®iÒu trÞ c¾t c¬n vµ ®iÒu trÞ c¾t c¬n vµ qu¶n lý hen t¹i céng ®ångqu¶n lý hen t¹i céng ®ång

C¸c kh¸I niÖm chung C¸c kh¸I niÖm chung vÒ hen phÕ qu¶nvÒ hen phÕ qu¶n

Hen PQ lµ viªm m¹n tÝnh ® êng thë, kÌm Hen PQ lµ viªm m¹n tÝnh ® êng thë, kÌm theo t¨ng ph¶n øng vµ t¾c nghÏn luång theo t¨ng ph¶n øng vµ t¾c nghÏn luång khÝ thë ra khi tiÕp xóc víi yÕu tè kÝch khÝ thë ra khi tiÕp xóc víi yÕu tè kÝch thÝch.thÝch.

C¬n hen xuÊt hiÖn tõng ®ît, nh ng tr¹ng C¬n hen xuÊt hiÖn tõng ®ît, nh ng tr¹ng th¸i viªm m¹n tÝnh ® êng thë tån t¹i kÐo th¸i viªm m¹n tÝnh ® êng thë tån t¹i kÐo dµi, ®ßi hái ph¶i cã kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ dµi, ®ßi hái ph¶i cã kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ ®iÒu trÞ l©u dµi.®iÒu trÞ l©u dµi.

Hen biÕn ®æi theo thêi gian, do ®ã Hen biÕn ®æi theo thêi gian, do ®ã viÖc ®iÒu trÞ ph¶i dùa vµo giai ®o¹n viÖc ®iÒu trÞ ph¶i dùa vµo giai ®o¹n cña hencña hen

C¸c kh¸I niÖm chung C¸c kh¸I niÖm chung vÒ hen phÕ qu¶nvÒ hen phÕ qu¶n

Hen cã thÓ ch÷a vµ phßng ngõa ® Hen cã thÓ ch÷a vµ phßng ngõa ® îc. §a sè ng êi bÖnh cã thÓ dù îc. §a sè ng êi bÖnh cã thÓ dù phßng c¸c triÖu chøng vµ c¬n hen phßng c¸c triÖu chøng vµ c¬n hen nÆng.nÆng.

TrÎ em cã tiÒn sö gia ®×nh bÞ TrÎ em cã tiÒn sö gia ®×nh bÞ hen, hoÆc cã c¬ ®Þa dÞ øng cÇn hen, hoÆc cã c¬ ®Þa dÞ øng cÇn hÕt søc tr¸nh khãi thuèc l¸, khãi, hÕt søc tr¸nh khãi thuèc l¸, khãi, bôi c«ng nghiÖp… bôi c«ng nghiÖp…

chÈn ®o¸n x¸c ®ÞnhchÈn ®o¸n x¸c ®Þnh TiÒn sö hen.TiÒn sö hen. C¬n hen ®iÓn h×nh : C¬n hen ®iÓn h×nh :

Tiền triệu

Cơn hen

Kết thúc cơn

Viêm long đường hô hấp trên (hắt hơi, sổ mũi...)

-     Ho từng cơn, nhất là nửa đêm về sáng. -     Khó thở ra (co kéo các cơ hô hấp), nghe tiếng cò cử. -     Nghe phổi có ran rít, ran ngáy, thông khí phổi giảm.

-     Khạc đờm trắng dính, mệt mỏi. -     Đáp ứng tốt với thuốc giãn phế quản.

chÈn ®o¸n x¸c ®ÞnhchÈn ®o¸n x¸c ®Þnh TiÒn sö hen.TiÒn sö hen. C¬n hen ®iÓn h×nh : TiÒn triÖu C¬n hen ®iÓn h×nh : TiÒn triÖu c¬n c¬n

khã thë cã tiÕng rÝt khã thë cã tiÕng rÝt kÕt thóc c¬n kÕt thóc c¬n Kh¸m trong c¬n cã ran rÝt, ran ng¸y.Kh¸m trong c¬n cã ran rÝt, ran ng¸y. C¸c triÖu chøng xuÊt hiÖn khi tiÕp xóc C¸c triÖu chøng xuÊt hiÖn khi tiÕp xóc

víi dÞ nguyªn: vi khuÈn, vi rót, khãi, víi dÞ nguyªn: vi khuÈn, vi rót, khãi, bôi, l«ng sóc vËtbôi, l«ng sóc vËt

RLTK: FEV1<80%; FEV1/FVC <70%; håi RLTK: FEV1<80%; FEV1/FVC <70%; håi phôc ® îc víi thuèc gi·n phÕ qu¶n (sau phôc ® îc víi thuèc gi·n phÕ qu¶n (sau khÝ dung 400khÝ dung 400g salbutamol)g salbutamol)

Test da t×m dÞ nguyªn; IgE toµn phÇn Test da t×m dÞ nguyªn; IgE toµn phÇn t¨ng.t¨ng.

chÈn ®o¸n ph©n biÖtchÈn ®o¸n ph©n biÖt Hen timHen tim §ît cÊp BPTNMT§ît cÊp BPTNMT C¸c bÊt th êng g©y chÌn Ðp khÝ C¸c bÊt th êng g©y chÌn Ðp khÝ

phÕ qu¶n phÕ qu¶n Trµo ng îc d¹ dµy-thùc qu¶nTrµo ng îc d¹ dµy-thùc qu¶n Tho¸i ho¸ nhÇy nhítTho¸i ho¸ nhÇy nhít Héi chøng t¨ng th«ng khÝHéi chøng t¨ng th«ng khÝ

chÈn ®o¸n thÓ bÖnhchÈn ®o¸n thÓ bÖnh Hen ngo¹i sinh: TrÎ tuæi; tiÒn sö dÞ øng; Hen ngo¹i sinh: TrÎ tuæi; tiÒn sö dÞ øng;

c¬n hen x¶y ra khi tiÕp xóc víi dÞ c¬n hen x¶y ra khi tiÕp xóc víi dÞ nguyªn; test da d ¬ng tÝnh; IgE m¸u t¨ng.nguyªn; test da d ¬ng tÝnh; IgE m¸u t¨ng.

Hen néi sinh: Ng êi lín; kh«ng cã tiÒn sö Hen néi sinh: Ng êi lín; kh«ng cã tiÒn sö dÞ øng; c¬n hen x¶y ra sau nhiÔm khuÈn dÞ øng; c¬n hen x¶y ra sau nhiÔm khuÈn h« hÊph« hÊp

Hen hçn hîp: yÕu tè dÞ øng ®ãng vai trß Hen hçn hîp: yÕu tè dÞ øng ®ãng vai trß quan träng, nh ng c¬n hen xuÊt hiÖn do quan träng, nh ng c¬n hen xuÊt hiÖn do nhiÔm khuÈn, virus ® êng h« hÊp nhiÔm khuÈn, virus ® êng h« hÊp

Hen phÕ qu¶n vµ polyp mòiHen phÕ qu¶n vµ polyp mòi

ph©n lo¹i møc ®é ph©n lo¹i møc ®é nÆngnÆng

C¸ch dïng l u l îng C¸ch dïng l u l îng ®Ønh:®Ønh:

§øng dËy§øng dËy KiÓm tra con trá KiÓm tra con trá

vÒ vÞ trÝ 0 ë vÒ vÞ trÝ 0 ë gÇn ®Çu ngËm gÇn ®Çu ngËm miÖngmiÖng

C¸ch dïng l u l C¸ch dïng l u l îng ®Ønh kÕ:îng ®Ønh kÕ:

Nếu con trá ch a Nếu con trá ch a vÒ vÞ trÝ O th× vÒ vÞ trÝ O th× dç hoÆc vÈy dç hoÆc vÈy m¹nhm¹nh

HÝt s©uHÝt s©u NgËm chÆt m«i NgËm chÆt m«i

quanh ®Çu LLD, l quanh ®Çu LLD, l ìi kh«ng bÝt t¾c ìi kh«ng bÝt t¾c lç thæi lç thæi

C¸ch dïng l u l C¸ch dïng l u l îng ®Ønh kÕ:îng ®Ønh kÕ:

Thæi nhanh, Thæi nhanh, m¹nh m¹nh

NÕu ho, NÕu ho, hoÆc thæi ch hoÆc thæi ch a hÕt søc th× a hÕt søc th× hÝt s©u råi hÝt s©u råi lµm l¹ilµm l¹i

C¸ch dïng l u l îng ®Ønh kÕC¸ch dïng l u l îng ®Ønh kÕ Ghi gi¸ trÞ ®o Ghi gi¸ trÞ ®o

