j«0 VITAS. IIEBEBERTI. 590

cordia nos a peccalisnoslris volueril esseliberalos,miltens nobisFilium suum unigenittim, qui carnemortali assumpta peccala noslra tollerel, mortem-

queturpissimampro nobis sustfnens, nos a morteanimas tiberaret, asquumsane esl ut tu, o anima ,

qundrcliqtitim est lemporis vivas secundum vitam

sapieniis,qttaeest tneditatiomorlis (36). Haecenimmors corporalis,quam nos omnes subire oportet,imo a qua nemo mortalium libcr exislit, ob hanecausama Deoinventaest, ut per hanc liberaremura mOrteanimae,quaeactu quidemprior est, sed ex-

peiiinenlosecundadicitur. Prius eniin homo anima,quam curporemortuusest. Adamquippeeademdie/qua liguum velituui lemeravit, morte auiraaemor-luus est, sed eamdemmortem animaetunc demum

experimeiilosensit, quamlo pulvis iu pulveremre-versus esl, quaecarnis morsest, eianiina ad iuiserosdesccndit. Ut igilur ab hac morle liberarenwir,oportuitnoscorporalemsubiremortcm.ut ea rntioneterra leiTaereddita, aliquaudoin resui rectiouetnor-

tuorum, cuin omnes praeseniabimurante tribunalCbristi (Il.Cor. \), corruplibilicorpore deposito,in^-

corrnptibileinduamus; qttoinduii sempercum Cliri-slo exsullemusin gloria. Perhanc mortein liberatisumus a morte animse, neque id ex nobis, se«tCbristiintercedentepassione.Nonenim nospronnbisipsis saiisfacere, neqtie regnum coelorumingrcdipoteramus, sed oportuit Cbrisltim prius venire ,

illumque pro nobis alteram ntorlem suslinere, quifeceatumnonfeeit,necin cujus oredolttsinventusest

(I Petr. n), ul sic a morte animaeliberali, coelcstis

regni participes efrkeremur. At dixerit forte quis^piara: Qtioniam in Chrislo renati CUlpamlerreni

parentis evasimus,cur adhuc ejusdemculpaeptiennm

(36) Rup. lib. xxix. Deoper. S. Spir. c. 26, etlih. ii, in Apoc.'

(37) Rup. I. xxvn. De oper. S. Spir. c. 27. Hanc

A portamus? Cur adliuc mbriniiir?Cur non absquomorlis moleslit melioremad viiam Iransmigramus?

(37)Cur exspoliamur,ct nonmagis stiperveslimur?Ad haec ingemiscenles dicere possimus. Noti persoinmmisencordiain, sed per sociamquoque mise-

ricordisejustitiamrequisitrsiimus. Imo quod nihilo-minus magna cum reverentia cogilandumest, non

persolam jusliliam, sed el per circumvolatuemnosniisericordiamin primis parenlibusnoslris morta-

lcs fncti, et de paradisoejecti fuimus. Sciendum

quippeesl quia licet eademcatts%nontamen eadcm

roanu, qtia in aiiima niortem perpessi fiiimus^in

eorpore qttoqueinortalitaii adtlfeeti.sumus. Eienim

morsanimaenobis a diaboloadinvcntaest, morlalr->

tas corporis a providaDei sapienlia, vel sapienleB providentianobis iinposiliiesl. Si enim posl pecca-

lumvivere vila corporis.etimmorlulesesse permissifuisserous,daemonibtisshniles essenins, quia nobis

eeque,ut iltis miseraaetemilns,vel aeteniaessct mi-

seria. Idcircenobis bcne proviilensDeustlixil: Eect

Adamquasi unusex nobis ftlctus esl, scient bonnin

etmalum.Nnnc ergone mittatnianumsuam,el sumat

titam de lignoviimet vivatin mternumifien. in). elc.

Haecforte caiquam grandemvidenlur souaie irara ,sed erudilam habeiilibus discretionein, magnam

profecto spirant clemenliam. Cinli itaque tauta

lamque exccllens sil u;«ilitasmortis corporalis, ut

etiam per hanc a mortcanimaeliberati sumus, aiile

omnia tu, o anima fidelis, seniper memorarenovis-

sima tua, ut in acternumnon pecces (Eccli. va), ea^ rationefuturuinminimedittidoquin perChrisli mor-

tcm securior redtlita et a mortcaiiimacliberare, et

omnibus liujusvitaeluboribussnpemlis, cum omni-

bus sanetis vitam aeternamhaeredites.Fiat I

camilemqiiaeslionemsolvit idemRup. I. xxivinGen.c. 25; et lib. ui, ih NaumprOplietam.

VITA S. HEREBERTI

ARCHIEPISCOPICOLONIENSIS

RUPERTO ABBATE TUITIENSL

251 PROLOGUSAUCTORIS.

Tu mihi hoc opus in angaria, venerande Paler

Mnrcuvarde,imposuisti, quatenus sancti archiprae-sulis Hereberli vitam virlulibus splendidam, sed

prioris, ut tibi videbatur, styli rubiginesubobsca-

Tam, novo rescriherem slylo, pro gloria. et laudeDomininosiri Jesu Christi. Ibam quippe alias, quome scribentemducebat ardor studii, et idcirco tibi

oblcmperare, nimirum quasi in angaria servireexisthnavi. Cum atrtcm et (e inslanle jugiter, etmea voluntate ad aiia (cndenle, diatius angerer,

D venit tandem hi tnemoriam itlud, qnod summus

vere dilectionismagisler^ inter oajtera perfectionis

evangeticaepnccepta congrue,in tnonlelocutusesl:

El si quisangariaveritle, ait, «nl//epastuts,w&ecum

Hlotl alia duo (Matth. \). Sed et ille Simon Cyre-

naeus in menlem venit, quem, sicut evangetista t«-

statur, prmtereuntemangariaverunt, «t totleretcru-

cem Jesu (Matth. xxvn). Deniqtieexempltimejus-

dem, qui crucem quidem Jesu talit, sed rion ipsecracifixus est; et hoe ipstim, quod crucem non

suara bajulavit, invilus et in angaria fecit, vehe-

3*1! RUPERTIABBATIStUlT.ENSVS 592

incnter Chrisliamimhominemredarguit, qiiirunque /ille ost, qni Cfiri^tivet sanetorum ejus labores ila

pracdicat,ul non collaborel iinilando; el hoc ipsura

quod praedicat,magiseiyiraecepti necessitate facit,

quam ex pio menlis-desiderio. Acquievi igitur, et

omisso intcrim cursu proposito, diverti liuc, non

jam inviliis, sed bonam jam liabens voluniatem, si

spiritus Patris nostri Dei, qnid vel qualiter loquideberem, suggerere dignaretur. Ecce habes quod

jtissisti, imo ud quod agendumme magis rogando

quatnJubendoeompulisti; tu ipse judicalo, uirum id

efllciendoquidquam profeceris, id est ulrum priori-bus scriptis, quacnoii tibi satisfaciebant, hoc poste-rius scriptum ad aedilicationemmagisan minus ido-etim sit. Porro meet apudDeumconscientiateslis,et apudeos, qui audirc vel legeredignabuntur,prse- '

sens epistolaexcusare polerit, quia non quasi niihi

ipsi placens,prioribus me scribendosuperposui,sed

postulanti tuaecbaritali placere cnpiens obediendo

supposui. Dignuro.quippetc, cui obatidiredeberem,existimavi, licet monachicamsub tuo rcgiminemili-

tiam professusnon fuerim. Tti namque de ccenobio

Sigebergensiassumpluset quasi virgultum viridedeillo deliciarum horlo translalum, et in Ecclesiam

ejusdem beati confessoris Cbristi transplantalumsanctaereligionis, quaeillic pene exarucral, fruclumralrvivum prolulisti, ita ut illud Davidicuman-

nueiite Deodiccrc mcrearis : Ego autem, ticut oliva

fructifera, in domo Dei speraviin misericordiaDei

iPsal. LI). •(

CAPUTPRIMUM.

De ortu C Hereberti, et qualia ilio nascentesignadwiiiitusapparuere.

Aniioab incarnalioiie Domininoslri Jcsu Christi

liongcntesimonoiiagesiino(die deciinasexia Martii),Ronianoriimrcgcnte impcriumOlloneleriio, insignimetropoli C.ernianiaeColoniaeAggripinacponlifex aDeo dtiius bst S. Ilereberlus, vixilque in eademsede lntidablliter annos viginli tres, mcnses duosdies ferme viginti duos. Iluic doiium graliae,quoddalurus eral ascensorcoeli, de quo scriplum esl :Asceadettsin altum, captivamduxit captivitatem,de-dit dotta hominibus(Psal. LXVII),in ipso cjus orlu

praesignaredignalus est. Deniquc cum noclu ma-terno funderetur ex utero, lux immcnsa ccelilus inlocoeffulsit, quani et dormientcs nonmilli, octilis

cordis, et vigilanlcs, oculis viderunl corporis.Dormiens erat paler ejusdem iiifantuli, et cum eo

quidumex amicis, Judaeus lamcn, qui lunc veneralad eum pro constieiudine colloquii sive ncgotiifainiliari.s.Hi ambo dormientes liora ipsa, qua inlucem prodibat felix pucrperitim, uiitini idemquevidenl soinniura : et evigilantes, 252 contiuuo

loquebanlur ad allerutrum, qunsi proprium singulinarraturi visunt, quippe qui nescirenl communefuisse, vel iiiium. Narravit prioris, qui proptcr fa-iiiiliaritatemadvenisseJam dictus est, el deindeipsepater familias, idipsum, et non aliud se vidisse,veiiemehicrailroirnnstestatuscsl, Eral aulcuihiijus-

A cemodisomiiiuin: Ctibiciilumin qno mulier dectnu-

bere proxiinnqueparlui non ignorabatur, a froule

aperiri, admisstimquejubar infulsisse velut solismeridiani. Porro vigilanieseadem hora circa por-lurientem de more aderant sexus illius person.csedutae, et ipsae corporalibus, ul jam dictum est,oculisviderunl miraculumccelitusinfusaeclaritaiis.

Adhuc enim loqnebantur IIIi somnium, quod vide-rant mirando, el felicitatem partns non vanis prae-

sagiendoconjecturis, ciini ecce una ex illis gatidioet pavore simul attonila, bonum patri nunliavit

nunlium, videliceteleganlis lilii exorlum, et in ortu

ejusdem editum mirae siiavitalis et circumfuls»

magnselucis divinummiraculura.

CAPTJTII.nQttodlucis invisibilis,qtta iltuminanduterat, signumfueritvisibilislux,qumilionascenleindomorefulsit.Hocigiiurquis dubitet conferendaeilligratiaefuisso

signum, signilicansquod copiosiusillumiuaret iliumlux vera,qumilluminalomnemhominemvenienteminhuncKundum? (Joan. i.) El quidemsi sola illicon-ferenda fuisset lux gratisespiriluaiis, quam Judaicacsecitasncscil, recte forsilan cuivis incredibilevide-reltir aut indigntim,Judseum parlicipemexstitissecjusdem somnii luminosi, quod pater Chrislianusvidere mcrttil. At illc eleclus et gloriosuslilius lu-cis, fulgerehabebal et interiori dono Iuminisacterni,qtiod Jacob simplex maxime opiavit, et exlerioriprovcntugloriselempornlis, quam venator Esau so-Iam qusesivit cx benedictionibus paternis (Gen.uxxvn). Quis cnim nescial splendorem magnaeEc-clesiaeColoniensis,qiianlum illis praecipuetempori-bus splcnduerit. eliam in facultatibusel honorihussseculi? Cumergo tanlae sedi praeesse deberet, etsuper tale lanlumque candelnbrum exnltandaessethiec lucerna Domini, liubendo lot factiliaies, ha-bendo nomcii etiam et jus eximiumaptidfasiigiumterreni .iinperii, sicut sequensnarratio declarabit,non iiidignuin viileri dcbet quod Judseus quoqnepraesagiumfuturaeclnritaiis ejus acceperit, qui etpalri ejusdem'dixit: « Ccrtissimenovcris quia quodnascilttr tibi, teipsum jiicunditale replebil, suosqtie

i nalalesmagnosiii noininissplendoreillustrabil.i Hocdicere pottiit ille, solam rcspicicndohicemvel glo-

i p riam saccnli; Christus atilem lttx vcra et gloriai patriacccelestis,niirabilecjus praesagiummirabilitcr

adiinplevit. Nam qua nocte, illo de Virgine nalo,i exortum esl in lenebrislumen rectis (Psal. cxi), elL pastores super gregemsutim vigilautesclaritas Deii circumfulsil (Luc. n) : ipsa nocte, imo sub ipsoi liicis seqiienlis crepusculo, inter niissaruin sacra• solemnia,quorura ha>cpriina vox esl, Litx (ulgebili hodiesuper nos, consecr.itusest pontifex,veri baju-i lans ttiminis, eorumque sortitus miuisterium, qui-> bus dictumest: Vosesiis lux mundi(Matih.v), etc.

Quis dubilet hoc evenisse per providcniiam sivc

j ordinationem Domini,eadem curn vel gralia, qtia, memoratumsignum eo unscente pra?mi»it?Verum

de hac re suo locoplenius dicendutnerit.

595 VITAS. IIEREBERTI. 3J4

CAPUTIII.

De maternogenereejus. et ut stirps, ttndetalit nasci-turut erat e captivilate,Deoprovidenle,redemptaSueril.

lali, ut dictumest, cum praesagiopuer hic, bealae

prsedestinationis filius, in Worraatia Galliarum

nrbe ortus est. Porro illuc, scilicet in Gallicum

Wuormatiaeterritorium, genus ejus matcrnum de

fonleAlemar.nicocasibusadversisderivatum.fuerat.

Siquidemavia ejus maiernu,nomineEmma.Regim-

boldi nobilissimiAlemannorum comitis filiaexsti-

tit, et ab Hunnisdepraedantibuse castro patris cum

duabussororibusextracta, atque in praedictaeurbis

lerrilorio captivaviolenter abducta est. Quam vir

quidamnobilisut vidit, protinus instinctu Dei, sine

quo nec passer umis in terram cadit (Matth. x),

formara eapiivaf liberalem miseratus est, eamqtie

redemit. Quidmulta?ProvidenteDeo,ul radix ser-

varetur, de qtta nasciturus esset fructus qui perraa-

neret in acquisitioncsalutis, pater ejus puellae,diim

forle pergerel ad cttriamimperatoris, in domoejus-dem viri nobilishospitiumhabuit. lllic inter mtilla

colloquia filiam recognovil,gralulatus est, eamqtte

viro, qui redemerat, postulanticonjugem,cum dote

nittlta tradidit. Ex illis nata ntiptiis sancli hujusmater esl. Hoc idcirco non praelerire libuit, quianonnihii speclat ad laudem et gloriam Dei, quodamariltido ilia lantis superata est benediclionibus

dulcedinis,ut redempla captivitas talem lantumqueparlu ederel civemcceli.

CAPUTIV.

«7(apud HildebaldumWormalimprmsttlemper Deigratiam in lacris disciplinmecclesiasticmsludiisprofeceril.

Igitur prospicienfeproposiloDei,qui et ante tem-

pora saeculariasanctos omnespmscivil et prmdesti-

navit, conformesfieri imaginisFilii sui (Rom.vin),et in suo quemquelemporc vocavil, juslificavil et

magnificavit,hic snnclus pracscitus,ut nascerclur,vocatus est, non solum ut per bnptismi gratiamjustificarelur, veruin eliam ut honore pontilicalis

gratiaemagnilicaretur.liujiisnimimmmagnificenlise

prscparatio in eo exslitit quod in eadetn EcclesiaWormatiensistudiis liberalibustraditus est. Tanla

qnippe facililale divinaepariter et Irumaiv.ephiloso-phiaefluentapolavit, ul dubitandumnon essel euitiintrinsecus doctoremhabere iltinti de quo Aposio-lusdicil : Ego plantavi,Apollorigatit, Deusattlem

incrementumdedit (I Cor. m); maxime quia cum

spiritu scientiseclarescebalin eo spirilus pietalis ct

tmtoris'Dotnini,a quo sanctus omnis ad sapientinmascendere incipit, sicut scriplum est : lnitium sa-

pienlimtimorDomini(Psal. cx). Hocperpendensvirvenerabilis Hildebatdus,qui tempore illo pootifexerat ejusdemEcclesiseWormatiensiset prudentemadolesceiilenicogtiosceus cx studiis ipsius, sicut

Scriplura dicil : Ex studiis suit cognotciturpuer\tr6v. xx), Htrummunda sint opera ejus, gaudebatin eo, spe honarepntans quod horoobic utirtsforet

PATROL.CLXX

A sancUeEcctcsi;e. Ernt namque .dem pontifex eiusbenevolentiaequam ih propheta Sptrilus sanctus

insinuans: Dicile,inqtiit,jutto quoniam bene, quo-niam fructum adinrentionumsudrumcomedei(lsa.

m). Et in Evangelio Dominum dixisse noveral:

Messisqttidemmulta,OpeirariiiBhtempauci. 253

RogateergoDominummessis, ut mittat operariosinmettem(Luc. x). ItaquesanctaeEcclesiaeprospeeliimesse cupiens, et in ea, cul praeerat,sedc jnm para-tum sibi a Deosperans sticcessorem,bene agentemcondigna laude conforlare studebat. Dcnique de-functo tunc lemporis ejusdemI5eclesiaei>raeposi>o,

protinusbunc subrogavit. At Hlesanctus et verus,

qui babet septem slellas, qui ambulat in mediose-

ptem candelabrorumaureorum (Apoc.i), in aliofir-

B mainentisni loco stellam islam figere, et Superal-

terius Ecclesisecandelabrumlticeriiamislam ponere

disposuit

CAPUTV.

