Kapitulli VII

FINANCIMI I EKONOMISË SË VOGËL (PROBLEMET E STRUKTURES FINANCIARE DHE BURIMET FINANCIARE)

Prof. Ass. Dr. Halit Shabani

MSc. Fisnik Morina PhD (c)

Pejë, 2017

• PROBLEMI I STRUKTURËS OPTIMALE FINANCIARE

• BURIMET E FINANCIMIT

Përmbajtja

• Dinamika dhe specifikat e çdo sistemi afarist veç e veç, ndërmarrësve për çdo ditë ua imponon pyetjen – cila është struktura financiare optimale e afarizmit të tyre.

• Ajo rezulton nga fakti se struktura e burimeve të mjeteve cakton mundësitë e afarizmit dhe të zhvillimit të tyre.

PROBLEMI I STRUKTURËS OPTIMALE FINANCIARE

• Pyetja ka të bëjë me përcaktimin e raportit ndërmjet pozicioneve të madhësisë dhe strukturës së pasurisë nga njëra anë, si dhe madhësisë dhe strukturës së kapitalit e të detyrimeve nga ana tjetër, përkatësisht në vendosjen e gjendjes në të cilën detyrimet janë në raport të arsyeshëm kundrejt kapitalit.

PROBLEMI I STRUKTURËS OPTIMALE FINANCIARE

• Përgjithësisht konsiderohet se raporti i detyrimeve ndaj kapitalit (detyrimet/kapitali) duhet të jetë më i vogël se 1 ose i barabartë me 1.

• Nëse ky raport është më i madh se 1, në këtë rast detyrimet janë më të mëdha se kapitali, kurse ndërmarrësi është në situatë më të pavolitshme financiare.

PROBLEMI I STRUKTURËS OPTIMALE FINANCIARE

• Çdo ndërmarrës duhet ta dijë se çfarë është madhësia dhe struktura e pasurisë afatgjate, përkatësisht e mjeteve themelore, që janë të nevojshme për sistemin e tij afarist.

• Me planifikimin e investimeve do t’i definojë nevojat e veta para se ta merr vendimin për investime.

• Nëse është fjala për investitorin i cili tanimë zhvillon veprimtari, presupozohet se me rastin e vendimmarrjes paraprakisht do të analizojë strukturën ekzistuese financiare dhe treguesit e akumulimit si dhe të ngarkimit të mundshëm me borxhe.

Optimalizimet e investimeve në mjetet themelore

• Procedura e matjes, përkatësisht e vlerësimit të arsyeshmërisë ekonomike dhe e efektivitetit të investimeve kryesisht realizohet:

1. Metoden e amoritizimit

2. Metoden e vleres se tanishme

3. Metoden e normes se brendshme te rentabilitetit

Optimalizimet e investimeve në mjetet themelore

• Këtë procedurë e vështirëson fakti se madhësia e mjeteve të nevojshme të xhiros ndryshon vazhdimisht në ndikimin e faktorëve të ndryshëm ekstern dhe intern.

• Në bazë të ligjshmërive për ecurinë qarkore të mjeteve afariste totale vërehet se roli kryesor për lidhshmërinë e të gjitha funksioneve të procesit riprodhues u takon pikërisht mjeteve të xhiros

Përcaktimi i mjeteve të nevojshme të xhiros

• Ndërmarrësi duhet të sigurojë një sasi të mjaftueshme të mjeteve të xhiros që janë të nevojshme për realizimin e procesit afarist, por edhe optimalizimin e shfrytëzimit të tyre gjë që nënkupton që me mjete minimale të xhiros të arrihen rezultate maksimale.

• Së këndejmi, është interesante struktura dhe pjesëmarrja e mjeteve të xhiros në mjetet afariste të ndërmarrësit.

Përcaktimi i mjeteve të nevojshme të xhiros

• Koeficienti vjetor i qarkullimit të mjeteve të xhiros nënkupton raportin e të hyrave totale kundrejt mjeteve të xhiros mesatarisht të shfrytëzuara brenda një viti.

• Një koeficient më i madh i qarkullimit dëshmon për përdorimin më të mirë të mjeteve të xhiros në procesin e prodhimit.

Përcaktimi i mjeteve të nevojshme të xhiros

• Në pajtim me dinamikën e afarizmit, me analizën e marrjeve dhe dhënieve të planifikuara, ndërmarrësi duhet të ketë kujdes që të mos mbetet pa para të gatshme, e as që teprica e parave të mos i mbetet e pa shfrytëzuar në llogaritë bankare.

• Andaj, ai duhet të ndjek një politikë financiare aktive ditore në anën e së cilës do të përshpejtojë mbledhjen e parave nga burimet afariste, por edhe politikën e plasmanit të saj.

Përcaktimi i mjeteve të nevojshme të xhiros

• Optimalizimi i burimeve të mjeteve nënkupton që sistemit afarist t’i sigurohen burime të mjaftueshme si dhe një strukturë e këtyre burimeve me pronësi dhe afate të arsyeshme.

