Mga Probisyong Pangwika sa Saligang-Batas  

Saligang-Batas ng Biyak-na-Bato (1896) – Ang Wikang Tagalog ang magiging

opisyal na wika ng Pilipinas.

 

Saligang-Batas ng 1935 – Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa

pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga

umiiral na katutubong wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang batas, ang

Ingles at Kastila ay patuloy ng gagamiting mga wikang opisyal.

 

Saligang-Batas ng 1973 – Ang Batasang Pambansa ay dapat gumawa ng mga

hakbang tungo sa paglinang at pormal na adopsyon ng isang panlahat na wikang

pambansa na tatawaging Filipino

 

Saligang-Batas ng 1987 – Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay

Filipino. Samantalang nililinang, ito’y dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa

umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.

 Ang Kasaysayan ng Komisyon sa Wikang Filipino 

Itinatag ang Surian ng Wikang Pambansa (SWP) alinsunod sa Batas Komonwelt

Blg. 184 na nilagdaan ng Pangulo ng Komonwelt, si Manuel L. Quezon noong

Nobyembre 13, 1936. Ang pangunahing layunin ng Surian ay piliin ang

katutubong wika na gagamiting batayan ng pagpapalaganap at pagpapatibay ng

wikang pambansa ng Pilipinas.

 

Ang batas ay pag-alinsunod sa Konstitusyon ng 1935 na nagtatadhanang “ang

Kongreso ay gagawa ng hakbang upang linangin at palaganapin ang wikang

pambansa sa isang wikang katutubo.”

 

Noong Enero 13, 1937, hinirang ng Pangulo ang mga kagawad ng SWP. Si Jaime C.

de Veyra ang naging unang direktor. Ang naging unang tahanan ng Surian ay ang

isang maliit na silid sa Department of Public Information. Pagkaraan, nagpalipat-

lipat ito: napatira sa Silid Blg. 326 ng Kongreso, nagkaroon ng silid sa

Malacañang, nalipat sa Philippine Columbian, at noong 1940, napunta sa gusali ng

UP Alumni sa Padre Faura. Noong 1942, napunta naman ito sa Philippine Normal

School (naging College at ngayo’y University) bago napalipat sa “radio room” ng

Mataas na Paaralang Mapa noong 1946. Nagbalik ito sa Malacañang noong 1947

bago napunta sa Philippine School at Arts and Trade. Nagkaroon din ito ng opisina

sa isang “Japanese Temple” sa kalye Lipa, Maynila.

 

Nang itadhana ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 94 at ang Batas ng

Pagbabagong Tatag ng 1947, inilipat ang pangangasiwa ng SWP sa Kagawaran ng

Pagtuturo, at ito ay nanahanan sa gusali ng Edukasyon sa Arroceros. Tumagal ito

roon ng 34 na taon. Noong 1984, nang buwagin ang nasabing gusali at nalipat

ang noo’y Ministri (ngayo’y Kagawaran) ng Edukasyon, Kultura at Isports sa

Palacio del Gobernador, lumipat ang SWP sa ikatlo at ikaapat na palapag ng

Gusaling LDCI sa kanto ng EDSA at East Avenue, Lungsod Quezon.

 

Noong Enero taong 1987, batay sa nilagdaang Kautusang Tagapagpaganap Blg.

117 ng Pangulong Corazon C. Aquino, ang SWP ay pinalitan ng Linangan ng mga

Wika ng Pilipinas na pagkaraan ay binuwag naman nang buuin ang Bagong

Konstitusyon ng Pilipinas noong 1987. Petsa Agosto 14, 1991 nang likhain sa bisa

ng Batas Republika Blg. 7104 ang Komisyon sa Wikang Filipino. May atas ang

Komisyon na magsagawa, mag-ugnay at magtaguyod ng mga pananaliksik para sa

pagpapaunlad, pagpapalaganap at preserbasyon ng Filipino at ng iba pang mga

wika ng Pilipinas.

