Jerzy Jarmołowski - filolog.uni.lodz.plfilolog.uni.lodz.pl/vhosts/zpl/pdf/Jarmolowski.pdf · Jerzy Jarmołowski (1940–2002) Poeta Pseud.: Al Capone U rodził się 14 marca 1940

Mieczysław Braun • Wiktor Dłużniewski • Zbigniew Dominiak • Barbara Gajewska • Tadeusz Gicgier • Jerzy Jarmołowski • Ireneusz Kaczmarczyk • Bożena Klejny • Zbigniew Kosiński • Mieczysław Kucner • Jacek Maciaszek • Wacław Mrozowski • Zdzisław Najmrodzki • Mirosław Ochocki • Lucyna Skomp-ska • Halina Sobczak-Jarmołowska • Zbigniew Adamski • Andrzej Babaryko • Wanda Bacewicz • Bar-bara Baron • Andrzej Marian Bartczak • Kacper Bartczak • Zygmunt Bartkiewicz • Michał Bendkowski • Jacek Bierezin • Andrzej Biskupski • Kazimierz Błeszyński • Stanisław Boguszewski • Stanisław Brucz • Michał Brzozowski • Dariusz Bugalski • Bogusław Bujała • Andrzej Buczacki • Paweł Chłosta • Dorota Chróścielewska • Tadeusz Chróścielewski • Stanisław Cieślak • Abram Cytryn • Wiktor Czajewski • Ta-deusz Czapczyński • Joanna Czajkowska • Jan Czarny • Stanisław Czernik • Marek Czuku • Michał Stefan Dalecki • Tadeusz Daszkiewicz • Ewa Dąbrowska-Orzelska • Konstanty Dobrzyński • Maria Duszka • Dorota Filipczak • Ewa Filipczuk • Bogumiła Fiołek-Lubczyńska • Małgorzata Friedrich • Teresa Gabry-siewicz-Krzysztofikowa • Maria Halina Gajewska • Ludwik Gebel • Artur Gliszczyński • Mati Górecka • Piotr Grobliński • Krzysztof Grzelak • Gerda Hagenau • Józef Hański • Henryk Hartenberg • Jan Huszcza • Eugeniusz Iwanicki • Jerzy Jarniewicz • Waldemar Jóźwik • Icchak Kacenelson • Antoni Kasprowicz • Edward Kolbus • Dorota Koman • Jan Koprowski • Włodzimierz Krysiński • Krystyna Kwiatkowska • Roman Łoboda • Wiesława Maciejak • Piotr Macierzyński • Sylwia Madaliński • Mirosława Marinow • Urszula Michalak • Tadeusz Michalski • Jerzy Włodzimierz Misztela • Beata Ewa Olczak • Józef Olsze-wski • Tadeusz Olszewski • Wacław Olszewski • Rafał Orlewski • Marek Pawlikowski • Marian Piechal • Anna Pogonowska • Tomasz Pohl • Marianna Przewoźnik • Tadeusz Przygucki • Tadeusz Różewicz • Magdalena Ruszkowska • Ziemowit Skibiński • Tomasz Soldenhoff • Witold Stawski • Andrzej Strąk • Zygmunt Sierp Szczakowski • Cezary Szczepaniak • Barbara Szeffer-Marcinkowska • Jan Sztaudynger • Joanna Ślósarska • Kazimierz Świegocki • Emilia Tesz • Grzegorz Timofiejew • Jerzy Waleńczyk • Zdzisław Wegenko • Jerzy Wilmański • Józef Henryk Wiśniewski • Tadeusz Zawadowski • Mieczysław Braun • Wiktor Dłużniewski • Zbigniew Dominiak • Barbara Gajewska • Tadeusz Gicgier • Jerzy Jarmołowski • Ireneusz Kaczmarczyk • Bożena Klejny • Zbigniew Kosiński • Mieczysław Kucner • Jacek Maciaszek • Wacław Mrozowski • Zdzisław Najmrodzki • Mirosław Ochocki • Lucyna Skompska • Halina Sobczak-Jarmołowska • Zbigniew Adamski • Andrzej Babaryko • Wanda Bacewicz • Barbara Baron • Andrzej Marian Bartczak • Kacper Bartczak • Zygmunt Bartkiewicz • Michał Bendkowski • Jacek Bierezin • An-drzej Biskupski • Kazimierz Błeszyński • Stanisław Boguszewski • Stanisław Brucz • Michał Brzozowski • Dariusz Bugalski • Bogusław Bujała • Andrzej Buczacki • Paweł Chłosta • Dorota Chróścielewska • Tadeusz Chróścielewski • Stanisław Cieślak • Abram Cytryn • Wiktor Czajewski • Tadeusz Czapczyński • Joanna Czajkowska • Jan Czarny • Stanisław Czernik • Marek Czuku • Michał Stefan Dalecki • Tadeusz Daszkiewicz • Ewa Dąbrowska-Orzelska • Konstanty Dobrzyński • Maria Duszka • Dorota Filipczak • Ewa Filipczuk • Bogumiła Fiołek-Lubczyńska • Małgorzata Friedrich • Teresa Gabrysiewicz-Krzysz-tofikowa • Maria Halina Gajewska • Ludwik Gebel • Artur Gliszczyński • Mati Górecka • Piotr Grobliński • Krzysztof Grzelak • Gerda Hagenau • Józef Hański • Henryk Hartenberg • Jan Huszcza • Eugeniusz Iwanicki • Jerzy Jarniewicz • Waldemar Jóźwik • Icchak Kacenelson • Antoni Kasprowicz • Edward Kolbus • Dorota Koman • Jan Koprowski • Włodzimierz Krysiński • Krystyna Kwiatkowska • Roman Łoboda • Wiesława Maciejak • Piotr Macierzyński • Sylwia Madaliński • Mirosława Marinow • Urszula Michalak • Tadeusz Michalski • Jerzy Włodzimierz Misztela • Beata Ewa Olczak • Józef Olszewski • Tadeusz Olsze-wski • Wacław Olszewski • Rafał Orlewski • Marek Pawlikowski • Marian Piechal • Anna Pogonowska • Tomasz Pohl • Marianna Przewoźnik • Tadeusz Przygucki • Tadeusz Różewicz • Magdalena Ruszkowska • Ziemowit Skibiński • Tomasz Soldenhoff • Witold Stawski • Andrzej Strąk • Zygmunt Sierp Szczakowski • Cezary Szczepaniak • Barbara Szeffer-Marcinkowska • Jan Sztaudynger • Joanna Ślósarska • Kazimierz Świegocki • Emilia Tesz • Grzegorz Timofiejew • Jerzy Waleńczyk • Zdzisław Wegenko • Jerzy Wilmański • Józef Henryk Wiśniewski • Tadeusz Zawadowski • Mieczysław Braun • Wiktor Dłużniewski • Zbigniew Dominiak • Barbara Gajewska • Tadeusz Gicgier • Jerzy Jarmołowski • Ireneusz Kaczmarczyk • Bożena Klejny • Zbigniew Kosiński • Mieczysław Kucner • Jacek Maciaszek • Wacław Mrozowski • Zdzisław Na-jmrodzki • Mirosław Ochocki • Lucyna Skompska • Halina Sobczak-Jarmołowska • Zbigniew Adamski •