® îc, ®èi ® îc, ®èi chiÕu víi trÞ chiÕu víi trÞ sè lý thuyÕt, sè lý thuyÕt, trÞ sè tèt trÞ sè tèt nhÊtnhÊt

ph©n lo¹i møc ®é nÆngph©n lo¹i møc ®é nÆngBËcBËc TriÖu TriÖu

chøngchøngTC vÒ TC vÒ ®ªm®ªm

LL§LL§

BËc 1: BËc 1: Tõng Tõng lóclóc

< 1 lÇn/ < 1 lÇn/ tuÇn. Gi÷a tuÇn. Gi÷a c¸c c¬n c¸c c¬n kh«ng cã kh«ng cã TC TC

< 2 < 2 lÇn/ lÇn/ th¸ngth¸ng

>80% trÞ sè >80% trÞ sè lý thuyÕt. Dao lý thuyÕt. Dao ®éng <20%®éng <20%

BËc 2: BËc 2: nhÑ nhÑ kÐo dµikÐo dµi

>1 lÇn/ >1 lÇn/ tuÇn, nh ng tuÇn, nh ng < 1 lÇn/ < 1 lÇn/ ngµyngµy

> 2 > 2 lÇn/ lÇn/ th¸ngth¸ng

>80% trÞ sè >80% trÞ sè lý thuyÕtlý thuyÕtDao ®éng 20-Dao ®éng 20-30%30%

•Khi cã mét tÝnh chÊt nÆng cña bËc nµo, lµ ®ñ xÕp bÖnh nh©n vµo bËc ®ã•BÊt kú bÖnh nh©n ë møc nµo, ngay c¶ hen rÊt nhÑ còng cã thÓ cã c¬n hen nÆng

ph©n lo¹i møc ®é nÆngph©n lo¹i møc ®é nÆngTriÖu chøng (TC)TriÖu chøng (TC) TC vÒ TC vÒ

®ªm®ªmLL§LL§

BËc 3: BËc 3: trung trung b×nh b×nh kÐo dµikÐo dµi

Hµng ngµy. sö Hµng ngµy. sö dông hµng ngµy dông hµng ngµy thuèc c êngthuèc c êng2. 2. H¹n chÕ ho¹t H¹n chÕ ho¹t ®éng thÓ lùc®éng thÓ lùc

> 1 > 1 lÇn/ lÇn/ tuÇntuÇn

60- 79% trÞ 60- 79% trÞ sè lý sè lý thuyÕt.thuyÕt. dao dao ®éng>30%®éng>30%

BËc 4: BËc 4: nÆng nÆng kÐo dµikÐo dµi

Dai d¼ng th êng Dai d¼ng th êng xuyªnxuyªnH¹n chÕ ho¹t H¹n chÕ ho¹t ®éng®éng

Th Th êng êng cãcã

< 60% trÞ < 60% trÞ sè lý sè lý thuyÕt.thuyÕt.Dao ®éng Dao ®éng >30%>30%

•Khi cã mét tÝnh chÊt nÆng cña bËc nµo, lµ ®ñ xÕp bÖnh nh©n vµo bËc ®ã•BÊt kú bÖnh nh©n ë møc nµo, ngay c¶ hen rÊt nhÑ còng cã thÓ cã c¬n hen nÆng

KiÓm so¸t henKiÓm so¸t hen §Ó kiÓm so¸t hen cÇn:§Ó kiÓm so¸t hen cÇn:

• Chän thuèc thÝch hîpChän thuèc thÝch hîp• Qu¶n lý l©u dµi ng êi bÖnhQu¶n lý l©u dµi ng êi bÖnh• ĐiÒu trÞ c¾t c¬n henĐiÒu trÞ c¾t c¬n hen• X¸c ®Þnh vµ tr¸nh c¸c yÕu tè lµm khëi X¸c ®Þnh vµ tr¸nh c¸c yÕu tè lµm khëi

ph¸t c¬n henph¸t c¬n hen• Gi¸o dôc bÖnh nh©n vÒ henGi¸o dôc bÖnh nh©n vÒ hen• Theo dâi vµ thay ®æi c¸ch ch¨m sãc cã Theo dâi vµ thay ®æi c¸ch ch¨m sãc cã

hiÖu qu¶ trong viÖc kiÓm so¸t l©u dµi.hiÖu qu¶ trong viÖc kiÓm so¸t l©u dµi. KiÓm so¸t hen l©u dµi ®ång nghÜa víi KiÓm so¸t hen l©u dµi ®ång nghÜa víi

viÖc dïng thuèc mçi ngµyviÖc dïng thuèc mçi ngµy

C¸c thuèc ch÷a henC¸c thuèc ch÷a hen

Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông nhanhThuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông nhanh Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông kÐo Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông kÐo

dµidµi Thuèc corticoide phun hÝt, khÝ Thuèc corticoide phun hÝt, khÝ

dungdung Thuèc corticoide uèng, tÜnh m¹chThuèc corticoide uèng, tÜnh m¹ch CromonesCromones AntileucotrienAntileucotrien

Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông ng¾nThuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông ng¾n

Nhãm thuècNhãm thuèc Ho¹t chÊtHo¹t chÊt C¬ chÕC¬ chÕC êng C êng 2 t¸c 2 t¸c dông ng¾ndông ng¾n

Albuterol, Albuterol, bitolterol, bitolterol, fenoterol, fenoterol, isoetharine, isoetharine, metaproterenol, metaproterenol, pirbuterol, pirbuterol, salbutamol, salbutamol, terbutalineterbutaline

Gi·n phÕ Gi·n phÕ qu¶n.qu¶n.

Kh¸ng Kh¸ng cholinergiccholinergic

ipratropium ipratropium (Atrovent)(Atrovent)ooxytropium xytropium (Tersigat)(Tersigat)

Gi·n phÕ Gi·n phÕ qu¶n.qu¶n.

TheophyllineTheophyllineaminophyllineaminophylline

Gi·n phÕ Gi·n phÕ qu¶n.qu¶n.

Epinephrine/ adrenaline tiªm Epinephrine/ adrenaline tiªm Gi·n phÕ Gi·n phÕ qu¶n.qu¶n.

ATP cAMPAdenyl cyclase

Thuèc gi·n phÕ qu¶n c êng beta 2Thuèc gi·n phÕ qu¶n c êng beta 2

C êng bªta-2 ]

Lµ nh÷ng thuèc gi·n PQ hiÖu qu¶ nhÊtøc chÕ nh÷ng c¬ chÕ g©y co th¾t PQ trong henT¸c ®éng trªn thô thÓ beta 2 t¹i c¬ tr¬n PQ g©y gi·n c¸c PQ

Gi·n PQGi·n PQGi·n m¹chGi·n m¹chøc chÕ c¸c øc chÕ c¸c

MediatorMediatorT¨ng ho¹t ®éng T¨ng ho¹t ®éng

c¸c l«ng chuyÓn c¸c l«ng chuyÓn gióp ®Èy chÊt gióp ®Èy chÊt nhÇy ra ngoµinhÇy ra ngoµi

Thuèc gi·n PQ kh¸ng cholinergicThuèc gi·n PQ kh¸ng cholinergic

øc chÕ c¹nh tranh t¸c dông cña acetylcholine t¹i receptor muscarinicC¸c thuèc nhãm kh¸ng cholinergic chØ øc chÕ sù co th¾t PQ vµ t¨ng tiÕt ®êm g©y ra do xung ®éng thÇn kinh phã giao c¶m

Thuèc gi·n PQ kh¸ng cholinergicThuèc gi·n PQ kh¸ng cholinergic

Sù tham gia cña thÇn kinh phã giao c¶m g©y giíi h¹n l u l îng thë kh«ng ph¶I lµ yÕu tè chinh trong c¬ chÕ bÖnh sinh cña HPQ, do vËy chóng cã t¸c dông yÕu h¬n thuèc c êng beta 2

T¸c dông yÕu h¬n c¸c thuèc c êng beta T¸c dông yÕu h¬n c¸c thuèc c êng beta 22

LiÒu ĐT gÇn víi liÒu ®écLiÒu ĐT gÇn víi liÒu ®éc C¬ chÕ t¸c dông: øc chÕ men C¬ chÕ t¸c dông: øc chÕ men

phosphodiesterase . phosphodiesterase .

