KOMENTAR I KODIT TË PROCEDURAVE ADMINISTRATIVE TË ......tojnë edhe profesionistë të tjerë, siç janë gjyqtarët e gjykatave administrative, anëtarët e dhomës së avokatisë,

KOMENTAR I KODIT TË PROCEDURAVE ADMINISTRATIVE TË

REPUBLIKËS SË SHQIPËRISËNGA SIGMA

BOTIMI I DYTË TIRANË, QERSHOR 2018

III

Parathënie

Më 30 prill 2015, Kuvendi i Republikës së Shqipërisë miratoi Kodin e ri të Proce-durave Administrative (KPA), i cili vendosi një seri rregullash gjithëpërfshirëse dhe praktike, dhe që Shtetet Anëtare të BE-së shpesh e qujanë edhe “Kushtetuta e Administratës Publike”.Bazuar në kulturën dhe traditën kontinentale evropiane të administrimit publik demokratik, e cila e ka zanafillën e saj në fillim të shekullit të njëzetë, një kudër i tillë rregullator rregullon në mënyrë gjithëpërfshirëse atë se çfarë duhet të bëjë një administratë publike dhe se si duhet ta bëjë ajo këtë në funksion të qytetarit. Ai vendos parime dhe rregulla që zbatohen ndaj të gjitha autoriteteve të sektorit publik duke përbërë në këtë mënyrë, së bashku me institucionin e Avokatit të Popullit, një nga katër shtyllat mbi të cilat është ndërtuar sistemi administrativ i bazuar në shtetin e së drejtës. Tre shtyllat e tjera të një administrate publike të bazuar në shtetin e së drejtës janë: organizimi i strukturuar në mënyrë të qartë i administratës publike dhe i organeve të saj në të gjitha fushat e politikave dhe në nivel territorial; personeli profesional, i aftë dhe i pavarur; dhe sistemi efikas i kontrollit gjyqësor të veprimeve administrative. Këto katër shtylla mbështesin së bashku sistemin e përgjithshëm që synon mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të individëve, si dhe ruajtjen e interesit publik. Sipas vlerësimit të Komisionit Evropian, Kodi i ri shqiptar i Procedurave Admin-istrative është në përputhje me të drejtën e BE-së dhe me kërkesat e parimeve evropiane për një administratë të mirë, si dhe me standardet ndërkombëtare të praktikës së mirë administrative. Kështu, ai ndihmon qytetarët e veçantë që të kuptojnë dhe të mbrojnë të drejtat e tyre, si dhe nxit interesin publik për një administratë publike të hapur, efikase dhe qytetare. Gjithashtu, Kodi i ndihmon qytetarët që të kuptojnë se çfarë standardesh administrative duhet të presin nga organet publike ndërkohë që shërben edhe si një udhërrëfyes i detyrueshëm për nëpunësit publikë në çdo veprimtari të tyre në raport me qytetarin dhe publikun e gjerë. Duke i bërë më konkrete parimet e administratës së mirë, Kodi ndihmon në inkurajimin e standardeve më të larta të administratës.1

1 Shih gjithashtu Hyrje në Kodin Evropian të Sjelljes së Mirë Administrative https://www.ombudsman.europa.eu/en/resources/code.faces#/page/1