Jerzy Jarmołowski

Antologia poetów Łodzi i ziemi łódzkiej

pod redakcją Jerzego Poradeckiego

fotografia ze zbiorów prywatnych

Jerzy Jarmołowski(1940–2002)

Poeta

Pseud.: Al Capone

Urodził się 14 marca 1940 r. w Wilnie, w rodzinie rzemieślniczej, syn Stani-sława i Aleksandry z Wierzbickich. W 1945 r. zamieszkał w Łodzi, gdzie ukończył Technikum Energetyczne i do 1968 r. pracował w wyuczonym za-

wodzie (m.in. w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym). W latach 1968–1975 był redaktorem w Wydawnictwie Łódzkim. Zwolniony z wydawnictwa został kie-rownikiem kina „Młoda Gwardia” przy ul. Zielonej, a następnie kina „Pionier” przy ul. Franciszkańskiej. W 1978 r. rozpoczął pracę w Łódzkim Domu Kultury, gdzie prowadził Ośrodek Kultury Młodych, inicjując m.in. wydawanie w latach 1979-1987, we współpracy z Wydawnictwem Łódzkim, serii pt. „Biblioteka Debiutów”.

Debiutował jako poeta w czasopiśmie „Życie i Myśl” (1960 nr 11/12). Od roku 1961 był związany z łódzkim kołem Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy, powstałym przy Związku Młodzieży Wiejskiej, a w latach 1966–1968 z grupą li-teracką „Wiadukt”, działającą przy tym Klubie. W 1967 r. założył Grupę Poetycką „Centrum” pozostając jej członkiem do 1970 r. Od 1970 r. był członkiem Związku Literatów Polskich, wcześniej Koła Młodych przy Łódzkim Oddziale ZLP. Zmarł 29 marca 2002 r. w Łodzi.

Jego imię nosi Turniej Jednego Wiersza „O Puchar Wina”, którego był inicjato-rem w 1968 r., a który jest organizowany corocznie, początkowo przez Koło Mło-dych przy ZLP, a w ostatnich latach przez Łódzki Dom Kultury. Jest to najstarsza tego typu cykliczna impreza literacka w Łodzi i województwie.

Wydał zbiory wierszy: O dziewczynach żołnierzy i inne wiersze (1964), Lato rdzawe (1965), W którą tobie stronę (1969), Zielnie i weselnie (1970), Może ja kocham wszystko, co garbate (1972), Kto kogo, kiedy, dlaczego okraczył (1977), Któraś od róży jest i koniczyny. Kantyczki, ballady, abecedariusz, sonety, trio-lety, ronda, zapisy, proza (1982), O zachowaniu się pod stołem (1989).

• Jerzy Jarmołowski •

biogram ABisk 2007wybór JPor 2007

• A. Biskupski: „Theodycea” życia. „Nadodrze” 1970 nr 24.• R. Sulima R: Zapiski i eksperymenty. „Poezja” 1970 nr 9.• T. Komendant: Zabawa w przedrzeźnianie. „Literatura” 1978 nr 47.• S. Świontek : Poezja okraczająca. „Odgłosy” 1978 nr 9.• M. Kucner: Twórczość jako krytyka [w]: Egzystencja i kreacja. Łódź 1980.• A. Biskupski: O korzystaniu z form [w]: Tym jest jeszcze poezja. Łódź 1980.• S. Świontek: Maska i szczerość (O poezji Jerzego Jarmołowskiego) [w]: Osnowa. Sztuka odbioru. Łódź 1980.• J. Poradecki: Poetyckie gry z czytelnikiem. W kręgu poszukiwań poetyckich grupy Centrum. Miscellanea Łódzkie 1984, z. 4.• H. Pustkowski: Poeta w świecie kalekim (Jerzy Jarmołowski) [w]: Przestrzenie poezji. Łódź 1986;• Z. Dominiak: Jarmoł w smokingu kultury. [w]: W poza siebie. Łódź 1986.• T. Błażejewski: Współczesna Łódź literacka. Łódz 1989.• WPPiBL, t. 3, 1994• P. Kuncewicz: Leksykon... t. 1. 1995.• E. Głębicka: Grupy literackie... 2000.• G. Gazda: Słownik europejskich kierunków... 2000.

