Karbon BorsasKarbon Borsasıı

Prof. Dr. Cengiz TProf. Dr. Cengiz TÜÜREREAnadolu Anadolu ÜÜniversitesi Fen Fakniversitesi Fen Faküültesi Biyoloji Bltesi Biyoloji Bööllüümmüü

Ekoloji Anabilim DalEkoloji Anabilim Dalıı

Problem:Problem:BaBaşşta karbondioksit olmak ta karbondioksit olmak üüzere atmosfere zere atmosfere

salsalıınan nan ççeeşşitli sera gazitli sera gazıı salsalıınnıımlarmlarıındanndankaynaklanan kkaynaklanan küüresel resel ııssıınma ve iklim nma ve iklim

dedeğğiişşiklikleri. iklikleri.

Artan CO2 emisyonlarArtan CO2 emisyonlarıı ile sile sııcaklcaklıık artk artışıışı arasarasıında anlamlnda anlamlııbir ilibir ilişşki olduki olduğğu gu göörrüülmektedir. Klmektedir. Küüresel ortalama yresel ortalama yüüzey zey ssııcaklcaklııklarklarıında gelecek yirmi ynda gelecek yirmi yııl il iççinde 0,4 inde 0,4 °°C oranC oranıında nda bir artbir artışış olacaolacağığı ööngngöörrüülmektedir. lmektedir. JaponyaJaponya’’nnıın Kyoto kentinde Araln Kyoto kentinde Aralıık 1997k 1997’’de de gergerççekleekleşştirilen Taraflar Toplanttirilen Taraflar Toplantııssıında sanayilenda sanayileşşmimişşüülkelerin emisyonlarlkelerin emisyonlarıınnıı 20082008--2012 aras2012 arasıında 1990 ynda 1990 yııllıına na ggööre en az yre en az yüüzde 5 oranzde 5 oranıında azaltmalarnda azaltmalarıı oybirlioybirliğği ile i ile kabul edilmikabul edilmişştir. tir.

YYııllllıık Ortalama Karbon k Ortalama Karbon SalSalıınnıımmıı

Karbon BorsasKarbon Borsasıınnıın in işşlemesinin en lemesinin en öönemli konemli koşşulu Karbon Ayak ulu Karbon Ayak İİzinin zinin

belirlenmesidirbelirlenmesidir……..

Karbon ayak izi: Karbon ayak izi: bir kibir kişşinin, kurumun ya da herhangi bir inin, kurumun ya da herhangi bir üürrüünnüün don doğğaya saldaya saldığıığı sera gazlarsera gazlarıınnıınn genel toplam genel toplam iiççindeki payindeki payııddıır.r.TTüürkiye de rkiye de kikişşi bai başışına na üürettirettiğği CO2 miktari CO2 miktarıı : 3,14 ,ABD : 3,14 ,ABD 20,4 , UK 9,820,4 , UK 9,8 , Almanya , Almanya 9,8, Yunanistan 8,79,8, Yunanistan 8,7 tondur. tondur.

Bu kapsamda oluBu kapsamda oluşşturulacak Karbon turulacak Karbon PiyasasPiyasasıınana’’190 190 üülke ve Avrupa Birlilke ve Avrupa Birliğği (AB) i (AB) taraf olmutaraf olmuşştur. Ttur. Tüürkiyerkiye’’ de, de, üülke kolke koşşullarullarııççererççevesinde iklim deevesinde iklim değğiişşikliikliğği ile i ile mmüücadeleye cadeleye öönem veren ve knem veren ve küüresel iklim resel iklim sisteminin korunmassisteminin korunmasıı gerektigerektiğğini kabul ini kabul eden bir eden bir üülkedir. lkedir.

TTüürkiye, bu kapsamda 2004 yrkiye, bu kapsamda 2004 yııllıında Birlenda Birleşşmimişş Milletler Milletler İİklim Deklim Değğiişşikliikliğği i ÇÇererççeve Seve Söözlezleşşmesi (BMmesi (BMİİDCS)DCS)’’ye ve 2009 yye ve 2009 yııllıında Kyoto Protokolnda Kyoto Protokolüü(KP)(KP)’’ne taraf olmune taraf olmuşştur. tur.