IV

SIGMA, e cila është një nismë e përbashkët e OECD-së dhe BE-së, e financuar kryesisht nga BE-ja, ka dhënë mbështetje për procesin e hartimit të Kodit të ri të Procedurave Administrative nga institucionet shqiptare të hartimit të ligjit, në veçanti për Ministrinë e Drejtësisë dhe të Komisionit Parlamentar për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut.Gjatë fazës përfundimtare legjislative, autoritetet shqiptare i kërkuan SIGMA-s që ajo të vazhdonte mbështetjen e saj në fazën e parë të zbatimit të legjislacionit të ri, i cili është, për nga natyra, shumë thelbësor dhe kompleks. Për këtë qël-lim, u ra dakord që të hartohej një instrument, i cili, nga njëra anë u mundëson qytetarëve që të kuptojnë të drejtat dhe detyrimet e tyre kur kanë të bëjnë me organet publike dhe, nga ana tjetër, i jep sektorit publik udhëzime shpjeguese në mënyrë që ai të përfshijë frymën, parimet dhe rregullat e legjislacionit të ri në praktikën e përditshme administrative. Si rezultat, SIGMA hartoi këtë Komentar të Kodit të Procedurave Administrative. Për sa i takon strukturës, përmbajtjes dhe shtrirjes së tij, ky instrument prak-tik është frymëzuar nga modele të cilat janë pjesë përbërëse e praktikës ligjore dhe administrative në shtete të ndryshme anëtare të BE-së (në veçanti Austria, Gjermania dhe Italia), me të cilat Shqipëria ndan parimet dhe vlerat e sistemit të saj ligjor dhe administrativ. Komentari jep për çdo nen një hyrje shpjeguese për qëllimin e tij rregullator, pasuar nga komentet se si të interpretohet secili koncept ligjor në funksion të rëndësisë së tij për vendimmarrjen administrative në një rast specifik.Grupet e synuara të këtij Komentari duhet së pari të jenë të dy «palët», të cilat marrin pjesë drejtpërdrejt në procedurën administrative, respektivisht qytetarët dhe nëpunësit e administratës publike. Sidoqoftë, nga ky instrument do të përfi-tojnë edhe profesionistë të tjerë, siç janë gjyqtarët e gjykatave administrative, anëtarët e dhomës së avokatisë, stafi mësimdhënës i fakulteteve të drejtësisë, trajnuesit e nëpunësve civilë, studentët e drejtësisë dhe gazetarët.Hartimi i këtij Komentari u drejtua nga Primož Vehar i Programit të SIGMA-s dhe është produkt i kontributit thelbësor të këtyre autorëve: Manfred Möller, Ul-rich Ramsauer, Wolfgang Rusch, Zhani Shapo dhe Jan Skrobotz. Ilir Rusmalli ka dhënë, me kërkesë të autorëve, informacione dhe këshilla ligjore për pjesë të ndryshme të këtij komentari. Falenderojmë gjithashtu Ministrinë e Drejtësisë së Republikës së Shqipërisë, dhe në mënyrë të veçantë Drejtorinë e Përgjithshme të Kodifikimit Ligjor.

V

TABELA E PËRMBAJTJES Parathënie ......................................................................................................... IIITabela e përmbajtjes .......................................................................................... V

PJESA E PARËDISPOZITA TË PËRGJITHSHME .............................................................................. 1

KREU IQËLLIMI, FUSHA E ZBATIMIT DHE PËRKUFIZIME................................................... 3 NENI 1 Qëllimi i ligjit ................................................................................................. 3 QËLLIMI, FUSHA E ZBATIMIT DHE PËRKUFIZIME................................................... 2 NENI 1 Qëllimi i ligjit ................................................................................................. 2 NENI 2 Fusha e zbatimit ............................................................................................ 5 PIKA 1 E NENIT 3 Përkufizimi i “aktit administrativ” ............................................ 10PIKA 2 E NENIT 3 Përkufizimi i “aktit normativ nënligjor”........................................ 25 PIKA 3 E NENIT 3 Përkufizimi i “diskrecionit të organit publik” ................................ 26 PIKA 4 E NENIT 3 Përkufizimi i “kontratës administrative”........................................ 28PIKA 5 E NENIT 3 Përkufizimi i “kompetencës administrative” .............................. 29PIKA 6 E NENIT 3 Përkufizimi i “organit publik”...................................................... 31PIKA 7 E NENIT 3 Përkufizimi i “palës” ................................................................... 33PIKA 8 E NENIT 3 Përkufizimi i “personit”............................................................... 35PIKA 9 E NENIT 3 Përkufizimi i “procedurës administrative”.................................. 36PIKA 10 NENI 3 Përkufizimi i “veprimit administrativ”.......................................... 38PIKA 11 E NENIT 3 Përkufizimi i “veprimit tjetër administrativ”............................ 39PIKA 12 E NENI 3 Përkufizimi i “veprimtarisë administrative”................................ 40 KREU IIPARIME TË PËRGJITHSHME................................................................................. 41NENI 4 Parimi i ligjshmërisë ................................................................................. 41NENI 5 Parimi i transparencës.............................................................................. 43NENI 6 Parimi i informimit.................................................................................... 44NENI 7 Parimi i mbrojtjes së sekretit shtetëror.................................................... 46NENI 8 Parimi i mbrojtjes së konfidencialitetit .................................................... 47NENI 9 Parimi i mbrojtjes së të dhënave............................................................ 49NENI 10 Parimi i dhënies së ndihmës aktive.......................................................... 50NENI 11 Parimi i ushtrimit të ligjshëm të diskrecionit............................................ 52NENI 12 Parimi i proporcionalitetit........................................................................ 55NENI 13 Parimi i drejtësisë dhe i paanësisë........................................................... 57NENI 14 Parimi i objektivitetit................................................................................ 58NENI 15 Parimi i përgjegjësisë................................................................................ 59NENI 16 Parimi i marrjes së vendimeve................................................................. 60