Quomodoper bonam famam imperatori Oltoni in-noltteril,et archicanceilariuseffeclus: suasusqueab eo, presbyierii gradum cttm socio Brunoneascenderit.

Proinde ut Iongiusinnotesccrel, qui longiuserat

expelendus, Oito Romanoriim imperalor tertius,de viro illustri, qnis vel qualis essel audivit, etinclinante cor ejus Deo sicul scriptum est: Cor

regisinmanu Dei (Prov. xxi), adeo viri probilasillicoraphcitil, ut ctimsuo laleri sociaret, primum-que cancellariiim sibi conslilueret. A quo eliam

^ persuasus hic bealus, jugum Doraini,scilicel pre-sbyterii honorem, alacriter suscepil, socioBrunone,

qui poslea Romani dignilate pontificiifunclus est.Attamen tunc idem Bruno, ut presbyter Aeret, non

cito acquievit, humiliter excusans vetuti majoremsuis meritis accipere graliam. Sane nterque lauda-

bilis, et hic qui animoalacri cito acquievil, el ille

qui primo sliipefaclus,rem arduam refugere tenta-

vit. Namet centurio, quidicenli sibi Domino: Egoveniam,et curabopuerumtuum jacentetn in donto

paralyticum, respondit, dicens: Domine,non tum

dignus, ut inlret sub tectum meum, sed lantumdic verbo, et tanabilur puer meut (Matth. vm),slalim ab eodem Dominosecundum fidei suaehu-

jj militatem laudatus est, et Zachaeus, qui diccnte.illo : Zachme,feslinansdescende,quiahodiein domolua oportetme manere; stalim festinantdetcendit,et

exeepitillumgaudent (Luc. xix) : secundum chari-

,talis suselselitiam dignusJudicalus est ciii diceretDominus: Quia salus hodie Ituic domui facta est

(ibid.).Veruin bic quoque, qui presbyterattisoOi-chiin rogatus cilo, ut jam dictumest, subiit, adhucexcellenlioremponlificii gradum postmodum situ

oblalum suscipere hiimiliter recusavit. Defmictn

aamque paulopostEcclesiaeWirzeburgensisepiscopo

optabat imperatorut illi subrogaretur.Recusavit,ttt

jam dictumest, indignumse profileiis,etin fratrem

siium,nomine Henricum tanquam seipsolongedi-

gniorem,mox eamdem transferri oblinuit electio

H3

?95 BUPERTIABBATISTUITIENSIS 3Do

nem.-Faclumqueest, frater ejusEcclesiaejamdietoe,

)>rsesedil;jpseautem in bumilitatect dilectienesua,

praefinilosibi a Deo tempori el loco servatus est.

Inlerea Romano pontifice defuncto, jaro dictus

Bruno sedem sortitur aposlolicam, agnominatus

Gregorius V, vixitque in ea annos ferme duos et

jnenses novem, undecimus supra Brunonem alte-

jram, qui etiionusLeo diclus est. Deisto, qualitera Romanisiroperatorirebellantibus,prinioexpulstts,

.acdeindevenenoperemplus sil, quoniaroad rem

pnesentem minus.allinel, nunc omitlentes, potius

jwopositum pro*equamur.CAPUT-VI.

UtaColenienti populofactaconcordia,marcliteptsco-pum etectussit.

Nen multopost Colonia melropolis vidua facta

est, defunCtoEvergcro ejusdem civitatis archiepi-

scopo.Ecceaulem dum eligere conantur successo-

rero, sciderunl unanimitatem, clerusqueel pqpulus

graviler dissentiebal abinvicem. Namaliumelerus,

aliumquesua electioneposcebatpopulus,et in tan-

tum processit parlium diversarum conflictus, ut

prope ad arma concurreretur. ltaque velut, absente

Jesu, navicula in medio mari jactabatur fiuct-bus

(Maiih. xiv). Sed laborantibus velocius succurrit

ipse, el venit ad eos supra mare. Nara is, qucm non

probante populocleruseligebat,videlicetWezelinus,domus sancti Petri praepositus, repente silenliuro

fiagitans,per voluntatera Dei sic omnes alloqitilur:-*In causa isla, Patres et domini, non sua singuli,sed pariter ea quaerentes,quaeDominisunt, meiius

quoadpossuinus incamus consilium. Nam praeessevobis nec ipse ctipio, nec alteri invideo; sed in hac

re liber ab utroque scilicet invidia et ambitione,alittmvobisnottimdesigno, qui dignus sil, videiicet

illustrem Herebertum, valentem secundum Deum

et secundumsseculum,ulpoleCbristo devotum, et

imperatori charuro. Solvamusergo litera, in hujtis

ilignissimi concedendo eleclioncm. i Vix ille haec

dixerai, raptimqueex ore ejus Herebertumuniversa

turba conclamabat. Una omniumvox, una volun-

las, quos eatenus discordanles, nunc miro modoin

uno absente homine vincutum pacis alligabal. lta,Domino imperante, cessavit ventus, el tranquillitasfacla est (Malth. vm). Cujusvero tranquillitatis lam

celerem evehtum magis memorabilem nobis facit

alioruin lemporumsivelocorumnonnunquamaudita

vel visa tempestas, ubi quodammododormienlesive

absente Jesu, non ante motus maris sedatus est,

quam multus animarum, imo et corporum rerum-

que caelerarum periret ac profligarelur numerus.

Nimirumjusto Deijudicio propter peccata inbabi-

tantinm, ubi tale quid accidit, ascribendum est.

NamquodnaviculseColoniensisEcclesiae,dum iliis

discordiaefluctibus jactarelur, tam circo, ne ad

arma pervenirent, subventum cst, misericordiae

divinitalisascribi debet. Porro meriiorumbeati viri

in hoc quoque evidens aslipnlalio est, quod oblato

«d electionem riomine ipsius, animosa cleri, et

A populi discordiaquicvit, et pax reddita esl. Subti-liler namque allendenlibus res ipsa loquebalur,quod milteret illum princeps pacis (Isa. IX), lapis

angularis, el pax noslra Chrislus, qiti fecit uiraquettnum,qui inimicitiasinterfecil in semetipso(Epltes.

u), et per sanguinemsuutnpacificavitomnia.,qumin

ewlisel qumin lerris sunl (Coloss.i).

CAPUTVII.•

Utpro electioneejas imperatorgavisusstl, et quamsapienlerelectionisejus graliam acceperit.

Igitur cum praesentiaDoinini eleclio memorabili-

ler celebrala est servi fidelis,et haec lam a Deo

quam ex horoinibusconlinuoleslimoniumlaudem-

que habere meruiu Siquidemel imperatoris supramemorati cor jam tetigerat manus Doraini,ut per

B bunc virum scdarel jam fama compertossibi roolus

civilatis discordantis.Nam, et cum pecunia tcnta-

254 relur aua''°>quem(utJamsupradictumest)ac-

clamaveratdissensiopopuli,ipseresponsumdiflerens,

conlempltimqueoblatae pecuniaedissitnulans, hscc

inlerim a terrilorio Benevenlano,ubi lunc temporiscoraraanebal,manu propria beaio viro scripsil,tunc

Ravennaecumcivitatisejusdemantislilc jttssa ab im-

peraiorenegoliaperagenti:<OttoimperatorAugustussola Dei gralin, Hereberto Achilogolhelsegraliamet Coloniamel paltii cubitiiinunum. • UbiveroColo-niensium adfuit legalio, viri complures honoruti,tum de clero quam de populo, et qui in utroqueordine videbantur praeslaiitissimi,cura quibusdain

_,de principibus terrae maximis, electionem coram

deprompseruntpersonaelalis. Talis vero vehemen-

ler exbilaratus idem imperalor, prudenti consiiio

civitatis grates non minimasegit; quia quod ipse

optabal, quodqueoplimum sibi videretur, fioc ipsi

quoque sentirent et eligerent uno eodemquescciim

spirilu. Ila prorsus evidenlerhuic osliarius aperuit,iulraturo iu ovile ovium, pacificans cunctosin

electione ejus, ut nullum fieret obslaculum. H;ee

omnia vir venerabilis revera sapienter accepit:

qui intereapetens Ecclesiam,slralus solo , grutia-rutn ccelestiumlurgitori Doraino Deo loto mentis

afieclugratesegit, nou ulique pro gloria temporaliexsullans, sed supernac benedictionis munus ad-

orans. Quomodocnim non gauderet, qui se tam

0 evidenlibus experiraentis Deo curae esse perspice-ret? Iinilatus naroque esl sanctum regem et pro-

phelani David, qui cumaudissel sermoneraDomini,

per propheiamNalhan diceniis : Cumqueimpleveritdiet luot, ut vadat ad patres luos , suscitabo semen

tuumposile,quoderitdefiliistuis, etslabiliamregnum

ejus : ipse mdificabilmihi domum, el firmabo so-

lium ejus usque in mternum (II Reg.vn), elc,

ingressusest et sedit eoram Domino, et dixit: Quis

ego sum, DomineDeus,el qumdomus mea,ut prm-ttaret mihi talia? (Ibid.) El subjunxil : Nunc igilur,

Domine, termo quem toculus es famulotuo tuptrdomumejut, eonfirmeturin perpetuum, et facsicut

locutus es (ibid.). Ilsecet csetera cum diceret rex

foriis, sapiens et humilis, exsuliabal, non utique

397 VITAS. HEREBERTI. 3!>S

pro lemporalimemoriadomusvel teroplimanufacti, }

quod filius ejus Salomon facere habebat nomini

Domini,sedpro aeternaChrisli, sui secundumcar-

nem filiiel Ecclesiaegloria,quam in illius Salomo-

niis filiisui et lempliejus figura prophetico spirilu

inlelligebal.Hocnimirumexemplo, hic beatus egil,et agere debet oranis qui vocatur a Domiuo, ut

domuiDeirector, siveovibusChristi pastor praesit:non humanam gloriam, sed divinam amplectendo

gratiam, quia profectomagna gratia est, pastoremet episcopum esse animaruro, computanda inter

dona maxima,quaededil hominibutascendensChri-

ttut in altum (Ephet. iv). Nam et Aposloluscum

dixisset: Qui detcendit, ipte ett qui atcendit tuperomnet cmlot, ut impleret omnia; et ipte dedit

quotdam quidemapottotot, quesdam aulem prophe-1

tas, aliot veroevangelittat(ibid.), seculusest et ait:

Atiot autempatloretet docloretad consummationem

tanctorum(ibid.),Becte igitur, et sapienter hic procollato sive conferendo benediciionis et pasloralis

graliaemuneregrales egit.

CAPCTVIII.

Quam liberabambilionefuerit, tt de morteArgen-tinensis episcopi.

Jam de ambitionisvitio quam liber ab illo fuerit,cumtota ejus vita indicio sit, illudquoque memora-bile teslimoniumfuit, quodvm IdusJulii, qusediessanct; Kiliani marlyrio erat celebris , cum crearideberel arcbiepiscopus,differri in crastinum prse-optavit, propter praesentesexsequiaslugubresquaeibidemagebantur,Strasburgensisepiscopi; videlicetne aliis lugentibuset flentibus, ipse ridere videretureumsuis, memor Scripluraedicenlis : Hmreditasad

quamfeslinalurin principio,in novissimissuis bene-dictionecarebit(Prov. xx). El revera dolendumerat

pro exitu ejusdem episcopi,quia videlicet terribili-ter accideral,praeeuntesignononbonsesestimalionis.

tNam,cum ille milra rediinilus missarum solemniacelebrare ingrederelur, ubi se ad populum vertit,diclurus de more : Pax vobiscum,imperaloremin-

lendens, tanto risu solutusest, ut fundilus oblitusesse videretur ad quid se convertisset.Ut vero ad

prandiumvenlumest, cunctispariler considentibus,percutitur morbo pleuretico, inlerque manus ad

proprium delatus hospiliura die decimoquarlo red- ]didit spiritum. Viderat auteroante annos septem,ul solituseral narrare, visionem:videlicetaslitissesibi senem quemdam,veste purpurea pontificaliqueredimituminfula, qui se profitens esse Kilianum

episcopum,tale, inquit, illemihiprotulit oraculum:<Ageper hosseplemannos; episcopumdecent ope-ra; quia nonlongiuslibia Domjnovitsespaliumpo-silum est, iQuomodocunqueillevisioneraacceperil,qualitereunquese praeparaverit, qualiscunque in

iliabora siuemorlis inventus fuerit, recle niminim

aapienti huic talis, ut prsedictumest, illitts exitusmeditationemmortis rcuovavit vel auxit, magntim-

qut fuit lemperantisecjus indiciura, quod pro

lempore flendi, differendo, sibi vel suiv tewpus

A gaudendi, tristibtis exsequiisprivatus intercssc ma-

luit.CAPUTIX.

Quantacum humilitaleColoniamvenerit, et quanaoconsecratusfuerit.

Et quidem Beneventi ponlificalisei honor datus

est vilIdus Junii. Et exinde Romamprofectus, pal-liumab apostolicaesedispraesuleaccepit, sedcivita-tem Coloniamingressus est, el in sede sua sedildie,

quaeapud Cbristianos non incognitaest, scilicel in

vigiliaNatalis Domini.Quo cumaccederet jamquoin vicino adesset, dignum memoria est qualiter

aposlolicaedoclrinae recordatus est, qua dicilur:Obsecroaulem vos ego vinclusin Domino,ut digneambuletisvocationequa vocatiettit cumomnihumi-

B litate.etmanitteludine(Ephet. iv). Nam vere humiliset mansuelus, pallio missionis apostolicaeprae-misso, ipse indutus linea, discalceatusque lento

pede secutus est, cum frigus hiemale pro lem-

pore calceatis quoque permolestumesset. Attende-bat eliam vocaiionem suam quod non ad regnagentium, sed ad minislerium vocarelur sanctorumCbrisli discipulorum.Et quaravis ad insignem jamveniret suam civilalemColoniam.talischematecon-fitebalurcum bealis palriarchis, quorum Apostolus

255rnemm't> (I"0(Iperegrinuset hospesessetsuperterram, palriam se quaereresigiiificansmeliorein

(Hebr. xi), id est ccelcstem,et eam qnam paravitillisDeus,civitatem.VenitilaqueduceSpirilusancto,spiritu humilitatis, cum animo conlrilo, non tnmen

'"'absquesancto el spirituali gnudio,et sicul superiusjam praelibalumesl, ipsa nocte gaudiinostri; scilicetnalalis Domini,consecratusest intcr missaruroso-

lemnia, quaeex morecelebrabranlur patilo ante vcl

circa ortumdiei. Veneranlquippead hoc ipsiimcumeo plures episcopi. Jam vero in illa consecralione

ejusquis divinaro ordiiialioneronon miretur? Quisnon venerelur hic allitudinem consilii divini, qnoita fieri complacuil? Deniquetolura illtid oflicium

maluliiiumsanclispasloribus oviuinCbristi Spiritussanclus composuil, quorum nirairum myslicum

exemplarpaslores illi fuerunt. qui uocte illa vigi-luntes et custodienles vigiliasnoctis supra gregemsuum, circunifulgentcse clarilale Dei, nunlium bo-

jj num, gaudiuramagnuinnali Salvaloris,quod a san-ctis angelis primi audjerant, videre meruerunt,sicut sanctura ejusdem missse narrat Evangelium

(Luc. n).Cunctaenimirumejusdemofficiipartes, pastorum

Ecclesiaevocessunt, qualesrationabilibuscuraesuaa

ovibuspersonare debent, natum de virgine pro sa-

lute mundi.salvatorem.Plane nis,ilegentium vitan-

dumesset faslidium,promplumeratexponere parles

singulassecundumejusroodisensum. Unum tamen

est quodjure non prselereumlumsii, videlicetpro-

phelicumcapilulum,quod in eodemofficiolectionem

apostolicamex more procedil: maximequia hlijussancli pasloris person» locus ille miro modosese

accommodavil.Denique dumiu consecrando illum

699 RUPERTIABBATISTUITIENSIS tOO

episcopi duo codicem Evangeliorum super raptit.cervicemque ejus tenerent, revoluto mox eodem

codice versiculusiste primus occurrit. Spiritus Do-inini superue: propierquod unxit me. ad evangeli-zandumpauperibusmisil me (ha. LXI).Prophelicum

namqiie hoc Tsaiae capitulum evangclicis lilteris

lioc modoinserlumest: Et regressnsesl Jestts, inquitLucas, in virluleSpiritus inGalilmam,et venitNaza-

reth, ubi erat nulritus, etintravit secundumconsue-tudinemsuamdie Sabbali in synagogam,el surrexit

legere. Et tradilus est ei liber haim prophetm. Et«t revolvit librum, invenil locum in quo scriplumerat •'«SpiritusDominisuperme, proplerquodunxit

me. Evangelizarepauperibusmisil tne,prmdicareca-

ptivisremissionem,prwdicareannumDominiacceptumetdiemretributionis.>Et cumplicuissettibrum,reddi- '

dit eumministro, et sedit. Et omnium in synagogaoculieranl intendenlesIn eutn. Cwpil aulemdicere

eis: Quia hodieimpletaesl hmcScriptura in attribus

vestris(Luc. iv). Constal ergo qnia persona Christi

est, qnaehaeein propbeta suode scmciipsoloquitur.A-lille nimirum non solum unctus, sed unclus est

praeomnibus.sicutaliaScripluradicit: Unxil teDeus

Deus tuus, oleo Imlitimprm consorlibus tuis (Psal.

