Chöông 1

KÊ TOAN TIÊN & CAC KHOAN TƯƠNG ĐƯƠNG TIÊN

1

Mục tiêu

– Khaùi nieäm Tieàn vaø caùc

khoaûn töông ñöông tieàn?

– Nguyeân taéc &ø phöông phaùp

haïch toaùn.

2

1.1. TÔNG QUAN VÊ TIÊN VA CAC KHOAN TƯƠNG ĐƯƠNG TIÊN

1.1.1 Các khái niệm-Tiền : Tiền tại quỹ (tiền Việt nam, kể cả

ngân phiếu, ngoại tệ, vàng bạc, kim khí quý, đá quý), tiền đang chuyển và các khoản tiền gửi không kỳ hạn.

-Các khoản tương đương tiền: Khoản đầu tư ngắn hạn (<= 3 tháng), có khă năng chuyển đổi dễ dàng thành một lượng tiền xác định và ít rủi ro để chuyển đổi thành tiền.

3

– Phaûn aùnh kòp thôøi caùc nghieäp vuï lieân

quan

– Toå chöùc thöïc hieän ñaày ñuû caùc quy ñònh

veà chöùng töø, thuû tuïc haïch toaùn.

– Kieåm soaùt vaø phaùt hieän kòp thôøi caùc

sai soùt.

1.1.2 Nhiệm vụ

4

(1) Kế toán tiền sử dụng đơn vị tiền tệ thống nhất là VND.

(2) DN sử dụng ngoại tệ phải: Quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá

bình quân liên ngân hàng.Hạch toán chi tiết ngoại tệ trên TK 007.

1.1.3 Các nguyên tắc hạch toán

5

Nguyên tắc 1: Ghi sổ theo TGTT lúc phát sinh nghiệp vụ đối với:- TK thuộc vật tư , hàng hóa, TSCĐ.- Doanh thu, chi phí.- Bên nợ các TK vốn bằng tiền.- Bên có các TK phải trả.- Các khoản thuế phải nộp.

1.1.3 Các nguyên tắc hạch toán (tt)

6

Nguyên tắc 2: Bên Có các TK vốn bằng tiền thì phải ghi sổ

theo TGTT lúc xuất ngoại tệ. TGTT xuất ngoại tệ có thể sử dụng 1 trong 4

phương pháp: Bình quân gia quyền;FIFO;LIFO;Thực tế đích danh.

1.1.3 Các nguyên tắc hạch toán (tt)

7

Nguyên tắc 3:Ghi sổ theo TGTT lúc ghi sổ đối với: Bên có TK phải thu; Bên nợ các TK phải trả.

(3) Vàng, bạc, đá quý (DN không có chức năng kinh doanh vàng, bạc, đá quý).

Khi tính giá xuất cũng áp dụng các phương pháp xuất kho

1.1.3 Các nguyên tắc hạch toán (tt)

8

VD

Ví dụ 1: Mua 1 máy vi tính, giá mua là 1.000USD, tỉ giá thoả thuận 18.000 VND/USD, thanh toán bằng tiền mặt VND.

Ví dụ 2: Doanh nghiệp tồn quỹ TM USD đầu kỳ là 10.000 USD, với tỷ giá là 18.000 VND/USD. Doanh nghiệp bán 5.000 USD lấy tiền VND gửi vào ngân hàng, TG bán là 18.200 VND/USD.

9

VD

Ñôn vò toàn tieàn göûi ngaân haøng laø 1.000 USD, tyû giaù giao dòch (TGGD) 17.000ñ/USD, tyû giaù xuaát ngoaïi teä theo phöông phaùp nhaäp tröôùc xuaát tröôùc.

Ngaøy 1: Mua 1.000 USD chuyeån khoaûn, TGGD laø 17.550ñ/USD.

Ngaøy 3: Baùn 1.500 USD chuyeån khoaûn, TGGD laø 17.400ñ/USD.