Thuèc gi·n PQ TheophyllineThuèc gi·n PQ Theophylline

Gi·n PQ Gi·n m¹ch øc chÕ phãng thÝch c¸c mediator T¨ng ho¹t ®«ng c¸c l«ng chuyÓn

ATP cAMP

Beta-2 stimulants

Adenyl cyclase

5’ - AMP

Theophylline

Phospho diesterase

Thuèc gi·n PQ TheophyllineThuèc gi·n PQ Theophylline

C êng bªta-2

ChÕt Tæn th ¬ng n· o Co giËt

Rèi lo¹n nhÞp tim H¹ huyÕt ̧ p H¹ Kali m¸u T¨ng ® êng huyÕt

N«n, buån n«n KÝch thÝch Øa ch¶y § au ®Çu, mÊt ngñ

HiÖu qu¶ ®IÒu trÞ

D í i nång ®é ®IÒu trÞ

50

40

30

20

10

0

g / ml

T¸c ®éng cña theophylline theo nång ®é thuèc trong huyÕt thanh

møc ®é nÆng cña c¬n henmøc ®é nÆng cña c¬n henDÊu DÊu hiÖuhiÖu

NhÑNhÑ Trung Trung b×nhb×nh

NÆngNÆng S¾p S¾p ngõng ngõng thëthë

Khã Khã thëthë

Khi ®i Khi ®i l¹il¹iN»m ® N»m ® îcîc

Khi nãiKhi nãiNg êi Ng êi bÖnh bÖnh thÝch thÝch ngåingåi

Khi Khi nghØ, trÎ nghØ, trÎ bá ¨nbá ¨n

Nãi Nãi §èi tho¹i§èi tho¹i Tõng Tõng c©uc©u

Tõng tõTõng tõ

Tri Tri gi¸cgi¸c

Cã thÓ Cã thÓ kÝch kÝch thÝchthÝch

KÝch KÝch thÝchthÝch

KÝch KÝch thÝchthÝch

Ngñ Ngñ gµ, gµ, lÉn lÉn lénlén

TS TS thëthë

T¨ngT¨ng T¨ngT¨ng >30lÇn/>30lÇn/phótphót

møc ®é nÆng cña c¬n henmøc ®é nÆng cña c¬n hen

DÊu DÊu hiÖuhiÖu

NhÑNhÑ Trung Trung b×nhb×nh

NÆngNÆng S¾p ngõng S¾p ngõng thëthë

Co kÐo Co kÐo c¬ h« c¬ h« hÊp hÊp

Th êng Th êng kh«ngkh«ng

Th êng Th êng cãcã

Th êng Th êng cãcã

VËn ®éng VËn ®éng bông nghÞch bông nghÞch th êngth êng

TiÕng TiÕng rÝtrÝt

Cuèi Cuèi th× th× thë rathë ra

NhiÒuNhiÒu NhiÒuNhiÒu Im lÆngIm lÆng

M¹chM¹ch <100<100 100-100-120120

>120>120 nhÞp tim nhÞp tim chËmchËm

LL§ sau LL§ sau dïng dïng GPQGPQ

> 80%> 80% 60-60-80%80%

< 60%< 60%

PaO2PaO2PaCO2 PaCO2 (mmHg)(mmHg)

BTBT<45<45

>60>60<45<45

<60mmHg, cã thÓ tÝm<60mmHg, cã thÓ tÝm>45mmHg, toan h« >45mmHg, toan h« hÊp hÊp

møc ®é nÆng cña c¬n hen

ChØ sèChØ sè NhÑNhÑ Trung Trung b×nhb×nh

NÆngNÆng

SaO2(%SaO2(%))

> 95%> 95% 91-95%91-95% <90%<90%

Suy h« hÊp dÔ x¶y ra ë trÎ nhá h¬n ng Suy h« hÊp dÔ x¶y ra ë trÎ nhá h¬n ng êi línêi lín ChØ cÇn cã mét vµi dÊu hiÖu ®Ó xÕp ChØ cÇn cã mét vµi dÊu hiÖu ®Ó xÕp lo¹i nÆng cña lo¹i nÆng cña c¬n henc¬n hen

®IÒu trÞ c¾t c¬n hen®IÒu trÞ c¾t c¬n hen

Kh«ng ® îc ®¸nh gi¸ thÊp h¬n møc Kh«ng ® îc ®¸nh gi¸ thÊp h¬n møc ®é nÆng cña c¬n hen®é nÆng cña c¬n hen

Ng êi bÖnh cã nguy c¬ tö vong cao Ng êi bÖnh cã nguy c¬ tö vong cao khi:khi:

+ Dïng th êng xuyªn hoÆc míi + Dïng th êng xuyªn hoÆc míi ngõng corticoides toµn th©nngõng corticoides toµn th©n

+ TiÒn sö nhËp viÖn, kh¸m cÊp cøu, + TiÒn sö nhËp viÖn, kh¸m cÊp cøu, hoÆc ®Æt néi khÝ qu¶n v× henhoÆc ®Æt néi khÝ qu¶n v× hen

+ Bá ®iÒu trÞ hoÆc kh«ng chÊp + Bá ®iÒu trÞ hoÆc kh«ng chÊp nhËn m×nh bÞ hen nÆngnhËn m×nh bÞ hen nÆng

®IÒu trÞ c¾t c¬n hen®IÒu trÞ c¾t c¬n hen

Ng êi bÖnh cÇn ph¶i ®Õn kh¸m b¸c sü Ng êi bÖnh cÇn ph¶i ®Õn kh¸m b¸c sü khi:khi:– C¬n hen nÆng:C¬n hen nÆng:– §¸p øng víi thuèc gi·n phÕ qu¶n kh«ng §¸p øng víi thuèc gi·n phÕ qu¶n kh«ng

nhanh chãng vµ duy tr× <3 giênhanh chãng vµ duy tr× <3 giê– Kh«ng c¶i thiÖn trong 2-6 giê sau Kh«ng c¶i thiÖn trong 2-6 giê sau

corticoides toµn corticoides toµn

C¸c dÊu hiÖu nÆng cña c¬n henC¸c dÊu hiÖu nÆng cña c¬n hen Khã thë liªn tôcKhã thë liªn tôc Nãi c©u ng¾n, ho khã kh¨nNãi c©u ng¾n, ho khã kh¨n Tinh thÇn kÝch thÝchTinh thÇn kÝch thÝch To¸t v· må h«iTo¸t v· må h«i TÝm m«i, ®Çu chiTÝm m«i, ®Çu chi Co kÐo c¬ øc ®ßn chòm, c¬ h« hÊpCo kÐo c¬ øc ®ßn chòm, c¬ h« hÊp Thë > 20 chu kú/phótThë > 20 chu kú/phót L u l îng ®Ønh < 25% trÞ sè lý thuyÕtL u l îng ®Ønh < 25% trÞ sè lý thuyÕt

C¸c dÊu hiÖu nguy kÞch C¸c dÊu hiÖu nguy kÞch cña c¬n hencña c¬n hen

Khã thë khi nghØ ng¬i, ng êi cói vÒ tr Khã thë khi nghØ ng¬i, ng êi cói vÒ tr íc vµ nãi tõng tõ mét íc vµ nãi tõng tõ mét

§ê ®Én, lÉn lén §ê ®Én, lÉn lén Thë chËm, hoÆc tÇn sè thë > 30 lÇn/ Thë chËm, hoÆc tÇn sè thë > 30 lÇn/

phót.phót. Ran rÝt gi¶m hoÆc mÊt.Ran rÝt gi¶m hoÆc mÊt. M¹ch > 120 lÇn/ phót ( >160 lÇn/ M¹ch > 120 lÇn/ phót ( >160 lÇn/

phót ë trÎ s¬ sinh), huyÕt ¸p tôt.phót ë trÎ s¬ sinh), huyÕt ¸p tôt.

C¸c dÊu hiÖu nguy kÞch C¸c dÊu hiÖu nguy kÞch cña c¬n hencña c¬n hen

LL§ < 60% gi¸ trÞ lý thuyÕt, ngay c¶ LL§ < 60% gi¸ trÞ lý thuyÕt, ngay c¶ sau ®iÒu trÞ ban ®Çu.sau ®iÒu trÞ ban ®Çu.

§¸p øng víi ®iÒu trÞ thuèc gi·n phÕ §¸p øng víi ®iÒu trÞ thuèc gi·n phÕ qu¶n kh«ng nhanh vµ duy tr× < 3 qu¶n kh«ng nhanh vµ duy tr× < 3 giê.giê.

Kh«ng c¶i thiÖn trong 2-6 giê sau Kh«ng c¶i thiÖn trong 2-6 giê sau ®iÒu trÞ b»ng corticoides toµn th©n®iÒu trÞ b»ng corticoides toµn th©n

PaCO2 > 50mmHgPaCO2 > 50mmHg DiÔn biÕn nÆng lªn.DiÔn biÕn nÆng lªn.

Xö trÝ ban ®ÇuXö trÝ ban ®Çu Aminophylin 5-6 mg/kg TM, sau ®ã cã thÓ Aminophylin 5-6 mg/kg TM, sau ®ã cã thÓ

truyÒn TM tuy nhiªn kh«ng qu¸ 10 truyÒn TM tuy nhiªn kh«ng qu¸ 10 mg/kg/ngµymg/kg/ngµy

Salbutamol, terbutalin phun hÝt qua buång Salbutamol, terbutalin phun hÝt qua buång ®Öm, nang 5mg khÝ dung, cã thÓ nh¾c l¹i ®Öm, nang 5mg khÝ dung, cã thÓ nh¾c l¹i sau 15 phót, nÕu kh«ng thÊy ®ì cã thÓ sau 15 phót, nÕu kh«ng thÊy ®ì cã thÓ truyÒn TM liÒu 1-3 mg/giê (®iÒu chØnh liÒu truyÒn TM liÒu 1-3 mg/giê (®iÒu chØnh liÒu theo ®¸p øng cña BN).theo ®¸p øng cña BN).

