JOBNP-56-01631 กรมทรัพยากรธรณี_สตูล.indd

การจำแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ

จงหวดสตลคำขวญประจำจงหวดสตล

กรมทรพยากรธรณ

เลขท 75/10 ถนนพระรามท 6 เขตราชเทว กรงเทพมหานคร 10400

โทรศพท 0-2621-9816 โทรสาร 0-2621-9820

http://www.dmr.go.thกรมทรพยากรธรณ

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

“สตล สงบ สะอาด ธรรมชาตบรสทธ”

อ.ควนกาหลง

อ.ทาแพ

อ.ละง

อ.ทงทวา

อ.มะนง

อ.ควนโดน

อ.เมองสตล

เกาะตะรเตา

เกาะราว เกาะอาดง

การจำแนกเขตเพอการจดการดานธรณ

วทยาและทรพยากรธรณ

จงหวดสตล

I

การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยา และทรพยากรธรณจงหวดสตล

กรมทรพยากรธรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สงหาคม 2556

บรหารจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณโดยการมสวนรวมของประชาชนเพอประโยชนสขแกสงคมโดยรวม

I

II

การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณจงหวดสตล ปงบประมาณ 2556 พมพครงท 1 500 เลม จดพมพโดย กรมทรพยากรธรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เลขท 75/10 ถนนพระราม 6 แขวงทงพญาไท

เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400 โทรศพท 0-2621-9816 โทรสาร 0-2621-9821

http://www.dmr.go.th ขอมลทางบรรณานกรม

กรมทรพยากรธรณ, 2556, การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ จงหวดสตล. กรงเทพฯ: 123 หนา 1. ธรณวทยา 2. ทรพยากรธรณ 3. การจาแนกเขต

พมพท บรษทออนปา จากด เลขท 111/1 อาคารนวสร ถนนพระรามท 3 แขวงบางคอแหลม เขตบางคอแหลม กรงเทพฯ 10120 โทรศพท 0-2689-2888 โทรสาร 0-2689-2444

การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ จงหวดสตล


II

III

คานา การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณรายจงหวด เปนกจกรรม

ทไดดาเนนการแลวเสรจจานวน 55 จงหวด ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. 2549 ถง พ.ศ. 2555 สาหรบปงบ- ประมาณ พ.ศ. 2556 ไดดาเนนการในพนท 4 จงหวด ไดแก จงหวดกระบ พงงา ภเกต และสตล

กจกรรมนดาเนนการภายใตแผนปฏบตราชการ 4 ป (พ.ศ. 2548-2551, พ.ศ. 2552-2555 และ พ.ศ. 2556-2559) ของกรมทรพยากรธรณ ในประเดนยทธศาสตรการอนรกษและจดการการใชประโยชนทรพยากรธรณเปนไปอยางสมดลและสอดคลองกบแนวทางการพฒนาทยงยน โดยมวตถประสงคทสาคญ 3 ประการ คอ ประการทหนงเพอจาแนกเขตทรพยากรธรณ เปนเขตสงวน อนรกษ และพฒนาใชประโยชน พรอมจดลาดบความสาคญของแหลงแร ประการทสองเพอกาหนดมาตรการหรอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรธรณใหสอดคลองกบศกยภาพและความตองการของทองถน โดยกระบวนการมสวนรวมของผมสวนไดเสยทเกยวของทกภาคสวนในทองถน และประการสดทายเพอเผยแพรขอมลใหแกหนวยงานทเกยวของนาไปใชประโยชนในการวางแผนพฒนาทรพยากรธรณ ตลอดจนเปนการเสรมสรางองคความรใหแกประชาชนทกภาคสวนทงระดบทองถนและระดบประเทศ การจาแนกเขตทรพยากรธรณดาเนนการโดยใชขอมลดานธรณวทยาและทรพยากรธรณของแตละจงหวด ไดแก ลกษณะธรณวทยา ทรพยากรแร แหลงธรณวทยา และพนทเสยงตอธรณพบตภย มาพจารณารวมกบขอจากดทางกฎหมายทเกยวของกบการใชประโยชนทดน วเคราะหและจาแนกเขตทรพยากรธรณ และเสนอแนวทางการบรหารจดการทสอดคลองกบสภาพทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และวถชวตของชมชนทองถน กรมทรพยากรธรณ ขอขอบคณหนวยงานทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ทชวยอนเคราะหขอมลตาง ๆ ตลอดจนใหขอคดเหนและขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอการดาเนนงาน และหวงเปนอยางยงวาผลการดาเนนงานจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณรายจงหวดจะสามารถนาไปประยกตใชในการวางแผนและการจดการทรพยากรธรณเชงพนทของจงหวด กลมจงหวด และประเทศตอไป

กรมทรพยากรธรณ สงหาคม 2556



III

IV

สารบญ คานา ............................................................................................................................................................. II สารบญ ....................................................................................................................................................... IV บทท 1 กรอบแนวคดในการจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ ......................... 1 1.1 ความหมายและความสาคญของธรณวทยาและทรพยากรธรณ ............................................... 1 1.2 กรอบแนวคดในการจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ ................. 2 บทท 2 ขอมลพนฐาน .................................................................................................................................... 3 2.1 ประวตความเปนมา .................................................................................................................. 3 2.2 ลกษณะทางภมศาสตร .............................................................................................................. 4 2.3 การปกครอง เศรษฐกจและสงคม ............................................................................................. 7 2.4 ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดสตล ......................................................................................... 10 2.5 พนทประกาศของทางราชการ ............................................................................................... 11 บทท 3 ธรณวทยาจงหวดสตล ..................................................................................................................... 12 3.1 วยาหนและลาดบชนหน .......................................................................................................... 12 3.2 หนอคน .................................................................................................................................. 23 3.3 ธรณวทยาโครงสราง .............................................................................................................. 23 บทท 4 ธรณพบตภย .................................................................................................................................... 26 4.1 สนาม ....................................................................................................................................... 26 4.2 การเปลยนแปลงชายฝงทะเล .................................................................................................. 28 4.3 ดนถลม .................................................................................................................................... 31 4.2 แผนดนไหว .............................................................................................................................. 36 4.3 หลมยบ .................................................................................................................................... 38 บทท 5 แหลงธรณวทยา ............................................................................................................................... 44 5.1 แหลงธรณวทยาจงหวดสตล .................................................................................................... 45 5.2 แนวทางและมาตรการในการบรหารจดการแหลงธรณวทยา .................................................. 74 บทท 6 ทรพยากรแรจงหวดสตล ................................................................................................................. 75 6.1 การแบงประเภทพนททรพยากรแร ......................................................................................... 75 6.2 การประเมนปรมาณทรพยากรแรในพนทแหลงแร .................................................................. 75 6.3 ทรพยากรแรของจงหวดสตล ................................................................................................... 76 6.4 การจดลาดบความสาคญของแหลงแรจงหวดสตล ................................................................... 86 บทท 7 การจาแนกเขตทรพยากรแร และมาตรการ หรอแนวทางการบรหารจดการ .................................. 90 7.1 หลกเกณฑและปจจยทใชในการจาแนกเขตทรพยากรแร ........................................................ 90 7.2 ผลการจาแนกเขตทรพยากรแร ............................................................................................... 92 7.3 มาตรการ หรอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรธรณในแตละเขต ................................. 105 บทท 8 แนวทางการบรหารจดการทรพยากรธรณจงหวดสตล ................................................................. 107 8.1 แนวทางการบรหารจดการทรพยากรแรจงหวดนครพนม ..................................................... 107 8.2 แนวทางการบรหารจดการแหลงธรณวทยาจงหวดนครพนม ................................................ 111 8.3 ขอเสนอแนวทางการบรหารจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณเชงพนท ................... 113 เอกสารอางอง ........................................................................................................................................... 122



IV

V

สารบญรป รปท 2-1 แผนทภมประเทศและเขตการปกครองจงหวดสตล ....................................................................... 6 รปท 3-1 รปแผนทธรณวทยาจงหวดสตล .................................................................................................... 13 รปท 3-2 หนทรายกลมหนตะรเตาบรเวณอาวตะโละอดง ........................................................................... 15 รปท 3-3 แสดงหนตะกอนยคออรโดวเชยนของกลมหนทงสง ..................................................................... 18 รปท 3-4 ลกษณะของหนตะกอนยคไซลเรยน-ดโวเนยน ในพนทจงหวดสตล ............................................. 19 รปท 3-5 ภาพแสดงหนทรายสนาตาลแดงแทรกสลบกบหนดนดานเปนชนบางของหนในกลมหน แกง

กระจาน บรเวณตาบลนาทอน อาเภอทงหวา จงหวดสตล ........................................................... 20 รปท 3-6 ลกษณะหนในกลมหนราชบร ....................................................................................................... 21 รปท 3-7 ลกษณะของหนตะกอนยคไซลเรยน-ดโวเนยน ในพนทจงหวดสตล ............................................. 24 รปท 3-8 ภาพแสดงโครงสรางทางธรณแบบรอยเลอน (fault) และแบบชนหนคดโคง (fold) ........................ 25 รปท 4-1 ลกษณะคลนทะเลประเภทตาง ๆ ................................................................................................. 27 รปท 4-2 ตวอยางแผนทเสนทางหนภยสนามมาตราสวน 1 : 10,000 พนทบานปากบาง จงหวดสตล ........... 28 รปท 4-3 แผนทแสดงการเปลยนแปลงชายฝง จงหวดสตล ......................................................................... 30 รปท 4-4 เหตการณดนถลมทจงหวดอตรดตถ แพร และสโขทย เมอวนท 23 พฤษภาคม 2549 .................... 31 รปท 4-5 แผนทแสดงพนททมโอกาสเกดดนถลม จงหวดสตล .................................................................... 32 รปท 4-6 แผนทตาแหนงบานเครอขายแจงเหตธรณพบตภย ตาบลนาผด อาเภอละง จงหวดสตล .................. 34 รปท 4-7 หนรวงลงใสอาคารผลตภณฑของดเมองสตลและกอนหนมขนาด 3.5 เมตร สง 6 เมตร ............. 35 รปท 4-8 เหตการณนาปาไหลหลาก จงหวดสตล ....................................................................................... 36 รปท 4-9 แผนทแสดงแนวรอยเลอนมพลงในประเทศไทย (กรมทรพยากรธรณ, 2549) ............................. 37 รปท 4-10 แสดงลกษณะหลมยบทเกดจากโพรงหนปน .............................................................................. 39 รปท 4-11 แสดงลกษณะหลมยบทเกดจากโพรงเกลอ ................................................................................. 39 รปท 4-12 แสดงลกษณะหลมยบทเกดจากโพรงทรายใตดน ....................................................................... 40 รปท 4-13 แผนทแสดงพนททมโอกาสเกดหลมยบ จงหวดสตล .................................................................. 41 รปท 4-14 ลกษณะของหลมยบ เปนรปวงกลม ........................................................................................... 42 รปท 4-15 ลกษณะหลมยบขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 2 เมตร ลกประมาณ 2 เมตร ........................ 43 รปท 5-1 แผนทแหลงธรณวทยาจงหวดสตล ............................................................................................... 47 รปท 5-2 หนสาหราย บานทงเสมด ตาบลกาแพง อาเภอละง จงหวดสตล ................................................. 48 รปท 5-3 อาวหนเฉยง ลานหนปม บรเวณเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมองจงหวดสตล ................ 49 รปท 5-4 ผาโตะบ บรเวณเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล ................................ 51 รปท 5-5 นาตกวงสายทอง ตาบลนาผด อาเภอละง จงหวดสตล ................................................................ 52 รปท 5-6 นาตกยาโรย ตาบลวงประจน อาเภอควนโดน จงหวดสตล .......................................................... 53 รปท 5-7 นาตกธารปลว ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา จงหวดสตล .............................................................. 54 รปท 5-8 การเขาถงและสภาพทงไปของถาจระเข เกาะตะรเตา ................................................................. 55 รปท 5-9 บรเวณถาเลสเตโกดอน ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา จงหวดสตล ................................................ 57



V

VI

สารบญรป (ตอ) รปท 5-10 ถาเจดคต ตาบลปาลมพฒนา อาเภอมะนง จงหวดสตล ............................................................ 58 รปท 5-11 ถาภผาเพชร ตาบลปาลมพฒนา อาเภอมะนง จงหวดสตล ........................................................ 59 รปท 5-12 เกาะหนงาม หมเกาะอาดง ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล .................................... 61 รปท 5-13 หาดปากบารา บานปากบารา ตาบลปากนา อาเภอละง จงหวดสตล ........................................ 62 รปท 5-14 หาดราไว บานปากบารา ตาบลขอนคลาน อาเภอทงหวา จงหวดสตล ...................................... 63 รปท 5-15 หาดกรวดเสยงดนตร อาวดาน ................................................................................................... 64 รปท 5-16 หาดทรายดดเกาะอาดง .............................................................................................................. 65 รปท 5-17 หาดทรายดาเกาะอาดง .............................................................................................................. 66 รปท 5-18 หาดพทยา เกาะหลเปะ .............................................................................................................. 67 รปท 5-19 อาวพนเตมะละกา บรเวณเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล ................ 68 รปท 5-20 ซมหนธรรมชาตทเกาะไข ........................................................................................................... 69 รปท 5-21 อทยานแหงชาตทะเลบน ตาบลวงประจน อาเภอควนโดน จงหวดสตล ..................................... 70 รปท 5-22 แหลงธรณวทยาโครงสรางบรเวณเขาโตะหงาย .......................................................................... 72 รปท 5-23 พนารอนบานโตนปาหนน ตาบลทงนน อาเภอควนกาหลง............................................................ 73 รปท 6-1 ทรพยากรแรจงหวดสตล ............................................................................................................... 77 รปท 6-2 สภาพเหมองหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง อาเภอควนกาหลง จงหวดสตล ............................ 79 รปท 6-3 แผนทพนทศกยภาพทราย จงหวดสตล ........................................................................................ 84 รปท 6-4 สภาพเหมองแรพลวง อาเภอละง จงหวดสตล .............................................................................. 85 รปท 6-5 สภาพเหมองแรแบไรตบานราวปลา ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา จงหวดสตล ............................. 86 รปท 6-6 แผนทแสดงลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอการพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและ

โครงการขนาดใหญของรฐ จงหวดสตล ......................................................................................... 88 รปท 6-7 แผนทแสดงลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม .. 89 รปท 7-1 หลเกณฑการจาแนกเขตทรพยากรแรทนาขอมลพนทแหลงแรพจารณารวมกบเงอนไขขอจากด การใชพนทตามกฏหมาย ............................................................................................................. 91 รปท 7-2 แผนทพนททอยภายใตขอจากดกฎหมายมตคณะรฐมนตรและกฎระเบยบตางๆ

จงหวดสตล ................................................................................................................................... 93 รปท 7-3 แผนทจาแนกเขตทรพยากรแรของจงหวดสตล ............................................................................ 94 รปท 7-4 แผนทแสดงลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอการพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและ

โครงการขนาดใหญของรฐ ในเขตสงวนทรพยากรแร จงหวดสตล ................................................ 97 รปท 7-5 แผนทแสดงลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม ในเขต

สงวนทรพยากรแร จงหวดสตล .................................................................................................... 98 รปท 7-6 แผนทแสดงลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอการพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและ

โครงการขนาดใหญของรฐ และกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม ในเขตอนรกษทรพยากรแร จงหวดสตล .......................................................................................................... 102



VI

VII

สารบญรป (ตอ) รปท 7-7 แผนทแสดงลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอการพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและ

โครงการขนาดใหญของรฐ และกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม ในเขตพฒนาทรพยากรแร จงหวดสตล ........................................................................................................... 105

รปท 8-1 ภาพการประชมรบฟงความคดเหน เรอง “การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณจงหวดสตล” ....................................................................................................... 109

สารบญตาราง ตารางท 2-1 แสดงผลตภณฑมวลรวมจงหวด (GPP) ณ ราคาประจาป พ.ศ. 2552 ...................................... 8 ตารางท 4-1 พนทชายฝงทะเลสตลทมการเปลยนแปลงในชวงป พ.ศ. 2545 ถงป พ.ศ. 2553 .................. 29 ตารางท 4-2 แสดงพนททมโอกาสเกดหลมยบในจงหวดสตล ...................................................................... 42 ตารางท 5-1 แหลงธรณวทยาจงหวดสตล .................................................................................................... 45 ตารางท 6-1 กลมแรและชนดของแหลงแรในจงหวดสตล จาแนกตามการใชประโยชน.............................. 76 ตารางท 6-2 ประทานบตรในพนทจงหวดสตล ............................................................................................ 78 ตารางท 6-3 แหลงหนอตสาหกรรมจงหวดสตล .......................................................................................... 79 ตารางท 6-4 ขอมลใบอนญาตโรงโมบดและยอยหนจงหวดสตล ................................................................. 80 ตารางท 6-5 บญชรายชอผประกอบการผลตทรายกอสรางในจงหวดสตล ........................................................ 82 ตารางท 6-6 การจดลาดบมลคาของแหลงแรในทกกลมแรของจงหวดสตล ................................................ 87 ตารางท 7-1 ผลการจาแนกเขตทรพยากรแรในจงหวดสตล ........................................................................ 92 ตารางท 7-2 การจดลาดบมลคาของแหลงแรทพบอยในเขตสงวนทรพยากรแร จงหวดสตล ...................... 96 ตารางท 7-3 การจดลาดบมลคาของแหลงแรทพบอยในเขตอนรกษทรพยากรแร จงหวดสตล ................. 100 ตารางท 7-4 การจดลาดบมลคาของแหลงแรทพบอยในเขตพฒนาทรพยากรแร จงหวดสตล .................. 103



VII



VIII

- 1 -

บทท 1 กรอบแนวคดในการจาแนกเขตเพอการจดการ

ดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ

1.1 ความหมายและความสาคญของธรณวทยาและทรพยากรธรณ “ธรณวทยา” เปนวทยาศาสตรแขนงหนงซงเกยวของกบประวตของโลก สสารท เปนองคประกอบ

ของโลก และสงมชวตบนพนโลก โดยเฉพาะอยางยงทปรากฏรองรอยอยในหนตาง ๆ ธรณวทยาม 3 สาขาหลกทเดนชดคอ

ธรณวทยาโครงสรางหรอธรณแปรสณฐาน ศกษาถงรปราง การจดตว และโครงสรางทางธรณวทยาของหนตาง ๆ ภายในโลก

ธรณวทยาพลวต ศกษาเกยวกบสาเหตและกระบวนการตาง ๆ ททาใหเกดการเปลยนแปลงทางธรณวทยา ธรณประวต ศกษาเกยวกบการลาดบเหตการณทางธรณวทยาตามประวตเหตการณของโลก “ทรพยากรธรณ” หมายถง ทรพยากรธรรมชาตทอยใตแผนดน เชน แรธาต หน ดน กรวด ทราย

นาบาดาล ถานหน หนนามน ปโตรเลยม และซากดกดาบรรพ ซงมคณประโยชนอยางยงตอสงมชวตทถอกาเนดขนมาบนโลกน

ธรรมชาตรอบตวเรามความหลากหลายและมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนภเขา แมนา ทะเล มหาสมทร ตลอดจนการเกดธรณพบตภย เชน ดนถลม แผนดนไหว สนาม หลายทานอาจสงสยวาสงเหลานเกดขนและดารงอยไดอยางไร และจะมการเปลยนแปลงอยางไร ผลทเกดตามมาจะกระทบตอการดารงอยของสงมชวตอยางไร คาถามตาง ๆ เหลานสามารถอธบายไดดวยความรทาง “ธรณวทยา”

กระบวนการทางธรณวทยาไดสรางสรรธรรมชาตทสวยงาม เปนแหลงธรรมชาตเพอการพกผอนหยอนใจ เปนแหลงตนแบบสาหรบการเรยนร เชน นาตก ถา ภเขาทมรปทรงแปลกตา เปนตน นอกจากนกระบวนการทางธรณวทยายงทาใหเกดการสะสมตวของสงมชวตในอดตกลายเปนซากดกดาบรรพใหมนษยไดศกษาเรยนรถงววฒนาการของสงมชวตตงแตอดตมาจนถงยคปจจบนและทสาคญทสดกระบวนการทางธรณวทยาไดกอใหเกด “ทรพยากรธรณ“ ทมคณคาอนนตแกมนษยชาต

มนษยไดนาทรพยากรแรและหนมาใชประโยชน เพอเปนปจจยพนฐานตอการดารงชวต เชน กอสรางทอยอาศย ทายารกษาโรค และสรางสงสาธารณปโภคพนฐาน ไดแก ถนน โรงเรยน วด และโรงพยาบาล เปนตน ในดานพลงงานทใชในปจจบนสวนใหญกมาจากเชอเพลงธรรมชาต เชน ใชถานหนในการผลตกระแสไฟฟา ใชนามนเชอเพลงและแกสธรรมชาตในรถยนตและเครองจกรกลตาง ๆ นอกจากนยงไดเจาะนาบาดาลขนมาใชเพอการอปโภคบรโภคและเกษตรกรรม

มนษยใชประโยชนจากทรพยากรธรณในชวตประจาวนมากและสงผลใหทรพยากรธรณทมอยลดลงและเสอมโทรมลงอยางรวดเรว ดวยความเคยชนทาใหมองขามคณคาทไดรบและอาจนกไมถงวาทรพยากรธรรมชาตประเภทนไมสามารถสรางขนมาทดแทนไดในระยะเวลาอนสน โลกตองใชเวลานบลานปในการสรางทรพยากรธรณเพอเปนปจจยพนฐานและสงอานวยความสะดวกแกมนษย ดงนนจงควรตระหนกอยเสมอวา ตองใชอยางระมดระวง ใชอยางชาญฉลาด และใชเพอการพฒนาทยงยน



1

- 2 -

1.2 กรอบแนวคดในการจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ

1.2.1 หลกการและเหตผล ทรพยากรธรณเปนทรพยากรทมความสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศเปน

อยางมาก โดยเปนวตถดบพนฐานสาหรบอตสาหกรรมตาง ๆ อาท อตสาหกรรมเซรามกส อตสาหกรรมแกว อตสาหกรรมโลหะ อตสาหกรรมกอสราง อยางไรกตามทรพยากรธรณเปนทรพยากรธรรมชาตประเภททใชแลวหมดไป ไมสามารถสรางขนมาใหมได ดงนนจงจาเปนอยางยงทจะตองมยทธศาสตรในการจดการทรพยากรธรณอยางชดเจนเปนระบบ เพอใหเกดการใชประโยชนสงสด คมคา และสงผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอมนอยทสด โดยการจาแนกพนทแหลงทรพยากรธรณออกเปนเขตเพอการสงวน การอนรกษ และการพฒนาใชประโยชน พรอมกบเสนอมาตรการหรอแนวทางบรหารจดการสาหรบแตละเขตทไดจาแนกไว ซงตองคานงถงหลกการอนรกษทรพยากรธรรมชาตเปนสาคญ โดยพจารณาแบบบรณาการรวมกบทรพยากรธรรมชาตชนดอน ๆ และรวมถงสภาพสงแวดลอมดวย ทงนเพอใหเกดความสมดลระหวางการใชประโยชนกบการสงวนรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และใหเกดความเปนธรรมและโปรงใสในการเขาถงทรพยากรธรรมชาต อนจะนาไปสการลดความขดแยงจากการใชประโยชนทรพยากรระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน 1.2.2 วตถประสงค

(1) เพอจาแนกเขตทรพยากรธรณ เปนเขตสงวน อนรกษ และพฒนาใชประโยชน พรอมจดลาดบความสาคญของแหลงแร

(2) เพอกาหนดแนวทางการบรหารจดการทรพยากรธรณใหสอดคลองกบศกยภาพ ความตองการ และขอจากดของทองถน โดยกระบวนการมสวนรวมของผมสวนไดเสยทกภาคสวนในทองถน

(3) เพอเผยแพรขอมลใหแกหนวยงานทเกยวของนาไปใชประโยชนในการวางแผนพฒนา ทรพยากรธรณ ตลอดจนเปนการเสรมสรางองคความรใหแกประชาชนทกภาคสวนทงระดบทองถน และระดบประเทศ

1.2.3 แนวทางการดาเนนงาน (1) จดทาขอมลและจาแนกเขตทรพยากรธรณเชงพนทออกเปนเขตสงวน อนรกษ และ

พฒนาทรพยากรธรณ พรอมจดลาดบความสาคญของแหลงแร โดยการจดทาระบบฐานขอมลทรพยากรธรณของแตละจงหวด ในระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) และนาเขาขอมลบนแผนทมาตราสวน 1:50,000

(2) กาหนดแนวทางการบรหารจดการทรพยากรธรณในแตละเขตทจาแนกไว ใหสอดคลองกบศกยภาพ ขอจากด และความตองการของทองถน โดยกระบวนการมสวนรวมของผมสวนไดเสยทกภาคสวนในทองถน

(3) เผยแพรข อม ลและผลการจาแนกเขตท ผ านกระบวนการมส วนร วมใหแกหนวยงานทเกยวของ องคกรปกครองสวนทองถน และผมสวนไดเสยทกภาคสวนนาไปใชประโยชนในการบรหารจดการทรพยากรธรณ และเพอเปนการเสรมสรางองคความรใหแกประชาชนในทองถน

(4) ตดตามและประเมนผลการใชประโยชนขอมลการจาแนกเขต เพอวเคราะห ปรบปรงหรอประยกตใชใหเหมาะสมสาหรบพนทอนตอไป 1.2.4 ผลทคาดวาจะไดรบ

มการนาผลทไดจากการจาแนกเขตทรพยากรธรณและธรณวทยา ไปใชในการวางแผน การจดการทรพยากรธรณ การใชประโยชนทดน และการวางผงเมอง ทงในระดบจงหวด กลมจงหวด และประเทศ เพอการบรหารจดการทรพยากรธรณอยางมประสทธภาพ โปรงใส เปนธรรม และเกดประโยชนสงสด รวมทงมการใชประโยชนทดนทถกตองสอดคลองกบสภาพทางธรณวทยาสงแวดลอม



2

- 3 -

บทท 2 ขอมลพนฐาน


2.1 ประวตความเปนมา ประวต ความเปนมาของจงหวดสตลในสมยกอนกรงศรอยธยา และในสมยกรงศรอยธยา

ไมปรากฏหลกฐานกลาวไว ณ ทใด สนนษฐานวาในสมยนน ไมมเมองสตล คงมแตหมบานเลกๆ กระจดกระจายอยตามทราบชายฝงทะเล ในสมยตนกรงรตนโกสนทร สตลเปนเพยงตาบลหนงอยในเขตเมองไทรบร ฉะนนประวตความเปนมาของจงหวดสตล จงเกยวของกบเรองราวของเมองไทรบร ดงปรากฏในหนงสอพระราชพงศาวดารกรงรตนโกสนทร รชกาลท 2 วา “ตามเนอความทปรากฏดงกลาวมาแลว ทาใหเหนวาในเวลานน พวกเมองไทรเหนจะแตกแยกกนเปนสองพวก คอ พวกเจาพระยาไทรปะแงรนพวกหนง และพวกพระยาอภยนราช คงจะนบนอมฝากตวกบเมองนครศรธรรมราช โดยเฉพาะเมอพระยาอภยนราชไดมาเปนผวาราชการเมองสตล ซงเขตแดนตดตอกบเมองนครศรธรรมราช พวกเมองสตลคงจะมาฟงบงคบบญชาสนทสนมขางเมองนครศรธรรมราชมากกวาเมองไทร แตพระยาอภยนราชวาราชการเมองสตลไดเพยง 2 ป กถงแกอนจกรรม ผใดจะไดวาราชการเมองสตลตอมาในชนนน หาพบจดหมายเหตไม แตพเคราะหความตามเหตการณทเกดขนภายหลงเขาใจวาเชอพระวงศของพระอภยนราช (ปศน) คงจะไดวาราชการเมองสตลและฟงบงคบบญชาสนทสนมกบเมองนครศรธรรมราช อยางครงพระยาอภยนราชหรอยงกวานน”

เรอง เกยวกบเมองสตลยงปรากฏในหนงสอพงศาวดารเมองสงขลา แตขอความทปรากฏบางตอนเกยวกบชอผวาราชการเมองสตล ไมตรงกบพระราชพงศาวดารกรงรตนโกสนทร รชกาลท 3 ประวตเกยวกบเมองสตลในการจดรปแบบการปกครองเมองตามระบอบมณฑลเทศาภบาล วาในป พ.ศ. 2440 ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหรกษาเมองไทรบร เมองเปอรลส และเมองสตลเปนมณฑลเทศาภบาล เรยกวา “มณฑลไทรบร” โปรดเกลาฯ ใหเจาพระยาไทรบรรามภกด เจาพระยาไทรบร (อบดลฮามต) เปนขาราชการเทศาภบาลมณฑลไทรบร ภายหลงเมองสตลไดแยกจากเมองไทรบรอยางเดดขาด ตามหนงสอสญญาไทยกบองกฤษเรองปกปนเขตแดนระหวางไทยกบสหพนธรฐมาลาย ซงลงนามกนทกรงเทพฯ เมอวนท 10 มนาคม ร.ศ. 127 (พ.ศ. 2452) จากหนงสอสญญานยงผลใหไทรบรเปอรลสตกเปนขององกฤษ สวนสตลคงเปนของไทยสบมาจนถงปจจบน เมอปกปนเขตแดนเสรจแลว ไดมพระราชโองการโปรดใหเมองสตลเปนเมองจตวารวมอยในมณฑลภเกต เมอวนท 6 สงหาคม ร.ศ. 128 (พ.ศ. 2453) ในป พ.ศ. 2475 ประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองเปนระบอบประชาธปไตย เมองสตลกมฐานะยกเปนจงหวดหนงอยในราชอาณาจกรไทยสบตอมาจนถงกระทงทกวนน

คาวา"สตล" มาจากคาภาษามาลายวา “สโตย” แปลวากระทอน อนเปนผลไมชนดหนงทขนอยชกชมในทองทเมองน ซงตอมาไดรบการตงสมญานามเปนภาษามาลายวา "นครสโตยมาบงสการา (Negeri Setoi Mumbang Segara) “ หรอแปลเปนภาษาไทยวา สตล เมองแหงพระสมทรเทวา ดงนน “ตราพระสมทรเทวา” จงกลายเปนตราหรอสญลกษณของจงหวดมาตราบเทาทกวนน จงหวดสตลแมจะอยรวมกบไทรบรในระยะเรมแรกกตาม แตจงหวดสตลกเปนจงหวดทมดนแดนรวมอยในประเทศไทยตลอดมา ระยะแรก ๆ จงหวดสตล แบงเขตการปกครองออกเปน 2 อาเภอ กบ 1 กงอาเภอ คอ อาเภอมาบง อาเภอทงหวา และกงอาเภอละง ซงอยในการปกครองของอาเภอทงหวา ตอมาป พ.ศ. 2482 ไดเปลยนชอ



3

- 4 -

อาเภอมาบงเปนอาเภอเมองสตล สาหรบอาเภอทงหวา ซงในสมยกอนนนเจรญรงเรองมาก มเรอกลไฟจากตางประเทศตดตอ ไปมาคาขายและรบสงสนคาเปนประจา สนคาสาคญของอาเภอทงหวา คอ "พรกไทย" เปนทรจกเรยกตามกนในหมชาวตางประเทศวา “อาเภอสไหวอเป” ตอมาเมอประมาณป พ.ศ. 2457 การปลกพรกไทยของอาเภอทงหวาไดลดปรมาณลง ชาวตางประเทศทเขามาทาการคาขายตางพากนอพยพกลบไปยงตางประเทศ ราษฎรในทองท กพากนอพยพไปหาทาเลทามาหากนในทองทอนกนมาก โดยเฉพาะไดยายไปตงหลกแหลงทกงอาเภอละงมากขน ทาใหทองทกงอาเภอละงเจรญขนอยางรวดเรว และในทางกลบกน ทาใหอาเภอทงหวาซบเซาลง

ครงถง พ.ศ. 2473 ทางราชการพจารณาเหนวากงอาเภอละงเจรญขน มประชากรอาศยอยหนาแนนกวาอาเภอทงหวา จงไดประกาศยกฐานกงอาเภอละงเปนอาเภอ เรยกวา อาเภอละง และยบอาเภอทงหวาเดมเปนกงอาเภอทงหวา เรยกวา กงอาเภอทงหวา ขนอยในการปกครองของอาเภอละง ตอมาในป พ.ศ. 2516 กงอาเภอทงหวาจงไดรบสถานะเดมกลบคนมาเปนอาเภอทงหวา ปจจบนจงหวดสตล แบงการปกครองออกเปน 7 อาเภอ คอ 1) อาเภอเมองสตล 2) อาเภอละง 3) อาเภอควนกาหลง 4) อาเภอทงหวา 5) อาเภอควนโดน 6) อาเภอทาแพ และ 7) อาเภอมะนง

2.2 ลกษณะทางภมศาสตร

2.2.1 ขนาดและทตง จงหวดสตลเปนจงหวดอยเขตแดนใตของประเทศไทยดานฝงทะเลอนดามน หางจาก

กรงเทพฯ 973 กโลเมตร มเนอทประมาณ 2,807.522 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 1,754,701 ไร (นบรวมพนททเปนสวนของนาทะเล) เปนลาดบท 63 ของประเทศ และลาดบท 12 ของภาคใต รองลงมา คอ จงหวดปตตานและจงหวดภเกต มพนทตดตอกบประเทศมาเลเซยตลอดแนวชายแดนทางบกยาวประมาณ 56 กโลเมตร ตดฝงทะเลอนดามนมชายฝงทะเลยาวประมาณ 144.8 กโลเมตร อาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง ดงน

ทศเหนอ ตดตอกบ อาเภอรตภม จงหวดสงขลา อาเภอปาบอน จงหวดพทลง และอาเภอปะเหลยน จงหวดตรง

ทศใต ตดตอกบ รฐเปอรลสและรฐเคดาห ประเทศมาเลเซย ทศตะวนออก ตดตอกบ อาเภอสะเดา จงหวดสงขลาและรฐเปอรลส ประเทศมาเลเซย ทศตะวนตก ตดตอกบ ทะเลอนดามน มหาสมทรอนเดย

2.2.2 ลกษณะภมประเทศ พนททางทศเหนอและทศตะวนออกมภมประเทศเปนเนนเขาและภเขาสง ลกษณะพนท

จะคอย ๆ ลาดเอยงจากภเขาดานตะวนออกลงสทะเลดานตะวนตก และทศใตมทราบแคบ ๆ ขนานไปกบชายฝงทะเล ถดจากทราบจะเปนปาชายเลนนาเคมขนถง จาพวกปาแสมหรอปาโกงกางโดยพบกระจายกวางขวางตามแนวชายทะเล นอกจากนนจงหวดสตล เปนพนททมลานาสายสน ๆ ไหลผานซงเกดจากภเขาโดยรอบ สาหรบพนทภเขาทางตอนเหนอและทศตะวนออกของจงหวด ประกอบดวย ทวเขานครศรธรรมราชแบงเขตจงหวดสตลกบจงหวดสงขลา และทวเขาสนกาลาครแบงเขตประเทศไทยและประเทศมาเลเซย ซงเปนทวเขาทมความสลบซบซอน นอกจากนนยงมภเขานอยใหญจาพวกเขาหนปน เขาหนดนดาน อยกระจดกระจายในตอนลางและชายฝงตะวนตก ภเขาทสาคญ ไดแก เขาจน เขาบารง เขาหว กาหมง เขาใหญ เขาทะนาน เขาควนกาหลง และเขาโตะพญาวง



4

- 5 -

2.2.3 ลกษณะภมอากาศ จงหวดสตล ไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอทพดจากอาวไทยและลมมรสม

ตะวนตกเฉยงใต จากมหาสมทรอนเดย ลกษณะภมอากาศเปนแบบรอนชน ม 2 ฤด ไดแก ฤดฝน ชวงระหวางเดอนพฤษภาคมถงเดอนธนวาคม ปรมาณฝนเฉลย 2,386.2 มลลเมตรและฝนตกชกในระหวางเดอนมนาคมถงพฤษภาคมฤดรอนมเพยง 4 เดอน ระหวางเดอนมกราคมถงเดอนเมษายน จงหวดสตล มอณหภมสงสดเฉลย 32.82 องศาเซลเซยส อณหภมตาสดเฉลย 24 องศาเซลเซยส อณหภมสงสดวดได 36.7 องศาเซลเซยส เมอวนท 26 กมภาพนธ 2552 และอณหภมตาสดวดได 19.8 องศาเซลเซยส วนท 11 มกราคม 2552 ปรมาณฝนตกมากทสดใน 1 วน วดได 115 มลลเมตร วนท 22 สงหาคม 2552

2.2.4 การคมนาคม จงหวดสตลมการคมนาคมทสาคญ คอ ทางบก โดยสามารถเดนทางเขาสจงหวดสตลดวย

วธการตาง ๆ ดงน 2.2.4.1 ทางรถยนต

จงหวดสตล มเสนทางคมนาคม ทงทางหลวงแผนดนและทางหลวงจงหวด ทเชอมตอระหวางจงหวด ระหวางอาเภอและประเทศเพอนบาน โดยมทางหลวงแผนดนทสาคญ ไดแก

ทางหลวงแผนดนหมายเลข 406 สายยนตรการกาธร เปนเสนทางหลกทสามารถเดนทาง ไปยงจงหวดใกลเคยง คอ จงหวดพทลง สงขลา และตรง โดยไปเชอมตอกบถนนเพชรเกษม ทสแยกคหาเขตอาเภอรตภมแยกซายไปจงหวดพทลง แยกขวาไปอาเภอหาดใหญจงหวดสงขลา ระยะทางประมาณ 67 กโลเมตร

ทางหลวงแผนดนหมายเลข 416 สายฉลง-ตรง เปนเสนทางทเชอมตอระหวางจงหวดสตล กบจงหวดตรง ระยะทางประมาณ 140 กโลเมตร เรมจากสามแยกฉลง ผานอาเภอทาแพ อาเภอละง อาเภอทงหวา อาเภอปะเหลยน และอาเภอยานตาขาว จงหวดตรง

2.2.4.2 การเดนทาง รถยนตสวนตว จากกรงเทพฯ ใชทางหลวงหมายเลข 4 ผานจงหวดเพชรบร จงหวด

ประจวบครขนธ จงหวดชมพร จากนนใชเสนทางหมายเลข 41 ผานเขาเขตจงหวดนครศรธรรมราช พทลง จากพทลงไปอาเภอรตภม จงหวดสงขลา ใชทางหลวงหมายเลข 4 แลวแยกขวาไปทางหลวงหมายเลข 406 ถงจงหวดสตล ระยะทางประมาณ 973 กโลเมตร

รถโดยสารประจาทาง มรถโดยสารประจาทางปรบอากาศชนหนง และชน 2 จากสถานขนสงสายใตใหม ถนนพระบรมราชชนนไปจงหวดสตล รถออกทกวน

รถไฟ การเดนทางไปจงหวดสตล สามารถเดนทางโดยทางรถไฟกได ซงมทงรถเรว และรถดวน จากสถานรถไฟหวลาโพง ถงสถานรถไฟชมทางหาดใหญจากนนเดนทางตอโดย รถแทกซ รถตโดยสาร หรอรถเมลโดยสารประจาทางสายสตล-หาดใหญ ระยะทางประมาณ 97 กโลเมตร

เครองบน ไมมเทยวบนทบนตรงไปยงจงหวดสตล แตสามารถใชบรการเทยวบนกรงเทพฯ-หาดใหญ แลวเดนทางโดยรถยนตอาเภอหาดใหญเขาไปจงหวดสตลระยะทางประมาณ 97 กโลเมตร



5

- 6 -

รปท 2-1 แผนทภมประเทศและเขตการปกครอง จงหวดสตล

การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณ



บรหารจดการดานธรณวทยาและทรพ

ยากรธรณ

โดยการมสวนรวมของประชาชนเพอประโยชนสขแกสงคมโดยรวม

6

- 7 -

2.3 การปกครอง เศรษฐกจและสงคม

2.3.1 การปกครอง จงหวดสตล มรปแบบการปกครองและการบรหารราชการแผนดน 3 รปแบบ คอ 1) การบรหารราชการสวนกลาง ประกอบดวยสวนราชการสงกดสวนกลาง ซงตงหนวยงาน

ในพนทจงหวด จานวน 50 หนวยงาน 2) การบรหารราชการสวนภมภาค จดรปแบบการปกครองและการการบรหารราชการออกเปน

2 ระดบ คอ - ระดบจงหวด ประกอบดวย สวนราชการประจาจงหวด จานวน 32 หนวยงาน - ระดบอาเภอ ประกอบดวย 7 อาเภอ 36 ตาบล 279 หมบาน 3) การบรหาราชการสวนทองถน ประกอบดวย 1 องคการบรหารสวนจงหวด 1 เทศบาล

เมอง 6 เทศบาลตาบล และ 34 องคการบรหารสวนตาบล

2.3.2 ประชากรและอาชพ จงหวดสตล มประชากร ณ วนท 30 กนยายน 2554 รวมทงสน 300,286 คน แบงเปน

ชาย 149,701 คน และหญง 150,585 คน อาเภอทมประชากรมากทสด คอ อาเภอเมองสตล อาเภอทมประชากรหนาแนนมากทสด คอ อาเภอละง 210.28 คนตอตารางกโลเมตร รองลงมาไดแก อาเภอทาแพ 138.33 คนตอตารางกโลเมตร และอาเภอเมองสตล 123.73 คนตอตารางกโลเมตร

2.3.3 เศรษฐกจ โครงสรางเศรษฐกจของจงหวดสตล เมอพจารณาจากตวเลขผลตภณฑมวลรวมจงหวด (GPP) ณ ราคาประจาป 2552 (AT CURRENT MARKET PRICE) พบวา ภาวะเศรษฐกจของจงหวดสตล ขนกบดานเกษตรกรรม ดานประมง และดานการขายสง ขายปลก เปนสาคญ เศรษฐกจโดยรวมของจงหวดสตลในป พ.ศ. 2553 ยงคงขยายตวเมอเทยบกบปกอน เปนผลมาจากการเพมขนของมลคาการผลตในสาขาเกษตรกรรมและการประมง จากการเพมขนของมลคาผลผลตยางพาราและการเพาะเลยงกงกลาขาว รวมทงการขยายตวของการผลตภาคการทองเทยวและบรการทขยายตวเพมขน ดานการใชจายเพอการบรโภคภายในจงหวดยงคงขยายตวอยางตอเนอง เปนผลมาจากเกษตรกรมรายไดอยในเกณฑด ตามราคาสนคาเกษตรหลกทปรบตวสงขน สวนการลงทนภาคเอกชนมการชะลอตว จากพนทไดรบอนญาตกอสรางในเขตเทศบาลปรบตวลดลง ในขณะทจานวนทนจดทะเบยนของธรกจนตบคคลใหมเพมขน สวนหนงเปนผลมาจากภาวะเศรษฐกจทกาลงขยาย ตวตอเนอง ดานการคาชายแดนไทย-มาเลเซย ยงคงขาดดล สวนการจางงานมการขยายตวเพมขน โดยพจารณาจากจานวนผประกนตนทเพมสงขนเมอเทยบกบปกอนผลตภณฑมวลรวมของในราคาประจาป พ.ศ. 2552 มมลคา 27,183 ลานบาท เทยบกบ 25,984 ลานบาทในป พ.ศ. 2551 GPP ของจงหวด เพมขน 1,199 บาท เมอเปรยบเทยบ GPP Per capital ในภาคใต ปรากฏวาในป พ.ศ.2552 รายไดผลตภณฑมวลรวมเฉลยตอคนตอปของประชากรในจงหวดสตลสงเปนลาดบท 8 ของจงหวดภาคใตแนวโนมเศรษฐกจของจงหวดสตล คาดวายงคงขยายตวอยางตอเนอง ตามการขยายตวของภาวะเศรษฐกจ สงผลใหปรมาณการสงออกและราคาสนคาเกษตรมทศทางปรบตวสงขน โดยเฉพาะความตองการใชยางพาราในตลาดโลกทขยายตวเพมขนจากอตสาหกรรมยานยนตโดยเฉพาะประเทศจน สงผลใหเกษตรกรสวนใหญมรายไดมากขน ทาใหการจบจายใชสอยในจงหวดเพมขน การทองเทยวของจงหวดมแนวโนมขยายตวอยาง



7

- 8 -

ตารางท 2-1 แสดงผลตภณฑมวลรวมจงหวด (GPP) ณ ราคาประจาป พ.ศ. 2552 (หนวยเปนลานบาท)