Avrupa BirliAvrupa Birliğği, i, üüye ye üülkelerin izledilkelerin izlediğği iklim dei iklim değğiişşikliikliğği ile mi ile müücadele cadele politika ve tedbirlerini aday politika ve tedbirlerini aday üülkelerin de izlemesini beklemektedir.lkelerin de izlemesini beklemektedir.

Bu nedenle, TBu nedenle, Tüürkiyerkiye’’nin nin ÇÇevre Faslevre Faslıı altaltıında sera gaznda sera gazıı emisyonlaremisyonlarıı ve ve Emisyon Ticareti SistemiEmisyon Ticareti Sistemi konularkonularıında uyumlanda uyumlaşşttıırma yapmasrma yapmasııgerekmektedir. gerekmektedir.

TTüürkiyerkiye’’nin de sera gaznin de sera gazıı emisyonlaremisyonlarıınnıı kaykayııt altt altıına almasna almasıı, izlemesi ve , izlemesi ve raporlamasraporlamasıı beklenmektedir. Avrupa Birlibeklenmektedir. Avrupa Birliğği, emisyon ticareti i, emisyon ticareti konusunda Tkonusunda Tüürkiyerkiye’’nin AB nin AB ççevre mevre müüktesebatktesebatıınnıı uyumlauyumlaşşttıırmasrmasıınnııtalep etmektedir. talep etmektedir.

Kirleten Kirleten ÖÖder der İİlkesilkesi……....

Karbon BorsasKarbon Borsasıı (Emisyon Ticareti) Nedir?(Emisyon Ticareti) Nedir?

ÜÜlkelerin ve lkelerin ve şşirketlerin uygun sera gazlarirketlerin uygun sera gazlarıı emisyonuna emisyonuna ulaulaşşabilmeleri iabilmeleri iççin emisyon tahsisatlarin emisyon tahsisatlarıı almalaralmalarıı ve ve satmalarsatmalarıı sonucunda olusonucunda oluşşan piyasadan piyasadıır.r.Bu kapsamda her Bu kapsamda her üüye ye üülkeye karbon emisyon kotaslkeye karbon emisyon kotasııtahsisi edilmekte ve tahsisi edilmekte ve üüye ye üülkelerin bu kotalarlkelerin bu kotalarıı kendi kendi üülkelerindeki lkelerindeki üüreticiler arasreticiler arasıında nda paylapaylaşşttıırmasrmasııbeklenmektedir.beklenmektedir.TasarTasarııma gma gööre herhangi bir re herhangi bir üülke ya da lke ya da üüretici kendi retici kendi kotaskotasıınnıı aaşşarsaarsa, daha az , daha az üüreten reten üülke yada lke yada üüreticiden reticiden karbon kotaskarbon kotasıı satsatıınn alabilecektir. alabilecektir.

Zorunlu ve GZorunlu ve Göönnüüllllüü karbon Borsaskarbon Borsasıı bireylerin, bireylerin, kurum ve kurulukurum ve kuruluşşlarlarıın, firmalarn, firmalarıın, sivil toplum n, sivil toplum öörgrgüütlerinin faaliyetleri sonucu olutlerinin faaliyetleri sonucu oluşşan sera gazan sera gazııemisyonlaremisyonlarıınnıı ggöönnüüllllüü olarak olarak azaltazaltıımlarmlarıınnıı ve ve denkledenkleşştirmelerini kolaylatirmelerini kolaylaşşttıırmak amacrmak amacııyla yla oluoluşşturulan bir pazardturulan bir pazardıır. r.

Pratikte, geliPratikte, gelişşmekte olan mekte olan üülkelerin sera lkelerin sera gazgazıı ssıınnıırlamalarrlamalarıına tabi olmadna tabi olmadııklarklarıınnıı, , ama sera gazama sera gazıınnıı azaltan bir projenin azaltan bir projenin uygulanmasuygulanmasıı durumunda elde ettikleri durumunda elde ettikleri karbondioksit kredisini gelikarbondioksit kredisini gelişşmimişş üülkelere lkelere satabilecesatabileceğğini anlatmaktadini anlatmaktadıır.r.