VI

NENI 17 Parimi i barazisë dhe i mosdiskriminimit ................................................. 61NENI 18 Parimi i deburokratizimit dhe i efiçencës ................................................ 64NENI 19 Parimi i mospagimit në procedurat administrative ................................. 68NENI 20 Gjuha dhe përkthimi në procedurën administrative............................... 70NENI 21 Parimi i kontrollit....................................................................................... 73 PJESA E DYTË JURIDIKSIONI, KOMPETENCA, DELEGIMI DHE ZËVENDËSIMI............................... 77

KREU I JURIDIKSIONI DHE KOMPETENCA ...................................................................... 78NENI 22 Përcaktimi i juridiksionit dhe kompetencës.............................................. 78NENI 23 Verifikimi i kompetencës.......................................................................... 81NENI 24 Mungesa e kompetencës......................................................................... 83NENI 25 Ndalimi i heqjes dorë nga kompetenca.................................................... 85NENI 26 Kompetenca në rastet urgjente................................................................... 87NENI 27 Mosmarrëveshjet e kompetencave.......................................................... 89 KREU IIDELEGIMI I KOMPETENCAVE DHE ZËVENDËSIMI I TYRE....................................... 92NENI 28 Delegimi i kompetencave......................................................................... 93NENI 29 Procedura e delegimit............................................................................... 94 PJESA E TRETË GARANTIMI I PAANSHMËRISË SË ADMINISTRATËS PUBLIKE.................................. 95NENI 30 Pengesat ligjore........................................................................................ 96NENI 31 Vetëdeklarimi i pengesave ligjore dhe kërkesa për përjashtim.............. 102NENI 32 Vendimmarrja dhe efektet e përjashtimit............................................... 104 PJESA E KATËRT PROCEDURA ADMINISTRATIVE ........................................................................ 107

KREU I PJESËMARRJA NË PROCEDURËN ADMINISTRATIVE........................................... 108NENI 33 Pala në procedurën administrative......................................................... 108NENI 34 Zotësia për të vepruar në procedurën administrative............................ 124NENI 35 Përfaqësimi i palës.................................................................................. 127NENI 36 Përfaqësuesi i caktuar kryesisht............................................................. 129NENI 37 Përfaqësuesi i përbashkët...................................................................... 140NENI 38 Përfaqësuesi i zgjedhur........................................................................... 142NENI 39 Ndihmësi ................................................................................................ 146NENI 40 Zotësia për të qenë përfaqësues apo ndihmës...................................... 148

KREU IIPARASHIKIME TË PËRGJITHSHME MBI PROCEDURËN ADMINISTRATIVE............ 150NENI 41 Fillimi i procedurës administrative ........................................................ 150NENI 42 Komunikimi me palët.............................................................................. 159

VII

NENI 43 Njësia dhe nëpunësi përgjegjës.............................................................. 167NENI 44 Fillimi i procedurës administrative me kërkesë...................................... 180 KREU IIITË DREJTAT E PALËVE GJATË PROCEDURËS ADMINISTRATIVE............................ 191NENI 45 E drejta e palëve për njohje me dosjen.................................................. 191NENI 46 Kufizimi i së drejtës së palëve për njohje me dosjen.............................. 202NENI 47 E drejta për të paraqitur mendime dhe shpjegime................................ 206NENI 48 Detyrimi i vlerësimit............................................................................... 211 KREU IVNJËSIMI I DOKUMENTEVE DHE VËRTETIMI I NËNSHKRIMIT............................... 215NENI 49 Njësimi i akteve të veta.......................................................................... 215NENI 50 Njësimi në lidhje me dokumentet elektronike....................................... 220NENI 51 Njësimi i dokumenteve të lëshuara nga organe të tjera publike............ 224NENI 52 Vërtetimi i nënshkrimeve........................................................................ 227 KREU VAFATET............................................................................................................. 229