XLIV),oranesnamque sancti, omnesquicunqueillius

speciosiet graliosi regis participes sive consortes

sunl, codemspirilu, endemoleo lsetiliaeuncti sunt.

Quippe qui nec sancti absque unclione hac ullo

modoesse possunl.Cum ilaqueuniversos ejuspar-

llcipesunctos essc conslet eodem Spiritu Domini,tie quo illi princeps et polentissimusdicit: SpiriiusDoministtperme, etc. contestans el dicens: QuiahodieScriptura limcromplelaest in auribusvestris,6incdnbioprsesulesEcclesiarum,quorura est paU-

perrbusevangelizare, et praedicarecaptivis remis-

sionem,et ad hoc sacro chrismate uncti sunt, ipsi

singuliscire debenl, et de scmetipsispost Chrislum

dicerepossunt: Spiritus Domini super me,propler

quod unxit tne, etc. Igiltir dum in hujus beali ponti-ficisunclione, aperto super capul ejus evangeUco

volumine, primam Scriplura sancla vocem hanc

edidit, reverajttre omnes, qui aderant, venerabiliter

pro verodivinitatisoraculo sententiamarripuerunt,credendoquia Dominushunc misit, non dubitando,

quiahunc SpiritusDomini unxit. Cum hac leclione i

prophetica, sicut esl ordo ejusdemoflicii matulini,consonanlibus atque allernaiilibus choris, concre-

pabant divinaevocessacra praeconialucis,et decoris,

qtiemprinceps paslorum, Deuset Domiiiusnoster

induit, qui nocte illa iliuxil nobis : de quibus non

est modoexptanatio conlimianda, ne, sicut jamdiclum est, prolixitas fastidiumparial. Hoctaulum

ittdtihitanlerdixerim, quia qusedamgignaeranl baec

persistentisin lenere suo proposiiiDei; qui, el dnm

nascerelur hic beatus, splendoremlucis pro signomirahiliter edidit, et dum consecratur, sic eamdein

consecrationeindisposuit, nl solemnia circa illum

ahdireiniir pneconia veri luroinis, ctijus nuntii dc-

fcsqut es»e pastores cuncii animarum, secundum

A exemplumpnstoriimiltorum,quos nocteitla clari;a3Deicircumfolsit.

CAPUT X.Ut quornmaamsusiuiuerilinvidiam,el Ilcnrtcotmpe-

ratori cmperiiessesuspectus.Tuum est hoc opus, Christe, cujns sermo verus

est, imo qui es ipsa Veritas{Joan. xiv), ctijussen-tentiam permanere oportet, dicentis : iVo«potestcivitas nbscondi super montemposita (Matih.v).Item:Nemoaccenditlucernum,etin abscouditoponit,nequesub modio,sed tuper candeiabrttm,ut qui in-

grediunturlumenvideant(Luc. xi). Sed quseimquamcivitassic super monteuiposiia, non invidiampassa,el oppugnaia est a civiiate Cain lerrena el in valle

posila, cujusprinceps esl Salanas? AulquseunquamB lucernasic super candelabrum posita fuit, ut nullus

ci nequamoculus invidit? Quodut Jam manifestiusdicam, quis unquamsanctorumaedificatusiu luoule

virtutum, verboqueet exemplolucens ad icdificatio-nem videnlium el audienlium, nullain ab ingratisel invidispassus est tribiilalionem?Quisinlcr super-liartimgaudiagratiarumpropriamnonhabuii inensu-ram ejusmodi lucrymariim,quas faciunt liliis lucishabilaiores Cedar, id est tenebrarum? Namhoc cst

quod in psalmogementessingulidicunl: Heu mihi,

quia ineolatUs meus prolongntusest; Itabilavicumhabilanlibus Cedar, mullumincolafuil anima mea.

Cum his qui oderunl pacem, erampacificus; cum

loquebaritlis, impugnubanlmegratis (Psal. cxix).Et quamvis tribulentur, non laii.en permittiiuturtribulari sine mensura, id est supra id quod susii-nere possunt. Ilem ipsidicunl: DomitieDeusvirtn-

tum, cibabis nos pane lacrymarum,et polumdaUsnobis in lacrymis in mensura(Psal. LXXIX).Opor-tebat igitur et hunc sanctum, cujus anima, regisDei civitas supra montemposita, qtti luccnia erat

super insignis Ecclesise candelabrum conslituta,oporlcbat, inquam, et hunc pati adversa inler pro-spera virttilum, qnibusintus proficiendoardebat, etinter radios signorum,qnibus foris ad gloriam Dei

lucebat, sicut protinusnarralionis 256 orc'0 mon-straturus est. Quomodoautem vel qualemper occa-sionem aclversilasin eo reperit aditum? Videlicet

per ingenlem muri vel praecelsaelurris ruinam, id,: jj est per mortem imperatoris ssepedicti,cttjus, dum

adhucviveret,aroicitiapromuroilliessepoleratcon-ira adversariosquos conira eurriposlraoduininvidiasuscitavil. Qui nimirum imperalor, ul in caeteris

' ita et in causa per quam morteih incurril, ronsitiumi beativirialtendissct,multomeliussapientiaeappropin-i quasset,et iionpoeniiuisseteum.quemadmodumipsai Sapientiadicil:Omm'nfaccttmconsitio,etpostfactumi non pmnitebis(Eccti. xxxit). Qjttwfqtik" nou fecit,i incidii in insidias mulieris make, videlicet ejusi cujus viruni Crescenlinm,sibi rebellahtetii,captumI jtisserat capilalem subire sententiam. Et ab illa noni praecavens,quamvis a sanclo viro saepinsesset

commoniliis,veneno iiitra cubieuluindormicns*iir-i fecltiscst. ObiitiiaqtteRoroseahno poslordirintihnem

401 VITAS_ HEREBERTI. *02

lieali viri lerlio. leral autem tunc quoque saneliis

idemciuu illo,utpolead disponenda perneccssarius

iiiaximareguinegotia.Cuicumdie sequenticonfessusfuisset pestemquamperceperat, sequemoripersen-

sissct, id quoque supremumab eo postulavit,qua-temis corpu»ejus Aquisgrani sepeliendumtransfer-

rct. Hoc agere insistens vir fidelis, regalia quoquepenes se liabtiit,et electioninon inlerfuit noviprin-cipis llenrici, tunc Bajoariorumducis: querosecun-

dum saccult dignitatemlocupletissimum,et littera-rum studiisnon lenuiterinslrucium principes regni

regerasibi elegerunt.Haecfuit orcasioquara adver-

sus illum rapere potuerunt adversarii, quales in

Ecclesianunqiiamdefuerunt, ex quo sacrilicia Dco

primi obtuleriinl Aliel et Cain (Gen. iv), scilicet

falsifraircs, quibusveScriplura dicil :Quia abierunt

in viaCain (Jud. 11), qiioruinpressuratnApostolus

quoque inler cactcra pericula sua niaxime geuiil

(// Cor.xi). Elqtiidemregalia rcpetila citoreddidil;sed quia novi, ut jam dictumesl, principis clectioninon ititeifuit, exluiic illi suspeclus ernl. Umle etidem rex obtrectaloribussancli proniusaiiremprae-bcbai,deniipieimpacatosempcreumodtopcrsecutiiscsl, doneca Doniino redargtti nieniil paulo antcobitinnsancli,qnod iu suolocopraesensn.irrutionon

praeteribit. Nunc memornbilium operuin ejtis ud

I&udemDomiiiimirncula percttrramus.

CAPLT XI.

Desiccitute,et qttomodoper speciemcolumbwgratiaSpiriliissanclisupereumapparuit, tttiquelacrymitsuis repehtiuamde cmlopluviamobliiitterit.Iics ipsu,qusejum nuuceuarrandaesi, satis lucide

commcndat,nun casu, sed per divinamdispensatio-nem id qucd supra roeinoravimus,evenisse,ul sci-licct in consecraticne sancli praesulisprima se cx

Evangctiicodiceofferretillavox misericordisponti-ficis Cliristi: Spiriius Domini super me, propterquodunxilme (ha. LXI).Subsccula namque post-modmn siccitas, peccala pnpulorum vehemcnler

arguebat,ut fere oainis herba praeinortua, omiiis

agerexustus, nonqualemcunquefaniem, sedfamemmorliferam jamjamque minarelur. Denique cumsiccilalepeslilenliaquoque saeviebal,mullique mo-

riebaniur, niulti adhuc aegravix trahebant corpora.Erat ergo piissimoponiificinon parva vel qualis-cunquesolliciludo,sed el iu sollicitudine compa-lienlis aninii liibulatio et in lribiilatione jugis et

iacryniosu oratio. Undequia ferrum pertransibataniinain ejtis, el in corde ejus gemebai Spiritussaiictus, sicut dicit Apostolus: Nam quid oremusticut oportet,uescimus; sed ipseSpiritus postulatpronobisgemiiibusinenarrabitibus(Rom. VIH),meruitet pojiulunireconciliare Dco, sicut de Sacerdote

magnoeidignoquidain Sapiensdixit: Et in temporeiracundimfucla est reconcilialio (Eccli. XLIV),etinter reconciliandum,.gloriosoglorificarimiraculo.Indictojejuniotriduano, luctuosus ibat populuspcrurbem fecundamiot sanclorummillibus, el ad sin-

gulorumpatrocinialocorumfidelileratqticsupplicilcr

A lacrymosasfundebat preces,qualonus ab imminen-

libusjamjamquepraesenlibusmalis eriperetur.Erat

aulem publicuscleri et populi,monachorumquoque

alque sanctimonialiumprocessus, el ex omni ordirie

utriusque sexus, lingua quidetn diversa, sed una

intenlione et eodem sensu concrcpandoKyrieete-

ison, altitudo ccelipulsabalur. lnler omnes et prte-

omnibus moestuset supplex tristium filiorum speset patcr patriaeprocedcbatarchiepiscopus,ila vulne-

ralo corde tantisque cum gemitibus, ut miro modo

consolatione sua dignum eum judicarel Spiritussanctus paracletus. Cura igilur ab oralorio Sancti

Severini litania soleinnisegressa, BealiPanlaleonis

adiret oratorium, eccenivei candoris columba,vi-

dcntibusniullis, captit ejus circumvolabal,eadem-B que repenie disparcns, iierurnvisibiliscomparebat.

Videbanleam roulti, sed non omnes, quia videlicet

non lerretia species, sed ccelestiserat gratia, quam

aliquibusvidere donatumest. Ut aulemventumest

ad locum, ubijam dictusconfessorDominiSeverinus

in transitu beatiMaxlinivocesangelorumpsallenliumaudire meruit, vident eminus eamdemcolumbam

caput beati viri lerlio circuinvolanlem,quaeet pro-tinus in stiblitne clevata, ccelospetiit, nec ultru

comparuil-Undequis dubitetSpirilussancti gratiam

qualis in domopectorisejus hubilnt, tnlem de foris

apparuisse, praesertimin lali Ittctuosolempore?Co-

lumbananique,sicut et lurlur, avis gemiiuosa cst,

gemituinquepro cantuedere solet, et sicul illa soli-

_ vaga, sic isia avis gregalim gemereconsuevit. V«~

rissimecrgo cum signo hujusinodiorantem pariteret gemenlemprseomnibushunc designabalSpirilussancti gralia, el dc islo quoque quodammodoid-

ipsumdiccbat quod de alio qtiodamnon ignoio,sed

eximiopropheta, diclum sacra narrat pagina : Ilic

est fralrum amalor el poputisui, hic esi qni multum

orat pro populoet pro civitate isla (II Mach. xv).Niinirumet iste vir in populosuo milissiniusnppa-ruit. secundumsimiiilu.iinemcolumbaemitjs ct sim-

plicjs,sanctoredundansspiritupielalis,alqiieidcirco

gemitusel oralio ejus perire nonpotuit. Namubi ad

praiidiumventum est, cum ipse nppositiscibis fere

Jejunaret, ita taroen more suo, el luuc maxime,je-

junium dissimularel: quibiisdam ad ipsum respi-

Dcientibus, el cum dolore loquenlibus, quod ea die

profusis lam miiltoritmlucrymisnecdnm propitiatoDontinocoelumaperireiur, dignummcmoriaverbuii)

respoudithicbeatus.vere miiis,vereniansiielus:Ve-

stri,\w\ml,ocharissimi,pastoriseslculpa,quodcmluiii:

desupertamferreumest,quodmuttitudoviscerumDomi-ni elmiserationumejuscontiniierunlsesupervos.Nisi

enimDominusmeis iralus esset sceleribus,qni inter

ipsumelvosdebebamstare medius,jamdirupissetcm-Ittm,el beneficiumejus descendisselet stillassetpluvia

supervos.Hseceodiceiite.pariterquasiquidarosanguis

257 fhiebantanimu;vulneralaeex oculis lacrymae;.

quas erumpenles, el cuni iropetu currenles coraiii

multisvolebatquidero,sednonpoleralcontipere.La»

crymisergovictus,caput super mens,aindccliiiavi|in»

403 RUPERTIABBATISTUITIENSIS 404

inanious, et curo forlissimospiritu Deoforli hqmi- Jlitale atque ardenti oratione luctabalur. Erat auteni

hora eadera lanta coeli serenilas, ut nulla in aere

nubes apparetet, cum ecce subito fragore magnapluviaevis inundandoerupit, ita gl prius iuibriiim

crcpilus audirelur quam vir sanctus caput ab ora-lionesublevaret. Cunctiprotinus circumsedenles,a

mensa sese excusserunt, et prosilire conati sunt, utin laudera Chrisli tantique ejtis pontificis hyninis

personarent, et signa ecclesiasticaconcrepare fa-cerent. At illevir providttset humilitatissusecuslos

vigilantissimus,terribiliter adjurandoHlos,hoc fieri

vetuit, vixque oblinuit ut interim quidem a se-

metipso quiescerent, Dei vero laudem ac graliasChristoagendasnunquam tacerent. Ncc vero insuf-ficienspluvia lunc exstilil, sed ita uberrime terrara '

irrigavit ut Jam praemortuas segetum radices adfecunditatemrepararel.

CAPUTXII,Quodeommuniproposito.suo el tmperatorts Ottonis

ipsesuperstescamobiumconslriteredeliberavit.Interea cum multis et magnis misericordiaeopc-

ribus ir.sisterel pauperum pater, viduarumque et

orphanorumquolidianusprovisor,incumbehatanimocjus cura continua, servituris Deo monacliiscon-slruere coenobiuin: quorum ordo videlicetprofite-tur, quia pauperes stint pauperes.volunlarii, nihilin hoc mun.dohahendo proprium. Habueral aulein

imperatorem.Otfonem dum adhuc viverel, hujuscerei monitorem.Denique cum novissimaprofectionoIlaliam ingrederetur rempublicam dispositurus,bealum virum habens in coiiiilatu, cunclis prosperesuccedenlibus, tractans cum viro Dei de salutcanimae suae, et quodammodo dicens : Quid retri-buamDomino,proomnibusqumretribuitmthi (Psai.liv) ?consilium hoc accepit, quatenus ob salulemsuam cojnobiumconstrueret monachorumin hono-rem sanclseDeiGpnitricis,omniumquesanclorum.Hoc inilo salubri consilio, necessaria protinus adhanc rem praedia Christo delegavit, quae et beatoviro in maiiumdedit, cum pollicitationevel spon-sione bujusmodiut quoniam viia mortaliumIncerla

est, si quemex ipsisnecessilasmortisprseoccuparel,alter quicunqtie supersles existeret, votum perfi-ceret. Tatis, Cbristo mediante, inter illos conditioconvenit, et ita pauperummemoresexstilerunt.viri

summi, baeredesaclernacviriditalis, de qualibus in

psalino spiritus prophcticus dicil : Saturabuntur

ligna campi, et cedti Libani, qttas plantavit (Psal.cm). Hocnamque praeconio,sub nominibusligno-rum campiet cedroruro Libani, mystice a sancto

Spiritu divires et potentes saeculi promissi sunt,hospitales fuluri pauperibus, ilem Ecclesis filii

spirilualibus,de qualibusibidemcontinuosubjungit:lllic passeret nidificabunt; herodii domut, dux esteorum(ibid.),id est Christus,qui per avemherodium

significatnr,provisorest eorum qui propler ipsum

pauperes fiunl, praeparandoanimos divitum saecu-

hrtum, ut quomodo passeres in ramis lignorum

A campi cedrorumquc Libani nidificant, ita ipSitn

possessionibussiiie facullntibusillorumparata sibi

yilaehujtis necessaria percipiant. Haecidcircocom-

inemorare libuil ul pariter recogitet quisque, quide lalium conslituiovivit, professusChristispiritum

sanclamqiiepauperlatemqtiamCbristusipsedocuit,

quia tanquam passeresvolare, id est ccelestiacogi-lare debet, ut dignus sit hospitio vel stipendio,quod passerum, id est pntiperumsivehumiliumspi-rituali vitse paratum est. Natn hinc est quod idetuDominusChristus, instruens pauperes suos, Nolit»,

inquit, cogitare de craslino (Matlh. vi). (Luc. xit)Item : Nolitesolliciti esse, diceniet: Quid mandttca-

bimus, aut qttid bibemus,aut quo operiemur?Scil

enim Paler vester cmlestis qnid vobis necessesit.B Qumriteergqprimum regnumDei et justitiam ejus,

et hmcomnia adjicieniur vobis (ibid.). Quodidem

est ac si dical : Sccuri, o vosomnes,quodtaboratis

et onerali estis, venite ad me, el ego reficiamvos

(Mattli. x;), securi et confideniesvenite ad vitse

conlemplativierequiem, niliil de crastino solliciti,id est quia jamdudumPater vester ccelestis, scieus

quid vobis necesse sit, promisit ct paravit vol):s

viclumet vestilum, diceudoin Propheta : Sattra-

buntur ligna campi, et cedri Libani, quas plantavit;illic passeresnidificabunt.Sed his omissis, reverU-

mur ad rem. Neque enim propositum nobis ftterat

docere mnnacbos, quodslalula percipere slipendianon debeant, nrsi per contemplationispennamve-

p lent, et a scrvili operi peccali vacenl, sedgesloruiubeat.iviri texere narralianem,

CAPUTXIII.