Bu karbon kotalarBu karbon kotalarıı bir kez tahsisi edildikten sonra dbir kez tahsisi edildikten sonra düünya nya pazarpazarıında olunda oluşşacak fiyatlardan acak fiyatlardan ççok kirleten ok kirleten üülkeler lkeler taraftarafıından ndan satsatıınn alalıınacaktnacaktıır. r. Bu kapsamda kurulan Bu kapsamda kurulan AB Emisyon Ticaret SistemiAB Emisyon Ticaret Sistemi 2005 2005 yyııllıında nda 25 25 üülke velke ve13.000 13.000 kurulukuruluşşu kapsayacak biu kapsayacak biççimde imde iişşletilmeye baletilmeye başşlamlamışışttıır.r.Bu sistemin 2005 yBu sistemin 2005 yııllıındaki indaki işşlem hacmi lem hacmi 362 362 MtMt CO2CO2 , , finansal definansal değğeri ise eri ise 7.2 milyar Euro7.2 milyar Euro olmuolmuşştur.tur.

Karbon ticareti pazarKarbon ticareti pazarıınnıın n bbüüyyüüklklüüğğüü nedir?nedir?

Emisyon iEmisyon işşlemleri Avrupa'nlemleri Avrupa'nıın yann yanıında nda Avustralya'da New South Avustralya'da New South Wales'deWales'de ve ABD'de ve ABD'de ŞŞikagoikago İİklim Borsasklim Borsasıı'nda ger'nda gerççekleekleşştiriliyor. tiriliyor. Perakendecisi ve toptancPerakendecisi ve toptancııssıı da olan karbon da olan karbon pazarpazarıı didiğğer borsalar gibi ier borsalar gibi işşliyor. liyor. SektSektöörrüün en n en öönemli aranemli araşşttıırma rma şşirketlerinden irketlerinden PointPoint Carbon'unCarbon'un verilerine gverilerine gööre kre küüresel pazar resel pazar 2010'da 2010'da öönceki ynceki yııla gla gööre yre yüüzde 33 bzde 33 büüyyüüyerek yerek 121 milyar 121 milyar eurolukeuroluk bir hacme ulabir hacme ulaşşttıı. . İşİşlem hacmi lem hacmi ise yise yüüzde 5 artarak 8.4 milyar tona (8.4 zde 5 artarak 8.4 milyar tona (8.4 GigatonGigaton) ) ççııktktıı. .

FiyatFiyatıı nedir?nedir?

Londra ve Londra ve ŞŞikagoikago BorsasBorsasıı'nda 'nda ççeeşşitli karbon itli karbon endeksleri ve fiyatlarendeksleri ve fiyatlarıı var. Burada arz talebe var. Burada arz talebe ggööre fiyatlar sre fiyatlar süürekli derekli değğiişşiyor. Fiyatlariyor. Fiyatlarıın bu yn bu yııl l 2010'a g2010'a gööre yre yüüzde 19 artarak 20 zde 19 artarak 20 euroeuro civarcivarıında nda olmasolmasıı bekleniyor. Gbekleniyor. Göönnüüllllüü pazarda talep daha pazarda talep daha ddüüşşüük olduk olduğğu iu iççin karbon fiyatin karbon fiyatıı didiğğer piyasalara er piyasalara ggööre daha ucuz. Gre daha ucuz. Göönnüüllllüü piyasada karbonun piyasada karbonun tonu 2.5tonu 2.5--3 3 euroyaeuroya kadar dkadar düüşşüüyor.yor.

ABD: ABD: ŞŞikagoikago İİklim Borsasklim BorsasııTon baTon başışına US na US $15$15

AVUSTRALYA: New South AVUSTRALYA: New South WalesWales İİklim Borsasklim BorsasııTon baTon başışına AUD na AUD $16$16

AB: Avrupa Emisyon Ticaret SistemiAB: Avrupa Emisyon Ticaret SistemiTon baTon başışına na €€1010

JAPONYA: Tokyo Emisyon Ticaret SistemiJAPONYA: Tokyo Emisyon Ticaret SistemiTon baTon başışına na 11 644 Japon Yeni644 Japon Yeni

Yeni Zelanda Emisyon Ticaret SistemiYeni Zelanda Emisyon Ticaret SistemiTon baTon başışına na NZ$12.50NZ$12.50

Karbon ticaretinde TKarbon ticaretinde Tüürkiye'nin rkiye'nin durumu nedir?durumu nedir?