SEKSIONI 1 AFATET E VEPRIMEVE PROCEDURALE PËR PALËT, SHTYRJA DHE RIVENDOSJA NË AFAT.............................................................. 230

NENI 53 Përcaktimi dhe shtyrja e afateve procedurale........................................ 230NENI 54 Rivendosja në afat................................................................................... 237NENI 55 Vendimi dhe pasojat e rivendosjes në afat ............................................ 242

SEKSIONI 2 LLOGARITJA E AFATEVE.................................................................................. 246

NENI 56 Llogaritja e afateve................................................................................. 246NENI 57 Prezumime për llogaritjen e afateve...................................................... 251 KREU VIKËRKESA DHE PARAQITJA E SAJ..................................................................... 257NENI 58 Forma dhe përmbajtja e kërkesës.......................................................... 257NENI 59 Paraqitja e kërkesës................................................................................ 263NENI 60 Regjistrimi dhe vërtetimi i paraqitjes së kërkesës................................... 273NENI 61 Depozitime të tjera ................................................................................ 279NENI 62 Pasaktësitë në kërkesën e palës së interesuar për fillimin e procedurës administrative ............................................... 280NENI 63 Kërkesa verbale për fillimin e procedurës administrative...................... 289NENI 64 E drejta e plotësimit, ndryshimit dhe e tërheqjes së kërkesës .............. 292NENI 65 Verifikimi paraprak përpara fillimit të procedurës administrative.......... 299

KREU VIIÇËSHTJET PARAPRAKE DHE VENDIMET E NDËRMJETME.............................. 300

VIII

NENI 66 Çështjet paraprake ................................................................................ 300NENI 67 Vendimet e ndërmjetme ....................................................................... 309NENI 68 Përfundimi i vendimeve të ndërmjetme ............................................... 316NENI 69 Pajtimi i palëve....................................................................................... 320 KREU VIIIVENDIMMARRJA E PËRBASHKËT DHE NDIHMA NDËRMJET ORGANEVE PUBLIKE.................................................................... 325NENI 70 Vendimmarrja e përbashkët e organeve publike.................................... 325NENI 71 Ndihma administrative........................................................................... 335NENI 72 Refuzimi i kërkesës për ndihmë administrative...................................... 338NENI 73 Procedura e ndihmës administrative.......................................................341 KREU IX PIKAT E SHËRBIMIT ME NJË NDALESË............................................................ 342NENI 74 Pikat e shërbimit me një ndalesë........................................................... 342NENI 75 Përgjegjësitë e pikave të shërbimit me një ndalesë................................ 345NENI 76 Informimi dhe procedura....................................................................... 349 KREU X HETIMI ADMINISTRATIV..................................................................................... 351

SEKSIONI 1 PARIMET E HETIMIT ADMINISTRATIV............................................................... 351

NENI 77 Parimi i hetimit kryesisht........................................................................ 351NENI 78 Bashkëpunimi gjatë hetimit administrativ............................................. 358NENI 79 Subjektet e procedurës hetimore........................................................... 362 SEKSIONI 2 MJETET E KËRKIMIT TË PROVËS......................................................................... 367NENI 80 Kuptimi dhe mjetet e kërkimit të provës................................................ 367NENI 81 Vlerësimi i provave ................................................................................ 371NENI 82 Barra e provës......................................................................................... 372NENI 83 Paraqitja e provave para një organi tjetër............................................... 375NENI 84 Metodat për paraqitjen e informacionit dhe provave............................ 377NENI 85 Mosparaqitja e provave.......................................................................... 378NENI 86 Sigurimi i provave................................................................................... 380