• Me optimalizimin e madhësisë dhe të strukturës së pasurisë së nevojshme në sistemin afarist janë definuar edhe madhësia dhe struktura e afateve të burimeve..

Optimalizimi i burimeve të mjeteve

• Faktori levë matet me raportin e detyrimeve/mjeteve, gjë që kërkon zbatimin e rregullave të caktuara për shfrytëzimin e tyre si vijon:

• a) me rritjen e detyrimeve rritet edhe faktori levë dhe rentabiliteti i fondeve (mjeteve vetjake), por vetëm në rastin kur rentabiliteti i mjeteve i tejkalon shpenzimet e mjeteve të huaja (kamata);

• b) me rritjen e faktorit levë bie rentabiliteti i mjeteve, që është e kushtëzuar nga rritja e kamatës dhe

• c) me rritjen e rentabilitetit të mjeteve faktori levë ndikon në rritjen e rentabilitetin e fondeve.

Optimalizimi i burimeve të mjeteve

• Me burimet e financimit fillon dhe mbaron rrethi i financimit të procesit afarist.

• Prejardhja, lloji dhe kushtet e financimit janë faktorë thelbësorë për një afarizëm të suksesshëm dhe për zhvillimin e ndërmarrësit.

• Andaj, ata meritojnë vëmendje të veçantë me rastin e analizës së procesit të financimit të ndërmarrësit.

• Ata mund të vrojtohen nga këndvështrimet e ndryshme.

BURIMET E FINANCIMIT

• BURIME AFARISTE TË FINANCIMIT që rezultojnë nga aktivitetet afariste të ndërmarrësit që kanë rëndësinë më të madhe për nga madhësia dhe pjesëmarrja në strukturën e burimeve financiare totale.

• Në pjesën më të madhe këto janë marrje afariste nga shitja e efekteve, por këtu bëjnë pjesë edhe marrjet e tjera të ndryshme për shembull, nga shitja e disa prej formave të pasurisë së përhershme etj.

Burimet sipas mënyrës së formimit

• BURIMET INVESTUESE TË FINANCIMIT që përfshinjë kredi të ndryshme për investime që sipas parimeve të financimit do të duhej të ishin afatmesme dhe afatgjata.

• Më së shpeshti bëhet fjalë për kreditë e institucioneve financiare, por janë të mundshme edhe kreditë e partnerëve afaristë të marra nëpërmjet aranzhmaneve të ndryshme afariste. .

Burimet sipas mënyrës së formimit

• BURIMET MONETARE TË FINANCIMIT, bazë e aktivitetit financiar të të cilave janë ndërmarrësit, më së shpeshti janë të hyra nga kamata për kreditë e lejuara, para të deponuara ose e afatizuara dhe dividenda e më rrallë qarkullim i letrave me vlerë dhe i burimeve të ngjashme.

Burimet sipas mënyrës së formimit

• Burimi i parë dhe më i rëndësishëm i financimit është kapitali themelor i regjistruar.

• Pas regjistrimit të subjektit ekonomik dhe themelimit të librave afariste, është e njohur edhe vlera e kapitalit themelor dhe struktura fillestare e burimeve të financimit. kapitali që në fillim mund të depozitohet në para, në sende ose në të drejta për zhvillimin e veprimtarisë, dhe në këtë mënyrë është definuar edhe madhësia dhe struktura e pasurisë së ndërmarrësit.

Financimi nga burimet vetjake

• Financimi nga burimet e huaja bëhet me marrjen e borxheve nga organizatat financiare dhe partnerët afaristë.

• Ndërmarrësi, po ashtu, mund të jetë kreditor i objektit të vet ekonomik, nëse në vend të rritjes së kapitalit themelor me rikapitalizim, mjetet e nevojshme i investon në ndërmarrje në formë të kredisë.

• Financimi i ndërmarrësit nga burimet e huaja mund të jetë afatshkurtër dhe afatgjatë.

Financimi nga burimet e huaja

• Kredite tregtare

• Kredite bankare afatshkurta

• Kredia fikse

• Kredia kornize dhe

• Kredia revolving (fleksibile)

Financimi afatshkurtër

• Financimi afatgjatë i ndërmarrësve nga burimet e huaja nënkupton investimet në blerjen e pasurisë afatgjate, pra investimet në ndërtime, blerjen e pajisjes, të stabilimenteve dhe të pasurisë tjetër afatgjate.

• Parimet e financimit në këto raste kërkojnë që këto investime të financohen nga burimet afatgjata, afatet e maturimit e të cilave do të varen nga lloji i pasurisë, blerja e së cilës financohet.

• Gjithsesi kemi të bëjmë me kredi bankare afatgjata.

Financimi afatgjatë

PËRFUNDIMI I KAPITULLIT TË VI-të