สาขาการผลต ณ ราคาประจาป โครงสราง 2552 (%)

ณ ราคาคงท อตราเพม 2552 (%) 2551 2552 2553 2551 2552 2553

ภาคเกษตร 12,949 12,808 14,581 50.0 5,875 6,014 5,890 -2.1

เกษตรกรรม การลาสตว และการปาไม

8,459 7,820 9,385 32.2 2,802 2,798 2,634 -5.9

การประมง 4,490 4,987 5196 17.8 3,073 3,216 3,257 1.3

ภาคนอกเกษตร 13,235 13,176 14,555 50.0 5,907 6,001 6,359 6.0

การทาเหมองแรและเหมองหน 162 166 165 0.6 61 63 61 -4.4

การผลตอตสาหกรรม 3,610 3,104 3,618 12.4 1,577 1,512 1,603 6.0

การไฟฟา กาซ และการประปา 341 419 458 1.6 288 310 343 10.8

การกอสราง 624 736 858 2.9 228 283 319 12.8

การขายสง การขายปลก การซอมแซมยานยนต จกรยานยนตของใชสวนบคคล และของใชครวเรอน

2,449 2,482 2,850 9.8 1,117 1,146 1,313 14.6

โรงแรมและภตตาคาร 127 131 142 0.5 63 71 77 8.4

การขนสง สถานทเกบสนคาและการคมนาคม

710 742 757 2.6 615 622 584 -6.1

ตวกลางทางการเงน 457 454 500 1.7 208 206 220 6.8

การใหเชา และบรการทางธรกจ บรการดานอสงหารมทรพย

620 641 623 2.1 436 455 451 -0.9

การบรหารราชการแผนดนและการปองกนประเทศ รวมทงการประกนสงคมภาคบงคบ

1,123 1,055 1,166 4.0 344 310 335 8.0

การศกษา 1,824 1,922 1,986 6.8 521 535 540 0.8

การบรการดานสขภาพและงานดานสงคมสงเคราะห

610 705 773 2.7 190 210 226 7.4

การใหบรการชมชน สงคม และการบรการสวนบคคลอนๆ

572 611 652 2.2 259 276 285 3.4

ลกจางในครวเรอนสวนบคคล 6 6 6 0.0 2 2 2 -

ผลตภณฑมวลรวมจงหวด (GPP)

26,184 25,984 29,136 100.0 11,781 12,015 12,249 1.9

มลคาผลตภณฑมวลรวมเฉลยตอคน (บาท) GPP Per capital (Baht)

92,113 90,103 99,624 - - - - -

ประชากร (1,000 คน) 284 288 292 - - - - -

หมายเหต ผลตภณฑมวลรวมจงหวดตอหว เปนการคานวณหาคาเฉลยโดยการนา GPP ณ ราคาประจาปหารดวยจานวนประชากรในพนท คาเฉลยทไดนบเปนตวเลขทแสดงศกยภาพในการผลตของจงหวดเฉลยตอประชากร 1 คน มใชตวเลขรายไดทประชาชนไดรบจากการประกอบอาชพโดยตรง ตอเนองจากจานวนนกทองเทยวทคลายความกงวลจากเหตการณไมสงบทางการเมองในชวงทผานมา และการรวมมอในการจดกจกรรมเพอสงเสรมการทองเทยวของทกภาคสวนภายในจงหวด



8

- 9 -

2.3.4 งานเทศกาลและงานประเพณสาคญของจงหวด 1) งานแขงขนวาวประเพณจงหวดสตล ในป พ.ศ. 2519 หลงจากการเกบเกยวขาวในนา

เสรจสน โดยกาหนดเอาสนามบนจงหวดสตลเปนสนามแขงขนชวงเดอนกมภาพนธของทกป มการจดแขงขน 3 ประเภท คอวาวเสยงดง วาวขนสง และวาวสวยงาม โดยจดการแขงขนครงแรกเมอวนท 19 กมภาพนธ 2519 มวาวเขาแขงขนประมาณ 50 ตว และไดมการจดการแขงขนเรอยมาจนถงปจจบน

2) พธนกะฮหรอพธกนเหนยว (พธการสมรส) ตามบญญตศาสนาอสลาม การนกะฮหมายถง การผกนตสมพนธระหวางชายหญง เพอเปนสาม ภรรยากน โดยพธสมรสตามหลกศาสนาอสลาม

3) งานเทศกาลถอศลกนเจ จดในชวงเดอนตลาคมของทกป ณ ศาลเจาโปเจเกง อาเภอเมอง จงหวดสตล เทศกาลกนเจเปนความเชอของชาวจนทถอเอาวนท 1 เดอน 9 ของทกป

4) งานประเพณลอยเรอของชาวเลเกาะหลเปะ โดยมการจดขนปละ 2 ครง คอ ชวงเดอนพฤษภาคมและเดอนพฤศจกายน และไดกระทากนมานานแลว ผรเรม คอ “โตะฮหล” ซงชาวเลถอวาเปนบรรพบรษคนสาคญ เพราะเปนผบกเบกเกาะนเปนคนแรก และเปนทเคารพนบถอของชาวเลเปนอยางยงในขณะมชวตอย

5) พธเขาสนต ส นต มาจากคาวา สนนะฮ (สน-นะฮ) หมายถง แนวหรอวถปฏบตตามแบบอยางของทานศาสดามฮมหมด (ซ.ล) ในทกกระบวนการ การเขาสนตจงหมายถง การเขาสชวตตามแบบอยางของทานนบมฮมมด

6) พธถอศลอด (ถอบวช) เมอถงเดอน “รอมฎอน” หรอเดอนท 9 ของปฮจเราะฮศกราช (ฮศ) ชาวไทยทนบถอศาสนาอสลามทกคนจะถอศลอดเปนเวลา 1 เดอน เมอครบกาหนด 1 เดอนแลว กเปนวนออกบวช หรอเรยกกนวา “วนฮารรายอ” หรอ “วนอดลฟฏร”

7) วนรายอฮจย “อดลอฏฮา” เปนวนตรษหลง ซงเปนระยะเวลาทมสลมเดนทางไปประกอบพธฮจญ ณ นครเมกกะ ประเทศซาอดอาระเบย หลงจากนนจะรวมกนกรบาน (เชอดสตว เชน โค วว แพะ และแกะ) เพอแจกจายใหแกคนยากจน สตวทเชอดจะตองมลกษณะสวยงาม มอวยวะทกอยางครบถวนสมบรณ คอไมพการหรออวยวะไมสมประกอบ

8) งานมหกรรมเทศกาลโรตของดเมองสตล เปนการแสดงและจาหนายโรตของจงหวดสตล ทมหลากหลายประเภท โดยเฉพาะการจดทาโรตลอยฟา การโชวชาชก โดยจะจดเดอนมกราคมของทกป

9) งานแขงขนการตกปลา "ตะรเตา-อาดง ฟชชงคพ" เปนการแขงขนตกปลาทมผเขารวมแขงขนทงในและตางประเทศจานวนมาก โดยเฉพาะประเทศเพอนบาน เชน อนโดนเซย มาเลเซย มการแหขบวนมจฉา การประกวดหนปลา และการแสดงศลปพนบานของชาวสตล จดเดอนมนาคมของทกป

10) งานวนขาวโพดหวานอาเภอทาแพ เปนงานประจาปของอาเภอ ภายในงานมการจาหนายผลผลตทางการเกษตรทขนชอ คอ ขาวโพดหวาน ซงมรสชาดหวานอรอย จดประมาณเดอนมนาคมของทกป

11) งานวนเมาลดกลางจงหวดสตล เปนงานทจดขนเพอเปน การราลกถงหลกธรรมคาสอนและผลงานของทานนบมฮมมด เพอเปนการสงเสรมสถาบนศาสนาอสลามและเพอผนกกาลงของพนองมสลมในการรวมกนแกปญหาทสาคญของจงหวด จดเดอนพฤษภาคมของทกป

12) งานวนจาปาดะและของดเมองสตล เปนการแสดงสนคาผลตผลดานการเกษตรโดยเฉพาะผลไมทสาคญของจงหวด โดยจดเดอนกรกฎาคมของทกป



9

- 10 -

13) งานมหกรรมอาหารจานเดดและของดเมองสตล เปนงานแสดงฝมอการทาอาหาร พนบานของชาวสตล ภายในงานมอาหารจาหนายจานวนมากลวนเปนอาหารทขนชอ ของจงหวดสตล โดยจะจดงานประมาณเดอนสงหาคมของทกป

14) งานเปดฤดกาลทองเทยวทางทะเลจงหวดสตล มเปาหมายหลกเพอทองเทยว ณ อทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา ทมหาดสวย นาใส หาดทรายขาว เชน เกาะอาดง เกาะหลเปะ โดยเฉพาะเกาะตะรเตา ซงเปนแหลงประวตศาสตรทสาคญ ชมการแขงขนหนนรกตะรเตา ชมการแสดงแสง ส เสยง และวถชวตของชาวเล จดเดอนธนวาคมของทกป

2.4 ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดสตล (แผนพฒนาจงหวดสตล 4 ป พ.ศ. 2557-2560) วสยทศนจงหวด : “เมองการทองเทยวเชงนเวศชนนาของอาเซยน เมองเกษตรมาตรฐาน

เมองแหงความสข” พนธกจ

1) สงเสรม สนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวเชงนเวศของจงหวดทม ความหลากหลายใหไดมาตรฐานระดบสากล เปนมตรตอสงแวดลอม และเปนปจจยในการกระตนเศรษฐกจทงในระดบชมชน และจงหวด

2) เสรมสรางศกยภาพของเกษตรกร สถาบนเกษตรกรในผลตและพฒนาผลผลตและสนคาเกษตรใหไดมาตรฐานรองรบความตองการทงในประเทศ และตางประเทศ

3) เสรมสรางความร ขดความสามารถทางการแขงขน การปรบตว และการพฒนาของประชาชน และชมชน ใหเขมแขง กอใหเกดสงคมแหงการเรยนร และอยรวมกนอยางสนตสข และมงพฒนาสการเปนประชาคมอาเซยน

4) สงเสรม สนบสนน และพฒนากระบวนการการมสวนรวมของชมชน และภาคทกภาคสวนในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหเปนหลกประกนทมนคงและเปนทนทางสงคม ทนทางเศรษฐกจ ทนทางการพฒนาจงหวดทยงยน

5) สนบสนนการพฒนาการคมนาคมขนสง และระบบโลจสตกสใหมความสะดวก ปลอดภย มมาตรฐาน พรอมทงสามารถสนบสนนการพฒนาและการเชอมโยงการทองเทยว การเกษตร และการคาชายแดน ฝงอนดามนกบอาวไทย และอาเซยน

6) สงเสรม สนบสนน และผลกดนการพฒนากลไกในการบรหารจดการ การบรการของภาครฐ ภาคเอกชน และภาคสวนทเกยวของใหมประสทธภาพ และมเอกภาพ เพอผลกดนยทธศาสตรของจงหวดใหบรรลผล และรองรบการแขงขนในประชาคมอาเซยน

ประเดนยทธศาสตร 1) การพฒนาการทองเทยวเชงนเวศทหลากหลายใหไดมาตรฐานระดบสากลและเปนมตรตอ

สงแวดลอม (นาหนกรอยละ 30) 2) การพฒนาผลผลต และสนคาเกษตรใหไดมาตรฐานรองรบความตองการทงในประเทศและ

ตางประเทศ (นาหนกรอยละ 25) 3) การพฒนาคนและสงคมแหงการเรยนรภายใตวฒนธรรมทหลากหลาย ชมชนและประชาชน

เขมแขง อยรวมกนอยางสนตสขสประชาคมอาเซยน (นาหนกรอยละ 20)



10

- 11 -

4) การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหยงยนภายใตกระบวนการมสวนรวมของชมชน (นาหนกรอยละ 15)

5) การพฒนาระบบโลจสตกสสนบสนนการขนสง (นาหนกรอยละ 10)

2.5 พนทประกาศของทางราชการ พนทประกาศของทางราชการเปนพนททสวนราชการตางๆ กาหนดขนเพอวตถประสงคตาม

กฎหมายและมตคณะรฐมนตร ไดแก เขตอทยานแหงชาต เขตวนอทยาน เขตรกษาพนธสตวปา พนทลมนาชนท 1 เขตแหลงซากดกดาบรรพ เขตโบราณสถาน เขตแหลงธรรมชาตอนควรอนรกษ เขตพนทปาเพอการอนรกษ เขตพนทปาเพอเศรษฐกจ เขตพนทปาชายเลน เขตพนทปาทเหมาะสมตอการเกษตร เขตปฏรปทดน เขตพนทตามมาตรา 6 ทว แหงพระราชบญญตแร พ.ศ. 2510 ซงกรมทรพยากรธรณไดนาขอมลดงกลาวมาใชเปนเกณฑในการจาแนกเขตทรพยากรแรออกเปนเขตสงวนทรพยากรแร เขตอนรกษทรพยากรแร และเขตพฒนาทรพยากรแร



11

- 12 -

บทท 3 ธรณวทยาจงหวดสตล

พนทจงหวดสตลประกอบดวยหนหลายประเภททงหนตะกอนชนดตางๆ และอคน อกทงมลกษณะภมประเทศทมความแตกตางกน ตงแตภเขาสง ทราบ หาดทราย และเกาะ ทงนเปนผลจากกระบวนการทางธรณวทยาหลายกระบวนผานระยะเวลาหลายรอยลานป ไมวาจะเปนการววฒนาการทางเทคโทนค การเปลยนแปลงสภาวะแวดลอมของการสะสมตะกอน การยกตวของชนหน และลกษณะทางกายภาพของชนหนทแตกตางกน ซงกระบวนการดงกลาวตามหลกฐานทางธรณวทยาทพบในพนทจงหวดสตล เรมขนตงแตยคแคมเบรยน (ประมาณ 542 ลานปกอน) จนถงปจจบน โดยมหลกฐานแสดงถงการเคยเปนทะเลนาตน ทะเลลก มการแทรกดนของหนอคน จนกระทงการยกตวของพนทะเลจนกลายเปนแผนดน และการกดกรอนและพงทลายของชนดนและหน กระบวนการเหลานสงผลใหเกดพนทจงหวดสตล ประกอบดวย หนตะกอน ซากดกดาบรรพทหลากหลาย และหนอคน โดยรายละเอยดของหนวยหนจากอายมากไปหาอายนอย ดงตอไปน

3.1 วทยาหนและลาดบชนหน การลาดบชนหนจงหวดสตลจากยคทมอายแกสดไปถงยคทมอายออนสด มรายละเอยดดงน

3.1.1 กลมหนตะรเตา ยคแคมเบรยนตอนกลางถงตอนบน (Tarutao Group) กลมหนตะรเตาเปนหนตะกอนยคแคมเบรยนทมอายแกทสดในประเทศไทย ชนหนแบบ

ฉบบอยทเกาะตะรเตา มความหนามากวา 1,000 เมตร ประกอบไปดวย หนทรายสลบกบหนทรายแปง สนาตาลถงนาตาลแดง ชนหนหนาปานกลางถงหนามาก บางชนพบเปนชนเฉยงระดบ รอยรวคลน เนอหนมลกษณะเนอหยาบปานกลางถงหยาบมาก คอนขางมเหลยมมม การคดขนาดด มซลกาเปนตวประสาน เนอแนน มการเรยงตวของตะกอนขนาดละเอยดขนดานบน นอกจากนยงพบเศษชนสวนซากดกดาบรรพของไทรโลไบต (Trilobite) สกล Hoytaspis sp. ? บงอายแคมเบรยนตอนปลาย (ประมาณ 495-500 ลานปกอน) สภาพแวดลอมโบราณของการสะสมตวเปนแบบทะเลนาตน บรเวณชายฝงทมสนทรายและมการเปลยนแปลงระดบนาทะเลสงขนในชวงทายของยค (วโรจน แสงศรจนทร, 2549) กลมหนนกระจายอยตามพนทตาง ๆ จงหวดสตล ไดแก บรเวณฝงตะวนตกของเกาะตะรเตาโดยครอบคลมเกอบทงเกาะ, บรเวณตอนเหนอของอาเภอควนกาหลง, บรเวณตะวนตกเฉยงเหนอของตวอาเภอละง และบรเวณตะวนออกเฉยงเหนอของตวอาเภอทงหวา ชนหนอางองของกลมหนตะรเตาทตอเนองดทสดอยบรเวณปลายตะวนออกของอาวตะโละอดงตอนใตของเกาะตะรเตา (Bunopas, 1981) โดยมรอยสมผสแบบคอย ๆ เปลยนจากหนทรายสแดงของกลมหนตะรเตาเปนหนปนแทรกสลบกบชนหนดนดานชนบาง

3.1.2 กลมหนทงสง ยคออรโดวเชยน (Thung Song Group) หนคารบอเนตของกลมหนทงสงในภาคใต ประกอบดวยหนปนสเทาถงสเทาดา บางครงกพบลกษณะของการตกผลกใหม บางแหงกเปนหนปนเนอโดโลไมต (dolomitic limestone) นอกจากนกมหนปนเนอดน (argillaceous limestone) และหนดนดานแทรกสลบในชวงลาง อายประมาณ 485-419 ลานปกอน สภาพแวดลอมโบราณของการสะสมตวมตงแตสะสมตวในบรเวณนาขนนาลงชายทะเลไปจนถงประการงนาลกทมโครงสรางเปนสาหรายทะเลพวก stomatolite (Wongwanich, 1990) ซากดกดาบรรพทพบ

- 13 -

รปท 3-1 แผนทธรณวทยา จงหวดสตล



12

- 13 -

รปท 3-1 แผนทธรณวทยา จงหวดสตล







13

- 14 -

รปท 3-1 (ตอ) คาอธบายแผนทธรณวทยา จงหวดสตล



14

- 15 -

ไดแก เซพฟาโลปอด (cepphalopods) แบรดคโอพอด (bradchiopods) และสาหรายทะเลจาพวก stromatolite เปนตน โดยในพนทจงหวดสตลพบกลมหนทงสงแผกระจายบรเวณฝงตะวนตกของเกาะตะรเตา ทศเหนอของจงหวดเรมตงแตอาเภอละงตามเสนทางหลวงหมายเลข 416 และทศตะวนตกของจงหวดครอบคลมพนททศตะวนตกของตวอาเภอเมองตามแนวชายแดนไทย-มาเลเชย และกระจายคลมพนทอาเภอควนกาหลงทงอาเภอ การจาแนกกลมหนทงตามลกษณะเนอหนไดเปน 7 หมวดหน (Wongwanich ,1990) โดยบนเกาะตะรเตาพบครบทง 7 หมวดหน สวนบนฝงพบ 3 หมวดหน คอ หมวดหนแลตอง หมวดหนรงนก และหมวดหนปาแก โดยแตละหมวดหนมรายละเอยด ดงน

1) หมวดหนมะละกา (Malaka Formation) มชนหนแบบฉบบอยทปากคลองมะละกา เกาะตะรเตา หนาประมาณ 30-410 เมตร หนสวนใหญประกอบดวย หนปนเนอโคลนสลบหนปนเนอโดโลไมต ชนหนมลกษณะเปนชนบางมาก ตอนลางของหมวดหนมหนทรายเนอตะกอนภเขาไฟแทรกสลบบางเลกนอย ชนหนปนสวนใหญถกรบกวนดวยสงมชวตในอดต (bioturbation) มรอยระแหงโคลน (mud

รปท 3.2 หนทรายกลมหนตะรเตาบรเวณอาวตะโละอดง ก) ภาพหนทรายสนาตาลแสดงชนหนาปานกลาง บรเวณอาวตะโละอดง แสดงโครงสราง

Ball and Pillow ข) รองรอยของเศษซากดกดาบรรพไทรโลไบต (แมงดาทะเล) ดานลางของชนทรายกลมหน

ตะรเตาบรเวณอาวตะโละอดง บงบอกสภาพแวดลอมการสะสมตวของตะกอนในทะเล ค) หนาผาบรเวณผากระโหลกแสดงชนหนทรายชนหนา ง) รองรอยซากดกดาบรรพไทรโลไบต (trilobite) สตวทะเลในยคแคมเบรยน ทพบในกลม

หนตะรเตา

(ก) (ข)

(ง) (ค)



15

- 16 -

cracked) อยทวไป พบซากดกดาบรรพจาพวกสาหราย (algalmat) มรหนอนวางตวในแนวตงมากมาย และมซาก Polyplacophoran ชใหเหนวาหนหนวยนมสภาวะแวดลอมการสะสมตวของตะกอนในพนทชายฝงทะเลบรเวณนาขนนาลง (intertidal) บางทมสภาพเปนบงนาบนชายหาด

2) หมวดหนตะโละดง (Talo Dang Formation) พบทอาวตะโละดง ทางตอนใตของเกาะตะรเตา ประกอบดวยชนหนปนเปนกอน ๆ (nodular limestone) สชมพถงเทา มชนบางมากและแทรกสลบดวยหนดนดานเนอปนปน สเทาเขยวถงแดง ตอนลางของหมวดหนพบชนของหนภเขาไฟทมรอยชนเฉยงระดบ ความหนาของหมวดหนทงชด 80-130 เมตร มเศษซากดกดาบรรพและรหนอนวางตวในแนวนอนในชนหนปน หมวดหนตะโละดงตกตะกอนสะสมตวในสภาพแวดลอมแบบทะเลสาบนาเคมชายฝงทะเล 3) หมวดหนลางา (La Nga Formation) วางตวตอเนองขนมาจากหมวดหนตะโละดง มชนหนแบบฉบบอยอาวลางา ทางตะวนตกเฉยงเหนอของเกาะตะรเตา มความหนา 75-130 เมตร เปนหนปนชนหนาเนอขนาดเมดทรายสเทาแทรกสลบดวยหนโดโลไมตชนบางมาก ตอนลางของหมวดหนมชนเฉยงระดบในชนหนทกชนและตอนบนเปนชนหนบางไมมชนหนเฉยงระดบ มรองรอยซากดกดาบรรพสงมชวตอยหนาแนน มรหนอน รปอกษร “U” อยทวไป พบรอยระแหงโคลนและรอยรองนาเกาขนาดเลก หนหนวยนมการสะสมตวของตะกอนในสภาพแวดลอมบนชายหาด ชายฝงทะเล ทมรองนาทเกดจากนาขนนาลงในชวงตน ๆ อยมาก (shallow tidal channel complex) พบซากหอยฝาเดยวของยคออรโดวเชยนตอนลาง

4) หมวดหนปาหนน (Pa Nan Formation) ตงชอตามเกาะปาหนน เปนเกาะเลก ๆ ทางใตของเกาะตะรเตา หนทงชดหนา 50-210 เมตร ประกอบดวยหนปนชนบาง ๆ สเทาทกอตวขนจากสาหราย (branching digitate stromatolite) ทงชน นอกจากนยงพบซากฟองนาขนาดเลกอยระหวางแนวสนกอสาหรายทมลกษณะพเศษเปนลอนคลนปรากฏอยชดเจนในชนหน หนชดนสะสมตวอยในสภาพแวดลอมบนชายหาดสวนลางตดกบทะเลหรอสวนบนของพนทใตระดบนาลง (subtidal) 5) หมวดหนแลตอง (Lae Tong Formation) เปนหมวดหนถดขนมา หนชดนปรากฏใหเหนชดเจนทเกาะแลตอง เปนหนปนทมเนอโคลนชนบาง ๆ ประมาณ 1-3 เซนตเมตร แทรกสลบกบหนดนดานสแดงและเทาเขยวคลายกบหนวยหนตะโละดงมาก ในชวงลางของหนปนจะมลกษณะเปนกอนปน (nodular limestone) สวนชวงบนเปนชนตอเนองกนดและมรอยชนเฉยงระดบทเกดจากพาย (hummocky cross bedding) ขนาดเลกและบนหลงชนหนมรวรอยคลน หนทงชดหนา 112-120 เมตร หมวดหนแลตองสะสมตวอยในสภาพแวดลอมแบบทะเลสาบนาเคมชายฝงทะเล พบซากดกดาบรรพพวกหอยฝาเดยว แบรคโอพอด ไทรโลไบต และนอทลอยดมากในหนชดน

6) หมวดหนรงนก (Rung Nok Formation) เปนหนวยหนบนสดของกลมหนทงสงทเกาะตะรเตา พบทเกาะรงนกอยทางใตของเกาะตะรเตา ตอนลางประกอบไปดวยหนปนสขาวชนบาง เนอขนาดเมดทรายมซากไครนอยด ตอนบนชนหนจะหนามากขนถงหนามาก พบซากดกดาบรรพพวกฟองนา ไครนอยด ไบรโอซว ไทรโลไบต ปะการง และนอทลอยด รวมทงซากดกดาบรรพพวก receptaculitids ตอนบนของหมวดหนบางสวนเปลยนเปนแรโดโลไมต หมวดหนรงนกสะสมตวอยในสภาพแวดลอมการตกตะกอนแบบพดหนหรอกอหนปะการง

7) หมวดหนปาแก (Pa Kae Formation) พบทรมทางหลวงชวงบานปาแก บานเสมด ของอาเภอทงหวาตอมายงอาเภอละง จงหวดสตล ชนหนประกอบดวยหนปนสแดงชนบาง ๆ แทรกสลบดวยหนโคลนสแดงชนบางมาก หนทงชดวางตวตอเนองอยใตหนดนดานสลบหนเชรตสดาของหมวดหนวงตงของกลมหนทองผาภม ชนหนปนของหมวดหนปาแกบางชนมโครงสรางทเรยกวา stromatolite เกดจากการกอตวของสงมชวตขนาดเลกทเรยกวา cyanobacteria (เรยกงาย ๆ วาสาหรายสเขยวแกมนาเงน) ทาใหตอนบนของชนหนมลกษณะปรากฏเปนลอนคลนและรอยคลายระแหงโคลนบนหลงของชนหนตาม ซง



16

- 17 -

เปนแนวทสาหรายสเขยวแกมนาเงนกอตว หนชดนทพนทแบบฉบบหนาประมาณ 66 เมตร ความหนาของหมวดหนหนาขนถงประมาณ 126 เมตร ทอาวนนในอทยานแหงชาตทางทะเลเภตราทางตอนใตของอาเภอละง และพบบรเวณทางเหนอของอาเภอนาบอน จงหวดนครศรธรรมราช หนาประมาณ 12 เมตร พบทเกาะลงกาว ประเทศมาเลเซย หนาประมาณ 115 เมตร มซากนอทลอยด และไทรโลไบตนาลก

อยางไรกดขอมลจากแผนทธรณวทยา มาตราสวน 1:50,000 ของจงหวดสตลบางระวางยงไมมการแบงแยกขอบเขตหมวดหนแตละหมวดของกลมหนทงสง ดงนนแผนทธรณวทยาจงหวดสตลทปรากฏในเอกสารเลมน ขอบเขตของหมวดหนแตละหมวดของกลมหนทงสงบางพนทกจะไมไดถกแยกไวเชนกน

3.1.3 หนยคไซลเรยน-ดโวเนยน-คารบอนเฟอรส (Silurian-Devonian-Carboniferas) หนในชวงอายผสมยคไซล เรยน-ดโวเนยน-คารบอนเฟอรส (Silurian-Devonian-Carboniferas) พบกระจายอยในภาคใตตงแตจงหวดสราษฎรธาน นครศรธรรมราช ลงไปถงจงหวดสตลและบางสวนของอาเภอเบตง จงหวดยะลา โดยวางตวอยบนกลมหนทงสงและวางตวอยใตกลมหนแกงกระจาน หนสวนใหญประกอบไปดวยหนดนดานสดา หนเชรต หนทราย และหนปน หนชวงอายนทพบในจงหวดสตลอยใน กลมหนทองผาภม โดยลกษณะของกลมหนนมรายละเอยด ดงน

1) หมวดหนวงตง (Wong Tong Formation) ชนหนแบบฉบบอยทบานวงตง หางออกไปทางตอนเหนอของอาเภอละงประมาณ 12 กโลเมตร ชนหนวางตวอยางตอเนองอยบนหมวดหนปาแก ประกอบดวยหนดนดาน และหนเชรตทมหนทรายสเทาเขยวทพบซากไทรโลไบตและแบรคโอพอด ตอนกลางมของชดหนเปนหนเชรตสดาผเปนสนาตาลสลบหนดนดานสดาโดยมซากแกรปโตไลตมากขนในตอนบน หนทงชดหนาระหวาง 50 ถง 110 เมตร พบรอยสมผสระหวางชนหนอายออรโดวเชยน และหนยคไซลเรยนวางตวอยบนชนหนทรายทมซากไทรโลไบตพวก Dalmanitina sp. หนชดนใหอายปลายสดยคออรโดวเชยน-ยคไซลเรยน มการสะสมตวอยในสภาพแวดลอมแบบนาลกพนทองมหาสมทร (กรมทรพยากรธรณ, 2544)

2) หมวดหนควนทง (Kuan Tung Formation) ตงชอตามเขาหนปนเลก ๆ ระหวางกโลเมตรท 7-12 เสนทางอาเภอละง-อาเภอทงหวา หนทงชดเปนหนปน ตอนลางเปนหนปนชนบางสเทา ตอนบนเปนหนชนบางสแดงทเกดจากสาหราย ชนหนเปนหนลอนคลนและมรอยแตกบนหลงชนหนตามสนสาหราย (stromatolite) เปนตาขายรอยระแหงโคลน พบซากดกดาบรรพของไทรโลไบตหลายชนด ซงบงบอกอายเปนยคดโวเนยนตอนกลาง (กรมทรพยากรธรณ, 2544)

3) หมวดหนปาเสมด (Pa Samed Formation) พบทบานปาเสมด อาเภอทงหวาจงหวดสตล โดยวระพงษ ตนสวรรณ และคณะ (2523) ชนหนอยบนหลกกโลเมตรท 9.7-9.8 เสนทางอาเภอละง-อาเภอทงหวา วางตวตอเนองอยบนหมวดหนปนควนทง ตอนลางของหมวดหนเปนหนดนดาน สดาทมซากเทนทาควไลตมากมาย ตอนกลางเปนหนทรายสนาตาลและแดงทแสดงหนคดขนาดจากลางขนบนแบบ Bouma sequences และพบหนกรวดมน มซากแอมโมไนตหลายชน ตอนบนของหมวดหนเปนหนดนดานสเทาดาสผสนาตาลทมชนบางมาก พบซากแอมโมไนตและแบรคโอพอดในชวงลางหมวดหนตอนบนน หนทงชดหนามากกวา 105 เมตร หนชวงลางสะสมตวในทะเลลกพนทองมหาสมทร หนชวงกลางสะสมตวในทะเลตนขนมาอยลาดทวป และหนชวงบนสดสะสมตวอยในทะเลลกพนทองมหาสมทรแตตนกวาชวงลาง จากการ ศกษาซากแอมโมไนตและแบรคโอพอดในหนดนดานทแทรกอยในหนทรายสนาตาลแดงตอนกลางของหมวดหน พบวามอายยคคารบอนเพอรสตอนตน (กรมทรพยากรธรณ, 2544 ; Boucot)



17

- 18 -

รปท 3.3 ภาพแสดงหนตะกอนยคออรโดวเชยนของกลมหนทงสง

(ก) หนาผาหนปนแสดงการวางชนตอเนองของหนปนหมวดหนแลตองทแสดงชนหนาปานกลางถงชนบางซงวางตวอยดานลางกบหนปนหมวดหนรงทเปนหนปนไมแสดงชนบรเวณอาวเรอแตกตอนเหนอของเกาะตะรเตา

(ข) รอยชนเฉยงระดบทเกดจากพาย (hummocky cross bedding) ในเนอหนปนของหมวดหนแลตองบเวณอาวเรอแตก

(ค) หนาผาหนปนของหมวดหนรงนกบนแผนดนบรเวณตอนเหนอของอาเภอละงแสดงชนชดเจน (ง) หนปนหมวดหนแลตองแสดงลกษณะเปนเลนสสลบกบหนดนดานสนาตาลแดง ซงความ

แตกตางกบหมวดหนแลตองบนเกาะตะรเตาทแสดงชนบาง (จ)และ(ฉ) ชนหนปนสแดง มโครงสราง stromatolite แทรกสลบ ของหมวดหนปาแก บรเวณบาน

ปาเสมด

(ก) (ข)

(ค) (ง)

(จ) (ฉ)



18

- 19 -

รปท 3-4 ลกษณะของหนตะกอนยคไซลเรยน-ดโวเนยน ในพนทจงหวดสตล

(ก)และ(ข) ชนหนของหมวดหนวงตงเปนชนหนดนดานสดาสลบดวยหนทรายสเทาเขยว และซากดกดาบรรพแกรปโตไลตในชนหนดนดานสดา พบบรเวณ บานวงตง อาเภอทงหวา จงหวดสตล

(ค) ชนหนหนปนสชนบางสเทามลกษณะลอนคลน ตอนบนเปนหนชนบางสแดงทเกดจากสาหราย ของหมวดหนควนทง พบบรเวณ กม.ท 12 ถนน อาเภอละง - อาเภอทงหวา

(ง)และ(จ) ดานลางของหมวดหนปาเสมดบรเวณบานปาเสมด กม.ท 9-10 เสนทาง อาเภอละง – อาเภอ ทงหวา เปนหนดนดานสดาสลบกบหนทรายดานลางมซากดกดาบรรพเทนทาควไลต

(ฉ) แสดงหมวดหนควนกลาง ในยคไซลเรยน-ดโวเนยน บรเวณกม.ท 12 อาเภอละง

3.1.4 หนยคคารบอนเฟอรส (C) หนยคคารบอนเฟอรสทพบในพนทภาคใตมชอเรยกแตกตางกนไปตามบรเวณทพบ โดยทยงไมมการศกษาดานการเทยบสมพนธระหวางหมวดหนทพบอยางเปนทางการ จงเรยกตามพนททปรากฏ ทงนจงหวดสตลพบหนยคคารบอนเพอรสบรเวณทศตะวนออกเฉยงเหนอของอาเภอละง และอาเภอควนโดน และกระจายตวเปนหยอม ๆ ไปทางอาเภอรตภม (Tansuwan et al., 1985) คอ

(ก) (ข)

(ค) (ง)

(จ) (ฉ)



19

- 20 -

1) หมวดหนควนกลาง (Kuan Klang Formation) พบทควนกลาง อาเภอเมอง จงหวดสตล สวนลางสดประกอบไปดวย หนเชรตเปนชนสเทาดา ความหนาประมาณ 15 เมตร มสายแร ควอรตซแทรกอยทวไป ถดขนมาเปนหนดนดานเนอทรายสเทา เทาเขยว และสนาตาลแดง เนอแนน พบวามไพไรตปนดวย บนชนนเปนหนดนดานสขาว สนาตาล มชนทรายหนาประมาณ 1 เมตร แทรกสลบอยหลายชน ในชนหนดนดานพบซากดกดาบรรพหอยสองฝา Posidonumya sp. ในสวนบนของหมวดหนนชนของหนดนดานจะมเนอเปนซลกา ถดขนไปเปนพวกหนดนดานเนอไมกา หนดนดานสมวงแดง สนาตาลแดง พบซากดกดาบรรพพวก Posidonumya sp. และสวนหางของ (pygidium) ของไทรโลไบต สวนบนสดเปนหนดนดานสเทาเขยว ชนหนตาง ๆ ในหมวดหนนวางตวตอเนองกนโดยตลอด ความหนาของหนวยหนทงหมดหนาไมตากวา 120 เมตร ซากดกดาบรรพทพบในหมวดหนควนกลางบงชอายยคคารบอนเพอรสตอนกลาง

จากการสารวจเพอจดทาแผนทธรณวทยาระวางอาเภอทงหวา (4923 II) พบวาหมวดหนควนกลางกระจายตวบรเวณ ประกอบไปดวยหนทรายแทรกสลบหนดนดาน หนทรายอาโกส ชนหนหนาประมาณ 200 เมตร พบซากดกดาบรรพจาพวกแบรคโอพอด หอยงวงชาง ออสตราคอด หอยกาบค ไทรโลไบต พลบพลงทะเล และปะการง บงชอายยคคารบอนเพอรสตอนตนถงตอนกลาง สภาพแวดลอมโบราณเปนแบบทะเลนาตน ไดรบอทธพลจากการเปลยนแปลงระดบนาทะเลขน-ลง เกดเปนทราบตะกอนทรายและทราบดนเลน

รปท 3-5 ภาพแสดงหนทรายสนาตาลแดงแทรกสลบกบหนดนดานเปนชนบาง ๆ ของหนในกลมหน

แกงกระจาน บรเวณตาบลนาทอน อาเภอทงหวา จงหวดสตล

3.1.5 กลมหนแกงกระจาน ยคคารบอนเฟอรส-เพอรเมยน (Kaeng Krachan Group) จากการสารวจเพอจดทารายงานและแผนทธรณวทยาระวางอาเภอทงหวา (4923 II) หนกลม

นพบบรเวณบานผงปาลม อาเภอทงหวา มกจะมภมประเทศเปนเนนเขาเตยๆ ลกษณะลาดบชนหน เปนหนเกรยแวก หนดนดาน หนดนดานปนกรวด สเทาเขม ชนหนหนา และมชนบาง(lamination) พบซากดกดา-บรรพนอยมาก เชน หอยเจดย สภาวะแวดลอมโบราณนาจะเปน สภาวะแวดลอมแบบทะเลตนใกลชายฝง บางชวงมการสะสมตะกอนอยางชาๆ และพลงงานตาแตบางชวงมการตกสะสมตะกอนอยางรวดเรวและมปรมาณตะกอนมาก จากการทพบซากดกดาบรรพนอยมากคาดวาชวงเวลาดงกลาวมสภาวะแวดลอมไมเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของสงมชวต (วโรจน, 2549)

(ก) (ข)



20

- 21 -

3.1.6 กลมหนราชบร ยคเพอรเมยน (Ratburi Group) หนยคเพอรเมยน บรเวณเขาทะนาน ประกอบดวยหนปน สเทาออน ไมแสดงชน มสายแร

แคลไซตขนาดเลกแทรก พบซากดกดาบรรพประการง แบรคโอพอด ไบรโอซว และไครนอยด (crinoids) จานวนมาก สงแวดลอมในการสะสมตวของหนปนเพอรเมยนเปนแบบทะเลตน

รปท 3.6 ลกษณะหนในกลมหนราชบร

(ก) ลกษณะหนาผาสงชนของเขาทะนาน เขาหนปนลกโดด (notch) อายเพอรเมยน บรเวณดานตะวนออกของอาเภอทงหวา

(ข) ซากดกดาบรรพประการงทพบในเนอหนปนสเทาออนของหนปนบรเวณเขาทะนาน

3.1.7 ตะกอนรวนยคควอเทอรนาร (Quaternary, Q) ยคควอเทอรนาร (Quaternary Period) เปนชวงเวลาทางธรณวทยาเมอประมาณ 1.6

ลานปทผานมา อยในมหายคซโนโซอก (Cenozoic Era) แบงออกไดเปน 2 สมย (Epoch) คอ สมยไพลสโตซน (Pleistocene Epoch) มอายประมาณตงแต 1.6 ลานปจนถง 10,000 ป สวนใหญเปนตะกอนตะพกลมนา ประกอบดวยกรวด ทราย ทรายแปง ดนตะกอนเชงเขา และดนแลง (lateritic soil) กระจายตวอยตามเชงเขา และสมยโฮโลซน (Holocene Epoch) มอายประมาณตงแต 10,000 ปจนถงปจจบน สวนใหญเปนตะกอนนาพา ตะกอนปาชายเลน และตะกอนทรายชายหาด ประกอบดวย กรวด ทราย ทรายแปง ดน และทรายชายหาด

ตะกอนรวนยคควอเทอรนาร (Quaternary Sediments) เปนชนตะกอนรวนทยงจบตวไมแนน ชนตะกอนเกดจากการกระทาของแมนา และกระแสนาชายฝงทะเล จาแนกไดเปนหลายแบบ คอตะกอนตะพกลมนา ประกอบดวยชนตะกอนของกรวด ทราย ดน ดนลกรงและคราบปน ตะกอนตะพกลมนานจะปรากฏตามเชงเขาและเนนเขาเตย ๆ ซงในบางบรเวณมความสงถง 200 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง

ตะกอนรวนยคควอเทอรนารในบรเวณจงหวดสตล มการเปลยนแปลงตามลกษณะธรณสณฐาน (Geomorphology) ประกอบไปดวยตะกอนทสะสมตวโดยกระบวนการทางนาบนแผนดนกบตะกอนทสะสมตวโดยนาทะเล เนองจากพนททางทศตะวนออกของพนทเปนภเขาลาดลงไปยงทะเลทางทศตะวนตกของจงหวดสตล จงมบรเวณทสะสมตวของตะกอนบนบกอยระหวางหนแขงกบตะกอนยค ควอเทอรนารชายฝงทะเล โดยพบตะกอนยคควอเทอรนารทงทสะสมตวบนบกและสะสมตวในนาทะเล

จากผลการการสารวจควอเทอรนารระวางอาเภอละง และระวางบานเจะบลง จงหวดสตล พบวา ตะกอนรวนยคควอเทอรนารในจงหวดสตล วางตวอยางไมตอเนอง (Unconformity) กบหนแขงยคตาง ๆ หรอหนพน (bed rock) (สน สนสกล, 2531) ลกษณะตะกอนสามารถจาแนกออกเปนหนวย (Units) ตางๆ

(ก) (ข)



21

- 22 -

ตามลกษณะภมสณฐาน กบลกษณะตะกอนทสะสมตวอยในบรเวณนน (Morphostratigraphic unit) จากอายมากไปนอยไดดงน คอ 1) บรเวณเนนเขาและภเขา (Isolated hills and mountains) ประกอบดวยหนแขงชดตาง ๆ มการลาดเอยงตามเนนเขาในระดบความสงตงแต 30 เมตร ขนไป ทมตะกอนยงไมแขงตวปกคลมอยนอยกวา 2 เมตร ไดจดไวในชดหนแขงตวดวย 2) บรเวณตะพกลมนาเกาและทราบลอนคลน (Terraces and Undulating Upland) บรเวณนเกดตอเนองมาจากสวนทเปนเนนเขาในระดบความสงตงแต 10-30 เมตร จากระดบนาทะเลปจจบน พนผวมการกดเซาะเปนลอนขนลง ตะกอนในบรเวณนเปนแมรง (Laterite) ชนดตาง ๆ ลกรง กรวด และชนดนทเกดจากการผพงอยกบทของหนพน 3) ทราบตะกอนนาพา (Alluvial Plain) ทราบนอยในระดบความสงตงแต 10 เมตร ลงมา และมผวเอยงเทไปทางทะเล ตะกอนประกอบดวยดนเหนยวทเกดจากการทวมทนของนาทะเลบรรพกาลในชวงลาง สวนชวงบนเปนตะกอนนาหลาก จากลาหวยและลาคลองประกอบไปดวยตะกอนทรายและทรายแปง บางบรเวณทมชนดนเหนยวแทรกสลบกบชนกรวดเลก 4) ทราบนาขง (Abondoned channels) บรเวณนมลกษณะเปนแองอยในระหวางทางนาใหญกบบรเวณทเปนเนนมทางนาเลก ๆ ไหลผาน ซงครงหนงตอเนองกบทางนาทไหลสทะเล ตะกอนในแองนประกอบดวยดนเหนยว ทรายเมดละเอยด และทรายแปงมซากพชสลายตวแทรกอยดวย ความหนาไมแนนอนขนอยกบลกษณะภมประเทศของทองแอง 5) บรเวณทราบนาทวมถง (Flood plain) ตะกอนหนวยน เปนตะกอนทสะสมตวตามรมฝงของลานาใหญ เชน คลองละง คลองลาโลน ประกอบดวยตะกอนทรายแปงและทรายเมดเลกมชนกรวดเลกแทรกบาง ๆ บางบรเวรมการลดระดบของทางนาเกดเปนตะพกลมนาใหมอยางนอย 2 ระดบ 6) ดนดอนสามเหลยมในทราบนาทวม (Deltaic-flood plain) บรเวณนเปนรอยตอเนองของทางนาบนบกกบทางนาทมการขนลงของนาทะเล ตะกอนประกอบดวยกรวดในชวงลางสด ถดขนมาเปนทรายเมดเลกและดนเหนยวสลบกบตะกอนทรายแปง 7) บรเวณสนทรายเดม (Former beach ridge) ภมสณฐานนเปนแนวกาหนดขอบเขตการไหลบาเขามาของนาทะเลครงสดทายในชวงโฮโลซน อยหางจากแนวชายฝงทะเลปจจบนประมาณ 3-4 กโลเมตร มพนผวราบปกคลมดวยทรายสขาวเมดละเอยด-เมดเลก และอยในระดบสงกวาชายหาดปจจบน 1 เมตร 8) หาดทรายและเนนทราย (Beach ridge and dune) บรเวณนเปนแนวหาดทรายปจจบน เกดเปนแนวขนานกบชายหาดปจจบน ประกอบดวยเนนทราย (dune) และรองหลงหาด (runnels) ตะกอนทรายและทรายปนดนเหนยวในบรเวณทลม 9) ตะกอนทนาขนถง (Tidal flat) บรเวณทพบแผกระจายมากทสดเกดจากการสะสมตวเนองมาจากการขนลงของนาทะเล ดงนนบรเวณนจงอยระหวางนาขนกบนาลงในแตละวน (intertidal zone) ตะกอนเปนดนเหนยว-ทรายแปง และทรายในชวงลาง สวนชวงบนสดปกคลมดวยชนพชเนองมาจากการผพงและสลายตวของพรรณไมในปาชายเลน 10) ทราบงอกพอกพน (Accretionary plain) สวนใหญบรเวณนอยใตนาเกดขนเนองจากการสะสมตวของตะกอนทรายและทรายแปงในชวงนาขนนาลงมากกวานาขน ทาใหชายฝงมแนวงอกยนออกไปในทะเล ถาการงอกในแนวระดบเพมขนกจะโผลพนนาเปนสนดอน หาดทราย หรอทราบนาทวมถงรนใหมอก อายของตะกอนเหลานเรมตงแตยคไพลโตซนตอนบน (upper Pleitocene) ซงสวนใหญเปน