SEKSIONI 3 NJOFTIMI DHE DËGJIMI I PALËVE....................................................................... 383NENI 87 Njoftimi dhe e drejta për t’u dëgjuar para marrjes së vendimit përfundimtar........................................................................................... 383NENI 88 Ushtrimi i së drejtës për t’u dëgjuar....................................................... 391NENI 89 Përjashtimi nga e drejta për t’u dëgjuar ................................................ 394 KREU XIPËRFUNDIMI I PROCEDURËS ADMINISTRATIVE............................................ 397

IX

NENI 90 Përfundimi i procedurës administrative................................................. 397NENI 91 Afati për përfundimin e procedurës administrative .............................. 406NENI 92 Zgjatja e afatit të procedurës.................................................................. 416NENI 93 Vdekja e palës, mbarimi i personit juridik............................................... 422NENI 94 Tërheqja e kërkesës apo braktisja e procedurës .................................... 430NENI 95 Pamundësia në objekt apo qëllim........................................................... 440NENI 96 Mospagimi i tarifave............................................................................... 443NENI 97 Miratimi në heshtje..................................................................................449 PJESA E PESTË VEPRIMTARIA ADMINISTRATIVE....................................................................... 457 KREU I AKTI ADMINISTRATIV.......................................................................................... 458

SEKSIONI 1 KËRKESAT FORMALE TË AKTIT ADMINISTRATIV.............................................. 458

NENI 98 FORMA E AKTIT ADMINISTRATIV.......................................................... 458NENI 99 Kërkesat e formës së aktit administrativ të shkruar në letër ose elektronik............................................................................................... 471NENI 100 Arsyetimi i aktit...................................................................................... 480NENI 101 Aktet që nuk kërkohen të arsyetohen.................................................... 485NENI 102 Kushte shtesë për aktin administrativ dobiprurës................................ 492NENI 103 Akti i garancisë....................................................................................... 499

SEKSIONI 2PASOJAT JURIDIKE TË AKTIT ADMINISTRATIV.................................................. 505NENI 104 Fillimi dhe përfundimi i pasojave juridike të aktit administrativ.............. 505NENI 105 Efektet prapavepruese............................................................................ 511NENI 106 Botimi i akteve në Fletoren Zyrtare......................................................... 514

SEKSIONI 3 LIGJSHMËRIA, PAVLEFSHMËRIA DHE KORRIGJIMI I AKTIT ADMINISTRATIV...................................................................................... 515NENI 107 Ligjshmëria e aktit administrativ............................................................. 515NENI 108 Akti administrativ absolutisht i pavlefshëm............................................ 519NENI 109 Paligjshmëria e aktit administrativ.......................................................... 528NENI 110 Pasojat dhe konstatimi i pavlefshmërisë absolute................................. 536NENI 111 Konstatimi i detyrueshëm i aktit absolutisht të pavlefshëm ................. 541NENI 112 Korrigjimi i gabimeve materiale në aktin administrativ.............................. 543

SEKSIONI 4 ANULIMI DHE SHFUQIZIMI I AKTIT ADMINISTRATIV....................................... 545

NENI 113 Procedura dhe pasojat e anulimit dhe shfuqizimit............................... 545NENI 114 Anulimi dhe shfuqizimi diskrecionar i një akti administrativ të paligjshëm................................................................... 567

X

NENI 115 Anulimi i një akti administrativ të ligjshëm............................................ 576NENI 116 Shfuqizimi i një akti administrativ të ligjshëm....................................... 580NENI 117 Afati për anulimin dhe shfuqizimin........................................................ 587NENI 118 Kthimi i pagesave dhe kontributeve në rastin e anulimit....................... 588 KREU IIKONTRATA ADMINISTRATIVE............................................................................. 591NENI 119 Kushtet dhe kërkesat e kontratës administrative................................... 591NENI 120 Kontrata administrative zëvendësuese................................................... 607NENI 121 Kontrata administrative ndërmjet organeve publike.............................. 613NENI 122 Pavlefshmëria e kontratës administrative............................................... 615NENI 123 Ndryshimi, prishja apo tërheqja nga kontrata administrative................ 619NENI 124 Zbatimi i dispozitave të tjera ligjore....................................................... 624NENI 125 Zgjidhja e mosmarrëveshjeve................................................................ 625 KREU IIIVEPRIMET E TJERA ADMINISTRATIVE NËN REGJIMIN E SË DREJTËS ADMINISTRATIVE......................................................................... 626NENI 126 Veprime të tjera administrative nën regjimin e së drejtës administrative........................................................................................ 626

