, hadsiz imknat ve bakatarzlarda olabilir. Tevii ihtimalt iinde, neticesiz ok yollarda ve sel gibiakan ve kartran ve birbirine zt unsurlarn mdahaleleri iinde ve sehiv veiltibasa sebebiyet veren ve birbirine benzeyen emsalleri iinde bu karmakark hallere kar, o herbir masnuu ince, tam, dzgn bir nizam altnaalmak ve hassas, cessas, mkemmel bir l ve mizanla her uzvunu vecihazn tartmak, takmak ve yzne ssl, dzgn bir sima, bir teahhusvermek ve birbirine muhalif zlarn basit, cmid, l bir maddeden zhayatolarak gayet san'atl yaratmak, mesel insan ayr ayr yz cihazatyla birkatre sudan icad etmek ve kuu pekok lt ve muhtelif cihazlaryla bir basityumurtadan ina edip mucizatl suret giydirmek ve aac dal, budak vemtenevvi z ve eczasyla basit, cmid karbon, azot, mvellidlm,mvellidlhumuzadan terekkp eden bir kk ekirdekten karmak,muntazam, meyveli bir ekil giydirmek, elbette ve elbette bedahetle,phesiz, kat'iyetle, vcub ve zaruret ve lzum derecesinde ispat eder ki, oherbir masnua btn zerrat ve eczasyla ve suret ve mahiyetiyle bir Kadr-iMutlakn irade ve meetiyle ve ihtiyar ve kastyla o mahsus, mkemmel

vaziyet veriliyor. Ve hereye mil bir iradenin taht- hkmndedir.

Ve bu tek masnuun bu phesiz tarzda irade-i lhiyeye delletigsteriyor ki, btn masnut, hadsiz, nihayetsiz ve gne ve gndz gibizhir bir kat'iyette, hereye mil irade-i lhiyeye, adetlerince ehadetler ve

bir Kadr-i Mrdin vcub-u vcuduna hadsiz hccetlerdir.

Hem ilm-i lhnin sabkan mezkr btn delilleri, aynen iradenin

dahi delilleridir. nk, ikisi kudretle beraber i gryorlar. Biri birisizolmaz. Herbir nev'in ve cinsin efrad, z-i nev'iye ve cinsiyede tevafuklar


40/43


nasl dellet eder ki Sni'leri birdir, vhiddir, ehaddir; yle de: Yzlerininsimalar hikmetli bir tarzda, birbirinden frikal ve ayr olmas kat' delleteder ki; o Sni-i Vhid-i Ehad, bir Fil-i Muhtardr. rade ve ihtiyar ve

meet ve kast ile hereyi yaratr. (15.ua dan ktibasen)

Evet, tabiatn iki ciheti vardr. Biri zahiridir ki, ehl-i gaflet vedallete hakikat zannedilmitir. Dieri btndr ki, san'at- lhiye ve sba-i Rahmniyedir. Tabiata ilveten iddia edilen kuvvet ise, Hlk- Hakm-iAlmin cilve-i kudretidir. Ehl-i gafletin sni olarak telkki ettikleri tabiatacenah olarak yaptrdklar kr tesadf ve ittifak ise, dalletten ne'et edenztrar neticesinde eytanlarn ihtir ettikleri hezeyanlardr. nk,mteaddit eserlerimde kat' bir surette ispat edildii gibi, harikalarn harikas

olan u san'at, ancak ve ancak btn evsaf- kemliyeyle muttasf bir Habr-iBasrin yed-i kudretinden kmam ise, u kesif, cmid, mukayyet, miskin,mmkinin eliyle mi u kinata giydirilen gmlek yaplmtr? Yoksalemlere giydirilen u gzel teekklleri, naklar bada veya kaplumbaam yapmtr? H, smme h!( Mesnev-i Nuriye - Zeyl'l-Habbe den

ltibasen)

