Kapitulli 4: E-mjedisi

Lënda: Modelet e Biznesit Elektronik

Drejtimi: DS

Semestri:6

Viti akademik:3

Msc. Zirije Hasani

Përmbajtja

Identifikimi i elementeve të ndryshme të një organizate të makro-mjedisit që ndikojnë në strategjinë e e-biznesit dhe E-marketingut

Vlerësimi i ndikimit të kufizimeve ligjore, private dhe etike ose mundësitë në një kompani

Vlerësimi i rolit të faktorëve makroekonomikë të tilla si politikat e e-biznesit të qeverisë, ekonomi, tatimet dhe detyrimet ligjore.

Çështjet e menaxhimit

Cilat janë kufizimet e vendosura në zhvillimin dhe zbatimin e një strategjie të e-biznesit nga e-mjedisi?

Çfarë faktorë ndikojnë në miratimin e mediave të reja digjitale dhe si ne mund të vlerësojmë kërkesën e ardhëshme për shërbimet online?

Sa besim dhe privatësi mund të sigurohet për konsumatorët duke kërkuar për të arritur objektivat e marketingut të blerjes dhe mbajtjes së konsumatorëve?

Faktorët SLEPT

Makro-mjedisi

◦ Social (Social)

◦ Juridik (Legal)

◦ Ekonomik (Economic)

◦ Politik (Political)

◦ Teknologjike (Technological)

SLEPT: Social

Përfshijnë ndikimin e perceptimeve të

konsumatorëve në përcaktimin e

përdorimit të internetit për aktivitete të

ndryshme

SLEPT: Juridik dhe etikë

Përcaktojë metodën me të cilën

produktet mund të promovohen dhe

shiten online

Qeveritë, në emër të shoqërisë, të

kërkojë të mbrojë të drejtat individuale të

privatësisë

SLEPT: Ekonomik

Dallimet në performancën ekonomike në

vende dhe rajone të ndryshme ndikojnë

në modelet e shpenzimeve dhe tregtinë

ndërkombëtare

SLEPT: Politik

Qeveritë kombëtare dhe organizatat

transakionale kanë një rol të rëndësishëm

në përcaktimin e miratimeve në të

ardhmen dhe kontrollin e internetit dhe

rregullat me të cilat ai udhëhiqet

SLEPT: Teknologjik

Ndryshimet në teknologji ofrojnë

mundësi të reja për mënyrën se si mund

të shiten produktet

Figura 4.1 ‘Valët e ndryshimit’ – afatet kohore të ndryshme për ndryshime në mjedis

Faktorët që rregullojnë miratimin e Internet

Kostoja e qasjes

Propozimi i vlerave

Lehtësia e përdorimit

Sigurija

Frika nga e panjohura

Qasja në internet

Konsumatorët dhe bizneset që përdorin

internetin ndryshojnë sipas vendeve

Brenda secilit vend, adaptimi i internetit

ndryshon në mënyrë të konsiderueshme,

sipas karakteristikave individuale

demografike

Adaptimi i qasjes përmes kabllos

Figura 4.2 Ndryshimi i abonentëve me lidhje kabllore për 100 banor, sipas teknologjisë,

Dhjetor 2007

Figura 4.3 Ndryshimet sipas karakteristikave demografike për shfrytëzuesit e internetit

të Britanisë së Madhe: (a) gjinija, (b) mosha, (c) niveli social

Ndikimi te konsumatorët gjatë

përdorimit të kanalit online

73% e përdoruesve të internetit janë dakord se tani ata kalojnë kohën më të gjatë për hulumtimin e produkteve

Interneti përdoret në çdo fazë të procesit hulumtues

Konsumatorët janë më të informuar nga një shumëllojshmëri e burimeve

Informacioni online dhe përvoja përkthehet në blerjen offline

Ndikimi te konsumatorët gjatë

përdorimit të kanalit online [2]