10

1.2.1 Chứng từ kế toán - Chứng từ gốc - Chứng từ dùng để ghi sổ: Phiếu thu (01.TT),

Phiếu chi (02.TT)

1.2 KẾ TOAN TIÊN MẶT TẠI QUỸ

11

* Sơ đô quy trinh ghi sô kê toan theo hinh thưc Nhât ky chung

Chứng từ gốc

Sổ quỹ (thủ quỹ)

NKC

NK thu tiền

NK chi tiền

Sổ cáiKhông sử dụng NK đặc biệt

Có sử dụng NK đặc biệt

Phiếu thu

Phiếu chi

Sổ cái

111

111

112

112

…

…

2.2.2 Sổ kế toán và quy trình ghi sổ

12

* Sơ đô quy trinh ghi sô kê toan theo hinh thưc Nhât ky Sô cai

1.2.2 Sổ kế toán và quy trình ghi sổ (tt)

Chöùng töø

goác

Soå quyõ (Thuû quyõ)

Nhaät kyù soå caùi

TK 111

TK112

TK …

13

* Sơ đô quy trinh ghi sô kê toan theo hinh thưc Nhât ky Chưng từ

2.2.2 Sổ kế toán và quy trình ghi sổ (tt)

Baûng keâ

soá 1

Soå Caùi

NKCT soá 1

TK 111

TK 112

TK …

Phieáu thu

Phieáu chi

Chöùng töø goác

14

* Sơ đô quy trinh ghi sô kê toan theo hinh thưc Chưng từ ghi sô

1.2.2 Sổ kế toán và quy trình ghi sổ (tt)

Chứng từ gốc

Sổ quỹ (thủ quỹ)

Sổ cái

111

112

…

Chứng từ ghi sổ

15

* Sơ đô quy trinh ghi sô kê toan theo hinh thưc kt trên may tính

2.2.2 Sổ kế toán và quy trình ghi sổ (tt)

Phaàn meàm keá

toaùn

Maùy vi tính

Chöùng töø goác

Baûng toång hôïp chöùng töø keá toaùn cuøng loaïi

Soå caùi

TK 111

TK 112

TK ...

16

Tài khoản 111 - TK 1111: Tiền Việt Nam- TK 1112: Ngoại tệ- TK 1113: Vàng, bạc, đá quý, kim

khí quý

1.2.3 Tài khoản sử dụng

17

2.2.4 Phương pháp hạch toán 2.2.4.1 Phương phap hạch toan tiền mặt Việt Nam (1)

111 (1111)

SDĐK511

3331

711, 515

131, 138, 141

112 (1121)

(1)

(2)

(3)

(4)

152, 153, 156

133

621, 623, 627, 641 642, 635, 811

311, 315, 331, 333 334, 341, 342

(8)

(9)

(10)

211, 241

18

111 (1111)

SPSC

338, 344

144, 244

121, 128, 221 222, 228

338 (3381)

(5)

(6)

(7)

(14a)

338, 344

144, 244

141, 138

138 (1381)

(11)

(12)

(13)

(14b)

SDCKSPSN

1.2.4.1 Phương phap hạch toan tiền mặt Việt Nam (2)

19

1.2.4 Phương pháp hạch toán 1.2.4.1 Phương phap hạch toan tiền mặt Việt Nam (1)VD: Tiền mặt tồn quỹ 01/01/20xx: 300.000. Trong tháng 01/20xx có nvụ (đvt: 1.000 đ):

1. Bán hàng giá bán 20.000, VAT 10%. Thu 50% tiền mặt, còn lại KH chưa thanh toán

2. Thanh lý TSCĐ với giá bán 10.000, VAT 10%, thu bằng tiền mặt

3. KH ở NV1 thanh toán tiền hàng còn lại cho DN bằng tiền mặt.

4. Rút tiền gởi ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt 10.000

5. Nhận ký cược ký quỹ 20.000, thời gian nhận ký quỹ 15 tháng

6. Chi tiền mặt ký quỹ để đấu thầu 10.000

7. Thu hồi tiền ký quỹ từ công ty A nhập quỹ tiền mặt 15.000

8. Thu hồi vốn đầu tư ngắn hạn khác 10.000

9. Chi tiền mặt mua NVL trị giá 30.000, VAT 10%, thanh toán bằng tiền mặt 50%, còn lại chưa thanh toán người bán

10.Chi tiền điện sinh hoạt tháng 01/20xx 5.500 (đã bao gồm VAT 10%)