Quodsancta Dei genilrixitli apparuil, et qttoin lococmnobiumconstrueredeberet,iiidicavit.

Cuin igilur beatus Herebertus proposiium electo

in lococonstruere oplaret ccenobium,et nitsquaralocum reperirel quera aplum putaret satis et ido-

neum, convertens sese ad Dominumsanctamqne

ejus genitricemin jejuniis et oralioniljus,postulabatsibi ipsijj revelari voluntatetn.Fecit hoc instanter,

et sicul de sancla Anna prophetlssascriptum est:

Vullus illius non tunt amplittt in divetta muiasi

(I Reg. i), non ante dcstitit, donec suis coniligiiuiiimeritis responsum ccelitus accepit. DeniqueIIOQIC

IJ) quadam, dum post vigilias fatigata sopori membra

dedisset, ecceadest per visum itla beata angelorumet omnium Regina sanctorum, qusestellalosedeus

solio»lalumet amplumccelorumcum filios.nopossi-.dens regnum,non parvipendebatctiam hoc parvum,

quodsibi in terris fidelidevotioneoflerebaturdomi-

i cilium. Et assislens: Sciat, inquii, o Hereberle,

exauditas ette orationet luits, jam eccevenioad te,ut indicemtibi votumquod mentegeris,quo in loco

perficiat.Egoenimsum Maria maler Domini.Surge

ergo, et Divitente catlrum petens, loeum tn eodem

i tiiundari prmcipe: ibique monasteriumDeo,mihiel

i otnnibussanclisconstitue,ut ubi quondamabundavit

peccatumet cttltus dmmonum,ibi justitia regnet in

i multitudine tanctorum. His dictis, misericordiaB.

405 VITAS. HEREBEtrrii? 106

maierdisparuit, bealo scilicetviroevigilanle, atqueita relabentea dulcedinetanlaevisionis.Erat aulem

in eodemcastro stia curtis, perlinens ad servitium

episcopi.Surgensigitur, etgrntins Deocordeet ore

devotissimeagens,et ei, quaesibi apparere dignata

fnerat, salulis perpetuaeGenilrici non ingratusexi-

stens, confestim praedictaecurtis miiiisterialemac-

cersivit, jussilque quantocius curtemitlam emun-

dari, quoniamRegisccelorumet Cenilricis cjiisjamdeberetcuria fieri, ut exporlata supellex'universa,locum darel advenienti, atque habiiaturo illic no-

mini Domini. Factumque est, etexportata rerumomniumquaemulta erat copia,citius quam sperari

poterat, loeus emundatus cst. Qnid multa? Jactis

fundamentis,alacriter atque celeriler slructura spe-ciosa surrexit.

258 CAPUTXIV.

Destrucluratempli,ul ceciderit,etalia siruclitrasur-rexit.et cujusreiexemplumconvenienlerindextossitaccipi.

Sed quid dicam? cum opus fere peraclum essel

jamque sicut proposilum fuerat, servienliumDeonionachorum coetus adunntus existerel, quandonocte dum finilis maiutinoriim solemniis, omnesfuissentegressi, repenle sic tola slructura concidH

ut lapis superlapidemnon remaneret,praelerunum

parietemparvulum,qui sotusinler illas rtiinasslanS

repertus est. Quid de hoc eventu sapiens audilor

arbitreiur? Nisienim ceelesli auctoritate structura

snrrexisset,nisi talis lamqtiesublimispersonas,qnaeapparuit, sicutjam dictum est, dignilasopus tali in

lc-' fierijussil, et nisi fundaloroperis Ivicponlifexnolaesanctitalisexisteret, forluilo accidissearbitra-

remur. Nuncautem consideratarerum vel persona-rtnn qualilate,arbilrari licet, divina el jusla hocaclumessedisposilione.Et quidemquoniamaltiln-

dinemdivini consilii perspicere non valetnus, hoctanttimdicerelibet, quia cunctis loca sancta inhabi-

tanlibus, et eis maximeqtii eodemin loco sanctum

deincepssuhiturieranlservitium,terribilesignurada-tum esi. Namquodvcracilerde filioVirgiiiisdictumest: Eccehicpotitusestin ruinam«(inresutrectionemmultorum( Luc. i), idipsumnon inconvenienterde

isto.el cjusdemVirginisoratorio,et deomni sanclo-rum locodicipotest,quia in ruinam et resurreclio-nem mullorumposilusest. Quorumin ruinam, nisiillorumqni sancto in locovilam perditain ducunt,et iileircolnajusportaturi suntjudicium? Et quorumin resurreclioncm,nisi illorum, qui de-sseculonc-

- quam exeuntes,el peceala prseterita fugientcs, adsanctum locum, pcenitenliaroactiiri, confugiunt,alqueita in sialum justitiaeresurgunl? Nimirumetillormnrninamin jam dicta ruina lapklum, etislo-rum resurreciionemnon absurdum esl inlelligi in

structurailerata, quseprotinusin incliusconsurrexil.Namvir Deigraviter intidemtutit ita quodaccidit,sed cito resutnptisviribus sancli desiderii, lolum

ipsumspatitimaedificandimonasteriiin allitudinemaiali navalis cffodiens, rursus fundamenta iecit.

A ociusque consummatum,quiriloNonas M.fiitnona-sierium dedicavit.Porro de lapidibusprioris strtt-

cturae,claustrumcumofficinisconslruxil.Igilurdumejiismodirem geslam legis aut recolis, quicunqtie

'

mente studiosa exemphvspirtrualiuinde-quoruin-libet corporalium similitudine scrtitari delectaris,non curansquali fine,quamhuntrliex re tusecapiusinstrumenla salutis, dummodopossisuliliter sedili-

cari, opportunesiraul cl illirdad memoriam redit,

qtiodmanifestedivinacum auctoritalescripitimesi;ubiDominusad Prophetam-dicil: Surge;eldescendsin domttmfiguli, efibi audiesverba-mea.—£( de-

scendi,inquit,in domumftguli,et eceefaciebaiijrutsitperrotam.Et dissipalumeslvas,quodipsefaciebae luto manibussuis.Et conversus,fecil illudvas alle*

" rum, sicut placuerat in oculis ejus ut facerel (Jer.

xvtu).Haecel caeteraperseqtiivel traclarc, prseseniisnarrationis proposilum nou adraitlit, hoc breviler

studio intendenle, qualenus hoc locoad raemoriam

revocaretur,in omni ordineet superbospro sua diu

rilia cadere vcl dissipaci,et lmmilespro sua maii-

suetudinead pcenilenliamconversos,restaurari. .

CAPUTXV.

De cruce Dominica,qum non de qualicunqueligno,ted de una landemarbore formari potuit, el cujusrei etiaminhoc exemplumsit..

Acciditetaliud, quodsimHilernonpi-aetercundum-

aeque ratione vacare putandura. Natn vir Doinini

slatim ut ecclesiaefundamenlnjecit, crucem Doroi-

r nicam, quac ibidem staluerunt, formari praecepiuArlificesverovigilanterquideminstilcrunt, ul.prse-

ceplumperficeretur,sed nullo mododiligentiamsev-

qucbatur effectus. Quotidierejectis aliis alia ligoacaedcbant,et nuliatenusex qtiotibelligno, quamviseleclo, suacarlis officiumperagere valebanl.Multo

igilur Inbore,sed et majoredefcssi taedio,omnino

ab ejusmodi opere desistere decreverunt. Quadainvero die vir bealus in quamdamdeveneral possesrsionem ad se perlinentem, mensaque ilii jussu

ipsius in pomerio,quoddomuisuaecontiguumerat»

parala est. Stabat pirus ex..adverso in allura por-recla, qtiserarais diductis, itnoquasibrachiis dislen-

tis, quodammodoDommiefligiemmanus in cruce

expandenlis,miilari vidcbatur.Cum itaque sedens

D oculosinlerprandendumforiuitisrootibusdeduceret,eccetalis effigiesin arbore illa repenteseseobjecit,

miroquemodoad primunt iniuitum quemdam ler-rorera divinumanimoejus iucussit.Necmora, faclo

praeoculis illo familiari sibi signo crticis, lolus iii

se rediens, rem divinitus pricvisam snisque oculisoblatainesseprudenter intellexit. Slatim igilur ac-

cersito artilice, arborem illain sticcidi, et ex illa.

crucem Dominicam,el in ea Salvaloris imaginein

diligenterforroari imperut.Paruii ille, elcompendio-

salisqueefficaciterarlemoperiselegantiasecutaest..

Quidex facto liujusmodicoujici potest? Nunqtiidde -

lignisauldelruncis Deocura csl, utindicaredebeat

quodvelqualelignumsibieligalaul eligeredebuertt.

artifex?Sed reveraest aliud. umleciirat Deus,quott.

407 RUPERTIABBATISTUITIENSIS 408

prudens audilor tioninutiliter secundumhanc simi-

littitlinemcontetpplelur.Namsignumcrucisvcl ima-

ginem, quam in recordationemSalvatoris Cbrislia-nusveneralurpopulus,sublevalamante oculos,sicut

ifoyses in deserloserpentemseneumpro signoexal-

tavil(Num.xxi),imilarihonoresecundariidebentpa-stores,quosSpiritussanctus posuilregcre Ecclesiam

Dei(Act.xx), quam suo saoguiue!acquisivit,ul vice

Chrislihonorenlur,quosvicemconstat agereChrisli.Hi niinirura non humana praesumplionead dispen-saiionemdomus Dei sunt inlrudendi, sed eleclioneDei vocandi, ut videlicet ille cotisiituatiir quemDeuselegerit, quemut praeessemereatur,Deusvelut

operariumsuum dignumSpiritu sanctodemonstrare

dignatus sit. Recte ergo bujus verilatis, hujusdivinaeeleclionis meminissenos facil res ipsa, quae

penesiroilileraccidit, dumnonqualecunquelignum,non quodcunque volebant bomines artifices, sed

quod nuiu divino monstraluin est, ad ejusmodioreris effecliimperduci potuit.

259 CAPUTXVI.

Quodfaciendosigna,semperfamamvelgloriamfugit,et de Eliseo,cur signa dupliciaquamElias facerevoluerit, dicens: < Oro ut fiat spititus luttsduplexin me.'»

Operandi virtules hie benlus a Spiritii sancto, di-

videate singulisprout vult (/ Cor. xu), gratiam ha-

buit, sed gtoriain semper fugil; quippe qui egregiecustos humililatis, nolebat, imo fugiebal, justiliamsuam ab hominihiisvideri. Dcnique laLura inaxime

«peruin luee, sanctorum vita coram liominibusin-'

nolescit. Hujusrei clarum salis el evidensindicium

csl, quod cum graliam hanc haberet, ut jam diclum

est, nunqiiam lainen prccem ad DomiiiumAidisse

reperilttr pro eujuslibet opcratione virluiis, sed

nihilomintisper eum nonnulla facta sunl miracula

tjusmodi, nonuunquamiuvilo, nonnuhquamet nes-

ciente ipso, sicul sequenssermo declarabit.Verum-

tamen in bac laudatioue humiiitalis hiijus, nihil

magnorum sanctorum aucloritati vel gloriaedero-

galur, qui opus hujtis gralisefusis persaepeprecibus

impetrasse leguntur. Omnianamque lempushabenl,dicit Ecclesiasles(Eccle. iu). Deniquesicut de ge-jteribus linguarum, quse aheodeiu spirilu dantur,dicit Apostolus: Quiu liugumin signum tunt, non ]

fidelibus,ted infidelibut(I Cor.xiv). Ita et de opera-lionevirttttumrecle dieas quia virlutesad lesliroo-

niumsunt, non fidclibus,sed iufidelibus,et ibi sum-

mopere sanctis oplandsesunt ubi ignorantiamveri

Deihabens, ad ttdemeruditur populus. Undesanc-

ttiin Eliseum laudabiliter egisse animadvertimus,

qui diceutesibi Elia : Pele quodvit, anlequamlollar

a le (IV Reg. n), protinus petens : Oro, inqitit, ut

fialspiritut luut duplexin me(ibid.).ViiiebatnamqueiniserabilemIsrael, sequentemfornicalionesinopiis-simacJezabel, claudicare in duas parles (/// Reg.

xviii),sequendoBaalidoluniJezubel.elbansitandopostPcum pntruro suorum, qui unus et verus Dominus

JJeu.sest, et ncii posse populumeuindem in suum

A rcstiltti gradum, nisi per muliarum operalioneraviiiutuni. Proinde rem difficilemquidempostulavit,atlamen quia non suaro,sed Deigloriaroet commo-nem quacrebalpopulisalulem, factum est quodpe-tivii, et duplex spirilus Eliaesuper euin requievit.Duplumnanique donum spirilus in operationevir-lutum ille accepil. Namsi Scriptnramconsulas,et

diiigenter computes, Elias quidera oclo, Eliseusauleni circiler sexdecimroiraculaoperalusest. Igi-lur el IIIilaudedignisunl sancli qui per charitatetuvel propler aedi.icationeniinfideliiim,fusisad Deum

precibus, virtutes operali sunt, el hic aique caeteri

Jure houorandi sunt, quicunqiicpropter humilitaliscusiodiam quodammodo fugere sluduerunl dalamsihi ccelilus, et ultro prosequenlera,eamdemvirtu-

B lum gratiam, Sed jam earumdem virluttim sanclibujus narralionem ingrediamur.

CAPUTXVIt.De homine dmmoniaco, ul eo sermonemfaciente

liberaliitsit.Die solemnihic sanctus Dci, sermonemde more

faciebal ad populum. Erat auieiu dies ille, quemCbiisliaiiitas appellat diemPalmarum,quo vidclicetdie Rex ccelonim sanctam.ingressus esl civiiutem

Ilierosolymam.sedeiissuperpullumasiiia'(.l/«///i.xxi),nimirum ob-coiileroptumsuperbia:regiutitcmc, de

qualibusPsalmista dicit://i in curribuset hi in equis(Psal. xix). Subjungensprotinus : Nos autemiti tto-mine DominiDei nostri invocabimus(ibid.). In quovidelicetnominelunc ille passurus ndvcuit,clamuu-

^ tibus lurhis : Benediclus,quivenitin tiomineDomini

(Mutth.xxi):Eral ergosermo iuorecjus icmporict rei

congriiens, videlicetquomododiabolus per scduc-lioiiemprimi bominis,atrium hujusnmndi lauquaroforlis armatus occupaveril, el quomodo superve-niens fortior Filius Dei, per huniiliiaieincrucis et

passionissua?,forlemillum viceril, el universaejusvasa, id cst nos horoinesah eo jure victoris lulcrit

(Luc. xi). Ecceautera in inaxima lurua audientium

quidara aderat, ab eodemforti et tenebrarumprin-

cipe corporalitcr obsessus,et ob hoc ucxibusdurisobslriclus. Jam antea per multa sanctorum locaftferat deduclus, ut meritis sanctorum liberarctur,et non provenerat ilii optala salus, quia videlicet

Qliberalio ejus, bealissimibujusmerilis per Deipru-videntiam reservabalur. Cum igitur sermoejusmodiab ore beati viri proflueret, non suslinuil viriiiltin

veritalis fortiludo inimici,qui ad singuladicta, lan-

quam ad lotidem verbera, vebcinentius ejulabat,

denlibiisque miserrinii hominis lanquam sui, iu

semetipsostridebal, audiens illas quibus a Christovielus narrabatur, hislorias. lluqiie, qui jam uolus

fuerat mtiltishoroocaptivus,omnibusinnotuit, dum

clamoribus cunclorum silenlia turbarel, atque ad

audieadum Dei verbum istentam lotius regionismulliludinem solus inquietaret. Ad clamores ejusmaxime, vir ille misericordiaefilius, lolus inlcndii,el sermonem,quem babebat in ore, prosequinon

pricvalens,quoniammagniludineconipassioi.isoccu-

m VITAS,. HEREBERTl. 410

pubatur, orabat lacita menle, ul in uno manilesla-

retur hcminevirtus Libcratoris.qui lotiim miindum

liberavit.Haeclacitus orans, iterumatque iterum de

industria repetebat capitulum,victoris Clirisli glo-

riam, et victi diaboli refcrens ruinam, ila ul roenle

excessisseviclerctttr,iiiiaiiicamdeiiiquetotiesileraudo

senlentiam.fleiispariter,et uberrimus, quodperpul-

chrum esl, lacrymis pcrornans oris eloquenliam.Non ergo sustiiuiii, ut jam dictum esl, ille hoslis

aiitiquus, sed virtute Verbi oinnipotenlis coaclus

«-fliigit,liberiimqiiequemdiu possederat, horoinem

teliqtiit. lllo naroqiie eilurbaio, is, qui vinctus a

liiuliis tenebattir,placidosermone: Obsecro,inqnit,solrite me, ut ea, qumbeatut ille ponlifexloqttilur,

possimet egoquietnt audire.Cum hascprimo tiice-

rei, puiabatur adhuc in illo iiequamhostis fallere,sc.l lnqnelialur bomo constantius, itertim atqueilerttm se liberaturoasserensbealipontificismeritis,et saua verba proferre.Solverunlergo ilium, cl sla-

li..I sana mcnte,cum audienlibus reliqua scrmouis

inieuiius audieus. Tesles atque miralores virltilis

ciga beatiimvirum lanti exsliterutil, quanti illum

sermocinaiitemluli in loco circuinstabunt, qui el

diligenler ultendcraiil ejtis inluiliim geslumqnela-

rrymosiim,ciim niliil quidemlabiis pro libcrutione

captivi diceret cl lumeii lilieiutionemejtis laeita:

orationisvirtule perliccrel.