Kh¸ng cholinergic: d¹ng ®¬n thuÇn Kh¸ng cholinergic: d¹ng ®¬n thuÇn (atrovent) hoÆc kÕt hîp víi thuèc c êng (atrovent) hoÆc kÕt hîp víi thuèc c êng 2 2 (berodual) khÝ dung(berodual) khÝ dung

Adrenalin: tiªm d íi da 0,3mg; cã thÓ nh¾c l¹i Adrenalin: tiªm d íi da 0,3mg; cã thÓ nh¾c l¹i nÕu ch a thÊy c¶i thiÖn sau 15 phótnÕu ch a thÊy c¶i thiÖn sau 15 phót

Dïng thuèc Dïng thuèc víi buång ®Öm víi buång ®Öm hoÆc hoÆc

víi m¸y khÝ dungvíi m¸y khÝ dung

Xö trÝ c¬n Xö trÝ c¬n hen phÕ qu¶n nÆnghen phÕ qu¶n nÆng

Thë oxy qua èng th«ng mòi hoÆc mÆt n¹ Thë oxy qua èng th«ng mòi hoÆc mÆt n¹ liÒu 5 lÝt/phótliÒu 5 lÝt/phót

Thuèc gi·n phÕ qu¶n:Thuèc gi·n phÕ qu¶n:– Salbutamol hoÆc terbutaline: Ban ®Çu Salbutamol hoÆc terbutaline: Ban ®Çu

cã thÓ cho khÝ dung, cã thÓ nh¾c l¹i cã thÓ cho khÝ dung, cã thÓ nh¾c l¹i sau 15 phót. NÕu kh«ng ®ì truyÒn TM sau 15 phót. NÕu kh«ng ®ì truyÒn TM liÒu 1-3mg/giê. liÒu 1-3mg/giê. ®iÒu chØnh liÒu theo ®iÒu chØnh liÒu theo ®¸p øng cña BN. NÕu xuÊt hiÖn t¸c ®¸p øng cña BN. NÕu xuÊt hiÖn t¸c dông phô ph¶i gi¶m liÒu hoÆc thay dông phô ph¶i gi¶m liÒu hoÆc thay thuèc kh¸cthuèc kh¸c

– Aminophyllin: truyÒn TM, 10 mg/kg/24 Aminophyllin: truyÒn TM, 10 mg/kg/24 giê. giê. Kh«ng dïng aminophyllin nÕu tr íc Kh«ng dïng aminophyllin nÕu tr íc ®ã ®· dïng theophyllin kh«ng kÕt qu¶®ã ®· dïng theophyllin kh«ng kÕt qu¶

Xö trÝ c¬n hen nÆngXö trÝ c¬n hen nÆng Thë oxy qua èng th«ng mòi hoÆc mÆt n¹ Thë oxy qua èng th«ng mòi hoÆc mÆt n¹

liÒu 5 lÝt/phótliÒu 5 lÝt/phót Thuèc gi·n phÕ qu¶n:Thuèc gi·n phÕ qu¶n:

– Kh¸ng cholinergic: d¹ng ®¬n thuÇn Kh¸ng cholinergic: d¹ng ®¬n thuÇn (atrovent) hoÆc kÕt hîp thuèc c êng (atrovent) hoÆc kÕt hîp thuèc c êng 2 2 (berodual, combivent) dïng ® êng khÝ (berodual, combivent) dïng ® êng khÝ dung.dung.

– Adrelanin: truyÒn TM liÒu Adrelanin: truyÒn TM liÒu 0,05mcg/kg/phót, t¨ng dÇn liÒu mçi 15 0,05mcg/kg/phót, t¨ng dÇn liÒu mçi 15 phót nÕu BN kh«ng cã ®¸p øng, mçi lÇn phót nÕu BN kh«ng cã ®¸p øng, mçi lÇn t¨ng 0,05mcg/kg/phót. t¨ng 0,05mcg/kg/phót. T¨ng tíi liÒu tèi ®a T¨ng tíi liÒu tèi ®a lµ 0,4mcg/kg/phót. NÕu xuÊt hiÖn t¸c dông lµ 0,4mcg/kg/phót. NÕu xuÊt hiÖn t¸c dông phô ph¶i gi¶m liÒu thuèc vµ phèi hîp thªm phô ph¶i gi¶m liÒu thuèc vµ phèi hîp thªm thuèc kh¸c hoÆc ngõng thuèc vµ chuyÕn thuèc kh¸c hoÆc ngõng thuèc vµ chuyÕn sang biÖn ph¸p ®iÒu trÞ kh¸csang biÖn ph¸p ®iÒu trÞ kh¸c

Xö trÝ c¬n Xö trÝ c¬n hen phÕ qu¶n nÆnghen phÕ qu¶n nÆng

Thë oxy qua èng th«ng mòi hoÆc mÆt Thë oxy qua èng th«ng mòi hoÆc mÆt n¹ liÒu 5 lÝt/phótn¹ liÒu 5 lÝt/phót

Thuèc gi·n phÕ qu¶nThuèc gi·n phÕ qu¶n Corticoides: Depersolon hoÆc Corticoides: Depersolon hoÆc

methylprednisolon tiªm TM, liÒu methylprednisolon tiªm TM, liÒu 1-2mg/kg/ngµy1-2mg/kg/ngµy

C¸c biÖn ph¸p ®iÒu trÞ phèi hîp kh¸c: C¸c biÖn ph¸p ®iÒu trÞ phèi hîp kh¸c: – Kh¸ng sinh: khi cã biÓu hiÖn cña nhiÔm trïngKh¸ng sinh: khi cã biÓu hiÖn cña nhiÔm trïng– Bï ®ñ n íc vµ ®iÖn gi¶iBï ®ñ n íc vµ ®iÖn gi¶i

Xö trÝ c¬n hen nÆngXö trÝ c¬n hen nÆng ChØ ®Þnh thë m¸y trong hen phÕ qu¶n:ChØ ®Þnh thë m¸y trong hen phÕ qu¶n:

C¬n kh«ng gi¶m mÆc dï ® îc ®iÒu trÞ nh C¬n kh«ng gi¶m mÆc dï ® îc ®iÒu trÞ nh trªntrªn

C¬n cã gi¶m nh ng l¹i nÆng lªn trong vßng C¬n cã gi¶m nh ng l¹i nÆng lªn trong vßng 12-24 giê12-24 giê

BÖnh nh©n cã biÓu hiÖn mÖt c¬BÖnh nh©n cã biÓu hiÖn mÖt c¬Cã rèi lo¹n ý thøcCã rèi lo¹n ý thøcCã biÕn lo¹n khÝ m¸u: PaCO2 > 50mmHg Cã biÕn lo¹n khÝ m¸u: PaCO2 > 50mmHg

hoÆc PaO2 < 50mmHg, hoÆc pH < 7,3hoÆc PaO2 < 50mmHg, hoÆc pH < 7,3

C¸c thuèc kh«ng dïng trong C¸c thuèc kh«ng dïng trong ®iÒu trÞ c¬n hen®iÒu trÞ c¬n hen

An thÇnAn thÇn Tiªu ®êmTiªu ®êm Sulphat magiª Sulphat magiª Phôc håi chøc n¨ng h« hÊp Phôc håi chøc n¨ng h« hÊp TruyÒn dÞch víi l îng línTruyÒn dÞch víi l îng lín Kh¸ng sinhKh¸ng sinh

§iÒu trÞ c¬ b¶n HPQ§iÒu trÞ c¬ b¶n HPQ

thuèc dù phßng hen l©u dµIthuèc dù phßng hen l©u dµI

Lo¹i thuècLo¹i thuèc Ho¹t chÊtHo¹t chÊt C¬ chÕ C¬ chÕ Corticoides:Corticoides:CorticosteroideCorticosteroide

GlucocorticoideGlucocorticoide

D¹ng hÝt: D¹ng hÝt: BÐclomethasonBÐclomethasonBudesonide,FlunisonBudesonide,FlunisonideideFluticasoneFluticasoneD¹ng viªn, siro D¹ng viªn, siro hoÆc TM:hoÆc TM:Prednisolon, Prednisolon, Prednison,Prednison,MethylprednisolonMethylprednisolon

Chèng Chèng viªmviªm

CromonesCromones Cromoglycate de Cromoglycate de sodium (Lomudal)sodium (Lomudal)