 

Ang pagpapabilis ng pagsasakatuparan ng atas ay isinagawa sa pamamagitan ng

pagbabalangkas ng mga patakaran, mga plano at mga programa ng iniuugnay sa

iba’t ibang tanggapang pampamahalaan at maging pribado man (RA 7104, Sek.

14-g).

 

Sa kasalukuyan, ang komisyon sa Wikang Filipino ay nasa ilalim ng Tanggapan ng

Pangulo ng Pilipinas at nakabahay sa ikalawang palapag (second floor) ng

Gusaling Watson, 1610 J.P. Laurel Street, San Miguel, Maynila.

Mga Naging Direktor/Tagapangulo Surian ng Wikang Pambansa, Linangan ng mga Wika sa Pilipinas at Komisyon sa Wikang Filipino

 RICARDO MA. DURAN NOLASCO(2006-Kasalukuyan). 

 

Guro, iskolar at linggwista. Nakatuon sa ang komitment sa multilinggwal na

adhikain. Ang katwiran nito ay ibinatay sa pagiging multilinggwal at pagiging

multikultural ng mga Pilipino. Ang kasalukuyang administrasyon ng KWF ay

naniniwala sa napakalaking bentahe ng pagkakaroon ng Pilipinas ng mahigit na

170ng wika sa halip na isang disbentahe. Ang natural na kundisyon ng

karaniwang Pilipino at ng karaniwang mamamayan sa daigdig ay hindi lang iisa

ang alam na wika. Kinikilala ng KWF ang kahalagahan ng mga wikang ginagamit

ng mga Pilipino – ang katutubong wika para sa literasiya at edukasyon ng mga

mamamayan, etnikong pangangailangan at pang-araw-araw na gamit; ang wikang

pambansa para sa pambansang kamalayan, pagkakaunawaan, pakikipag-ugnayan

at pagkakakilanlan; at ang mga wikang pang-ibayong dagat na tutugon sa

pangangailangan ng wika ng malawak na komunikasyon (language of wider

communication) at wika ng ugnayang pang-internasyonal.

 

Kaugnay ng bagong bisyon ng KWF, nagkaroon ito ng mga bagong programa at

proyekto, tulad ng mga sumusunod: pinalalakas nito ang mga programa sa

leksikograpiya; programa sa balarila ng Pilipinas; programa sa ponolohiya,

ponetika at ortograpiya; pambansang programa sa pagsasalin; proyekto sa sa

pagmamapa ng mga wika sa Pilipinas; proyekto sa bibliograpiya ng mga wika sa

Pilipinas; programa para sa endangered languages; corpus ng mga wika sa

Pilipinas. Sinisikap ng KWF na itayo ang Library at Archives of Philippine

languages; napataas ang kantidad at kalidad ng mga publikasyon; nagdadaos ng

mga seminar, workshop, lektyur, at iba pang aktibidad na pang-

edukasyon; pinapaganda ang website; nagkakaloob ng mga research grants o

tinutulungan ang mga stakeholder na makakuha ng mga research

grants; nagtatayo ng mga language councils sa mga rehiyon; pinalalakas ang mga

kakayahang pang-IT at pampananaliksik, at higit sa lahat sinisikap na magkaroon

ng sarili tahanan at gusali ng wika.

 

NITA P. BUENAOBRA (1999-2006)

 

Guro at manunulat. Binigyang tuon ang pagpapatibay sa mga proyekto ng mga

Panrehiyong Sentro sa Wikang Filipino (PSWF) sa bawat etnolinggwistikong

rehiyon na nakabase sa isang pang-estadong unibersidad o kolehiyo. Binigyang

pagpapahalaga at pansin ang mga rehiyunal na wika sa pamamagitan ng

paghanda/pagbuo ng mga diksyunaryong traylinggwal.

 

PONCIANO B.P. PINEDA (1970-1999).  