CAPUTXYIil.

DeabbaleVolberto, qnaliter per vtstimmoniiiis, de

aqtta tttidevir sanciusposl missatii tnanus liitil,sanitateinrecepil.Aliudsuli eo.'cmlemporeactumcsl viriiiiinnejus

iitdicium, iu quo amplius splcnduil desiirsum, tpiihumilitatisstuilio 260 aP,u' se preinebaiur deor-

sum. Tres iiainque ex eis qui mnle liabebaul, oh

meriloriiniejus lcstiihoniuinccclicavisio direxit ad

illum, taiupianiudsaluiis mcdicum.Primus illnriim,cosnobiijuin memorali, quod idem sanctus con-

struxcrul, nbbasnomihe Volbertus exslitit, vir ve-

uerabilis, qui capilis oculorumqueduro ac diutiho

vexabalur incommodo.Huic una nocliumdivinitus

per visum iiilimnliim esl ut ex aqua qua sanctus

Deipontifexposl niissarumcelebralioncmmanusde

inore Invisset,cnpui sibimel oculosqueperfundendofoverel,indubiinnlercredens quod protinus sanila-

tem recepiuriis foret. Credidil ille, quippequi praemultisalii familariter consciuseral vilaeillius san-

ctissituae.Venit ergo, prius tamen ab eodemaccer-

situs, 111sscpesolebat acccrsiri et requiri dc mona-sterii jam dicti necessariis rebus. Cumque ad cele-

bruudu lnissariimsolemniapontifex de more para-retur, accedens propius, ul erat fumiliuris, visum

reiulit, aquam de manibus jussu ejusdemsibi, tit

praemonslratumfueral.dari poposcit, At ille quasivehemenler commolus, el quodammodosuae man-

suetudinisobtitus, in qua veraciler dicere polerat:Domine, hon est exaltatum cor meum, nequeelalitunt ocuti mei: nequeambulaviin magnis,nequeinaarabilibustuper me (Piat. cxxx): reptilil a se ho-

A miueii)velut dtiiriiin ct aineiitcin, qit uescirel atit

non vidissel Rhenumpro foribus suis pra-tcrflticii-tem, itt qiio non snlumcapile et oculis, sed et toto

posset corpore, quanium vcllel, mundari. Reptilsus

ille, perslilit non incredulus visioni, et a ministris

ejiisdcm ponlifieisclam sibi, quod pelelial, rcser-vari oblinuit, moxque 111caput et oculosex aquaillapcrfudit, integrainsanitalemrecepit.

CAPUT XIX.

Ut tnulierewca,per vitummoitita,de vino,quo postmissam digitos larerat, oculosinlinxerit, et tllu-minata sit.

Post hunc quaedammiilier, quaemtillo lemporecaeca fuerat, visum pene eumdcm vidil. Dictum

namqtte illi est quod si ex vinoquo idem saueltis

Dei post Doroinicicorporiset sangtiiniscommtin0--

nein digitos de more lavisset, sibimet oculosintin-

geret, timissuin protinus lumen recipcret. Credidil

illa, dansqueopcramul osteiisiim possel renieditim

consequi, pioiinus ut oculos viuo intinxit, luiiicn

opiatum reccpit.CAPUTXX.

te mttliereparalyiica, quomodoitetnper visttmmo-nila, benediclionemub eoftagilavil,el sanataesl.

Alia deinde imilicr, diti paralytica, per visiiincommouila est, qiiatenus bcati viri heuediclioiicra

cxpcicrct, coniiileusde virlule Christi, qttod perliieritum beuii pntiiificis infirmilnleproptilsn, con-fesiim sauiias succederet. Illa nibil dubitaus, viro-liim mnnibus scse deferripostulavit, et secusvium

_ collocari quu transilurus essel vir Dei. Ilaque ille

prseicreimlechniavit, benediciioncmpetens in 110-miiie Domini. At ille paululum subsistens, cum ex

pa^entibus coguovissetquod paralytica esset, el

quodbcnedictioiieinpostularei,slans eminus, elevata

niniiiisignuincrucisedidit stalimquereddita sanjlasdissolutamembra solidavit,et quaealioruramanibus

devecta fiieral, surgens ad propria remeavit inco-

luniis. Ifa miro roodo, qui apud se lalere volebat,

magisuc roagisex Peo clarcscebnt,el vox veritalis

implebatiir dicenlis : IYOIIpotest civitas abscor.di

supra nwntemposita (Matth. v), el: Nenioaccendit

lucernam,et in abscondilopottil,ted super caudeli-

brum, ut qui ingredittnlurlumenvideanl(Luc. xi).CAPUTXXI.

Q Ul familiarit clericut ab eo vitiiatus repenle deardore febriumconvalueril.

Aliqiiandoqtiidarofamiliaris clericus, el in inini-

sterio quolidiano necessarius valida febre cor-

repius, gravissimevexabatur, iia tit penea cunclisvita ejus desperaretur. Erat aulem lunc sanclus.

ponlifexciiin iniperalore in profeclione,el de Vau-

gionumcivitale cum illoMoguniiamproficiscebaiur,habens clericumjam dicluin secttm in ilinere, ul

semper foris ct inlus obsequioejusdemconsuetudi-

naliter ulebatur. Cum ergo febris ilJiim in profec-tione corripuisset, et pene usque ad morlcm fatiga-ret, patri, semper piura super afflictos babenti

affectum, cum eodem pietatis affectu sollicitudo

quoque fainiliarisobsequii non parva pro lciiipoie

4|| RUPERTIABBATISTUITIENSIS *U

ct re suborta esl. Accessil atl lectulum, suuinqiie*/

pronius visitavil infirmiim, paterne perconlans si

quitl vellcl, si quid saltem guslare praevaleret. Ille

ul ardebat validoaeslufebritim,nibil prseteraquamse poscere professus est. Qua cura benedictione

concessa, ipse de raore solemniamissarumingres-sus est. Nibilquod audiretur foris, pro virtutis ope-

ralione, ut sibi aegroli concederelur salus, oravit,sicut jam superius dictum est, quia nunquampro

hujtismodisignis aul virtulibus precem manifestam

fudil. Orabal lamen, Dcoquidemloquens,sed hnmi-

nibus lacilus, el maxine in ejusraodicausisevange-licum consilium observabal Domini dicenlis : Tu

tulem cum oraveris, intra in cubiculum,et clauso

ostio, ora Patrem luum (Matth.vi). Clausonamqueoris ostio, orabal pro talibus, ul cum provenissetvirtulis cffectus, ipse nihil egisse pularetur, atqueila justitia ejus non viderelurah hominibus.Quidmulla ? Peractis missarura solemniis, dum suumrursus visitaret scgrotum,illejam sine dtibiomeritis

ejus de magnis febrium ignibus ac suspicionibusmorlis instaiiiis ercptus, adeoconvaluerat,ut avidi-tntem qnoque ciborum adeptus, rogarel sibi tran-

smitli pulmenium de roensae ipsius apparatibus.Faelum esl, elexinde usque ad salielatemrefectus,adcode infirmitaleconvaluitut proximadiecumaliis

proposito liinere Mogunliamprseirct,et episcopalisobsequiiratiniaex integro.ut erat solilus.adimplerei.

CAPUT XXII.

Ul ipsc inler tenebrasnociisbrans, circumfusadiii-nitus luce clarifictitusfuerit, et auod multolieshocipsumacciderit.

Idem familiuris clericus, postmoduindomus S.Pelri praeposilus,plurima de eodetnpatre magnaet

magnifieanovcrat el narrare consueverat.Quorum

pleraque cum ob hrevitalis studiurapraelerilasjnt,unumest quod sileutiotransire non libuit, quia vere

signnm magr.uinesl et evidens, quod oratio ejusvere ignis fucrit, et ante oculosDivinitalis velut

lampas ardens et lucens, charitas ejus exsliterit.

Nocte quadam, ctuiclis circa ipsuin dormieniibus,

lnmen,quodde more coram ipsoposilumfucrat, uttoto noctis spatio luceret, 261 exstinctum est. At

ille jatn dictus familiaris clericus repente somnoexcilatns consurgens,et hac illacqtiesub horridtilosilentiocircumspiciens,dumpro recuperandotqminesollicitustrepidat, rem divinatnel nieraoriadjgnam,ut ipsc cumJuramenlo teslabatur, conspicatusesl.Nam inter ipsss noctis tenebras, ccce de leclulo in

quo beatuspontifexpervigil orabat expansismani-

bus, lux imroensarefulsit, cujusetiam magniludineinvalescenleconlinuo, nec manus easdero,ut ipsefatcbatur, videre aut discernere potuit. Hoc nimi-ruin siguosalis claruitquod vere filiusesset lucis,etilius diei, el quia oratio ejus vere ul ignis peccataconsuroit,etpolestates tenebrarumvincit. Necveroilla tanlum vice,sed et mullotiescumpostmatntina-les hyinnos,psatmoruraquecontinuasdecantationcs

lumen maleriale alicubi recOnderelur,Iumt»nspiri-

X lualepontificemsanclumsecreiiiisorantcmitacircum-

fulsit,ut putaretur adessepraeseniiasolismeridianr.

CAPUTXXIII.

De humilitate ejus, qua contempinma presbyierUontnibus,pauperissui filittmbapiizavit.

Jam de buinilitale ejus gloriosa signa prar-missa

sunt, quia in ouerationevirtulum, et Patris, qui .i:i

coelisest.glorificationemquaerehut,el se operanlcin,sciri vel videriab hominibus refugiebat.Porro ipsa

humilitatis virlus, tunc deroumdulcis et sua per-

fectione laudabifis csl, quando is qui intus Dco,

Creatori suo sese subjicit in confractionecordis,

foris quoque ad iiifimoruincondescensionemhomi-

num semelipsum quanlo hiajor esl, lauto amplius

pro re el temporesubmittit. Libet igilur narratioiil

huic inserererem geslam,maguaehumilitatisexcm-

plum ferentem,et teslimonioulilcin, ul maximeih

sacris rebus nulla ecctesiaslicadignilasqualemcun-

que despicialpauperemfidelem.Simulquia pleriquesalutariumsacramentorumministri nimiumpeccant,

dum sacra venditant, cunctaque quaestus causa

faciunt,libenter hoc illis exemplumingerenduroest

quia videlicet peccatumquoqueillorumvehemenler

hsec res gesla redarguit, in qua sanclus iste magnn,ut jam dictumcst, humilitalislauderefulsit.Pauperi

cuidam ex his, quospater sanclus ope quotidiai.a

sustentabat, infantulus nalus erat. Is quia paupcr

erat, ct quia nihil quaeslusin manu habcbat, cou-

lemnebalur a sacerdotibus, per tolam urbem Colo-

n niam puerulum illumcircumferens, el eidemfilioto

regeneralionis gratiara offerri poslulans. Defessus

ergo el conlemplus,ad sanctumrecurritpontificem,et quod tali in re contemplusesset, tnagnaet flebili

voceconqueslus esl. Ille ul vere sapiens, currens,

inquil: Afferillumad me, egoenimeumhabeobapli-zare. Atille : Suscipe,inqtiit, ergoeum(uquoquede.

sacrofonte,et compalermeusessedignare.Baplizavit

itaque pauperculum,nonpro personisnoslraesalulis

appendenssacramentum; suo nimiruro faclo et cx-

empiolantaecivitatis tam mullos redarguens pres-

byleros, quod ausi fuissent fidem Doniini noslri

Jesu Chrisli habere in acceptione personarum,

judicantes, ut ait apostolus,apudsemelipsos,el facti

judices cogilalionumiuiquaruin.Eienim, inquit, si

I) inlroierit in convenlumveslrumvir,annulumaureum

habens,in veslecandida,inlroierit aulem elpauperin

tordidohabilu, el intendalitin eum qui indulut est

vcsteprwclara, et dicatisei: Tu sedeh>cbene; pau-

periauteintlicatis:Tusta illic; aut: Sedesttbscubello

pedummeorunt,nonnejudicaiisapud vosmetipsos,el

facli estisjudicescogilatioiiuminiquarum?(Jac. n.)

Quodsi in quovisjudicio jure haecauctorilas apos-tolica redarguit acceplores personarum, auanto

magisin dispensalionesacramenlorumquaede coelo

gratis profluxerunt,vir sanclus cxemplosuo redar-

guere debuitpatiperlaiis conleniptum? Recte igilur

gradienssccuudumregulamvelconsiliumSapientiaedicentis : Si bene feceris, tcilo cui feceris, et erit

qratia in bonis tuisimulla (Eccli. xn), tra idit

413 VITAS. HEREBERTI. 414

sacramentum salutis, non personaeinlemlens, sed icreaturaeformataead imaginemDei:et ipse desacrofontesitscepilpuerum, faclusquecompater, dedit

patri unde nutriret euin. .Quadampostmodumdie,cum celebratastalione apud S. Severinum, rcver-

teretur, uiiiltacleri et populittirba comilatus,trans-ibat ignoransexiguumjam dicti pauperistugurium.Ille nt prsclereunlemvidil, non parum alacri usus

confidentia,prorupil, frenum cqui corripuit, simul

clamanset adjurans per nomen Christi et per ma-

Jeslatem diviniecbaritaiis, ut paiilulumsttbsisteret,et vel modicumquid de compatris sui apparaln

perciperet,memorfoederisquod secumpepigissetin

}atn dicta regenerationevel sttsceptionefilioli.Au-dianl et hocexemplum,quicunquequasijure sacer-dotali de pauperibuslibenter obsonia capiunl, iinoet violenterexiguntqualibusperprophelamDominuSeum dixisset: Vwqui opulenti estis in Sion (Amotvi), subseculuset hocaddidit: Quicomeditisagnumde grege,et vitulosdemedioarmenli(ibid.); audianl,inqiiani, bocet imilentur exemplutn,quia pontifexniaghiisadbnjusmodiluguriumcompatrisdigressus.optimumsumpsitconvivium.panisvidelicelfriistunt,etgaliinaepullum.necnonel lenuiscervisiaepocuhim.Talis causasit, lalispietatiscustodia,talischarilas,ubivel quotiessacerdolalisdignilas, pro accipicndoniimeread pauperes sese inclinat. Haecpro humili-

lalisejtis tesiimoniovel exemplodicla sint.