�


Spis treści

kantyczki drzewiasteIII [drzewo się rodzi...VI [przybieżeli wszyscy zmarli...]

drewniakibłotnyrokita — drzewo gadające

Abeecedariuszklity-kletymuzyka morowawiesioły

Sonety z mrozu struganeI [pogrzebię cię matuś w któryś

wielki mróz...]VI [jest zima z pierza jak pościel

wietrzona...]sonety sobiechamskie

dojonypołajanystypny

sonety człekoprzyjazneo tym jak Jarmoł przemyśliwałpo

kiego wiewióra mu soneto co Jarmoł Pana Boga prosiłmit o początku czyli jak Jarmołze

snu wszy człowieka wyiskałsonety biesiadne

któraś w nas dla nas a któraś dla innych

sonety garbateVI [bywam w roślinach bo tam

bywać trzeba...]VIII [ja już nie z wami ja po tamtej

stronie...]triolety sobiepańskie

triolet teoriopoznawczy pewnikiem fenomenologiczny z zastosowaniem redukcji ejdetycznejzakończonej ideacją

triolet o kapłanie błaźnie i bardzo przystojnym księciu w głębi obrazu

i te są wiersze co byle gdzie lecąa co jest poezja

ronda z jeleniamiintrodukcja

ronda szlachetne i sentymentalneintrodukcjarondo na płot i wróble

zapis z sześćdziesiątego trzeciegoPoeta i muzykZawódballada o psach z ulicy Franciszkańskiejballada o Mozarcie w przycmentarnej

knajpie „Zgoda”w podstołecznym mieście przemysłowym

Haiku jednej jesieni [po śnie został ślad...] [spada gwiazda...] [narcyz skłania kwiat...] [zegary z brązu...]

�


z tomu Któraś od róży jest i koniczyny • 1982

z cyklu Kantyczki

kantyczki drzewiaste

III

drzewo się rodziświat je nachodzipiorunem w nie bijegada słowa-pomyje

dam ci jeno złoco je w sobie mamdam ci ociupinkęnie poradzę sam

a drzewo doń gadajak ludzka gromada

a po co mi tożeby mnie źliłożeby igły stroszyłoa po świecie się niosłoże jeże rosną(bo drzewo sosnowe było)

a świat doń na odwyrtkę

nie poradzę samdam ci ociupinkęco je w sobie mamjeno zło ci dam

a drzewo mu po dobrociale po trochu po złości

�


ej ty świecie nosizłochuty zaprzańcu tępyżebyś tak nie gadałzrobię ci las z gęby

i tako się stałoa cudem to byłobo się nie położyłoa się rozmnożyło

a wszystkośmy po to gadaliabyście się słuchalii złemu nie dali

VI

przybieżeli wszyscy zmarlipod korzenie drzewakrew przynieśli w garściachzmarłym jej nie trzeba

rośnij drzewo rośnijgadaj w ptaków śpiewieile krwi człowieczejjest w bukowym drzewie

gadaj jeno prawdęgłupi jej nie zmyśliłże to ludzkie kiście krwizawisły na wiśni

że to wszyscy zmarlistoją w każdym sadziei żywe umarłemiędzy wargi kładzie

�


a umarłe w żywymdomowi najchętniejbo choć mało miejscato tam nam najcieplej

jak się zadomowimto przecie nikt nie wieczy żywe my czy zmarłeczy w człeku czy w drzewie

same kwiaty zadzwoniłysame liście szeleściłysame dziuple się otwarływzięło drzewo krew umarłych

z cyklu Ballady

drewniaki

błotny

na opak mu malowalite lipowe skrzydłaczerwonością upaćkalidrewniane straszydłaniech no jeno świcekślepiami poświeci

ej wy drogi szczotką szorowaneej wy pola strugiem heblowaneon nad wami poleci

a ze skrzyni zakołujei w kubeł na śmieci

�


gdzie ogryzkizgasłe petygdzie sadzy zamieciecałą nockę tam się tarzamuchom pstrzyć się godziaż te skrzydła te czerwone utytłaubłocii błociskiem prawie pijanya się w sobie zbiera

ej wydrogi szczotką szorowaneej wypola strugiem heblowanew was się powyciera

a gdy słońce ledwie dotkniemalowanej skrzynito się błotny źli

— patrzaj jerzydupa z nieba skrzydła mi czerwini

rokita — drzewo gadające

Panu Wacławowi Kondkowi

a kiedy drewniaki zasną snem drewnianymz otwartymi oczami śpią na stojącoo północy wyrasta ze ścianydrzewo do mnie gadające

nie będziesz miał kamieniai metalu przede mną

�


a gdziekolwiek będzieszzostawisz po sobie drzewo

nie wymawiaj imieniajego nadaremnosłuchaj w milczeniujak zmarliod stópi od korzeni rosną