Karbonda aslKarbonda aslıında tek bir pazar ama denda tek bir pazar ama değğiişşik ik sistemler var; zorunlu ve gsistemler var; zorunlu ve göönnüüllllüü..DDüünya gnya göönnüüllllüü karbon pazarkarbon pazarıı TTüürkiye'de hrkiye'de hıızla zla bbüüyyüümekte. Kapasite artmekte. Kapasite artıırrıımmıı hem kamu hem kamu kurulukuruluşşlarlarıı hem de hem de öözel sektzel sektöör ir iççin in ççok ok öönemli.nemli.ÖÖrnek: Bilgin Enerji, 72 bin ton karbon rnek: Bilgin Enerji, 72 bin ton karbon salsalıınmasnmasıınnıı engellediengellediğği ii iççin 300 bin in 300 bin eurolukeuroluk bir bir satsatışış yapmyapmışışttıı..

2012 sonras2012 sonrasıı iklim rejimine haziklim rejimine hazıırlrlıık yapk yapıılmaslmasıı ve ve ddüünyada bnyada büüyyüüyen yeni bir yen yeni bir emtia borsasemtia borsasıı olan karbon olan karbon borsalarborsalarıınnıın da Tn da Tüürkiyerkiye’’de olude oluşşturulmasturulmasıı gerekmektedir. gerekmektedir. Bu konuyla ilgili olarak Bu konuyla ilgili olarak İİstanbulstanbul’’un uluslar arasun uluslar arasıı bir finans bir finans merkezi olmasmerkezi olmasıı dodoğğrultusunda hazrultusunda hazıırlanan rlanan İİstanbul stanbul UluslararasUluslararasıı Finans Merkezi Stratejisi ve Eylem Finans Merkezi Stratejisi ve Eylem PlanPlanıı’’nda nda karbon ticareti borsalarkarbon ticareti borsalarıınnıınn kurulmaskurulmasıı hedefi hedefi belirlenmibelirlenmişştir.tir.BBööylece bylece büüyyüüyen nyen nüüfusu ve gelifusu ve gelişşen ekonomisine paralel en ekonomisine paralel olarak artan sera gazolarak artan sera gazıı emisyonlaremisyonlarıı ile maliyet/etkin ile maliyet/etkin mmüücadelede icadelede iççin Tin Tüürkiyerkiye’’nin nin emisyon ticareti emisyon ticareti mekanizmalarmekanizmalarıından (Karbon Borsasndan (Karbon Borsasıı gelirlerinden)gelirlerinden)azami azami ööllçüçüde yararlanmasde yararlanmasıı öönem arz etmektedir.nem arz etmektedir.

TTüürkiyerkiye’’nin 2008 ynin 2008 yııllıı Sera GazSera GazııEmisyonlarEmisyonlarıı sektsektöörelrel dadağığıllıımmıına gna gööre re birinci sbirinci sıırada rada % 76% 76’’llııkk oran ile enerji oran ile enerji sektsektöörrüü yer almaktadyer almaktadıır. Tr. Tüürkiyerkiye’’nin 1990nin 1990--2008 y2008 yııllarllarıı arasarasıında sera gaznda sera gazıı emisyon emisyon artartışış oranoranıı % 95% 95 olarak gerolarak gerççekleekleşşmimişştir. tir. Bunun temelinde yer alan nedenler Bunun temelinde yer alan nedenler arasarasıında banda başşta Tta Tüürkiyerkiye’’nin artan nnin artan nüüfusu, fusu, ekonomik kalkekonomik kalkıınmasnmasıına bana bağğllıı olarak artan olarak artan enerji talebi ve sanayi enerji talebi ve sanayi üüretimi gelmektedir.retimi gelmektedir.