22

- 23 -

ตะกอนทสะสมตวบนบก และการกดเซาะผพง สวนตะกอนทเกดจากนาทะเลเรมจากยคโฮโลซน (Holocene) จนถงปจจบน

3.2 หนอคน (Igneous Rock) หนอคนในบรเวณจงหวดสตลพบได 2 บรเวณ ดงน 1) บรเวณบนแผนดนกระจายตวอยในบรเวณดานตะวนออกของจงหวด ตามแนว

ชายแดนไทย-มาเลเชย และรอยตอกบจงหวดสงขลา เขาหนแกรนตวางตวในแนวทศเหนอ-ใต เปนหนอคนแทรกดนขนมาทพบในพนทอยในยคไทรแอสซก (Triassic granite) เปนหนไบโอไทตแกรนต หนไบโอไทต-มสโคไวตแกรนต หนแกรนตเนอดอก เนอหยาบถงหยาบปานกลาง ผลกขนาดเดยว

2) บรเวณทเปนเกาะ พบไดรอบ ๆ เกาะบตง (เกาะบาตวง หรอเกาะคง) ซงมเกาะเลก ๆ หลายเกาะลอมรอบ เชน เกาะผง เกาะลอกลอย เกาะหนตง เกาะหลเปะ สวนใหญเปนหนแกรนตอายยคไทรแอสซก (Triassic granite) เนอดอก เนอหนประกอบไปดวยแรควอตซ เฟลดสปาร ทวรมาลนและไบโอไทต

3.3 ธรณวทยาโครงสราง ธรณวทยาโครงสรางทพบในพนทไดแก รอยเลอน รอยเลอนทเดนชดไดแกรอยเลอนเขา

กระชอง วางตวในแนวทศตะวนตกเฉยงเหนอเกอบเหนอ-ทศตะวนออกเฉยงใตเกอบใต (NNW-SSE) อยทางทศตะวนออกของเทอกเขากระชอง รอยเลอนกระบวางตวในแนว ทศตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต และรอยเลอนหวยยอด-กนตง วางตวในแนวทศตะวนออกเฉยงเหนอเกอบเหนอ-ทศตะวนตกเฉยงใตเกอบใต (NNE-SSW) เปนรอยเลอนรวม (conjugate fault) นอกจากนยงพบวามรอยแตก แนวโครงสรางเสนตรง (lineaments) และรปลกษณแบบวงกลมหรอกงวงกลม (inferred circular feature) เปนโครงสรางทางธรณวทยาปรากฏใหเหน โดยรอยแตก และแนวโครงเสนตรงมหลายทศทาง แตเมอนามาทา rose diagram พบวาความถในการเกดธรณโครงสรางชนดน อยในแนวทศตะวนตกเฉยงเหนอเกอบเหนอ-ทศตะวน ออกเฉยงใตเกอบใต เปนสวนใหญ (สมภพ วงศสมศกด, 2537)



23

- 24 -

รปท 3-7 ลกษณะของหนตะกอนยคไซลเรยน-ดโวเนยน ในพนทจงหวดสตล

(ก-ข) หนแกรนตเนอดอก แสดงรอยแตกอยางเปนระบบ (joint set) บรเวณเกาะลอกลอย (ค-ง) หนแกรนตเนอดอก (porphyritic granite) ทพบบรเวณเกาะหลเปะ เนอหนประกอบ

ไปดวย แรควอตซ เฟลดสปาร ทวรมาลน และไบโอไทต (จ-ฉ) หนแกรนตเนอดอกทพบบรเวณนาตกยาโรย อาเภอควนโดน จงหวดสตล ซงอยบนแนวเขา

วงพาทกนชายแดนไทย-มาเลเซย

(ก) (ข)

(ค) (ง)

(ฉ) (จ)



24

- 25 -

รปท 3.8 ภาพแสดงโครงสรางทางธรณแบบรอยเลอน (fault) และแบบชนหนคดโคง (fold)

(ก) แนวรอยเลอนของชนหนทราย (เสนสแดง) บรเวณบานควนดนแดง อาเภอเมอง จงหวดสตล

(ข) แนวคดโคงของหนปนกลมหนทงสงยคออรโดวเชยน บรเวณบานปาแก อาเภอทงหวา จงหวดสตล

(ก) (ข)



25

- 26 -

บทท 4 ธรณพบตภย

ธรณพบตภย (Geohazard) เปนภยธรรมชาตทเกดจากกระบวนการทางธรณวทยา อาท แผนดนไหว ดนถลม หลมยบ และสนาม เปนตน ในหลายเหตการณธรณพบตภยเกดกระบวนการตอเนองแบบลกโซ จากภยหนงไปสอกภยหนง กอใหเกดความเสยหายตอชวตและทรพยสนเปนอนมาก เชน แผนดนไหวใตทะเลอาจนาไปสการเกดสนาม หรอเหตการณสนามอาจเปนสาเหตใหเกดการกดเซาะชายฝงตามมา ฉะนน หากเขาใจและตระหนกถงภยดงกลาวแลวกจะเปนประโยชน เพอใชเปนแนวทางในการลดผลกระทบและความรนแรงจากเหตการณธรณพบตภยทอาจเกดขนไดในอนาคต

4.1 สนาม เหตการณแผนดนไหวเมอวนท 26 ธนวาคม 2547 ทมความรนแรงขนาด 9.0 ตามมาตรา

รคเตอร บรเวณทศตะวนตกเฉยงเหนอของเกาะสมาตรา มศนยกลางแผนดนไหวอยทละตจด 3.307 องศาเหนอ และลองจจด 95.947 องศาตะวนออก กอใหเกดคลนยกษสนามเคลอนเขาซดชายฝงทะเลอนดามนดานทศตะวนตก ภาคใตของประเทศไทย จงหวดทไดรบผลกระทบจากเหตการณในครงนรวม 6 จงหวด ไดแก จงหวดภเกต พงงา ระนอง ตรง สตล และกระบ มผเสยชวต 5,393 คน บาดเจบ 8,457 คน และสญหาย 3,062 คน และทรพยสนเสยหายประเมนในขนตนมมลคารวมประมาณ 23,508.11 ลานบาท และในอกหลายประเทศบรเวณมหาสมทรอนเดยทคลนยกษสนามไดคราชวตผคนรวมเปนจานวนมากกวา 220,000 คน

สนามเปนภาษาญปน แปลวา “คลนทาเรอ” เปนคลนใตนา ซงสวนใหญเกดจากแผนดนไหวใตมหาสมทรทมระดบความรนแรง มกเกดขนบรเวณทมความเสยงตอการเกดแผนดนไหว เชน พนทรอบ ๆ มหาสมทรแปซฟกทเรยกกนวา “วงแหวนไฟ” คลนสนามนนมความยาวคลนหรอระยะระหวางสนคลนยาวมาก ในระหวางทคลนสนามเคลอนทอยในมหาสมทรชวงทเปนทะเลลก คลนจะมลกษณะเปนคลนใตนา ทเหนเปนเพยงระลอกคลนสงราว 30 เซนตเมตร ถง 1 เมตร เทานน บางครงผทอยบนเรอเดนสมทรอาจไมรสกหรอสงเกตถงการเคลอนตวของคลนได แตเมอคลนสนามเคลอนทเขาหาฝงสเขตนาตนคลนจะเคลอนทชาลง ในขณะทความสงของยอดคลนกลบยงทวสงขน และมพลงทาลายลางสง คลนสนามมลกษณะตางจากคลนทเกดจากกระแสลมบรเวณชายฝงทะเล กลาวคอ คลนทเกดจากลมจะมลกษณะเปนคลนแบบมวนตวตามกระแสลม สวนคลนสนามจะเปนคลนแบบแนวตรงยาวและไมมความสมพนธกบทศทางของกระแสลม คลนสนามทเกดจากแผนดนไหวในทะเลอาจจะเคลอนทดวยความเรวระหวาง 500-800 กโลเมตรตอชวโมง ขนอยกบขนาดของแผนดนไหว ลกษณะการขยบตวของรอยเลอน และความลกของพนมหาสมทร เมอคลนสนามเคลอนทเขาสบรเวณชายฝงระยะหางระหวางยอดคลนจะลดลง ในขณะทความสงของยอดคลนจะสงมากขน ในบรเวณทมความลกของนานอยกวา 50 เมตร ความเรวของคลนประมาณ 80 กโลเมตรตอชวโมง และทความลกของนา 10 เมตร ความเรวของคลนประมาณ 35 กโลเมตรตอชวโมง ทชายฝงคลนอาจสงถง 30 เมตร และมพลงการทาลายลางสง ในบรเวณแนวการมดตวของแผนเปลอกโลก ถาเกดแผนดนไหวทมขนาดมากกวา 7.5 รกเตอร อาจกอใหเกดคลนสนามได แนวมดตวของแผนเปลอกโลกดงกลาว ไดแก เกาะสมาตรา หมเกาะนโคบาร และหมเกาะอนดามน เปนตน



26

- 27 -

รปท 4-1 ลกษณะคลนทะเลประเภทตาง ๆ (ก) ภาพแสดงคลนสนามเขาปะทะฝงประเทศไทย (www.geophys.washington.edu) (ข) และ (ค) แสดงการเปรยบเทยบลกษณะของคลนยกษสนามและคลนทเกดจากลม

จงหวดสตล ไดรบผลกระทบจากคลนยกษสนามนอยทสด จาก 6 จงหวดของชายฝงทะเลอนดามน โดยมผเสยชวต 6 คน บาดเจบ 15 คน กรมทรพยากรธรณ ในฐานะหนวยงานราชการทมหนาทรบผดชอบในการ ศกษาและวจยธรณพบตภย จงไดดาเนนการสารวจ และประเมนสถานการณความรนแรงของพนทประสบธรณพบตภย โดยจดทาแผนทแสดงพนทถกนาทะเลทวม (Inundation) และจดทาแผนทเสนทางหนภยคลนยกษสนาม สาหรบใหประชาชนและหนวยงานราชการ ไดใชเปนแนวทางในการวางแผนอพยพ โดยดาเนนการจดทาแผนทเสนทางหนภยของพนททไดรบความเสยหายอยางรนแรง ซงไดแก อาวทะนาน บานบอเจดลก-บานปากบารา บานปากบาง บานราไว บานสนกลาง จงหวดสตล

(ก)

(ค)

(ข)



27

- 28 -

รปท 4-2 ตวอยางแผนทเสนทางหนภยสนามมาตราสวน 1 : 10,000 พนทบานปากบาง จงหวดสตล

4.2 การเปลยนแปลงชายฝงทะเล ประเทศไทยมชายฝงทะเลยาว 3,148 กโลเมตร ประกอบดวยพนทชายฝงจงหวดตาง ๆ

23 จงหวด แบงเปน ชายฝงดานอาวไทย และชายฝงดานอนดามน ชายฝงทถกกดเซาะคดเปนระยะทางทงสน 830 กโลเมตร หรอรอยละ 23 ของพนทชายฝงทงหมด โดยชายฝงดานอาวไทยซงประกอบดวยพนทชายฝง 17 จงหวด มความยาวทงสน 2,055 กโลเมตร มชายฝงทถกกดเซาะ 730 กโลเมตร คดเปนรอยละ 35 ของพนทชายฝงดานอาวไทยทงหมด สวนชายฝงดานอนดามนประกอบดวยพนทชายฝง 6 จงหวด มความยาว 1,093 กโลเมตร มชายฝงทถกกดเซาะยาว 100 กโลเมตร คดเปนรอยละ 9 ของพนทชายฝงดานอนดามนทงหมด สาหรบกระบวนการเปลยนแปลงชายฝงทะเลนอกจากเกดกระบวนการกดเซาะขางตนแลว บางแหงยงสามารถพบการสะสมของตะกอนทาใหพนทชายฝงงอกออกไปและเกดการตนเขน โดยพบวาพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยเกดการสะสมของตะกอนรวม 127.3 กโลเมตร คดเปนรอยละ 7.49 ของความยาวชายฝงทงหมด และพนทชายทะเลดานอนดามนเกดการสะสมของตะกอนรวม 35 กโลเมตร คดเปนรอยละ 3.7 ของความยาวชายฝงทงหมด (กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง, 2554)

การเปลยนแปลงชายฝงทะเลนน เกดจากกระบวนการทางธรณสณฐาน ซงในแตละแหงจะแตกตางกนไปตามลกษณะการกาเนด การแปรสณฐานเปลอกโลก และกระบวนการปรบระดบ ชายฝงทะเลเหลานมการเปลยนแปลงตลอดเวลาทงในรปแบบของการกดเซาะ และการสะสมของตะกอน โดยกระบวนการของลม คลน นาขนนาลง และกระแสนา ซงมการเปลยนแปลงตามฤดกาล จากการศกษาโดยสน สนสกล และคณะ (2545) ไดจาแนกลกษณะชายฝงตามการเปลยนแปลงไว ดงน



28

- 29 -

1) ชายฝงคงสภาพ เปนพนทชายฝงทมการปรบสมดลตามธรรมชาต ในรอบปตะกอนบรเวณชายฝงถกคลน ลม กระแสนา พดพาออกไปในทะเลในฤดกาลหนง แตในอกฤดกาลหนง ตะกอนดงกลาวถกพดพากลบมาสะสมตวบรเวณชายฝงในอตราเกอบเทากนหรอเทากน

2) ชายฝงสะสมตว เปนพนทชายฝงทมการสะสมตวของตะกอนเพมขน ทาใหชายฝงพอกพนสงขนหรอมพนทงอกยนยาวออกไปในทะเล ตะกอนทเพมมาอาจมาจากตะกอนทถกพดพามาจากบรเวณใกลเคยง หรอมาจากทะเลในชวงทลมพายพดพาตะกอนเขาหาฝง หรอมาจากทางนาบนบก

3) ชายฝงทมการกดเซาะ เปนพนทชายฝงทปรมาณตะกอนชายฝงทถกพดพาออกไปในทะเลในฤดมรสมมปรมาณมากกวาตะกอนทถกพดพากลบเขามาสะสมตว ทาใหพนทชายฝงหดหายไป ความกวางของชายหาดลดนอยลง หรอเกดการถอยรนเขาไปในแผนดน

นอกจากนกระบวนการเปลยนแปลงชายฝงจากอทธพลของลม คลน นาขนนาลง และกระแสนา เปนอกตวการททาใหเกดการพดพาและเคลอนทของตะกอนตามแนวชายฝง โดยทวไปถานาขนสงคลนจะกระทบฝงมากขน ในปจจบนปญหาการเปลยนแปลงของภมอากาศเนองจากอณหภมของโลกทสงขน มผลใหความเรวและทศทางของลม คลน กระแสนาเปลยนแปลงไป สงผลใหระดบนาทะเลสงขน นาทะเลจงทวมรกลาเขามาในแผนดนเพมขน ทาใหชายฝงถกกดเซาะมากขน สดทายคอกจกรรมของมนษย พบวาการใชพนทในอดตเปนการสรางทอยอาศยตามชายหาดเทานน แตในปจจบนการสรางถนน ทาเทยบเรอ หรอการพฒนาเมองโดยการสรางโครงสรางพนฐาน อตสาหกรรม เกษตรกรรม และการทองเทยว กจกรรมเหลานลวนเปนสาเหตทาใหสมดลบรเวณชายหาดเปลยนไป

ชายหาดจงหวดสตลมความยาว 168 กโลเมตร พนททสามารถทาการประเมนการเปลยนแปลงไดคดเปนระยะทางทงสนประมาณ 146 กโลเมตร เนองจากพนทบางบรเวณมภาพถายดาวเทยมและภาพถายทางอากาศไมซอนทบกน ผลจากการศกษาพบชายฝงมการกดเซาะระยะทางรวมทงสน 11,542 เมตร หรอรอยละ 7.89 ของระยะทางตามแนวชายฝงทมการเปลยนแปลงทงหมด คดเปนพนท 81 ไร พนทชายฝงสะสมตวระยะทางรวมทงสน 13,964 เมตร หรอรอยละ 9.54 ของระยะทางตามแนวชายฝงทมการเปลยน แปลงทงหมด คดเปนพนท 164 ไร ชายฝงคงสภาพระยะทางรวมทงสน 120,797 เมตร หรอรอยละ 82.57 ของระยะทางตามแนวชายฝงทมการเปลยนแปลงทงหมด คดเปนพนท 240 ไร ซงสามารถจาแนกลกษณะการเปลยนแปลงชายฝงรายตาบลดงแสดงในตารางท 4-1 ตารางท 4-1 พนทชายฝงทะเลสตลทมการเปลยนแปลงในชวงป พ.ศ. 2545 ถงป พ.ศ. 2553

อาเภอ ตาบล กดเซาะ สะสม คงสภาพ ระยะทาง (เมตร) พนท (ไร) ระยะทาง (เมตร) พนท (ไร) ระยะทาง (เมตร) พนท (ไร)

ทงหวา

ทงหวา - - - - 2,677 6 นาทอน - - 905 4 7,785 16 ทงบหลง 1,657 31 1,892 19 8,761 42 ขอนคลาน 702 7 3,387 61 2,496 6

ละง

แหลมสน - - - - - - ปากนา 1,893 10 441 3 17,604 37 ละง - - 2,151 21 13,277 27

ทาแพ

สาคร - - 795 3 12,330 16 เจะบลง 1,571 5 - - 18,520 25 ตนหยงโป 2,122 6 770 3 20,097 30 ตามะลง 2,500 18 3,623 50 8,796 18 คลองขด - - - - - -

ปย 1,097 4 - - 8,454 17 รวม 11,542 81 13,964 164 120,797 240



29

- 30 -

รปท 4-3 แผนทแสดงการเปลยนแปลงชายฝง จงหวดสตล



30

- 31 -

4.3 ดนถลม ดนถลมเปนธรณพบตภยทเกดจากการเคลอนตวของมวลดน และหน ลงมาตามลาดเขา

ดวยอทธพลของแรงโนมถวงของโลก ดนถลมทพบในประเทศไทยแบงออกเปน 3 ประเภทใหญ ๆ ดวยกนคอ ดนถลม ดนไหล และหนรวงหรอหนถลม ปจจยททาใหเกดดนถลมม 4 ประการ คอ

1) ลกษณะธรณวทยาเปนบรเวณทมหนผใหชนดนหนา โครงสรางทางธรณวทยามรอยเลอน รอยแตก ตดผานชนหน เปนตน

2) สภาพภมประเทศเปนพนทภเขาสงและมความลาดชน 3) ลกษณะสงแวดลอมมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนโดยไมถกหลกวชาการ

ไดแก สรางบานและทาสวนทาไรรกลาพนทลานาและภเขา การตดถนนผานภเขาสง หรอสรางสงกอสรางขวางทางระบายนา เชน ถนน สะพาน และทอ เปนตน

4) ปรมาณนาฝนทมากจนชนดนอมนาไมไหว เกณฑทวไปคอนาฝนมปรมาณ 100 มลลเมตรในรอบ 24 ชวโมง หรอมปรมาณฝนสะสมท 300 มลลเมตร

จากการศกษาของกรมทรพยากรธรณ ประเทศไทยมพนททมโอกาสเกดดนถลมและเสยงภยดนถลมทงสน 51 จงหวด สวนใหญอยในภาคเหนอ ภาคตะวนตกและตอเนองลงมาถงภาคใต ตงแตป พ.ศ. 2531 ถง พ.ศ. 2554 มการเกดดนถลมขนาดใหญมากกวา 10 จงหวด และสรางความเสยหายตอชวตและทรพยสนของประชาชนในพนทนน ๆ

กรมทรพยากรธรณ ตระหนกถงผลกระทบและความเสยหายจากเหตการณธรณพบตภยขางตน จงไดดาเนนการศกษาและสารวจ เพอจดทาแผนทพนททมโอกาสเกดดนถลมและหมบานเสยงภยดนถลมจงหวดสตล โดยใชปจจยทางธรณวทยา สภาพภมประเทศ และการใชประโยชนทดน พบวาพนทเสยงภยดนถลมของจงหวดสตล สวนใหญอยบรเวณดานตะวนออกของจงหวด ซงมลกษณะเปนพนทภเขาสง ธรณวทยาเปนหนอคนประเภทหนแกรนตซงผพงใหชนดนหนา ในอดตพนทจงหวดสตลพบวาเคยประสบกบเหตการณธรณพบตภย ไดแก ดนไหล 2 พนท รอยดนแยก 1 พนท หนรวง 1 พนท นาปาไหลหลาก 5 พนท

รปท 4-4 เหตการณดนถลมทจงหวดอตรดตถ แพร และสโขทย เมอวนท 23 พฤษภาคม 2549

(มผเสยชวต 83 คน บานเรอนเสยหายทงหลง 674 หลง ถนน 968 สาย สะพาน 134 แหง ทานบ/ฝาย 197 แหง คดเปนมลคาความเสยหาย 300 ลานบาท)

(ก) (ข)



31

- 32 -

รปท 4-5 แผนทแสดงพนททมโอกาสเกดดนถลม จงหวดสตล

กรมทรพยากรธรณ ไดตระหนกถงอนตรายทจะเกดกบราษฎรทอาศยอยในพนทดงกลาวจงดาเนนการสารวจและคดเลอกพนทเสยงภย เชญกลมผนาชมชน และราษฎรทอาศยอยในพนทเสยงภยของแตละหมบานจาก 5 อาเภอ รวม 10 ตาบล 44 หมบาน จานวน 335 คน ประกอบดวย อาเภอมะนง อาเภอทงหวา อาเภอละง อาเภอควนกาหลง และอาเภอควนโดน เขารบการฝกอบรมหลกสตร “เครอขายเฝาระวงแจงเตอนธรณพบตภย”เพอใหราษฎรในพนทมความร ความเขาใจเกยวกบธรณพบตภยทอาจจะเกดขนไดในพนท รวมทงมการจดตงเปนเครอขายเฝาระวงและแจงเตอนลวงหนาโดยราษฎรในพนทอยางเปนระบบ ผเขารวมประชมอบรม ประกอบดวย กานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน นายกองคการบรหารสวนตาบล สมาชกและเจาหนาทองคการบรหารสวนตาบล เจาหนาทสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เจาหนาทอทยานแหงชาต ตวแทนสอมวลชนวทยชมชนทองถน และราษฎรทอยในพนทเสยงภยทจะไดรบผลกระทบจากธรณพบตภย โดยผใหญบานแตละหมบานเปนผคดเลอกราษฎรทอยในพนทเสยงภย เขารบการอบรมระหวางวนท 16-24 พฤศจกายน พ.ศ. 2550



32

- 33 -



33

- 34 -

รปท 4-6 แผนทตาแหนงบานเครอขายแจงเหตธรณพบตภย ตาบลนาผด อาเภอละง จงหวดสตล



34

- 35 -

หนรวง บรเวณสวนสาธารณะโตะพญาวง ถนนคหาประเวศ เทศบาลเมองสตล อาเภอเมองสตล วนทเกดเหตการณ 30 สงหาคม 2552 ธรณพบตภย หนรวง พบกอนหนมขนาดกวาง 3.5 เมตร สง 6 เมตร และมกอนหน

ขนาดเลกอกประมาณ 7-8 กอน อยบรเวณรอบ ๆ อาคาร ธรณวทยาและภมประเทศ เปนภเขาหนปนทมรอยแตกของหนมาก ซงมความลาดชนสง สาเหต เนองจากฝนทตกตอเนองตดตอกนหลายวน ทาใหนาฝนไหลซมลงไป

ตามรอยแยกรอยแตกของหน ขอแนะนาของ ทธ. แนวทางการแกไขปองกนควรยอยกอนหนขนาดใหญบนเขาใหมขนาด

เลกลง จดทารวลวดตาขายกนพนทอนตราย และใหมการพจารณาอยางรอบคอบในการใชประโยชนพนทบรเวณน พรอมทงใหเพมความระมดระวงหนรวงทอาจเกดขนไดอก กรณทมฝนตกหนกในพนท

รปท 4-7 หนรวงลงใสอาคารผลตภณฑของดเมองสตลและกอนหนมขนาด 3.5 เมตร สง 6 เมตร

เหตการณนาปาไหลหลาก จงหวดสตล วนทเกดเหตการณ 11-12 กรกฎาคม 2552 สถานการณ เนองจากอทธพลของหยอมความกดอากาศตาและพายโซนรอน

SOUDELOR บรเวณตอนบนประเทศเวยดนาม ทาใหลมมรสมตะวนตกเฉยงใตทพดปกคลมทะเลอนดามนและอาวไทยมกาลงแรงอยางรวดเรว

ความเสยหายทเกดขน มพนทประสบภย 4 จงหวด ไดแก จงหวดพงงา ระนอง สตล และตรง รวม 14 อาเภอ 43 ตาบล 197 หมบาน ราษฎรไดรบความเดอดรอน 8,831 ครวเรอน 30,044 คน บานเรอนเสยหายบางสวน 58 หลง วด 1 แหง ถนน 45 สาย สะพาน 2 แหง บอปลา 9 บอ และทางหลวงแผนดนหมายเลข 401 สราษฎรธาน-ตะกวปา บรเวณเขาศกชวง กม.113-117 มดนไหลทบเสนทางไมสามารถสญจรไปมาได

การดาเนนการของ ทธ. ออกประกาศกรมทรพยากรธรณ ฉบบท 13/2552 ใหอาสาสมครเครอขายเฝาระวงแจงเตอนธรณพบตภย เฝาระวงภยดนถลมและนาปาไหลหลาก พรอมทงโทรศพทแจงเครอขายฯ และประสานสถานวทยเพอประชาสมพนธการเฝาระวงภย

(ก) (ข)



35

- 36 -

รปท 4-8 เหตการณนาปาไหลหลาก จงหวดสตล (ก) นาปาไหลตดถนนขาด (ข) นาปาไหลกดเซาะหนาตนในสวนมะพราว (ค) บานเรอนเสยหายจากนาทไหลกดเซาะ

4.4 แผนดนไหว แผนดนไหว เปนภยพบตทางธรรมชาตทเกดจากการสนสะเทอนของพนดน อนเนองมาจาก

การปลดปลอยพลงงาน เพอระบายความเครยดทสะสมไวภายในโลกออกมาอยางฉบพลนซงเปนการปรบสมดลของเปลอกโลกใหคงท สาเหตของการเกดแผนดนไหว จดแบงได 3 ชนด คอ

1) เกดจากกระบวนการเคลอนทของเปลอกโลกเกดการเคลอนไหวจนทาใหเกดรอยคดโคง รอยเลอน รอยแตกและรอยแยกขนบนพนโลก แลวจงมการปลดปลอยพลงงานออกมาในรปของคลนแผนดนไหว

2) เกดจากกระบวนการภเขาไฟระเบด โดยการเคลอนตวของหนหนดใตผวโลกตามเสนทางสปลองภเขาไฟ กอนทจะระเบดออกมาเปนหนละลายหลอมเหลว สามารถทาใหเกดแผนดนไหวได

3) เกดจากการกระทาของมนษย เชน การทดลองระเบดปรมาณ ปจจบนกลไกการการเกดแผนดนไหว เทาทยอมรบกนอยางกวางขวางมอย 2 ทฤษฎ คอ 1) ทฤษฎวาดวยการขยายตวของเปลอกโลก อธบายวา แผนดนไหวเกดจากการทเปลอกโลก

เกดการโคงงออยางฉบพลน และเมอวตถขาดออกจากกนจะปลดปลอยพลงงานออกมา ในรปของคลนแผนดนไหว 2) ทฤษฎวาดวยการคนตวของวตถ อธบายวา การสนสะเทอนเกดจากการเคลอนตวของ

รอยเลอน กลาวคอ เมอการเลอนตวถงจดหนงวตถจะขาดออกจากกนพรอมกบการปลดปลอยพลงงานออกมารปแบบหนง และหลงจากนนวตถจะคนตวกลบเขารปเดม ทฤษฎนสนบสนนแนวความคดทเชอวาแผนดนไหว

(ก) (ข)

(ค)



36

- 37 -

รปท 4-9 แผนทแสดงแนวรอยเลอนมพลงในประเทศไทย (กรมทรพยากรธรณ, 2549)



37

- 38 -

มกลไกการกาเนดเกยวของโดยตรงและใกลชดกบแนวรอยเลอนตาง ๆ ทเกดขนจากผลของการแปรสณฐานของเปลอกโลกโดยตรง โดยเฉพาะรอยเลอนมพลง

ความรนแรงของแผนดนไหว (Intensity) เปนผลกระทบของแผนดนไหวทมตอความรสกของคน ตอความเสยหายของอาคารและสงกอสราง และตอสงตาง ๆ ของธรรมชาต ความรนแรงจะมากนอยขนอยกบระยะทาง จากตาแหนงศนยกลางแผนดนไหว (Epicenter) ความรนแรงของแผนดนไหวกาหนดไดจากความรสกของอาการตอบสนองของผคน การเคลอนทของเครองเรอน เครองใชในบาน ความเสยหายของปลองไฟ จนถงขนททกสงทกอยางพงพนาศ มาตราวดความรนแรงของแผนดนไหวเรยกวา “มาตราเมอรคลล” (Mercalli Scale) ม 12 ระดบ โดยมหนวยของระดบความรนแรงเปนตวเลขโรมน จากระดบความรนแรงทนอยมากจนไมสามารถรสกได ตองตรวจวดไดดวยเครองมอวดแผนดนไหวเทานน จนถงขนรนแรงทสดจนทกสงทกอยางพงพนาศ

กรมทรพยากรธรณไดสารวจรอยเลอนมพลงพบวา ประเทศไทยมแนวรอยเลอนใหญ ๆ อยหลายแนว (รปท 4-9) สามารถจดกลมรอยเลอนโดยอาศยทศทางการวางตวและการเคลอนทได 3 แนว คอ กลมรอยเลอนทวางตวในแนวทศตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต กลมรอยเลอนทวางตวในทศตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต และกลมรอยเลอนทวางตวอยในทศเหนอ-ใต จานวนทงสน 14 กลมรอยเลอน ครอบคลม 21 จงหวดของประเทศไทย ดงน รอยเลอนแมจน รอยเลอนแมอง รอยเลอนพะเยา รอยเลอนแมทา รอยเลอนปว รอยเลอนแมฮองสอน รอยเลอนเถน รอยเลอนอตรดตถ รอยเลอนเพชรบรณ รอยเลอนเมย รอยเลอนศรสวสด รอยเลอนเจดยสามองค รอยเลอนระนอง และรอยเลอนคลองมะรย โดยจงหวดสตลไมมกลมรอยเลอนมพลงพาดผาน

4.5 หลมยบ โดยทวไปหลมยบ (Sinkhole) จะพบเปนหลมหรอแองบนพนดน ซงมลกษณะรปรางคลาย

กรวย หรอลกชนเปนเหวลก หรอคลายปลอง ปากหลมเกอบกลม สาเหตของหลมยบเกดจากมโพรงใตดนอยดานลาง ตอมาเพดานโพรงมการพงทลายยบตวลง เกดเปนหลมยบขน ซงโดยทวไปตาแหนงหลมยบมกพฒนาในบรเวณทมรอยแตก และเกดขนงายในบรเวณทมรอยแตกตดกน สาเหตของการยบตวอาจเนองมาจากการสบนาใตดน หรอไดรบแรงสนสะเทอนจากแผนดนไหวหรอยานพาหนะทสญจรไปมาในบรเวณใกลเคยง

โพรงใตดนเกดไดจากหลายสาเหตดวยกนคอ 1) มนาฝนทมความเปนกรดอยางออนละลายเอาหนจาพวกคารบอเนต ไดแก หนปน หนโดโลไมต ทรองรบอยดานลางออกไป จากนนจงพฒนาเกดเปนโพรงหรอถาใตดน (รปท 4-10) 2) มเกลอหนรองรบอยดานลาง เมอมการสบนาเคมเพอผลตเกลอสนเธาว จงเกดการละลายของเกลอหนทาใหเกดโพรงเกลอขน (รปท 4-11) 3) นาใตดนพดพาเอาตะกอนทรายทรองรบดานลางออกไป เนองจากปรมาณและแรงพดพาของนาใตดนเพมขน (รปท 4-12)

หลมยบเปนปรากฏการณทสามารถเกดขนไดทงตามธรรมชาตและโดยการกระทาของมนษย หลมยบทเกดขนเองตามธรรมชาตอาจใชเวลาหลายลานปหรอในเวลาอนรวดเรว เชน กรณทเกดแผนดนไหวขนาด 9.1 รกเตอร เมอวนท 26 ธนวาคม พ.ศ. 2547 กอใหเกดหลมยบในหลายพนททางภาคใตของประเทศไทย (รปท 4-12) สวนหลมยบทเกดขนโดยการกระทาของมนษยมกเกดขนในเวลาอนรวดเรว สาเหตดงกลาว ไดแก การสบนาใตดน และการสบนาเคมเพอผลตเกลอสนเธาว เปนตนกรมทรพยากรธรณไดจดทาแผนททมโอกาสเกดหลมยบ ดงแสดงในรปท 4-13 โดยมตาบลทมโอกาสเกดหลมยบ แสดงในตารางท 4-2



38

- 39 -

รปท 4-10 แสดงลกษณะหลมยบทเกดจากโพรงหนปน

รปท 4-11 แสดงลกษณะหลมยบทเกดจากโพรงเกลอ

ตะกอนดนไหล เขาในโพรงหนปน

ทาใหเกดชองวางในดนเหนยว

ชองวางขยายตว คลายสะพานโคง

สดทาย ดนชนบนพงลงมา



39

- 40 -

รปท 4-12 แสดงลกษณะหลมยบทเกดจากโพรงทรายใตดน



40

- 41 -

รปท 4-13 แผนทแสดงพนททมโอกาสเกดหลมยบ จงหวดสตล







41

- 42 -

ตารางท 4-2 แสดงพนททมโอกาสเกดหลมยบในจงหวดสตล ลาดบ อาเภอ ตาบล

1. อ.เมองสตล ต.พมาน ต.คลองขด ต.ควนขน ต.บานควน ต.ฉลง ต.ปย ต.ควนโพธ ต.เกตร

2. อ.ควนโดน ต.ควนโดน ต.ควนสตอ ต.ยานซอ ต.วงประจน

3. อ.ควนกาหลง ต.ทงนย ต.ควนกาหลง 4. อ.ละง ต.กาแพง ต.ละง ต.เขาขาว ต.ปากนา ต.นาผด ต.แหลมสน

5. อ.ทงหวา ต.ทงหวา ต.นาทอน ต.ทงบหลง ต.ปาแกบอหน

6. กง อ.มะนง ต.ปาลมพฒนา

เหตการณหลมยบ บานทงดนลม หม 3 ตาบลปาแกบอหน อาเภอทงหวา จงหวดสตล วนทเกดเหต 29 ธนวาคม 2553 สาเหต เนองจากชนดนบรเวณดงกลาวมชนหนปนรองรบอยดานใต หนปนมคณสมบต

ละลายนาไดงาย จงเกดเปนโพรงใตดน เมอเพดานโพรงหนปนพงทลาย ชนดนดานบนจงยบตวตามลงมา เกดเปนหลมยบ

การดาเนนงานของ ทธ. สงเจาหนาท เขาตรวจสอบ และในขนตนแนะนาใหประชาชนในพนทและใกลเคยง ทาการถมและบดอดดนใหแนน และหลกเลยงการสรางฐานรากของสงปลกสรางในบรเวณดงกลาว

รปท 4-14 ลกษณะของหลมยบ เปนรปวงกลม

เหตการณหลมยบท บรเวณบานหนองราโพธ หม 6 ตาบลนาผด อาเภอละง วนทเกดเหต 28 พฤษภาคม 2554 สถานการณ เกดหลมยบอยใกลบรเวณพนทปลกยางพารารมถนนสายบานทงนางแกว-บาน

หนองราโพธ หางจากบานนายถาวร จนทรพม ประมาณ 30 เมตร หลมยบมขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 2 เมตร ลกประมาณ 2 เมตร



42

- 43 -

สาเหต เนองจากบรเวณทเกดเหตรองรบดวยหนปน และบางจดเปนโพรงหนปน เมอเพดานโพรงหนปนเกดการพงทลายอนเนองมาจากการเปลยนแปลงของระดบความดนภายในโพรง สงผลใหชนดนดานบนทรดตวลงไปเกดเปนหลมยบขน

การดาเนนงานของ ทธ. ใหทาการกลบหลมโดยใชหน กรวด ทราย (ทหาไดในพนท) และปดทบดวยดน หากพบวามการทรดหรอขยายตวเพมของหลม ใหแจงกรมทรพยากรธรณ เพอทาการตรวจสอบอยางละเอยดตอไป

รปท 4-15 ลกษณะหลมยบขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 2 เมตร ลกประมาณ 2 เมตร



43

- 44 -

บทท 5 แหลงธรณวทยา

กระบวนการเปลยนแปลงทางธรณวทยาท เ กดขนในอดต ทาใหมลกษณะพนททหลากหลายและมธรณสณฐานทสวยงามแปลกตา ซงมคณคาตอการศกษาวจยทางธรณวทยา ภมศาสตรและประวตศาสตร นอกจากนนบางพนทยงมทศนยภาพสวยงามมศกยภาพในการเปนแหลงทองเทยวและนนทนาการ สมควรไดรบการอนรกษใหเปนแหลงศกษาเรยนรของทองถน ในทางวชาการกรมทรพยากรธรณไดจาแนก “แหลงธรณวทยา” ทนบเปนแหลงธรรมชาตทมคณคาทางวชาการดานธรณวทยาและอนควรอนรกษธรณวทยา (Geoconservation site) ออกเปน 7 ประเภท ประกอบดวย 1) แหลงลาดบชนหนแบบฉบบ 2) แหลงหนแบบฉบบ 3) แหลงแรแบบฉบบ 4) แหลงธรณโครงสราง 5) แหลงพนารอน 6) แหลงธรณสณฐาน และ 7) แหลงซากดกบรรพ มคาจดกดความดงน

1) แหลงแรแบบฉบบ (Typical Minerals) หมายถง แหลงทมลกษณะเฉพาะของการกาเนดและชนดของแรทเปนมาตรฐาน ซงมประโยชนสาหรบการศกษาเพราะแสดงใหเหนถงลกษณะของการกาเนดและคณลกษณะเฉพาะทชดเจนของแรประเภทตาง ๆ

2) แหลงหนแบบฉบบ (Typical Rocks) หมายถง แหลงทมลกษณะเฉพาะของหนมาตรฐาน มประโยชนสาหรบการศกษาเพราะแสดงใหเหนถงลกษณะเฉพาะทชดเจนของหนแตละประเภท

3) แหลงธรณวทยาโครงสราง (Geological Structures) หมายถง แหลงทเกดจากกระบวนการทางธรณวทยาโครงสราง เชน รอยเลอน (Fault) แนวแตก (Joint) และรอยแตก (Fracture) ในเนอหนหรอเปลอกโลก หรอแหลงธรรมชาตทมลกษณะรปรางทเปนผลจากธรณโครงสรางดงกลาว

4) แหลงธรณสณฐาน (Geomorphology) หมายถง แหลงธรณวทยาทเกดจากการเปลยนแปลงของพนผวโลกจนเปนโครงสรางทมลกษณะเดนซงประมวลเอาทงรปรางทางธรรมชาต (landform/landscape) กระบวนการกาเนด การปรบตวของพนผวโลก ตลอดจนความเปลยนแปลงทประสบในปจจบน เชน การสะสมตว การกดเซาะจากคลนลม นา หรอคลนทะเล การผพงและการกดกรอนโดยนา ความรอน และลม เปนตน

5) แหลงนาพรอน (Hot Spring) หมายถง แหลงนาทไหลขนมาจากใตดนทมอณหภมสงกวาอณหภมรางกายมนษย นาพทขนมาอาจจะอน ๆ จนถงเดอดพลาน อาจบรสทธหรอมแรธาตรวมทงกาซละลายอย ทาใหมรสและกลนตาง ๆ กบ ปรมาณนาทไหลออกมาแตละพมความแตกตางกน บางพมนาไหลเพยงเออ ๆ บางพไหลแรง บางพกระเซนพนปากบอเพราะแรงดนของกาซทละลายเอาขนมาจากใตดน

6) แหลงลาดบชนหนแบบฉบบ (Type section) หมายถง ลาดบชนหนใด ๆ ทกาหนดใหเปนมาตรฐานเพอใชอางองในการนยามลาดบชนหน โดยมคณสมบตพเศษทเปนเอกลกษณและบอกขอบเขตบนและลางของลาดบชนหนนนดวย ชอของชนหนแบบฉบบหนง ๆ จะตงขนตามชอทองถงของชนหนแบบฉบบนน ๆ

7) แหลงซากดกดาบรรพ (Fossil) หมายถง ซากและรองรอยของบรรพชวน (ancient life) ทประทบอยในหน บางแหงเปนรอยพมพ บางแหงมซากเดมปรากฏอย รอยตนสตว มลสตว ไมกลายเปนหน รวมอยในซากดกดาบรรพนเหมอนกน ซากดกดาบรรพสวนใหญใชบอกอายของหนทมซากดกดาบรรพนนอยได รวมถงการบอกสภาพแวดลอมและสภาพภมศาสตรบรรพกาลดวย

จงหวดสตลมแหลงธรรมชาตอนควรอนรกษ ทไดรบการประกาศใหเปนมรดกทางธรรมชาตของทองถนอนควรอนรกษในปแหงการพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ครงท 1 ตาม



44

- 45 -

มตตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 7 พฤศจกายน 2532 มจานวน 7 แหลง คอ เกาะไข ผาโตะบ อาวพนเตมะละกา หาดหนงาม หาดปากบารา หาดราไว และทะเลบน (ทมา : สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2543) ซงลวนเปนแหลงทองเทยวทมความโดดเดนเปนทรจกในระดบชาต ในหลายแหลงธรรมชาตถอเปนสถานทสาคญของจงหวดสตลและมศกยภาพในการสนบสนนการเรยนรทางธรณวทยาของประชาชนในจงหวดสตล ภาคใต และนกทองเทยวทวไป

5.1 แหลงธรณวทยาจงหวดสตล โครงการจาแนกเขตเพอการจดการธรณวทยาและทรพยากรธรณรายจงหวดปงบประมาณ

พ.ศ. 2556 โดยกรมทรพยากรธรณ ไดดาเนนการสารวจและประเมนสถานภาพทรพยากรธรณประเภทแหลงธรณวทยาในพนทจงหวดสตลและจดทาแนวทางการบรหารจดการเฉพาะแหลง โดยการศกษาขอม ลเพมเตมจากขอมลแหลงธรณวทยาซงดาเนนการโดย สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ ในป พ.ศ. 2553 พบวาจงหวดสตลมแหลงธรณวทยาทมความโดดเดนและมศกยภาพในการใชประโยชนเอการทองเทยวและสนบสนนการเรยนรทางธรณวทยาในทองทหลายประเภท ประกอบดวย แหลงลาดบชนหนแบบฉบบ แหลงธรณสณฐาน และแหลงโครงสรางทางธรณวทยา