Chèng Chèng viªmviªm

CromonesCromones NedocromilNedocromil(Tilade)(Tilade)

Chèng Chèng viªmviªm

thuèc dù phßng hen l©u dµIthuèc dù phßng hen l©u dµIlo¹i thuèclo¹i thuèc ho¹t chÊtho¹t chÊt C¬ C¬

chÕ chÕ C êng C êng 2 t¸c 2 t¸c dông kÐo dµidông kÐo dµi

D¹ng hÝt:Formoterol D¹ng hÝt:Formoterol (Foradil), salmeterol (Foradil), salmeterol (Serevent)(Serevent)D¹ng viªn phãng thÝch D¹ng viªn phãng thÝch chËm: salbutamol chËm: salbutamol (Volmax), terbutalin(Volmax), terbutalinKÕt hîp víi CS. phun KÕt hîp víi CS. phun hÝt: HiÖp ®ång t¸c dông hÝt: HiÖp ®ång t¸c dông (Seretide)(Seretide)

Gi·n Gi·n phÕ phÕ qu¶nqu¶n

Theophylline Theophylline phãng thÝch phãng thÝch chËm chËm (Theostat LP)(Theostat LP)

Gi·n phÕ qu¶n víi t¸c dông chèng Gi·n phÕ qu¶n víi t¸c dông chèng viªm kh«ng ch¾c ch¾nviªm kh«ng ch¾c ch¾n

Anti-Anti-leucotriennesleucotriennes

MontelukastMontelukastZafirkukastZafirkukastzirleutonzirleuton

øc chÕ leucotrienesøc chÕ leucotrienes

øc chÕ 5-øc chÕ 5-lipoxygenaseslipoxygenases

C¬ chÕ t¸c dông cña C¸c C¬ chÕ t¸c dông cña C¸c thuèc chèng viªm ®IÒu trÞ henthuèc chèng viªm ®IÒu trÞ hen

T¸c dông cña CS. hÝt vµ c êng 2

CS 2

Gi·n phÕ qu¶nKh¶ n¨ng

chèng viªm

Thô thÓ GC

Qu¶n lý hen l©u dµiQu¶n lý hen l©u dµi §iÒu trÞ hen phô thuéc giai ®o¹n cña bÖnh§iÒu trÞ hen phô thuéc giai ®o¹n cña bÖnh Víi hen dai d¼ng, viÖc ®iÒu trÞ l©u dµi Víi hen dai d¼ng, viÖc ®iÒu trÞ l©u dµi

nh»m lo¹i trõ viªm h¬n lµ chØ lµm gi¶m co nh»m lo¹i trõ viªm h¬n lµ chØ lµm gi¶m co th¾t phÕ qu¶n.th¾t phÕ qu¶n.

2 c¸ch tiÕp cËn ®Ó ®¹t ® îc sù kiÓm so¸t 2 c¸ch tiÕp cËn ®Ó ®¹t ® îc sù kiÓm so¸t henhen• ThiÕt lËp nhanh chãng sù kiÓm so¸t hen b»ng ThiÕt lËp nhanh chãng sù kiÓm so¸t hen b»ng

dïng liÒu cao h¬n so víi ®é nÆng, sau ®ã trë dïng liÒu cao h¬n so víi ®é nÆng, sau ®ã trë vÒ bËc thÊp h¬nvÒ bËc thÊp h¬n

• HoÆc b¾t ®Çu ®iÒu trÞ ë bËc phï hîpHoÆc b¾t ®Çu ®iÒu trÞ ë bËc phï hîp N©ng bËc nÕu kh«ng kiÓm so¸t ® îc c¬n N©ng bËc nÕu kh«ng kiÓm so¸t ® îc c¬n

henhen Gi¶m bËc nÕu kiÓm so¸t æn ®Þnh trong 3 Gi¶m bËc nÕu kiÓm so¸t æn ®Þnh trong 3

th¸ngth¸ng Xem l¹i viÖc ®iÒu trÞ mçi 3-6 th¸ngXem l¹i viÖc ®iÒu trÞ mçi 3-6 th¸ng

Ph¸c ®å ®iÒu trÞ hen l©u dµI ë Ph¸c ®å ®iÒu trÞ hen l©u dµI ë ng êi lín vµ trÎ em > 5 tuæing êi lín vµ trÎ em > 5 tuæi

Môc tiªu ®iÒu trÞ lµ kiÓm so¸t ® îc hen:Môc tiªu ®iÒu trÞ lµ kiÓm so¸t ® îc hen:• Gi¶m tèi thiÓu c¸c triÖu chøng m¹n tÝnhGi¶m tèi thiÓu c¸c triÖu chøng m¹n tÝnh• Gi¶m tèi thiÓu sè c¬n henGi¶m tèi thiÓu sè c¬n hen• Kh«ng (hoÆc hiÕm khi) ph¶i ®i cÊp cøuKh«ng (hoÆc hiÕm khi) ph¶i ®i cÊp cøu• Gi¶m tèi thiÓu nhu cÇu dïng thuèc c êng Gi¶m tèi thiÓu nhu cÇu dïng thuèc c êng 22• Kh«ng giíi h¹n ho¹t ®éng thÓ lùc, kÓ c¶ khi Kh«ng giíi h¹n ho¹t ®éng thÓ lùc, kÓ c¶ khi

g¾ng søcg¾ng søc• Thay ®æi LL§ < 20%Thay ®æi LL§ < 20%• RÊt Ýt (hoÆc kh«ng) cã t¸c dông phô cña thuèc.RÊt Ýt (hoÆc kh«ng) cã t¸c dông phô cña thuèc.

ThiÕt lËp kiÓm so¸t hen cµng sím cµng tètThiÕt lËp kiÓm so¸t hen cµng sím cµng tèt

Mäi ph¸c ®å ®iÒu trÞ ph¶I bao gåm kh©u gi¸o dôc ng êi bÖnh

L u l îng ®ØnhL u l îng ®Ønh Lµ l u l îng nhanh nhÊt cña khÝ l u th«ng Lµ l u l îng nhanh nhÊt cña khÝ l u th«ng

trong ® êng h« hÊp khi thë ra g¾ng søctrong ® êng h« hÊp khi thë ra g¾ng søc Theo dâi hµng ngµy l u l îng ®Ønh trong Theo dâi hµng ngµy l u l îng ®Ønh trong

2-3 tuÇn. NÕu sau 2-3 tuÇn, ng êi bÖnh 2-3 tuÇn. NÕu sau 2-3 tuÇn, ng êi bÖnh kh«ng ®¹t ® îc 80% LL§ lý thuyÕt th× kh«ng ®¹t ® îc 80% LL§ lý thuyÕt th× dïng 1 ®ît corticoids ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ dïng 1 ®ît corticoids ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tèt nhÊt cña c¸ nh©n ng êi bÖnh.trÞ tèt nhÊt cña c¸ nh©n ng êi bÖnh.

Phèi hîp theo dâi LL§ víi ph©n tÝch Phèi hîp theo dâi LL§ víi ph©n tÝch triÖu chøng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu triÖu chøng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ trÞ

®iÒu trÞ hpq ë ng êi lín vµ trÎ > 5 tuæi®iÒu trÞ hpq ë ng êi lín vµ trÎ > 5 tuæi

BËcBËc §iÒu trÞ dù phßng§iÒu trÞ dù phßng C¾t c¬nC¾t c¬n11 Kh«ng cÇn ®iÒu trÞ.Kh«ng cÇn ®iÒu trÞ. C êng C êng 2 2

d¹ng hÝt khi d¹ng hÝt khi cÇncÇnC êng ®é C êng ®é ®iÒu trÞ phô ®iÒu trÞ phô thuéc c¬nthuéc c¬n

22 Corticoides hÝt: 200-Corticoides hÝt: 200-500500ggHoÆc cromoglycate, HoÆc cromoglycate, nedocromil, theophylline nedocromil, theophylline phãng thÝch chËmphãng thÝch chËmSö dông anti-LT, vai trß Sö dông anti-LT, vai trß ch a râch a râ

C êng C êng 2 d¹ng 2 d¹ng hÝt khi cÇnhÝt khi cÇn

®iÒu trÞ hpq ë ng êi lín vµ trÎ > 5 tuæi®iÒu trÞ hpq ë ng êi lín vµ trÎ > 5 tuæi

BBËËcc

§iÒu trÞ dù phßng§iÒu trÞ dù phßng C¾t c¬nC¾t c¬n

33 500500g < Corticoides hÝt < g < Corticoides hÝt < 800 800 ggThuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông kÐo dµikÐo dµiC©n nh¾c viÖc sö dông C©n nh¾c viÖc sö dông antileucotrienesantileucotrienesViªn hoÆc siro corticoide Viªn hoÆc siro corticoide dïng l©u dµidïng l©u dµi

C êng C êng 2 d¹ng 2 d¹ng hÝt khi cÇn hÝt khi cÇn ®Ó ®iÒu trÞ ®Ó ®iÒu trÞ triÖu chøng. triÖu chøng. Kh«ng qu¸ 3-Kh«ng qu¸ 3-4 lÇn/ ngµy 4 lÇn/ ngµy

44 Corticoides hÝt: 800-2000Corticoides hÝt: 800-2000ggThuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông kÐo dµikÐo dµiViªn hoÆc siro corticoide Viªn hoÆc siro corticoide dïng l©u dµidïng l©u dµi

C êng C êng 2 d¹ng 2 d¹ng hÝt khi cÇn hÝt khi cÇn

NÕu kiÓm so¸t æn NÕu kiÓm so¸t æn ®Þnh 3-6 th¸ng th× ®Þnh 3-6 th¸ng th× xem xÐt gi¶m bËcxem xÐt gi¶m bËc

NÕu kh«ng kiÓm so¸t NÕu kh«ng kiÓm so¸t æn ®Þnh sau 1 th¸ng æn ®Þnh sau 1 th¸ng th× xÐt n©ng bËc. th× xÐt n©ng bËc.