CAPUTXXIV.Demisericordiaejits,ut datnttalumprotacrilegio

clericnmdesuspendioliberaverit.Porro de misericordia,quam magnam in peclore

ejnsdomiirosibi auliflcaverit,quamvere misericorset misericordiaefiliusfuCrit,lestes erant paupeiummultitudihes, et pene innumerabiles esurieiitiumcimei: quos non uno lanlumtemporevel aiino, sedplnribusepiscopalussui annis, fameper tolumpeneorbem grassante,de muliis regionibusconfluentes,paternoaffecluet materna pietate in magna beni-gnissimicordissui laiiludinesuscipiebat.disperlienslllosper episcopiisui possessiones,quantum cnjus-cuhqiieftindifacullatemsuslincreposseperpendebal.Veruitipraetcrqtiotidiaiiahaecpietatisejus experi-menta, quamdam aliquando memoria dignamrem

gessit, In qua propter abundantfammisericordiae,'

propemendaciisivesimulationisac duplicitaiisir.i-

quiiatemincurrissepossilcxistiinari.Sed nos eju»modirem gestamcomroemorantes,simul ad memo-riam revocemusillud dlclum Sapienils: Meliorest

iniquitasviri,quambenefaciensmulier (Eccli. XLII).Res hoc inodogesta est: Clericusquidani ex pau-peribits,qui.ut jam dicititiiest.ad beatipontiflciscn-ram262 el cleemosynaracoiifluxeranl,nonconten-

tusslipendiocharilalis.quodsibi ex illodiequolidieporrigebatur,usqtte in Saxoniamtransvolaverat,etotiosilatemseciatus qaae, ut ait Sapientia,mullamdocuilmalitiam(Crr/i.xvxm),furtiim pcrpeirnverat.Deniquetres noclueffringens Ecc!esias,cum ?asiset -estibnssacrisexinde»ublaiis,sacrllegitsColoni>m

A versus repedaverat.Illic deprebensus, imo subse-

quentibuse vestigio his qui dnmniim perlulcraiil,

judici ejusdem civitatis reus repraesenlatusfnerat.Necerat dubia sententiaquin sicut habet forensis

lex, convictus fursacrilegns.statim suspendiointer-

iret. At tum sanctus pater in ipsa tirbe praesensaderat. Audiloergo quod aeciderat,confestimjttdi-cem ad se evocat, jubetquc tanquam furii vindex

aniraosus, ul furem secum in snam praeseniiamdeducat.Non, inqtiit,hodie quidquamcibiautpotut

percipiam,donecinconspectumeoille tnortisrettt ap-pareat. Faclumqtieesl,etcoram adducttim,quanivistorvisoculisaspiciens: Te, inquil, viverefas nonest,cui mors tanto acqttisiiaseelere,jam debitajamqnc

parata est. llaecpalam cunclis uiinncitercloculiis,B optimo illuni exseculori, scilicet pniiperutnprovi-

sori, reuni commiltens,secreiius edixit ut iicccssa-

riis smnpiibusuberlimreficerelur.Ipseadprnndiiimdiscumbens, qusesola causa poenamilliusdifferre

videbatur, assidenteonini frcquenlia,ciinclisquc:»;

epulandum inientis, ipse propositi non imuiemor,

jara dictum provisorempaiiperumclain advocans,

clamque auri insusurrans, Educ, inqtiit, clericum,

meumquetetturo iltisterne quanlocinsequum,luqui.pariter adequilans,deduciloultra silvamproximam,

dansqueilli libramargenti, illo in saltttemdimisso,tu quantocius revertemcoram aitabit. Faclum est

ut imperavit. Et minislro, qui redierat coram as-

tanle, ipse simulata severitale: En, iitquil, ubi est

r reutilte? Hsecdicens,videbaturimovideri voleliat,

depeena illius jam maluranda traclnre. At ille vo-

luntatis ejus siiniilel facli conscitis,trisiitiam simul

et pavorem conGngens: Fuga, inquit, mi domine,

iaptut ett. Tuncet ipsediscurrens,fictumquemetum

verbis atque queslibus depromens,cunctosqui adc-

rani, attonilos reddidit. Quero S. ponlifex quasivebementerincrepansei minaciter objurgans,cou-

versus ad populum,spectaculicausa coiiflueuiciu:

Ecce, inquil, reut ille effugit,evatit. Ite, currite,

qnatenut retraclusexfuga,debitamquantociuspmnamsolvat. Hoc insigne pietatis egil memorandushic

fraternaesalulis artifex, simulator fidelis,et, si dici

fas est, splendidemendax, de cujustali commento

si cuiquam mendaciinoia non carere videretur, ile-

P rum alque ilerum decanlare Hcetid quod supradic-tum jam est: Quia melior est iniquitat viri quam

benefaciensmulier. Virnamque is est, qui ad virtu-

lem tendil, et in omnibusquseagit, regnocharitatis

iiitentus est. Muiierautem, id estmollis, judicattir

quisquis quolibel in sexu maluminlendit, et regno

cupiditatisdeditusesl. Ergo hic in facto suo, quan-

quam siroulationisviliumsubiisscvideatur, vir est,

et baeciniquit.isejus melior est qttam benefuctum

ejus qui dum justitiaezeliim simulal, cradelitaiem

exercet.CAPUTXXV.

Detaitcti viripersecuitonibut,Inter tot et lanta pietatis opera servus Cbrisli

ciuasimate oper;ns, persecutionibus,ut jam supr-

415 RUPERTIABBATISTUITIENSIS 416

rius prieltbatiimesi, nou carebat. Necmirum. Dicil

enim Apostolus,imo is, qui inApostolosuo loquiturCbrisius : Omiiesqui pie volunt viverein Chritlo,

perteculionempatiuntur (II Tim.m). El in psalmo

propheticaveritas cum dixisset de sanclis Kcclesia-

ruin recloribus : Qui detcenduntmare in navibut,

facientesoperationemin aquit mullit, ipti viderunt

operaDomini,etmirabiliaejut inprofundo(Psal.c\i);continuosubjuux.il: Dixit, et stetit tpiritus procellm,et exaitatitunt fluctutejitt.Atcenduntutquead cmlot,etdetcinduiit utquead abyssos(ibid.),etc. Oporlebal

crgo ei istuiu, quoiiiainpie in Christovivebat,per-secutioncinputiet quia navimin mari, idcst Eccle-siam iu hocsaeculoregendara susceperat, oportebateiim fluctibus lurbari cl moveri. Persecutionem

patichaliirnb invidis,videlicetquorum moribusipseroinimeconveniebal.Illisnauiquegravis erat etiainad videndum,el ubi sanctiusatque reverentiusco-ram Domino,htimiliset parvusin oculis suis, pro-ccJebat sive astabat, ibi ampliusinvidisdispliccbal.Eratvero vultu valdereverendus,el earum, qua: innienie illiusregnabant, virtuluin qua:daraniajcsiasforinseciisin fuciequodammodovisibiliter sentieba-

tur, maxiinecumsauclo altari assisteret, sacrismis-saruin solemniisinlentus. Tunc etenim tam reve-rendus apparebntul in facieraejus inlenderevolen-

tes, quadara velul magisieriidignitate subditoster-

reret, uisiquos dileclio conforlabal, qusesola Deiet sancloruinejus aspectu digna est. Hocampliusiiidigiinntes iuvidi, exsecrabaulur, procaciter adalleriitriim loquentes, et daeuionemeuni cssedice-

bant, qiicmcouslubatesse augeluinDoniini,secun-duin veritatemScripturaedicentts: Labia sacerdotiscutlodiuntscientium,et tegetnrequiruntex ore ejut,quia angetus Domini txerciluum esl (Mal. n). —

Videte, uiebuul, dxmonem, quomodose in effigiem

transfigttralanqeli,ita ul nemonotlrumfaciemejutintueri possil El quidmirum, si Veritasverumdixit,el sciumluin dictu.n ejus locuti sunt domesticiful-silatis ? Dixit enim : Si palremfamiliat Beelzebub

vocaverunt,quantomagisdometticotejut (Matth.x).

CAPUTXXVI.Dt S. Henricoimperatore,qui ab invidit male per-

tuasus, sancioviroiitfentuterat.Porro majores fluciusillicxcilabat in imperaloris

aniii.ovcitlusconlrarius,quia videlicelsuspicioneni,qiiamcontrn sanctumvirumin initioregni sui, sicut

jam supruiliciumest, rocuteconceperat, invidijamdicti seinper augere luborabant detractoriis susur-raiioiiibus. Deniqueres eo usque processit, ul jamdiclus imperator, niiniocontra illiimfurore succen-

sus, Coluniainpelerel, boc propositumhabens, utetuiipouiificutuamoveret,aut certe, si hoc rationa-

bilitcr iieri non posset, quolibet modo injurioseillum et indigne tractaret. At vero Deus, maris

et fluctuuraDorainus,qui ad beatura Job mysticeloquens: Circumdedi,inquit,marelerminitmeis,po-tuique vectemet oslia, et dixi : Hucusque £63veniet,el hic conhinqeslumenles flucttts tuos (Job

A xxxvui): noii permisil proccllam hanc hiicusque

procedere ul perficeret imperator quod intenderat,sed occurrens subvenitambobus,videlicetet ei quipaliebatur immeritus, et illi qui de innocenlis con-scientia roale sentiens, peccabaterrorc deceptus.Causa,propter quamtali cumanimo imperalorCo-loniamproperabat, bujusmodiexstiteral. Imperalorexercitu commoto, coinilem quemdam Oltonem,sscculidignitale prsepollentem,in caslro quod di-

cilurHamerslein.sito supra Rheni lillus, obsederat.Is namqucOltoepiscopatumMoguntiniimmulta in-

festationesaepiuspervagans, ferro et igne popula-balur, odio magnocontra ejusdemcivitatis praesu-lem vebemenler inflainmatus.Fuerat namque ab

illo proptcr illicilum connubiiimjudicio gcneralisB concilii annibemalizaius. Ciim ergo querimonia

ejusdempraesuliscxcilatus imperaior, praedicloin

castro illttmobseuissei,veiterabilibuicviroderoan-

davil quatenus el ipse cum suis ad hoc negotiumfeslinus adveniret. At ipse luuc iramensisvexabatur

febribus, et idcircoadimplerenon valuit quod im-

perahatur. Qiiam impossibilitalisejus causain ut

audivit imperalor, non credidit, videlicetanliqua

suspicione praeoccitpalus,et putans illum seropcrexosasui habere teropora iroperii. Respondens igi-lur cuni furore, mugnoqiiespirilu iracundiae;51

inquil, ad me dedignatur venire, iptum ego, <fuia

mgrotai, habeo visitare. Alque cuin hac iracundia

mox, ubi hostemcxpiignnvit,Coloniam, utjamdUciumcsl, properabat,immiiieiitibusnimiumquesese

G iiigerentibus invidis suprn ineinoralis, qui satis

ardeiilem furoris cjtisiguem magis ac inagis peMilabant, linguismalevolisdetrabendoinnocentiviro

Dei. Sed quia lcmptiscral jam consolandi, termi-

niimqueponendiffuctibusillis el tempestatidiulinse

adversitalis, prospicicns de coeloDorainus,staturt

procellara ejus in auram, el siluerunl fluctus ejus

(Psal. cvi). Namipsa nocle,qtiaColoniamingresstiset ofliciosissimea viro Deifuerat susccplus,cumsc

sopori dedisset, videt in somnis qtiemdam quasivenerabileiuvirum, pontiflcalivesle ornatum, quiillum sic alloculus est: Cave,inquil, o imperator,

ne poslhacampliut peccet in conservummeitm Ile-

rebertum.Scito illum virum Deoesse acceptum, in

H quemsi.quid admiseris,tit sine dubiopbrlabisjudi-cium.Nimirum gratia miscrenlis Dei, taliter prse-nionendo imperalorem, ignorantiaeejus pepercit,

quia videlicelin eo quodvirumejusmodisuspectuin

habebat, noa malitia, sed ignorantia peccubat.

SiquidemejiisdemimperalorisauimamlimorDomini

possidebat, neque scienter disponere aut Judicare

quidqiiam in regno cupiebat, per quod coelestis

offenderelur majeslas. Denique cuin aliquid de

regni iiegoliis disponere aut judicare intenderai,

disposilionesomnes sive judicia sua precibus et

eleeroosynispraeveniebat,quatenus mens ejus et

actus cosleslireginiinegubernaretur,nequandoexor-bitarel agendo, veljudicando, quoddivinis contra-

irct Icgibus. Recle igilur secundum intentionem

4t" VITAS. IIEREBERTI. 418

suam(livino,ttt jam dictttiiiest, oractito prievenlusetservatus est, netaniortim meritoruni pontificem

injnriando,ut proposucrat, ipse reusjudicio Divini-

talis exisleret.CAPUTXXVII.

Ut imperalorsanctumvirum, cernenttousmmulis,ter osculalut til.

Qttidmulta?Mane facto, cum impcralor mente

miuaius, virum Deiadvocasset, et id quod ccelilus

evettrral, quod superno respeclu rex compunclusfuerat, virsanclus adhuc ignoraret, ac perinde la-

crymosis oculisapud illum querelam deproraeret,causas requirenspropter quas sibi landiu impera-tor infestusexisteret, repente(quodnon sperabatur)idemimperalorexsurrexil,et virumDeiamplexatusesL Hle admirans, haec pariier consolationis ab

codeindictaaccepit: Exquo ad regnifattigium, Deo

donanle, contcendi, detralienliumlinguis nimium

credulusfateor, venerandePaler, te exosttmhabui,et hanc odii tmbem in oculogeslans, et ideo nihil

videns,iniquumde te judicium habui, luamqueju-slitiam,imoDeigraliamin le futgen'em,videre non

merui. Porro, le tacenle, cmlumclamat super te,

tuamquecausamdefenditapud me.Namipse,qui de

sanclissuis curamhabetsemperet habuil, sicutscri-

ptum est: <Non reliquilhominemnoccreeis, ei cor-

ripuit proeisreges(Psal.civ),>dicens: <Noliletan-

yere christosmeot, et in prophetis meisnolitemali-

gnari (ibid.) >ipje mc pro te corripnit, ut sciam,

quodinler eleclosejus computalussis. Indulgeergo,

precor,quodin te malignatustum, velquodteservum

Dei tangeredeliberavi,quiapeccatummeum cogno-

sco,necampliusaddamadversaritumsunctilali. Ilis

dictis, semel et iterumac lerlio sanctum ponlificemdeoscitlatus est, triplicem nimirum nectens dile-clionis nodum,dequo Sapiensloquitur : Funiculus

iriplexdiffieiieTumpilur(Eccli. iv). Profecto.itnpe-ratorero, dignumet ecclesiasticumvirum, ut erat

ernditus.et liiierarumscienlia ad unguemperfectus,arbilrari licet Evangeliimemorem ftiisse, ubi pri-mus aposlolorum Petrus trinse negalionisctilpam,trina dilectionis delevit confessione,lerlio respon-dens: Tu tcit, Domine,quia amo te (Joan. xxi).Pulcbre igilur et dignetrinuin dcilit osculum dile-

Ctionisetpacis sub lestimonio sanctae Trinilalis,

atqtie bac duleediue graliaeet honoris praetcriucinfestalionisamariludinenisuperavit. Nee raoralus,viruraDei,jam araicus amicuin,prope se residerefeciL Ifcccvidentes adversarii, qui quasi lempusopportunum nacli, adversum iliura convenerant,

suasqttediu linguas ad accusandumacuerant, con-

fusi, prolinus in fugam couversi sunt. Al verocae-

leribenedicebantDominum,verilalemmagnificaiites

Scripiurae,dicentis: Quiacor regisin manuDei.est

(Prov. xxi).CAPUTXXVIII.

Ll tmperalori,suppliciterdenuoveniampetenli,prmdixeriiobitumSuum.

Nee contentus hac saiisfactione rex rcligiosus,adhucdejudiciodivinoerat sollicitus.Elenimis, iu

Aquempeccatumatiquod comniissuinest, prseceptum

quidem vel consiliumli.abel evangelicum,tit pec-canti in se ex cordc suodiinittat (Matth. xvm), sed

adhtic timendusest illc qtti legemdedit, qtiiqueper

prophctam dixit: Q«i tangil vos, tangit pupiltumoculimei(Zach. i), el de quo ilem scriptumest :

Mihi vindiclam, el egd retribuam, dicit Dominus

(Rom. xn). Bene ergo solliciius, et praeterita rc-

conciliationenon conientus, nocle seqiienli, finitis

264 malulinorumsolemniis,assumptounoexcleri-

cis, idemimperatorcubiculumsancliponlificisadiit,sednon ibiqtiiescenlem,VeruminproximoS.Joannts

oraloriovigilanlem,ut solebal, el oralionibus insi-

stentemreperit.Protinus abjectachlamide,solosira-

tus ante pedes ejus, iu spiritu liumilitatis el in

B ahimo contrito se suscipipostulat, et ea poicslatc,

qualn sacerdotibussuis Dominus contulit, veniam

sibi dari cunctorumquacin ipsumcommiserat.Nec

moralus cmnipotentis Dei famulus, imperaiorem

prostratum a lcrra sublevat, et Chrislo mediante,

qui dixit: Ubi duo vel tres congregatifnerint in

nominemeo, iti medioeorumsum(Matlh. xviii) ; ae

deinde : Amendico vobis: Qumcunqueatligqveritis

superlerram, erunl ligala et in cmlo,et qumcuiiquesolveritissttperterram, erunt soluia et in cmlo(ibid),absolulioculpaeseciindumfidemregis in cceloet iti

terra peracta est. Eral autcrii hoc servo Doniini

iniliiim scmpiternaeconsolationis,quippe qui de

isla valle Iacrymarninprolinus ascensuruscrat ad

gatidium divinae visionis, sicut Psalmista dicit:" Bealus vir, cujusestauxiliumabs le, ascensionesin

corde suo dispotuit in valle lacrymarum ( Ptal.

LXXXIII).Et subinde: lbunt de virtute in virtutent,videbiturDeus deorum in Sion (ibitl.). Etenim hoc

ideravir Domini,revelantesibiSpirilu, praenoscens,ait in illo secreto inter caeleraad eumdemiropcra-lorem: Noveritcertittimequiapott ditcettumtuum,

quo nunc separanditumut, noslras invicem facies

jam in hocsmculonequaquamvidebimus.Eo inagis

imperalor corde compunctus, iterum in amplexusel in oscularuit, flensparifer el cuncta pene niem-

bra, raaniiset oculoscollumqiioquefixisdemulcens

osculis. Hoc fncto,clain ad cubieutum rediil, tnoe-

stuni reportans memoriam propheliaebeati viri,

f. quam et posimOdiim,transilu ejusdemsubseqiienle,veram fnisse comperil, el ipse, ut atnliernt, ore

proprio enarravit.-Necsui vero t-ransitns tanliim-

modo,sed el obitus imperatoris propbctico spiriitihifi sanctus Dei praesciusexstitit, qnod poslmodumsuo locoprscsensnarratio non tacebit.