แหลงธรณวทยาของจงหวดสตลทนาสนใจมหลายแหลง อาทเชน หนสาหราย อาวหนเฉลยง ลานหนปม ถาจระเข เกาะหนงาม หาดกรวดดนตร หาดทรายดด หาดทรายดา หาดพทยา และเขาโตะหงาย เปนตน ทงนในรายงานเลมนไดรวบรวม คดเลอก และนาเสนอแหลงธรณวทยาทมความโดดเดนมาทงสน 20 แหลง ซงลวนเปนแหลงทองเทยวทมความโดดเดนเปนทรจกในระดบชาต ในหลายแหลงธรรมชาตถอเปนสถานทสาคญของจงหวดสตลและมศกยภาพในการสนบสนนการเรยนรทางธรณวทยาของประชาชนในจงหวดสตล ภาคใต และนกทองเทยวทวไป แหลงธรณวทยาในจงหวดสตล แสดงในตารางท 5-1 ตารางท 5-1 แหลงธรณวทยาจงหวดสตล

ลาดบ ชอแหลง ทตง

ประเภทแหลง สถานท ตาบล อาเภอ จงหวด

1 หนสาหราย บานทงเสมด กาแพง ละง สตล ลาดบชนหนแบบฉบบ 2 อาวหนเฉลยง

ลานหนปม เกาะตะรเตา เกาะสาหราย เมอง สตล ลาดบชนหนแบบฉบบ

3 ผาโตะบ เกาะตะรเตา เกาะสาหราย เมอง สตล ธรณสณฐาน (ภเขา) 4 นาตกวงสายทอง บางวงนา หมท 10 นาผด ละง สตล ธรณสณฐาน (นาตก) 5 นาตกยาโรย บานวงนา หมท 3 วงประจน ควนโดน สตล ธรณสณฐาน (นาตก) 6 นาตกธารปลว บานธารปลว หม 10 ทงหวา ทงหวา สตล ธรณสณฐาน (นาตก) 7 ถาจระเข เกาะตะรเตา เกาะสาหราย เมอง สตล ธรณสณฐาน (ถา) 8 ถาเลสเตโกดอน บานครวง หมท 7 ทงหวา ทงหวา สตล ธรณสณฐาน (ถา) 9 ถาเจดคต บานปาพน หมท 6 ปาลมพฒนา มะนง สตล ธรณสณฐาน (ถา) 10 ถาภผาเพชร บานควนดนดา หมท 9 ปาลมพฒนา มะนง สตล ธรณสณฐาน (ถา) 11 เกาะหนงาม เกาะหนงาม เกาะสาหราย เมอง สตล ธรณสณฐาน (ชายหาด)



45

- 46 -

ตารางท 5-1 แหลงธรณวทยาจงหวดสตล (ตอ)

ลาดบ ชอแหลง ทตง

ประเภทแหลง สถานท ตาบล อาเภอ จงหวด

12 หาดปากบารา บานปากบารา ปากนา ละง สตล ธรณสณฐาน (ชายหาด) 13 หาดราไว บานราไว หมท 2, 4 ขอนคลาน ทงหวา สตล ธรณสณฐาน (ชายหาด) 14 หาดกรวดดนตร เกาะตะรเตา เกาะสาหราย เมอง สตล ธรณสณฐาน (ชายหาด) 15 หาดทรายดด เกาะอาดงราว เกาะสาหราย เมอง สตล ธรณสณฐาน (ชายหาด) 16 หาดทรายดา เกาะอาดงราว เกาะสาหราย เมอง สตล ธรณสณฐาน (ชายหาด) 17 หาดพทยา เกาะหลเปะ เกาะสาหราย เมอง สตล ธรณสณฐาน (ชายหาด) 18 อาวพนเตมะละกา เกาะตะรเตา เกาะสาหราย เมอง สตล โครงสรางทางธรณวทยา 19 เกาะไข เกาะตะรเตา เกาะสาหราย เมอง สตล โครงสรางทางธรณวทยา 20 ทะเลบน อทยานแหงชาตทะเลบน วงประจน ควนโดน สตล โครงสรางทางธรณวทยา 21 เขาโตะหงาย อทยานแหงชาตหมเกาะเภตรา ปากนา ละง สตล โครงสรางทางธรณวทยา 22 พนารอนบานโตน

ปาหนน บานโตนปาหนน หม 4 ทงนย ควนกาหลง สตล พนารอน

5.1.1 แหลงธรณวทยาประเภทแหลงลาดบชนหนแบบฉบบ แหลงลาดบชนหนแบบฉบบ หมายถง ลาดบชนหนใด ๆ ทถกกาหนดใหเปนมาตรฐานเพอ

ใชอางองในการนยามลาดบชนหน โดยมคณสมบตพเศษทเปนเอกลกษณและบอกขอบเขตบนและลางของลาดบชนหนนนดวย ชอของชนหนแบบฉบบหนง ๆ จะตงขนตามชอทองถงของชนหนแบบฉบบนน ๆ จงหวดสตลมแหลงลาดบชนหนแบบฉบบจานวน 2 แหลง รายละเอยดดงน

1) แหลงลาดบชนหนแบบฉบบหนสาหราย ทตง อยบานทงเสมด ตาบลกาแพง อาเภอละง จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0585289 ตะวนออก 0771092 เหนอ ระวางอาเภอละง (4922 I) สามารถเขาถงไดตามทางหลวงหมายเลข 416 เสนทางละง-ทงหวา แยกขวาทหลกกโลเมตรท 10+700 เลยวเขาทางหลวงชนบทหมายเลข สต.3077 เขาไปประมาณ 2 กโลเมตร แหลงอยตดถนนทงดานซายมอและขวามอ ลกษณะแหลง หนสาหรายมลกษณะเปนกลมของกอนหนปนสแดงอฐ กระจายตวเปนหยอมตามสองขางทางของถนน บางกอนมลกษณะเปนแทง ซงเปนผลจากการทในอดตเคยเปนพนทขดดนลกรง ครอบคลมเนอทประมาณ 100 X 100 เมตร ลกษณะธรณวทยา แหลงธรณวทยาแหลงนเปนเปนแหลงลาดบชนหนแบบฉบบของหมวดหนปาแก ซงเปนหมวดหนทอยบนสดของกลมหนทงสง ประกอบไปดวยหนปนสแดงชนบางแทรกสลบดวยหนโคลนชนบางมากสนาตาลเขม ทาใหมองเหนเนอหนเปนชนบาง ๆ สแดงสลบกบนาตาลเขม โดยชนสนาตาลเขมเรยกวาชนสโตรมาโตไลต (stromatolite) ซงเกดจากการเกาะกลมเปนชนไบโอฟลม (Biofilm) ของสารอนทรยขนาดเลกจาพวก cyanobacteria หรอทมชอเรยกทวไปวาสาหรายสเขยวแกมนาเงน ทพบในทะเลตน

การใชประโยชนทดน หนสาหรายมกโผลปรากฏชดเจนในพนทบอดนเการมทางทถกทงราง และสวนยางตนยางพารา ในบรเวณบานปาแก



46

- 47 -

รปท 5-1 แผนทแหลงธรณวทยาจงหวดสตล







47

- 48 -

แนวทางการพฒนา เนองจากแหลงธรณวทยาหนสาหรายอยในพนทของประชาชนหรอของเอกชนทยงดาเนนกจกรรมอยางตอเนอง อกทงมความออนไหวตอการถกทาลาย ประกอบกบชาวบานยงขาดความรความเขาใจถงความสาคญดานธรณวทยา อาจสงผลใหแหลงธรณดงกลาวเสอมสภาพเรวขน ดงนนควรทจะมการประสานงานระหวางหนวยงานภาครฐทงในสวนกลางและสวนทองถน ใหความรกบชาวบานเกยวกบการดแลแหลงธรณวทยาบรเวณดงกลาวใหเปนไปอยางถกตองตามหลกวชาการ เพอชาวบานจะไดเหนความสาคญและยนดใหความรวมมอในการดแลแหลงอนรกษดงกลาวตอไป

รปท 5-2 หนสาหราย บานทงเสมด ตาบลกาแพง อาเภอละง จงหวดสตล

(ก) ลกษณะของหนสาหรายทเนอหนแสดงชนบางสลบสนาตาลกบสนาตาลเขม บรเวณบอดนลกรง รมทางหลวงชนบท สต. 3077

(ข) สโตมาโตไลตลกษณะโครงสรางรปหลายเหลยม เกดจากการสรางไบโอฟลมของสาหรายสเขยวแกมนาเงน (cyanobacteria)

(ค) ลกษณะของสโตมาโตไลตทยงมชวตอยในปจจบนในบรเวณอาว Shark ดานตะวนตกของทวปออสเตรเลย

(ก)

(ค) (ข)



48

- 49 -

2) อาวหนเฉยง ลานหนปม แหลงธรรมชาตทางธรณวทยาน จดเปนประเภทแหลงลาดบชนหนแบบฉบบของกลมหน

ตะรเตา สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ (2533) ใหชอแหลงนวา “อาวหนเฉยง ลานหนปม” (รปท 5-3) ทตง อยทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง

จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0570572 ตะวนออก 0737818เหนอ ระวางแผนทเกาะตะรเตา (4922 III) อาวกวางประมาณ 800 เมตร เขาถงไดทางเรอหางจากทตงททาการอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา ประมาณ 3.5 กโลเมตร หรอตามเสนทางถนนบนเกาะประมาณ 4 กโลเมตร

ลกษณะของแหลง อาวเมาะและ หรออาวหนเฉยง-ลานหนปม ประกอบดวยหาดทรายขาวเนอละเอยดทอดตวไปตามชายฝงตะวนตกของเกาะตะรเตา ยาวเกอบ 1 กโลเมตร ดานใตของชายหาดมชนหนทแกทสดในประเทศไทยอายประมาณ 500 ลานป ซงพบซากดกดาบรรพพวกตนตระกลของแมงดาทะเลและหอยสองฝา หนบรเวณนบางมสนาตาลบางมสนาตาลปนมวง มลกษณะเปนชนเอยงเทลงไปในทะเล บางบรเวณเปนลานหนทเตมไปดวยรอยแตกรอยแยก และรอยถกกดกรอนจนมลกษณะเปนปมปม เปนรพรน เปนคลายรงผง และเปนเศษกรวดคอนขางเหลยม

รปท 5-3 อาวหนเฉยง ลานหนปม บรเวณเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล (ก) ลกษณะของชนหนทรายสแดง ของกลมหนตะรเตา บรเวณอาวเมาะและ (ข) แสดงถงกระบวนการกรอน (erosion) และผพงอยกบท (weathering) ตามรอยแตกซงม

หลายทศทาง ทาใหมลกษณะเปนปมปม และคลายรงผง (honey comb) ตามลาดบ (ง) เศษซากสตวทะเลแบรคโอพอด (brachiopod) ซงเปนทะเลรปรางคลายตะเกยงโบราณ (ง) เศษซากสตวทะเลดกดาบรรพชนด ไทรโลไบต (trilobite) พบในเนอหนทราย

(ก)

(ค)

(ข)

(ง)



49

- 50 -

ลกษณะทางธรณวทยา แหลงธรณวทยาบรเวณนเปนแหลงลาดบชนหนแบบฉบบ (type section) ของกลมหนตะรเตา ในยคแคมเบรยน (Cambrian) มลกษณะเปนหนทรายสแดง พบซากดกดาบรรพสตวทะเลพวกไทรโลไบต (trilobite) และแบรคโอพอด (brachiopod) นอกจากนหนทโผลอยแสดงถงกระบวนการกรอน (erosion) และผพงอยกบท (weathering) ตามรอยแตกซงมหลายทศทาง ทาใหมลกษณะเปนปม รพรน และบางจดมลกษณะคลายรงผง (honey comb) สวนทางดานทศเหนอของอาวเมาะและ จะพบหนปนสเทาถงเทาดาของยคออรโดวเชยน ซงเปนรอยตอของหนในยคแคมเบรยนและออร-โดวเชยน บงบอกถงสงแวดลอมโบราณทแตกตางกนในแตละยค

แนวทางการพฒนา แหลงนเปนแหลงทมความสาคญทางวชาการโดยเฉพาะซากดกดาบรรพสตวทะเลทมอายเกาแกทสดในประเทศไทย และจากลกษณะแหลงซงเปนโขดหนตดกบชายหาดทสวยงาม การพฒนาแหลงสามารถตดตงปายใหความร และอบรมความรเกยวกบความสาคญของแหลงดานธรณวทยาและซากดกดาบรรพใหเจาหนาทอทยานแหงชาตตะรเตา และไกดนาเทยวทองถน เพอประโยชนในการรกษาพนทแหลง และเพมเตมเรองราวใหกบแหลงทองเทยวนอกจากการพกผอนบรเวณชายหาดเพยงอยางเดยว

5.1.2 แหลงธรณสณฐาน ธรณสณฐาน (Geomorphology) หมายถง ธรณวทยาทวาดวยพนผวของโลก ซงประมวล

เอาทงรปรางธรรมชาต กระบวนการเกด การปรบตวของพนผวโลก ตลอดจนความเปลยนแปลงทประสบในปจจบน การสะสมตว การกดเซาะจากคลน ลม นา หรอคลนทะเล การผพงและการกดกรอนโดยนาและลม เปนตน ในพนทจงหวดสตลมแหลงธรรมชาตทางธรณวทยาประเภทแหลงธรณสณฐานทมความโดดเดน จานวน 14 แหลง จาแนกเปน 4 ประเภท คอ 1) ประเภทภเขา 2) นาตก 3) ถา และ 4) ชายหาด ดงน

5.1.2.1 แหลงธรณสณฐานประเภทภเขา 1) ผาโตะบ ทตง เปนภเขาอยบรเวณทางทศเหนอของเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง

จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0571608 ตะวนออก 0740815 เหนอ ในแผนทภมประเทศ มาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร แผนทระวาง 4922 III การเขาถงจากทาเรอปากบาราถงเกาะตะรเตาระยะทางประมาณ 22 กโลเมตร ทางขนหนาผาอยหลงบานพกอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา (รปท 5-4)

ลกษณะแหลง เปนหนาผาทเกดจากโครงสรางทางธรรมชาต ทหายากและสวยงาม หนรปโคงมประโยชนในการคนควาสณฐานของหน เปนจดชมววอยหลงททาการอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตาใกลกบหาดพนเตมะละกา บรเวณหนาผามลกษณะเปนชน ๆ ซงเกดจากการยกตวของหนทเหนไดชดในระยะไกล

ลกษณะธรณวทยา หนบรเวณนเปนหนปนของหมวดหนมะละกา กลมหนทงสงในยคออร-โดวเชยน มลกษณะเปนหนาผาเนองจากถกรอยเลอนในแนว ตะวนออกเฉยงเหนอเกอบเหนอตดผาน

การใชประโยชนทดน ผาโตะบเปนจดชมทวทศนของเกาะบรเวณชายหาด อาวพนเตมะละกา จะเหนเกาะบโหลน เกาะกลาง เกาะไข เกาะอาดง เกาะราว หมเกาะเภตรา และเปนจดชมพระอาทตยตกทสวยงามอกมมหนง

แนวทางการพฒนา ผาโตะบเปนจดชมววของนกทองเทยว และอยในความดแลของอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา แนวทางในการพฒนาควรมงเนนการจดทาปายความรเกยวกบลกษณะทางธรณวทยา และระบบสาธารณปโภคทสะดวกสาหรบการเดนขนไปยงจดชมวว

- 51 -

รปท 5-4 ผาโตะบ บรเวณเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล

(ก) ภาพมมกวางดานหลงบานพกของอทยานแหงชาตตะรเตาแสดงลกษณะการวางตวของชนหนบรเวณผาโตะบ

(ข) ลกษณะชนหนปนของหมวดหนมะละกา กลมหนทงสงในยคออรโดวเชยนบรเวณรมทางเดนขนสจดชมวว

(ค) ภาพทวทศนจากบรเวณจดชมววผาโตะบมมมองในทศทางตะวนตกเฉยงใต

5.1.2.2 แหลงธรณสณฐานประเภทนาตก 1) นาตกวงสายทอง ทตง เปนนาตกอยบรเวณบานวงนา หมท 10 อยในเขตรกษาพนธสตวปาเขาบรรทด

ตาบลนาผด อาเภอละง จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0600425 ตะวนออก 0783915 เหนอ สามารถเดนทางเขาไปยงนาตกโดยรถยนตใชเสนทางหลวงหมายเลข 416 จากจงหวดสตลมงหนาไปยงอาเภอละง ประมาณ 65 กโลเมตร เลยวซายไปยงเสนทางหลวงชนบท 3007 ประมาณ 10 กโลเมตร แลวเลยวขวาเขาเสนทางหลวงชนบท 4010 ประมาณ 5 กโลเมตร จะพบปายบอกทางเขานาตกวงสายทองตลอดเสนทาง (รปท 5-5)

ลกษณะแหลง นาตกวงสายทองเปนนาตกขนาดกลาง โดยสายนาไหลลดหลนผานชนหนปนทมลกษณะคลายอางนาขนาดเลกหลายสบชน ทาใหเมอสายนาตกกระทบกบแสงอาทตยจะเกดประกายสวยงาม การเขาถงสามารถเดนชมไดตามเสนทางทกาหนดไวจนถงตวนาตก บรเวณรอบนาตกมตนไมใหญรมรน เหมาะแกการไปพกผอน นาตกวงสายทองเกดจากสายนาทไหลของนาออกมาจากถาหนปนใตเทอกเขาบรรทดทะลออกมาตามชองเขาลงสแองตาง ๆ ทรองรบดานลางแลวไหลลงสคลองละง

(ก) (ข)

(ค)



50

- 51 -

รปท 5-4 ผาโตะบ บรเวณเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล

(ก) ภาพมมกวางดานหลงบานพกของอทยานแหงชาตตะรเตาแสดงลกษณะการวางตวของชนหนบรเวณผาโตะบ

(ข) ลกษณะชนหนปนของหมวดหนมะละกา กลมหนทงสงในยคออรโดวเชยนบรเวณรมทางเดนขนสจดชมวว

(ค) ภาพทวทศนจากบรเวณจดชมววผาโตะบมมมองในทศทางตะวนตกเฉยงใต

5.1.2.2 แหลงธรณสณฐานประเภทนาตก 1) นาตกวงสายทอง ทตง เปนนาตกอยบรเวณบานวงนา หมท 10 อยในเขตรกษาพนธสตวปาเขาบรรทด

ตาบลนาผด อาเภอละง จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0600425 ตะวนออก 0783915 เหนอ สามารถเดนทางเขาไปยงนาตกโดยรถยนตใชเสนทางหลวงหมายเลข 416 จากจงหวดสตลมงหนาไปยงอาเภอละง ประมาณ 65 กโลเมตร เลยวซายไปยงเสนทางหลวงชนบท 3007 ประมาณ 10 กโลเมตร แลวเลยวขวาเขาเสนทางหลวงชนบท 4010 ประมาณ 5 กโลเมตร จะพบปายบอกทางเขานาตกวงสายทองตลอดเสนทาง (รปท 5-5)

ลกษณะแหลง นาตกวงสายทองเปนนาตกขนาดกลาง โดยสายนาไหลลดหลนผานชนหนปนทมลกษณะคลายอางนาขนาดเลกหลายสบชน ทาใหเมอสายนาตกกระทบกบแสงอาทตยจะเกดประกายสวยงาม การเขาถงสามารถเดนชมไดตามเสนทางทกาหนดไวจนถงตวนาตก บรเวณรอบนาตกมตนไมใหญรมรน เหมาะแกการไปพกผอน นาตกวงสายทองเกดจากสายนาทไหลของนาออกมาจากถาหนปนใตเทอกเขาบรรทดทะลออกมาตามชองเขาลงสแองตาง ๆ ทรองรบดานลางแลวไหลลงสคลองละง

(ก) (ข)

(ค)



51

- 52 -

ลกษณะธรณวทยา หนพนทเปนหนปนของหมวดหนรงนก กลมหนทงสง ยคออรโดว-เชยน เนองจากสายนาของนาตกวงสายทองไหลผานพนทหนปน นาผวดนซงมความเปนกรดเลกนอยอยจงละลายหนปนระหวางเสนทางทนาผาน เมอความชนของสายนาเปลยนแปลงบรเวณนาตกหนปนละลายอยในนาจงตกตะกอนอกครงในรปแบบของอางหนปนขนาดเลกดงทเหนบรเวณหนานาตก

การใชประโยชนทดน นาตกวงสายทอง เปนแหลงทองเทยวเพอการอนรกษของเขตรกษาพนธสตวปาเขาบรรทด บรเวณใกลกบนาตกเปนพนทของประชาชน มการเปดเสนทางการทองเทยวเชงนเวศลองแกงชมธรรมชาตและชมถาเจตคตทอยใกลเคยง

แนวทางการพฒนา นาตกวงสายทอง นบเปนแหลงทองเทยวทมศกยภาพในการพฒนาและไดถกจดใหเปนแหลงทองเทยวเพอการอนรกษมาแลว อยในความดแลของเขตรกษาพนธสตวปาเขาบรรทด แนวทางในการพฒนาควรมงเนนวจยเพอพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวเชงนเวศอยางยงยนตอไป

รปท 5-5 นาตกวงสายทอง ตาบลนาผด อาเภอละง จงหวดสตล

(ก) แสดงภาพบรเวณดานหนาวงสายทอง (ข) แสดงนาตกหนปนทไหลลงมาจากเทอกเขาบรรทด

2) นาตกยาโรย ทตง นาตกยาโรย ตงอยในหมท 3 บานวงนา ตาบลวงประจน อาเภอควนโดน จงหวดสตล

บรเวณพกด (WGS84) 0627624 ตะวนออก 0747199 เหนอ นาตกยาโรยอยหางจากททาการอทยานแหงชาตทะเลบนราว 5 กโลเมตร การเดนทางจากสามแยกควนสตอไปตามทางหลวงจงหวดหมายเลข 4148 สายควนสตอ-วงประจน จะมระยะทาง 14 กโลเมตร มทางแยกซายมอเขาไปถงบรเวณนาตกลก 700 เมตร (รปท 5-6)

ลกษณะแหลง เปนนาตกขนาดกลาง มตนนามาจากลาธารในปาหวกระหมง มความสวยงามเปนจดทองเทยวทสาคญแหงหนงของอทยานแหงชาตทะเลบน นาตกนมทงหมด 9 ชน ไหลลดหลนลงมาตามภเขา แตละชนเปนแองสามารถเลนนาได

ลกษณะธรณวทยา หนบรเวณนเปนหนมวลหนอคนทดนแทรกอยในยคไทรแอสซก (Triassic Granite) เปนหนแกรนตเนอดอก เนอหยาบถงหยาบปานกลาง ผลกขนาดเดยว

การใชประโยชนทดน นาตกยาโรยอยในพนทอทยานแหงชาตทะเลบน นบเปนแหลงทองเทยวเพอการอนรกษเชนเดยวกบทะเลบน ใชสาหรบเปนทพกผอนของนกทองเทยวทงคนไทยและตางชาต

(ก) (ข)



52

- 53 -

แนวทางการพฒนา นาธารปลว เปนแหลงทองเทยวทประชาชนใหความสนใจอยางมาก แนวทางในการพฒนาตอไปควรจดทาปายใหความรเกยวกบแหลงทองเทยวเพมเตมเนองจากมอยนอย จาเปนตองจดแบงโซนรานคาใหมความเหมาะสมเนองจากอยตดกบทางนาซงอาจทาใหขยะปนเปอนลงสนาตกได

รปท 5-6 นาตกยาโรย ตาบลวงประจน อาเภอควนโดน จงหวดสตล

(ก) แสดงภาพบรเวณดานหนายาโรย (ข) แสดงนาตกยาโรยทไหลจากตนนาเขาจนไหลผานหนแกรนต

2) นาตกธารปลว ทตง นาตกธารปลว ตงอยในหมท 7 ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา หางจากทวาการอาเภอ 10

กโลเมตร จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0593138 ตะวนออก 0786101 เหนอ การเขาถงหากเรมจากตวอาเภอทงหวา สามารถเดนทางไปตามทางหลวงแผนดนหมายเลข 416 สายทงหวา-ปะเหลยนประมาณ 5 กโลเมตร “ชองดนพก” เปนบรเวณทถนนสงชน ตดไปตามไหลเขา เลยวขวาตรงทางแยกทมถนนตดตรงไปยงหมบานราวปลา ถนนสายนจะผานนาตกธารปลวกอนถงบานรายปลา ระยะทางจากทางแยกไปถงนาตกประมาณ 5 กโลเมตร (รปท 5-7)

ลกษณะแหลง เปนนาตกทเกดจากธารนาลอดออกมาจากใตหบเขาหนปน ตวนาตกม 2 ชน โดยดานบนของนาตกทง 2 ชนเปนแองนากวาง

ลกษณะธรณวทยา หนพนทเปนหนปนของหมวดหนรงนก กลมหนทงสง ยคออรโดว-เชยน เนองจากสายนาของนาตกธารปลวไหลผานพนทหนปน นาผวดนซงมความเปนกรดเลกนอยอยจงละลายหนปนระหวางเสนทางทนาผาน เมอความชนของสายนาเปลยนแปลงบรเวณนาตกหนปนละลายอยในนาจงตกตะกอนอกครงทาใหเกดเปนงอางนาหนปนขนาดใหญบนนาตกทง 2 ชน

การใชประโยชนทดน นาตกธารปลวอยในการดแลขององคการบรหารสวนตาบลทงหวามการจดภมทศน ตดตงปายชอนาตก และจดซมคาขายเพอรองรบนกทองเทยว นาตกธารปลวนบเปนแหลงทองเทยวทสาคญของจงหวด

แนวทางการพฒนา นาธารปลว เปนแหลงทองเทยวทเปนทรจกของนกทองเทยว แนวทางในการพฒนาตอไปควรจดทาปายใหความรเกยวกบแหลงทองเทยงเพมเตมเนองจากมอยนอย และซอมแซมทางเดนชมนาตกทผพง และถกนาซดทาลายไปบางสวน

(ก) (ข)



53

- 54 -

รปท 5-7 นาตกธารปลว ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา จงหวดสตล

(ก) สายนาดานลางทไหลลดหลนกนลงมาของนาตกธารปลว (ข) ซมบรการนกทองเทยวบรเวณรมถนนหนานาตกธารปลว

5.1.2.3 แหลงธรณสณฐานประเภทถา 1) ถาจระเข ทตง ตงอยทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง

จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0571806 ตะวนออก 0741395 เหนอ ระวางแผนทเกาะตะรเตา (4922 III) เรมตงแตแหลมจระเขฝงตรงขามทาเรอบรเวณททาการอทยานแหงชาตเกาะตะรเตาไปตามคลองพนเตมะละกา ระยะทางประมาณ 2.5 กโลเมตร ใชเวลาเดนทางประมาณ 15 นาท สามารถเขาถงไดทางเรอตลอดคลองพนเตมะละกา

ลกษณะของแหลง ตามฝงคลองจะพบหนปนอายกวา 440 ลานป เปนชนสวยงามชดเจนมาก ชนหนปนเหลานแสดงใหเหนถงการถกกดกรอนจนมรปลกษณแปลกตามากมาย ทงเปน ชะงอนหน โพรง และมลวดลายแตกตางกนไป (รปท 5-8) นกทองเทยวสามารถใชเรอเพอเขาไปยงชมถาใชเวลาประมาณ 15 นาท และใชเวลาชมภายในถาประมาณ 1 ชวโมง

ลกษณะธรณวทยา ตามฝงคลองจะพบหนปนออรโดวเชยน ในหมวดหน มะละกา ซงเปนหมวดหนทวางตวอยลางสดของกลมหนทงสง ประกอบดวยหนปนเนอดนสลบกบหนปนเนอหนสวนใหญ ถกรบกวนดวยสงมชวต (bioturbation) มระแหงโคลน (mud crack) อยทวไปพบแผนซากดกดาบรรพพวกสาหราย (algalmat) และซากดกดาบรรพพวกเพรยงเปนตน การวางตวของชนหนสอดคลองกบหนของกลมหนตะรเตา แตแนวสมผสทชดเจนไมปรากฏ

การใชประโยชนทดน ถาจระเขอยในพนทอทยานแหงชาตเกาะตะรเตา นบเปนแหลงทองเทยวเพอการอนรกษและศกษาธรรมชาตปาชายเลน ใชสาหรบเปนทพกผอนของนกทองเทยวทงคนไทยและตางชาต

แนวทางการพฒนา ถาจระเข เปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษทประชาชนหรอนกทองเทยว ใหความสนใจอยางมาก แนวทางในการพฒนาตอไปควรจดเปนแหลงเรยนรเพอศกษาธรรมชาตปาชายเลนเพมดวย การจดทาปายใหความรเกยวกบแหลงทองเทยงเพมเตม

2) ถาเลสเตโกดอน (ถาวงกลวย) ทตง ถาเลสเตโกดอน ตงอยในหมท 7 บานครวง ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา จงหวดสตล

บรเวณพกด (WGS84) 0587026 ตะวนออก 07789166 เหนอ ในแผนทภมประเทศ มาตราสวน

(ก) (ข)



54

- 55 -

1:50,000 ของกรมแผนททหาร ระวางเกาะตะรเตา (4922 III) การเดนทางจากจงหวดสตลไปตามทางหลวงหมายเลข 416 มงหนาไปยงจงหวดตรง ประมาณ 85 กโลเมตร จากนนเลยวซายไปยงบานครวง ประมาณ 500 เมตร

ลกษณะแหลง ถาเลสเตโกดอน เดมมชอวาถาวงกลวยตอมาไดเปลยนชอเนองจากคนพบซากดกดาบรรพชางบรเวณถาแหงน ลกษณะของถามนาไหลลอดทะลไปยงทะเล มหนงอกหนยอยทสวยงามแลว และพบซากดกดาบรรพของชางแหงแรกของภาคใต เปนซากชางโบราณ 2 สกล คอ สเตโกดอนและเอลลฟาส และยงพบซากดกดาบรรพแรดโบราณอก 2 สกล คอ เกนดาธเรยม และคโลธเรยม

รปท 5-8 การเขาถงและสภาพทงไปของถาจระเข เกาะตะรเตา

(ก) การเขาถงถาจระเขตองเดนทางโดยใชเรอขนาดเลกลองไปตามคลองพนเตมะละกา (ข) ลกษณะพนทบรเวณทางเขาถาจระเข (ค) ถาจระเขเปนถานาลอดทาใหบางชวงการเทยวชมตองใชเรอแคนลองไปตามลานาภายในถา (ง) ลกษณะหนยอยทพบภายในถา

ลกษณะธรณวทยา ธรณวทยาเปนถาหนปนออรโดวเชยนทเกดจากการกดเซาะทาใหเกดโพรง ตามบรเวณรอยแตกภายในถาเมอนาไหลผานหนปนละลายเอาแคลเซยมคารบอเนตแลวตกผลกกลายเปนหนงอกหนยอย พบซากดกดาบรรพซากกระดกขากรรไกรพรอมฟนกราม ซท 2 และ 3 ดานลางขวาของชางดกดาบรรพสกลสเตโกดอน อายประมาณ 1.8 -0.01 ลานปมาแลว อยในยคไพลสโตซน

การใชประโยชนทดน บรเวณถาเลสเตโกดอนยงเปนพนทเกษตรกรรมของประชาชนอย ยงไมเปดเปนแหลงทองเทยวอยางเปนทางการ

(ก) (ข)

(ง) (ค)



55

- 56 -

แนวทางการพฒนา ถาเลสเตโกดอน อยในความดแลขององคการบรหารสวนตาบลทงหวาซงมแผนทจะพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวและศกษาธรรมชาต เชน การเตรยมเรอแคนไวสาหรบบรการนกทองเทยว การประชาสมพนธ และฝกอบรมเกยวกบคนนาเทยวถาจระเข พรอมทงการพฒนาสาธารณปโภคเพมเตม เนองจากถาจระเขอยทางกลางพนทเกษตรกรรมของประชาชน ดงนนแนวทางในการพฒนาควรชแจงถงความสาคญของแหลงธรรมชาตทางธรณนใหประชาชนในพนทมความรความเขาใจเหนถงความสาคญของการพฒนาและอนรกษแหลงดงกลาว ควรทจะมการประสานงานระหวางหนวยงานภาครฐทงในสวนกลางและสวนทองถน รวมถงรณรงคใหประชาชนชวยกนดแลแหลงอนรกษอนควรทางธรณวทยาในบรเวณดงกลาวใหถกตองตามหลกวชาการ ปจจบนองคการบรหารสวนตาบลทงหวาและหนวยงานทเกยวของยงไดเรมมการศกษาวจยเพอประเมนศกยภาพเพอใหเปนสวนหนงของอทยานธรณของจงหวดสตลตอไปแลว

3) ถาเจดคต ทตง ถาเจดคต ตงอยบรเวณบานปาพน หมท 6 ตาบลปาลมพฒนา อาเภอมะนง จงหวดสตล

บรเวณพกด (WGS84) 0603819 ตะวนออก 0785749 เหนอ อยดานทศเหนอของนาตกวงสายทองหางประมาณ 2 กโลเมตร สามารถเดนทางโดยรถยนตไปยงตาบลปาลมพฒนา อาเภอมะนง จากนนจะมปายบอกทางตลอด จากนนตองเชาเรอแคนเพอลองไปตามลาคลองมะนงเพอไปเขาชมถาใชเวลาลองเรอประมาณ 30 นาท (รปท 5-10)

ลกษณะแหลง ถาเจดคต หรอ “ถาสตคหา” มความกวาง 70-80 เมตร ยาวประมาณ 600 เมตร มความสงของเพดานถาประมาณ 100-200 เมตร มลาคลองมะนงไหลผานในถาทคดเคยวตลอด ตนนาเกดจากถาโตนอยทางเหนอของถาปาพน อาเภอมะนง คลองมะนงไหลออกปากถาไปบรรจบกบคลองละง ซงมตนนาเกดจากภเขาในจงหวดตรง ถาเจดคตแบงออกเปน 7 ชวงหรอคหา ดงน

คหาท 1 เรยกวา “สาวยม” ผนงถามสเขยวมรกตมหนงอกหนยอยอยหนาถา คหาท 2 เรยกวา “นางคอย” มหนงอก หนยอย สวยงาม และฝงคางคาวจานวนมาก คหาท 3 เรยกวา “เพชรรวง” สวนบนของผนงถามชอง ใหแสงอาทตยสองลอดลงมาไดเมอ

แสงอาทตยกระทบกบผนงถาจงเกดประกายแวววาวเหมอนเพชร คหาท 4 เรยกวา “เจดยสามยอด” พนทางเดนเปนหน ลกษณะคลายดอกกหลาบ คหาท 5 เรยกวา “นาทพย” ตามผนงถาเปนหนยอยสขาวและนาตาลซอนกนคลาย

ผามาน คหาท 6 เรยกวา “ฉตรทอง” มหนงอก หนยอยซอนเหลอมกนเปนชนเสมอนฉตร คหาท 7 เรยกวา “สองนภา” ภายในมหนงอก หนยอย รปทรงคลายดอกบวควา



56

- 57 -

รปท 5-9 บรเวณถาเลสเตโกดอน ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา จงหวดสตล

(ก) และ (ข) แสดงภาพบรเวณดานหนาทางเขาถาเลสเตโกดอนตองพายเรอแคนเขาเพอชมถา (ค) และ (ง) ภายในถาเลสเตโกดอนเปนหนงอกหนยอยทสวยงาม (จ) และ (ฉ) ซากกระดกขากรรไกรพรอมฟนกรามดานลางขวาของชางสกลสเตโกดอน ปจจบน

ถกเกบไวในพพธภณฑชางโบราณ องคการบรหารสวนตาบลทงหวา

ลกษณะธรณวทยา เปนถานาลอดทตงอยในพนทหนปนของหมวดหนรงนก กลมหนทงสง ยคออรโดวเชยน

การใชประโยชนทดน ถาเจดคต ใชเปนแหลงทองเทยวเพอการอนรกษขององคการบรหารสวนตาบลปาลมพฒนา ซงมแหลงทองเทยวทอยใกลกนคอนาตกวงสายทอง มการเปดบรการเรอแคนเพอใชลองลานาชมถา

แนวทางการพฒนา ถาเจดคต ถกพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวประจาจงหวดสตล ปจจบนอยในความดแลขององคการบรหารสวนตาบลปาลมพฒนา เนองจากบรเวณตาบลปาลมพฒนาม

(ก) (ข)

(ฉ) (จ)

(ง) (ค)



57

- 58 -

แหลงทองเทยวอน ๆ ใกลเคยงเชน ถาภผาเพชร นาตกวงใตหนาน และพพธภณฑบานรากไม ดงนนแนวทางในการพฒนาตอไปควรเชอมโยงแหลงทองเทยวใกลเคยงและเปดเปนเสนทางทองเทยวเชงอนรกษประจาทองถน มการประชาสมพนธเพอเชญชวนแหลงทองเทยวมาใหมากขน และมการฝกอบรมไกดประจาทองถน

(ภาพถาเจดคต โดยองคการบรหารสวนตาบลปาลมพฒนา http://www.palmpattana.go.th)

รปท 5-10 ถาเจดคต ตาบลปาลมพฒนา อาเภอมะนง จงหวดสตล (ก) ดานหนาปากทางเขาถาเจดคต มบรการเรอแคนไวลองแกงชมธรรมชาต (ข) บรเวณปากทางเขาถาเจดคต (ค) และ (ง) สภาพภายในถาเจดคตทตองใชเรอแคนในการเขาเทยวชมและลกษณะ

หนยอยทสามารถพบไดตามเสนทาง

4) ถาภผาเพชร ทตง ถาภผาเพชร ตงอยบรเวณบานควนดนดา หมท 10 ตาบลปาลมพฒนา อาเภอมะนง

จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0610144 ตะวนออก 0787683 เหนอ สามารถเดนทางโดยรถยนตไปยงตาบลปาลมพฒนา ถาอยหางจากททาการองคการบรหารสวนตาบลปาลมพฒนา ไปทางทศเหนอประมาณ 28 กโลเมตร (รปท 5-11)

ลกษณะแหลง เปนถาทมขนาดใหญระดบตนๆ ของประเทศ ถาภผาเพชรมพนทภายในทกวางขวางโอโถง เพดานถาสงโปรง ความสงของถาโดยเฉลยประมาณ 30 เมตร เนอทโดยประมาณ 50 ไร ภายในถาประกอบดวยหนงอก หนยอย และ ทานบหนปนทสวยงามนบรอยจด เสาหนขนาดใหญ นบสบตน

(ง) (ค)

(ข) (ก)



58

- 59 -

รปท 5-11 ถาภผาเพชร ตาบลปาลมพฒนา อาเภอมะนง จงหวดสตล

(ก) และ (ข) สภาพดานหนาถาภผาเพชร ทถกปรบปรงเปนแหลงทองเทยวโดยมการจดทาปายชอแหลง ทจอดรถ และสวนบรการอาหาร เครองดม สาหรบนกทองเทยว

(ค) ลกษณะหนเสาหนขนาดใหญ หนงอก หนยอย ทพบจานวนมากภายในถา (ง) ทางเดนชมถาสาหรบนกทองเทยวททาเปนสะพานไมและตดไฟสองสวาง เพอความ

สะดวกในการเขาชม และปองกนความเสยหายทอาจเกดจากการทองเทยว (จ) มานหนยอยสขาวบรสทธทเกดจาการตกผลกของแรแคลไซต ซงพบไดไมบอยนกในถาท

เกดในหนปนอายออรโดวเชยน (ฉ) รองรอยหนยอยภายในถาทถกนกทองเทยวแอบสลกชอ แมไกดทองถนจะพยายาม

ควบคมการทองเทยวใหสงผลกระทบตอถานอยทสดแลวกตาม

(ก) (ข)

(ฉ) (จ)

(ง) (ค)



59

- 60 -

บางจดเปนสขาวบรสทธ สองประกายสะทอนกบแสงไฟ ลกษณะตาง ๆ ทปรากฏนเปนประตมากรรมธรรมชาตอนเกดจากสารละลายแคลเซยมคารบอเนตทละลายอยในหยดนาทหยดจากเพดานถา ตกผลกใหมเปนแรแคลไซตและกอตวเปนหนงอก หนยอย ภายในถาแบงเปนหองตาง ๆ ไมตากวา 20 หอง เชน หองมานเพชร มประกายเพชรระยบระยบตระการตาโดยเฉพาะเมอตองกบแสงไฟ หองโดมศลาเพชร หองปะการง หองพญานาค หองลานเพลน เปนตน

ลกษณะธรณวทยา หนบรเวณถาภผาเพชรเปนหนปนสเทาดา กลมหนทงสง ยคออรโดว-เชยน โดยตวถาทเกดจากการละลายของหนปนโดยนาจากทางนาใตดนทมความเปนกรดเลกนอย ตอมามการยกตวของเปลอกโลกทาใหถาทเกดอยใตพนดนคอย ๆ ยกตวสงขน ทาใหถาในปจจบนมหลายระดบ โดยสามารถสงเกตไดวาชนลางสดของถายงพบทางนาใตดนทไหลอย

การใชประโยชนทดน ถาภผาเพชร ใชเปนแหลงทองเทยวเพอการอนรกษ และเปนแหลงศกษาธรรมชาตทดแหงหนงในความดแลขององคการบรหารสวนตาบลปาลมพฒนา สามารถเขาชมถาไดทกวนตงแตเวลา 08.30 น.-15.30 น. ชวงวนหยดเทศกาล ตงแตเวลา 08.30 น.-16.00 น. ภายในถาจะมไฟฟา และทางเดนททาดวยไมใหนกทองเทยวไปตามทาง เพอไมใหเหยยบยาหนงอกหนยอยตาง ๆ

แนวทางการพฒนา ถาภผาเพชร นอกจากเปนแหลงทองเทยวทมซอเสยงประจาจงหวดสตลแลว ยงมการพฒนาดานสาธารณปโภคคอยรองรบนกทองเทยว มปายประชาสมพนธ มไกดคอยแนะนา มการจดทาเสนทางทองเทยวอยางด แนวทางในการพฒนาตอไปควรเนนการบรหารจดการเพอพฒนาเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษอยางยงยน มการเชอมโยงกบแหลงอน ๆ ทอยใกลเคยง และมการประชาสมพนธเพอเปนแหลงทองเทยวระดบประเทศตอไป

5.1.2.4 แหลงธรณสณฐานประเภทชายหาด 1) หาดกรวด เกาะหนงาม ทตง ตงอยบรเวณเกาะหนงาม อยทางทศตะวนตกเฉยงใตของเกาะอาดง ตาบลเกาะสาหราย

อาเภอเมอง จงหวดสตล พกด (WGS84) 0529035 ตะวนออก 0720173 เหนอ ระวางบานเกาะอาดง (4822 III) พนทประมาณ 2 ไร ตามแนวชายหาด เขาถงโดยทางเรอจากทตงอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตาถงแหลงทองเทยวประมาณ 6 กโลเมตร (รปท 5-12)

ลกษณะของแหลง เปนแหลงกรวดมนกลมสดา แขงมาก มหลายขนาดตงแต 1x1 เซนตเมตร ถง 50x50 เซนตเมตร กองรวมกนอยและเลยลงไปในทะเลรมเกาะ เกดจากการผพงของหนอายกวา 300 ลานป ในบรเวณนนโดยการกดกรอนของคลนทรนแรง

ลกษณะธรณวทยา เปนหนฮอรนเฟล (hornfel) ทหนเดมเปนหนในหมวดหนแหลมไมไผ ในกลมหนแกงกระจาน ประกอบดวยหนโคลน หนทรายแปง และหนทราย โดยทเหนเปนลวดลายนน เปนชนของหนทรายแปงทแทรกอยในหนโคลน เมอหนแกรนตแทรกขนมาในยคไทรแอสซก สมผสกบหนในหมวดหนแหลมไมไผ ทาใหหนแหลมไมไผบางสวนมการแปรสภาพแบบสมผส (contact metamorphism) กลายหนหนฮอรนเฟลดงกลาว ซงตอมาโดยกระบวนการ การผพงอยกบท (weathering) และ การกรอน(erosion) โดยสภาพอากาศและการกระทาของคลน (wave action) ทรนแรงทกทศทางกระทาตอหนทแตกหกเกดการขดเกลาจนกลมมนสะสมตวอยบรเวณนน

การใชประโยชนทดน เกาะหนงาม นบเปนอกหนงชายหาดทมความเปนเอกลกษณทโดดเดนในเรองของหาดหนกรวด และอยใกลกบหาดตาง ๆ ในบรเวณเกาะอาดง ใชเปนแหลงทองเทยวสาหรบประชาชนและนกทองเทยวทวไป