TTüürkiye de Sektrkiye de Sektöörlere Grlere Gööre re Sera GazSera Gazıı SalSalıınnıımmıı

TTüürkiyerkiye’’de 2005 yde 2005 yııllıından beri faaliyet gndan beri faaliyet göösteren steren FutureFutureCampCamp yetkilileri son yyetkilileri son yııllarda llarda şşirketlerin girketlerin göönnüüllllüü karbon karbon piyasaspiyasasıına olan ilgisinde ve na olan ilgisinde ve farkfarkıındalndalığıığındanda olaolağğananüüststüüartartışış olduolduğğunu gunu göözlemlediklerini belirtmekteler.zlemlediklerini belirtmekteler.ŞŞunu da rahatlunu da rahatlııkla skla sööyleyebiliriz ki, gelecekteki yleyebiliriz ki, gelecekteki durumuna ydurumuna yöönelik bir nelik bir ççok belirsizlik ve riskleri ok belirsizlik ve riskleri barbarıındndıırmasrmasıına rana rağğmen men karbon gideri/gelirikarbon gideri/geliri, art, artıık her k her ttüürlrlüü enerji yatenerji yatıırrıımmıında dikkate alnda dikkate alıınan nan öönemli bir nemli bir parametredir. parametredir.

Bu kapsamda Bu kapsamda Ulusal Karbon YUlusal Karbon Yöönetim Kurumunun netim Kurumunun (UKYK)(UKYK) kurulmaskurulmasıı öönerisi desteklenmektedir. Bu, nerisi desteklenmektedir. Bu, TTüürkiyerkiye’’nin yanin yaşşayan gayan göönnüüllllüü karbon piyasaskarbon piyasasıındaki ndaki karbon kredilerinin gkarbon kredilerinin güüvenilirlivenilirliğğini ve ini ve şşeffafleffaflığıığınnıı arttarttıırrıırken, rken, aynaynıı zamanda zamanda üülkeyi gelecekte zorunlu piyasaya gelkeyi gelecekte zorunlu piyasaya geççiişşiiççin hazin hazıırlayacaktrlayacaktıır. r. BBööylece ilk olarak ylece ilk olarak üülkenin ulusal karbon stokunu ve lkenin ulusal karbon stokunu ve gelecekteki karbon tutulum potansiyelini tahmin etmek gelecekteki karbon tutulum potansiyelini tahmin etmek ve ikinci olarak ulusal ve ikinci olarak ulusal ççererççeveyi uygun bir eveyi uygun bir şşekilde ekilde ulaulaşışılabilecek mekanizmalar yoluyla ve etkin ve tek labilecek mekanizmalar yoluyla ve etkin ve tek parparçça bir ulusal karbon ya bir ulusal karbon yöönetim modeli olunetim modeli oluşşturarak turarak kküüresel karbon piyasasresel karbon piyasasıına bana bağğlamak zorunludur.lamak zorunludur.

TTüürkiye 2005 yrkiye 2005 yııllıı toplam sera gaztoplam sera gazııemisyonlaremisyonlarıı acacııssıından 27. sndan 27. sıırada, 1990rada, 1990--2004 2004 toplam sera gaztoplam sera gazıı emisyonlaremisyonlarıı acacııssıından ndan 23. 23. ssııradarada yer almaktadyer almaktadıır. Tr. Tüürkiye kirkiye kişşi bai başışına na GSYH bazGSYH bazıında yapnda yapıılan slan sııralamada ilk ralamada ilk 30 30 üülke araslke arasıına girmezken, kina girmezken, kişşi bai başışına na ve GSYH bave GSYH başışına sera gazna sera gazıı emisyon emisyon

bakbakıımmıından da ndan da ilk 30 arasilk 30 arasıındandabulunmamaktadbulunmamaktadıır. r.

Türkiye, emisyon ticaretine yönelik usul ve esasların belirlenmesi ve 2003/87/AT sayılıEmisyon Ticareti Direktifinin uyumlaştırılmasıamacıyla “Emisyon Ticaretine Yönelik Düzenleme”yapmayı Müktesebat Uyum Programına (2007 -2013) almıştır.