20

1.2.4 Phương pháp hạch toán 1.2.4.1 Phương phap hạch toan tiền mặt Việt Nam (1)

VD: Trong tháng 01/20xx có nvụ (đvt: 1.000 đ) (tt)

11. Chi tiền mặt thanh toán nợ còn lại ở NV9

12. Tiền lương phát sinh trong tháng 50.000, thanh toán lương bằng tiền mặt cho Nviên, biết doanh nghiệp đã ứng lương giữa tháng 20.000

13. Chi tiền mặt nộp thuế GTGT 10.000

14. Chi tiền mặt hoàn trả ký cược ký quỹ ngắn hạn 5.000

15. Chi tiền mặt tạm ứng cho nhân viên đi công tác 10.000

16. Nhân viên bình toán tiền công tác phí 9.000, còn lại nộp về quỹ

17. Chủ doanh nghiệp góp vốn tăng vốn kinh doanh bằng tiền mặt 500.000

18. Kiểm kê phát hiện thiếu tiền mặt trong quỹ 5.000

21

Sô ñoà Haïch toaùn ngoaïi teä (TGTT)-( Mua chiu, bán chiu)

SDĐK

635

T’1 < T1

T1

515

T’1 > T1

152, 153 156, 211

T2

515

T2 > T’2

635

T2 < T’2

131511

T1 T1

(3)

T’1

(4)

T2T’2

(2)331

T2

(1)

1.2.4.2 Phương phap hạch toan tiền mặt ngoại tệ

111 (1112),1122

22

511

T’2 T’2

152, 153, 156, 211

T1

515

Lời

T’1

Lỗ

635

Sô ñoà Haïch toaùn ngoaïi teä (TGTT) - ( Mua ban hang tra tiên ngay)

1.2.4.2 Phương phap hạch toan tiền mặt ngoại tệ (tt)

111 (1112),1122

SDĐK

23

1.2.4.2 Phương pháp hạch toán ngoại tệ

VD: Số dư đầu kỳ: 1112: 10.000 USDx20.000 đ/USD, pp FIFO

1. 18/04/20xx, DN nhập khẩu NVL trị giá 500 USD, chưa thanh toán. TGTT 20.050 đ/USD

2. 20/04/20xx, DN xuất khẩu 500 SP, đơn giá 2 USD/SP, chưa thu tiền người mua, TGTT 20.055 đ/USD

3. 27/04/20xx, DN thu tiền bán hàng NV 2 bằng Tiền mặt ngoại tệ, TGTT 20.105 đ/USD

4. 29/04/20xx, DN thanh toán tiền mua NVL nv1 bằng tiền mặt ngoại tệ, TGTT 21.000 đ/USD

24

111 (1112)

413

T’1

Lỗ Lời

331

T1

152, 153, 211

T1 T1

Neáu DN ñang trong quaù trình xaây döïng cô bản

1.2.4.2 Phương phap hạch toan tiền mặt ngoại tệ (tt)

25

413

SDĐK

515

(2b)

635

(2a)

242

(1a)

3387

(1b)

Khi keát thuùc giai ñoaïn ñaàu tö xaây döïng

1.2.4.2 Phương phap hạch toan tiền mặt ngoại tệ (tt)

26

1.2.4.2 Phương pháp hạch toán ngoại tệ

VD: Số dư đầu kỳ: 1112: 10.000 USDX 20.000 Đ/USD, pp FIFO, đang trong giai đoạn XDCB

1. 18/04/20xx, DN nhập khẩu NVL trị giá 500 USD, chưa thanh toán. TGTT 20.050 đ/USD

2. 29/04/20xx, DN thanh toán tiền mua NVL nv1 bằng tiền mặt ngoại tệ, TGTT 21.000 đ/USD

3. Kết thúc giai đoạn XDCB, DN phân bổ chênh lệch tỷ giá trong 3 năm

27

Tröôøng hôïp doanh nghieäp söû duïng tyû giaù haïch toaùn (TGHT)

Ghi chuù: Hieän nay Boä taøi chính khoâng ñeà caäp ñeán tyû giaù haïch toaùn, vì vaäy phöông phaùp haïch toaùn ôû phaàn naøy chæ ñeå tham khaûo.