60

- 61 -

แนวทางการพฒนา เกาะหนงาม อยในความดแลของอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา ซงมการพฒนาและอนรกษอยางใกลชด ดงนนแนวทางในการพฒนาตอไปควรบรณาการและทาสอประชาสมพนธใหความรแกนกทองเทยวเกยวกบความเปนมาและความสาคญของเกาะหนงามในเชงธรณวทยาเพมเตม เพอใหนกทองเทยวสามารถเขาใจ ความสามารถเขาใจถงววฒนาการการเกดหาดหนกรวดอยางถกตองตอไป

รปท 5-12 เกาะหนงาม หมเกาะอาดง ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล

(ก) และ (ข) ภาพมมกวางของหาดกรวดสดาบนเกาะหนงาม (ค) ลกษณะกรวดสดาสลบนาตาล ของหนฮอรนเฟล (hornfel) ทมหลายขนาดและมลวดลาย

สวยงาม สามารถพบไดทวไปบรเวณหาดกรวด บนเกาะหนงาม (ง) หนาผาหนทศตะวนตกของเกาะ เปนหนโคลน และหนทราย สเทาดาทบางสวนถกแปร

สภาพแบบสมผสจนกลายเปนหนฮอรนเฟลทมความแขงมากกวาเดม ซงหนเหลานเปนหนตนกาเนดของกรวดทพบบนหาดหนงาม

2) หาดปากบารา ทตง เปนหาดอยบรเวณบานปากบารา ตาบลปากนา อาเภอละง จงหวดสตล บรเวณพกด

(WGS84) 0581444 ตะวนออก 0757112 เหนอ ตะวนออกในแผนทภมประเทศ ระวางท 4922 IV การเขาถงจากอาเภอเมองสตล ไปตามถนน 4078 (สตล-ละง) ถงอาเภอละงไปตามถนน 4052 (ละง-ปากบารา) ระยะทางประมาณ 10 กโลเมตร กอนถงทาเทยบเรอปากบารา (รปท 5-13)

ลกษณะแหลง เปนชายหาดทมการทบถมของทราย โครงสรางจากธรรมชาต ทหายากและสวยงาม เปนชายหาดทรายสขาวละเอยดเปนแนวยาวประมาณ 2 กโลเมตร

(ก) (ข)

(ง) (ค)



61

- 62 -

ลกษณะธรณวทยา เปนชายหาดทสะสมตวจากตะกอนทางนาทเกดขนบรเวณปากแมนา มเขาหนปนอยรอบ ๆ ชายฝงทะเล

การใชประโยชนทดน หาดปากบาราเปนหาดทยาวเมดทรายหยาบและไมขาวนกสามารถลงเลนนาไดเปนบางชวง ทวทศนในทองทะเลสวยงาม ดานเหนอหาดจดเปนสถานทพกผอน มรานคา สวนสาธารณะ และทพก เปนจดชมพระอาทตยตกทสวยงาม

แนวทางการพฒนา หาดปากบาราเปนอกสถานททองเทยวหนงทเปนทสนใจสาหรบนกทองเทยว ในอดตหาดปากบาราพบปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลอยางตอเนอง จนมการสรางสงปองกนตามแนวชายฝงทะเลสงผลใหทศนยภาพของหาดปากบาราสวยงามลดนอยลงไป ปจจบนมการเปดรานอาหาร ทพก และกจกรรมตาง ๆ บรเวณชายฝงทเพมมากขน ซงอาจจะสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมและทศนยภาพของหาดปากบาราในระยะยาว ดงนนควรมการบรหารจดการเพอใหหาดปากบารายงคงสภาพทสวยงามและรณรงคใหผประกอบการ นกทองเทยวตระหนกถงแนวคดการทองเทยวเชงอนรกษอยางยงยนตอไป

รปท 5-13 หาดปากบารา บานปากบารา ตาบลปากนา อาเภอละง จงหวดสตล

(ก) และ (ข) ภาพมมกวางหาดปากบารา

3) หาดราไว ทตง เปนหาดอยบรเวณบานราไว ตาบลขอนคลาน อาเภอทงหวา จงหวดสตล บรเวณพกด

(WGS84) 0574158 ตะวนออก 0773727 เหนอ ในแผนทภมประเทศระวางท 4923 III การเขาถง เดนทางตามเสนทางหลวงหมายเลข 4078 (ละง-ทงหวา) กโลเมตร ท 22 แยกซายเขาถนนทางหลวงชนบท (พาทอน-มะทง) อก 5 กโลเมตร แลวเลยวซายไปอก 8 กโลเมตร (รปท 5-14)

ลกษณะแหลง เปนชายหาดทยาวทสดของจงหวดสตล เปนชายหาดทรายสปนโคลน มเศษเปลอกหอยและเปลอกหอยสขาวกระจายทวชายหาด ในชวงนาขนนาลงจะเหนคราบของเศษเปลอกหอยกระจายอยอยางชดเจน เปนระยะทางยาวประมาณ 2 กโลเมตร มองดานหนาชายหาดจะเปนเกาะหลายเกาะ

ลกษณะธรณวทยา เปนชายหาดทสะสมตวดวยตะกอน มปาชายเลน และภเขาหนปน การใชประโยชนทดน เนองจากเปนสถานททองเทยวทสาคญ ทาใหมการจดภมทศนใหม

บรเวณหาดมสวนสาธารณะ ทพกผอนสาหรบนกทองเทยว เหมาะสาหรบผรกธรรมชาตทมความประสงคจะไปเยยมชมหาดทยาวทสดของจงหวดสตล

(ข) (ก)



62

- 63 -

แนวทางการพฒนา หาดราไวถกพฒนาใหเปนสวนสาธารณะเพอพกผอนหยอนใจ ซงแนวทางในการพฒนาควรมงเนนการจดทาปายใหความรเกยวกบความลกษณะภมศาสตรของจงหวดสตล ลกษณะทางธรณวทยา เนองจากระบบสาธารณปโภคทเคยมไมไดการบารงดแลรกษาใหเหมาะกบการใชงานจงควรปรบปรงใหมสภาพทพรอมใชงาน และควรพฒนาแหลงรานคาเพอไวบรการนกทองเทยวดวย

รปท 5-14 หาดราไว บานปากบารา ตาบลขอนคลาน อาเภอทงหวา จงหวดสตล

(ก) ภาพบรเวณหนาหาดราไว เปนหาดทรายสเทา (ข) ลกษณะของทรายละเอยดบรเวณหเดราไว ซงประกอบดวยแรสดา และเปลอกหอย

4) หาดกรวดเสยงดนตร อาวดาน บรเวณนเปนแหลงธรณสณฐานซงมลกษณะเดนคอเปนหาดกรวดอยางเดยวทกรวด แตละกอน

มสสนสวยงามมาก สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ (2553) ใหชอแหลงธรณวทยาบรเวณนวา “หาดกรวดเสยงดนตร อาวดาน”

ทตง อยบรเวณอาวดาน บนเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0573939 ตะวนออก 0720036 เหนอ ระวางแผนทเกาะตะรเตา (4922 III) มความยาว 1 กโลเมตรตามแนวชายหาด เขาถงไดทางเรอหางจากทตงททาการอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา ประมาณ 29 กโลเมตร (รปท 5-15)

ลกษณะของแหลง หาดกรวดคอนขางกลมมนสนาตาลคลาย ชอกโกแลต มหลายขนาด วางตวยาวตามแนวชายฝงเปนระยะประมาณ 1 กโลเมตร เมอมคลนซดเขาออก จะมเสยงดงคลายเสยงดนตร เปนสงมหศจรรยทหาไดยากมาก เกดจากการทคลนไดพดพากรวดทมขนาดเลกขนมาแลวกลบลงไปกระทบกบกรวดกอนใหญซงคลนไมสามารถพดออกไปได ทาใหเกดเสยงคลายเสยงดนตรดงกลาว

ลกษณะธรณวทยา กรวดบรเวณหาดนหาด มหลายขนาดคละเคลากน โดยมากจะเปนกรวดหนทราย มความกลมมนดถงดมาก บรเวณทศตะวนออกของหาดพบชนหนทราย สลบหนดนดาน หนทราย จะมสนาตาล ถงนาตาลแกมแดง พบซากดกดาบรรพ ไดแก ไทรโลไบต และแบรคโอพอด เปนตน

การใชประโยชนทดน หาดกรวดเสยงดนตร นบเปนอกหนงชายหาดทมความเปนเอกลกษณทโดดเดนในเรองของหาดกรวดหน อยในพนทดแลของอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา ใชเปนแหลงทองเทยวสาหรบประชาชนและนกทองเทยวทวไป

แนวทางการพฒนา หาดกรวดเสยงดนตร อยในความดแลของอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา มความสาคญเกยวกบธรณสณฐานการเกดกรวดหนทสวยงามในปจจบน ดงนนแนวทางในการพฒนาตอไปควรบรณาการและทาสอประสมพนธใหความรแกนกทองเทยวเกยวกบความเปนมาและ

(ข) (ก)



63

- 64 -

ววฒนาการการเกดหาดกรวดหนเพมเตม เพอใหนกทองเทยวสามารถเขาใจ ความสามารถเขาใจถงอยางถกตองตอไป

รปท 5-15 หาดกรวดเสยงดนตร อาวดาน

(ก) หาดกรวดสแดงอมมวงบรเวณอาวดาน (ข) ลกษณะกอนกรวดหนทรายสแดงอมมวง ขนาดประมาณ 2-5 เซนตเมตร ทหนตนกาเนด

เปนหนทรายยคแคมเบรยน

5) หาดทรายดดเกาะอาดง แหลงธรณวทยาบรเวณน ตงอยบรเวณอาวตะโละแลซงอยทางทศตะวนตกออกของเกาะอาดง

สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ (2553) ใหชอแหลงธรณวทยานวา “หาดทรายดดเกาะอาดง” ทตง อยบรเวณเกาะอาดง ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล พกด (WGS84)

0535593 ตะวนออก 0724394 เหนอ ระวางบานเกาะอาดง (4822 III) ชายหาดมความยาวประมาณ 1 กโลเมตร การเขาถงโดยทางเรอจากทตงอทยานถงชายหาดประมาณ 6 กโลเมตร (รปท 5-16)

ลกษณะของแหลง บรเวณทเปนหาดทรายดดเปนหาดทรายแคบ ๆ สน ๆ ยาวประมาณ 200 เมตร ลกษณะเหมอนกบหาดทวไปประกอบดวยทรายละเอยด สขาวอมนาตาล มเศษเปลอกหอยปนเลกนอย แตมลกษณะเดนคอ เมอเหยยบลงไปแลว เทาจะจมประมาณ 20-60 เซนตเมตร บรเวณทมนาจะจมมากกวาบรเวณทแหง และมฟองอากาศผดขนมาคอนขางมาก เกดทกฤดตลอดทงป นอกจากนทรายเหลานยงสามารถปนเปนกอนกลมได ซงแสดงถงขนาดของตะกอนทรายบรเวณน

ลกษณะธรณวทยา หาดทรายบรเวณนประกอบดวยตะกอนของหนทรายแปง มโคลนปนบางเลกนอย เกดจากการผพงของหนตะกอนยคคารบอนเฟอรส-เพอรเมยน เมออมตวดวยนาจะทาใหยบลงไปเมอมนาหนกกดทบเนองจากมโคลน ทาใหรบนาหนกไดไมด โดยโคลน เหลานจะมาจากการผพงของหนโคลนในหมวดหนแหลมไมไผแลวถกพดพามาสะสมตวบรเวณชายหาดดงกลาว

การใชประโยชนทดน หาดทรายดด มความเปนเอกลกษณทโดดเดนในเรองของตะกอนของหนทรายแปงสขาวทเกดการผพง ใชเปนแหลงทองเทยวสาหรบประชาชนและนกทองเทยวทนาสนใจอกแหลงหนง

แนวทางการพฒนา หาดทรายดดเกาะอาดง อยในความดแลของอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา มความสาคญเกยวกบธรณสณฐานการเกดหาดทรายแปงสขาว นาทะเลใสสวยงาม ดงนนแนวทางในการพฒนาตอไปควรบรณาการและทาสอประสมพนธใหความรแกนกทองเทยวเกยวกบความเปนมาและววฒนาการการเกดหาดดงกลาว เพอใหนกทองเทยวสามารถเขาใจอยางถกตองตอไป

(ข) (ก)



64

- 65 -

รปท 5-16 หาดทรายดดเกาะอาดง

(ก) ภาพแสดงการเดนบนหาดทรายทคอนขางลาบากเนองจากทรายมดนปนอยมาก (ข) แสดงการผดขนมาของฟองอากาศเมอเหยยบลงไป (ค) และ (ง) แสดงการคงรปของตะกอนทรายซงมดนปนอยมากทยงคงลกษณะเดมไม

แตกสลายงาย ๆ

6) หาดทรายดาเกาะอาดง แหลงธรณวทยาบรเวณน ตงอยทางทศใตของเกาะอาดง เปนแหลงธรณวทยาประเภท

แหลงธรณสณฐานทมลกษณะพเศษทเมดกรวดทรายจะมสดา สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ (2553) ใหชอแหลงธรณวทยานวา “หาดทรายดาเกาะอาดง”

ทตง อยบรเวณเกาะอาดง ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0534603 ตะวนออก 0719635 เหนอ ระวางบานเกาะอาดง (4822 III) ชายหาดมความยาว 600 เมตร ตามแนวชายหาด เขาถงโดยเดนเทาจากทตงททาการอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา ประมาณ100 เมตร (รปท 5-17)

ลกษณะของแหลง หาดทรายดาบรเวณอาวแหลมสน บนเกาะอาดง มลกษณะเดนตรงทจะมเมดทรายสดาปนอยในเมดทรายสขาว มความสวยงามแปลกตาตางจากหาดทรายทวไป โดยเฉพาะหาดทรายบรเวณนนอกจากจะมสดาแลว เมดทรายจะมเมดหยาบมขนาดใหญกวาเมดทรายทวไป ดงนนหากเดนเทาเปลาบนหาดแหงนแลวจะไดความรสกทสบาย ๆ เหมอนกบถกนวดและขดฝาเทาไปพรอม ๆ กน

(ก) (ข)

(ค) (ง)



65

- 66 -

รปท 5-17 หาดทรายดาเกาะอาดง

(ก) ภาพมมกวางของหาดทรายดาเกาะอาดง (ข) ทรายสดาซงเปนแรทวรมาลน (ค) และ (ง) ลกษณะหนแกรนตเนอดอก (porphyritic granite) ทมแรทวรมาลนในเนอหน ซงหนเปนตนกาเนดของทรายทพบในหาดทรายดา

ลกษณะธรณวทยา ตะกอนสดาทพบในบรเวณนคาดวาเปนแรทวรมาลน (Tourmaline) ทผพงจากหนแกรนตเนอดอก (porphyritic granite) โดยมผลกแรเฟลดสปารรปสเหลยมผนผาขนาด 1.5x2.5 เซนตเมตร เปนเนอดอก (phenocryts) และเนอพน (groundmass) จะเปนแรควอตซ เฟลดสปาร ทวรมาลน และไบโอไทต ซงหนแกรนตเหลาพบวานจะมความสมพนธกบการเกดแรดบก

การใชประโยชนทดน หาดทรายดาเกาะอาดง มความเปนเอกลกษณทโดดเดนในเรองของตะกอนของทรายสดาทเกดการผพงจากหนตนกาเนด ใชเปนแหลงทองเทยวสาหรบประชาชนและนกทองเทยวทนาสนใจอกแหลงหนง

แนวทางการพฒนา หาดทรายดาเกาะอาดง อยในความดแลของอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา มความสาคญเกยวกบธรณสณฐานการเกดหาดทราย นาทะเลใสสวยงาม ดงนนแนวทางในการพฒนากเชนเดยวกบหาดอน ๆ ทกลาวมาแลวขางตน

7) หาดพทยา เกาะหลเปะ ทตง อยบรเวณทางทศเหนอของเกาะหลเปะ ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล

บรเวณพกด (WGS84) 0533635 ตะวนออก 0716971 เหนอ ระวางบานเกาะอาดง (4822 III) ชายหาดม

(ก) (ข)

(ค) (ง)



66

- 67 -

ความยาวประมาณ 300 เมตร ตามแนวชายหาด เขาถงโดยทางเรอจากทตงอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา ถงแหลงทองเทยวประมาณ 1 กโลเมตร (รปท 5-18)

ลกษณะของแหลง เปนหาดทรายทขาวสะอาด เมดละเอยดมากเวลาเดนดวยเทาเปลา จะรสกนมเทาเหมอนเดนบนพนกามะหย ชายหาดมความลาดชนนอย ดงนนจงสามารถเดนเทาเปลาไปชมปะการงทมอยมากมายได

ลกษณะธรณวทยา ชายหาดบรเวณนเกดจากการผพงของหนแกรนตทแทรกขนมาในยคไทรแอสซก มขนาดทรายแปงถงทรายละเอยดมาก สขาว มเปลอกหอยและปะการงทแตกหกบาง คลนบรเวณนจะไมแรง เนองจากเปนแองทเวาเขามาประมาณ 1 กโลเมตร ดงนนตะกอนทถกพดพามาจงมขนาดเลกมาก

การใชประโยชนทดน หาดพทยา เกาะหลเปะ ขนชอในเรองของหาดทรายสขาวสะอาด นอกชายฝงมปะการงทสวยงาม เปดเปนแหลงทองเทยวทสาคญอกแหงของอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา

รปท 5-18 หาดพทยา เกาะหลเปะ

(ก) และ (ข) ภาพมมกวางบรเวณหาดพทยา ทประกอบดวยทรายสขาวเมดละเอยดมากขนาด ทรายแปงถงทรายละเอยดมาก ชายหาดซงมความลาดชนนอยสามารถเดนชมปะการงนาตนในบรเวณนได

แนวทางการพฒนา หาดพทยา เกาะหลเปะ อยในความดแลของอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา มความสาคญเกยวกบธรณสณฐานการเกดหาดทรายสขาว นาทะเลใสสวยงาม มการเทยวชมดานาดปะการง ซงปะการงดงกลาวมความออนไหวตอการถกรบกวนระบบนเวศนและถกทาลายไดงาย ดงนนแนวทางในการพฒนาตอไปควรการทองเทยวเชงนเวศนทไมรบกวนระบบนเวศนทมากเกนไป มการใหความรความเขาใจแกนกทองเทยวอยางถกตองในการชมปะการง

5.1.3 แหลงธรณวทยาโครงสราง

แหลงธรณวทยาโครงสราง (Geological Structures) หมายถง แหลงทเกดจากกระบวนการทางธรณวทยาโครงสราง เชน รอยเลอน (Fault) แนวแตก (Joint) และรอยแตก (Fracture) ในเนอหนหรอเปลอกโลก หรอแหลงธรรมชาตทมลกษณะรปรางทเปนผลจากธรณโครงสรางดงกลาว ในพนทจงหวดสตลมแหลงธรรมชาตทางธรณวทยาประเภทแหลงธรณวทยาโครงสรางทมความโดดเดน จานวน 4 แหลง รายละเอยดดงน

(ก) (ข)



67

- 68 -

1) อาวพนเตมะละกา เปนแหลงธรณโครงสรางแบบปฐมภมหลายชนดในชนหนตะกอนของกลมหนตะรเตาไดแก

โครงสรางชนหนเฉยงระดบแบบลกบอลและรปหมอน (ball and pillow cross bedding) รปพมพจากนาหนก (load casts) ชนหนมวนซอนทบ (convolute bedding) และ ชนหนโกงตวทเกดจากพาย (hummocky bedding) สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ (2553) ใหชอแหลงธรณวทยาประเภทแหลงธรณโครงสรางในบรเวณนวา “อาวพนเตมะละกา” (รปท 5-19)

ทตง อยบนเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0571312 ตะวนออก 0741095 เหนอ ระวางแผนทเกาะตะรเตา (4922 III) มขอบเขตยาว 400 เมตรตงแตแหลมจระเขถงฝงตรงขามทาเรอบรเวณททาการอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา สามารถเขาถงไดทางเรอ

ลกษณะของแหลง บรเวณปากคลองจะพบเหนแนวหนทแกทสดของประเทศไทย อายประมาณ 500 ลานป หนมหลากสทงนาตาลแดง มวงแดง วางตวเอยงไปทางทศตะวนตกเฉยงเหนอ

รปท 5-19 อาวพนเตมะละกา บรเวณเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง จงหวดสตล

ก) มมมองจากทาเทยบเรออาวพนเตมะละกา ในทศตะวนออกตามแนวคลองพนเตมะละกาสามารถมองเหนแนวเขาหนปนยคออรโดวเชยน

ข) หนปนยคออรโดวเชยนบรเวณแหลมจรเขบรเวณทางเขาอาวพนเตมะละกา ซงมความสมพนธแบบรอยเลอนกบหนทรายอายแคมเบรยนทวางตวถดมาในทศตะวนออก

ค) ชนหนทราย นาตาลแดง แสดงชนบางถงชนหนาแทรกสลบกบหนดนดานชนบาง ของกลมหนตะรเตา อายแคมเบรยนตอนบน บรเวณปากคลองพนเตมะละกา

ง) ลกษณะโครงสรางชนหนเฉยงระดบแบบลกบอลและรปหมอน (ball and pillow cross bedding) ทพบในชนหนทรายของกลมหนตะรเตา

(ก) (ข)

(ค) (ง)



68

- 69 -

ลกษณะทางธรณวทยา ในบรเวณปากคลองพนเตมะละกานจะเปนแนวรอยตอของหนทรายในกลมหนตะรเตาตอนบนซงมอายแคมเบรยนตอนบน (upper Cambrian) กบหนปนยคออรโดวเชยน หนในกลมหนตะรเตาเปนพวกหนทรายแปง ทแทรกสลบกบหนดนดานปนทรายแปง หนทรายแปงมไมกา (micaceous siltstone) สนาตาลแดง มวงแดง พบโครงสรางปฐมภมชดเจนโดยหนแสดงชนและแนวชนเฉยงระดบชดเจนมาก (well bedded and cross bedding) นอกจากนยงพบโครงสรางชนหนเฉยงระดบแบบลกบอลและรปหมอน รปพมพจากนาหนก และ โครงสรางการเลอนไถล (slump structure) ในตอนบนของลาดบชนหน การวางตวของชนหนอยในแนวตะวนตกเฉยงเหนอ และเอยงเทไปทางตะวนออกเฉยงเหนอ

การใชประโยชนทดน เปนหาดทรายสขาวละเอยดทมความยาวประมาณ 3-5 กโลเมตร มนาทะเลสครามใสเหมาะทนกทองเทยวจะใชเปนทพกผอนและเลนนา ทะเลจะสงบเงยบระหวางเดอนพฤษภาคมถงเดอนตลาคม บรเวณเดยวกนกบชายหาดเปนททาการของอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา และอนสาวรยเจาพอตะรเตา มการกอสรางบานพกจานวนมาก

แนวทางการพฒนา เนองดวยอาวพนเตมะละกาเปนแหลงทองเทยวทเปนทสนใจของนกทองเทยว มการสรางบานพกจานวนมากบนหาด แนวทางการพฒนาควรเนนการทองเทยวในเชงอนรกษ จดทาปายใหความรตามเสนทางศกษาธรรมชาต และจดระบบสาธารณปโภค

2) เกาะไข (เกาะตะรเตา) อาเภอเมอง จงหวดสตล ทตง ตงอยทศตะวนตกของเกาะตะรเตา ตาบลเกาะสาหราย อาแภอเมอง จงหวดสตล

บรเวณพกด (WGS84) 0551455 ตะวนออก 0726689 เหนอ ในแผนทระวางเกาะตะรเตา (4922 III) การเดนทางเขาถงแหลง จากจงหวดสตลไปตามถนน (สตล-ละง) จากละงตอไปอก 10 กโลเมตร ถงทาเทยบเรอปากบารา เดนทางโดยเรอโดยสารหรอเรอเชา ซงเสนทางจะผานเกาะไขรวมระยะทางจากปากบารา ระยะทาง 35 กโลเมตร (รปท 5-20)

ลกษณะแหลง เปนเกาะขนาดเลกทเกดจากนาทะเลกดเซาะเปนโพรงใหญ รปประตโคงยนลงไปในทะเล บรเวณรอบเกาะเปนหาดทรายขาวละเอยด และรปประตโคงของโขดหนตดกบหาดทรายเปนทวทศนทสวยงามมาก ทงนทะเลรอบ ๆ เกาะไขยงมแนวปะการงอยโดยทวไป

รปท 5-20 ซมหนธรรมชาตทเกาะไข

(ก) แสดงการกดเซาะเกดเปนซมหนธรรมชาตทสวยงามมองดคลายซมประตววาห (ข) หาดทรายทขาวสะอาดประกอบดวยทรายเมดละเอยดและเปลอกหอยนานาชนด

(ก) (ข)



69

- 70 -

ลกษณะธรณวทยา หนบนเกาะเปนหนตะกอนอายแคมเบรยน บรเวณทเปนซมหนธรรมชาตเปนบรเวณทมแนวรอยเลอนผาน ทาใหเกดรอยแยก (joint) รอยแตก (fracture) มาก สงผลใหหนในบรเวณนนมความคงทนตอการผพงนอยกวาบรเวณอน เมอถกนาทะเลกดเซาะและถกแรงคลนกระทบนานไปจงเกดเปนโพรงตามทเหนในปจจบน

การใชประโยชนทดน เกาะไขนอกจากมความโดดเดนในเชงโครงสรางทางธรณวทยาแลว ยงนบเปนสถานททองเทยวทสาคญและเปนเอกลกษณทองถน (land mark) ของจงหวดสตลอกดวยเหมาะสาหรบการเลนนาและชมววทวทศนอนสวยงามของเกาะทยงคงความเปนธรรมชาตกลางทะเลอนดามน ทกปในชวงเดอนพฤศจกายนจะมเตาทะเลขนมาวางไขเปนจานวนมาก

แนวทางการพฒนา เนองจากเกาะไขอยในความดแลของเขตอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตา จงไมมการอนญาตใหคางแรมได แตเนองจากเกาะไขเปนแหลงทองเทยวท เปนทสนใจของนกทองเทยวเปนจานวนมาก แนวทางในการพฒนา ควรมงเนนเปนการทองเทยวในเชงอนรกษ และสรางมลคาเพมของแหลงอนรกษธรณวทยาดวย เชน การจดทาปายใหความรเกยวกบความโดดเดนในเชงวชาการ รวมกบการสรางจดชมววทจอดรถ และระบบสาธารณปโภคทสะดวก

3) ทะเลบน ทตง อยในเขตอทยานแหงชาตทะเลบน บรเวณพกด (WGS84) 0629183 ตะวนออก

0741858 เหนอตาบลวงประจน อาเภอควนโดน จงหวดสตล ใกลชายแดนไทย-มาเลเซย การเดนทางอยหางจากตวจงหวดประมาณ 40 กโลเมตร (รปท 5-21)

ลกษณะแหลง ทะเลบนเปนแองนาจดขนาดใหญรปยาวร ขอบแองคอนขางเวาแหวง อยในหบเขารปตวว (v-shape valley) ระดบนาในแองมการเปลยนแปลงขนลงตามฤดกาล มปาไมทอดมสมบรณ มสตวปานานาชนด

ลกษณะธรณวทยา ทะเลบนประกอบดวยหน 2 ชนด คอ กลมหนปนออรโดวเชยน และหนแกรนตยคไทรแอสซก ในหนปนพบซากดกดาบรรพพวกนอตลอยด ฟองนา ปะการง แสดงวาในยคทเกดหนปนมสภาพแวดลอมเปนทะเล ทะเลบนอยระหวางเขาจน (หนแกรนต) และเขามดแดง (หนปนสลบหนดนดาน) เกดจากการยบตวของโพรงและถาลาธารใตดน ซงเกดอยในหนปนสลบหนดนดาน

รปท 5-21 อทยานแหงชาตทะเลบน ตาบลวงประจน อาเภอควนโดน จงหวดสตล

(ก) และ(ข) ลกษณะบงนาขนาดใหญลอมรอมดวยหบเขาหนปน หมวดหนรงนก อายออรโดวเชยน บงดงกลาวสนนษฐานวาเปนหลมยบขนาดใหญ

(ก) (ข)

- 71 -

การใชประโยชนทดน เนองจากทะเลบนอดมสมบรณไปดวยปาไม และสตวปาทอดมสมบรณ จงเปนแหลงทองเทยวสาหรบผทชนชอบธรรมชาต มการตงศาลารมนาสาหรบนกทองเทยว และมบานพกสาหรบพกคางคน

แนวทางการพฒนา ทะเลบนถกพฒนาใหเปนสวนสาธารณะเพอพกผอนหยอนใจ ซงแนวทางในการพฒนาควรมงเนนการจดทาปายใหความรเกยวกบความลกษณะภมศาสตรของจงหวดสตล ลกษณะทางธรณวทยา และระบบสาธารณปโภคทสะดวก

4) เขาโตะหงาย แหลงธรณวทยาบรเวณน เปนแหลงธรณวทยาประเภทแหลงธรณโครงสราง ซงม

ความสาคญทางดานธรณวทยาอกแหลงหนง เนองจากเปนธรณโครงสรางประเภทรอยเลอนทเปนรอยตอระหวางหนในยคแคมเบรยนกบยคออรโดวเชยน สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ (2553) ใหชอแหลงธรณวทยานวา “เขตขามกาลเวลา”

ทตง ตงอยเขาโตะหงาย อทยานแหงชาตหมเกาะเภตรา อาเภอละง จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0583500 ตะวนออก 0755700 เหนอ ระวางอาเภอละง (4922 I) อยหางจากทตงอทยานแหงชาตหมเกาะเภตราประมาณ 1 กโลเมตร ตามเสนทางไปเขาโตะหงาย (รปท 5-22)

ลกษณะของแหลง เปนรอยตอของชวงเวลาในอดต ซงมความสาคญทางดานธรณวทยามากเนองจากเปนจดเปลยนของหนในยคหนงไปสอกยคหนง ในบรเวณนนอกจากจะเหนรอยตอแลว ยงพบการเกดของหนยอยทมลกษณะเปนหนปนฉาบ (flow stone) ทสวยงามเปนประกายระยบระยบ ซงเกดจากการสะทอนของแสงไฟทกระทบหนาผลกแรแคลไซต

ลกษณะธรณวทยา เปนรอยตอของหนทรายและหนดนดานสแดงในกลมหนตะรเตา ยคแคมเบรยน กบหนปนสเทาดาในกลมหนทงสง ยคออรโดวเชยน โดยเปนรอยตอแบบรอยเลอน (fault contact) โดยแนวของรอยเลอนจะมทศทางใกลเคยงกบทศทางการวางตวของชนหน

การใชประโยชนทดน บรเวณเขาโตะหงาย อยในความดแลของอทยานแหงชาตหมเกาะเภตรา เปนแหลงสาหรบพกผอนรมทะเลทนาสนใจอกแหงหนง

แนวทางการพฒนา บรเวณเขาโตะหงายนอกจากจะสามารถพฒนาใหเปนสถานทพกผอนรมทะเลแลว ยงสามารถเปนแหลงเรยนรดานธรณวทยาโครงสรางทบอกถงความเปนมาของบรเวณนไดอกดวย ดงนนแนวทางในการพฒนาควรมงเนนการจดทาปายใหความรเกยวกบความลกษณะภมศาสตรของจงหวดสตล ลกษณะทางธรณวทยา และระบบสาธารณปโภคทสะดวกเพมเตม

5.1.4 แหลงพนารอน

แหลงนาพรอน (Hot Spring) หมายถง แหลงนาทไหลขนมาจากใตดนทมอณหภมสงกวาอณหภมรางกายมนษย นาพทขนมาอาจจะอน ๆ จนถงเดอดพลาน อาจบรสทธหรอมแรธาตรวมทงกาซละลายอย ทาใหมรสและกลนตาง ๆ กบ ปรมาณนาทไหลออกมาแตละพมความแตกตางกน บางพมนาไหลเพยงเออ ๆ บางพไหลแรง บางพกระเซนพนปากบอเพราะแรงดนของกาซทละลายเอาขนมาจากใตดนในพนทจงหวดสตลมแหลงธรณวทยาประเภทแหลงธรณวทยาโครงสรางทมความโดดเดน จานวน 1 แหลง รายละเอยดดงน



70

- 71 -

การใชประโยชนทดน เนองจากทะเลบนอดมสมบรณไปดวยปาไม และสตวปาทอดมสมบรณ จงเปนแหลงทองเทยวสาหรบผทชนชอบธรรมชาต มการตงศาลารมนาสาหรบนกทองเทยว และมบานพกสาหรบพกคางคน

แนวทางการพฒนา ทะเลบนถกพฒนาใหเปนสวนสาธารณะเพอพกผอนหยอนใจ ซงแนวทางในการพฒนาควรมงเนนการจดทาปายใหความรเกยวกบความลกษณะภมศาสตรของจงหวดสตล ลกษณะทางธรณวทยา และระบบสาธารณปโภคทสะดวก

4) เขาโตะหงาย แหลงธรณวทยาบรเวณน เปนแหลงธรณวทยาประเภทแหลงธรณโครงสราง ซงม

ความสาคญทางดานธรณวทยาอกแหลงหนง เนองจากเปนธรณโครงสรางประเภทรอยเลอนทเปนรอยตอระหวางหนในยคแคมเบรยนกบยคออรโดวเชยน สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ (2553) ใหชอแหลงธรณวทยานวา “เขตขามกาลเวลา”

ทตง ตงอยเขาโตะหงาย อทยานแหงชาตหมเกาะเภตรา อาเภอละง จงหวดสตล บรเวณพกด (WGS84) 0583500 ตะวนออก 0755700 เหนอ ระวางอาเภอละง (4922 I) อยหางจากทตงอทยานแหงชาตหมเกาะเภตราประมาณ 1 กโลเมตร ตามเสนทางไปเขาโตะหงาย (รปท 5-22)

ลกษณะของแหลง เปนรอยตอของชวงเวลาในอดต ซงมความสาคญทางดานธรณวทยามากเนองจากเปนจดเปลยนของหนในยคหนงไปสอกยคหนง ในบรเวณนนอกจากจะเหนรอยตอแลว ยงพบการเกดของหนยอยทมลกษณะเปนหนปนฉาบ (flow stone) ทสวยงามเปนประกายระยบระยบ ซงเกดจากการสะทอนของแสงไฟทกระทบหนาผลกแรแคลไซต

ลกษณะธรณวทยา เปนรอยตอของหนทรายและหนดนดานสแดงในกลมหนตะรเตา ยคแคมเบรยน กบหนปนสเทาดาในกลมหนทงสง ยคออรโดวเชยน โดยเปนรอยตอแบบรอยเลอน (fault contact) โดยแนวของรอยเลอนจะมทศทางใกลเคยงกบทศทางการวางตวของชนหน

การใชประโยชนทดน บรเวณเขาโตะหงาย อยในความดแลของอทยานแหงชาตหมเกาะเภตรา เปนแหลงสาหรบพกผอนรมทะเลทนาสนใจอกแหงหนง

แนวทางการพฒนา บรเวณเขาโตะหงายนอกจากจะสามารถพฒนาใหเปนสถานทพกผอนรมทะเลแลว ยงสามารถเปนแหลงเรยนรดานธรณวทยาโครงสรางทบอกถงความเปนมาของบรเวณนไดอกดวย ดงนนแนวทางในการพฒนาควรมงเนนการจดทาปายใหความรเกยวกบความลกษณะภมศาสตรของจงหวดสตล ลกษณะทางธรณวทยา และระบบสาธารณปโภคทสะดวกเพมเตม

5.1.4 แหลงพนารอน

แหลงนาพรอน (Hot Spring) หมายถง แหลงนาทไหลขนมาจากใตดนทมอณหภมสงกวาอณหภมรางกายมนษย นาพทขนมาอาจจะอน ๆ จนถงเดอดพลาน อาจบรสทธหรอมแรธาตรวมทงกาซละลายอย ทาใหมรสและกลนตาง ๆ กบ ปรมาณนาทไหลออกมาแตละพมความแตกตางกน บางพมนาไหลเพยงเออ ๆ บางพไหลแรง บางพกระเซนพนปากบอเพราะแรงดนของกาซทละลายเอาขนมาจากใตดนในพนทจงหวดสตลมแหลงธรณวทยาประเภทแหลงธรณวทยาโครงสรางทมความโดดเดน จานวน 1 แหลง รายละเอยดดงน



71

- 72 -

รปท 5-22 แหลงธรณวทยาโครงสรางบรเวณเขาโตะหงาย

(ก) และ (ข) ภาพแสดงรอยเลอนซงเปนรอยตอของหนทรายและหนดนดานสแดงในกลม หนตะรเตายคแคมเบรยน กบหนปนสเทาดาในกลมหนทงสง ยคออรโดวเชยน

(ค) หนทรายและหนดนดานสแดงในกลมหนตะรเตา ยคแคมเบรยน วางตวอยใตเขาหนปน สเทาดาในกลมหนทงสง ยคออรโดวเชยน

(ง) ลกษณะหนาผาหนปนของเขาโตะหงาย

1) แหลงพนารอนบานโตนปาหนน ทตง แหลงพนารอนบานโตนปาหนน ตงอยในพนท หมท 4 ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง

บรเวณพกด (WGS84) 0627700 ตะวนออก 0756636 เหนอ ระวางอาเภอควนกาหลง (5022 IV) การเขาถงใชเสนทางถนนยนตรการกาธรเดนทางจากตวอาเภอเมองสตลสามแยกโรงเรยนบานทงนยเลยวขวาเขาไปประมาณ 5 กโลเมตร ผานโรงเรยนบานโตนปาหนนแลวเลยวขวาไปประมาณ 1.5 กโลเมตร ถงบรเวณพนารอน (รปท 5-23)

ลกษณะของแหลง บอพนารอนมขนาดกวางประมาณ 2 เมตร ยาวประมาณ 4 เมตร และลกประมาณ 1 เมตร อณหภมประมาณ 80 องศาเซลเซยส ตงอยหางจากคลองนารอนประมาณ 15 เมตร โดยนารอนถกผนจากบอไปยงบอหลกซเมนตเพอใหนกเทยวไดแชผอนคลายรางกาย

ลกษณะธรณวทยา หนพนทบรเวณพนารอนเปนหนทรายของหมวดหน พนารอนแหลงนมความสมพนธกบแนวรอยเลอนตามแนวคลองนารอน ทาใหเปลอกโลกบรเวณนมความหนานอยกวาบรเวณขางเคยงทาใหความรอนของหนหนดใตเปลอกโลกสงผลถงนาบาดาล ทาใหนาบาลมความรอนและความดนเพมขนจนพขนมาความรอยแตกของหนพนท เปนพนารอนดงทเหนในปจจบน

(ก) (ข)

(ค) (ง)



72

- 73 -

การใชประโยชนทดน พนารอนบานโตนปาหนนอยในการดแลขององคการบรหารสวนจงหวดสตล ปจจบน (พฤษภาคม พ.ศ. 2556) อยระหวางการพฒนาสแหลงทองเทยวระดบสากล

แนวทางการพฒนา พนารอนบานโตนปาหนน เปนแหลงทองเทยวทมศกยภาพในการพฒนาเปนแหลงเรยนรทางธรณสงเนองจากอยในโครงการพฒนาสแหลงทองเทยวระดบสากล และเปนแหลงพนารอนแหลงเดยวของจงหวดสตล หากตองการจะพฒนาเปนแหลงเรยนรดานธรณวทยาสามารถพฒนาโดยการจดทาปายใหความรเกยวกบความลกษณะภมศาสตร และธรณวทยาของพนท กระบวนการเกดพนารอนทสมพนธกบแนวรอยเลอน

รปท 5-23 พนารอนบานโตนปาหนน ตาบลทงนน อาเภอควนกาหลง

ก) สภาพทวไปของพนารอนโดนนารอนจากบอหลกจะถกผนไปยงบอแชหลกทนกทองเทยวใชแชผอนคลาย

ข) บอนารอนธรรมชาตทเปนบอตนกาเนดของนารอนในแหลงน ค) คลองนารอนทเกดตามแนวรอยเลอนของเปลอกโลก ซงมความสมพนธกบกระบวนการ

ทางธรณวทยาททาใหเกดบอรอน ง) อาคารบรการ และสาธารณปโภคตางๆทกาลงไดรบการพฒนาใหแหลงพนารอนแหลงน

เปนแหลงทองเทยวระดบสากล

(ก) (ข)

(ค) (ง)



73

- 74 -

5.2 แนวทางและมาตรการในการบรหารจดการแหลงธรณวทยา ในป พ.ศ. 2553 กรมทรพยากรธรณไดทาการศกษาเพอการกาหนดนโยบายและแนวทางการ

บรหารจดการแหลงธรณวทยา โดยวตถประสงคเพอใหเกดการพฒนาใชประโยชน แหลงทางธรณวทยาอยางเหมาะสมยงยน ภายใตการมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของ ผลการศกษานามาซงขอเสนอแนะเพอการบรหารจดการใน 6 ประเดนหลก ไดแก

ระเบยบและขอบงคบ การบรหารจดการแหลงทางธรณวทยาควรดาเนนไปภายใตกฎระเบยบหรอขอบงคบ และการมคมอแนวทางการบรหารจดการสาหรบแหลงธรณวทยาทมศกยภาพในการพฒนาและแหลงธรณวทยาอนควรอนรกษทตองปองกนการถกทาลาย ซงจดทาขนรวมกนระหวางกรมทรพยากรธรณ หนวยงานเจาของพนท องคกรปกครองสวนทองถน และประชาชน

การกาหนดขอบเขต การกาหนดขอบเขตแหลงทางธรณวทยาใหมความชดเจนวาแหลงธรณดงกลาวควรมพนทมากนอยเพยงใด เพอใชในการบรหารจดการ นอกจากนแหลงทางธรณวทยาทมการพฒนาใชประโยชนอยแลวหรอมศกยภาพในการพฒนาในอนาคตยงควรมการจดแบงเขต หรอ Zoning ออกเปนพนทเพอการอนรกษและพนทเพอการใชประโยชน เชน พนทเพอการพาณชย พนทสาหรบรองรบนกทองเทยวหรอพนทจอดรถ เปนตน

การจดการขอมลและความร การบรหารจดการดานขอมลและความรเปนเรองสาคญเพอนาไปสการใชประโยชนสงสด แหลงทางธรณวทยาทมคณคาทางวชาการควรสนบสนนใหมการคนควาวจยอยางตอเนอง มการนาผลงานวจยไปใชประโยชน จดทาระบบฐานขอมลอยางเปนระบบ

การประสานงานระหวางหนวยงาน การประสานงานสรางความรวมมอระหวางหนวยงาน ทเกยวของเพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการ มการแบงภาระหนาทในการบรหารจดการแหลงอนควรอนรกษระหวางผทเกยวของใหชดเจนสอดคลองกบความเชยวชาญและความพรอมระหวางหนวยงานตางๆ ตลอดจนการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในพนทใหเขารวมในการบรหารจดการพนท และการวางแผนอนรกษ

การจดหาทรพยากร การจดหาทรพยากรทงดานงบประมาณ บคลากร เพอใหการดาเนนการดานการบรหารจดการประสบความสาเรจ

บรการสาธารณปโภคพนฐาน สาธารณปโภคพนฐานเปนปจจยสาคญในการสนบสนนการพฒนาใชประโยชนพนทแหลงทางธรณวทยานน ควรมการจดบรการขนพนฐานตามความจาเปน และออกแบบใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมเดมของแหลง เชน ถนน หรอสงปลกสรางทจาเปน และมาตรการรกษาความปลอดภยอยางเหมาะสมขอเสนอแนะมาตรการการบรหารจดการแหลงอนควรอนรกษทางธรณวทยาเหลานควรมการปรบใหเหมาะสมกบสภาพสงคมของแตละพนท ไมวาจะเปนความเหมาะสมของภมประเทศ ความหางไกลลกษณะของวฒนธรรมของชมชนในพนท และความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถน เพอใหเกดรปแบบการบรหารจดการทเหมาะสม มประสทธภาพ และเออประโยชนกบทกฝาย พรอมทงตองมระบบตดตามประเมนผลอยางตอเนองเพอการปรบปรงขอบกพรอง

- 75 -

บทท 6 ทรพยากรแร

6.1 การแบงประเภทพนททรพยากรแร การจาแนกเขตพนททรพยากรแรในจงหวดสตล ใชขอมลจากแผนททรพยากรแรมาตราสวน