pamiętaj abyś w lasachdzień kwitnieniai umierania święciłbowiem jedno jest miejsceżałoby i radości

czcij liście dębuale dom swój i stółwznoś z pni sosnowych

nie zabijaj drzew toporemrzuć słowo ostre na wiatron zetnie nim liśćmoże dwa

ani ręce ani ustaani słowo twojeniech nie wyjdzie poza słoje

nie odbieraj drzewom i oczom łezżywica ma swój czas

nie mów o drzewachjak mówisz o wodzieczy powietrzu

i nie pożądajponad jedno

10


tobie na deski przypisanelecz zachowaj gałąź zielonąktóra z niego jest

po tych nocach jest ślad na ścianiemoje gesty za dnia śledzącyczy to rokita z drzeworytuczy drzewo nocą gadające

z cyklu Abecedariusz

weselnie

Januszowi i Jego Dziewczyniena wesele na wiesioły

klity-klety

kiedy kłoski w karczmieklity-klety kletliksiądz kroguleckarawaniarzkostuchą łby kiełbił

że w kolebcei kołaczukwietnym korowodziekosy klepiąkość klekocze

kiedy kmiotki już w kolonachkobylich i kozich

11


kręcił w krzyżach klebocianakarawanem woził

krakał aż wykrakałkichaczkę i kaszelkazali mu klina klinemkielichem krwi krasej

kłębi się kostucha kłusem do kaplicykudły na kędziory kąpie w kropielnicyma kostucha kocmołuchai kosmatą kieckęklnie krwią maci kaznodziejękiej kogucić nie kce

muzyka morowa

między moczaramimiędzy miesiącamimłyn macha miotłami

może młynarz mogilnik mrzemłynareczka myszkamniszkamącznolica mszycamuzykuje w mgle

między moczaramimiędzy miesiącamimuzyka morowamoże modrookamoże miodopłynnaa może makowa

12


my do młyna mimochodemmy do młyna milczkiemmądrzyk miele mielnikiem

może by na mszęmańkut mówi

mrzygłód maramusi mordę miećmiechy mamw mazep dami pomodlę się

my do młyna modlitewniemy do młyna z młyńcem

mleczny modrak we młyniemaca miękisz maliniemru mru mrucząc mrze

między moczaramimiędzy miesiącamimuzyka morowamoże modrookamoże miodopłynnaa może makowa

wiesioły

wywołałem na weselena wiesioływędrowniki wartogłowywiercimakiwodolejewłóczykije wszawe

13


wywołałem na wątrobęwsiowe wołki wiekuistewiechcie widełkowena wędzonkę i wypitkęna wspakna wspominkę

wiedźmy wołam na wisielcawścieklice wywiedę

wiedźmywieszczkiwampirzyce

wiele waswielenaście

a wisięga jeden

wiesioływiesiołyi wiersz wieprzogłowy

z cyklu Sonety

z mrozu strugane

Mamie-stareńce

pogrzebię cię matuś w któryś wielki mrózaż sopel lodu w gardle się kolebieza to umrzykom w moim łbie jak w niebieturla po nim w koło malowany wóz

turlają sztywniaki cudaki kto wiepewnie ci naprzeciw stary wyszedł już

1�


on tam teraz robi jako cudak stróżco zmiata spod oczu kurze łapki dwie

jak się napatrzycie a nagadacieto mi się pokłońcie bo to w moim łbiekołkiem zabiję i ciasno jak w chacie

chłopca ulepię z czerwonego śniegunie żebyście w takim wypatrzyli mniea żeby z mrozu coś wam człowieczego

VI

jest zima z pierza jak pościel wietrzonai w niej sny śnieżne a już po szwach trzeszczągdy nasi zmarli ledwie w snach się mieszcząto nam dziobami stukają w ramiona

bo są to ptaki co zdechły nie wrzeszczącw ich martwych dziobach jeszcze sól czerwonai jeśli z nas kto teraz z krzykiem konaone mu szczęki w języku zakleszczą

dlatego trzeba brać zmarłych na ręcenosić ust blisko i w skrzydła tak chuchaćaż się zapierzą w nich puszki pisklęce

gdy przyjdą ufne naszych snów posłuchaćto w gardło wepchnę sobie obie ręcenie musisz mamo we mnie dziobem stukać

1�


sonety sobiechamskie

dojony

czymże mi mili z wami się ugadzaćwadzić o słowa żreć o słów potknięciamiast wódki skubać trawę na przyjęciachpaniom nie w trawie a w mowie dogadzać

co mi tu taki niejaki w pretensjachco cyc poezji od guseł okadzadziwi że mleko w tym cycu ca ca catoć krowę doję nie krowie pojęcia

a taką krowę żeby w locie widziećby była lekka niczym z ptaka zdjętawpierw bliźnich kochać trza lub nienawidzić

że mi z lebiody człapie w sonet ślicznapozwalam sobie bliźnich nie pamiętaćtyle że krowę doję w rękawiczkach

połajany

ej wierszydełka gdzieście wy moje sągdzież wam w gościnę do tych dętorżniętychw obróżki białe po grdyki upiętychwy ptaki niebieskie — po grzyba wam to

nam by się chciało niczym róże ciętebłyszczeć na stole i w światłach igrać łząi by mówiono — o — to one sąi by nas w brązy jakoweś zaklęto