1.2.4.2 Phương phap hạch toan tiền mặt ngoại tệ (tt)

28

111 (1112)

SDĐK

131511 331152, 153 156, 211

Ttt Tht Tht Tht

635

Tht < Ttt

515

Tht > Ttt

635

Ttt < Tht

515

Ttt > Tht

Tht TttThtTht

Sô ñoà Haïch toaùn ngoaïi teä (TGHT)

(Mua chiu, bán chiu)

29

111 (1112)

SDĐK511

152, 153 156, 211

Ttt Tht

635

Tht < Ttt

515

Tht > Ttt

635

Ttt < Tht

515

Ttt > Tht

TttTht

Sô ñoàHaïch toaùn ngoaïi teä (TGHT)

(Mua bán tra tiền ngay)

30

Tröôøng hôïp doanh nghieäp söû duïng TGHT (tt) – XDCB

111 (1112)

331

ThtTht

152, 153, 211

Tht Ttt

413

Ttt < ThtTtt > Tht

Sơ đô hạch toan

31

Giaù nhaäp ñöôïc ghi soå theo giaù mua thöïc teá.

Giaù xuaátù coù theå tính theo moät trong boán phöông phaùp: bình quaân gia quyeàn, nhaäp tröôùc - xuaát tröôùc, nhaäp sau - xuaát tröôùc, thöïc teá ñích danh).

Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu

1.2.4.3 Phöông phaùp haïch toaùn tieàn maët vaøng baïc, ñaù quyù

32

111 (1113)

SPSC

111, 112

338, 344

131

515

(1)

(2)

(3)

338, 344

144, 244

331

(4)

(5)

(6)

SDCKSPSN

SDĐK

635 515 635

Sơ đô hach toan tiên măt tai quy la vang bac đa quy

33

VD: Công ty ABC hạch toán tiền vàng theo pp thực tế đích danh, trong tháng có các nghiệp vụ:

1. Mua 2 lượng tiền vàng SJC với giá mua 36.500.000 đ/lượng, thanh toán bằng tiền gởi ngân hàng.

2. Nhận ký cược ký quỹ ngắn hạn bằng 1 lượng vàng, tỷ giá giao dịch 36.600.000 đ/lượng

3. Khách hàng thanh toán 5 lượng vàng thanh toán cho lô hàng tháng trước, tỷ giá thời điểm ghi nhận nợ là 35.900.000 đ/ lượng, tỷ giá tại thời điểm thanh toán 36.400.000 đ/lượng

4. Đem 2 lượng tiền vàng ở NV1 đi ký cược ký quỹ ngắn hạn, tỷ giá thực tế tại thời điểm giao dịch là 36.200.000 đ/lượng

2.2.4.3 PP haïch toaùn tieàn maët vaøng baïc, ñaù quyù (tt)

34

1.3 KẾ TOAN TIÊN GỬI NGÂN HANG

2.3.1 Chứng từ kế toán 2.3.2 Sổ kế toán - Hình thức Nhật ký chung - Hình thức Nhật ký chứng từ gồm: Nhật ký

chứng từ số 1, bảng kê số 1- Hình thức Chứng từ ghi sổ- Hình thức kế toán trên máy vi tính

35

- TK 112 “Tiền gửi Ngân hàng” - TK 1121 - Tiền Việt Nam- TK 1122 - Ngoại tệ- TK 1123 - Vàng, bạc, kim khí quý, đá quý

1.3.2 Tài khoản sử dụng

36

112 (1121)

111

113

131

(1)

(2)

(3)

111

121, 128 222, 228

152, 153 156, 211

(9)

(10)

(11)

SDĐK

144, 244

338, 344

411

(4)

(5)

(6)

133

627, 641 642, 635

(12)

1.3.3 Phương pháp hạch toán

37

112 (1121)511

3331

515, 711

(7)

(8)

311, 331, 338 341, 342, 315

144, 244

338, 344

(13)

(14)

(15)

3381(16a) 1381

(16b)

SPSCSDCKSPSN

Sơ đô hach toan tiên gưi ngân hang (2)

38

1.3.3 Phương pháp hạch toánVD: Đvt: 1.000 đ1. Gửi tiền vào ngân hàng 200.0002. Khách hàng trả nợ cho DN 20.000 bằng chuyển khoản3. Mua TSCĐ giá mua 100.000, VAT 10%, chi phí vận chuyển lắp

