Jaki jest wpyw Soca na Ziemi?

Jaki jest wpyw Soca na Ziemi?
Ewa Fila, Erwin Dedo, Julia PassowiczGimnazjum Nr 2 z O.I. Im. I. ukasiewicza w Jale
Jasielska Liga Naukowa z LOTOSEM

Soce
Soce, nasza najblisza gwiazda, jest pierwotnym rdem wszystkich energii wystpujcych na Ziemi. Wszystkie procesy zachodzce na naszej planecie maj rdo w energii sonecznej lub rozpadzie pierwiastkw promieniotwrczych,(a te i tak powstay w innych gwiazdach). W naszym projekcie szukalimy zwizkw zachodzcych pomidzy rnymi elementami rodowiska przyrodniczego a Socem.

Jak Soce wpywa na czowieka?
Pozytywny: Soce ma szczeglny wpyw na przyswajanie witaminy D. Jest ona niemal w 100% syntezowana w skrze i tylko niewielka jej ilo wchania si ze rde pokarmowych. duy wpyw na metabolizm, przypiesza przemian materii - pod jego wpywem naczynia krwionone rozszerzaj si a do narzdw dociera lepiej utleniona i bogata w skadniki odywcze krew, co pomaga szybciej spala kalorie. swiato soneczne powoduje zmniejszenie depresji. promienie ultrafioletowe stanowi podstawow metod leczenia wielu chorb dermatologicznych (m.in. uszczycy).

Jak Soce wpywa na czowieka?
Negatywny: reakcje ostre, czyli oparzenia soneczne, reakcje przewleke: przyspieszone starzenie si skry, soneczne zwyrodnienie wkien elastycznych, uszkodzenie naczy krwiononych, przebarwienia skry, stany przednowotworowe (rogowacenie soneczne) i nowotwory zoliwe(np. czerniak).

Wpyw Soca na roliny
Energia soneczna jest niezbdna do przeprowadzenia jednego z waniejszych procesw zachodzcych w rolinach zielonych, jakim jest fotosynteza, w czasie tego procesu dochodzi do wytworzenia materii organicznej, ktra stanowi pierwotne rdo pokarmu dla wszystkich poziomw pokarmowych.

Jak Soce wpywa na roliny nasz eksperyment

Rzeucha w ciemnociRzeucha w socu wnioskiPo dniu od zasadzenia, rzeucha zacza kiekowa. Urosa, ale po ok. dwch dniach zacza widn i czernie. Po upywie tygodnia rzeucha pokrya si pleni.Rzeucha wykiekowaa. Po dwch dniach urosa i staa si zielona. Po tygodniu nadal si utrzymywaa i rosa.Soce zdecydowanie wpywa na przebieg fotosyntezy rolin. Gdy rolina znajduje si w ciemnym pomieszczeniu, po pewnym czasie zwidnie. Ale gdy rolina ma peny dostp do wiata i wody, ronie i utrzymuje si.

Czy Soce wpywa na powstawanie surowcw energetycznych?
Biorc pod uwag najpopularniejsz teori powstawania gazu i ropy naftowej stwierdzilimy, e Sonce jest najwaniejszym czynnikiem dziki ktremu powstay bogate zoa tych organicznych surowcw. Zbyt krtki czas naszego projektu nie pozwoli nam na przeprowadzenie symulacji takiego zjawiska, poniewa na rezultaty trzeba byo by czeka kilka milionw lat.

W jaki sposb mierzy promieniowanie?
Przeprowadzilimy badania natenia promieniowania sonecznego w rnych porach dnia oraz w rnych miejscach w pomieszczeniach za pomoc luksometru. Zauwaylimy due rnice w owietleniu ktrych oko nieuzbrojone nie jest w stanie zauway ze wzgldu na atw adaptacje oka do warunkw zewntrznych.

Co to jest aktywno soneczna?
Soce charakteryzuje si zmienn aktywnoci w 11-letnim cyklu, tzw. cyklu sonecznym. Ma on wpyw na ycie ziemskie. Typowym wskanikiem aktywnoci sonecznej jest pomiar liczby plam na Socu.Plamy to obszary widoczne jako ciemne miejsca na powierzchni naszej gwiazdy, o temperaturze o kilkaset Kelwinw niszej ni obszary je otaczajce. Istnieje korelacja midzy t aktywnoci a wielkoci rocznego przyrostu warstw drzew: w okresie maksimum aktywnoci piercienie rocznego przyrostu s szersze. Cigle trwaj badania wpywu aktywnoci Soca na pogod. Wpyw taki jest obserwowany.