'lem eyyhe'l-aziz! Senin yzn, vehin o kadar kklyleberaber, gemi ve gelecek btn insanlarn adedince kendisini onlardanayran ve tarif eden nian ve almetleri hvi olduu gibi, yzn tekil edenesas ve erknnda da btn insanlar ittifaktadr. Btn insanlarda, biritevafuk, dieri tehalf olmak zere iki cihet vardr. Tehalf ciheti Sniinmuhtar olduuna, tevafuk ciheti ise Sniin Vahid-i Ehad olduuna delletederler. Bu iki cihetin bir Kasdn kasdyla, bir Muhtarn ihtiyaryla, birMrdin iradesiyle, bir Almin ilmiyle olmadn tevehhm etmek,muhltn en acibidir. Fesbhanallah! Yzn o kk sayfasnda nasl gayr-mtenahi nianlar derc edilmitir ki, gzle okunur da nazarla, yani akllagrnmez.

'lem eyyhe'l-aziz! eytann ilka etmekte olduu vesveselerden biri:

"Yahu, u koyun veya inek, eer Kadr ve Alm-i Ezelnin nak,mlk olmu olsayd, bu kadar miskin, biare olmazlard. Eer btnlarnda,ilerinde Alm, Kadr, Mrd bir Sniin kalemi alm olsayd, bu kadarchil, yetim, miskin olmazlard" diyen ve cinn eytanlara stad olan eyeytn- ins! Cenab- Hak, hereye lykn veriyor. Ve maslahata gre

veriyor. Eer ats, in'm bu kaideden hari olsayd, senin eeinin kulasenden ve senin stadlarndan daha akll, daha lim olmas lzmd. Ve


41/43


senin parman iinde senin uur ve iktidarndan daha ok bir uur, biriktidar yaratrd. Demek hereyin bir haddi var. O ey, o had ilemukayyeddir.

'lem eyyhe'l-aziz! nsan, hikmetle yaplm bir masndur. VeSniin gayet hakm olduuna, yapt vuzuh-u delletle, sanki mcessem birhikmet-i nakkaedir. Tecessd etmi bir ilm-i muhtardr. ncimad etmi birkudret-i basre olduu gibi, yle bir fiilin mahsuldr ki, istidad irade ettiieyi kendisine veriyor. yle bir in'm ve ihsann kesfidir ki, btn hctnavakftr. yle bir kaderin tersim ettii bir surettir ki, bnyesine lzm vemnasip eyleri bilir, bu malmatla hereyin mliki olan Mlikinden nasltegafl eder? Ve btn cinayetlerini bilen, hctn gren, vveyllarn

iiten Sem, Basr, Alm, Mcb olarak stnde bir Rakbin bulunmamasnnasl tevehhm edebilir?( Mesnev-i Nuriye Zerre den ktibasen)

Evet, bir Kadr-i Hafz-i Alme ve bir Ganiyy-i Kerm-i Rahmetevekkl etmekte yle bir nokta-i istinad ve bir nokta-i istimdat bulunuyorki, o noktalar, kelime-i tevhidin zmnnda mnderi, o da namazdamndemi, o da ubudiyetin iinde, o da teklifin zmnndadr.

Demek, ubudiyeti iltizam eden derecesine gre tenezzl ve tezellldenkurtulur. Hereye tezelll, hereye dilenci olmaktan necat bulur. nk, Lilhe illallh kelime-i kudsiyesi ifade eder ki, nef' ve zarar verici ancakAllah'tr. Ve hem zarar ve nef' de Onun izniyledir.(Nurun lk Kapsktibasen)

Zeylin Drdnc Paras

Yni, insan der: "rm kemikleri kim diriltecek?" Sen, de: "Kim, onlar

bidayeten ina edip hayat vermi ise o diriltecek."

