2

1

2

3

4

5

6

7

A

0 M. temporalislinea temporalis inferior van de facies externa van het os parietale en van de facies temporalis van het os frontale [en via de lamina profunda van de fascia temporalis profunda op de linea temporalis superior] pars squamosa van het os temporale, facies temporalis van het os zygomaticum, facies temporalis van het os sphenoidale tot aan de crista infratemporalis

0 M. temporalisA Afb. 2.Aa

0 oorsprong0 aanhechting

0 oorsprong

M. masseter0 pars superficialisonderrand van de facies lateralis en processus temporalis van het os zygomaticum0 pars profunda facies temporalis en binnenzijde van de processus temporalis van het os zygomaticum [lamina profunda van de fascia temporalis]

M. pterygoideus lateralis0 caput superiusfacies temporalis en crista infratemporalis van de ala major van het os sphenoidale0 caput inferiusfacies lateralis van de lamina lateralis processus pterygoi-dei van het os sphenoidale

0 caput medialein de fossa pterygoidea op de facies medialis van de lamina lateralis processus pterygoidei van het os sphenoidale

0 M. temporalisprocessus coronoideus van de mandibula tot in het trigonum retromolare

M. masseter0 pars profunda facies temporalis en binnenzijde van de processus temporalis van het os zygomaticum [lamina profunda van de fascia temporalis]0 pars superficialis onderrand van de facies lateralis en processus temporalis van het os zygomaticum

M. masseter0 pars profunda buitenzijde van de ramus mandibulae tot aan de basis van de processus coronoideus en de processus condylaris

0 pars superficialistuberositas masseterica aan de buitenzijde van de angulus mandibulae

2.Aa Spieren van het hoofd (kauwspieren). Oorsprong op de ossa frontale, parietale, temporale, zygomaticum, sphenoidale, en de maxilla, aanhechting op de mandibula, aanzicht rechts-lateraal.

2.Ac Spieren van het hoofd (kauwspieren). Oorsprong op de ossa parietale, temporale, zygomaticum, sphenoidale en op de maxilla, onderaanzicht.

M. pterygoideus medialis0 caput lateralefacies lateralis van de lamina lateralis processus pterygoidei van het os sphenoidale, processus pyramidalis ossis palatini, tuber maxillae

Kauwspieren 8Atlas: zie 43–45

Inhoud Uit: Bernhard N. Tillmann - Springer Anatomische Atlas© Springer Uitgeverij 2007

Afb. 2.Aa

2 Hoofd

SpiertrainerKauwspieren 12.Aa Spieren van het hoofd (kauwspieren). Oorsprong op de ossa frontale, parietale, temporale,

zygomaticum, sphenoidale, en de maxilla, aanhechting op de mandibula, aanzicht rechts-lateraal.

>

Inhoud

3 2

0 M. pterygoideus medialistuberositas pterygoidea op de binnenzijde van de angulus mandibulae

0 M. temporalisprocessus coronoideus van de mandibula tot in het trigonum retromolare

M. pterygoideus lateralis0 caput superiusbovenrand van de fovea pterygoidea [gewrichtskapsel en discus articularis]0 caput inferiusfovea pterygoidea

2.Ab Spieren van het hoofd (kauwspieren). Aanhechtingen op de mandibula, lateraal aanzicht.

0 aanhechting

Functie Innervatie Bloedvoorziening

M. temporalisTweezijdige activiteit: heffen (adductie) van de onderkaak,

retrusie van de onderkaakEenzijdige activiteit:

kauwbeweging – werkzijde: stabilisering van het caput mandibulae kauwbeweging – balanszijde: verplaatsing van het caput mandibulae naar voren en draaiing naar de contralaterale zijde

Nn. temporales profundi van de n. mandibularis uit de n. trigeminus (n. V/3)

Aa. temporales profundae anterior en posterior van de a. maxillaris A. temporalis media van de a. temporalis superficialis

M. masseterHeffen (adductie) van de onderkaak, protrusie van de

onderkaak

N. massetericus van de n. mandibularis uit de n. trigeminus (n. V/3)

A. masseterica van de a. maxillaris A. facialis A. transversa faciei van de a. temporalis superficialisA. buccalis van de a. maxillaris

M. pterygoideus medialisTweezijdige activiteit: heffen (adductie) van de onderkaak,

protrusie van de onderkaak Eenzijdige activiteit:

kauwbeweging – balanszijde: verplaatsing van het caput mandibulae naar voren en draaiing naar de contralaterale zijde