1:250,000 เปนขอมลพนฐานและไดทาการปรบปรงขอมลโดยการสารวจเพมเตมในภาคสนาม และนาขอมลทไดมาจดแบงออกเปน 2 ประเภท คอ “พนทแหลงแร” และ “พนทศกยภาพทางแร” ตามคาจากดความทนยามโดยคณะทางานจดทาแผนททรพยากรแร (2542) และคณะอนกรรมการดานทรพยากรแร (2551) ดงน

พนทแหลงแร หมายถง พนทใดพนทหนงซงมแหลงแรหรอแหลงสนแรชนดเดยวหรอหลายชนดรวมกนในพนทนน รวมทงพนททมคาขอประทานบตรและ/หรอประทานบตร ทไดตรวจสอบความถกตองตามหลกวชาการ การกาหนดขอบเขตพนทแหลงแรยดถอขอมลวชาการทางธรณวทยาแหลงแรเปนปจจยหลก

พนทศกยภาพทางแร หมายถง พนทใดพนทหนงทยงไมมการคนพบทรพยากรแร (Undiscovered mineral resource) แตมแนวโนมทจะมได โดยมหลกฐานบงชจากขอมลทางธรณวทยาธรณวทยาแหลงแร ธรณเคม และธรณฟสกส และรวมถงพนททมแรกระจดกระจายในหนอยางมนยสาคญ หรอมบรเวณพบแรในสวนใดสวนหนงของพนทนน

รายงานฉบบนมงเนนความสาคญไปทพนทแหลงแร ซงเปนพนททพสจนทราบแนชดแลววามแรอยแนนอน และสามารถทจะทาการประเมนปรมาณทรพยากรแรเบองตนในแตละแหลงได สวนพนทศกยภาพทางแรทมความสาคญรองลงมานนไมไดการดาเนนงานสารวจเกบขอมลในครงน แตไดมการรวบรวมขอมลมาเพอเปนสวนประกอบใหเหนเปนภาพรวมของทรพยากรแรจงหวดสตล และสาหรบใชเปนขอมลพนฐานเบองตนเพอการดาเนนงานในอนาคต

6.2 การประเมนปรมาณทรพยากรแรในพนทแหลงแร การประเมนทรพยากรแรสารองของจงหวดสตล ในครงนเปนการประเมนทปรมาณ

ทรพยากรแรสารองทมศกยภาพเปนไปได ซงหมายถงปรมาณสารองทประเมนในพนททมการพบแร แตยงมไดมการพสจนวามปรมาณความสมบรณมากนอยเพยงใด เปนทรพยากรแรสารองทจะตองทาการสารวจเพมเตมจนถงขนรายละเอยด เพอใหทราบปรมาณและความสมบรณ รวมทงศกษาความเปนไปไดในการพฒนากอนทจะลงทนทาเหมองแร การประเมนครงนใชหลกการทางสถต และวชาการธรณวทยาเปนปจจยหลก โดยนาเอาคาความหนาแนนของแรหรอหนทมในพนท คณดวยปรมาตรทไดจากการคานวณ และคาสมประสทธในการประเมน

คาสมประสทธในการประเมน (k) เปนคาทกาหนดขนเพอใหไดตวเลขของปรมาณทรพยากรแรใกลเคยงความจรงมากทสด หรอเปนคารอยละของปรมาณสารองหลงจากไดหกคาความไมแนนอนอนเนอง มาจากลกษณะธรณวทยาแหลงแรตาง ๆ เชน ความหนาและความตอเนองของสายแร โพรงในชนหน รอยแตก และรอยเลอนทตดผาน เปนตน



74

- 75 -

บทท 6 ทรพยากรแร

6.1 การแบงประเภทพนททรพยากรแร การจาแนกเขตพนททรพยากรแรในจงหวดสตล ใชขอมลจากแผนททรพยากรแรมาตราสวน

1:250,000 เปนขอมลพนฐานและไดทาการปรบปรงขอมลโดยการสารวจเพมเตมในภาคสนาม และนาขอมลทไดมาจดแบงออกเปน 2 ประเภท คอ “พนทแหลงแร” และ “พนทศกยภาพทางแร” ตามคาจากดความทนยามโดยคณะทางานจดทาแผนททรพยากรแร (2542) และคณะอนกรรมการดานทรพยากรแร (2551) ดงน

พนทแหลงแร หมายถง พนทใดพนทหนงซงมแหลงแรหรอแหลงสนแรชนดเดยวหรอหลายชนดรวมกนในพนทนน รวมทงพนททมคาขอประทานบตรและ/หรอประทานบตร ทไดตรวจสอบความถกตองตามหลกวชาการ การกาหนดขอบเขตพนทแหลงแรยดถอขอมลวชาการทางธรณวทยาแหลงแรเปนปจจยหลก

พนทศกยภาพทางแร หมายถง พนทใดพนทหนงทยงไมมการคนพบทรพยากรแร (Undiscovered mineral resource) แตมแนวโนมทจะมได โดยมหลกฐานบงชจากขอมลทางธรณวทยาธรณวทยาแหลงแร ธรณเคม และธรณฟสกส และรวมถงพนททมแรกระจดกระจายในหนอยางมนยสาคญ หรอมบรเวณพบแรในสวนใดสวนหนงของพนทนน

รายงานฉบบนมงเนนความสาคญไปทพนทแหลงแร ซงเปนพนททพสจนทราบแนชดแลววามแรอยแนนอน และสามารถทจะทาการประเมนปรมาณทรพยากรแรเบองตนในแตละแหลงได สวนพนทศกยภาพทางแรทมความสาคญรองลงมานนไมไดการดาเนนงานสารวจเกบขอมลในครงน แตไดมการรวบรวมขอมลมาเพอเปนสวนประกอบใหเหนเปนภาพรวมของทรพยากรแรจงหวดสตล และสาหรบใชเปนขอมลพนฐานเบองตนเพอการดาเนนงานในอนาคต

6.2 การประเมนปรมาณทรพยากรแรในพนทแหลงแร การประเมนทรพยากรแรสารองของจงหวดสตล ในครงนเปนการประเมนทปรมาณ

ทรพยากรแรสารองทมศกยภาพเปนไปได ซงหมายถงปรมาณสารองทประเมนในพนททมการพบแร แตยงมไดมการพสจนวามปรมาณความสมบรณมากนอยเพยงใด เปนทรพยากรแรสารองทจะตองทาการสารวจเพมเตมจนถงขนรายละเอยด เพอใหทราบปรมาณและความสมบรณ รวมทงศกษาความเปนไปไดในการพฒนากอนทจะลงทนทาเหมองแร การประเมนครงนใชหลกการทางสถต และวชาการธรณวทยาเปนปจจยหลก โดยนาเอาคาความหนาแนนของแรหรอหนทมในพนท คณดวยปรมาตรทไดจากการคานวณ และคาสมประสทธในการประเมน

คาสมประสทธในการประเมน (k) เปนคาทกาหนดขนเพอใหไดตวเลขของปรมาณทรพยากรแรใกลเคยงความจรงมากทสด หรอเปนคารอยละของปรมาณสารองหลงจากไดหกคาความไมแนนอนอนเนอง มาจากลกษณะธรณวทยาแหลงแรตาง ๆ เชน ความหนาและความตอเนองของสายแร โพรงในชนหน รอยแตก และรอยเลอนทตดผาน เปนตน



75

- 76 -

6.3 ทรพยากรแรของจงหวดสตล ทรพยากรแรของประเทศไทย จาแนกตามการใชประโยชนทกาหนดไวในยทธศาสตรการ

บรหารจดการทรพยากรแร พ.ศ. 2555-2559 ได 5 กลม คอ 1) กลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ ไดแก แรเพอ

อตสาหกรรมซเมนต เชน หนปน หนดนดาน เหลก และยปซม และแรเพอการกอสราง เชน หนชนดตางๆ ทใชเปนวสดกอสรางและใชเปนหนประดบ เชน หนปน หนแกรนต หนออน หนทราย หนบะซอลต และทรายกอสราง

2) กลมแรพลงงาน ไดแก แรถานหน ปโตรเลยม หนนามน และแรกมมนตรงส 3) กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม ไดแก โลหะมคา เชน ทองคาและเงน กลม

แรโลหะ เชน ทองแดง ตะกว สงกะส พลวง ดบก ทงสเตน เหลก และแมงกานส กลมแรอตสาหกรรม เชน ดน (ดนขาวและบอลลเคลย) เฟลดสปาร แบไรต ฟลออไรต เกลอหน ทรายแกว หนปน และยปซม และกลมแรรตนชาต เชน พลอย (ทบทมและแซปไฟร)

4) กลมแรเพอการเกษตร ไดแก โพแทช โดโลไมต เพอรไลต ฟอสเฟต 5) กลมแรเพออตสาหกรรมเทคโนโลยชนสง ไดแก โคลมไบต แทนทาไลต และแรหายาก (rare

earth elements) เชน โมนาไซต และซโนไทม แรเหลานสวนมากพบเปนแรพลอยไดจากการทาเหมองดบก จงหวดสตล เปนจงหวดทมแหลงทรพยากรแรทสาคญ 5 ชนด คอ หนปนเพออตสาหกรรมกอสราง หนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคม หนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง พลวง และแบไรต ซงทรพยากรแรในจงหวดสตล มจานวน 2 กลมแร โดยมรายละเอยดในแตละกลมแร ดงตารางท 6-1 และรปท 6-1

สาหรบขอมลการผลตแรในจงหวดสตล ทไดจากกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร สานกงานอตสาหกรรมจงหวดสตล พบวาปจจบนจงหวดสตล มคาขอประทานบตรหนปนและหนทราย จานวน 8 แปลง แสดงในตารางท 6-2 อยในเขตอาเภอทงหวา ละง และควนกาหลง ตารางท 6-1 กลมแรและชนดของแหลงแรในจงหวดสตล จาแนกตามการใชประโยชน ชนดแร / หนอตสาหกรรม

จานวน แหลงแร

เนอทแหลงแร (ตร.กม.)

ปรมาณสารอง (ลานเมตรกตน)

1. กลมแรเพอการพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ แรเพอการกอสราง

-หนปนเพออตสาหกรรมกอสราง 2 0.58 53.46 -หนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผล วเคราะหทางเคม

196 430.59 161,610.93

-หนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง 2 0.93 54.90 2. กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม

แรอตสาหกรรม - พลวง - แบไรต

1 1

0.40 1.64

20,250* 23,625*

รวม 201 434.14 161,719.34 หมายเหต * หนวยเปนเมตรกตน



76

- 77 -

รปท 6-1 ทรพยากรแรจงหวดสตล







77

- 78 -

ตารางท 6-2 ประทานบตรในพนทจงหวดสตล (ทมาขอมล : กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร, กมภาพนธ 2556) ท เลขทประทาน

บตร ผถอประทานบตร วนทหมดอาย อาเภอ ตาบล พนท ชนดแร สถานะ

ประทานบตร ไร งาน วา 1 23842/13837 หจก.กงหราเหมองแร 17/12/2531 ละง เขาขาว 36 1 86 พลวง สนอาย 2 23852/14017 หจก.อรณสรรพชยการ

เหมองแร 11/6/2555 ละง นาผด 96 0 60 พลวง สนอาย

3 23853/14018 หจก.กจธรณ(1993) 11/6/2555 ละง นาผด 60 2 39 พลวง หนปน

สนอาย

4 23875/14993 บจก.มนเนอรลรซอรสเซส ดเวลลอปเมนท

12/7/2545 ละง กาแพง 99 1 6 หนปน สนอาย

5 23897/15314 นายลาพน กองศาสนะ 19/5/2561 ควนกาหลง

ทงนย 197 2 0 หนปน มอาย

6 23943/15223 นายชยตพงศ เรองกล 2/5/2564 ควนกาหลง

ทงนย 130 3 46 หนปน มอาย

7 23977/15868 บจก.พธผาศลาละง 12/10/2562 ทงหวา นาทอน 51 3 29 หนทราย มอาย

6.3.1 กลมแรเพอการพฒนาสาธารณปโภคขนพนฐาน และโครงการขนาดใหญของรฐ 6.3.1.1 หนปนเพออตสาหกรรมกอสราง หนปนเพออตสาหกรรมกอสราง เปนหนปนทมปรมาณของแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3)

นอยกวารอยละ 90.0 หรอมปรมาณของแคลเซยมออกไซด (CaO) นอยกวารอยละ 50.42 คณสมบตทจาเปนทตองทดสอบหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง ไดแก การดดซมนา ความคงทนตอการบดยอยใหเปนกอนดวยแรงบดกระแทก ความคงทนตอการยอยบดภายใตแรงกดดนทไมคงท ความคงทนตอการขดถและแรงบดกระแทกใหเหลยมหาย และความมนของผวภายใตแรงขดถ เปนตน

หนปนเพออตสาหกรรมกอสรางในจงหวดสตล มจานวน 2 แหลง อยในบรเวณเขาเรอนาพร และบานทงฟก ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง มเนอทรวม 0.58 ตารางกโลเมตร มปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 53.46 ลานตน

จากขอมลกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร พบวาในจงหวดสตลมประทานบตรหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง 2 แปลง เปนเหมองเปดการของหางหนสวนจากดทงนยศลาทอง และหางหนสวนจากดเรองกลศลาทอง (รปท 6-2) มคาขอประทานบตรหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง จานวน 2 แปลง มการประกาศเปนพนทแหลงหนอตสาหกรรมมจานวน 8 แหลง (ตารางท 6-3) อยในเขตอาเภอควนกาหลง อาเภอละง และอาเภอทงหวา และมการขออนญาตโรงโมบดและยอยหน มจานวน 4 โรง (ตารางท 6-4) ตงอยในเขตอาเภอควนกาหลง และอาเภอละง



78

- 79 -

รปท 6-2 สภาพเหมองหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง อาเภอควนกาหลง จงหวดสตล

(ก) หนาเหมองหนปนเพออตสาหกรรมกอสรางของ หจก.ทงนยศลาทอง (ข) หนาเหมองหนปนเพออตสาหกรรมกอสรางของ หจก.เรองกลศลาทอง และลกษณะ

หนปนทไดจากการทาเหมอง

ตารางท 6-3 แหลงหนอตสาหกรรมจงหวดสตล (ทมาขอมล : กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร, กมภาพนธ 2556)

ลาดบท ชอแหลงหน ทตง พนท (ไร) ปรมาณสารอง (ลานเมตรกตน)

1 เขาจาปา-เขาเณร-เขาโตะชง อ.ควนกาหลง 141 3.41 2 เขาจหนงนย(มปญหาสทธในทดน) อ.ละง 288 0 3 เขาพล อ.ควนกาหลง 100 5.14 4 เขาละใบดา อ.ควนกาหลง 100 13.6 5 เขาละม อ.ควนกาหลง 30 2.72 6 เขาลกชาง อ.ควนกาหลง 75 7.5 7 เขาลกเลกลกใหญ อ.ทงหวา 312 31.1 8 เขาวงบมาก อ.ควนกาหลง 230 48.54

รวม 1,276 112.01

(ก) (ข)

(ค)



79

- 80 -

ตารางท 6-4 ขอมลใบอนญาตโรงโมบดและยอยหนจงหวดสตล (ทมาขอมล : กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร, กมภาพนธ 2556)

ลาดบท

เลขทะเบยนโรงงาน ชอโรงงาน ตาบล อาเภอ วนทอนญาต วนท

หมดอาย 1 ธ3-3(1)-1/42สต นายลาพน กองศาสนะ ทงนย ควนกาหลง 22/10/2542 31/12/2552 2 ธ3-3(1)-1/41สต บรษท พธผาศลาละง จากด เขาขาว ละง 3/12/2555 1/1/2561 3 ธ3-3(1)-1/43สต หางหนสวนจากด เรองกล

ศลาทอง ทงนย ควนกาหลง 30/12/2553 29/12/2558

4 3-3(1)-1/29สต นายลาพน กองศาสนะ ทงนย ควนกาหลง 29/6/2548 26/12/2552

6.3.1.2 หนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคม จงหวดสตล มทรพยากรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคม

อยในเขตอาเภอละง อาเภอทงหวา อาเภอควนกาหลง อาเภอควนโดน อาเภอมะนง และอาเภอเมองสตล สวนใหญเปนหนปนยคออรโดวเชยน มลกษณะเปนหนปนเนอดน เปนชนหนา พบทงทเปนแนวเทอกเขาและทเปนเขาลกโดด หนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมมจานวน 196 พนท ครอบคลมเนอท 430.59 ตารางกโลเมตร มปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 161,610.93 ลานเมตรกตน พบกระจายตวอยในพนทตาง ๆ ดงน

1) ทรพยากรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมของอาเภอละง อยในบรเวณตาบลนาผด ตาบลกาแพง ตาบลละง ตาบลแหลมสน ตาบลเขาขาว และตาบลปากนา มจานวน 57 แหลง ครอบคลมพนท 40.40 ตารางกโลเมตร มปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 6,024.55 ลานเมตรกตน

2) ทรพยากรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมของอาเภอทงหวา อยในบรเวณตาบลทงหวา ตาบลปาแกบอหน และตาบลนาทอน มจานวน 23 แหลง ครอบคลมพนท 155.81 ตารางกโลเมตร มปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 68,553.78 ลานเมตรกตน

3) ทรพยากรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมของอาเภอควนกาหลง อยในบรเวณตาบลควนกาหลง และตาบลทงนย มจานวน 53 แหลง ครอบคลมพนท 18.70 ตารางกโลเมตร มปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 3,279.47 ลานเมตรกตน

4) ทรพยากรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมของอาเภอควนโดน อยในบรเวณตาบลควนโดน ตาบลควนสตอ ตาบลยานซอ และตาบลวงประจน มจานวน 24 แหลง ครอบคลมพนท 40.70 ตารางกโลเมตร มปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 10,989.17 ลานเมตรกตน

5) ทรพยากรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมของอาเภอมะนง พบจานวน 1 แหลง บรเวณสานกสงฆถาระฆงทอง ตาบลปาลมพฒนา ครอบคลมพนท 0.06 ตารางกโลเมตร มปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 2.69 ลานเมตรกตน

6) ทรพยากรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมของอาเภอเมองสตล อยในบรเวณตาบลควนโพธ ตาบลฉลง ตาบลเกาะสาหราย และตาบลเกตร มจานวน 38 แหลง



80

- 81 -

ครอบคลมพนท 174.91 ตารางกโลเมตร มปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 72,761.25 ลานเมตรกตน

ทงนการประเมนปรมาณทรพยากรแรสารองทมศกยภาพเปนไปไดของหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง และหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมในพนท ประเมนจากปรมาตรของหนปนในพนททไดจากการคานวณโดยโปรแกรมสาเรจรปในระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) และจากหลกเกณฑตามขอ 5.1(4.1) และขอ 5.1(4.4) ตามประกาศกรมทรพยากรธรณ เรอง “ประทานบตรหนอตสาหกรรม” ประกาศ ณ วนท 4 เมษายน 2539 โดย นายปรชา อรรถวภชน อธบดกรมทรพยากรธรณ กาหนดใหความหนาแนนของหนปนประมาณ 2.5 เมตรกตนตอลกบาศกเมตร และปรมาณดนหรอโพรงหนทอยในพนทคาขอประทานบตรในสวนททาเหมองได สามารถนาไปหกจากปรมาตรหนทคานวณไดไมเกนรอยละ 10 ยกเวนกรณทสามารถพสจนได กใหหกปรมาตรดนหรอโพรงหนไดตามความเปนจรง

6.3.1.3 หนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง หนทรายเพออตสาหกรรมกอสรางของจงหวดสตลมจานวน 1 แหลง อยทบรเวณบานทาศลา

ตาบลนาทอน อาเภอทงหวา จงหวดสตล เปนหนทรายของหมวดหนปาเสมด ลกษณะเปนหนทรายเนอละเอยด สเทาเขมถงดาแสดงการวางตวของชนหนชดเจน มชนหนดนดานแทรกสลบในบางแหง ชนหนทรายวางตวในทศทางเกอบทศเหนอ-ใต (N 80 E) เอยงเทไปทางทศตะวนออก

จากขอมลกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร พบวามประทานบตรของบรษทพธผาศลาละง จากด จานวน 1 แปลง ในเขตตาบลนาทอน อาเภอทงหวา เลขทคาขอประทานบตรเดม สต2/2542 โดยมการเปดเหมองขนาดหนาเหมองกวาง 100 เมตร ยาว 200 เมตร และสง 20 เมตร มการทาเหมองแรโดยการเจาะระเบดชนหนทรายสเทาดา เพอผลตหนคลกสาหรบการกอสรางในเขตจงหวดสตล (รปท 6-3) นอกจากนยงมคาขอประทานบตรหนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง 2 แปลง ในเขตอาเภอทงหวา และอาเภอละง

การประเมนปรมาณทรพยากรแรสารองทมศกยภาพเปนไปไดของหนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง โดยประเมนจากปรมาตรของหนทรายในพนททไดจากการคานวณโดยโปรแกรมสาเรจรปในระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) และจากหลกเกณฑตามขอ 5.1(4.1) และขอ 5.1(4.4) ตามประกาศกรมทรพยากรธรณ เรอง “ประทานบตรหนอตสาหกรรม” ประกาศ ณ วนท 4 เมษายน 2539 โดย นายปรชา อรรถวภชน อธบดกรมทรพยากรธรณ กาหนดใหความหนาแนนของหนทรายประมาณ 2.3 เมตรกตนตอลกบาศกเมตร และปรมาณดนหรอโพรงหนทอยในพนทคาขอประทานบตรในสวนททาเหมองได สามารถนาไปหกจากปรมาตรหนทคานวณไดไมเกนรอยละ 10 ยกเวนกรณทสามารถพสจนได กใหหกปรมาตรดนหรอโพรงหนไดตามความเปนจรง ดงนนหนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง ครอบคลมพนท 0.93 ตารางกโลเมตร ปรมาณสารองมศกยภาพเปนไปไดของหนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง โดยคานวณจากพนทแหลงหนทรายในบรเวณนได 54.90 ลานเมตรกตน

6.3.1.4 ทรายกอสราง ทรายเปนวสดธรรมชาต ทเกดจากการผสลายของหนตามธรรมชาต มลกษณะเปนเมดและรวนซย ขนาดเสนผานศนยกลางของเมดระหวาง 0.05-2.0 มลลเมตร สวนใหญเปนแรควอตซหรอหนเขยวหนมาน ซงมสวนประกอบทางเคมเปนซลกา นอกจากนยงพบเหลกออกไซด แรเฟลดสปาร เศษหน แรอน ๆ ขนาดเลกปะปนอย ทรายมหลายขนาดแบงตามขนาดเสนผานศนยกลางได 5 ขนาด คอ ทรายละเอยด



81

- 82 -

มาก (0.05-0.10 มลลเมตร) ทรายละเอยด (0.10-0.25 มลลเมตร) ทรายขนาดปานกลาง (0.25-0.5 มลลเมตร) ทรายหยาบ (0.5-1 มลลเมตร) และทรายหยาบมาก (1-2 มลลเมตร) สวนตะกอนทมขนาดใหญกวา 2.00 มลลเมตร จดเปนกรวดซงมขนาดอยระหวาง 2-64 มลลเมตร แตถาขนาดของเมดตะกอนเลกกวา 0.05 มลลเมตร จดเปนทรายแปงและตะกอนดน

พนทศกยภาพทรพยากรทรายจงหวดสตล (สานกงานนโยบายและแผนทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม, 2550) แบงออกเปนทรายบกและทรายแมนา ซงพบในพนทตาง ๆ ดงน

1) แหลงทรายบก อาเภอทงหวา บรเวณเขตตาบลทงหวา ตาบลนาทอน ตาบลทงบหลง ตาบลปาแกบอหน และตาบลขอนคลาน อาเภอละง บรเวณตาบลตาบลนาผด ตาบลเขาขาว ตาบลละง ตาบลแหลมสน และตาบลปากนา อาเภอควนกาหลง บรเวณเขตตาบลอใดเจรญ ตาบลควนกาหลง และตาบลทงนย อาเภอทาแพ บรเวณเขตตาบลสาคร ตาบลแป-ระ ตาบลทาเรอ และตาบลทาแพ อาเภอควนโดน บรเวณเขตตาบลควนโดน ตาบลควนสะตอ และตาบลยานซอ อาเภอเมองสตล บรเวณเขตตาบลควนโพธ ตาบลฉลง ตาบลตนหยงโป ตาบลบานควน ตาบลเกตร และตาบลคลองขด อาเภอมะนง บรเวณเขตตาบลนคมพฒนา และปาลมพฒนา

2) แหลงทรายแมนา อาเภอเมองสตล บรเวณเขตตาบลตามะลง ตาบลคลองขด และตาบลตนหยงโป อาเภอทงหวา บรเวณเขตตาบลทงหวา ตาบลทงบหลง และตาบลขอนคลาน อาเภอละง บรเวณตาบลแหลมสน ตาบลปากนา ตาบลกาแพง ตาบลนาผด ตาบลเขาขาว และตาบลละง อาเภอทาแพ บรเวณเขตตาบลสาคร และตาบลทาแพ และอาเภอมะนง บรเวณเขตตาบลนคมพฒนา

ปจจบนมผประกอบการทรายกอสรางทขนทะเบยนกบกรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรมทงสน 15 ราย ในเขตอาเภอละง อาเภอควนกาหลง อาเภอควนโดน และอาเภอเมองสตล (ตารางท 6-5) และจากการตรวจสอบในพนทพบวาสวนใหญไมมการผลตทรายแลว ตารางท 6-5 บญชรายชอผประกอบการผลตทรายกอสรางในจงหวดสตล (ทมาขอมล : กรมโรงงาน

อตสาหกรรม, กมภาพนธ 2556) ลาดบ ชอผขออนญาต เลขทะเบยนโรงงาน ทตง หมายเหต

1 นายบญธรรม ตงถน 3-3(4)-39/52สต ม.1 ถ.ยนตรการกาธร ต.ควนขน อ.เมองสตล ดดทรายในทดนกรรมสทธ

2 นายสวสด พณวงศ 3-3(4)-44/52สต ม.1 ถ.ยนตรการกาธร ต.ควนขน อ.เมองสตล ดดทรายในทดนกรรมสทธ

3 นางบศรนทร วรรณขาว 3-3(4)-54/53สต ม.1 ต.ทงนย อ.ควนกาหลง ดดทรายในทดนกรรมสทธ

4 นายนพดล นงเกษม 3-3(4)-55/53สต ม.5 ต.อใดเจรญ อ.ควนกาหลง ดดทรายในทดนกรรมสทธ

5 นายมนพ นนเกลยง 3-3(4)-59/53สต ม.2 ต.วงประจน อ.ควนโดน ดดทรายในทดนกรรมสทธ

6 นายปรชา นกดา 3-3(4)-67/51สต ม.10 ถ.ทางหลวงแผนดน 4184 ต.ควนสตอ อ.ควนโดน

ดดทรายในทดนกรรมสทธ

7 นายกาจาย ตวตระกล 3-3(4)-119/48สต ม.1 ต.บานควน อ.เมองสตล ดดทรายในทดนกรรมสทธ

8 นายสมล ซงเอยด จ3-3(4)-1/42สต ม.1 ต.วงประจน อ.ควนโดน ดดทรายในทดนกรรมสทธ

9 นายยอดชาย อมพวน จ3-3(4)-2/40สต ม.1 ต.วงประจน อ.ควนโดน

10 นายนพดล นงเกษม จ3-3(4)-2/43สต ม.11 ต.ละง อ.ละง



82

- 83 -

ตารางท 6-5 บญชรายชอผประกอบการผลตทรายกอสรางในจงหวดสตล (ตอ) ลาดบ ชอผขออนญาต เลขทะเบยนโรงงาน ทตง หมายเหต 11 นายสอด ปะดกา จ3-3(4)-3/43สต ม.10 ถ.ควนสตอ-วงประจน ต.ควน

สตอ อ.ควนโดน

12 นายอรณ วนชสวรรณ จ3-3(4)-3/45สต ม.1 ต.บานควน อ.เมองสตล ดดทรายในทดนกรรมสทธ

13 นายหมาน สารปา จ3-3(4)-4/39สต ม.5 ต.ควนสตอ อ.ควนโดน

14 นายพทกษ หงสวรานนท จ3-3(4)-2/45สต ม.1 ต.บานควน อ.เมองสตล

15 นายบญธรรม ตงถน จ3-3(4)-211/47สต ม.1 ต.ควนขน อ.เมองสตล

6.3.2 กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม

6.3.2.1 แรพลวง แรพลวงมลกษณเปนแทงเลกเรยวคลายเขม มรองถขนานเปนเสนขวางสวนยาวของแทง

ผลกแร แผนแบบใบมดซอนกน บางครงมลกษณะโคงงอ หรอเปนมวล เมดหยาบถงละเอยด มสเทาตะกวปนนาเงน สวนใหญจะเกดเปนสายแรหรอเปนกระเปาะตามแนวรอยเลอนและรอยแตก ในหนอคน หนชน หรอหนแปรกได แตมกจะพบในหนชนทเปนหนปน และมกจะอยใกล ๆ กบบรเวณทเปนหนแกรนต

แหลงแรพลวงในจงหวดสตล มจานวน 1 แหลง ครอบคลมเนอท 0.40 ตารางกโลเมตร อยในเขตตาบลนาผด ตาบลกาแพง และตาบลเขาขาว อาเภอละง เปนแรพลวงซลไฟด คอแรสตบไนต (stibnite, Sb2S3) หรอเรยกวาแรพลวงเงน ลกษณะการเกดเปนสายแรหรอกระเปาะในหนปนเนอดน และหนดนดานยคออรโดวเชยน วางตวในแนวทศตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต (NE-SW) และทศเหนอ-ใต (N-S) มมเอยง 50-70 องศา ไปทางทศตะวนตก มความหนาตงแต 30 เซนตเมตร ถง 6 เมตร (กระเปาะแร) ความยาวของโซนแร 150 เมตร ผลวเคราะหเคมมปรมาณพลวง (Sb) รอยละ 43-54 โดยนาหนก (The Malaysian-Thai Working Group, 2009) จากการประเมนแหลงแรพลวงน พบวามปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 20,250 เมตรกตน

การผลตแรพลวง ในปจจบนไมมประทานบตรผลตแรพลวงในจงหวดสตล แตเคยมประทานบตรผลตแร เลขทประทานบตร 23852/14017 ในเขตตาบลนาผด อาเภอละง บรเวณพกด 591344 ตะวนออก 772264 เหนอ ในแผนทระวางอาเภอละง (4922 I) และประทานบตรเลขท 23842/13837 ในเขตตาบลเขาขาว อาเภอละง บรเวณพกด 590555 ตะวนออก 771170 เหนอ ในแผนทระวางอาเภอละง (4922 I) พบแรสตบไนต (รปท 6-4) เกดเปนสายแรและกระเปาะแร อยในหนแกรนตทแทรกดนเขามาในหนขางเคยงทเปนหนปนของยคออรโดวเชยน กระเปาะแรมขนาดกวางประมาณ 1-5 เมตร ความยาวประมาณ 30 เมตร ความหนาของกระเปาะแรรวมกนประมาณ 10 เมตร ซงปจจบนยงมแรเหลออยจากระดบพนผวลงไป 20 เมตร

การใชประโยชนแรพลวง ใชทาโลหะผสม โดยผสมกบโลหะตะกวทาแผนกรดแบตเตอร ผสมตะกวและดบกทาตะกวตวพมพ และโลหะบดกรบางชนด สวนประกอบของกระสนปน อตสาหกรรมดอกไมไฟ พล ไมขดไฟ ยาง ผาทนไฟ และอตสาหกรรมเครองเคลอบ หมสายโทรศพท สายไฟขนาดใหญ ทาหมกโรเนยว อปกรณทรานซสเตอร หลอดยาสฟน ส และยารกษาโรค



83

- 84 -

รปท 6-3 แผนทพนทศกยภาพทราย จงหวดสตล







84

- 85 -

6.3.2.2 แรแบไรต แหลงแรแบไรตในพนทจงหวดสตล พบจานวน 1 แหลง ในบรเวณบานราวปลา ตาบลทงหวา

อาเภอทงหวา ครอบคลมเนอท 1.64 ตารางกโลเมตร โดยสายแรแบไรตแทรกเขาไปในหนทองทซงเปนหนปน ลกษณะการเกดเปนแบบสายแรนารอน (hydrothermal solution) แทรกขนมาตามรอยเลอนและรอยแตกของหนปนยคออรโดวเชยน แรแบไรตเกดแบบสายแร (vein) ในหนปน สายแรมความกวาง 2-5 เมตร ความยาวประมาณ 150-200 เมตร วางตวแนวตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต (Tulyatid, 1995) นอกจากนยงพบแรพลดตามเชงเขาจานวนมาก ปจจบนแหลงแรแบไรตบานราวปลา ไดหยดทาเหมองแลว จากการประเมนแหลงแรแบไรตน พบวามปรมาณทรพยากรแรสารองมศกยภาพเปนไปได 23,625 เมตรกตน

ประโยชนของแรแบไรต ใชทาโคลนเจาะ (Drilling Mud) สาหรบเจาะสารวจหาแหลงแร แหลงนามน กาชธรรมชาต และนาบาดาล ใชทาสารเคมแบเรยมซงใชประโยชนในอตสาหกรรมตาง ๆ เชน

รปท 6-4 สภาพเหมองแรพลวง อาเภอละง จงหวดสตล

(ก) สภาพเหมองแรพลวงของ หจก.กจธรณ (1993) ตาบลนาผด ซงมสภาพเปนบอนาปจจบนหยดดาเนนการ

(ข) ลกษณะกอนแรพลวงปนหนปนผทขดไดจากเหมองแรพลวง หจก.กจธรณ (1993) (ค) สภาพเหมองแรพลวงของ หจก.อรณสรรพชยการเหมองแร ตาบลนาผด ซงปจจบนหยดการ (ง) ลกษณะสายแรพลวงทพบของ หจก.อรณสรรพชยการเหมองแร มการวางตวเปนปนตามรอย

แตกในเนอหน

(ก) (ข)

(ค) (ง)



85

- 86 -

กระดาษ ส แกว หนง ยาง และพรมนามน การเคลอบเงาเซรามก บดทายาสาหรบรบประทาน กอนทจะทาการฉายเอกซเรยเกยวกบกระเพาะอาหาร และลาไส

6.4 การจดลาดบความสาคญของแหลงแร กรมทรพยากรธรณไดจดลาดบความสาคญของแหลงแร โดยใชมลคาของแร โดยใชปรมาณ

สารอง X ราคาแร จากการสารวจทรพยากรแรในพนทจงหวดของกรมทรพยากรธรณภายใตโครงการจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ ปงบประมาณ 2556 พบวาแหลงแรในพนทจงหวดสตล มจานวนทงสน 201 แหลง มมลคารวม 16.98 ลานลานบาท โดยแหลงแรแตละแหลงถกจดลาดบความ สาคญตามกลมแร ดงน

6.4.1 การจดลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ

เมอพจารณามลคาของแหลงแรในกลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ ในพนทจงหวดสตลพบทงสน 199 แหลง แบงเปนแหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคม 196 แหลง แหลงหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง 2 แหลง และแหลงหนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง 1 แหลง เรยงจากแหลงทมมลคาแรมากไปหานอย 5 ลาดบแรก ดงน แหลงแรทมมลคามากทสด คอ แหลงแหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคม

รปท 6-5 สภาพเหมองแรแบไรตบานราวปลา ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา จงหวดสตล

(ก) สภาพรกรางของเหมองแรแบไรตเกาบนภเขาสง 100 เมตร ซงปจจบนหยดดาเนนการแลว (ข) ลกษณะของแรแบไรตทยงสามารถพบไดในบรเวณเหมอง

(ก) (ข)

(ค) (ง)



86

- 87 -

เขาวงหมาก ตาบลคลองขด อาเภอเมองสตล มมลคา 6.56 ลานลานบาท ลาดบท 2 คอ แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมทงหวา ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา มมลคา 4.28 ลานลานบาท ลาดบท 3 คอ แหลงแหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมเขานอก ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา มมลคา 1.94 ลานลานบาท ลาดบท 4 คอ แหลงแหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคมเขาพระยาบงสา ตาบลควนโดน อาเภอควนโดน มมลคา 0.68 ลานลานบาท ลาดบท 5 คอ แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคม เกาะตะรเตา (ดานเหนอ) ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมองสตล มมลคา 5.81 ลานลานบาท ในสวนของหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง 2 แหลง ไดแก แหลงเขาเรอนาพร ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง อยในลาดบท 56 มมลคา 5,434 ลานบาท และ แหลงบานทงฟก ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง อยในลาดบท 145 มมลคา 179 ลานบาท แหลงหนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง 1 แหลง คอ แหลงบานวงตง ตาบลนาทอน อาเภอทงหวา อยในลาดบท 55 มมลคา 5,489 ลานบาท ตาแหนงของแหลงแรแตละแหงถกแสดงไวในรปท 6-6 การจดลาดบมลคาแหลงแรในกลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ 5 ลาดบแรกแสดงดงตารางท 6-3

6.4.2 การจดลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม

เมอพจารณามลคาของแหลงแรในกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม ในพนทจงหวดสตลพบทงสน 2 แหลง แบงเปนแหลงพลวง 1 แหลง และแบไรต 1 แหลง เรยงจากแหลงทมมลคาแรมากไปหานอย ดงน แหลงแรทมมลคามากทสด คอ แหลงพลวงนาผด ตาบลนาผด อาเภอละง มมลคา 585.22 ลานบาท ลาดบท 2 คอ แหลงแบไรตบานราวปลา ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา มมลคา 35.08 ลานบาท ตาแหนงของแหลงแรแตละแหงถกแสดงไวในรปท 6-7 การจดลาดบมลคาแหลงแรในกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรมแสดงดงตารางท 6-6

ตารางท 6-6 การจดลาดบมลคาของแหลงแรในทกกลมแรของจงหวดสตล

ลาดบ แหลงแร เนอท (ตร.กม.)