1�


o żesz wy — wy gnojki w sylaby pluteo żesz łby po pięty w sonet zakutewam choć w półmisku by na stole leżeć

o wy nieptaki kapłony wy kuryno a po kiego do literatury— do mnie sraluchy za pazuchą siedzieć

stypny

na mojej stypie piją stare kotyzłamaną łapą obgryzionym uchemwłóżcie mi szczenię ślepe za pazuchęzabijcie w deski z przyjaznych mi płotów

za moją trumną niech percane kluchytrzy kwarty bimbru jedna kwarta słotypółtorej dziewki na cztery pieszczotyi budka z piwem pod słone paluchy

ma być wesoło na moim pogrzebiema być milicja i złodziejski fachmój brzuch przez miasto niech niosą na wznak

wszystko co dobre niech się w nim kolebiea jak się komu stypa nie podobato łeb od stoła i w cycuszki oba

1�


sonety człekoprzyjazne czyli przypadki niejakiego Jarmoła

w iluś tam kawałkach opisane

o tym jak Jarmoł przemyśliwał po kiego wiewióra mu sonet

po co mi sonet — ot jego wytwornośćskoro coś nosić to już nosić z wdziękiemjeśli ułomność — to w sonet upiętąjeśli zaś sonet — to w człeczą ułomność

w poezję wnoszę z archaicznym dźwiękiemswoją szlachetność i swoją nieskromnośćpanowie martwi mnie nasza potomnośćpiszę jej sonet z wiewiórem-trypelkiem

niech ma ode mnie jeden na swej drodzewaści się krzywią że ja waści zwodzęa czegóż ludy szukały we świecie

szukały ładu choćby garbategoformy kunsztownej i czegoś bliskiego— ot klawesynu w publicznym szalecie

o co Jarmoł Pana Boga prosił

bierzmy srebrniki bierzmy i miedziakiważmy też słowa za drobne usługiwobec narodu dobrze miewać długijak wobec tłumu tarcze i szyszaki

i między równych podzielmy zasługiw cokoły nasze niechaj tłum się gapi

1�


jak chcą poeci: niech każdy ucapii to co swoje a i to co lubi

niechaj tak będzie jako i bywałotyle to nasze co Cezarów dziejeczas je pochłonie w zbutwiałych annałach

a ty mój Panie jeżeli istniejeszzielonooki słowiański Kupałouczyń mnie kurwą uczyń mnie złodziejem

mit o początku czyli jak Jarmoł ze snu wszy człowieka wyiskał

o jakże dumnie brzmią imiona naszeponoć jesteśmy gdy ponoć wątpimyponoć z chaosu ze słowa i glinyweszliśmy w księgi marmury i gwasze

i ponoć wiemy też dokąd spieszymyznamy to miejsce w przestrzeni i czasiewszak myśmy Sziwy Buddy i Mesjaszeo jakież my się ludkowie bawimy

a snem insektów jesteśmy okrutnymzmyśleniem pluskwy wszawą opowieściąw biesiadzie prapcheł żartem bałamutnym

— śniłam dziś siostry jakąś krwistą wielkośćmogłam ją wyśnić lecz niech z wiek poczeka— może by kota

— jest— wyśnię człowieka

1�


sonety biesiadne

któraś w nas dla nas a któraś dla innych

poezyjce

któraś od róży jest i koniczynyty co bywałaś przy królewskich stołachktóraś sypiała w złodziejskich barłogachktóraś od gęśli i od klawesynu

na barykadach któraś i w ogrodachktóraś znad Wisły i któraś znad Wiliiktóraś w nas dla nas a któraś dla innychktóraś rodziła i wieszała bogów

któraś w alkowach i któraś w więzieniachktóraś w sokołach która w ślepych kurachod miecza któraś i od pogrzebacza

któraś od kiesy która od sumieniaod menueta któraś i mazurakurewko śliczna — Jarmoł ci przebacza

sonety garbate

VI

bywam w roślinach bo tam bywać trzebajestże tam gnicie jestże i wzrastanietyle z nas wzejdzie co w ziemi zostanieznajdą dwa ziarna w jednym bochnie chleba

20


bywam w zwierzętach noszę w oczach łanięa w psa sposobię nim się w ptaka wśpiewamja czy jaszczurka w słońcu się wygrzewatyle z nas wzejdzie co w nas pozostanie

we mnie zostaną chore ptaki w lociechoć miałbym skrzydła szczudłami podpieraćnie by mi chadzać po szerokiej wodzie

nie by mi zwierząt niepokoje zbieraća żeby siebie choć w liściu ocalićkiedy mi przyjdzie w te obszary zmierzać

VIII

ja już nie z wami ja po tamtej stroniezwierząt przyjazność zmarłych doskonałośćni to pokora ani to zuchwałośćwisielec gwiazdy kopie w nieboskłonie

ja już nie z wami we mnie drzew dojrzałośćjesienią w lasach szeleszczą me dłonieliść z ziemi podnoś w należnym ukłoniebo zmarłych witać wypada nieśmiało

ja już nie z wami ja ledwie w szeleścieczas między nami od człeka do kwiatudlatego wy mnie kochani powieściez nożami tańcząc wokół dzieży chleba

nie przynależny ja waszemu światuna cztery łapy spadam gwiazdą z nieba

21


z cyklu Triolety

triolety sobiepańskie

triolet teoriopoznawczy pewnikiem fenomenologiczny

z zastosowaniem redukcji ejdetycznej zakończonej ideacją

czy Co ja widzę to To też mnie widziczy Co ja myślę to To też mnie myśliczy z Czego szydzę To też ze mnie szydzia To co widzę to jak To mnie widzijak To się kurczy a jak To się wstydziTo mnie wyśniło czy też jam To przyśniłpytam jak kutas swego pana widzito ja Go myślę czy On mnie wymiślił

triolet o kapłanie błaźnie i bardzo przystojnym księciu w głębi obrazu

nie o kapłana wpierw o błazna pytajto błazen prawdzie a nie kapłan służyi choć cię trefniś dowcipem przywitaty nie kapłana ale błazna pytajjakiż ów naród jaki ma obyczajczy we krwi królów już sztylet zanurzyłpółżartem książę o to błazna pytajbłazen półżartem tu półprawdzie służy