 

Manunulat, guro, linggwista at abogada.  Tatlong rebolusyonaryong pagbabago

ang ibinunsod ng SWP sa kanyang pangunguna: ang Edukasyong Bilinggwal

noong 1974, ang wikang Filipino na ang nucleus ay Pilipino (na unang inlunsad

noong 1983 at naging batayan ng probisyong pangwika ng Konstitusyon ng 1986)

at ang Alpabetong Filipino na pinagtibay noong 1987. Itinatag ang 12

Panrehiyong Sentro ng Wikang Filipino sa buong kapuluan.

 

JOSE VILLA PANGANIBAN (1955-1970) (1946-1947)

 

Makata, lexicographer at linggwista. Pinagtuunan ng pansin ang pagpapaunlad ng

wika. Nagdaos ng mga pasanayan sa korespondensya opisyal sa buong bansa.

Binalikat ang pagsasalin at pananaliksik. Bunga nito ang paggamit ng wikang

pambansa sa mga diploma, pasaporte, atb. Nailathala angEnglish-Tagalog

Dictionary na sinimulan sa panahon ng panunungkulan ni Cirio H. Panganiban, at

sinimulan ang talasalitaan ng walong pangunahing wika sa Pilipinas. Noong 1959,

ang Wikang Pambansa na batay sa Tagalog ay tinawag na Pilipino.

 

CECILIO LOPEZ (1954-1955)

 

Iskolar at linggwista. Binigyang-diin ang linggwistika at pinasigla ang maka-

bagong linggwistikong pag-aaral sa wikang pambansa at iba pang mga

katutubong wika sa Pilipinas.

 

CIRIO H. PANGANIBAN (1948-1954)

 

Manunulat, makata, mandudula, abogado. lpinagpatuloy ang diksyunaryong pinasimulan ng

kanyang sinundan. Pinasimulan ang paghahanda ng mga ispesyalisadong talasalitaan, tulad

ng Legal Terms, Arithmetical and GeometrIcal Terms at iba pa. Binuong muli ang Lupong

Sanggunian ng SWP.

 

 

JULIAN CRUZ BALMACEDA (1947-1948)

 

Mandudula, makata, nobelista. Nakapagpalimbag ng mga panayam at inumpisahan ang

paggawa ng Diksiyunaryong Tagalog.

 

LOPE K. SANTOS (1941-1946)

 

Makata, mandudula, nobelista, lider manggagawa at pulitiko.   Pinasigla ang pagsusulat sa

wikang pambansa. Nagdaos ng mga seminar at pasanayan sa paggamit ng wikang

pambansa sa UP, PNU at iba pa. Ang mga dokumento at palatastasan ng pamahalaan ay

isinalin at ang opisyal na Gazatte ay inilathala sa wikang pambansa.

 

JAIME C. DE VEYRA (1937-1941)

 

Unang direktor at "tagapagtatag ng wikang pambansa."  Sa panahon ng kanyang

panunungkulan, pinag-aralan ang mga wika sa PIlipinas upang piliin ang isa sa mga ito na

magiging batayan ng wikang pambansa. Napili ang Tagalog at naghanda ng gramatika at

bokabularyo ng nasabing wika na inilathala noong 1940.

 

Ebolusyon ng Wikang Pambansa

 

Disyembre 30, 1937, iprinoklama ng Pangulong Quezon na ang wikang Tagalog ang

magiging batayan ng Wikang Pambansa. Magkakabisa ang proklamasyong ito

dalawang taon matapos itong mapagtibay. 

 

Noong 1940, ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang pambansa sa lahat ng pampubliko

at pribadong paaralan sa buong bansa.

 

Simula Hunyo 4, 1946, nagkabisa ang Batas Komonwelt Blg. 570 na nagproklama na

ang Wikang Pambansa na tatawaging Wikang Pambansang Pilipino ay isa nang

wikang opisyal.