N. pterygoideus medialis van de n. mandibularis uit de n. trigeminus (n. V/3)

A. alveolaris superior A. alveolaris inferior A. buccalis van de a. maxillaris

M. pterygoideus lateralis

Caput superiusTweezijdige activiteit: fixatie van het caput mandibulae tegen

de helling van het tuberculum bij heffen (adductie) van de onderkaak

Eenzijdige activiteit: kauwbeweging – werkzijde: stabilisering van het caput mandibulae

Caput inferiusTweezijdige activiteit: zakken (abductie) van de onderkaak

(het inleiden van de beweging)Eenzijdige activiteit: kauwbeweging – balanszijde:

verplaatsing van het caput mandibulae naar voren en draaiing naar de contralaterale zijde

N. pterygoideus lateralis van de n. mandibularis uit de n. trigeminus (n. V/3)

Rami pterygoidei van de a. maxillaris

Kauwspieren 8Atlas: zie 43–45

Spieren van het hoofd

Uit: Bernhard N. Tillmann - Springer Anatomische Atlas© Springer Uitgeverij 2007

Afb. 2.Ab

2 Hoofd

SpiertrainerKauwspieren 22.Ab Spieren van het hoofd (kauwspieren). Aanhechtingen op de mandibula, lateraal aanzicht.

< >

Inhoud

2

1

2

3

4

5

6

7

A

0 M. temporalislinea temporalis inferior van de facies externa van het os parietale en van de facies temporalis van het os frontale [en via de lamina profunda van de fascia temporalis profunda op de linea temporalis superior] pars squamosa van het os temporale, facies temporalis van het os zygomaticum, facies temporalis van het os sphenoidale tot aan de crista infratemporalis

0 M. temporalisA Afb. 2.Aa

0 oorsprong0 aanhechting

0 oorsprong

M. masseter0 pars superficialisonderrand van de facies lateralis en processus temporalis van het os zygomaticum0 pars profunda facies temporalis en binnenzijde van de processus temporalis van het os zygomaticum [lamina profunda van de fascia temporalis]

M. pterygoideus lateralis0 caput superiusfacies temporalis en crista infratemporalis van de ala major van het os sphenoidale0 caput inferiusfacies lateralis van de lamina lateralis processus pterygoi-dei van het os sphenoidale

0 caput medialein de fossa pterygoidea op de facies medialis van de lamina lateralis processus pterygoidei van het os sphenoidale

0 M. temporalisprocessus coronoideus van de mandibula tot in het trigonum retromolare

M. masseter0 pars profunda facies temporalis en binnenzijde van de processus temporalis van het os zygomaticum [lamina profunda van de fascia temporalis]0 pars superficialis onderrand van de facies lateralis en processus temporalis van het os zygomaticum

M. masseter0 pars profunda buitenzijde van de ramus mandibulae tot aan de basis van de processus coronoideus en de processus condylaris

0 pars superficialistuberositas masseterica aan de buitenzijde van de angulus mandibulae

2.Aa Spieren van het hoofd (kauwspieren). Oorsprong op de ossa frontale, parietale, temporale, zygomaticum, sphenoidale, en de maxilla, aanhechting op de mandibula, aanzicht rechts-lateraal.

2.Ac Spieren van het hoofd (kauwspieren). Oorsprong op de ossa parietale, temporale, zygomaticum, sphenoidale en op de maxilla, onderaanzicht.

M. pterygoideus medialis0 caput lateralefacies lateralis van de lamina lateralis processus pterygoidei van het os sphenoidale, processus pyramidalis ossis palatini, tuber maxillae

Kauwspieren 8Atlas: zie 43–45

Uit: Bernhard N. Tillmann - Springer Anatomische Atlas© Springer Uitgeverij 2007

Afb. 2.Ac

2 Hoofd

SpiertrainerKauwspieren 32.Ac Spieren van het hoofd (kauwspieren). Oorsprong op de ossa parietale, temporale,

zygomaticum, sphenoidale en op de maxilla, onderaanzicht.

<

Inhoud

4

1

2

3

4

5

6

7

A

M. corrugator supercilii0 os frontale boven de sutura frontomaxillaris, glabella, arcus superciliaris0 huid boven het middelste eenderde deel van de wenkbrauw, galea aponeurotica

M. depressor supercilii0 mediale deel van de m. orbicularis oculi met aanhechting op het mediale deel van de wenkbrauw

M. levator labii superioris alaeque nasi0 processus frontalis van de maxilla, margo infraorbitalis0 bovenlip, huid van de neusvleugel

M. levator labii superioris0 margo infraorbitalis van de maxilla boven het foramen infraorbitale0 huid van de bovenlip en van de neusvleugel, m. orbicularis oris

M. levator anguli oris0 fossa canina onder het foramen infraorbitale0 huid en slijmvlies van het gebied bij de mondhoek, modiolus anguli oris, m. orbicularis oris