Segmentimi psikologjik

◦ Entuziast real

◦ Blerësit e markës të besueshme

◦ Shpenzuesit pa brenga

◦ Blerësit e kujdesëshëm

◦ Të pa plotsuar

Motivimi për përdorimin e shërbimeve online

Komuniteti

Argëtimi

Produktet trial

Informacionet

Transaksionet

Loja

Studim

Shkarkimet

bashkëveprim

Kërkimi

Eksplorimi

Lajmet

Figura 4.4 Përqindja sipas kategorive që kanë blerë offline pas kërkimeve online Source: BrandNewWorld: AOL UK / Anne Molen (Cranfield School of Management) / Henley Centre, 2004

Figura 4.5 Zhvillimi i përvojës në përdorimin e internetit

Profilet e B2B

Përqindja e kompanive me qasje

Të ndikuar online

Porosija online

Figura 4.6 Përqinda e bizneseve që porosisin online Source: DTI (2004), Fig 7.3a

Privatësija dhe besimi në e-commerce

Privatësija

◦ E drejtat morale e individëve për të shmangur

ndërhyrje në punët e tyre personale nga palët

e treta

Vjedhjet e identitetit

◦ Keqpërvetsimin e identitetit të një personi

tjetër pa dijeninë dhe pëlqimin e tyre

Pse të dhënat personale janë të vlefshme?

Informatat që qeverisen nga legjislacioni dhe

etika:

1. Informatat e kontaktit

2. Informacioni i profilit

3. Informacione për platformën që përdor

4. Informacioni i sjelljes (në faqe të vetme)

5. Informacioni i sjelljes (në shum faqe)

Tabela 4.1 Llojet e informatave të mbledhura online dhe teknologjit e lidhura me ata.

Tabela 4.1 Llojet e informatave të mbledhura online dhe teknologjit e lidhura me ata.

vazhdim

Figure 4.7 Informatat standarde të mbledhura për vizitorët e faqes prej faqes

së DaveChaffey.com Source: Feedjit

Çështjet etike dhe mbrojtjen e të dhënave

Çështjet etike që kanë të bëjnë me pronësinë e informatave personale janë përmbledhur në mënyrë të dobishme nga Mason (1986) në katër fusha:

1.Privatësija– çfarë informacioni është mbajtur në lidhje me individin?

2.Saktësija– a është ajo korekte? 3.Pronësija– kush e zotëron atë dhe si mund

të transferohet pronësija? 4.Qasja– kush është i lejuar tju qaset këtyre

informacioneve, dhe nën cilat kushte?

Etika– pamja e Fletcher

Fletcher (2001) ofron një perspektivë alternative, ngritjen e këtyre çështjeve me interes për të dyja palët individin dhe tregun:

1.Transparenca– kush është duke mbledhur, çfarë informata?

2.Sigurija– si mbrohen informatat pasi janë mbledhur nga kompanija?

3.Përgjegjësija– kush është përgjegjës nëse të dhënat janë keqtrajtuar?

Tetë parimet për mbrojtjen e të dhënave

1. Përpunuar në mënyrë të drejtë dhe të ligjshme;

2. Përpunuar për qëllime të kufizuara;

3. Adekuat, relevant dhe jo të tepërta;

4. Të sakta;

5. Nuk mbahen më shum se ç’duhet;

6. Përpunohen në përputhje me të drejtat e subjektit të të dhënave;

7. Sigurt;

8. Mos transferohen në vende pa mbrojtje adekuate;

www.dataprotection.gov.uk

Figura 4.7 Flukset e informacionit që duhet të kuptohet për pajtueshmëri me legjislacionin për

mbrojtjen e të dhënave

Legjislacioni Anti-spam

Për të mbrojtur privatësinë individuale

dhe me qëllim të reduktimin të spam ose

email me të dhëna komerciale

‘Dërgimi i emaileve të bezdisëshme

vazhdimisht’

Legjislacioni për Anti-spam mund të shihet

në http://www.spamlaws.com

Rregulloret mbi privatësinë dhe

komunikimet elektronike Akti regullator për privatësinë dhe

komunikimin elektronik (Privacy and Electronic Communications Regulations (PECR) Act)