22


i te są wiersze co byle gdzie lecą

i te są wiersze co byle gdzie lecąi te są wiersze co byle co znacząbo się poezji nie szuka ze świecąa że są wiersze co byle gdzie lecąa że nie muszą a że nie oświecąi że się nigdy nam nie wytłumacząkocham te wiersze co byle gdzie lecąkocham te wiersze co byle co znaczą

a co jest poezja

a co jest poezja — a kto ją tam wiea czymże poeta — a kto go tam znaa co śni poeta w chryzantemy śniebo co chryzantema — to kto ją tam wiei kto komu śni się i kto w czyim śniei co chryzantema śni w poety snacha co jest poezja — a kto ją tam wiea czymże poeta — a kto go tam zna

z cyklu Ronda

ronda z jeleniami

introdukcja

już stać mnie na to by jelenie pisaćz zachodem słońca i sarną flirtować

23


bom przez krużganki form się poprzymykałże stać mnie na to

trzeba do muchy mawiać „bywaj zdrowa”trzeba się wróblem zasrańcem zachwycaćby w fugach Bacha móc się rozsmakować

już stać mnie na to

ronda szlachetne i sentymentalne

introdukcja

tyle umiemy co po gwiazdach chodzićpo pąkach kwiatów czułkami przebieraćskładać ofiary wulkanom powodziom

tyle umiemyi potrafimy jeszcze pięknie śpiewaćwspaniałych ludzi potrafimy rodzićjak jednodniowe owady umierać

tyle umiemy

rondo na płot i wróble

i tak jest dobrze że giniemy w locieże nim przyszliśmy a już odejdziemyżeśmy tu tyle co ptaki w przelocie

i tak jest dobrzeże śród galaktyk śród wieków miniemynie wiedząc nigdy — my wróble na płocie —ni skąd wyszliśmy ni dokąd idziemy

i tak jest dobrze

2�


z cyklu Zapisy

zapis z sześćdziesiątego trzeciego

w sześćdziesiątym trzecimw samo południe

nasza wiedza wyniesiona z tradycjikrematoriów i krzeseł elektrycznychnatężenie prądu powyżej jednej dziesiątej amperawywołuje migotanie komór sercowychskazanych ogląda się przez szyby dźwiękochłonne

w sześćdziesiątym trzecimw samo południeczłowiek na ulicy oblał się benzynąwściekła śmierći smród w poprzek miasta

z cyklu Proza poetycka

Poeta i muzyk

Wiadomo, że spotkali się w Toeplitz przed półtora wiekiem, że roz-mawiali o sztuce, że przechodziła rodzina cesarska. Wiadomo, że poeta usunął się na skraj drogi składając wiernopoddańczy ukłon, zaś muz-yk wszedł w ciżbę dworską z podniesioną głową, zmuszając książąt do rozstąpienia się i uchylenia kapeluszy. Wiadomo, że poeta stał pokornie, głęboko pochylony, z kapeluszem w dłoni, aż możni przeszli. Wiado-mo, że muzyk powiedział: „Królowie i książęta mogą sobie robić profe-sorów, tajnych radców, mogą ich obsypywać tytułami i odznaczeniami, ale nie mogą robić wielkich ludzi”. Wiadomo, że poeta nigdy muzykowi nie wybaczył. Wiadomo, że obaj byli geniuszami, że pozostali w historii

2�


dzięki swej sztuce i ów ukłon nie miał na to żadnego wpływu. A jednak jeden z nich był w życiu lokajem z tytułem radcy dworu, a drugi wolnym człowiekiem. Nazwiska ich błyszczą jednako: Goethe, Beethoven. Różnica jest tylko ta, że przy lekturze Fausta zapominam, iż pisał to człowiek o postawie lokaja, zaś słuchając V symfonii czuję, że jednak człowiek brzmi dumnie.

Zawód

Znajomi zaprosili mnie na przyjęcie połączone z występem non-konformisty. Po spektaklu, kiedy artysta zainkasował już honorarium, podszedłem do niego i spytałem:

— Pan tak zawodowo, na pokaz?Spojrzał na mnie z życzliwą pogardą.— Oczywiście, dobry człowieku. To jeden z modniejszych i bardziej

intratnych zawodów. Obowiązuje tu znajomość psychologii, elegancja lub brak tejże, stosownie do okoliczności, no i do perfekcji opanowana umiejętność czynienia aluzji — po chwili dodał — tudzież elastyczność; w ubiegłym sezonie modny był postępowy konformizm, w przyszłym przewiduję pszenno-przaśny autentyzm. Jak pan widzi, nie ma miejsca na amatorszczyznę.

Zawodowiec roześmiał się, a mnie zrobiło się po prostu żal tych wszyst-kich nonkonformistów, którzy do tej pory bezinteresownie urozmaicali nasze szare mieszczańskie życie.