Jak chroni urzdzenia elektroniczne przed zagroeniem ze strony Soca?
Gwnym zagroeniem jest burza magnetyczna spowodowana du aktywnoci Soca. Taczce wiato zorzy jest bardzo pikne, ale wybuchy na Socu wywoujce te zjawisko mog by niebezpieczneTakie zjawisko spowodowao w 1987 roku w Ameryce Pnocnej szkody oszacowane na 100mln dolarw. Prdy elektryczne indukowane ze Soca zmusiy elektrownie do wycze i uszkodziy liczne urzdzenia, gdy silna jonizacja podczas wystpowania zorzy polarnej powoduje zaburzenia w rozchodzeniu si fali radiowej. Rozbyski soneczne s ponad to niebezpieczne dla astronautw, bo wysokoenergetyczne czstki zagraaj ludzkiemu yciu. Jednym ze sposobw moe okaza si klatka Faradaya, ktra moe ochroni urzdzenia wani przed takim zagroeniem.

Metody bada Soca
Metoda projekcyjna jest to najprostsza metoda do ktrej potrzebne s : teleskop, przesona, okular oraz ekran, na ktry rzutowany jest obraz Soca.

Metody bada Soca
Metoda wizualna jest to najprostsza metoda do ktrej potrzebne s : teleskop ze specjalnym filtrem sonecznym osabiajcym znacznie wiato Soca
Teleskop Coronado z filtrem H alfa (na grze)Umoliwia zobaczenie protuberancji
Teleskop z filtrem mylarowym Baader (po lewej)

Nasze pomiary aktywnoci sonecznej
Wyniki wysyalimy do Sekcji Obserwacji Soca Polskiego Towarzystwa Mionikw Astronomii, gdzie byy publikowane

Zegary soneczne

Okrelaj czas w godzinach na podstawie pozycji Soca, przez wskazanie cienia rzucanego przez nieruchomy wskanik na powierzchni tarczy z podziak godzinow umieszczon na ziemi, posadzce, cianie budowli lub postumencie. Uywany odstaroytnoci. Istniej take przenone (kieszonkowe) zegary tego typu.

Pierwszy zegar soneczny
Powsta wstaroytnym Egipcie okoo 800 r. p.n.e. Zosta wyrzebiony w upku, a cie rzuca gnomon. Dookoa byo 6 wyobie, ktre okrelay pory dnia.

Zegary soneczne w Polsce
W Polsce znajduje si wiele zabytkowych, ale take nowoczesnych zegarw sonecznych.
Zegar soneczny na katedrze w Wilanowie
Zegar soneczny projektu Przypkowskiego na fasadzie budynku na Starym Miecie w Warszawie
Zegar w Suwakach
Zegar w ogrodzie Saskim

Zegar soneczny domowej roboty
Jednym z najprostszych sposobw aby zrobi wasny zegar soneczny, jest posiadanie zwykego patyka. Gdy jest si nad morzem , mona chociaby wbi go w piasek.

Zegar kwiatowy
Co sprawia, e roliny si poruszaj i tyka barwny zegar kwiatw? Skd si wziy, kto po raz pierwszy wpad na ten cudowny, pachncy pomys, jak wygldaj zegary na wiecie i w Polsce. Nasz projekt ma na celu przedstawienie pomysu utworzenia zegara kwiatowego w Jale. Chcielibymy, aby nasze miasto nazywane byo miastem zieleni a nasz zegar by atrakcj dla turystw i dum Jalan.

Zegar kwiatowy Linneusza

W XVIII wieku znakomity przyrodnik Carl von Linne (Linneusz) zauway, e wiele rolin otwiera swe kwiaty o staej porze, nawet gdy niebo byo zachmurzone. Zrealizowa swj pomys odpowiednio dobrajc gatunki rolin, by otwieray i zamykay si o konkretnej godzinie. Potem posadzi je na kolistej rabacie, otrzymujc zegar.

Zegary kwiatowe w Polsce
Warszawa
Ciechocinek

Zegar kwiatowy w Genewie

To perfekcyjny przykad poczenia szwajcarskiej sztuki zegarmistrzowskiej i botanicznej. Po raz pierwszy zacz odmierza kwiecisty czas w1955r. i szybko sta si symbolem miasta, szwajcarskich zegarkw i jednym z symboli Szwajcarii. Zdjcie przy zegarze kwiatowym jest jednym z najpopularniejszym zdj turystw z caego wiata Przez wiele lat zegarmia jedn tarcz. W2002r. przeszed renowacj. Od tej poryma osiem tarczi wypenia dzi prawie cae wzgrze Zegar zmienia swoje kolory i kwiaty 4 razydo roku. Rwnie wskazwki zmieniaj swoj barw, s dostosowane do kwiatw isezonu. Sekundniko dugoci2,5 mjest najwikszym na wiecie.

Jastrzbiec kosmaczek 100
Przyspiesza usuwanie z organizmu produktw przemiany materii i nadmiaru wody. Posiada waciwoci allelopatii, czyli oddziaywa midzy rolinami jako truciciel.