đặt 10.000, VAT 10%, tất cả thanh toán bằng TGNH4. Đầu tư vào công ty liên kết B 1.000.000 bằng TGNH5. Mua hàng hóa giá mua 25.000, VAT 10%, thanh toán 50% bằng

chuyển khoản, còn lại chưa thanh toán6. Nhận được thông báo chia cổ tức 20.0007. Thanh toán tiền hàng còn lại ở nv 58. Nhận giấy báo có tiền cổ tức ở nv 69. Thanh lý khoản đầu tư 500.000 từ khoản đầu tư dài hạn khác, số

tiền thu được 450.000 bằng chuyển khoản, chi phí thanh lý bằng tiền gởi ngân hàng 10.000

39

Xử lý chênh lệch TG chưa thực hiện

Khoản mục ngắn hạnKhoản mục dài hạn

40

Đối với các khoản ngắn hạnTH: CLTG lỗ

(1a) Đánh giá CL lỗ

1112, 1122, 131, 331

(1b) Đánh giá CL lãi

4131

xxx

1112, 1122, 131, 331

4131xxx

Năm n

Năm n + 1

(2) Xóa số dư đầu kỳ

41

Đối với các khoản ngắn hạn (tt)TH: CLTG lãi

(1a) Đánh giá CL lỗ

1112, 1122, 131, 331

(1b) Đánh giá CL lãi

4131

xxx

1112, 1122, 131, 331

4131xxx

Năm n

Năm n + 1

(2) Xóa số dư đầu kỳ

42

515

Đối với các khoản dài hạn TH: CLTG lãi

(1a) Đánh giá CL lỗ

138, 341, 342 4131

(1b) Đánh giá CL lãi

(2) Lãi

43

(2) K/C CP

Đối với các khoản dài hạn (tt)TH: CLTG lỗ

(1a) K/C lỗ

138,341, 342

(1b) K/C lãi

6354131

44

LUYỆN TẬP NHANH

1/ Thu TM từ việc bán hàng, giá bán 20 trđ

2/ Thu TGNH do đòi được nợ của khách hàng 10 trđ

3/Chi TM 5 trđ và TGNH 3 trđ mua hàng nhập kho

4/ Thu TM do phát hành cổ phiếu tăng vốn 30 trđ

5/ Đem TM gởi vào ngân hàng 20 tr

6/ Chi TM trả phí vận chuyển hàng đi bán 0,2 trđ

7/ Thu TM thừa do nhân viên tạm ứng không chi hết, trả lại quỹ 0,5 tr

45

LUYỆN TẬP NHANH

8/ Nhận giấy báo nợ của NH trả tiền NCC 6 trđ

9/ Bán hàng 100 trđ, thu TM 60 trđ, còn lại thu bằng TGNH

10/ Thu TM do thanh lý TSCĐ 0,2 trđ, chi TM tháo gở TSCĐ 0,1 trđ

11/ Chi TM gởi qua bưu điện 2 tr để trả lương cho nhân viên ở chi nhánh, nhưng nhân viên chưa nhận được tiền

12/ Ngân hàng gởi giấy báo nợ nv nộp thuế 10 tr

46

LUYỆN TẬP NHANH

13/ Nhận giấy báo của bưu điện đã chuyển tiền ở NV 11

14/ Chi TM mua VPP 0,2 tr đem về sử dụng ngay

15/ Thu TM 3 trđ, TGNH 15 trđ từ đi vay ngắn hạn

16/ Rút TM 10 trđ gởi vào NH nhưng chưa nhận được giấy báo Có

17/ Nhận lãi chia từ hoạt động liên doanh 5 trđ, thu do bên mua bồi thường vi phạm hợp đồng 2 trđ, đã nhân giấy báo Có, đồng thời nhận giấy báo có NV 16

47

LUYỆN TẬP NHANH

18/ Chi TM 5 trđ, TGNH 15 tr ứng tiền cho NCC

19/ Chi tiền mặt khên thưởng nhân viên 6 tr

20/ Rút TGNH trả tiền điện dùng cho quản lý mà công ty đã nợ tháng trước

21/ Chi TM tạm ứng cho nhân viên 2 trđ, rút TGNH 20 trđ để ký quỹ ngắn hạn mua hàng