CAPUTXXIX.

Febre corripilur vir sanctui et ecclesiaslicissacra-mentis munilur.

Igilur posf discessum imperatoris bcnths Herc^

berttts, coeloromcivis, tohga in hoc saeculopcregri-natione fatigalus, cum stispiransprospiceret maii'

sioueinaetei'iiampatriaeccelestis,tandem febre cor-

ripilur, cl ccce servusDominipro ipsaexspeetuione

pervigil, seiiiirc sese arbUratusest qnodJam veni-

419 RUPERTIABBATISTUITIENSIS 420

ret, jamque pulsaret Dominus, ul sibi aperiretur.Erat autem lunc temporis in quadam suaedioecesis

villa, quaeNussiadicilur. Cumigitur urgente atque

ingravescentemolesliavcxarclur, propere Coloniam

mittens, abbatem Eliam accersivil. Quo venienle,

ipse, sectindurapraccepturaaposloli (Jac. v), sacro

est unelusoleo in noininc -Doinini,pariterque cor-

poris et sanguinis Dominicisacramentis munitus,tunc demum carinseillalus est, ut Coloniamdedu-

ceretur. Tunc in apostolorumprincipis oralorium

jussu suodelalus, alquecoram allari SanclaeCrucis,

quodad mediumsitum est, depositus,proul valuit,

capite oculisqueac manibus in ccelumprotensis,prolixius oravit. Aderantatitem lam ex cleroquamex populoqtiam plurimi, mirantes pariter cl com-

puncli pro siiavilaleoralionumetpietate supplican-lis, cui veraciter omni lempore et lunc maximein

exlremis suis congruebat illud Davidicum:Diriga-lur oratio measieut incensumin conspecluluo, ele-

vatiomanuummearumtacrificiumvetpertinum(Ptal.

CXL).Oralione ergo bono cum odore ac religioso

exemplo completa, in cubiculum ©ratorioconjun-ctum delalusesl. Prsedictus abbas ab eodem proconsolalione retentus, conlinuis duabus noctibus,

ubi parum quid somni percepisset, visionibusela-

tissimis instruebalur, quod eadem infirmilate sine

diibio idera forct e corpore migraturus.CAPUT XXX.

VitionesEliwabbatit de obitusanctiviri.

Erat aulem btijusmodiuna visio,quara moxhora

malnlina beato viro carnissuaesqlulionem deside-

ranti, lioc modoretulit: Videbam,inquit, »ieBeati

Petri oraiorium introisse, el ecceillud erat quasi

tnagna et solemni[requenitaplenum, splendiditcle-

ricorumatque sanctimonialiumchorisconsistentibus,

el quasi ad prccedendum paralis obviam cuidam

magnmpersonm,ut ab ipsis honorificesusciperetur,

quo videlicethonore sacrat illttttretque personat in

tempore prmvenire,ecclesiasticmconsuetudinisest.

Nesciebamauiem, inquil, qumilla deberetesseper-

sona, verumiamenmagnam aliquam alque insignisreverenliaesuscipiendamfore pertonam, meut tom-

ttianiis tentut habebat.Ergo licel tremebundut, in

gradu meo consislens immotus, eum, qui primus

inter eos videbatur,accivi, et quisnamab ipsistutci-

piendut foret, percontatvt tum. llle respondens:

Deo, ail, sanclisqueomnibusdileclum,videliceiar-

chiepiscoputnHerebertumvenimussusceptum.Ego

veheineiiicradmirans tanli tamqiiesplendidioccnr-

sus fesiivilatein,haecaudiviab eodemprotinus: Si

tciret qualitervel a quibut pottmodumsuscipiendus

ett, nequaquamadmirarerit tuper hoc procettu no-

tiro, qui re ipta longeminor etl. Hujusmodivisum

is qui vidcrat, bcalo viro confestim diluculo refc-

rens, vere tanquambono nunliosanclamlaetificabat

animam, dissolviet cum Chrislo cupienlera esse

(Phil. 1). Nam exspeclationi desiderioque ejusanhelunti celerem adesse pollicebatureffectum,et

eara, dequa jarasupradictumest, discessussui con-

A firmahal pracscientiam.Denique et ante visionemliauc aliud quiddam jam dictus vir venerandusElias viderat, quod procul dubio ad ejusdem rei

significalionempertinebat.Fuerat aulemhujusmodi,somniumeumdem ponlificem, sacris alque festivisindumentis perornalum , procedere quasi ad ce-lebranda solemnia missarum, solum tamen itquoincomitatum,cleroexspeclanti lacilurno, ciimidem

pontifex, qnasi Romamperegre profecturtis,bene-dictiouem flagitaret: qui el solus, ut videbatur,declinavit, et nnsquam repertus esl. Talia, nondnbiam inlerpreiationemhabeniia, cum ille tristis

referret, vir beatus in abundanlia Iselitisesuscipie-bal, quippequijamdudumfiuerasuum habens prae-cognitum,praesenlibusadhucjuvabaiurdoeumentis,

B ul diceret: Ditrumpe vinCulamea,tibi sacrificabohottiam laudit (Ptal. cxv). Mnjora his, per qtiselonge vel proprie beati lntjus viri transitus velme-rilorum significatum esl, loco alio servata sunt.Nuiic eurodem ejus coeptumserroo prosequaiurtransitum.

265 CAPUTXXXI.Ut vir tanClutfratremtuum flenlemcontotaluttit.Cumergo absque dubio per pnesenlis segritudi-

nis molesliam pulsaret Dominus,hic serviis fidelis

aperire illi properabal, ftimbisjamdudumprxcin-clis, et lucernis clare ardentibus. Distribuebantur

cmnia, qiiaesuperfueranl.pauperibus,ut profecturusad aeternatabernacula,patiper ipsegrata vice reci-

peretur. Residebal aiitem ad caput lectuli frater

ejhs comes, nomine Gczemannus, proftindas la-

crymas atque amarissimos continuans gemilus,velut qui in magnopelago tempeslalemcircumspi-ciens, fractoqnegubernaciilonaufragttspericlitare-lur. Cui vir piissimus vnldecompaliens: Quid, in-

quit, frater mi, tam miserabili temetipsumafficitejulalu? Parce, qumto, lacrymis el gemilibtts,quiaiperantibusin se nondeefitconsiliariusel consolatorDeus. Tu ergojacta cogitalumtuum inillo, et quiacnnclisin hocsmeutovivenditemputbreveett, et mi-

grare oportel, nunc inierim prmparare, et miterereanimmtum, tt( dignushabeuristmculovenluro.Prm-

patationis hic modut tibi pernecettariut et optimutest, ul de rebus tuis,quoadpotet, pauperibut imper-

D tiendo, amicotlibi faciat, ut cumdefeceris, ticut ait

Dominut notter, recipiant te in mternatabernacula

(Luc.x). Hsecet hujusmodi salubria inonita danti

ille respondil : lsta, domine mi, Deo atpiranle, /i-

benli animougereeurabo; sed luus abhac vila dit-

cettut, fratrit tui orphanitasel inconsolabilitanimm

memviduiiasett. Notti prmtereaquia majettatimpe-rialit tuit omnibuipropinquitadvertasemperexstitit,et dum adhuc viveret, tunc quoquenobis propter

ipsum periculosutetat ttalut vitm prmsentis.Ecceaulem refugiumuosirum,murus el antemurale no-

strum cadit, dum ab httcvita discedit,cujut munie-

bamttr virlttle et gralia, magnitqueapud Deum et

hominei meritit pervulgatit.Adhaecvir Deispiriln

propbeticopraedoclus: Regem,inquii, immortuleiu

4<H VITAS. IIEREBERTI. 422

modit, quibutjam dixi, sludelibi efficerepropilium:1

de itto aulem hominecommnnit necessilas finem

factura esl, ut et ipseviam universmcarnisingredia-

tur. Noverisenimquia, postobitummeum,trium non

peraget"annorumcurriculum.CAPUTXXXII.

C( in extremispauperummemoremsesedeclaravit.

Post haec,morboinvalescenle,Jamqueiionincerlo

ejus iransitu.spiriiitalesipsojubente a fratribusex-

seqtiiaepsalmorumdecanlalionibusinchoanltir. Ipse,

quoquepeclorisanhelantis,quoad poteral, citharam

exieiidebat,pariter pssllensel quodammododicens:

lngrediar in locumlabernacuiiadmirabilisusque ad

domum Dei, in tioceeuii/lolionis et confessionis

(Ptal. XLI).Inlerea pauperum procuralorem, cui

curam iilorum ipse commiserat, inter mcerentium

calervam cominussibi assisterevidit: Et quid, in-

quit, nttnc agunl fralres mei? Num illorum servilio

deestaliquid? Dicebatautemde pauperibus.Etenim

illoshumiliconscienliafratres suos, imo et dominos

et palronosapud Deumaestimareconsueverat.Cura

ille cuncta,quaesibi assignala fueranl, se expen-

disse.Jamqucnibil superesse respondisset,protinusEcclesiaeprseposilnm,et civitatisaccersens advoca-

tum, hisiliosalloculusest: Audistis,charissimi,imo

elvigilanteraudiredebetisScripluramdicenlemquia<fmneratur Domino,qui miseretur pauperi (Prov.

xix), >et quia, <sicut ignem exstinguil aqua, ila

eleemosynaresistilpeccatis(Eccli. m). >Ego si quid

exemplfbonisecunium verbahmc vobis prmbui, Ji

quid in pauperibusseminavi,nuncjam reposilacom-

pensabiiurmerces, et messis, quam acquisivi,nunc

jatnrecipiendaest,sicutilemscriptumest: <Quiparceseminat,purceetmetet: etqui teminalin benediclio-

nibut, debenedictionibusetmelet(II Cor. ix). >Jam

enim vobtscumditttiusnon ero hic, ubi tetninatur.

Migrandumest, el jam hora ittstat, ut eam illuc, ubi

tnetitur,propriacorporismei,proutgessi,recepturus.Vosigiturlanquamfilios charissimospater morient

el ultimumtpirilumtrahent, hac novittimatestatione

eonveuio,quaienus pauperum memores silis, atquehocanintmmemsolaliumimpendalis,ut quoadusqttesuccessorepiscopussubrogelur,constilutuma mepau-peribus refrigerium, veslra suppedilanlecura, nondesit. His audilis, veliementercompunctisunl, se- <

que hoc libentissimeacluros spoponderunt,eo roa-

gis abeuntemcongemiscenles,quodfactis praeleritisperpendebanlcouvenireverba novissima,respicien-tes qualiserat, qualiter viverat, quanlo sibisempersludio niisericordiam lhesaiirizaverat, et inslanlishoracnecessilatemfineinque,in quo laus omnis ca-

nitur, quailisapienterproviderat.CAPUTXXXIII.

Prmdicitquis ipsitit tucceiturut, et moritur.Ei quiadc successore mentionem fecerat, aliius

in planclumexcilali,velut pupilli jam deserti, per-conlabanluret quaeritabanlquisnam lanto praesuleviduatamrecepturus foret matrem ipsorumEccle-siain. Ille, aiebant,virvilmvenerabilitett, et ille aliut

Aulcunqueidoneusest; atque ita diversorumqualilates

perpendendo,splliciludincmsiiaminvicemnnbelandocnnferebant.At illc proplictico,ut jaro supradiclumest, praedoctusspiritu : Ncque illum, inquit, nequehttnc,quempulalis; sed Pillegrinumhabebitisepisco-pum,et hic in hac Ecclesiaponiificalusofficiumbrevi

temporeadministrabit.Ilis diclis, carne soluliis, devilaepraesentisangttsiiaad aeternaepatriaesempiter-nam consolalioncm ascendit, frucltim percipicns

perpetuaejiicundilalis.Migravit autem septimode-cimoKalendasAprilis, sepuliiisque csl in Divileu-siumcastro, in oralorioSanclaeDeiGenilricis,quodipse condidit, roultis deinccpsibidemcoruscansmi-raculis ad IaudemDomini noslri Jesu Chrisli. Ubicum sanclum corpus ejus humnluinftiisset, lunc

B demumreminiscens is qui villicus sancliponliflcisexstiteral in curle ipsa, in quamjam dicliiin persuperiusmeinoratamrevelationemconslruclumerat

oralorium,admirandodivinam providenliam,dice-bat: Locushic, in quocorpushoc tanelumtepultumest, tumulut eral omni tempore herbidut, tempermundut et ammnut, omniumqueocitltsjugiter gra-tiotut. Quodnimirum laudibus proficil bealissimiviri, cujus fiittirisexscqtiiis servandisque reliquiistaliter sese locifacies, jtibenteDeo,pra-paravii, ut

semperservarelur viridis ilte sinus terraein quo re-

quiescerc haberet possessorsempiteinteviriditatis,cui repositaerat haeredilasincorruptibilis,inconta-niinata et immarcescibilis. Proinde cum ApostoloRegisaeculoruinimmorlali,invisibili,266 stm^eo

C honoremdicamus et gloriamin saeculasaeculorum,Amen(/ Tim. u).

CAPUTXXXIV.VisiooblataEpponiepiscopoposl obiiumtancti viri.

Eodemtempore, vir memorabilisEppoBabenber-'

gensisepiscopus,praeclarismoribuset non conlein-nendisflorebal virlutihus.Hic tatn longe posilug.eademnoctequa vir DominiHerebertus, post eme-ritainvitaeliujusmililiam, supernum,utjaradictumest, donativumaccepit, visionera vidil hujusmodi:Ingrediebaturquasi quoddammagnumsplendidum-que capitotiuro,el ecce illic innumerabilis reside-bal concio personarumvenerabilium,episcoporum,abbalum, regum alque imperatoruin, caelerorura-

n que cujuscunqueordinisvirorum illuslrium, secun-dum suum quiqueordinemvestili, et omnespulchriac reverendi, quasi ad agendtimgeneraleconcilium

congregati. Porro in medioconsidentium,loco evi-denti sella videbatur posita episcopalis, sessoremnondtun habens: verumtamenad hoc parata, ut inilla resideret aliqtiis. Ut ergo lanlae amplitudinislocum, tamque venerandaeroultiludinisconvenlum

introspiciensvidit, siculipsereferebal, admiralione

pariter et timore coropressussletit, et nequaquaraintroire praesumpsit.Nam visionem banc djluculo

imperatori Henrico festinus intimare curavit. Is

enim, tunc inibi degcus,QuadragesimamcelebrabauAiebal ergo: Cum ita starem ttupefactut, ecceunutdeillotanctotenatu, lantoquequati patriciorumcmtu

m RUPERTIABBATISTUITIF.NSIS 424

turgens, et ttsqttead me pro foribusstantemproce-dens,quemel egodudumnoveram,apprehensummnnu

introduxilmeanmtensul supersedemvacantein,sicut

jam dictumest, residerem.Ego verilut, hoc facererecusavi.Sciebamenim seltameamdempositam non

mihi, sed alteri, quemealenus ignorabam,viroma-

joris revefenlimet dignitatisamplioris. Necmora,is

qui eonveniusejutdem primatum tenere videbatur,duobut ex eodem consetsu venerabiiibusepiscopis

prmceptoedixit, ul foras exeuntes,eumquemprimuminvenirent stantem et paralum inlroducerent,el insede illa media, quoniam sessioni ejus prmparata

fuisset,dignecollocarent.Fecerunt illi ul fuerat im-

peralum: el eccequemadducebant,is erat dominusHerebertusarclitepiscopusColoniensium,sacro redi-miiusornttiu tanquamin die solemniad celebrandasblemniamissarum.Eum in illa sedemedium,ul fue-rant jussi, sederefecerunt.Verumtamenunumad or-

ttattitn ejits, scidcetbalteus, deesse videbalur. Cum

ergo vidissentillttmprincipestunti consedentes,bat-

ieitmqtieillijleesseanimadverlissenl,quasi vehementi

admiralioneconcilati, sciscilabaniur quisnam ille

esselqui tanti pontificisornalumdiminuereprmsum-

psisset.Ad hmcipso tacente,prmlocuiusesi unus de

primoributdixitquequodi<essel imperalorHenricus.