M. orbicularis oris0 pars marginalis0 pars labialis jugum alveolare van de bovenste en onderste hoektand [modiolus anguli oris]0 pars marginalis0 pars labialishuid van de boven- en onderlipM. mentalis

0 jugum alveolare van de laterale snijtanden van de mandibula0 huid van de kin

M. procerus0 os nasale, cartilago nasi lateralis [aponeurose van de pars transversa van de m. nasalis]0 huid van de glabella

M. nasalis0 pars transversa jugum alveolare van de hoektand in de fossa canina van de maxilla0 pars alarisboven het jugum alveolare van de laterale snijtanden0 pars transversaaponeurose via de neusrug0 pars alaris huid van de neusopening en het neusseptum

M. depressor septi nasi0 boven de middelste snijtanden 0 kraakbenig deel van het neusseptum

M. depressor labii inferioris0 basis mandibulae onder het foramen mentale [verbinding met de platysma]0 huid en slijmvlies van de onderlip, huid van de kin, m. orbicularis oris

M. orbicularis oculi0 pars orbitalis (bovenste ooglid)crista lacrimalis (anterior) en processus frontalis van de maxilla [ligamentum palpe-brale mediale]0 pars palpebralis [ligamentum palpebrale mediale]0 pars lacrimalis (spier van Horner)crista lacrimalis (posterior) van het os lacrimale [saccus lacrimalis]0 pars orbitalis (onderste ooglid)[via het ligamentum palpebrale laterale (raphe palpebralis lateralis) naar het os zygomaticum]0 pars palpebralis *ligamentum palpebrale laterale (raphe palpebralis lateralis)0 pars lacrimalis(spier van Horner)canaliculi lacrimales

2.Ba Spieren van het hoofd (gezichtsspieren – mimische spieren), vooraanzicht.

0 oorsprong0 aanhechting

* spiervezels van de ooglidrand worden aangeduid als fasciculus ciliaris = riolanspier.

Mimische spieren 8Atlas: zie 42–44, 149

>

Uit: Bernhard N. Tillmann - Springer Anatomische Atlas© Springer Uitgeverij 2007

Afb. 2.Ba

2 Hoofd

SpiertrainerMimische spieren 12.Ba Spieren van het hoofd (gezichtsspieren – mimische spieren), vooraanzicht.

Inhoud

5 2

Spieren van het hoofd

Venter occipitalis van de m. occipitofrontalis(venter frontalis: geen benige oorsprong/aanhechting – zie hieronder)0 linea nuchalis suprema0 galea aponeurotica

M. auricularis posterior0 processus mastoideus, linea nuchalis superior0 eminentia conchae van de oorschelp

Platysma0 basis mandibulae [spieren in de regio van de mond]0 huid van het bovenste deel van de borst

M. buccinator0 processus alveolaris maxillae bij de molaren, crista buccinatoria bij de molaren van de onderkaak [raphe pterygomandibularis]0 modiolus anguli oris, via de m. orbicularis oris in boven- en onderlip

M. depressor anguli oris0 basis mandibulae van het tuberculum mentale tot aan het jugum alveolare van de eerste molaar0 huid van de mondhoek, modiolus anguli oris

M. zygomaticus major0 os zygomaticum vóór de sutura zygomaticotemporalis0 huid van de mondhoek en de bovenlip

M. zygomaticus minor0 os zygomaticum mediaal van de m. zygomaticus major0 huid van de sulcus naso-labialis

2.Bb Spieren van het hoofd (gezichtsspieren – mimische spieren), aanzicht rechts-lateraal.

M. occipitofrontalis, venter frontalis

Spieren die niet aan de schedel hechten:

0 via de pezen van aangrenzende spieren in de regio van de pars nasalis van het os frontale0 galea aponeurotica

0 fascia masseterica, galea aponeurotica0 huid van de bovenlip, slijmvliezen van het vestibulum oris, modiolus anguli oris

M. risorius

0 fascia temporalis, galea aponeurotica0 spina helicis van de oorschelp

M. auricularis anterior

0 galea aponeurotica0 achterzijde van de oorschelp bij de eminentia scaphae en de eminentia fossae triangularis, spina helicis

M. auricularis superior

0 fascia temporalis0 galea aponeurotica

M. temporoparietalis 0 oorsprong0 aanhechting

Mimische spieren 8Atlas: zie 42–44, 149

<

Uit: Bernhard N. Tillmann - Springer Anatomische Atlas© Springer Uitgeverij 2007

Afb. 2.Bb

2 Hoofd

SpiertrainerMimische spieren 22.Bb Spieren van het hoofd (gezichtsspieren – mimische spieren), aanzicht rechts-lateraal.