 

Noong 1959 ibinaba ng Kalihim Jose B. Romero ng Edukasyon ang Kautusang

Pangkagawaran blg. 7 na nagsasaad na ang Wikang Pambansa ay tatawagin

nang Pilipino upnag mailagan na ang mahabang katawagang “Wikang pambansang

Pilipino” o “Wikang Pambansa Batay sa Tagalog”.

 

Ngayon, Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa, alinsunod sa Konstitusyon ng

1987 na nagtatadhanang "ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino." Ito ay hindi

pinaghalu-halong sangkap mula sa iba't ibang katutubong wika; bagkus, ito'y may

nukleyus, ang Pilipino o Tagalog.

 

Ebolusyon ng Alpabetong Filipino

 

 

Nang dumating ang mga Kastila noong Dantaon 16, may sarili nang palatitikan ang ating

mga ninuno, ang Alibata o Baybayin, na binubuo ng 14 katinig at 3 patinig.

Pinalitan ito ng mga Kastila ng alpabetong Romano.

Noong 1940, sa kanyang Balarila ng Wlkang Pumbansa, binuo ni Lope K. Santos ang

Abakada, na may 20 titik:

                     a b k d e g h i I m n ng o p r s t u w y

Noong Oktubre 4,1971, pinagtibay ng Sanggunian ng SWP ang pinayamang alpabeto, na

binubuo ng 31 letra:

                     a b c ch d e f g h i j k 1 11 m n ñ ng o p q r rr s t u v w x v z

Kaugnay ng pagbago ng Konstitusyon, muling nireporma ng SWP ang alpabetong Filipino at

mga tuntunin ng palabaybayang Filipino. Ito ay bilang pagtugon sa mabilis na pagbabago,

pag-unlad at paglaganap ng wikang pambansa. Matapos ang  seryengmga simposyum at

sangguniang pulong na dinaluhan ng mga linggwista, edukador, guro, manunulat at iskolar

ng wika, nabuo ang sumusunodna Alpabetong Filipino, na may 28 letra:

                     a b c d e f g h i j k I m n ñ ng o p q r s t u v  w x y z

Noong 2001, muling nagkaroon ng rebisyon sa alpabetong Filipino upang tugunan ang

patuloy na development at/o istandardisasyon ng sistema ng pagsulat sa Filipino. Itinaguyod

ng rebisyong ito ang leksikal na pagpapayaman ng Filipino sa pamamagitan ng pagluluwag

sa panghihiram ng salita at pagsasalin, karamihan mula sa Ingles at Kastila, gamit ang

walong karagdagang letra ng alpabeto, ang mga letrang c, f, j, ñ, q, v, x, z. Sa rebisyong ito,

sinasabi na pinaluwag ang paggamit ng walong dagdag na letra. Ipinagagamit ang mga ito

sa ispeling ng lahat ng hiram na salita anuman ang barayti nito kasama ang hindi pormal at

hindi teknikal na barayti, o iyong tinatawag na karaniwang salita.

Gayunpaman, nagkaroon ng maraming negatibong reaksyon at feedback mula sa mga guro,

estudyante, magulang at iba pang tagagamit ng wika sa 2001 rebisyon sa ispeling. Kaugnay

nito, noong Oktubre 9, 2006 ang Kagawaran ng Edukasyon sa kahilingan ng KWF ay

nagpalabas ng isang memorandum na pansamantalang nagpapatigil sa implementasyon ng

“2001 Revisyon ng Alfabeto at patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino”.

Noong Agosto, 2007, inilabas ng KWF ang borador ng Ortograpiya ng Wikang Pambansa na

binuo ng KWF sa pamamagitan ng serye ng mga konsultasyon sa mga guro, dalubhasa sa

wika, superbisor sa Filipino at sa mga larangang ito sa buong bansa noong 2007 hanggang

2007. ang pinal na bersyon ng patnubay ay ipalalabas ng KWF bago matapos ang 2007.