KiÓm tra bµi cò

Bài 1. Khi sử dụng tình thái từ để biểu thị tìnhcảm, cảm xúc của người nói, cần

chú ý điều gì ?

A. Hoàn cảnh giao tiếp.

B. Tính địa phương của tình thái từ.

C. Phải kết hợp với thán từ.

D. Trường hợp A và B đúng.

Bài 2. Trong những câu sau , tình thái từ nào thể hiện sự nũng nịu?

A. Con ăn nhé.

B. Con ăn đi. C. Con ăn cơ. D. Con ăn đây.

Bµi : Tiết 37

I. Nói quá và tác dụng của nói quá

1. Ví dụ:

- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười chưa cười đã tối.

( Tục ngữ )

- Cày đồng đang buổi ban trưa,

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.

Ai ơi bưng bát cơm đầy,

Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.

( Ca dao )

Tại sao không diễn đạt trực tiếp nội dung câu nói mà lại diễn đạt như thế này ? Có tác dụng gì? Nói như thế có phải là nói sai không ?

Câu hỏi thảo luận nhóm (2 phút )

2. Nhận xét :

Các câu tục ngữ , ca dao đã phóng đại qui mô, tính chất của sự vật, hiện tượng - nhấn mạnh, tăng sức biểu cảm.

3. Ghi nhí :

-Khái niệm: Là phép tu từ phóng đại mức độ, quy mô,

tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.

- Tác dụng: Để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.

Tên gọi khác của nói quá : khoa trương,

thậm xưng, cường điệu, phóng đại, ngoa dụ, ngoa ngữ.

II. Luyện tập.

Bài 1. Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau :

a. Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm

( Hoàng Trung Thông, Bài ca vỡ đất )

b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.

( Nguyễn Minh Châu, Mảnh trăng cuối rừng.)

c. [... ] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.

( Nam Cao, Chí Phèo)

Bài 1. Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau :

a. Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm

( Hoàng Trung Thông, Bài ca vỡ đất )

b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.

( Nguyễn Minh Châu, Mảnh trăng cuối rừng.)

c. [... ] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.

( Nam Cao, Chí Phèo)

Bài 1. Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau :

a. Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá

( Hoàng Trung Thông, Bài ca vỡ đất )

b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi được.

( Nguyễn Minh Châu, Mảnh trăng cuối rừng.)

c. [... ] Cái cụ bá ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.

( Nam Cao, Chí Phèo)

sỏi đá cũng thành cơm

lên đến tận trờilên đến tận trời

thét ra lửathét ra lửa

Bài 2. Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống /.../ để tạo biện pháp tu từ nói quá :

bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da,

vắt chân lên cổ.

a. Ở nơi /.../ thế này , cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà.

b. Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng /.../

c. Cô Nam tính tình sởi lởi, /.../

d. Lời khen của cô giáo làm cho nó /.../

e.Bọn giặc hoảng hồn /.../ mà chạy.

a. Ở nơi chó ăn đá gà ăn sỏi thế này , cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà.

b. Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng bầm gan tím ruột

c. Cô Nam tính tình sởi lởi, ruột để ngoài da

d. Lời khen của cô giáo làm cho nó nở từng khúc ruột

e.Bọn giặc hoảng hồn vắt chân lên cổ mà chạy.

Bài 3. Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây :

-nghiêng nước nghiêng thành.

-dời non lấp biển.

- lấp biển vá trời.

- mình đồng da sắt.

- nghĩ nát óc.

Con rắn vuông

Có anh chàng hay khoác lác, một hôm đi chơi về, anh ta bảo vợ:

-Này mình ạ, hôm nay đi chơi tôi nhìn thấy một con rắn

chiều dài 100 mét còn chiều ngang 40 mét.

Vợ anh ta nói :

-Tôi chả tin , đâu lại có rắn dài đến thế.

Anh ta liền nói:

- Ừ thì con rắn không dài đến thế , nhưng nó cũng dài khoảng

80 mét.

Vợ anh ta vẫn lắc đầu :

- Vẫn không có con rắn nào dài như thế.

Anh ta khẳng định:

- Lần này tôi chắc chắn là con rắn dài 40 mét.

Vợ anh ta cười ngất:

- Thế hoá ra con rắn này vuông à?

Bài 6: Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với

nói khoác ?

Bài tập thảo luận nhóm:

* Phân biệt nói khoác với nói quá:

+ Giống nhau : Đều phóng đại quy mô ,tính chất của sự vật, hiện tượng.

+ Khác nhau:

- Nói khoác : làm người nghe tin vào điều có thật, không bắt đầu từ sự thật. (Có thể để lại hậu quả xấu.)

-Nói quá: nhấn mạnh ý, tăng sức biểu cảm, giàu hình ảnh, bắt đầu từ sự thật.

Hướng dẫn về nhà : 1. Học bài cũ :

+ Học ghi nhớ SGK -102.

+ Hoàn thiện các bài tập SGK 102-103.

2. Chuẩn bị bài sau :

Soạn bài : Ôn tập truyện kí Việt Nam hiện đại.

-Đọc lại các tác phẩm truyện kí Việt Nam hiện đại.

-Lập bảng thống kê theo mẫu SGK -104.