Kurzylad polny - 200
Na ogldanym pod wiato liciu ukad nerww przypomina kurz ap i std pochodzi nazwa rodzajowa roliny. Niegdy usiowano leczy kurzyladem choroby psychiczne Drugi przedstawiciel tego rodzaju wystpujcy w Polsce, to kurzylad bkitny

Pajcznica liliowata - 300
Charakteryzuje si smuk i nierozgazion odyg, a jej rwnowskie, trawiaste i rynienkowate licie zebrane s w ryczk. Na szczycie odygi rosn biae kwiaty o rednicy 3,5-4 cm. z brzowawymi smugami na patkach zebrane s w grono (tzn. e kwiaty osadzone s pojedynczo na szypukach jednakowej dugoci, rozwijajce si w kolejnoci od dou ku grze).

Dziwaczek Jalapa - 400
Pochodzi z Meksyku, gdzie jest bylin, w naszym klimacie uprawiany jest jako rolina jednoroczna, posiada due pachnce kwiaty z patkami zronitymi w rurk, otwierajce si wieczorem i w dni pochmurne, dopiero pod koniec lata zdarza si i s otwarte przez cay dzie.

Wiesioek dwuletni - 500
Roliny lecznicze: olej wiesiokowy sporzdzany z nasion jest stosowany w lecznictwie i do wyrobu kosmetykw. Roliny ozdobne: niektre gatunki ze wzgldu na pikne, due kwiaty uprawiane s jako roliny ozdobne.

Grzybie biay - 600
Dziaanie lecznicze: wycigi ze wieych kwiatw s rodkiem nasercowym i uspakajajcym. Kcza uywano do pielgnacji wosw. Z kwiatw produkowano wod kwiatow. Korzenie ze zwizkami soli elaza stosowane byy do barwienia na intensywny kolor zielony. Stare kcza farbuj na kolor czarny.

Dziurawiec pospolity - 700
Ze wzgldu na swoje waciwoci uczulajce dziurawiec zwyczajny jest w Rosji nazywany: zwieroboj, co dosownie oznacza zwierzobjca. Zwierzta karmione pasz z du iloci dziurawca mog cierpie na stany zapalne skry.

Centuria zwyczajna - 800
Dziaanie i zastosowanie: ze wzgldu na du zawarto goryczy, ziele centurii znajduje zastosowanie w leczeniu zaburze trawienia. Ponadto zalecane jest w niedokwanoci. Pomocniczo w taczce, ale take w nadcinieniu ttniczym,oraz anemii

Godzik kartuzek - 900
Gatunek roliny wieloletniej nalecy do rodziny godzikowatych. Wystpuje w Europie, oraz w Azji Mniejszej, gwnie na obszarach o klimacie oceanicznym. W Polsce wystpuje gwnie na niu i rzadko w niszych pooeniach grskich. Rolina do pospolita w naturalnym rodowisku, take rolina uprawna.

Przypoudnik - 1000
Wg najnowszego nazewnictwa okrelany jako Dorotka rodzaj nalecy do rodziny przypoudnikowatych. Zamieszkuje gwnie suche obszary poudniowej Afryki, obszaru rdziemnomorskiego, Pwyspu Arabskiego i Australii.

Lilia tygrysia - 1100
Staroytni Grecy wierzyli, e lilia powstaa z kropel mleka, ktre uronia bogini Hera. Nazywali j leirion, od przymiotnika leiros (delikatny, cienki, wraliwy). Przypisywane s jej nawet magiczne waciwoci. Od niepamitnych czasw lilia symbolizuje chwa, krlewsko i majestat.

Nagietek Lekarski - 1200
Pierwsze wzmianki o zastosowaniu nagietka w medycynie pochodz z XII w. W przeszoci licie byy wykorzystywane jako warzywo. Z kwiatw brzenych otrzymuje si barwnik stosowany w przemyle spoywczym do barwienia tuszczw (margaryn) i tych serw.

Moecie sami skonstruowa zegar niepospolity, kolorowy i ywy. Otwieraj si rano: 12-1 nagietek i godzik kropkowany 1-2 jastrzbiec, kosmaczek, kurzylad polny 2-3 cykoria, podrnik, mniszek lekarski 3-4 pajcznica gazista, jastrzbiec pomaraczowy 5-6 grzybienie biae, wiesioek

Zamykaj si wieczorem: 6-7 grzybienie biae, wymord 7-8 pajcznica gazista, dziurawiec 8-9 kurzylad polny, centuria pospolita 9-10 godzik kartuzek, nagietek 10-11 przypoudnik, sporek 11-12 lilia zotogw, mlecz

Propozycja lokalizacji zegara Sonecznego w Jale

Nasz model zegara sonecznego

KONIEC