Jednakże po zastanowieniu doszedłem do wniosku, że zawodowcy są nam niezbędni, bowiem bardziej niebezpieczni są dziś amatorzy w tym fachu — ci długo stoją w otwartych oknach, a potem skaczą głową w dół.

2�


z tomu O zachowaniu się pod stołem • 1989

z cyklu I. Z czego by tu robić poezję

ballada o psach z ulicy Franciszkańskiej

nad ulicą Franciszkańską psy wyjąi Vivaldi chadza po rynsztokach„Il prete rosso” z rudą czuprynąna przechadzkę wyszedł z Baroku

za Vivaldim ciągną psy bezpańskieza jesiennym koncertem skrzypcowymbezimienne psy z Franciszkańskiejschodzą na psie rodaków rozmowy

te psy kundle bez rodowodówbez medali obroży kagańcówte psy-ptaki psiego naroduto psie nic — psy z Franciszkańskiej

ty Vivaldi lepiej stąd idźrakarzowi będziesz solą w okubez obroży to ty jesteś niktty maestro wracaj do Baroku

lecz jest jesień jak w „La Chasse” u Haydnaa jesieni ile psu Bóg zdarzya psia jesień jest brzydka czy ładnaa jak piękna jest jesień rakarzy

nad ulicą Franciszkańską psy wyjąrudy wyżeł leży w rynsztoku„Il prete rosso” z ryżą czuprynąnieopatrznie wyszedł z Baroku

2�


ballada o Mozarcie w przycmentarnej knajpie „Zgoda”

w podstołecznym mieście przemysłowym

tu gdzie w trójkącie berłódzkim wysokosztukę podnoszą kominów straszydław któryś przedwieczerz pojawił się Mozartcały w koronkach i rozwinął skrzydła

niby się wachlarz nad miastem objawiłz niedbałym wdziękiem rzucony na wiatrbacz byś koronek chłopcze nie osmaliłi z kolan Boga nie w tym miejscu spadł

a taki piękny był że nie bywałoa taki kruchy że strach w dłonie braćjakby figurka z sewrskiej porcelanyprzyszła do baru czystą wódę chlać

przedwieczerz w knajpie — w knajpie gwarno dymnoknajpa się mości knajpa wódy chcea Amadeus ma tu rzecz intymnąw koloraturze gdzieś wysokie Ce

gdzie głuchy Salzburg gdzie Wiedeń gdzie Paryżgdzie czego można od muzyki chciećtutaj talentu w srebro nie oprawisztu ci oprawią muzykę w miedź

w knajpie się wróble szare kokosząsamiczka skuta leży na wznakbacz bo cię pijane wróble zadziobiątyś nie niebieski tyś jest rajski ptak

zaginął Mozart bez wieści jak zjawiłpośród cmentarzy miasta tego znikłostatnią wódkę Pan Bóg nam postawii Eine kleine... eine Nachtmusik