ปรมาณสารอง (ลานตน)

มลคาแร (ลานลานบาท)

กลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ (แสดงเฉพาะลาดบ1-5) 1 แหลงแหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาวงหมาก

ตาบลคลองขด อาเภอเมองสตล 124.42 62,543 6.56

2 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯทงหวา ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา

86.91 40,779 4.28

3 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขานอก ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา

35.04 18,535 1.94

4 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาพระยาบงสา ตาบลควนโดน อาเภอควนโดน

20.46 6,520 0.68

5 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเกาะตะรเตา (ดานเหนอ) ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมองสตล

26.43 5,539 0.58

กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม 1 แหลงพลวงนาผด ตาบลนาผด อาเภอละง 0.40 20,250* 585.22** 2 แหลงแบไรตบานราวปลา ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา 1.64 23,625* 35.08 **

หมายเหต * หนวยเปนเมตรกตน ** หนวยเปนลานบาท



87

- 88 -

รปท 6-6 แผนทแสดงลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอการพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและ

โครงการขนาดใหญของรฐ จงหวดสตล







88

- 89 -

รปท 6-7 แผนทแสดงลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม







89

- 90 -

บทท 7 การจาแนกเขตทรพยากรแร

และแนวทางการบรหารจดการ

7.1 หลกเกณฑและปจจยทใชในการจาแนกเขตทรพยากรแร การจาแนกเขตทรพยากรแร เปนการนาขอมลพนทแหลงแรทกประเภท (ยกเวนทรายกอสราง) มาพจารณารวมกบเงอนไขขอจากดการใชพนทตามกฎหมาย เชน พนทหวงหามเขาใชประโยชน พนททผอนผนใหเขาทาประโยชนไดเปนกรณพเศษ และพนททอนญาตใหเขาทาประโยชนได ซงขอมลพนทตาง ๆ เหลาน ประกอบดวย เขตอทยานแหงชาต เขตวนอทยาน เขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตวปา เขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไมในพนทปาสงวนแหงชาต พนทลมนาชนท 1 เขตปฏรปทดนเพอการเกษตรกรรม เขตปาชายเลนเพอการอนรกษ เขตประกาศตามมาตรา 6 ทว และ 6 จตวา แหงพระราชบญญตแร พ.ศ. 2510 และเขตประกาศแหลงหนอตสาหกรรม

โดยท พนทแหลงแร หมายถง พนทใดพนทหนงซงมแหลงแรหรอแหลงสนแรชนดเดยวหรอหลายชนดรวมกนในพนทนน รวมทงพนททมคาขอประทานบตรและ/หรอประทานบตรทไดตรวจสอบความถกตองตามหลกวชาการ การกาหนดขอบเขตพนทแหลงแรยดถอขอมลวชาการทางธรณวทยาแหลงแรเปนปจจยหลก ในการจาแนกเขตทรพยากรแรไดนาพนทแหลงแรมาจาแนกออกเปน 3 เขต คอ เขตสงวนทรพยากรแร เขตอนรกษทรพยากรแร และเขตพฒนาทรพยากรแร โดยมหลกเกณฑดงน

(1) เขตสงวนทรพยากรแร หมายถง พนทแหลงแรทควรสงวนรกษาทรพยากรแรไว ซงเปนพนททอยภายใตขอจากดของกฎหมาย มตคณะรฐมนตร กฎ ระเบยบตาง ๆ ทไมเอออานวยใหนาทรพยากรแรขนมาใชประโยชนในปจจบน ควรเกบรกษาไวใหชนรนหลงใชประโยชนยามจาเปนเมอเกดวกฤตของประเทศเทานน หลกเกณฑในการพจารณาจาแนกเขตสงวนทรพยากรแร คอ พนทแหลงแรทอยในเขตสงวนหวงหามตาง ๆ อนไดแก

● พนทปาเพอการอนรกษ ตามผลการจาแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไมในพนทปาสงวนแหงชาต โดยกรมปาไม ตามมตคณะรฐมนตรทไมไดกาหนดเปนเขตสงวนทรพยากรแร หรอเขตอนรกษทรพยากรแร

● เขตอทยานแหงชาต ทไดประกาศโดยพระราชกฤษฎกา ตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504

● เขตรกษาพนธสตวปา ทไดประกาศโดยพระราชกฤษฎกา ตามพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2534

● เขตหามลาสตวปา ทไดประกาศในราชกจจานเบกษา ตามพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535

● เขตปาชายเลน ตามนยมตคณะรฐมนตรเกยวกบการจาแนกเขตการใชประโยชนทดนในพนทปาชายเลน



90

- 91 -

● เขตวนอทยาน ทไดรบการจดตงตามนยมาตรา 19 แหงพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507

● เขตพนทชมนา ทไดรบการขนทะเบยนเปนพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศตามอนสญญาวาดวยพนทชมนาหรอ Ramsar Convention Wetlands

● เขตพนทแหลงธรรมชาตอนควรอนรกษ ทไดรบการขนทะเบยนเปนมรดกทางธรรมชาตของทองถนอนควรอนรกษตามมตคณะรฐมนตร โดยความเหนชอบของคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตตามพระราชบญญตสงวนและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2535

● เขตพนทแหลงซากดกดาบรรพ ทไดรบการขนทะเบยนตามพระราชบญญตคมครองซากดกดาบรรพ พ.ศ. 2551

● เขตพนทแหลงโบราณสถาน ทไดรบการขนทะเบยนตามพระราชบญญตโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถและพพธภณฑสถานแหงชาต พ.ศ. 2504

รปท 7-1 หลกเกณฑการจาแนกเขตทรพยากรแร ทนาขอมลพนทแหลงแรมาพจารณารวมกบ เงอนไขขอจากดการใชพนทตามกฎหมาย

(2) เขตอนรกษทรพยากรแร หมายถง พนทแหลงแรทควรเกบรกษาเพอสารองไวใชประโยชนในอนาคต แตเปดโอกาสใหนาทรพยากรแรขนมาใชประโยชนในปจจบนได โดยมเงอนไขพเศษ ทงนตองอยภายใตขอจากดของกฎหมาย มตคณะรฐมนตร กฎ ระเบยบตาง ๆ ทเกยวของ



91

- 92 -

หลกเกณฑในการพจารณาจาแนกเขตอนรกษทรพยากรแร คอ ● เขตพนทลมนาชนท 1 ตามผลการกาหนดชนคณภาพลมนา โดยสานกงานนโยบายและ

แผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ● เขตพนทคมครองสงแวดลอม ทไดประกาศโดยกฎกระทรวงตามพระราชบญญตสงเสรม

และรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ● เขตปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ทไดประกาศโดยพระราชกฤษฎกา ตามพระราชบญญต

การปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 ● เขตพนทปาทเหมาะสมตอการเกษตร ตามผลการจาแนกเขตการใชประโยชนทรพยากร

และทดนปาไมในพนทปาสงวนแหงชาตโดยกรมปาไม ตามมตคณะรฐมนตร ● เขตประกาศตามมาตรา 6 ทว วรรคหนง ตามพระราชบญญตแร พ.ศ. 2510 (3) เขตพฒนาทรพยากรแร หมายถง พนทแหลงแรทมศกยภาพในการพฒนาใชประโยชน

ได ซงเปนพนททอยนอกเขตสงวนทรพยากรแรและเขตอนรกษทรพยากรแร ในการพฒนาใชประโยชนตองอยภายใตกฎหมาย มตคณะรฐมนตร กฎ ระเบยบตาง ๆ เกยวกบการใชประโยชนทดนของรฐและเอกชน หลกเกณฑในการพจารณาจาแนกเขตพฒนาทรพยากรแร คอ

● เขตประกาศตามมาตรา 6 ทว วรรคสอง ตามพระราชบญญตแร พ.ศ. 2510 ● เขตประกาศตามมาตรา 6 ทว จตวา ตามพระราชบญญตแร พ.ศ. 2510 ● เขตพนทปาเพอเศรษฐกจ ตามผลการจาแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไม

ในพนทปาสงวนแหงชาตโดยกรมปาไม ตามมตคณะรฐมนตร ● พนทนอกเขตกฎหมายและมตคณะรฐมนตรเพอการสงวนและการอนรกษทรพยากรแร

7.2 ผลการจาแนกเขตทรพยากรแร การจาแนกเขตทรพยากรแรเปนการนาขอมลพนทแหลงแรทกประเภททพบในจงหวดสตล (ยกเวนแหลงทรายกอสราง) มาพจารณารวมกบพนททอยภายใตขอจากดทางกฎหมาย ดงทไดกลาวรายละเอยดไวในหวขอท 7.1 จงหวดสตลมเนอทประมาณ 2,807.522 ตารางกโลเมตร ในสวนของพนทแหลงแรของจงหวดสตลมเนอทรวม 434.14 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 15.46 ของเนอททงหมดของจงหวด เมอนามาพจารณารวมกบพนททอยภายใตขอจากดทางกฎหมายพบวา พนทแหลงแรทอยในเขตสงวนทรพยากรแรมเนอท 394.86 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 14.06 ของเนอททงหมดของจงหวด พนทแหลงแรทอยในเขตอนรกษทรพยากรแรมเนอท 24.62 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 0.88 ของเนอททงหมดของจงหวด พนทแหลงแรทอยในเขตพฒนาทรพยากรแรมเนอท 14.66 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 0.52 ของเนอททงหมดของจงหวด (ตารางท 7-1) ตารางท 7-1 ผลการจาแนกเขตทรพยากรแรในจงหวดสตล

ท เขตทรพยากรแร เนอทแหลงแรรวม (ตร.กม.) สดสวนเขตทรพยากรแรเทยบกบ เนอทจงหวดทงหมด (%)

1 เขตสงวนทรพยากรแร 394.86 14.06 2 เขตอนรกษทรพยากรแร 24.62 0.88 3 เขตพฒนาทรพยากรแร 14.66 0.52 รวม 434.14 15.46



92

- 93 -

รปท 7-2 แผนทพนททอยภายใตขอจากดกฎหมาย มตคณะรฐมนตรและกฎระเบยบตางๆ จงหวดสตล







93

- 94 -

รปท 7-3 แผนทจาแนกเขตทรพยากรแรของจงหวดสตล







94

- 95 -

7.2.1 เขตสงวนทรพยากรแร แหลงแรทพบในเขตสงวนทรพยากรแร มจานวน 170 แหลง ครอบคลมเนอท 394.85

ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 90.95 ของเนอทแหลงแรทงหมดของจงหวดสตล มปรมาณสารองแรทกชนดรวม 154,703.31 ลานตน มมลคาประมาณ 16.24 ลานลานบาท แหลงแรทพบในเขตน พบทง 2 กลมแร ไดแก

1) กลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ พบทงสน 2 ชนดแร คอ

- แรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมผลวเคราะหเคม มจานวน 166 แหลง ครอบคลมพนทรวม 392.61 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 154,673.60 ลานตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 16.24 ลานลานบาท แหลงทมลคามากทสด คอ “แหลงเขาวงหมาก162” ครอบคลมพนทรวม 123.66 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 62,158.86 ลานตน มลคาของแหลงแร 6.25 ลานลานบาท

- แรหนทรายเพออตสาหกรรมกอสรางพบ 2 แหลง ครอบคลมพนทรวม 0.50 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 29.68 ลานตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 2,969 ลานบาท แหลงทมลคามากทสด คอ “แหลงบานวงตง2” ครอบคลมพนทรวม 0.49 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 29.04 ลานตน มลคาของแหลงแร 2,905 ลานบาท

2) กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม พบทงสน 2 ชนดแร คอ - แรพลวง มจานวน 1 แหลง คอ “แหลงนาผด3” ครอบคลมพนทรวม 0.094 ตาราง

กโลเมตร มปรมาณสารอง 4,784.63 ตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 138 ลานบาท คอ - แรแบไรต มจานวน 1 แหลง คอ “แหลงบานราวปลา” ครอบคลมพนทรวม 1.64

ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 23,625 ตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 35 ลานบาท แหลงแรแตละแหลงในเขตสงวนทรพยากรแร จะถกนามาจดลาดบความสาคญโดยอาศย

มลคาของแหลงแร (ปรมาณสารอง x ราคาแรตามประกาศของกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร ณ วนท 21 มถนายน 2556) เปนเกณฑ รายละเอยดของแหลงแร 15 อนดบแรกของแตละกลมแร แสดงไวในตารางท 7-2 การจดลาดบความสาคญของแหลงแรทพบในเขตสงวนทรพยากรแร แหลงแรในเขตสงวนทรพยากรแรกระจายตวอยในพนทดานตะวนตกของเขตอาเภอเมองสตลตดกบชายแดนไทย-มาเลเซย ดานตะวนตกและดานใตของอาเภอทงหวา บางสวนของอาเภอควนโดน อาเภอควนกาหลง อาเภอละง และดานตะวนตกของเกาะตะรเตา สวนใหญเปนพนทอนรกษตามกฎหมาย เชน เขตอทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา เขตพนทปาเพอการอนรกษ ซงเปนพนททมธรรมชาตอดมสมบรณ และเปนพนทหวงหามการใชประโยชนทรพยากรแรตามกฎหมาย ดงนนพนทนควรถกนาไปใชประโยชนในลกษณะอน เชน เพอการทองเทยว เปนแหลงเรยนรดานธรรมชาตของประชาชน ซงเปนวธการใชประโยชนพนทอยางยงยน ในสวนของการศกษาวจยเกยวกบทรพยากรแรในพนทสงวนทรพยากรแร สามารถสารวจเพอประเมนศกยภาพแหลงแรใหชดเจนโดยหนวยงานภาครฐเพอเปนขอมลสาหรบการวางแผนบรหารจดการทรพยากรแรของประเทศ และวางแผนการจดการพนทตอไป



95

- 96 -

ตารางท 7-2 การจดลาดบมลคาของแหลงแรทพบในเขตสงวนทรพยากรแรของจงหวดสตล




กลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ (แสดงลาดบ1-15) 1 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาวงหมาก162

ตาบลองขด อาเภอเมอง 123.66 62,158.86 6.5267

2 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯทงหวา5 ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา

86.86 40,753.04 4.2791

3 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขานอก ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา

34.05 18,535.87 1.9463

4 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาพระยาบงสา 49 ตาบลควนโดน อาเภอควนโดน

19.64 6,254.79 0.6568

5 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเกาะตะรเตา (ดานเหนอ) ตาบลเกาะสาหราย อาเภอเมอง

26.44 5,539.80 0.5817

6 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาเงยบ6 ตาบลนาทอน อาเภอทงหวา

14.28 4,793.51 0.5033

7 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาใหญ 23 ตาบลควนสตอ อาเภอควนโดน

7.76 2,199.16 0.2309

8 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาปอ 34 ตาบลคลองขด อาเภอเมองสตล

8.43 2,106.30 0.2212

9 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาวงกลวย 31 ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา

6.85 1,679.19 0.1763

10 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาขาว 47 ตาบลกาแพง อาเภอละง

8.15 1,546.45 0.1624

11 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาตางนาเคม3 ตาบลแหลมสน อาเภอละง

6.96 1,178.90 0.1238

12 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาใหญนาหรา3 ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง

3.62 1,047.80 0.1100

13 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเกาะลาลา1 ตาบลปากนา อาเภอละง

4.41 919.22 0.0965

14 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขากายง10 ตาบลปย อาเภอเมอง

3.18 708.69 0.0744

15 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯบานหวยนาทน ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา

2.08 438.19 0.0460

แรชนดอนทพบในกลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ 52 แหลงหนทรายเพออตสาหกรรมกอสรางวงตง2

ตาบลนาทอน อาเภอทงหวา 0.49 29.04 2,904**

126 แหลงหนทรายเพออตสาหกรรมกอสรางวงตง3 ตาบลนาทอน อาเภอทงหวา

0.01 0.63 63**

กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม 1 แหลงพลวงนาผด3 ตาบลนาผด อาเภอละง 0.094 4,784* 138** 2 แหลงแบไรตบานราวปลา ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา 1.64 23,625* 35.08 **




96

- 97 -


โครงการขนาดใหญของรฐ ในเขตสงวนทรพยากรแร จงหวดสตล







97

- 98 -

รปท 7-5 แผนทแสดงลาดบความสาคญของแหลงแรในกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม

ในเขตสงวนทรพยากรแร จงหวดสตล







98

- 99 -

7.2.2 เขตอนรกษทรพยากรแร แหลงแรทพบในเขตอนรกษทรพยากรแร มจานวน 253 แหลง ครอบคลมเนอท 24.62

ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 5.67 ของเนอทแหลงแรทงหมดของจงหวดสตล มปรมาณสารองแรทกชนดรวม 4,669.55 ลานตน มมลคาประมาณ 490,314 ลานบาท แหลงแรทพบในเขตน พบทง 2 กลมแร ไดแก


- แรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมผลวเคราะหเคม มจานวน 248 แหลง ครอบคลมพนทรวม 24.19 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 4,625.72 ลานตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 458,700.74 ลานบาท แหลงทมลคามากทสด คอ “แหลงเขาใหญ16” ครอบคลมพนทรวม 3.25 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 922.25 ลานตน มลคาประมาณ 96,836 ลานบาท

- แรหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง มจานวน 4 แหลง ครอบคลมพนทรวม 0.41 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 43.82 ลานตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 4,601.99 ลานบาท แหลงทมลคามากทสด คอ “แหลงเขาเรอนาพร5” ครอบคลมพนทรวม 0.409 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 43.69 ลานตน มลคาของแหลงแรประมาณ 4,588 ลานบาท

2) กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม พบทงสน 1 ชนดแร คอ - แหลงพลวง พบ 1 แหลง คอ “แหลงพลวงนาผด2” ครอบคลมพนทรวม 0.0079

ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 401.6 ตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 12 ลานบาท แหลงแรแตละแหลงในเขตอนรกษทรพยากรแร จะถกนามาจดลาดบความสาคญโดย

อาศยมลคาของแหลงแร (ปรมาณสารอง x ราคาแรตามประกาศของกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร ณ วนท 21 มถนายน 2556) เปนเกณฑ รายละเอยดของแหลงแร 15 อนดบแรกของแตละกลมแร แสดงไวในตารางท 7-3 การจดลาดบความสาคญของแหลงแรทพบในเขตอนรกษทรพยากรแร

แหลงแรในเขตอนรกษทรพยากรแรกระจายตวอยในบรเวณตอนเหนอของเขตอาเภอเมองสตล ตะวนตกของอาเภอควนโดน ตะวนตกของอาเภอควนกาหลง ตอนเหนอของอาเภอละง และอาเภอทงหวา สวนใหญเปนพนท เขตลมนาชนท 1 เขตรกษาพนธสตวปา และเขตปฏรปท ดนเพอเกษตรกรรม ซงเปนเขตทถกกาหนดตามกฎหมายเพอเปนพนทตนนา และทาการเกษตรกรรม อยางไรกดพนทเหลานกยงสามารถนาทรพยากรแรขนมาใชประโยชนไดแตตองผานความเหนชอบของคณะรฐมนตร หรอคณะกรรมการตามกฎหมายคณะตาง ๆ ดงนนหากจาเปนตองนาแรในพนทอนรกษทรพยากรแรมาใชประโยชนจงความมการประเมนความคมคาเสยกอน อกทงหนวยงานภาครฐทมอานาจในการอนมต อนญาต กากบ ดแล ควรกาหนดมาตรการเปนกรณพเศษในการควบคมผลกระทบทอาจเกดขนกบสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตประเภทอน ๆ ทงในระหวางการดาเนนการและการนาทรพยากรแรมาใชประโยชน และตองดาเนนควบคมตามมาตรการทถกกาหนดขน หรอตามกฎหมายทบญญตไวเปนการเฉพาะ โดยเครงครด



99

- 100 -

ตารางท 7-3 การจดลาดบมลคาของแหลงแรทพบในเขตอนรกษทรพยากรแรของจงหวดสตล




กลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ (แสดงลาดบ1-15) 1 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาใหญ16

ตาบลควนสะตอ อาเภอควนโดน 3.25 922.25 0.0968

2 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาเกตร9 ตาบลฉลง อาเภอเมอง

2.25 624.17 0.0655

3 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯวงกลวย21 ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา

1.51 369.27 0.0388

4 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ ควนยาหวา4 ตาบลควนสตอ อาเภอควนโดน

1.22 251.57 0.0264

5 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯเขาปาแค9 ตาบลควนสตอ อาเภอควนโดน

2.09 240.09 0.0252

6 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ หนองหนปน5 ตาบลนาผด อาเภอละง

1.17 177.31 0.0186

7 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาวง9 ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง

0.82 166.36 0.0175

8 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาขาว26 ตาบลกาแพง อาเภอละง

0.57 107.65 0.0113

9 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาไฟไหม5 ตาบลควนโดน อาเภอควนโดน

0.71 97.57 0.0102

10 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ บานควนไสน5 ตาบลควนสตอ อาเภอควนโดน

0.55 93.44 0.0098

11 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาโตะทาน7 ตาบลปากนา อาเภอละง

0.70 75.85 0.0080


0.39 73.37 0.0077


0.38 72.42 0.0076

14 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาวงกลวย22 ตาบลตาบลทงหวา อาเภอทงหวา

0.28 68.06 0.0071

15 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาควนปากน2 ตาบลกาแพง อาเภอละง

0.35 60.84 0.0064

แรชนดอนทพบในกลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ 20 แหลงหนปนเพออตสาหกรรมกอสรางเขาเรอพร5

ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง 0.41 43.69 4,587**

196 แหลงหนปนเพออตสาหกรรมกอสรางบานทงฟก2 ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง

0.0024 67,932* 7.1**




100

- 101 -

ตารางท 7-3 การจดลาดบมลคาของแหลงแรทพบในเขตอนรกษทรพยากรแรของจงหวดสตล (ตอ)




กลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ (แสดงลาดบ1-15) 196 แหลงหนปนเพออตสาหกรรมกอสรางบานทงฟก2

ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง 0.0024 67,932* 7.1**


0.0015 43,714* 4.5**


.0008 22,421* 2.3**

กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม 1 แหลงพลวงนาผด2 ตาบลนาผด อาเภอละง 0.007 401* 11.60**


7.2.3 เขตพฒนาทรพยากรแร แหลงแรทพบในเขตอนรกษทรพยากรแร พบ 402 แหลง ครอบคลมเนอท 14.66 ตาราง

กโลเมตร คดเปนรอยละ 3.37 ของเนอทแหลงแรทงหมดของจงหวดสตล มปรมาณสารองแรทกชนดรวม 2,348.06 ลานตน มมลคาประมาณ 246,854 ลานบาท แหลงแรทพบในเขตน พบทง 2 กลมแร ไดแก


- แหลงแรหนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมผลวเคราะหเคม มจานวน 395 แหลง ครอบคลมพนทรวม 13.79 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 2,313.19 ลานตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 246,854 ลานบาท แหลงทมลคามากทสด คอ “แหลงเขาใหญ1” ครอบคลมพนทรวม 0.77 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 219.40 ลานตน มลคาประมาณ 23,038 ลานบาท

- แรหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง มจานวน 5 แหลง ครอบคลมพนทรวม 0.13 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 9.63 ลานตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 1,012 ลานบาท แหลงทมลคามากทสด คอ “แหลงเขาเรอพร1” ครอบคลมพนทรวม 0.056 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 5.68 ลานตน มลคาประมาณ 597 ลานบาท

- แรหนทรายเพออตสาหกรรมกอสรางพบ 1 แหลง คอ “แหลงบานวงตง1” ครอบคลมพนทรวม 0.42 ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 25.21 ลานตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 2,521 ลานบาท

2) กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม พบทงสน 1 ชนดแร คอ - แหลงพลวง พบ 1 แหลง คอ “แหลงแรพลวงนาผด1” ครอบคลมพนทรวม 0.29

ตารางกโลเมตร มปรมาณสารอง 15,063.77 ตน มลคาของแหลงแรรวมประมาณ 435 ลานบาท แหลงแรแตละแหลงในเขตพฒนาทรพยากรแร จะถกนามาจดลาดบความสาคญโดยอาศย

มลคาของแหลงแร (ปรมาณสารอง x ราคาแรตามประกาศของกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร ณ วนท 21 มถนายน 2556) เปนเกณฑ รายละเอยดของแหลงแร 15 อนดบแรกของแตละกลมแร แสดงไวในตารางท 7-4 การจดลาดบความสาคญของแหลงแรทพบในเขตพฒนาทรพยากรแร



101

- 102 -


โครงการขนาดใหญของรฐ และกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม ในเขตอนรกษทรพยากรแร จงหวดสตล







102

- 103 -

แหลงแรในเขตพฒนาทรพยากรแรกระจายตวเปนหยอมเลกๆอยในบรเวณทศใตของอาเภอควนโดน ตะวนตกของอาเภอควนกาหลง ดานเหนอของอาเภอละงตอเนองไปถงตวอาเภอทงหวาแหลงแรในเขตพฒนาทรพยากรแรของจงหวดสตล เปนพนทแหลงแรทไดรบประทานบตรและมการดาเนนการทาเหมองอยในปจจบน และเปนพนทนอกเขตกฎหมายและมตคณะรฐมนตร เพอการสงวนและอนรกษทรพยากรแร อยางไรกดแมพนทเหลานจะถกเปดโอกาสใหนาทรพยากรแรขนมาใชประโยชนได แตผขออนญาตจาเปนตองปฏบตตามกฎหมายขอบงคบตาง ๆ ไมวาจะเปนในขนตอนการสารวจ การทาเหมอง หรอภายหลงการทาเหมอง โดยผขออนญาตจาเปนตองจดทารายงานงานผลกระทบสงแวดลอม และจดทาประชาพจารณกบผมสวนไดเสยในชมชนทไดรบผลกระทบหากเหมองเปดดาเนนการ อกทงผขออนญาตตองปฏบตตามเงอนไขทไดกาหนดไวในกฎหมายทเกยวของอยางเครงครดเพอลดผลกระทบทจะเกดขนกบสงแวดลอมและชมชนในดานตาง ๆ

ตารางท 7-4 การจดลาดบมลคาของแหลงแรทพบในเขตพฒนาทรพยากรแรของจงหวดสตล




กลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ (แสดงลาดบ1-15) 1 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาใหญ1

ตาบลควนสตอ อาเภอควนโดน 0.77 219.40 0.023

2 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาเกตร1 ตาบลฉลง อาเภอเมองสตล

0.50 140.81 0.014

3 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาวงกลวย1 ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา

0.45 111.85 0.011

4 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาพระยาบงสา1 ตาบลควนโดน อาเภอควนโดน

0.24 79.39 0.0083

5 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขานาคง1 ตาบลปาแกบอหน อาเภอทงหวา

0.28 78.63 0.0082

6 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาโตะดน1 ตาบลเขาขาว อาเภอละง

0.73 76.45 0.0080


0.38 73.66 0.0077

8 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ บานหนองหนปบน1 ตาบลนาผด อาเภอละง

0.48 73.10 0.0076

9 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาใหญ2 ตาบลควนสตอ อาเภอควนโดน

0.16 48.04 0.0050

10 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาปอ1 ตาบลคลองขด อาเภอเมองสตล

0.17 44.86 0.0047

11 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เกาะตะบน1 ตาบลนาทอน อาเภอทงหวา

0.40 43.27 0.0045

12 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาวงหมาก ตาบลคลองขด อาเภอเมองสตล

0.08 41.51 0.0043

13 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ คลองกลาง 2-1 ตาบลกาแพง อาเภอละง

0.54 37.76 0.0039




103

- 104 -

ตารางท 7-4 การจดลาดบมลคาของแหลงแรทพบในเขตพฒนาทรพยากรแรของจงหวดสตล (ตอ)




กลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ (แสดงลาดบ1-15) 14 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาแดง1

ตาบลกาแพง อาเภอละง 0.18 32.53 0.0034

15 แหลงหนปนจาแนกประเภทไมไดฯ เขาวงหมาก1 ตาบลคลองขด อาเภอเมองสตล

0.06 32.18 0.0033

แรชนดอนทพบในกลมแรเพอพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของ 20 แหลงหนทรายเพออตสาหกรรมกอสรางบานวงตง1

ตาบลนาทอน อาเภอทงหวา 0.42 25.20 2,520**

85 แหลงหนปนเพออตสาหกรรมกอสรางเขาเรอนาพร1 ตาบลทงนย อาเภอควนกาหลง

0.053 5.68* 596.57**


0.054 1.57* 165.23**


0.11 1.26 132.72**


0.010 1.11* 117.19**

กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม 1 แหลงพลวงนาผด1 ตาบลนาผด อาเภอละง 0.29 15,063* 435**


7.2.4 ปจจยเพมเตมในการพฒนาใชประโยชนแหลงแร จากหลกเกณฑและปจจยทใชในการจาแนกเขตทรพยากรแรดงกลาวจะเหนวา เขตพฒนา

ทรพยากรแรเปนเขตทสามารถเขาไปพฒนาใชประโยชนแรไดโดยไมตดเงอนไขใด ๆ แตอยางไรกตาม หากจะเขาไปใชประโยชนในเขตดงกลาว จะตองพจารณาปจจยหลก 3 ประเดนเพมเตม ดงน ประเดนแรก ดานความสมบรณและศกยภาพของแหลงทรพยากรธรณ ทงในสวนของปรมาณทรพยากรสารอง สภาพธรรมชาตของแหลงทรพยากรทสงผลตอความยากงายในการพฒนา ประเดนทสอง ดานเศรษฐกจ ซงจาเปนตองทาการวเคราะหตองการการใชประโยชน ในระดบภมภาค ในระดบประเทศ และอาจรวมถงระดบตางประเทศดวย นอกจากนตองพจารณาถงตนทนทงในสวนการผลต การขนสง และการกอสรางสาธารณปโภคพนฐาน เพอใหเกดความคมคาในการลงทน ประเดนทสาม ดานสงคมและสงแวดลอม โดยตองพจารณาถงผลกระทบทจะเกดขนระหวางการพฒนาและหลงการพฒนา ทงในสวนของชวตความเปนอยของประชาชน และชมชนใกลเคยง สวนของทรพยากรธรรมชาตชนดอน และความเสยงจากธรณพบตภยดวย



104

- 105 -


โครงการขนาดใหญของรฐ และกลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม ในเขตพฒนาทรพยากรแร จงหวดสตล







105

- 106 -

7.3 มาตรการ หรอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรแรในแตละเขต

7.3.1 เขตสงวนทรพยากรแร (1) ควรมการสารวจเพอประเมนศกยภาพแหลงแรในพนททยงไมมการสารวจหรอคนพบทรพยากรแรทชดเจน และ/หรอพนทศกยภาพทางแร โดยหนวยงานภาครฐเพอเปนขอมลสาหรบการวางแผนบรหารจดการทรพยากรแรของประเทศ

(2) พนทแหลงแรทสารวจพบแลวไมสมควรอนญาตใหพฒนาใชประโยชนเพอการเหมองแรในปจจบน หากในอนาคตมความจาเปนอยางยงทตองพฒนาเปนเหมองแรเพอประโยชนตอเศรษฐกจของประเทศ รฐอาจพจารณาใหนาทรพยากรแรขนมาใชประโยชนไดตามความจาเปน (3) ควรกาหนดพนททมลกษณะธรณวทยาแหลงแรหรอเปนแหลงแรทมลกษณะเปนตนแบบเพอประโยชนในการศกษาเรยนร ใหเปนพนทสาหรบการศกษาเรยนรไวเปนการเฉพาะ เพอเปดโอกาสใหนกเรยน นกศกษา และประชาชนเขามาศกษาเรยนรได ทงน หนวยงานผกากบดแลพนทควรออกระเบยบเกยวกบการใชประโยชนในพนท

7.3.2 เขตอนรกษทรพยากรแร (1) ควรมการสารวจและประเมนศกยภาพแหลงแร เพอกาหนดเขตพนทแหลงแรทมศกยภาพสงเปนแหลงแรสารอง หากมความจาเปนทตองพฒนาเปนเหมองแรเพอประโยชนตอเศรษฐกจของประเทศ รฐ และหนวยงานทเกยวของอาจพจารณาอนมต อนญาต ใหใชพนทและพฒนาทรพยากรแรมาใชประโยชนไดตามความจาเปน (2) ในกรณทจะใชประโยชนแหลงแรเชงพาณชย หนวยงานภาครฐทเกยวของทมอานาจในการอนมต อนญาต กากบ ดแล ตองกาหนดมาตรการเปนกรณพเศษในการควบคมผลกระทบทอาจเกดขนกบสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตประเภทอน ๆ (3) การนาทรพยากรแรมาใชประโยชนตองดาเนนการตามมาตรการทกาหนด หรอตามกฎหมายทบญญตไวเปนการเฉพาะ โดยเครงครด

7.3.3 เขตพฒนาทรพยากรแร (1) อนญาตใหใชประโยชนพนทและแหลงแรเชงพาณชยได ทงนใหเปนไปตามกฎหมายทบญญตไว เชน กฎหมายวาดวยแร กฎหมายวาดวยการใชประโยชนทดน กฎหมายวาดวยการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม เปนตน (2) การนาทรพยากรแรขนมาใชประโยชน ควรสงเสรมใหมการพฒนาแหลงแรทตอบสนองตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศเปนอนดบแรก เชน แรและหนเพอการกอสราง แรเพอการเกษตร และแรทเปนวตถดบหลกสาหรบอตสาหกรรมพนฐานในประเทศ เปนตน สวนแรทผลตเพอการสงออกเปนแรดบหรอสนแรโดยไมมการเพมมลคากอน ควรกาหนดมาตรการควบคมหรอจากดเปนกรณพเศษ ทงน เพอเปนการดแลรกษาทรพยากรแรทใชแลวหมดไป ไมใหสนเปลองหรอใชอยางไมมประสทธภาพ (3) เปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในขนตอนตางๆ ของกระบวนการพจารณาอนญาต ตามแนวทาง ระเบยบ และกฎหมายทกาหนดไว โดยประเดนสาคญทตองรวมพจารณา เชน ขอจากดเชงพนท และมสวนรวมในการรกษาคณภาพสงแวดลอมทงกอน ระหวาง และภายหลงการทาเหมอง เปนตน (4) ผประกอบการควรมการเสนอผลตอบแทนพเศษอนเพมเตมใหแกชมชนทองถนในบรเวณทมการทาเหมองแร โดยมการหารอกบชมชนทองถนถงความตองการรวมกน ซงอาจจะเสนอไดหลาย



106

- 107 -

รปแบบ เชน การจดตงกองทนเพอการพฒนาทองถน โดยมผแทนภาคประชาชนมสวนรวมในการกาหนดแผนพฒนา รวมดาเนนการ และตดตามตรวจสอบ เปนตน (5) เมอมการอนญาตใหใชประโยชนทรพยากรแรแลว หนวยงานทเกยวของ รวมทงภาคประชาชนตองเขมงวดในการควบคม กากบดแล และตดตามตรวจสอบ ใหไดมาตรฐานตามมาตรการทกาหนดไว



107

- 108 -

บทท 8 แนวทางการบรหารจดการทรพยากรธรณ


ตามทกรมทรพยากรธรณไดดาเนนโครงการจาแนกเขตดานธรณวทยาและทรพยากรธรณพนทจงหวดสตลในปงบประมาณ 2556 จากผลการดาเนนงานพบวา จงหวดสตลมทรพยากรธรณทมความสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจทงในระดบจงหวดและระดบประเทศหลายประเภท ไมวาจะเปนแหลงทรพยากรแร เชน หนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคม หนปนเพออตสาหกรรมกอสราง หนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง พลวง และแบไรต นอกจากนยงพบแหลงธรณวทยาหลายแหงทมความโดดเดน ไดแก ถาจระเข อาวพนเตมะละกา ผาโตะบ หาดกรวดดนตร เกาะไข หาดทรายดา เกาะหนงาม นาตกธารปลว ถาภผาเพชร และทะเลบน เปนตน ซงแหลงธรณวทยาเหลานเปนแหลงทนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางประเทศนยมทองเทยว สามารถสรางรายไดใหกบจงหวดสตลเปนจานวนมาก อยางไรกตามการใชประโยชนทรพยากรธรณจาเปนตองมแนวทางการบรหารจดการทชดเจน เพอใหเกดประโยชนสงสด คมคา สงผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอมนอยทสด

กรมทรพยากรธรณไดนาผลการดาเนนงานจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณจงหวดสตล และขอเสนอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรธรณทไดดาเนนการไปเผยแพรและรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะจากผเกยวของทกภาคสวนในจงหวดสตล ไดแก หนวยงานราชการ องคกรปกครองสวนทองถน สถาบนการศกษา ภาคประชาชน และผประกอบการเหมองแร รวมจานวนทงสน 120 คน ผานการประชมรบฟงความคดเหน เรอง “การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณจงหวดสตล” เมอวนท 8 กรกฎาคม 2556 ณ โรงแรมสตารนทรรสอรท จงหวดสตล (รปท 8-1) ซงกรมทรพยากรธรณไดนาความคดเหนและขอเสนอแนะทไดมาปรบปรงการดาเนนงานจาแนกเขตทรพยากรธรณรายจงหวดใหสอดคลองกบความตองการของทองถนและสามารถนาไปใชประโยชนในการบรหารจดการทรพยากรธรณในทองถนไดอยางมประสทธภาพตอไป

จากการประชมดงกลาว สามารถสรปขอเสนอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรธรณจงหวดสตล ไดดงน

8.1 แนวทางการบรหารจดการทรพยากรแรจงหวดสตล ทรพยากรแรทพบในจงหวดสตลพบทงสน 5 ชนดแร ไดแก หนปนเพออตสาหกรรม

กอสราง หนปนทจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมขอมลผลวเคราะหทางเคม หนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง พลวง และแบไรต ซงหากจาแนกตามลกษณะการใชประโยชนทกาหนดไวในยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรแร พ.ศ. 2555-2559 สามารถจาแนกออกเปน 2 กลม โดยแนวทางการบรหารจดการทรพยากรแรแตละชนดในแตละกลมมรายละเอยด ดงน



108

- 109 -

รปท 8-1 ภาพการประชมรบฟงความคดเหน เรอง “การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณจงหวดสตล” (ก)-(ข) ผเขารวมประชมจากทกภาคสวนในจงหวดสตล รวมจานวนทงสน 120 ราย (ค)-(ง) การบรรยายใหความรดานธรณวทยาและทรพยากรธรณของจงหวดสตล (จ)-(ฉ) การสมมนารบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะจากทกภาคสวน (ช)-(ซ) การจดนทรรศการใหความรดานธรณวทยาและทรพยากรธรณของจงหวดสตล

(ก) (ข)

(จ) (ฉ)

(ค) (ง)

(ช) (ซ)



109

- 110 -

8.1.1 กลมแรเพอการพฒนาสาธารณปโภคพนฐานและโครงการขนาดใหญของรฐ ทรายกอสราง ตามขอมลของสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แบงแหลง

ทรายกอสรางทพบในพนทจงหวดสตลออกเปน 2 ประเภท คอ 1) แหลงทรายบก พบพนทศกยภาพกระจายตวบรเวณอาเภอทงหวา อาเภอละง อาเภอควนกาหลง อาเภอมะนง และอาเภอเมองสตล และ 2) ทรายแมนา พบพนทศกยภาพกระจายตวตามแนวคลองสายหลกทไหลจากภเขาผานไปยงตวอาเภอตาง ๆ ทไหลผานตว เชน คลองละง คลองพะมง คลองลาโลน คลองมาจง คลองการะเกต และคลองกาหมง เปนตน แหลงทรายเหลานถกใชประโยชนในการกอสรางเพอการพฒนาสาธารณปโภคและการกอสรางอาคารตาง ๆ ภายในจงหวด โดยเปนวสดหลกสาหรบผสมคอนกรตเพอใชในงานกอสราง ปจจบนจงหวดสตลมผประกอบการผลตทรายกอสรางจานวนทงสน 15 ราย สวนใหญเปนการดดทรายในทดนกรรมสทธ

การดดทรายกอสรางขนใชประโยชนถงแมมความจาเปนตอการพฒนาจงหวด แตถาหากดดขนมาใชประโยชนในปรมาณมากเกนไป ยอมกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมในดานตางๆ เชน การเกดตะกอนแขวนลอย การพงทลายของตลง การเปลยนทางไหลของนา คณภาพของนา เปนตน นอกจากนนกระบวนการขนสงยงกอใหเกดปญหาสงแวดลอมตามมา เชน ถนนชารด เสยง ความสนสะเทอน และฝนละออง ดงนนหนวยงานทรบผดชอบในการควบคมการดดทรายควรมมาตรการปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอมในชวงดาเนนการ เชน

มาตรการปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอมบรเวณรมนา ควรกาหนดพนททอนญาตใหดดทรายในพนททมศกยภาพการทบถมของทรายอยางตอเนอง พรอมทงควบคมโดยคานงถงปรมาณทรายทอยในบรเวณนนและกาลงผลตหรอกาลงเครองยนตดดทราย เพอปอกนการพงทลายของตลง

มาตรการปองกนและลดผลกระทบสงแวดลอมทางอากาศและเสยง ในการประกอบกจการดดทรายจาเปนตองใชเครองยนตทใชดดและคดแยกขนาดทราย ตลอดจนการขนสงกอใหเกดปญหาเสยงดงรบกวน ควนดา และการฟงกระจายของฝนละออง เชน กาหนดชวงเวลาการทางานของเครองจกรและการขนสง การลางลอรถยนตทเขา-ออกและพรมนาบรเวณหนางานเพอลดการฟงกระจายของฝนละออง

มาตรการปองกนและลดผลกระทบจากคมนาคมขนสง การขนสงทรายสงผลใหมปรมาณจราจรหนาแนนขน ถนนอาจชารดเสยหายเนองจากไมสามารถรองรบนาหนกบรรทกไดและมความเสยงตอการเกดอบตเหตไดสงขน จงควรมมาตรการลดผลกระทบ เชน กาหนดนาหนกบรรทกทไมเกนเกณฑมาตรฐานทกรมทางหลวงกาหนด หรอไมเกนพกดทถนนเสนทางนนสามารถรองรบได ขนสงเฉพาะในเวลากลางวนเทานน ปรบปรงซอมแซมถนนใหอยในสภาพด และสามารถใชงานไดอยเสมอ เพอปองกนอบตเหตทอาจจะเกดจากการทถนนชารด หรอเปนหลมเปนบอ หากผประกอบการไมดาเนนการเองใหจดงบประมาณใหแกทองถนเปนผดาเนนการใหเหมาะสมกบสภาพความเสยหาย

หนปนจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมผลวเคราะหเคม ในพนทจงหวดสตลพบหนปนจาแนกชนดไมไดเนองจากไมมผลวเคราะหเคม จานวน 196 แหลง มปรมาณสารองมากถง 161,610.93 ลานเมตรกตน กระจายตวครอบคลมพนทถง 430.59 ตารางกโลเมตร นบเปนแรทมปรมาณสารองมากทสดในจงหวดสตล การนาหนปนในกลมนไปใหประโยชนควรนาไปตรวจสอบคณสมบตทางเคมเสยกอนเพอแบงลกษณะการนาไปใชประโยชน ซงอางองตาม



110

- 111 -

“คณลกษณะของแรตามมาตรฐานการใชงานและมาตรฐานการซอขายในตลาดแร” ของกรมทรพยากรธรณ โดยจดแบงออกเปน 4 กลม คอ

กลม 1 มปรมาณของแคลเซยมคารบอเนต (CaCo3) มากกวารอยละ 99.0 หรอมปรมาณของแคลเซยมออกไซด (CaO) มากกวารอยละ 55.47 เปนหนคารบอเนตทใชในอตสาหกรรมเคม

กลม 2 มปรมาณของแคลเซยมคารบอเนต (CaCo3) มากกวารอยละ 95.0 ถงรอยละ 99.0 หรอมปรมาณของแคลเซยมออกไซด (CaO) มากกวารอยละ 53.23 จนถงรอยละ 55.47 เปนหนคารบอเนตทใชในอตสาหกรรมซเมนต

กลม 3 มปรมาณของแคลเซยมคารบอเนต (CaCo3) มากกวารอยละ 90.0 ถงรอยละ 95.0 หรอมปรมาณของแคลเซยมออกไซด (CaO) มากกวารอยละ 50.42 จนถงรอยละ 53.23 เปนหนคารบอเนตทใชในอตสาหกรรมอนๆ

กลม 4 มปรมาณของแคลเซยมคารบอเนต (CaCo3) นอยกวารอยละ 90.0 หรอมปรมาณของแคลเซยมออกไซด (CaO) นอยกวารอยละ 50.42 เปนหนคารบอเนตทใชในอตสาหกรรมกอสราง

ทงนควรนาหนปนในกลมท 4 มาใชในอตสาหกรรมกอสรางควรนาไปทดสอบคณสมบตทางวศวกรรมเสยกอน อยางไรกดการนาทรพยากรแรชนดนไปใชประโยชนตองพจารณาถงขอกาหนดทางกฎหมาย และผลกระทบสงแวดลอมทจะเกดขนตามมาดวย หนปนเพออตสาหกรรมกอสราง

พนทจงหวดสตลพบหนปนเพออตสาหกรรมกอสราง จานวน 2 แหลง มปรมาณสารอง 53.46 ลานเมตรกตน กระจายตวครอบคลมพนทถง 0.58 ตารางกโลเมตร อยพนทอาเภอควนกาหลง ปจจบนมประทานบตรทดาเนนการผลตในปจจบน 2 แปลง ในปจจบนหนปนทผลตจากประทานบตรทง 2 แปลง ผลตเพอไปใชประโยชนในการกอสรางสาธาณปโภคตางๆ ในพนทจงหวดสตลเทานน เนองจากในพนทจงหวดขางเคยง เชน จงหวดสงขลา กมประทานบตรทผลตหนปนเพออตสาหกรรมกอสรางเพอใชประโยชนภายในจงหวดเองอยแลวทงทอาเภอรตภมและอาเภอหาดใหญ จากปรมาณความตองการใชประโยชนหนปนภายในจงหวด ปรมาณสารองทเหลออย และปรมาณการผลต ถอวาในปจจบนมความสมดลกบความตองการภายในจงหวด แตหากมปจจยอนเขามาเกยวของทาใหปรมาณความตองการหนปนเพมขนอยางรวดเรว เชน การกอสรางโครงการขนาใหญของรฐ อาจจะตองใชแหลงหนปนเพมเตมโดยพจารณาจากเลอกพนทจากพนทแหลงหนอตสาหกรรมทประกาศโดยกระทรวงอตสาหกรรมกอน ซงการพจารณาอนญาตประทานบตรควรพจารณาถงผลกระทบสงแวดลอมและผานกระบวนการมสวนรวมของประชาชน

หนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง พนทจงหวดสตลพบหนทรายเพออตสาหกรรมกอสราง จานวน 1 แหลง มปรมาณสารอง

54.90 ลานเมตรกตน กระจายตวครอบคลมพนทถง 0.93 ตารางกโลเมตร อยพนท ตาบลนาทอน อาเภอทงหวา หนทรายจากแหลงน นมคณสมบตทางวศวกรรมไมเหมาะสมทใชเปนวสดในการกอสรางอาคาร สวนใหญจงถกนามาใชประโยชนเปนหนถมท และหนถมสรางถนนเทานน และปรมาณการผลตยงเพยงพอตอความตองการภายในในปจจบน อยางไรกดแหลงหนทรายแหลงนพนทประทานบตรมระยะหางจากโรงโมหลายกโลเมตร จาเปนตองใชรถบรรทกขนสงหนจากแหลงไปโมตลอดเวลา จากการขนสงดงกลาวอาจจะผลกระทบตอถนนและชมชนตาง ๆ ตามเสนทางการขนสง เชน เสยงดงรบกวน ควนดา และการฟง



111

- 112 -

กระจายของฝน ถนนชารดเสยหายดงนนหนวยงานทรบผดชอบควรมมาตรการปองกนผลกระทบตาง ๆ และมการตรวจสอบผลกระทบอยางสมาเสมอ

8.1.2 กลมแรเพอสนบสนนเศรษฐกจและอตสาหกรรม พลวง พนทจงหวดสตลพบแรพลวง จานวน 1 แหลง มปรมาณสารอง 20,250 เมตรกตน

กระจายตวครอบคลมพนทถง 0.40 ตารางกโลเมตร อยพนทอาเภอละง โดยพลวงเปนวตถดบในอตสาหกรรมตาง ๆ เชน ทาโลหะผสม แผนกรดแบตเตอร อปกรณอเลกทรอนคส เปนตน ประทานบตรการผลตแรพลวงในพนทจงหวดสตลมทงสน 3 ประทานบตร ปจจบน (ปพ.ศ. 2556) สนอายทงหมดแลว โดยมบางแปลงอยระหวางการดาเนนการขอตออายประทานบตร จากขอมลของกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแรป 2554 ประเทศไทยมการนาเขาแรพลวง 8,803 เมตรกตน คดเปนมลคา 263.01 ลานบาท ดงนนหากจะมการผลตแรพลวงควรผลตเพอตอบสนองความตองการภายในประเทศเปนหลกเสยกอน หากเหลอหรอคณสมบตของแรพลวงทผลตออกมาไมตรงกบความตองการของตลาดในประเทศแลวจงสงออก

แบไรต พนทจงหวดสตลพบแรแบไรต จานวน 1 แหลง มปรมาณสารอง 23,625 เมตรกตน

กระจายตวครอบคลมพนทถง 1.64 ตารางกโลเมตร อยพนทบานราวปลา ตาบลทงหวา อาเภอทงหวา ประโยชนของแรแบไรตสวนใหญถกนาไปใชทาโคลนเจาะสารวจนาบาดาล หรอนามนดบ และใชในอตสาหกรรมกระดาษ ส แกว และยา ปจจบนแหลงแรแบไรตทบานราวปลาหยดการทาเหมองแลว จากการสารวจพบวาทตงของเหมองอยในพนทเขาสงทาใหสามารถมองเหนภมประเทศบรเวณรอบเหมองไดและอยไมไกลกบแหลงทองเทยวแหลงอนของอาเภอทงหวา เชน นาตกธารปลว แหลงแรแหลงนจงสามารถพฒนาเปนแหลงเรยนรเกยวกบประวตการทาเหมองแรในอดตของอาเภอทงหวา และเปนจดทองเทยวเพมเตมใหกบจงหวด

8.2 แนวทางการบรหารจดการแหลงธรณวทยาจงหวดสตล จากการสารวจแหลงธรณวทยาจงหวดสตลภายใตโครงการจาแนกเขตเพอการจดการ

ธรณวทยาและทรพยากรธรณรายจงหวด ปงบประมาณ พ.ศ. 2556 พบวามแหลงธรณวทยาทมความโดดเดนในพนทจงหวดสตล รวมทงสนมากกวา 20 แหลง ดงทไดกลาวไวในบทท 5 ซงแตละมศกยภาพสงสามารถพฒนาเปนแหลงเรยนรทางธรณวทยา และสามารถเชอมโยงกบการทองเทยว เพอเสรมสรางความรใหเยาวชนและ ประชาชนทวไป รวมถงปลกสรางจตสานกอนรกษธรรมชาต และสรางรายไดใหกบประชาชนในทองถน โดยหากพจารณาทตง ลกษณะโดดเดนทางธรณวทยา และวธการการเดนทางเพอเขาถงตวแหลง สามารถแบงได 3 กลม ไดแก