1. Aplikohet te marketingu i konsumatorve që përdorin email ose SMS tekst mesazhe

2. Është një "zgjedhë-në" regjim

3. Kërkon një mundësi të zgjidhjes-jashtë

4. Nuk zbatohet për klientët egzistues kur reklamojn produktet e ngjashme

Rregulloret mbi privatësinë dhe

komunikimet elektronike [2]

5. Detajet e kontaktit duhet të sigurohet

6. Identifikuesi ‘Prej’ i dërguesit duhet të

jetë i qartë

7. Vlen për komunikimin e marketingut

direkt

8. Kufizon përdorimin e cookies

Kuptimi i cookie

Fajll i të dhënave i vendosur në kompjuterin tuaj që identifikon një kompjuter individual

Cookies ruhen si tekst fajlla individual

◦ Emri fajllit: dave_chaffey@british_airways.txt

◦ Të dhënat e enkoduara:

FLT_VIS\K:bapzRnGdxBYUU\D:Jul-25-1999\british-airways.com\0 425259904 293574 26 1170747936 *

Për çka përdoren cookie-të?

Personalizimi i faqes për individin

Sistemi për porosin online

Ndjekja në një faqe

Ndjekja nëpër gjitha faqet

Viral e-mail marketing

Për të siguruar përdoruesit e internetit në

lidhje me kërcënimet ndaj informacionit

të tyre personal

Metodat:

◦ TRUSTe

◦ ISIS – një iniciativë e akredituar në Britanin e

Madhe

◦ getsafeonline

TRUSTe and ISIS

Lista kontrolluese e përputhshmërisë

Ndiqni privatësinë dhe mbrojtjen e konsumatorëve Informoni shfrytëzuesit Pyetni për pëlqimin e tyre për mbledhjen e të

dhënave personale Siguroni klientët duke ofruar deklarata të qarta për

privatësinë Lejoni individin të dijë kur janë përdorur cookiet Kur mos grumbulloni ose të mbani të dhëna

personale Ndryshoni të dhënat e pasakta Vetëm të përdorni të dhëna për marketing Ofrojeni mundësinë për ta ndaluar të pranoj

informata Përdorni teknologji të përshtatshme të sigurisë

Ligjore– Sparrows tetë fushat

1. Reklamojeni biznesin tuaj e-commerce

2. Formimin e një kontrate elektronike

3. Bërjen dhe pranimin e pagesave

4. Vërtetimin e vërtetsis së kontratës bëjeni përmes internetit

5. Reziqet e e-mailit

6. Mbrojtja e pronës intelektuale

7. Reklamim në internet

8. Mbrojtjen e të dhënave.

1. Reklamojeni biznesin tuaj e-commerce

Regjistrimi i emrit të domenit

Përdorimi i emrave të konkurentëve dhe markat e tregut në meta taget

Përdorimi i emrave të konkurentëve dhe markat e tregut në marketingun pagesë-për-klikim

Ligji i qasjes

2. Formimin e një kontrate elektronike

Faqet e-commerc duhet të përmbajë përmbajtje të qasëshme lehtë që qartë paraqet:

◦ Identitetin e kompanisë përfshirë adresat

◦ Karakteristikat kryesore të produkteve dhe shërbimeve

◦ Informata për çmimet

◦ Periudha në të cilën oferta ose çmimi janë valid

◦ Pagesa, dërgesa dhe përmbushja

◦ Zavendësimi

Ekonomik/Politik

Sigurimi kompanitë konkurruese

◦ Financimi për edukim dhe teknologji

◦ Promovimi i teknologjive të reja p.sh. broadband 12% në Britanin e Madhe, 70% Taiwan, South Korea

Aritja e qeverisjes në mënyrë efikase

◦ E-qeverisje – të gjitha shërbimet e Britanis së Madhe online nga viti 2005

◦ Singapore ‘Intelligent Island’

Regjimet e tatimeve

◦ Legjislacioni për tregti në det të hapur

Figura 4.9 Udhëheqësit dhe të mbeturit pas në e-commerce Source: © 2005 Adapted from Economist Intelligence Unit data © 2005, Economist Intelligence Unit