Onuncu Szn Dokuzuncu Hakikatnn nc Temsilinde tasviredildii gibi: Bir zat, gz nnde bir gnde yeniden byk bir orduyu tekil


42/43


ettii halde, biri dese, "u zat, efrad istirahat iin dalm olan bir taburubir boru ile toplar; tabur nizam altna getirebilir." Sen ey insan, desen:"nanmam"; ne kadar divanece bir inkr olduunu bilirsin.

Aynen onun gibi, hilikten, yeniden ordumisal btn hayvnat vesir zhayatn, taburmisal cesedlerini keml-i intizamla ve mzan-i hikmetleo bedenlerin zerratn ve letifini emr-i kn feyekn ile kaydedip yerletirenve her karnda, hatta her baharda ryi zeminde yz binler ordu-misl zevi'l-hayatn envlarn ve tifelerini cad eden bir Zt-i Kadr-i Alm, tabur-misal

bir cesedin nizam altna girmekle birbiriyle tanan zerrt- esasiye ve ecz-y asliyeyi bir sayha ile Sr-u srfilin borusuyla nasl toplayabilir? stib'adsretinde denilir mi? Denilse, eblehcesine bir divneliktir(10.Sz den

ktibasen)

Ahmed Nazif'in bir fkrasdr.

Kymetli stadm,

Yksek ahsiyetinizin aczi ve fakr iinde inyet-i Rabbaniye ve rahmet-ilhiyeyle Kur'n- Muciz'l-Beynn i'czlarn gnein parlak ve keskinualar gibi kalblerimize nfuz ettiren ve hakaik-i diniye ve imaniyenin,dallete yz tutan zayf ve ciz m'minlerin hals ve selmeti ve hidayetekarlmasna hdim ve kuds Risale-i Nur'un, elbette bir hdi ve bu zamannmuhta bulunduu bir sahib-i zuhur namn tayaca phesizdir.Binaenaleyh, hem Kur'n'n tercman ve delll ve hem de bu Risale-i

Nur'un mellif ve hdim-i yegnesi bulunmanz, hem de ciz ve fakir birnefer iken mnev hizmetinizle miriyet derece-i liyesine terfi ve

tefeyyze istihkak kesb etmi bulunmanzdadr ki, Alm-i Mutlak, Hakm-iMutlak, Kadir-i Mutlak olan Zlcell Hazretleri, bu kuds vazife-i liyeyi,kymetsiz grdnz, ok kymetli ve faziletli ve feyizli ve l derecelerdeyksek bir dellla tevdi ve nasip ve bilhassa memur etmitir.Hz min fadli

Rabb.Kastamonu Lhikasn dan ktibasen)

Hulusi Beyin bir fkrasdr.

Aziz stadm,


43/43


On Dokuzuncu Mektubu bir mecliste ve bir Cuma gecesi okumak niyetiylezerime almtm. iddetli yamurlu bir gece idi. O mecliste okumak zereelimi cebime koydum, o mbarek eser yerinde olmadn hayretle grdm.

Eseri koyduum cep yrtk ve delik olmad gibi, ben de baka hibir yerdedurmadma gre bu hale hayret etmemek kabil mi? O geceyi uykusuzgeirdim, mteessir oldum. Hazret-i Gavstan bu mbarek eseri istedim.Lillhilhamd, ertesi gn, bu eseri dinlemekle namaza balam olan birmuallim vastasyla bulundu. akr akr yamur altnda ve amur iinde bumbarek eser bulunsa bile artk okunmayacak derecede olacan tahminedersiniz, deil mi? yn- hayret ve c-y dikkat ve medr- ibrettir ki, enufak bir leke bile olmamtr. Hfz- Hakik, o mbarek eseri, ona mnen vecidden bal olanlar gibi muhafaza buyurmu. Hafz ve Alm ve Hakm

isimlerinin zhir bir tecellisi bylece lemean etmi oldu. (Sikke-i Tasdik-iGayb den ktibasen)

Hulusi(Rh)

Documents

İSM-İ ALîM RİSALESİ