2�


z cyklu III. Haiku jednej jesieni

po śnie został śladczarnobrewej jaskółkiw bieli poranka

spada gwiazdaumarłe dziecko sięgapo nową zabawkę

narcyz skłania kwiati nad błękitem źródławidzi twarz starca

zegary z brązuzachodzą za horyzontwstają umarli

2�

na Sobczak-Jarmołowska • Zbigniew Adamski • Andrzej Babaryko • Wanda Bacewicz • Barbara Baron • Andrzej Marian Bartczak • Kacper Bartczak • Zygmunt Bartkiewicz • Michał Bendkowski • Jacek Bierezin • Andrzej Biskupski • Kazimierz Błeszyński • Stanisław Boguszewski • Stanisław Brucz • Michał Brzo-zowski • Dariusz Bugalski • Bogusław Bujała • Andrzej Buczacki • Paweł Chłosta • Dorota Chróścielewska • Tadeusz Chróścielewski • Stanisław Cieślak • Abram Cytryn • Wiktor Czajewski • Tadeusz Czapczyński • Joanna Czajkowska • Jan Czarny • Stanisław Czernik • Marek Czuku • Michał Stefan Dalecki • Tadeusz Daszkiewicz • Ewa Dąbrowska-Orzelska • Konstanty Dobrzyński • Maria Duszka • Dorota Filipczak • Ewa Filipczuk • Bogumiła Fiołek-Lubczyńska • Małgorzata Friedrich • Teresa Gabrysiewicz-Krzysztofikowa • Maria Halina Gajewska • Ludwik Gebel • Artur Gliszczyński • Mati Górecka • Piotr Grobliński • Krzysz-tof Grzelak • Gerda Hagenau • Józef Hański • Henryk Hartenberg • Jan Huszcza • Eugeniusz Iwanicki • Jerzy Jarniewicz • Waldemar Jóźwik • Icchak Kacenelson • Antoni Kasprowicz • Edward Kolbus • Dorota Koman • Jan Koprowski • Włodzimierz Krysiński • Krystyna Kwiatkowska • Roman Łoboda • Wiesława Maciejak • Piotr Macierzyński • Sylwia Madaliński • Mirosława Marinow • Urszula Michalak • Tadeusz Michalski • Jerzy Włodzimierz Misztela • Beata Ewa Olczak • Józef Olszewski • Tadeusz Olszewski • Wacław Olszewski • Rafał Orlewski • Marek Pawlikowski • Marian Piechal • Anna Pogonowska • Tomasz Pohl • Marianna Przewoźnik • Tadeusz Przygucki • Tadeusz Różewicz • Magdalena Ruszkowska • Zie-mowit Skibiński • Tomasz Soldenhoff • Witold Stawski • Andrzej Strąk • Zygmunt Sierp Szczakowski • Cezary Szczepaniak • Barbara Szeffer-Marcinkowska • Jan Sztaudynger • Joanna Ślósarska • Kazimierz Świegocki • Emilia Tesz • Grzegorz Timofiejew • Jerzy Waleńczyk • Zdzisław Wegenko • Jerzy Wilmański • Józef Henryk Wiśniewski • Tadeusz Zawadowski • Mieczysław Braun • Wiktor Dłużniewski • Zbigniew Dominiak • Barbara Gajewska • Tadeusz Gicgier • Jerzy Jarmołowski • Ireneusz Kaczmarczyk • Bożena Klejny • Zbigniew Kosiński • Mieczysław Kucner • Jacek Maciaszek • Wacław Mrozowski • Zdzisław Na-jmrodzki • Mirosław Ochocki • Lucyna Skompska • Halina Sobczak-Jarmołowska • Zbigniew Adamski • Andrzej Babaryko • Wanda Bacewicz • Barbara Baron • Andrzej Marian Bartczak • Kacper Bartczak • Zygmunt Bartkiewicz • Michał Bendkowski • Jacek Bierezin • Andrzej Biskupski • Kazimierz Błeszyński • Stanisław Boguszewski • Stanisław Brucz • Michał Brzozowski • Dariusz Bugalski • Bogusław Bujała • Andrzej Buczacki • Paweł Chłosta • Dorota Chróścielewska • Tadeusz Chróścielewski • Stanisław Cieślak • Abram Cytryn • Wiktor Czajewski • Tadeusz Czapczyński • Joanna Czajkowska • Jan Czarny • Stanisław Czernik • Marek Czuku • Michał Stefan Dalecki • Tadeusz Daszkiewicz • Ewa Dąbrowska-Orzelska • Konstanty Dobrzyński • Maria Duszka • Dorota Filipczak • Ewa Filipczuk • Bogumiła Fiołek-Lubczyńska • Małgorzata Friedrich • Teresa Gabrysiewicz-Krzysztofikowa • Maria Halina Gajewska • Ludwik Gebel • Artur Gliszczyński • Mati Górecka • Piotr Grobliński • Krzysztof Grzelak • Gerda Hagenau • Józef Hański • Henryk Hartenberg • Jan Huszcza • Eugeniusz Iwanicki • Jerzy Jarniewicz • Waldemar Jóźwik • Ic-chak Kacenelson • Antoni Kasprowicz • Edward Kolbus • Dorota Koman • Jan Koprowski • Włodzimierz Krysiński • Krystyna Kwiatkowska • Roman Łoboda • Wiesława Maciejak • Piotr Macierzyński • Sylwia Madaliński • Mirosława Marinow • Urszula Michalak • Tadeusz Michalski • Jerzy Włodzimierz Misztela • Beata Ewa Olczak • Józef Olszewski • Tadeusz Olszewski • Wacław Olszewski • Rafał Orlewski • Marek Pawlikowski • Marian Piechal • Anna Pogonowska • Tomasz Pohl • Marianna Przewoźnik • Tadeusz Przygucki • Tadeusz Różewicz • Magdalena Ruszkowska • Ziemowit Skibiński • Tomasz Soldenhoff • Witold Stawski • Andrzej Strąk • Zygmunt Sierp Szczakowski • Cezary Szczepaniak • Barbara Szeffer-Marcinkowska • Jan Sztaudynger • Joanna Ślósarska • Kazimierz Świegocki • Emilia Tesz • Grzegorz Timofiejew • Jerzy Waleńczyk • Zdzisław Wegenko • Jerzy Wilmański • Józef Henryk Wiśniewski • Ta-deusz Zawadowski • Mieczysław Braun • Wiktor Dłużniewski • Zbigniew Dominiak • Barbara Gajewska • Tadeusz Gicgier • Jerzy Jarmołowski • Ireneusz Kaczmarczyk • Bożena Klejny • Zbigniew Kosiński • Mieczysław Kucner • Jacek Maciaszek • Wacław Mrozowski • Zdzisław Najmrodzki • Mirosław Ochocki • Lucyna Skompska • Halina Sobczak-Jarmołowska • Zbigniew Adamski • Andrzej Babaryko • Wanda Bacewicz • Barbara Baron • Andrzej Marian Bartczak • Kacper Bartczak • Zygmunt Bartkiewicz • Michał Bendkowski • Jacek Bierezin • Andrzej Biskupski • Kazimierz Błeszyński • Stanisław Boguszewski • Stanisław Brucz • Michał Brzozowski • Dariusz Bugalski • Bogusław Bujała • Andrzej Buczacki • Paweł

Autorów i czytelników prosimy o nadsyłanie wszelkich uwag, uzupełnień, korekt, materiałów itp. na adresy redakcji: [email protected] lub redaktora naczelnego: Jerzy Poradecki, ul. Bratysławska 14 m. 15, 94–040 Łódź

Documents

Jerzy Jarmołowski - filolog.uni.lodz.plfilolog.uni.lodz.pl/vhosts/zpl/pdf/Jarmolowski.pdf · Jerzy Jarmołowski (1940–2002) Poeta Pseud.: Al Capone U rodził się 14 marca 1940