E-commerce dhe globalizimi

Rritja e tregtisë ndërkombëtare dhe

shkëmbimi i vlerave të përbashkëta

shoqërore dhe kulturore

Të kuptuarit e gjuhës dhe kulturës

Anglishtja është bërë gjuha kryesore e e-

commerce

Përshtatja e shërbimeve e-commerce për

shtete dhe regjione individuale

Lokalizimi

Lokalizimi

Singh dhe Pereira (2005) ofrojnë një kornizë vlerësimi për nivelin e lokalizimit:

• Web faqe të standardizuara (jo të lokalizuara). Një faqe e vetme ju shërben të gjitha segmenteve të konsumatorëve (vendore dhe ndërkombëtare)

• Web faqe gjysmë të lokalizuara. Një faqe e vetme ju shërben të gjithë konsumatorëve; megjithatë, nuk do të jetë në lidhje me informatat e kontaktit për filialet e huaja që janë në dispozicion për klientët ndërkombëtarë. Shumë faqe bijen në këtë kategori.

• Web faqe të lokalizuara. Web faqe specifike për shtetin me përkthim në gjuhët për konsumatorët internecional. 3M (www.3m.com) ka përshtatur web faqen për shum vende për gjuhën lokale të tyre.

Lokalizimi [2]

• Web faqe shumë të lokalizuara. Web faqe e specifikuar për shtetin me përkthim të gjuhëve; ata gjithashtu përfshinë përpjekje të tjera në drejtim të vendodhjes kohore, datës, kodin postar, formatet monetare, etj. Dell (www.dell.com) ofron web faqe shum të lokalizuar.

• Web faqe për përshtatjen kulturore. Web faqe e cila reflekton kulturën e segmenteve të konsumatorëve të synuar; të tillë si, synimi i një vendi të veçant mundë të nënkuptojë ofrimin e shum faqeve për atë vend në varësi të kulturave dominuese prezente.

Faktorët politik

Promovimi i beneficioneve në adaptimin e

internetit

Miratimin e legjislacionit për të mbrojtur

privatësinë ose kontrollin e tatimit

Sigurimin e udhëzimeve dhe asistencë për

përputhjen me legjislacionin

Vendosja e organeve ndërkombëtare për

kordinimin e internetit

E-qeverisja

Aplikimi i e-commerce teknologjive në qeveri dhe shërbime publike

Llojet e veprimeve për të inkurajuar e-biznesin: ◦ Qasja, pjesëmarja dhe aftësit

◦ Adaptimi i e-biznesit

◦ Besimi dhe sigurija

◦ Strategjitë e E-qeverisjes dhe implementimi

◦ Mjedisi për firmat e ekonomis së informacionit

◦ Dimenzionet ndërkombëtare

Çështjet teknologjike

Nevoja të jetë në gjendje të vlerësojë risitë e reja

Shkalla e ndryshimit

◦ Cilat teknologji të reja duhet ti adaptojmë?

Monitorimi për teknikat e reja

Vlerësimi – a jemi ne adoptuesit e hershme

Ri-aftësimi dhe trajnimi

A janë sistemet tona të sigurta?

Figura 4.10 Lakorja e përhapjes së adaptimit

Figura 4.11 Shembull i Gartner hype cycle Source: Gartner (2005) Gartner’s Hype Cycle Special Report for 2005

Hype cycle- Paraqitja grafike e pjekuris së adaptimit dhe biznes aplikimi i teknologjive specifike.

Fazat e Hype cycle:

1. Technology Trigger(shkaktarët e teknologjisë)

2. Peak of Inflated Expectations (kulmi i pritjeve të egzagjëruara)

3. Trough of Disillusionment (gropa e zhgënjimit)

4. Slope of Enlightenment (pjerësija e sqarimit)

5. Plateau of Productivity (Rafshnalta e produktivitetit)

Figura 4.12 Përgjigjet alternative për ndryshimet në teknologji

Faleminderit!