Ph¸c ®å ®iÒu trÞ l©u dµI hen ë Ph¸c ®å ®iÒu trÞ l©u dµI hen ë trÎ s¬ sinh vµ trÎ nhá< 5 tuæitrÎ s¬ sinh vµ trÎ nhá< 5 tuæi

Môc tiªu ®iÒu trÞ lµ kiÓm so¸t ® îc henMôc tiªu ®iÒu trÞ lµ kiÓm so¸t ® îc hen Gi¶m tèi thiÓu c¸c triÖu chøng m¹n tÝnhGi¶m tèi thiÓu c¸c triÖu chøng m¹n tÝnh Gi¶m tèi thiÓu sè c¬n henGi¶m tèi thiÓu sè c¬n hen Kh«ng (hoÆc hiÕm khi) ph¶i ®i cÊp cøuKh«ng (hoÆc hiÕm khi) ph¶i ®i cÊp cøu Gi¶m tèi thiÓu nhu cÇu dïng thuèc c êng Gi¶m tèi thiÓu nhu cÇu dïng thuèc c êng 22 Kh«ng giíi h¹n ho¹t ®éng thÓ lùc, kÓ c¶ khi Kh«ng giíi h¹n ho¹t ®éng thÓ lùc, kÓ c¶ khi

g¾ng søcg¾ng søc Chøc n¨ng h« hÊp gÇn nh b×nh th êngChøc n¨ng h« hÊp gÇn nh b×nh th êng RÊt Ýt (hoÆc kh«ng) cã t¸c dông phô cña thuèc.RÊt Ýt (hoÆc kh«ng) cã t¸c dông phô cña thuèc.

NhËn xÐt:NhËn xÐt: cßn Ýt nghiªn cøu vÒ ®iÒu trÞ hen ë trÎ s¬ sinhcßn Ýt nghiªn cøu vÒ ®iÒu trÞ hen ë trÎ s¬ sinh CÇn ®iÒu trÞ phï hîp theo bËc thangCÇn ®iÒu trÞ phï hîp theo bËc thang KiÓm so¸t c¸c yÕu tè khëi ph¸tKiÓm so¸t c¸c yÕu tè khëi ph¸t

Ph©n lo¹i hen ë trÎ< 5 tuæiPh©n lo¹i hen ë trÎ< 5 tuæiBËcBËc TriÖu chøng TriÖu chøng TriÖu TriÖu

chøng vÒ chøng vÒ ®ªm®ªm

4: 4: nÆng nÆng kÐo kÐo dµidµi

Dai d¼ngDai d¼ngH¹n chÕ ho¹t H¹n chÕ ho¹t ®éng®éng

Th êng Th êng xuyªnxuyªn

3: 3: trung trung b×nh, b×nh, kÐo kÐo dµidµi

Hµng ngµy. sö Hµng ngµy. sö dông th êng dông th êng xuyªn thuèc c xuyªn thuèc c êng êng 22H¹n chÕ ho¹t H¹n chÕ ho¹t ®éng®éng

> 1 lÇn/ > 1 lÇn/ tuÇntuÇn

2: 2: nhÑ, nhÑ, kÐo kÐo dµidµi

>1 lÇn/ tuÇn, nh >1 lÇn/ tuÇn, nh ng ng < 1lÇn/ ngµy< 1lÇn/ ngµy

> 2 lÇn/ > 2 lÇn/ th¸ngth¸ng

1: 1: tõng tõng lóc lóc

< 1 lÇn/ tuÇn< 1 lÇn/ tuÇn ≤≤ 2 lÇn/ 2 lÇn/ th¸ngth¸ng

BËBËcc

®iÒu trÞ dù ®iÒu trÞ dù phßngphßng

C¾t c¬nC¾t c¬n

11 Kh«ng cÇn Kh«ng cÇn ®iÒu trÞ.®iÒu trÞ.

C êng C êng 2 d¹ng 2 d¹ng hÝt, d¹ng hÝt, d¹ng viªn,siro; viªn,siro; ipratropium;ipratropium;< 3 lÇn/ ngµy < 3 lÇn/ ngµy

22 Corticoides hÝt: Corticoides hÝt: 200-400200-400ggHoÆc HoÆc cromoglycate cromoglycate (b×nh xÞt)(b×nh xÞt)

C êng C êng 2 d¹ng 2 d¹ng hÝt, d¹ng hÝt, d¹ng viªn,siro hoÆc viªn,siro hoÆc ipratropiumipratropium3-4 lÇn/ngµy3-4 lÇn/ngµy

®iÒu trÞ hpq trÎ < 5 tuæi

®iÒu trÞ hpq trÎ < 5 tuæiBËcBËc Dù phßng l©u dµiDù phßng l©u dµi C¾t c¬nC¾t c¬n33 Corticoides hÝt: 400-Corticoides hÝt: 400-

800800ggThuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông kÐo dµidông kÐo dµiC©n nh¾c viÖc sö dông C©n nh¾c viÖc sö dông kh¸ng leucotrieneskh¸ng leucotrienesViªn hoÆc siro corticoide Viªn hoÆc siro corticoide dïng l©u dµidïng l©u dµi

C êng C êng 2 2 d¹ng hÝt d¹ng hÝt hoÆc c hoÆc c êng êng 2 2 d¹ng d¹ng viªn. viªn. Kh«ng Kh«ng qu¸ 3-4 qu¸ 3-4 lÇn/ ngµy lÇn/ ngµy

44 Corticoides hÝt: > 1mg/ Corticoides hÝt: > 1mg/ ngµyngµyCorticoides khÝ dung: Corticoides khÝ dung: 1mg x 2 lÇn/ ngµy1mg x 2 lÇn/ ngµy

C êng C êng 2 2 d¹ng hÝt, d¹ng hÝt, viªn, siroviªn, siro

®iÒu trÞ hen t¹i nhµ®iÒu trÞ hen t¹i nhµ

§¸nh gi¸ møc ®é nÆng: ho, khã thë, §¸nh gi¸ møc ®é nÆng: ho, khã thë, tiÕng rÝt, co kÐo c¬ h« hÊp, rèi lo¹n tiÕng rÝt, co kÐo c¬ h« hÊp, rèi lo¹n giÊc ngñ, LL§<80%giÊc ngñ, LL§<80%

§iÒu trÞ ban ®Çu: thuèc c êng§iÒu trÞ ban ®Çu: thuèc c êng2 t¸c 2 t¸c dông ng¾n, cã thÓ lËp l¹i 3h/1lÇn.dông ng¾n, cã thÓ lËp l¹i 3h/1lÇn.

Nh÷ng bÖnh nh©n cã nguy c¬ tö Nh÷ng bÖnh nh©n cã nguy c¬ tö vong cao, cÇn liªn hÖ ngay víi b¸c sü vong cao, cÇn liªn hÖ ngay víi b¸c sü ngay sau khi ®iÒu trÞ ban ®Çu.ngay sau khi ®iÒu trÞ ban ®Çu.