22/ Chi TM tạm ứng cho nhân viên 2 trđ, rút TGNH 20 trđ để ký quỹ ngắn hạn mua hàng

48

LUYỆN TẬP NHANH

23/ Thu TGNH từ khoản nợ khó đòi của 2 năm trước 30trđ

24/ Chi TGNH trả lải vay ngắn hạn 2 trđ

25/ Chi TGNH trả lại cho khách hàng vì hàng bán bị trả lại 5 trđ

26/ Chi TM cho hoa hồng môi giới bán hàng 0.1 trđ

27/ Công ty mua 1 kỳ phiếu 6 tháng trị giá 30 tr, lãi suất 2%/tháng, công ty rút TGNH để mua

49

LUYỆN TẬP NHANH

28/ Nhận TM từ đơn vị phụ thuộc trả nội bộ 10 trđ

29/ Mua công cụ trị giá 1 tr, chi phí vận chuyển công cụ về kho 0,05 trđ, tất cả chi TM

30/ Rút TGNH nhập quỹ TM 10 trđ

31/ Nhận giấy báo Nợ ngân hàng đã chuyển khoản nộp thuế TNDN 30 tr

50

BÀI TẬP 1Số dư đầu tháng :TK 1112: 19.500.000 đ (1.000 USD)TK 1122: 48.750.000 đ (2.500 USD)TK 131: 39.000.000 đ (2.000 USD)_Dư Nợ cty ATK 331: 58.500.000 đ (3.000 USD)_Dư Có cty BPhát sinh trong tháng1. Ngày 2/4, thu tiền công ty A 1.000 USD, TGTT 19.550 đ/USD nhập quỹ ngoại tệ

mặt2. Ngày 3/4 nhập khẩu của B hàng hóa chưa thanh toán, giá CIF 5.000 USD, thuế

NK 10%, Thuế GTGT 10%, TGTT 19.600 đ/USD3. Ngày 4/4 bán 1.200 USD ngoại tệ mặt thu tiền mặt VNĐ, TGTT 19.610 đ/USD4. Ngày 10/4 dùng tiền mặt VND mua 2.000 USD ngân hàng. TGTT 19.650 đ/USD5. Ngày 18/4 trả nợ cũ và 1 phần nợ mới cho công ty B, tiền gửi ngân hàng ngoại

tệ 4.000 USD, TGTT: 19.700 đ/USDYêu cầu:1/ Định khoản, biết công ty sử dụng phương pháp LIFO2/ Định khoản, biết công ty sử dụng phương pháp FIFO

51

BT2

Moät DN ñang trong giai ñoaïn ñaàu tö, chöa ñi vaøo hoaït ñoäng SXKD. Coù caùc giao dòch baèng ngoaïi teä:

1. Nhaäp thieát bò chöa thanh toaùn, ñöa thaúng vaøo coâng trình: 200.000USD, tyû giaù: 17.000ñ/USD.

2. Vay daøi haïn NH 300.000USD, nhaäp vaøo TK TGNH. Tyû giaù: 17.100ñ/USD.

3. Ruùt TGNH traû CP tö vaán thieát keá: 22.000USD, trong ñoù, VAT laø 2.000USD tyû giaù: 17.200ñ/USD.

4. Thanh toaùn cho ngöôøi baùn ôû NV1 150.000USD baèng TGNH, tyû giaù 17.150ñ/USD.

5. Phaûi traû nhaø thaàu nöôùc ngoaøi:199.500USD (bao goàm VAT 5%)Tyû giaù: 17.280ñ/USD.6. Vay daøi haïn 200.000USD, tyû giaù17.300ñ/USD, nhaäp vaøo TGNH.7. Ruùt TGNH thanh toaùn cho nhaø thaàu nöôùc ngoaøi: 150.000USD, tyû giaù

17.350ñ/USD.8. Laõi trả bằng TGNH baèng ngoaïi teä: 240USD, tyû giaù 17.250d/USD.9. Cuoái kyø, ñaùnh giaù laïi soá dö caùc khoaûn muïc ngoaïi teä theo tyû giaù

cuoái kyø: 17.320ñ/USD. 52