KREU IV KRYERJA E TËRTHORTË E SHËRBIMEVE PUBLIKE............................................. 633

PJESA E GJASHTEMJETET LIGJORE ADMINISTRATIVE ................................................................... 643

NENI 127 Kryerja e tërthortë e shërbimeve publike............................................... 633

KREU I DISPOZITA TË PËRGJITHSHME............................................................................ 644NENI 128 Legjitimimi dhe mjetet e ligjore administrative...................................... 644NENI 129 Shterimi i mjeteve ligjore administrative............................................... 653 KREU IIANKIMI ADMINISTRATIV NDAJ AKTIT ADMINISTRATIV ................................ 656

SEKSIONI IKËRKESAT FORMALE TË ANKIMIT ADMINISTRATIV NDAJ AKTIT ADMINISTRATIV........................................................................................ 656NENI 130 Ankimi administrativ ndaj aktit administrativ dhe qëllimi tij.................. 656NENI 131 Përmbajtja e ankimit administrativ ndaj aktit administrativ ................. 660NENI 132 Afatet e ankimit administrativ ndaj aktit administrativ .......................... 664NENI 133 Efektet e ankimit administrativ ndaj aktit administrativ ...................... 668NENI 134 Organi të cilit i drejtohet ankimi........................................................... 676NENI 135 Kushtet për pranimin e ankimit ............................................................. 680

XI

SEKSIONI 2PROCEDURA E SHQYRTIMIT TË ANKIMIT ADMINISTRATIV NDAJ AKTIT ........ 683

NENI 136 Procedura e shqyrtimit të ankimit nga organi publik kompetent........ 683NENI 137 Procedura e shqyrtimit të ankimit nga organi epror............................. 692NENI 138 Ankimi ndaj mosveprimit administrativ................................................ 697NENI 139 Përmbajtja dhe pasojat e aktit që zgjidh ankimin ................................... 701NENI 140 Afati për njoftimin e aktit që zgjidh ankimin......................................... 703 KREU IIIKUNDËRSHTIMI ADMINISTRATIV...................................................................... 705NENI 141 Objekti i kundërshtimit administrativ.................................................... 705NENI 142 Përmbajtja e kundërshtimit administrativ dhe afati.............................. 711NENI 143 Shqyrtimi i kundërshtimit administrativ................................................ 714 KREU IVRISHIKIMI........................................................................................................ 717NENI 144 Rishikimi ................................................................................................ 717NENI 145 Afati kohor dhe paraqitja...................................................................... 721NENI 146 Vendimi për rishikimin.......................................................................... 722

PJESA E SHTATE NJOFTIMI...........................................................................................................723 KREU I RREGULLAT E PËRGJITHSHME TË NJOFTIMIT................................................. 724NENI 147 Njoftimi i përshtatshëm.......................................................................... 724NENI 148 Format e njoftimit.................................................................................. 731NENI 149 Marrësi i njoftimit................................................................................... 735NENI 150 Personi përgjegjës për njoftimet............................................................. 738NENI 151 Vendi i njoftimit...................................................................................... 743NENI 152 Njoftimi ndërkombëtar............................................................................ 745NENI 153 Njoftimi në raste të posaçme ................................................................. 746NENI 154 Gabimi në njoftim ................................................................................. 748 KREU II MËNYRAT DHE MJETET E NJOFTIMIT ............................................................. 753

SEKSIONI 1NJOFTIMI ME POSTË DHE MJETE ELEKTRONIKE............................................ 753NENI 155 Njoftimi nëpërmjet postës...................................................................... 753NENI 156 Njoftimi nëpërmjet mjeteve elektronike................................................. 756

SEKSIONI 2NJOFTIMI FORMAL......................................................................................... 763NENI 157 Njoftimi formal....................................................................................... 763NENI 158 Mënyrat e njoftimit formal..................................................................... 766NENI 159 Dorëzimi personalisht............................................................................. 769