®¸nh gi¸ ®¸p øng ®iÒu trÞ®¸nh gi¸ ®¸p øng ®iÒu trÞ c¬n c¬n henhen

KQKQ T/ChøngT/Chøng LL§LL§ Hµnh ®éngHµnh ®éngTètTèt BiÕn mÊt BiÕn mÊt

vµ hiÖu vµ hiÖu qu¶ kÐo qu¶ kÐo dµi> 4hdµi> 4h

> 80% > 80% trÞ sè lý trÞ sè lý thuyÕtthuyÕt

C êngC êng2: 3-2: 3-4h/ 1lÇn x 4h/ 1lÇn x 1-2 ngµy. 1-2 ngµy. Liªn hÖ BSLiªn hÖ BS

TrunTrung g b×nhb×nh

Gi¶m nh Gi¶m nh ng trë l¹i< ng trë l¹i< 3h3h

60-80% 60-80% trÞ sè lý trÞ sè lý thuyÕtthuyÕt

Thªm CS Thªm CS viªn hoÆc viªn hoÆc sirosiroDïng c êng Dïng c êng 22Kh¸m BS Kh¸m BS

KÐmKÐm T/chøng T/chøng dai d¼ng dai d¼ng hoÆc hoÆc nÆng lªnnÆng lªn

< 60% < 60% trÞ sè lý trÞ sè lý thuyÕtthuyÕt

Thªm CSThªm CSDïng c Dïng c êngêng22Vµo viÖn Vµo viÖn

X¸c ®Þnh vµ tr¸nh X¸c ®Þnh vµ tr¸nh c¸c yÕu tè kÝch ph¸tc¸c yÕu tè kÝch ph¸t

Khi ng êi bÖnh tr¸nh ® îc c¸c yÕu tè Khi ng êi bÖnh tr¸nh ® îc c¸c yÕu tè kÝch ph¸t (dÞ nguyªn vµ c¸c chÊt kÝch ph¸t (dÞ nguyªn vµ c¸c chÊt kÝch thÝch lµm nÆng bÖnh) th× cã kÝch thÝch lµm nÆng bÖnh) th× cã thÓ ng¨n ngõa ® îc triÖu chøng vµ thÓ ng¨n ngõa ® îc triÖu chøng vµ c¬n hen xuÊt hiÖn, do ®ã gi¶m viÖc c¬n hen xuÊt hiÖn, do ®ã gi¶m viÖc dïng thuèc dïng thuèc

B¶ng 3: YÕu tè kÝch ph¸t hen vµ B¶ng 3: YÕu tè kÝch ph¸t hen vµ chiÕn l îc dù phßngchiÕn l îc dù phßng

YÕu tè kÝch ph¸tYÕu tè kÝch ph¸t Ph ¬ng ph¸p dù phßngPh ¬ng ph¸p dù phßng DÞ nguyªn m¹t bôi DÞ nguyªn m¹t bôi nhµnhµ (kh«ng nh×n (kh«ng nh×n thÊy b»ng m¾t th thÊy b»ng m¾t th êng) êng)

GiÆt ga vµ ch¨n mµn 1lÇn/ GiÆt ga vµ ch¨n mµn 1lÇn/ tuÇn Bäc gèi vµ nÖm b»ng tuÇn Bäc gèi vµ nÖm b»ng v¶i chèng m¹t bôi nhµ, v¶i chèng m¹t bôi nhµ, kh«ng dïng th¶m l¸t nhµ. kh«ng dïng th¶m l¸t nhµ. Dïng ®å ®¹c b»ng nhùa Dïng ®å ®¹c b»ng nhùa vinyl, da hoÆc gç thay thÕ vinyl, da hoÆc gç thay thÕ vËt dông nhåi b«ng. vËt dông nhåi b«ng.

Khãi thuèc l¸Khãi thuèc l¸ Ng êi bÖnh vµ bè mÑ ph¶i Ng êi bÖnh vµ bè mÑ ph¶i bá thuèc bá thuèc

DÞ nguyªn l«ng sóc DÞ nguyªn l«ng sóc vËtvËt

Kh«ng nu«i c¸c con vËt ë Kh«ng nu«i c¸c con vËt ë nhµnhµ

B¶ng 3: YÕu tè kÝch ph¸t hen vµ B¶ng 3: YÕu tè kÝch ph¸t hen vµ chiÕn l îc dù phßngchiÕn l îc dù phßng

YÕu tè kÝch YÕu tè kÝch ph¸tph¸t

Ph ¬ng ph¸p dù phßng Ph ¬ng ph¸p dù phßng

DN tõ con gi¸nDN tõ con gi¸n Lau nhµ, phun chÊt diÖt c«n Lau nhµ, phun chÊt diÖt c«n trïngtrïng

PhÊn hoa vµ PhÊn hoa vµ nÊm mècnÊm mèc bªn bªn ngoµingoµi

§ãng cöa sæ vµ cöa ra vµo. §ãng cöa sæ vµ cöa ra vµo. ëë trong nhµ khi cã phÊn hoa trong nhµ khi cã phÊn hoa vµ nÊm mèc vµ nÊm mèc

NÊm mèc trong NÊm mèc trong nhµnhµ

Gi¶m ®é Èm trong nhµ. Gi¶m ®é Èm trong nhµ.

Ho¹t ®éng thÓ Ho¹t ®éng thÓ lùclùc

C¸c triÖu chøng cã thÓ dù C¸c triÖu chøng cã thÓ dù phßng b»ng thuèc c êng phßng b»ng thuèc c êng 2 2 hÝt t¸c dông ng¾n hoÆc hÝt t¸c dông ng¾n hoÆc kÐo dµi hoÆc cromoglycat kÐo dµi hoÆc cromoglycat sodium tr íc khi ho¹t ®éng sodium tr íc khi ho¹t ®éng thÓ lùc thÓ lùc

ThuècThuèc Kh«ng sö dông aspirineKh«ng sö dông aspirine

§iÒu trÞ miÔn dÞch ®Æc §iÒu trÞ miÔn dÞch ®Æc hiÖuhiÖu

Cã thÓ Cã thÓ §T§T gi¶i mÉn c¶m víi phÊn hoa, cá, gi¶i mÉn c¶m víi phÊn hoa, cá, m¹t bôi nhµ, l«ng mãng sóc vËt khi kh«ng m¹t bôi nhµ, l«ng mãng sóc vËt khi kh«ng thÓ tr¸nh ® îc c¸c dÞ nguyªn hoÆc dïng thÓ tr¸nh ® îc c¸c dÞ nguyªn hoÆc dïng thuèc thÝch hîp kh«ng kiÓm so¸t ® îc thuèc thÝch hîp kh«ng kiÓm so¸t ® îc TCTC hen. hen.

LiÖu ph¸p miÔn dÞch ®Æc hiÖu cÇn ph¶i LiÖu ph¸p miÔn dÞch ®Æc hiÖu cÇn ph¶i thùc hiÖn bëi c¸c chuyªn gia y tÕ cã kinh thùc hiÖn bëi c¸c chuyªn gia y tÕ cã kinh ngiÖm khi x¸c ®Þnh ® îc bÖnh nh©n bÞ ngiÖm khi x¸c ®Þnh ® îc bÖnh nh©n bÞ dÞ øng víi mét hoÆc hai dÞ nguyªn hoÆc dÞ øng víi mét hoÆc hai dÞ nguyªn hoÆc víi mét sè dÞ nguyªn cïng nhãmvíi mét sè dÞ nguyªn cïng nhãm

Gi¸o dôc ng êi bÖnh Gi¸o dôc ng êi bÖnh

Tham gia xö trÝ vµ dù phßng henTham gia xö trÝ vµ dù phßng hen Dïng ®óng thuècDïng ®óng thuèc HiÓu sù kh¸c nhau gi÷a c¸c thuècHiÓu sù kh¸c nhau gi÷a c¸c thuèc Tr¸nh c¸c yÕu tè kÝch ph¸tTr¸nh c¸c yÕu tè kÝch ph¸t Theo dâi t×nh tr¹ng søc khoÎ cña chÝnh Theo dâi t×nh tr¹ng søc khoÎ cña chÝnh

m×nhm×nh BiÕt c¸c triÖu chøng nÆng cña hen ®Ó xö BiÕt c¸c triÖu chøng nÆng cña hen ®Ó xö

trÝtrÝ T×m kiÕm sù gióp ®ì cña BS khi cÇn thiÕtT×m kiÕm sù gióp ®ì cña BS khi cÇn thiÕt

C¸ch dïng thuèc phun hÝtC¸ch dïng thuèc phun hÝt 1: 1:

Më Më n¾p n¾p b×nb×nh h thuèthuècc

C¸ch dïng thuèc phun hÝtC¸ch dïng thuèc phun hÝt 2: L¾c 2: L¾c

b×nh b×nh thuècthuèc

C¸ch dïng thuèc phun hÝtC¸ch dïng thuèc phun hÝt 3: § a 3: § a

b×nh b×nh thuèc thuèc vµo vµo miÖnmiÖngg

C¸ch dïng thuèc phun hÝtC¸ch dïng thuèc phun hÝt 4: HÝt 4: HÝt

vµo vµo chËm, chËm, s©u, Ên s©u, Ên b×nh b×nh thuèc thuèc lóc míi lóc míi hÝt vµohÝt vµo