Hscc,ut jam diciumest, venerabilisepiscopusmane

facto imperalori relulil, pariterque, ul erat cerlus

de visionisverilate, aflirroabalquodsanclus Domini

Herebertus jam separattis a lerrenis, et translatus

csset ad immortalem scnatum curiaecccleslis.Necvero illum constantia sua fefellit.Natn post dies

aliquot nunlius venil, qui imperalori sacram, ut

jam diclum est, inibi Quadragesimamcclebranli,Coloniensisarchiepiscopi obitum annunliavii. Re-

quisilusqttoqtiediligenlerquando obiisset,et ulrum

nociu, an inlerdiu de corpore roigrasset, cum, sictil

se res habebat, respondisset,adniirati sunt latn iin-

peralor quam is qui visionem viderat episcopusquod talia tamque lohgeposilis Dorainusfuerit re-

vclarcdigtialus.Namipsa nocte qua visumepiscopusViderat,sanctum Dominimigrasseconstabat.Sedet

aiiiequam nuniius jam dictus adveniret, imperatornoh inercdulusvisioni,responderateamdemepiscopotrariatlti : Si balleocaruit, meprmdone,ille sancluset venerahdusvir, Dominoadjuvante,mequeoperamdtnite.rnpinahiccrestittteiurilli. Recordabaturautemct iiovissiniaeejus collocutionis,qua imperalor prorentu snocOrnmillo satisfecit, el hoc abeodem au-divii qiioil suns invicem ulterius facics nonessentvisuri. ltein, et illudprttdenterin hac re conjeclo-rcin non latebatquia quoda se dicebatttrvir tantusbaltco suo spoliatus, hoc crat quod a sc tion fuissct

dignepro nicrilis suis honoratus. Igitur imperiulemniamim largius extendens, doiia Chrisli Ecclesiis

paupcribiisqtic dTslribiiii,sacrisque missarum so-

Icimiiis,psalmisct oralionibiisIraiisiiumheali prae-snlisetfixit celcbrari, cui bultetim ipse sustulisset,id esi qni viventem,longe miniis quam decuerat,honorillcnsset.Vcrcnt sapicnshocegit,qtiianimiruhi

A nulto modo melitisrapiiiauicjus pntcrat reslilncre»

qnnm fncicndopro scmclipsofructus dignospceni-

lcnlisc.Qiinproplcrarhitrarilicctvisiimcmhiijusmotliiion tantuinpro beati praesulishonore,verumetiam

pro ejusdem imperaloris melioratione celebralitm

fuisse,qtioniamipsesuperiusmemoratasaiisfaclione

siia promcriiisset,ut sicttt etitn personanon accu-

sahal, ita nec illiimsupersles causae vesligium ac-

cusarct. Nam in praedictavisione sancto percnn-ctante concilioqnis ornatumejus minuisset,diligen-ter notandumquodnonipsebeatuspraesulrespondit,neqiie imperatorcm accusavilqnia videlicetvivens,

evangclici meinor prxcepti, totuin ex corde suodiiniserat illi (Matlh. xvni). llaque vel modicumcaussevestigiuin,quodsupererat, neaccusnrelcum,

B pulchre lalis visio juvit, ad misericordiaeoperastts-

cilansejus animam.

CAPCTXXXV.

Demiraculis ad ejus monumentum,et quadamvi-sione mirabili.

Interea tumtttusbeali viri, locus (tit erat) appare-bat esse refugii fidem liabenlibus,et ex quacunquenccessilatc confugientibusad protectionemDeicceli;ei velut quidam rivus paradisi, gralia curationnm

exinde fluebat ubertim. Sannbantur infirmi, illu-

minabnnlur caeci, erigebantur ff.claudi], daemo-

nesde obsessiscorporibtiseflugabaulur.Unumauiem

jiilercaeleraconligilinfra iricemiariumfuncris,quod

pro sui maguitudinenon praetcrire,imoel imprimis

, narrare dignumest. Resenim geslaesl vnlderoirahi-J

lis, el peneessel incredibilis,sinon ex sanclis cano-

nicisqucconstaretScripturis,angelosquoque,quiuli-

que spirilus sunt, ct carnc non lcguiiinr, interdum

visosel audilos fuisseab hominibussensibuscorpo-reis. Siquidcmhoc accidit ut spiritus beati hujus

viri, jam carne soltilus,hominiviveniivisibililerap-

parerel, sermonemqueconferrel,cujusvidelicelser-

mouissubsecutaveritas testntur, non phaniasticum,sed vertim et divinumfuissc, quod ostensura est.

Res hoc modo gesla est : Vir vilae venerabilis

Volpe.nus,cocnobii,quod nb eoilemsanclopontificcconstructumfiieral.Paterprinius,recentitanli 267

praesulisobitu magis excitatus, qttotidianus maxi-

nteqtte nocturnis pervigil insistebat oralionibus.

fj Erut autem imiliorum monachoriimPater, quippecui propteregregiamvitaeconversationem,scientiam

quoquect dileclionisabundanliam,non solum prae-futi coenohii, veruin eliam monasleriorum sancti

Pantateonis, Sanctique Vili cura vel providentiacommissafuerat. Huicperomne tempusvilaeconli-

nniim pene studium fuerat, matutinos prsevenire

hymnos, solilariisque vigiliis psalmos decantare

Davidicos. ct htinc sanclum fervorem ejus dolor,

quia de lanli Patris obitu acciderat, majorem, ul

jam dictum est, eff.cerat. Cum ergo quadam nocte

ad hoc ipsum opus ardentiusassisteret, et magnochaiitatis igne sanclaeoratiouis iiicensumadoleret,revera fumus aromatumejusallius ascendil,etante

oculosDomini in coelumusquc uervenit. Namillo

498 VITAS. HEREBERTI. 42«

dintius orante, rcspectusdivinilalissuper ettm fa-

clus esl, ei locusconlremuit, Juxta quod in psalmo,salvo alliori sensu, scriplumest : Qui respicil ter-

ram, el facil eamtremere(Psal. cin). Slnbal nulem

ipseprope sepulcrumbealiantistilis,et qtiemviven-

tem dilexerat,eidem sepulto inenle et corpore ar-

denter iiihaerebal.Cumigilur locus intremuisset tam

vjlide, ut tola raonasterii fabrica fundilusqtiasi

\f. quas&ala]videretur,mortalis, ut crat bomo, in-

borniit quitlem,sed non modicam liabens ftdem,

cocplamconiinuabatorationem,cornualtaris appre-hendens, lterum a parle orienlaliinnrtis lemplicum

inagno sonitu intremuit, et omnia circumstantia

moverivisasunt. Ecce aulem et scpitlchruinbeati

viri patefuctumest, et ipse sancliis Dciegredi visus

est. Isquestaus propevirumjam dictiim, levilerque

tangensillum,quidoperarctiir stiscitatiisesl.Hor, ut

supradicliim est, omnino iucredibile viderelur, s:

ntisquamecclesiasticiscontinerelur litteris, aliqucsDcovolcnle corporaliler visos fuisse mortnorum

spiriius,si non etiamangeiiab hoininibusDeo pla-cenlibtisfuissenlhospiiio snsreplt (Gen. XVIII,xix).Sedet Danielinvisioneangelicaconiurhatiis,eodem

quia apparuerat,satagentcconforlatuscsl (Dan. x).Ciimigilurel isttintbealttspo:ilifexalloqtiiinciperei,

tangcns prius lalera ejus baculo pontilicali, cum

quo fueral tnmiitatus,vires resumpsit, et ad inier-

rogutarespondere praevuluil.Numsic ex visioneet

ex prsediclo fragore fuerat tremefacttis, ul non

siare pnevalerel, imo et vixad sedendum virtus

sufOfieerct.Ciimergo percunclantiquid operarelur,treviler pro re respondisset,confestim is, qui ap-

paruerul, intulithaec: Orationibui,fratermi,tednlut

vigilanterinsiste,et vivorumatquemortuorumparen-tum vel familiarium tuorum salutem exorant mei

quoquememoriamabundantiuthabe. Scitoenim et

verilatem loquentimihiprmbefidemquia obilus mei

die trieetintoquinuncimminet,mecumpranturut et.

Hocille audilo, pene exanimaiusresedit in eodem

loco. Tamlem vero spiritum paulatiin atlrahens,

fespiravit, baculoque iunixus surrexil, el corporeac mente tremens, vixad lectulum perveniL Maite

faclo, ubi in coiivenlumfratrum de moreprocessit,sermoneniprotulit acdificalionissatis eloquenleret

cunv spiritualiorualu magnaevenustotis, iuter cae-jtcra maximeilludexhorluns,quod egregiurodecus

est monactiorum, ut videlicel oris sui eustodiam

babereulad silentium,quia siculpropheta teslatur:

Cultus jutiiliw est silentium(ha. xxxn). Porro vi-

sionein,quatn viderai, lunc inlerim reticuit. Con-

ventu aiticm soluto, seniorcs tanltim, et qui magis

spiritualesesse videbanlur, secretius advocavit, et

quseviderat,qiiaequeaudicrat, cuncta per ordinem

retulit. Kli rem, non ul erat, atlendentes, et longeminusquamerat aestimanles.suosensuloquebantur,dicenlesei nibil aliudfuissequamquod esl humanse

consuetudinis,scilicet quem vivenlem dilexerat,eumdemmorluumpraeoculiscordiscogilationecon-

tinua vcrsabat, et cogilalionesvigilantiscuramquePATROL.CLXX,

A dilectiohis qnam erga illnm habcbat, scquebantiirhujusmodisomnia.At il.le,audienshsee,nihilominiis

sciebalqufdvelqualiler vidisset, magisquesusecon-scientisequam aliorum credebat opinanli ignoran-liae.Quid multa?Obitttsbeaii viridies instabal Iri-

cesimtts, et prsediciusnionasteriiPater ad cumdem

diem copiosas pauperibiis impensas prscparabai.

Oporlebataiilem illtini propter hoc ipsum exire ad

quamdam suie vcl ecclesiasticsepossessiouis vil"

lam, (|u;c feriiie decem mliliaribus a monasterio

procul aberat, ubi qtisenccessariaerant ftilurodiei,

praeparareprsesens ipse properanter jussit. Iloc fa-

cto, navemconscendens,velociterper alveumRheni

ad monasleriumrevertebatur".Jam hora sexla roga*batur a comitibusut ccenaret,quoniamet ipsisila

Bjncundum dc more erat, et hora salis opporlunacommonebat.Ipsequoque non a.bnuens,imo et ex

charifate juventuli famulanti condcscendens,prae-misit optis Dei, sextamqtte horam de more cuni

dttobus,qtti obsequioejus aderant, fratrifitiscanere

inecepil.At ubi venlum.esl ad lectionem,iiiam nos

cnpituliimdicimtis, hsecautem erat : Christus re-

surgent ex mortuit, jam non moritur; mort illi ui-.

tra nondominabitur.Quodenimmortuusett (Rom.

vi), etc, respondeniibusillis, Deogratiat, conltniio

spiritum exhalnvit.Quodvidentesquisimul adcrant

fratres, sociiquevel comites,vehemenlerallouiti,et

repentino slupore praevenli,paulisperattendenles,

protinus voces cum ejulatu levaverunt, paulo anle

laeti,nunc aulem tristes, quippequi cilharam sttani

in tuctiimet organumsuumvidebantversiimesse iu

vocemfleniium.Egressusest unus, et lerrestri iti-

nere praccurrensad monaslerium,ut rem fratribnsinlimaret. At illi qua hora nuntius hic ingressusest,ad ccenandumconsederanl, alacriter sui Palris ad-

ventum,ct subsecuturaediei, quae tricesima beati

praesulis esset, spirilualem exspectantes laetitiam.

Ut crgo nuntiumhujusmodiconsedentibusinnoluit,

pariler cuncti non leviler congemtterunt, mente

coneussi, et suis pene cuncti sedibus excussi, lam

miserabili gestu tnmqiie lacrymoso processu; ut

nullasermoniscopia saiis exprimerepossit.Vulneri

quippe adhiic recenti, id est dolori, qui 'de beati

prscsnlisobitu accideral,vulniis hoc aliud supcrac-

) cesseral. Ilaqueliliorumaniroosnon mediocriterlati-

gebanitamconfinita,lainquecontinuaPatiumfunera.Al illevenerabilisPaler, qui nunctalitei discesserat,revera feliciterad aeternaevilaeprandiumcaenamqnnimmortalitatisinvilalusprocesserat,verara visioncm

snamrveriimoraculumillius,exitusuo comprobans,

quidixeral iili :Quiadie obitusntei tricesimomechm

etpranturut. Allatumilaque defunclicorpns, prnp.isepulcrumejtisderavalis sui, videlinetsancliprsesu-lis, cum libilina depositumest. Ecce autem inter

exseqniarum vigilias pauper quidam, a cunabulis

contractus,quemidemsanctusponlifex,dumadhnq

viverel, cura palris alebat, inter sepulcrumsancttet hujusdefnnctiferetrum tristis prorepserat, et in-

ter duos mortuOs,suaeinopisvitsepatronos,jaceni,

42? RUPERTIABBATISTUITlENSiS 448

tota nocte se illissuperstitemesse deplorabal.Vide-

runtillum.qui 268 coram Deovivebanl,et eademclemenlia,qua viventes in carne victualemillipice-bebant alimoniam, defuncliiidem mirabilem lolius

corporisejus operaii sunt medetam. Deniquecircalucis exorlum, raatutinos frnlribus hymnospersol-ventibus, repentc is qui contraclu3jactterat, vehe-menler exctamavit, velut ad succurrendumsihi, vi-delicel virtule invisibiliconcussus,nervisquesolutisin longumextensus. Quoejus clamore audito, non-nulli ex frutribus seniores accurrunt, videnlque il-

A lum cxtensumjacere, rivumquc lelri sanguinisperpavimentumdecurrere. Allala protinus aqua, refo-cillatusest, et post pusillumsanus surrexit, ac per-mansil incolitniisIIujusopusvirtutis recle utriusqneascribi debet mcriiis. Cseteruma beali praesulistransitu intra paucorumdierumdecursus,viripartcret mulicres ferrne quadraginta quinque diversisincommodislibcrati sunl ad sepulcrumejus glorio-sum, laudantes nomenDomini nostri Jesu Chrisli,qui cum Patre el Spiritu sancto vivit aHernaliler.Amen.

PASSIO B. ELIPHII MARTYRIS.

RUPERTI PROLOGUS.

AD ALBANUMVENERABILEMABBATEMS. MARTINI.

Qui primus noctisque leroporibusIongeanlerior

martyriumscripsit pretiosi marlyris Eliphii, funda-

mentum posuit, vos aulem, fralres charissimi, lu,

Pater Albane,lecumqtietui spiritualesfilii, parvi-taiem meam superaedificare compellitis, diutina

excusatione charitali veslraerenistis sum, et excu-

sationismeaecausa hsecsuramafuit,quia fundamen-

lunt aliud praeter id quodposilum est, ponere non

pottii (/ Cer. 111).Neque enim aliud inveniebamin-

veniendum,pcrtinens ad memoriam ejusdemmar-

tyris et patroni vestri, cujns corporis thesaunim

pretiosum penes vos recondilum esse gaudetis,

pneier scriptum illtidquod vohis pariler ac nobis

usilalum non satis jncundumneque satis idoneurii

sestimatis,propler nimiam simplicilalemscrmonis,

qui rem geslam non solumsuo splendorenon exor-

nat, verum eliam quasi quodamfumoaliqtiantisperobscurat. Recusabamergo, haclcnus nimisdiffieile

B ac pcnc impossihilecxislimans id quod vestra cna-rilas efllagitabal,velul si architeclo ilicalur : Snperhoc angustum ac tenue fundamentum,ampltimet

spaliosum,lirmumac splendidumsuperaedificanobis

sedificitim.Sed landem occurril, reniteniiqtteanimosese dictum illnd ingressil : Oiniiiapossibiliacre-denli (Matlh. IX).Ilemque illud: Aperi os tuitm, ait

in psalmo Spiritus sanclus : Aperi sive dilata ot

ttium,egoimpleboillud (Psnf.Lxxx):lgitur charilale

victus, qna nimirumvinci pinroet bonorificumest,aperio nunc os meumab illo qtii jussit aperire, perveslrasorationesimplendum,ul religiosiusfoquendoanrum, et argentum et lapidespreliosossuperaedifi-cem super fundainentum hoc, qualenus pulcbritu-dinem materiae non pauper et penuria facundise,imo dignitatem rerum quasi coronando ambiat

compositio,sive couveniensapposiliosentenliarum.

INCIPIT PASSIO B. ELIPHII.

Ea lempestate qua Romani imperii majestatem

turbavit itnpius apostala Julianus, florebal,secun-

dura saeculi dignilalem gloriosus et secundum

Cliristiaiiamfidem, clarissiniusvir Eliphiusin urbe

Tullensi, quaecivitas est Galliarum,cujus loci indi-

genaeprisco noraine Leuchi dicli stinl; ipsa vero

civilas Leucha. Habuil autem idem vir sanctus

fralrein sanctissimum, tresque sorores virgines,omnes memorabiles stipernae civilatis Jerusalem

inunicipes, quorum nomina in libro vitae aeiemac

scripta haecsunl. Frater ejusEucharius, episcopalis

graliae funclus honore, paltnam quoque marlyriiieliciter adeplus est, corpusqueejus in caslro quoddicilur ad Liberdumconditumest. Prima soror ejus

Menna, secundaLibaria, tertia dicla esl Susanna,

fuernntqiiesicutunius fidei,ita et nnius ejusdemqtie,videlicetmonasticaeprofessionis.Et priroaquidero,

videlicet Menna sacra virgo, utrum per niarlyrii

palmamprscsenlcmvitam finierit, antiquilaslilleris

n non exprcssit, nisi quod in virginitale permanensdefuncla,et in loco qui Porles dicilur conditaest.Secunila Libnria, et lertia Siisanna,secundumvitae

propositum, sancliore roarlyrii gloria consumma-

verunt, Libaria quidem apnd civilalem noinine

Grandcm,Susanna vero in Campaniatnmiilaiaest.His diclis, de hujus sancti viri fratribus secundum

carncin, et cohscredibussecundttmfidem, dicendumest de illa tempcstatejam dicla, quod tam magnafueril, tit nnn mirari debeatquis, quod illa quoqueGalliarumloca lurbare potueril.

Julianus Jam diclus, in inilio imperii sui quidem

parcens Christianis, cleroentiorvisus est : sciebat

namquequodprioresperseculionesnihil profuissentad ang.meniumpnganitalis,iinomagisindecrevissent