GSYH ile iliGSYH ile ilişşkilendirilen emisyonlara gkilendirilen emisyonlara gööre Tre Tüürkiye 2003 rkiye 2003 yyııllıında 1 ABD Dolarnda 1 ABD Dolarıı milli gelir olumilli gelir oluşştururken 0,467 kg tururken 0,467 kg CO2 salCO2 salıımmıı yapmyapmışışttıır. Bu der. Bu değğer ile Ter ile Tüürkiye Ekrkiye Ek--1 1 üülkeleri lkeleri arasarasıında 14. snda 14. sıırada yer almaktadrada yer almaktadıır.r.TUTUİİK verilerine gK verilerine gööre, 1990 yre, 1990 yııllıında 170 milyon ton CO2 enda 170 milyon ton CO2 eşşdedeğğer sera er sera gazgazıı emisyonu olan Temisyonu olan Tüürkiyerkiye’’nin 2007 ynin 2007 yııllıına kadar emisyonlarna kadar emisyonlarıı yyüüzde zde 119 oran119 oranıında artarak 372 milyon tona ynda artarak 372 milyon tona yüükselmikselmişştir. tir. TTüürkiye Ulusal Sera Gazrkiye Ulusal Sera Gazıı Emisyon Envanterindeki verilere Emisyon Envanterindeki verilere dayandayanıılarak hazlarak hazıırlanan tabloda, CO2 emisyonlarrlanan tabloda, CO2 emisyonlarıınnıın yn yüüzde 90zde 90’’ıından ndan fazlasfazlasıınnıın n enerji enerji üüretimindenretiminden, kaynakland, kaynaklandığıığı ggöörrüülmektedir. lmektedir.

Bu kapsamda Bu kapsamda şşu anda zorunlu olmamakla u anda zorunlu olmamakla birlikte enerji birlikte enerji üüretimi ve tretimi ve tüüketiminde payketiminde payııolan tolan tüüm kurum ve kurulum kurum ve kuruluşşlarlarıın karbon n karbon ayak izlerini belirleyerek, enerji ayak izlerini belirleyerek, enerji portfportfööyyüünnüün belirlenmesinde kurumsal n belirlenmesinde kurumsal stratejilerini ortaya koymalarstratejilerini ortaya koymalarııgerekmektedir. gerekmektedir.

Halen dHalen düünyadaki toplam karbon emisyonunun % nyadaki toplam karbon emisyonunun % 0,40,4’ü’ünnüün (ABD % 30, AB n (ABD % 30, AB üülkeleri % 27) kaynalkeleri % 27) kaynağığıolan olan üülkemizin, 2012 ylkemizin, 2012 yııllıından itibaren Kyoto ndan itibaren Kyoto ProtokolProtokolüü ççererççevesinde karbon emisyonunu evesinde karbon emisyonunu azaltma yazaltma yüükküümlmlüüllüüğğüü ile karile karşışı karkarşışıya kalmasya kalmasııdurumunda, durumunda, üülkemizde faaliyet glkemizde faaliyet göösteren ve steren ve karbon emisyonlarkarbon emisyonlarıı belirlenen sbelirlenen sıınnıırrıı aaşşan an iişşletmeler de, karbon piyasasletmeler de, karbon piyasasıında alnda alııccıı olarak olarak ggöörrüülmeye balmeye başşlayacaklarlayacaklarıı ve hem yurt ive hem yurt iççi hem i hem de yurt dde yurt dışıışında faaliyet gnda faaliyet göösteren isteren işşletmelerden letmelerden karbon sertifikaskarbon sertifikasıı satsatıın almak zorunda n almak zorunda kalacaklarkalacaklarıı ööngngöörrüülmektedir. lmektedir.

TTüürkiye de Karbon rkiye de Karbon ticaretindeticaretinde şşirketlerin durumu nedir?irketlerin durumu nedir?

TTüürkiye'de karbon ticaretine rkiye'de karbon ticaretine dandanışışmanlmanlıık yapan birkak yapan birkaççşşirket var. irket var. ŞŞirketler proje geliirketler proje gelişştiriyor, tiriyor,

''broker'lbroker'lııkk yapyapııyor. yor. Bankalar da karbon kredileri Bankalar da karbon kredileri iiççin hazin hazıırlrlııklarklarıınnıı ssüürdrdüürrüüyor. yor. Karbon fonu ve portfKarbon fonu ve portfööyyüüoluoluşşturuyorlar.turuyorlar.