C¸ch dïng thuèc phun hÝtC¸ch dïng thuèc phun hÝt 5:NhÞn 5:NhÞn

thë 10 thë 10 gi©y, gi©y, nÕu nÕu cÇn cÇn xÞt xÞt thªm thªm th× th× ®îi 1 ®îi 1 phótphót

C¸ch dïng thuèc bét hÝtC¸ch dïng thuèc bét hÝt 1: Më n¾p 1: Më n¾p

b×nh b×nh thuècthuèc– Mét tay Mét tay

gi÷ vá gi÷ vá ngoµi, ngoµi, ngãn c¸i ngãn c¸i tay kia tay kia kÐo cß kÐo cß tíi khi ã tíi khi ã tiÕng clictiÕng clic

C¸ch dïng thuèc bét hÝtC¸ch dïng thuèc bét hÝt 2: 2: KÐo cß KÐo cß

tíi khi cã tíi khi cã tiÕng tiÕng clic: clic: thuèc ®· thuèc ®· ® îc n¹p ® îc n¹p s½n ®Ó s½n ®Ó hÝthÝt

C¸ch dïng thuèc bét hÝtC¸ch dïng thuèc bét hÝt 3: Vßng 3: Vßng

m«i ngËm m«i ngËm kÝn miÖng kÝn miÖng èng hÝt, èng hÝt, HÝt m¹nh HÝt m¹nh vµ s©u, vµ s©u, nÝn thë 10 nÝn thë 10 gi©y gi©y

C¸ch dïng thuèc bét hÝtC¸ch dïng thuèc bét hÝt 4: §ãng n¾p 4: §ãng n¾p

b×nh thuècb×nh thuèc– §Æt ngãn §Æt ngãn

tay c¸i lªn tay c¸i lªn r·nh r·nh khuyÕt, khuyÕt, kÐo nã vÒ kÐo nã vÒ phÝa m×nh phÝa m×nh tíi khi cã tíi khi cã tiÕng clictiÕng clic

Theo dâi vµ thay ®æi ®iÒu trÞ Theo dâi vµ thay ®æi ®iÒu trÞ hen ®Ó cã hiÖu qu¶ l©u dµihen ®Ó cã hiÖu qu¶ l©u dµi C¸c môc tiªu cña qu¶n lý l©u dµi HPQC¸c môc tiªu cña qu¶n lý l©u dµi HPQ

• Gi¶m ®Õn tèi thiÓu hoÆc kh«ng cã TCGi¶m ®Õn tèi thiÓu hoÆc kh«ng cã TC• C¬n hen Ýt hoÆc kh«ng cãC¬n hen Ýt hoÆc kh«ng cã• Kh«ng ph¶i ®i cÊp cøuKh«ng ph¶i ®i cÊp cøu• Nhu cÇu tèi thiÓu sö dông thuèc c¾t c¬nNhu cÇu tèi thiÓu sö dông thuèc c¾t c¬n• Kh«ng h¹n chÕ ho¹t ®éng thÓ lùc vµ Kh«ng h¹n chÕ ho¹t ®éng thÓ lùc vµ

g¾ng søcg¾ng søc• Chøc n¨ng h« hÊp gÇn nh b×nh th êngChøc n¨ng h« hÊp gÇn nh b×nh th êng• Gi¶m tèi thiÓu hoÆc kh«ng cã t¸c dông Gi¶m tèi thiÓu hoÆc kh«ng cã t¸c dông

phô phô

Theo dâi vµ thay ®æi ®iÒu trÞ Theo dâi vµ thay ®æi ®iÒu trÞ hen ®Ó cã hiÖu qu¶ l©u dµihen ®Ó cã hiÖu qu¶ l©u dµi

KiÓm so¸t hen ®ßi hái ®iÒu trÞ vµ KiÓm so¸t hen ®ßi hái ®iÒu trÞ vµ theo dâi l©u dµitheo dâi l©u dµi

Theo dâi TC, CNHH, LL§ t¹i nhµ vµ Theo dâi TC, CNHH, LL§ t¹i nhµ vµ vµo mçi lÇn kh¸m khi cã ®iÒu kiÖnvµo mçi lÇn kh¸m khi cã ®iÒu kiÖn

Th¨m kh¸m ®Òu ®Æn ngay c¶ khi Th¨m kh¸m ®Òu ®Æn ngay c¶ khi hen ®· ® îc kiÓm so¸t tèthen ®· ® îc kiÓm so¸t tèt

Tu©n thñ kÕ ho¹ch ®iÒu trÞ hen. Tu©n thñ kÕ ho¹ch ®iÒu trÞ hen.

C¸c yÕu tè lµm gi¶m sù C¸c yÕu tè lµm gi¶m sù tu©n thñ ®iÒu trÞtu©n thñ ®iÒu trÞ

Liªn quan ®Õn Liªn quan ®Õn thuècthuèc

Kh«ng liªn quan ®Õn Kh«ng liªn quan ®Õn thuècthuèc

Kh«ng hiÓu biÕt Kh«ng hiÓu biÕt sù cÇn thiÕt cña 2 sù cÇn thiÕt cña 2 lo¹i trÞ liÖu: dù lo¹i trÞ liÖu: dù phßng l©u dµi vµ phßng l©u dµi vµ thuèc GPQ t¸c dông thuèc GPQ t¸c dông nhanhnhanhChÕ ®é dïng thuèc ChÕ ®é dïng thuèc kh«ng phï hîpkh«ng phï hîpKhã sö dông hÖ Khã sö dông hÖ thèng khÝ dung, thèng khÝ dung, xÞt.xÞt.

Kh«ng tin hoÆc phñ Kh«ng tin hoÆc phñ ®Þnh c¸c nguyªn ®Þnh c¸c nguyªn nh©n g©y ra c¬n hennh©n g©y ra c¬n henHiÓu kh«ng ®óng HiÓu kh«ng ®óng vÒ kÕ ho¹ch ®iÒu vÒ kÕ ho¹ch ®iÒu trÞ.trÞ.Mong ®îi kh«ng Mong ®îi kh«ng ®óng vÒ ®iÒu trÞ. ®óng vÒ ®iÒu trÞ. ThiÕu lêi khuyªn ®Ó ThiÕu lêi khuyªn ®Ó tù qu¶n lýtù qu¶n lýKh«ng hµi lßng vÒ Kh«ng hµi lßng vÒ nh©n viªn y tÕnh©n viªn y tÕ

C¸c yÕu tè lµm gi¶m sù C¸c yÕu tè lµm gi¶m sù tu©n thñ ®iÒu trÞtu©n thñ ®iÒu trÞ

Liªn quan ®Õn Liªn quan ®Õn thuècthuèc

Kh«ng liªn quan Kh«ng liªn quan ®Õn thuèc®Õn thuèc

Sî t¸c dông phô Sî t¸c dông phô hay nghiÖn thuèchay nghiÖn thuècGi¸ thµnh ®iÒu trÞ Gi¸ thµnh ®iÒu trÞ caocaoKh«ng thÝch ®iÒu Kh«ng thÝch ®iÒu trÞ.trÞ.HiÖu thuèc xaHiÖu thuèc xa

Khã kh¨n hoÆc cã Khã kh¨n hoÆc cã vÊn ®Ò lo l¾ng, vÊn ®Ò lo l¾ng, kh«ng th¶o luËn ® kh«ng th¶o luËn ® îc.îc.Theo dâi, gi¸o dôc Theo dâi, gi¸o dôc kh«ng ®Çy ®ñkh«ng ®Çy ®ñVÊn ®Ò v¨n ho¸VÊn ®Ò v¨n ho¸VÊn ®Ò gia ®×nhVÊn ®Ò gia ®×nh

VËn dông h íng dÉn t¹i c¸c ®Þa VËn dông h íng dÉn t¹i c¸c ®Þa ph ¬ngph ¬ng

Nguån lùc ®Þa ph ¬ng vµ c¸c yÕu Nguån lùc ®Þa ph ¬ng vµ c¸c yÕu tè v¨n ho¸tè v¨n ho¸

TÇn xuÊt vµ gi¸ thµnh ®iÒu trÞ TÇn xuÊt vµ gi¸ thµnh ®iÒu trÞ hen víi céng ®ånghen víi céng ®ång

C¸c biÖn ph¸p dù phßng hen, vµ C¸c biÖn ph¸p dù phßng hen, vµ thuèc ®iÒu trÞ theo kh¶ n¨ng cña thuèc ®iÒu trÞ theo kh¶ n¨ng cña ®Þa ph ¬ng®Þa ph ¬ng

C¸c biÖn ph¸p gi¸o dôc bÖnh C¸c biÖn ph¸p gi¸o dôc bÖnh nh©n HPQ t¹i ®Þa ph ¬ng nh©n HPQ t¹i ®Þa ph ¬ng

xin c¸m ¬n sù xin c¸m ¬n sù chó ý l¾ng chó ý l¾ng

nghe cña quý nghe cña quý vÞvÞ