กลมท 1 แหลงธรณวทยาบรเวณเกาะตะรเตา เกาะไข เกาะอาดง และเกาะราว ไดแก ถาจระเข อาวพนเตมะละกา ผาโตะบ อาวหนเฉลยงลานหนปม หาดกรวดดนตร เกาะไข หาดทรายดด หาดทรายดา หาดหนงาม หาดพทยา แหลงธรณวทยาในกลมนมความโดดเดนดานธรณฐานประเภทหาดแบบตาง ๆ ทงหาดทรายและหาดหน ธรณประวตของประเทศและซากดกดาบรรพทเกาแกทสดในประเทศไทย โดยสามารถเดนทางเขาถงแหลงโดยใชเรอขนาดเลกลองไปตามเกาะตาง ๆ ทแหลงธรณวทยาตงอย



112

- 113 -

กลมท 2 แหลงธรณวทยาดานตะวนตกและดานเหนอของจงหวด บรเวณอาเภอละง อาเภอทงหวา และอาเภอมะนง ไดแก หาดปากบารา เขาโตะหงาย หาดราไว หนสาหราย ถาเลสเตโกดอน นาตกธารปลว ถาภผาเพชร ถาเจดคต นาตกวงสายทอง แหลงธรณวทยาในกลมนมความโดดเดนดานธรณประวตของประเทศ สภาพแวดลอมการสะสมตวของตะกอนโบราณ ความหลากหลายของซากดกดาบรรพทมพบไดหลายอาย และแหลงธรณฐานประเภทถาและนาตก แหลงธรณวทยากลมสามารถเดนทางเขาถงแหลงโดยทางรถยนตและลองเรอแคนผานถาและนาตกตาง ๆ

กลมท 3 แหลงธรณวทยาดานตะวนออกของจงหวด บรเวณอาเภอควนกาหลง และอาเภอควนโดน ไดแก บอนารอนบานโตนปาหนน นาตกดาวกระจาย นาตกธาราสวรรค นาตกโตนปลว นาตกยาโรย และทะเลบน แหลงนมความโดดเดนดานธรณสณฐานประเภทนาตก พนารอน และบงนาทเกดจากหลมยบในพนทหนปน แหลงธรณวทยากลมนสามารถเดนเขาชมไดโดยทางรถยนต

แหลงธรณวทยาทง 3 กลม ถงแมจะความโดดเดนและความสาคญทางดานธรณวทยาสงแตกมความเปราะบางและความเสยงตอการถกทาใหเสยหายจากธรรมชาตและกจกรรมตาง ๆ ของมนษยดวยเชนกน ดงนนแนวทางการบรหารจดการแหลงธรณวทยาแตละแหลงควรเปนไปตามมาตรการตาง ๆ ดงน

1. ระเบยบและขอบงคบ ทตงแหลงธรณวทยาในจงหวดสตลกระจายอยพนทภายใตกฎหมายหลายประเภท เชน

ชายหาดตาง ๆ และแหลงซากดกดาบรรพบนเกาะตะรเตาอยในพนทเขตอทยานแหงชาตตะรเตา ถาภผาเพชร อยในเขตรกษาพนธสตวปาเทอกเขาบรรทด นาตกโตนปลว นาตกยาโรย อยในเขตอทยานแหงชาตทะเลบน ถาเจตคต อยในเขตการดแลขององคการบรหารสวนตาบลปาลมพฒนา นอกจากนนยงมแหลงซากดกดา-บรรพทกระจายอยในพนทเอกชนตามเสนทาง อาเภอละง-อาเภอทงหวา แหลงซากดกดาบรรพเหลานหากมความสมบรณและมคณคาทางวชาการ จะไดรบการคมครองตามพระราชบญญตคมครองซากดกดาบรรพ แหลงธรณวทยาเหลานควรมแนวทางการบรหารจดการและแนวทางการพฒนาทไมขดกบกฎ ระเบยบ ขอบงคบ และกฎหมายทคมครองตวแหลง และควรมการกาหนดขอบเขตของแหลงใหชดเจน โดยแบงเขตออกเปนพนทเพอการอนรกษและพนทเพอการใชประโยชนใหชดเจน เชน พนทสาหรบรองรบกจกรรมของนกทองเทยว พนทเพอการพาณชย พนทบรการ เปนตน เพอใหการบรหารจดการในแตละเขตเปนไปอยางมประสทธภาพโดยสงผลกระทบตอตวแหลงนอยทสด

2. การจดการขอมลและความร 2.1 ควรดาเนนการรวบรวมขอมล จดทาบญช และแบงแยกประเภทของแหลงธรณวทยา

เพอใหสะดวกตอการพจารณาแนวทางการบรหารจดการและการพฒนาแหลงธรณวทยาแตละแหลงตามความโดดเดน เชน แหลงซากดกดาบรรพควรมการบนทกพกด ภาพถาย บรรยายลกษณะทางกายภาพ และจดลาดบความสาคญของซากดกดาบรรพแตละชน เพอเปนขอมลทางวชาการเผยแพรใหหนวยงานทางการศกษาทสนใจตองการศกษาตอ หรอบางแหลงพจารณาแลวสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวได

2.2 ควรมการจดทาศนยบรการขอมลแหลงธรณวทยาของจงหวดสตล เพอเปนศนยกลางบรการขอมลใหกบประชาชนและใชจดนทรรศการและกจกรรมสงเสรมความรตาง ๆ โดยตงศนยบรการกลางอยในตวจงหวดสตล สวนศนยบรการยอยกระจายตามพนทแหลงธรณวทยาแตละกลม เชน กลมท 1 อาจใชบรเวณทาเรอปากบาราหรอททาการอทยานแหงชาตตะรเตาเปนทตง กลมท 2 อาจททาการองคบรหารสวน



113

- 114 -

ตาบลทงหวาเปนทตง และกลม 3 อาจใชททาการอทยานแหงชาตทะเลบนเปนทตง ในสวนของตวแหลงธรณวทยาสามารถตดตงปายใหความรทางธรณวทยาทเกยวของกบตวแหลงใหนกทองเทยวอาน

2.3 จดสรางเครอขายอนรกษธรณวทยาโดยเนนใหเยาวชนและประชาชนในพนทแหลงธรณวทยาเขารวมเปนสมาชกเพอรบความรทางวชาการทเกยวกบแหลงธรณวทยา และวธการอนรกษทถกตอง รวมถงเปนเปนปลกจตสานกอนรกษธรรมชาต และสามารถถายทอดความรทไดรบสสมาชกรนตอไป

2.4 หนวยงานภาครฐควรจดใหมการใหความรทางวชาการเกยวแหลงธรณวทยา วธการจดการแหลง และกฎหมายทเกยวของ เชน พระราชบญญตคมครองซากดกดาบรรพ ใหกบเจาหนาทภาครฐ หนวยงานการศกษา ภาคเอกชนทมธรกจเกยวของกบแหลงธรณ และสมาชกเครอขายอนรกษธรณวทยา

2.5 ควรสนบสนนใหมการคนควาวจยอยางตอเนอง เพอเพมคณคาแหลงและมการนาผลงานวจยไปใชประโยชนตอไป

3. การประสานงานระหวางหนวยงาน แหลงธรณวทยาในจงหวดสตลเปนแหลงทมความโดดเดนทางธรณวทยาและมความเปราะบางสง ดงนน การพฒนาแหลงจงจาเปนตองมการประสานงานสรางความรวมมอระหวางหนวยงานทเกยวของเพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการ โดยใหมความชดเจน สอดคลองกบความเชยวชาญและความพรอมระหวางหนวยงานตางๆ ตลอดจนการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในพนทใหเขารวมในการบรหารจดการพนท และการวางแผนอนรกษ

4. การจดหาทรพยากร ควรการจดหาทรพยากรทงดานงบประมาณ บคลากร เพอใหการการบรหารจดการประสบความสาเรจ และเปนไปตามเปาหมานของแผนการบรหารจดการทไดกาหนดไว

5. บรการสาธารณปโภคพนฐาน สาธารณปโภคพนฐานเปนปจจยสาคญในการสนบสนนการพฒนาใชประโยชนพนทแหลงทางธรณวทยานน ควรมการจดบรการขนพนฐานตามความจาเปน และออกแบบใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมเดมของแหลง เชน ถนน สงปลกสรางทจาเปน และมาตรการรกษาความปลอดภย

อยางไรกด ขอเสนอแนะมาตรการการบรหารจดการแหลงธรณวทยาเหลานควรมการปรบใหเหมาะสมกบสภาพสงคมของแตละพนทโดยกระบวนการมสวนรวมทกภาคสวน เนองจากแตละพนทมความแตกตางกนทงสภาพภมประเทศ ความหางไกล การเขาถง ลกษณะของวฒนธรรมของชมชนในพนท ความพรอมขององคกรทดแลแหลง และระเบยบกฎหมายตางๆ เพอใหเกดรปแบบการบรหารจดการทเหมาะสม มประสทธภาพ และเออประโยชนกบทกฝาย พรอมทงตองมระบบตดตามประเมนผลอยางตอเนองเพอการปรบปรงขอบกพรอง

8.3 ขอเสนอแนวทางการบรหารจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณเชงพนท

ยทธศาสตรการพฒนาแหลงธรณวทยาจงหวดสตลเปนแหลงเรยนรทางธรณวทยา และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ

1) หลกการเหตผล ผลการสารวจของกรมทรพยากรธรณในพนทจงหวดสตล พบวาจงหวดสตลเปนพนททม

ความหลากหลายทางธรณวทยา (Geodiversity) สงทงบรเวณพนทบนบก และพนทเกาะตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงลาดบชนหนของมหายคพาลโอโซอค (Paleozoic Era) ในพนทจงหวดสตล ทมความครบถวน โผลปรากฎ

- 115 -

ชดเจน มซากดกดาบรรพทหลากหลายทงชนดมกระดกสนหลงและไมมกระดกสนหลง สามารถใชเปนซากดกดาบรรพดรรชนเพอบงบอกอายชนหนทถกตอง และสามารถบงบอกสภาพแวดลอมของพนทนในอดตเมอหลายรอยลานปกอนได โดยมจดเดนสาคญทกลมหนตะรเตา ยคแคมเบรยน (Cambrian) พบบนเกาะตะรเตา อายประมาณ 490-540 ลานปกอน และพบซากดกดาบรรพของสตวทะเลโบราณชนด “ไทรโลไบต” ซงมอายเกาแกทสดในประเทศไทยในกลมหนดงกลาว นอกจากนนสตลยงมแหลงธรณวทยาประเภทธรณสณฐานหลายแหงทมความสวยงามระดบประเทศและเปนทรจกของนกทองเทยว เชน ชายหาดตาง ๆของเกาะตะรเตา เกาะอาดง เกาะราว ถาภผาเพชร ถาเล-สเตโกดอน ถาเจfคต นาตกวงสายทอง นาตกธารปลว และทะเลบน เปนตน ซงกระจายตวอยตามอาเภอตาง ๆ แหลงเหลานเปนแหลงมศกยภาพสงในการพฒนาเปนแหลงเรยนรทางธรณวทยา และสามารถเชอมโยงกบการทองเทยวได กรอปกบจ’หวดมเปาหมายจะพฒนาจงหวดเมองการทองเทยวเชงนเวศชนนาของอาเซยน ตามแผนพฒนาจงหวดสตล 4 ป พ.ศ. 2557-2560 ภายใตวสยทศน “เมองการทองเทยวเชงนเวศชนนาของอาเซยน เมองเกษตรมาตรฐาน เมองแหงความสข” และประเดนยทธศาสตรท 1) การพฒนาการทองเทยวเชงนเวศทหลากหลายใหไดมาตรฐานระดบสากลและเปนมตรตอสงแวดลอม และประเดนยทธศาสตรท 4) การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมใหยงยนภายใตกระบวนการมสวนรวมของชมชน

จากเปาหมายดงกลาวจงเปนโอกาสสาคญทจะแหลงพฒนาแหลงธรณวทยามความโดดเดนเหลานใหกลายเปนแหลงเรยนรทางธรณวทยาและแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ โดยมยทธศาสตรทชดเจน เพอใหการพฒนาดงกลาวเปนไปอยางถกตองตามหลกวชาการ สงผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด สามารถเปนแหลงความรของเยาวชนและประชาชนทวไป เกดประโยชนตอประชาชนทองถนทงในดานความรและรายได เปนทรจกของนกทองเทยวทงในประเทศและตางประเทศ

2) วสยทศน แหลงธรณวทยาจงหวดสตล ไดรบการพฒนาแหลงธรณวทยาจงหวดสตลเปนแหลงเรยนรทางธรณวทยา และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ ภายใตการมสวนรวมของทกภาคสวน

3) พนธกจ 1. ดาเนนการสารวจและรวบรวมขอมลธรณวทยาทกดาน และแหลงธรณวทยาของพนท

จงหวดสตล จดทาบญช แบงแยกประเภท คณคาความสาคญของลกษณะธรณวทยาและแหลงธรณวทยาแตละแหลงในพนทจงหวดสตล รวมถงประเมนสถานภาพ ศกยภาพแหลงธรณวทยา โดยจดทาเปนรายงานวชาการและฐานขอมล

2. จดกลมแหลงธรณวทยา ตามตาแหนงทตง คณคาความสาคญทางธรณวทยา การเขาถง และวธการทองเทยว กาหนดแนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ในการบรหารจดการพนทแหลง

3. เผยแพรองคความรดานธรณวทยา แหลงธรณวทยา การอนรกษแหลงอนรกษธรณวทยา สประชาชนและเยาวชน และสรางเครอขายอนรกษธรณวทยา

4. จดทาแผนการบรหารจดการแหลงธรณวทยาใหมรปแบบตามทองคกรระดบสากลยอมรบ เพอสนบสนนการพฒนาสระดบนานาชาตในอนาคต

5. ประชาสมพนธแหลงธรณวทยาของจงหวดสตลใหเปนทรจกในฐานะแหลงเรยนรดานธรณวทยาและแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ



114

- 115 -

ชดเจน มซากดกดาบรรพทหลากหลายทงชนดมกระดกสนหลงและไมมกระดกสนหลง สามารถใชเปนซากดกดาบรรพดรรชนเพอบงบอกอายชนหนทถกตอง และสามารถบงบอกสภาพแวดลอมของพนทนในอดตเมอหลายรอยลานปกอนได โดยมจดเดนสาคญทกลมหนตะรเตา ยคแคมเบรยน (Cambrian) พบบนเกาะตะรเตา อายประมาณ 490-540 ลานปกอน และพบซากดกดาบรรพของสตวทะเลโบราณชนด “ไทรโลไบต” ซงมอายเกาแกทสดในประเทศไทยในกลมหนดงกลาว นอกจากนนสตลยงมแหลงธรณวทยาประเภทธรณสณฐานหลายแหงทมความสวยงามระดบประเทศและเปนทรจกของนกทองเทยว เชน ชายหาดตาง ๆของเกาะตะรเตา เกาะอาดง เกาะราว ถาภผาเพชร ถาเล-สเตโกดอน ถาเจfคต นาตกวงสายทอง นาตกธารปลว และทะเลบน เปนตน ซงกระจายตวอยตามอาเภอตาง ๆ แหลงเหลานเปนแหลงมศกยภาพสงในการพฒนาเปนแหลงเรยนรทางธรณวทยา และสามารถเชอมโยงกบการทองเทยวได กรอปกบจ’หวดมเปาหมายจะพฒนาจงหวดเมองการทองเทยวเชงนเวศชนนาของอาเซยน ตามแผนพฒนาจงหวดสตล 4 ป พ.ศ. 2557-2560 ภายใตวสยทศน “เมองการทองเทยวเชงนเวศชนนาของอาเซยน เมองเกษตรมาตรฐาน เมองแหงความสข” และประเดนยทธศาสตรท 1) การพฒนาการทองเทยวเชงนเวศทหลากหลายใหไดมาตรฐานระดบสากลและเปนมตรตอสงแวดลอม และประเดนยทธศาสตรท 4) การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมใหยงยนภายใตกระบวนการมสวนรวมของชมชน

จากเปาหมายดงกลาวจงเปนโอกาสสาคญทจะแหลงพฒนาแหลงธรณวทยามความโดดเดนเหลานใหกลายเปนแหลงเรยนรทางธรณวทยาและแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ โดยมยทธศาสตรทชดเจน เพอใหการพฒนาดงกลาวเปนไปอยางถกตองตามหลกวชาการ สงผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด สามารถเปนแหลงความรของเยาวชนและประชาชนทวไป เกดประโยชนตอประชาชนทองถนทงในดานความรและรายได เปนทรจกของนกทองเทยวทงในประเทศและตางประเทศ

2) วสยทศน แหลงธรณวทยาจงหวดสตล ไดรบการพฒนาแหลงธรณวทยาจงหวดสตลเปนแหลงเรยนรทางธรณวทยา และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ ภายใตการมสวนรวมของทกภาคสวน

3) พนธกจ 1. ดาเนนการสารวจและรวบรวมขอมลธรณวทยาทกดาน และแหลงธรณวทยาของพนท

จงหวดสตล จดทาบญช แบงแยกประเภท คณคาความสาคญของลกษณะธรณวทยาและแหลงธรณวทยาแตละแหลงในพนทจงหวดสตล รวมถงประเมนสถานภาพ ศกยภาพแหลงธรณวทยา โดยจดทาเปนรายงานวชาการและฐานขอมล

2. จดกลมแหลงธรณวทยา ตามตาแหนงทตง คณคาความสาคญทางธรณวทยา การเขาถง และวธการทองเทยว กาหนดแนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ในการบรหารจดการพนทแหลง

3. เผยแพรองคความรดานธรณวทยา แหลงธรณวทยา การอนรกษแหลงอนรกษธรณวทยา สประชาชนและเยาวชน และสรางเครอขายอนรกษธรณวทยา

4. จดทาแผนการบรหารจดการแหลงธรณวทยาใหมรปแบบตามทองคกรระดบสากลยอมรบ เพอสนบสนนการพฒนาสระดบนานาชาตในอนาคต

5. ประชาสมพนธแหลงธรณวทยาของจงหวดสตลใหเปนทรจกในฐานะแหลงเรยนรดานธรณวทยาและแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ



115

- 116 -

6. สงเสรมใหมการศกษาวจยอยางตอเนอง เพอเพมองคความร จดสนใจ และสนบสนนการพฒนาสรบสากล

4) ประเดนยทธศาสตรการพฒนาแหลงธรณวทยาจงหวดสตลเปนแหลงเรยนร ทางธรณวทยา และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ

1. การสารวจ รวบรวม ขอมลธรณวทยา และแหลงธรณวทยา และประเมนสถานภาพ ศกยภาพขอแหลงธรณวทยาในพนทจงหวดสตล

2. การจดกลมแหลงธรณวทยา กาหนดแนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ในการพฒนาแหลงธรณ

3. การเผยแพรองคความรดานธรณวทยา แหลงธรณวทยา การอนรกษแหลงอนรกษธรณวทยา และการสรางเครอขายอนรกษธรณวทยา

4. การจดทาแผนการบรหารจดการแหลงธรณวทยาใหมรปแบบตามทองคกรระดบสากลยอมรบ

5. การประชาสมพนธแหลงธรณวทยาของจงหวดสตลใหเปนทรจกในฐานะแหลงเรยนรดานธรณวทยาและแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ

6. การสงเสรมใหมการศกษาวจยอยางตอเนอง เพอเพมองคความร จดสนใจ และสนบสนนการพฒนาสรบสากล

ประเดนยทธศาสตรท 1 : การสารวจ รวบรวม ขอมลธรณวทยา และแหลงธรณวทยา และประเมนสถานภาพ ศกยภาพของแหลงธรณวทยาในพนทจงหวดสตล

เปาประสงค เพอสารวจและรวบรวมขอมลธรณวทยาทกดาน จดทาบญช แบงแยกประเภท ประเมน

สถานภาพ ศกยภาพ แหลงธรณวทยาแตละแหลงในพนทจงหวดสตล จดทารายงานรายงานวชาการและฐานขอมล

กลยทธหลก (1) จดตงคณะทางานสารวจรวมระหวางกรมทรพยากรธรณ และหนวยงานในพนท เพอ

สารวจ และรวบรวมขอมลธรณวทยา จดทาบญช แบงแยกประเภท ประเมนสถานภาพ ศกยภาพ แหลงธรณวทยาแตละแหลงในพนทจงหวดสตล

(2) จดทารายงานวชาการและฐานขอมลธรณวทยาและแหลงธรณวทยาในจงหวดสตล กจกรรม (1) สารวจ รวบรวม และจดทาขอมลธรณวทยาของจงหวดสตล (2) จดทาบญช แบงแยกประเภท ประเมนสถานภาพ ศกยภาพ แหลงธรณวทยาแตละแหลง

ในพนทจงหวดสตล (3) จดทารายงานความคบหนาการสารวจ (4) จดทารายงานฉบบสมบรณ และฐานขอมล

- 117 -

ตวชวด (1) รายงานการสารวจของทมสารวจรวมระหวางกรมทรพยากรธรณ และหนวยงานในพนท (2) รายงานฉบบสมบรณทประกอบดวย ขอมลธรณวทยาทกดาน และแหลงธรณวทยา

ของพนทจงหวดสตล จดทาบญช แบงแยกประเภท คณคาความสาคญของลกษณะธรณวทยาและแหลงธรณวทยาแตละแหลงในพนทจงหวดสตล

(5) ฐานขอมลธรณวทยาและแหลงธรณวทยาของจงหวดสตล ประเดนยทธศาสตรท 2 : การจดกลมแหลงธรณวทยา กาหนดแนวทาง (Theme) และ

กรอบแนวคด (Concept) ในการพฒนาแหลงธรณ เปาประสงค เพอจดกลมแหลงธรณวทยา ตามตาแหนงทตง คณคาความสาคญทางธรณวทยา การเขาถง

และวธการทองเทยว รวมถงประเมนสถานภาพ ศกยภาพแหลงธรณวทยา และกาหนดแนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ในการพฒนาแหลงธรณรายกลม และรายแหลง

กลยทธหลก (1) จดตงคณะทางานจดกลมแหลงธรณวทยา และกาหนดแนวทาง (Theme) และกรอบ

แนวคด (Concept) ในการพฒนาแหลงธรณ ทประกอบดวย กรมทรพยากรธรณและตวแทนหนวยงานตาง ๆ ในพนท

กจกรรม (1) ดาเนนการวเคราะหขอมลฐาน และแบงกลมแหลงธรณวทยา ตามสถานภาพ ศกยภาพ

ของแหลงธรณวทยา (2) คณะทางานรวมกน กาหนดแนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ในการ

พฒนาแหลงธรณรายกลม และรายแหลง ตวชวด (1) แนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ในการพฒนาแหลงธรณรายกลม

และรายแหลง ทเปนทยอมรบของคณะทางาน ประเดนยทธศาสตรท 3 : การเผยแพรองคความรดานธรณวทยา แหลงธรณวทยา การ

อนรกษแหลงธรณวทยา และการสรางเครอขายอนรกษธรณวทยา เปาประสงค เพอเสรมสรางองคความรขอมลความรทเกยวกบธรณวทยา แหลงธรณวทยา วธการ

อนรกษ และปลกจตสานกการอนรกษทถกตองใหเยาวชน สถาบนการศกษา เจาหนาทเกยวของ เครอขายอนรกษ และสามารถถายทอดความรและจตสานกอนรกษใหกบผอนได

กลยทธหลก (1) จดการอบรม ถายทอดความรทเกยวกบธรณวทยา แหลงธรณวทยา วธการอนรกษ

ดแลรกษา และปลกจตสานกการอนรกษธรรมชาตถกตองให เจาหนาททเกยวของ และแกนนาเครอขายอนรกษ โดยผเชยวชาญจากกรมทรพยากรธรณและผเชยวชาญภายนอก



116

- 117 -

ตวชวด (1) รายงานการสารวจของทมสารวจรวมระหวางกรมทรพยากรธรณ และหนวยงานในพนท (2) รายงานฉบบสมบรณทประกอบดวย ขอมลธรณวทยาทกดาน และแหลงธรณวทยา

ของพนทจงหวดสตล จดทาบญช แบงแยกประเภท คณคาความสาคญของลกษณะธรณวทยาและแหลงธรณวทยาแตละแหลงในพนทจงหวดสตล

(5) ฐานขอมลธรณวทยาและแหลงธรณวทยาของจงหวดสตล ประเดนยทธศาสตรท 2 : การจดกลมแหลงธรณวทยา กาหนดแนวทาง (Theme) และ

กรอบแนวคด (Concept) ในการพฒนาแหลงธรณ เปาประสงค เพอจดกลมแหลงธรณวทยา ตามตาแหนงทตง คณคาความสาคญทางธรณวทยา การเขาถง

และวธการทองเทยว รวมถงประเมนสถานภาพ ศกยภาพแหลงธรณวทยา และกาหนดแนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ในการพฒนาแหลงธรณรายกลม และรายแหลง

กลยทธหลก (1) จดตงคณะทางานจดกลมแหลงธรณวทยา และกาหนดแนวทาง (Theme) และกรอบ

แนวคด (Concept) ในการพฒนาแหลงธรณ ทประกอบดวย กรมทรพยากรธรณและตวแทนหนวยงานตาง ๆ ในพนท

กจกรรม (1) ดาเนนการวเคราะหขอมลฐาน และแบงกลมแหลงธรณวทยา ตามสถานภาพ ศกยภาพ

ของแหลงธรณวทยา (2) คณะทางานรวมกน กาหนดแนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ในการ

พฒนาแหลงธรณรายกลม และรายแหลง ตวชวด (1) แนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ในการพฒนาแหลงธรณรายกลม

และรายแหลง ทเปนทยอมรบของคณะทางาน ประเดนยทธศาสตรท 3 : การเผยแพรองคความรดานธรณวทยา แหลงธรณวทยา การ

อนรกษแหลงธรณวทยา และการสรางเครอขายอนรกษธรณวทยา เปาประสงค เพอเสรมสรางองคความรขอมลความรทเกยวกบธรณวทยา แหลงธรณวทยา วธการ

อนรกษ และปลกจตสานกการอนรกษทถกตองใหเยาวชน สถาบนการศกษา เจาหนาทเกยวของ เครอขายอนรกษ และสามารถถายทอดความรและจตสานกอนรกษใหกบผอนได

กลยทธหลก (1) จดการอบรม ถายทอดความรทเกยวกบธรณวทยา แหลงธรณวทยา วธการอนรกษ

ดแลรกษา และปลกจตสานกการอนรกษธรรมชาตถกตองให เจาหนาททเกยวของ และแกนนาเครอขายอนรกษ โดยผเชยวชาญจากกรมทรพยากรธรณและผเชยวชาญภายนอก



117

- 118 -

(2) ถายทอดองคความรใหกบบคลากรการศกษา นกเรยน นกศกษา โดยแกนนาเครอขายอนรกษรวมกบเจาหนาทกรมทรพยากรธรณ

(3) จดการเตรยมพนท อปกรณสอความร และรปแบบพพธภณฑ /ศนยเผยแพรขอมล กจกรรม (1) กจกรรมจดการฝกอบรมถายทอดความรทเกยวกบธรณวทยา แหลงธรณวทยา วธการ

อนรกษ ดแลรกษา และปลกจตสานกการอนรกษธรรมชาตถกตองให เจาหนาททเกยวของ และแกนนาเครอขายอนรกษ โดยผเชยวชาญจากกรมทรพยากรธรณและผเชยวชาญภายนอก

(2) กจกรรมจดทาคายถายทอดองคความรใหกบบคลากรการศกษา นกเรยน นกศกษา โดยแกนนาเครอขายอนรกษรวมกบเจาหนาทกรมทรพยากรธรณ

(3) กจกรรมจดทานทรรศการ พพธภณฑหรอศนยกลางการเรยนร /เผยแพรขอมลธรณวทยาและ แหลงธรณวทยา

(4) กจกรรมการจดทาสอเผยแพรในรปแบบตาง ๆ ตวชวด (1) จานวนกจกรรมอบรมถายทอดความร (2) จานวนและความเขาใจเกยวกบธรณวทยา และแหลงธรณวทยา วธการอนรกษ และ

ความมจตสานกการอนรกษธรรมชาต ของผเขารวมการอบรมถายทอดความร (3) จานวน รปแบบสอเผยแพรความร

ประเดนยทธศาสตรท 4 : การจดทาแผนการบรหารจดการแหลงธรณวทยาใหมรปแบบตามทองคกรระดบสากลยอมรบ

เปาประสงค เพอใหการบรหารจดการแหลงธรณวทยาสแหลงเรยนรดานธรณวทยา และแหลง

ทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ เปนไปอยางมประสทธภาพ เหมาะสมตามสภาพพนท และยงยน ในรปแบบทเปนทยอมรบในระดบสากล โดยการมสวนรวมของทกภาคสวน

กลยทธหลก (1) ศกษา วเคราะห ตวอยางแนวทางการบรหารจดการแหลงธรณวทยาสแหลงเรยนรดาน

ธรณวทยา และแหลงทองเทยวทไดรบการยอมรบในระดบสากล เพอนามาปรบใชในพนทจงหวดสตล

(2) จดทาแผนแมบทแนวทางการบรหารจดการแหลงธรณวทยาสแหลงเรยนรดานธรณวทยาและแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ โดยมสวนประกอบของแผนแมบททครบถวนตามทสากลยอมรบ สอดคลองกบแนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด (Concept) ทไดกาหนดไว โดยการมสวนรวมของทกภาคสวน

(3) กาหนดกรอบเวลา และเปาหมายของแผนใหชดเจน กจกรรม (1) กจกรรมการจดตงคณะทางานจดทาแผนแมบทแนวทางการบรหารจดการแหลงธรณวทยา

สแหลงเรยนรดานธรณวทยา และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ



118

- 119 -

(2) จดทาแผนแมบทแนวทางการบรหารจดการแหลงธรณวทยาสแหลงเรยนรดานธรณวทยา และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ

ตวชวด (1) คาสงแตงตงคณะทางานจดทาแผนแมบทแนวทางการบรหารจดการแหลงธรณวทยาส

แหลงเรยนรดานธรณวทยา และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ (2) แผนแมบทแนวทางการบรหารจดการแหลงธรณวทยาสแหลงเรยนรดานธรณวทยา

และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ ทผานการเหนชอบของทกภาคสวน ประเดนยทธศาสตรท 5 : การประชาสมพนธแหลงธรณวทยาของจงหวดสตลใหเปนท

รจกในฐานะแหลงเรยนรดานธรณวทยาและแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ เปาประสงค เพอใหแหลงธรณวทยาของจงหวดสตลใหเปนทรจกในฐานะแหลงเรยนรดานธรณวทยา

และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศใหและมผสนใจเดนทางมาศกษาและทองเทยวในพนทแหลง กลยทธหลก (1) จดการประสานการจดทาแผนประชาสมพนธแหลงธรณวทยาและกจกรรมการ

ทองเทยวเชงนเวศ (2) ผลกดนและประชาสมพนธแหลงธรณวทยาของจงหวดสตลใหเปนทรจกทงในประเทศ

และตางประเทศ (3) สรางเอกลกษณและสญลกษณของแหลงตามแนวทาง (Theme) และกรอบแนวคด

(Concept) ทกาหนดไว (4) จดทาของทระลกทมความสมพนธกบแหลงธรณวทยาและวฒนธรรมทองถน กจกรรม (1) จดการประสานการจดทาแผนประชาสมพนธแหลงธรณวทยาและรปแบบการ

ทองเทยวเชงนเวศ (2) ประสานหนวยงานทมศกยภาพในการประชาสมพนธรวมผลกดน และประชาสมพนธ

แหลงธรณวทยาของจงหวดสตลใหเปนทรจกทงในประเทศและตางประเทศ (3) สรางเอกลกษณและสญลกษณของแหลงธรณวทยา (4) จดทาสอประชาสมพนธในรปแบบตาง ๆ และดาเนนการประชาสมพนธ (5) จดทาของทระลกทมความสมพนธกบแหลงและวฒนธรรมทองถน (6) สรางความประทบใจใหนกทองเทยวทเขามาทองเทยวในพนทแหลงใหอยากกลบมา

ทองเทยวภายหลง ตวชวด (1) แผนประชาสมพนธแหลงธรณวทยาและรปแบบการทองเทยวเชงนเวศ (2) จานวนหนวยงานทมศกยภาพในการประชาสมพนธรวมผลกดน และประชาสมพนธ

แหลงธรณวทยาของจงหวดสตลใหเปนทรจกทงในประเทศและตางประเทศ (3) เอกลกษณและสญลกษณของแหลงธรณวทยาแตละกลมและแหลง



119

- 120 -

(4) รปแบบสอ รปแบบกจกรรมการประชาสมพนธ และจานวนกจกรรม (5) จานวนรปแบบของทระลกทมความสมพนธกบแหลงและวฒนธรรมทองถน (6) ความพงพอใจของนกทองเทยวทเขามาทองเทยวในพนทแหลง

ประเดนยทธศาสตรท 6 : การสงเสรมใหมการศกษาวจยอยางตอเนอง เพอเพมองคความร จดสนใจ และสนบสนนการพฒนาสรบสากล

เปาประสงค เพอใหมการศกษาวจยตอเนองในพนทจงหวดสตลและขางเคยงเพอเพมความองคความร

และจดสนใจ กลยทธหลก (1) จดใหมโครงการสารวจทางธรณวทยาทกดานอยางตอเนอง เพมเตมโดยขยายพนท

สารวจออกไปในพนทขางเคยง สงเสรมการวจยเชงลกเพมเตม (2) ประสานองคกรการศกษาตาง ๆ ทงในและตางประเทศ เขารวมศกษาวจยเพอสราง

พนธมตรทางวชาการ กจกรรม (1) กจกรรมศกษาวจยสารวจทางธรณวทยาทกดานเพมเตม ในพนททมความนาสนใจ

การวจยเชงลกเพมเตม เพอใหขอมลเปนทยอมรบในระดบสากล เพอใชเปนขอมลในการใหความรกบประชาชน เพมจดสนใจ และเพมความสาคญทางวชาการใหกบแหลง

(2) กจกรรมประสานองคกรการศกษาตาง ๆ ทงในและตางประเทศ เขารวมศกษาวจย ตวชวด (1) จานวนโครงการศกษาวจยทมความตอเนอง (2) จานวนโครงการศกษาวจยเชงลกทเปนทยอมรบในระดบสากล (3) จานวนองคกรการศกษาตาง ๆ ทสนใจเขามาวจยรวมในพนท (4) จานวนโครงการทมการวจยรวม

5) หนวยงานรบผดชอบ 1. องคการบรหารสวนตาบลในพนทแหลงธรณวทยา 2. สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดสตล 3. การทองเทยวและกฬาจงหวดสตล 4. การทองเทยวแหงประเทศไทย 5. กรมทรพยากรธรณ 6. สถาบนการศกษา 7. หนวยงานอน ๆ ทเกยวของ



120

- 121 -

6) ผลทคาดวาจะไดรบ 1. แหลงธรณวทยาจงหวดสตล ไดรบการพฒนาแหลงธรณวทยาจงหวดสตลเปนแหลง

เรยนรทางธรณวทยา และแหลงทองเทยวเชงนเวศระดบประเทศ ภายใตการมสวนรวมของทกภาคสวน

2. มแผนการบรหารจดการแหลงทชดเจนสามารถกาหมดแนวทางการพฒนาทเปนทยอมรบในระดบสากล

3. มกลมเครอขายอนรกษแหลงธรณวทยาทเขมแขงสามารถถายทอดความรไดอยางถกตอง

4. จงหวดสตลเปนทรจกของนกทองเทยวทวไปทงชาวไทยและตางประเทศ ในแงมมของแหลงธรณวทยาทมความโดดเดนและเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษระดบสากล

5. ประชาชนในทองถนมมจตสานกในการอนรกษธรรมชาตรายไดเพมขนจากกจกรรมการทองเทยวแหลงธรณวทยา



121

- 122 -

เอกสารอางอง กรมทรพยากรธรณ, 2542, แผนทธรณวทยาประเทศไทย มาตราสวน 1:1,000,000 (Geological map of Thailand, scale

1:1,000,000): กรมทรพยากรธรณ. กรมทรพยากรธรณ, 2544, ธรณวทยาประเทศไทย (Geology of Thailand): กรมทรพยากรธรณ,556 หนา. กรมทรพยากรธรณ, , 2548, ความหลากหลายของซากดกดาบรรพ ตามแนวชายแดน - ไทยมาเลเซย พนทตดขวางบกต บาต ปเตะ

–สตล: รายงานการประชมวชาการกรมทรพยากรธรณ ประจาป 2548 (17 - 18 กนยายน 2548);โครงการรวมสารวจธรณวทยาบรเวณแนวชายแดนมาเลเซย-ไทย, รายงานประจาปกรมทรพยากรธรณ, หนา84–88.

เฉลมชย อดมรตน และวทยา ธรรมดษฎ, 2523, แผนทธรณวทยาระวางจงหวดสงขลา (NB47-3) มาตราสวน 1: 250,000 [(Geologic map of Changwat Songkhla Quadrangle (NB47-3), scale 1: 250,000)]: กองธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ กระทรวงอตสาหกรรม.

ธวชชย เทพสวรรณ และสมชาย รจาจรสวงศ, 2546, การสารวจธรณฟสกสในทะเล บรเวณหมเกาะอาดง-ราว จงหวดสตล (Marine geophysical survey in Adang-Rawi island area, Satun province):

ปรชญา บารงสงฆ, 2555, ธรณวทยาจงหวดสตล: กรมทรพยากรธรณ, เอกสารนาเสนอธรณวทยาจงหวดสตล ( 21 กมภาพนธ 2555 ณ โรงแรมพนนาเคลวงใหม จงหวดสตล).

พล เชาวดารงค และประวต เทยนศร, 2525, รายงานการสารวจธรณวทยาระวางจงหวดสตล (Geology of Changwat Satun Sheet): กองธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ, 71 หนา.

พล เชาวดารง, 2553, ลาดบชนหนของกลมหนแกงกระจาน (ปรบปรงใหม): กรงเทพฯ สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ, รายงานวชาการมาตรฐานลาดบชนหน ฉบบท 1/2553, 172 หนา.

เพชรเฮยง ทรพยทววง, 2540, พนทศกยภาพแรจากการสารวจธรณเคมบรเวณตรง พทลง สตล: กองเศรษฐธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ, 104 หนา, รายงานวชาการกรมทรพยากรธรณ.

เลศสน รกษาสกลวงศ, นราเมศวร ธระรงสกล และคมสน ทนพสทธ, 2533, ธรณวทยาระวางอาเภอทงใหญ บานทางหลวง และบานเหนอคลอง (Geology of Ban Thung Yai Sheet, Ban Tang Luang Sheet and Ban Nua Klong Sheet), กองธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ, 57 หนา.

เลศสน รกษาสกลวงศ และธนศร วงศวานช, 2536, การลาดบชนหนของกลมหนแกงกระจานในบรเวณคาบสมทรและภาคตะวนตกของประเทศไทย (Lithostratigraphy of Kaeng Krachan Group in peninsula and western of Thailand): รายงานฝายวจยธรณวทยา, กองธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ, 66 หนา.

วโรจน แสงศรจนทร, 2546, ธรณวทยาระวางอาเภอทงหวา (4923 II) [Geology of Amphoe Thung Wa Sheet (4923 II)]: สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ, รายงานวชาการ ฉบบท สธว 13/2546, 141-144 หนา.

วโรจน แสงศรจนทร และพทกษ เทยมวงค, 2545, ธรณวทยาระวางจงหวดสตล (5022 III) [Geology of Changwat Satun Sheet (5022 III)]: กองธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ, รายงานวชาการ ฉบบท กธ. 281/2545.

วระพงษ ตนสวรรณ, พล เชาวดารงค และประวต เทยนศร, 2528, แผนทธรณวทยามาตราสวน1:250,000 ระวางจงหวดสตล (Geological map, 1:250,000, Changwat Satun Sheet): กองธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ.

วฒนา ตนเสถยร, นราเมศวร ธระรงสกล, วโรจน แสงอาทตย, จรศกด เจรญมตร, บญเสรฐ สขศรบรณอาไพ และสนต ศรฉา, 2547, ธรณวทยาเพอการพฒนาแหลงทองเทยวธรณวทยาพนทเกาะตะรเตา: สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ, รายงานวชาการการประชมเชงปฏบตการการเพมสมรรถนะการปฏบตงานดานธรณวทยา ขอมลฐานธรณวทยาไทยมตใหมกรมทรพยากรธรณ (5 - 6 กนยายน 2547);205 – 208.

สน สนสกล, 2531, ธรณวทยาระวางอาเภอละงและระวางบานเจะบลง (Geology of Amphoe La Ngu Sheet and Ban Che Bi Lung Sheet): กองธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ,รายงานวชาการ ฉบบท T-06-7-0114-88/GEOL.

Bunopas, S., 1981, Paleogeographic history of western Thailand and adjacent parts of Southeast Asia – A plate tectonics interpretation: Victoria University of Willington, unpublished Ph.D. thesis, 810 p.; reprinted 1982 as Geological Survey Paper no.5, Geological Survey Division, Department of Mineral Resources, Thailand.

Raksaskulwong, L., and Wongwanich, T., 1993, Stratigraphy of the Kaeng Krachan Group, Peninsular and Western Thailand, Bangkok: Geological Survey Division, Department of Mineral Resources, 66 p.

Wongwanich T., 1990, Lithostratigraphy, sedimentology, and diagenesis of the Ordovician carbonates, Southern Thailand: University of Tasmania, unpublished Ph.D. thesis,215



122

- 1 -

คณะผจดทารายงาน

“การจาแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ จงหวดสตล”

คณะทปรกษา นายปราณต รอยบาง อธบดกรมทรพยากรธรณ นายทศพร นชอนงค รองอธบดกรมทรพยากรธรณ นายพทกษ รตนจารรกษ รองอธบดกรมทรพยากรธรณ นายสมหมาย เตชวาล ผตรวจราชการกรม นายสรชย ศรพงษเสถยร ผอานวยการสานกนโยบายและแผนทรพยากรธรณ

ดานธรณวทยาและแหลงธรณวทยา นายศภมตร จนทะคาม นกธรณวทยาปฏบตการ นางสาวรศม สมสตย นกธรณวทยาปฏบตการ นายรฐ จตตรตนะ นกธรณวทยาชานาญการ นายวสฐ นวรณ ชางศลป

ดานธรณพบตภย นายสมชาย รจาจรสวงศ นกธรณวทยาชานาญการพเศษ

ดานทรพยากรแร นายอานวย สงอไรลา นกธรณวทยาชานาญการพเศษ นางสาวจตราวด สดชาหา นกธรณวทยาปฏบตการ

ดานการจาแนกเขตทรพยากรธรณและแนวทางบรหารจดการ นายรฐ จตตรตนะ นกธรณวทยาชานาญการ นางสภาภรณ วรกนก นกธรณวทยาชานาญการพเศษ นางสาวอทมพร วงศศรชา นกธรณวทยา

ดานการมสวนรวม นายศรนย อนกล นายชางสารวจชานาญงาน นางสาวพนดา เพชรศร นกวชาการเผยแพร

ดานแผนท นายสมภพ วงศสมศกด นกธรณวทยาชานาญการพเศษ นายปรชา สายทอง นกธรณวทยาชานาญการ นายพทกษ เทยมวงศ นกธรณวทยาชานาญการ นายวรตน หลมสนทร นายชางเขยนแบบชานาญงาน นายกฤษณะ ออนสมกจ ชางฝมอชน 2



123



124

การจำแนกเขตเพอการจดการดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ

จงหวดสตลคำขวญประจำจงหวดสตล

กรมทรพยากรธรณ

เลขท 75/10 ถนนพระรามท 6 เขตราชเทว กรงเทพมหานคร 10400

โทรศพท 0-2621-9816 โทรสาร 0-2621-9820

http://www.dmr.go.thกรมทรพยากรธรณ

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม


อ.ควนกาหลง

อ.ทาแพ

อ.ละง

อ.ทงทวา

อ.มะนง

อ.ควนโดน

อ.เมองสตล

เกาะตะรเตา

เกาะราว เกาะอาดง

การจำแนกเขตเพอการจดการดานธรณ



Documents

JOBNP-56-01631 กรมทรัพยากรธรณี_สตูล.indd