TTüürkiyerkiye’’de yeni olude yeni oluşşmakta olan bu pazar bamakta olan bu pazar başşta ta öözel sektzel sektöör olmak r olmak üüzere zere öönemli bir kapasite nemli bir kapasite geligelişştirme imkântirme imkânıı sasağğlamlamışışttıır.r.Karbon piyasalarKarbon piyasalarıınnıın gelecen geleceğği hakki hakkıında kesin nda kesin olan hususlardan bir tanesi, AB olan hususlardan bir tanesi, AB üülkelerinin lkelerinin emisyonlaremisyonlarıınnıı kontrol altkontrol altıına almak na almak üüzere zere tasarlanmtasarlanmışış Avrupa BirliAvrupa Birliğği Emisyon Ticaret i Emisyon Ticaret Sistemi (AB ETS) olan ve 2012 sonrasSistemi (AB ETS) olan ve 2012 sonrasııddöönemde de devam edecek olan emisyon nemde de devam edecek olan emisyon ticareti sistemidir. ticareti sistemidir.

Karbon Ayak Karbon Ayak İİzi ve Ekozi ve Eko--EEğğitimitim

Bu alanda Bu alanda üülkemizin balkemizin başşararııssıı öönce bireysel sonra nce bireysel sonra kurumsal dkurumsal düüzeyde karbon ayak izimizin kzeyde karbon ayak izimizin küçüüçültltüülmesi ile lmesi ile mmüümkmküün olacaktn olacaktıır.r.Bu sBu süürereççte bate başşararıı, ba, başşta enerji tta enerji tüüketimindeki bilinketimindeki bilinççlenme lenme ve alternatif enerji kaynaklarve alternatif enerji kaynaklarıınnıın yaygn yaygıınlanlaşşmasmasıınnıın n toplumsal dtoplumsal düüzeyde talep edilir hale getirilmesine bazeyde talep edilir hale getirilmesine bağğllııddıır.r.

Acaba sizin ya da Acaba sizin ya da ööğğrencilerinizinrencilerinizin

Karbon Karbon Ayak Ayak İİzi ne zi ne kadar?kadar?

ParatikParatik olarak kiolarak kişşisel karbon ayak izimizi nasisel karbon ayak izimizi nasııl l ööllççebiliriz? Karbon ebiliriz? Karbon salsalıınnıımmıınnıı dengelemek idengelemek iççin in kakaçç tane atane ağğaaçç dikmeliyiz?dikmeliyiz?Bu sorunun cevabBu sorunun cevabıınnıı ööğğrencilerimizle birlikte, rencilerimizle birlikte, bireysel ya da aileleri dbireysel ya da aileleri düüzeyinde hesaplayarak zeyinde hesaplayarak onlaronlarıın dikkatini n dikkatini ççekebilirsiniz.ekebilirsiniz.Bunun iBunun iççin ain aşşaağığıdaki internet adresinden daki internet adresinden yararlanabilirsiniz yararlanabilirsiniz ……http://www.http://www.cevreciyizcevreciyiz.com/.com/cevreciyizcevreciyiz//KarbonmetKarbonmetrere.html.html

Bu alanda oluBu alanda oluşşacak bilinacak bilinçç, d, düüşşüük karbon k karbon salsalıınnıımlmlııteknolojilerin geliteknolojilerin gelişştirilmesi ve daha temiz bir dtirilmesi ve daha temiz bir düünya inya iççin in bbüüyyüük k öönem tanem taşışımaktadmaktadıır.r.Siz ekoSiz eko--ööğğretmenlerimiz kendinize retmenlerimiz kendinize öözgzgüü ööğğretim yetenek retim yetenek ve yaratve yaratııccııllııklarklarıınnıızzıı kullanarak kullanarak karbon ayak izikarbon ayak izi ve ve karbon karbon ticaretineticaretine yyöönelik yapacanelik yapacağığınnıız yeni projelerle z yeni projelerle ööğğrencilerinizin rencilerinizin farkfarkıındalndalııklarklarıınnıınn artmasartmasıına ve ekolojik na ve ekolojik zekalarzekalarıınnıı kullanmalarkullanmalarıına na öönemli katknemli katkıılar lar sasağğlayabilirsiniz.layabilirsiniz.

SabrSabrıınnıız z İİççin Tein Teşşekkekküür Ederim..r Ederim..