XII

NENI 160 Njoftimi nëpërmjet të tretit.................................................................... 776NENI 161 Njoftimi nëpërmjet publikimit elektronik............................................... 787NENI 162 Njoftimi publik........................................................................................ 793NENI 163 Botimi zyrtar........................................................................................... 798

PJESA E TETE EKZEKUTIMI I AKTIT ADMINISTRATIV ............................................................... 801 KREU I DISPOZITA TË PËRGJITHSHME........................................................................ 802NENI 164 Akti i ekzekutueshëm.............................................................................. 802NENI 165 Parimet e ekzekutimit të detyrueshëm.................................................. 808NENI 166 Aktet që nuk mund të ekzekutohen....................................................... 811NENI 167 Organi kompetent për ekzekutim të detyrueshëm................................ 813NENI 168 Subjekti i ekzekutimit............................................................................. 815 KREU IIEKZEKUTIMI VULLNETAR I AKTIT ADMINISTRATIV........................................ 817NENI 169 Njoftimi për ekzekutimin vullnetar........................................................... 817NENI 170 Përmbajtja e njoftimit vullnetar.............................................................. 819 KREU IIIEKZEKUTIMI I DETYRUESHËM I AKTIT ADMINISTRATIV ................................ 822NENI 171 Koha e ekzekutimit të detyrueshëm......................................................... 822NENI 172 Njoftimi për ekzekutimin e detyrueshëm................................................. 824NENI 173 Përmbajtja e njoftimit për ekzekutimin e detyrueshëm........................... 827NENI 174 Ekzekutimi i detyrueshëm i detyrimeve në të holla................................... 831NENI 176 Ekzekutimi i detyrimeve jofinanciare nëpërmjet të tretëve....................... 835NENI 177 Detyrimi për bashkëpunim....................................................................... 838NENI 178 Ekzekutimi i vendimeve të ndërmjetme.................................................. 841NENI 179 Ekzekutimi i menjëhershëm.................................................................... 843

PJESA E NENTE DISPOZITA KALIMTARE DHE TE FUNDIT ............................................................ 861 KREU IVPEZULLIMI, PUSHIMI DHE ANKIMIMI I EKZEKUTIMIT................................... 847NENI 180 Pezullimi i ekzekutimit............................................................................. 847NENI 181 Pushimi i ekzekutimit............................................................................... 850NENI 182 Shtyrja e ekzekutimit............................................................................... 852NENI 183 Pasojat e ekzekutimit të aktit të shfuqizuar ose të anuluar....................... 854NENI 184 Ankimi ndaj veprimeve të ekzekutimit .................................................... 857NENI 185 Dispozitë kalimtare.................................................................................. 862NENI 186 Aktet nënligjore dhe rregullat e brendshme ............................................ 866NENI 187 Referencat në legjislacionin në fuqi........................................................ 868NENI 188 Shfuqizime .............................................................................................. 869NENI 189 Hyrja në fuqi ........................................................................................... 870

DISPOZITA TË PËRGJITHSHME

PJESA E PARË

2

PJESA I DISPOZITA TË PËRGJITHSHME

KREU I QËLLIMI, FUSHA E ZBATIMIT DHE PËRKUFIZIME

NENI 1 Qëllimi i ligjit

Ky Kod ka për qëllim të sigurojë realizimin efektiv të funksioneve publike administrative në shërbim të personave, si dhe mbrojtjen e të drejtave dhe të interesave të ligjshëm të tyre, në realizimin e këtyre funksioneve, duke zbatuar parimin e procesit të rregullt ligjor.

A. HYRJE E PËRGJITHSHME

I. Qëllimi dhe përmbajtja e nenit 1

Neni 1 përshkruan qëllimet e Kodit të Procedurave Administrative në tërësi dhe jep një lloj udhëzimi për organet publike dhe entet e tjera publike për mënyrën se si të zbatojnë të drejtën administrative dhe si të procedojnë me çështjet administrative brenda fushëveprimit të Kodit të Procedurave Administrative siç përcaktohet në nenin 2. Qëllimet nuk janë të renditura në mënyrë të qartë dhe tërësore, dhe prandaj duhet të interpretohen sipas parimeve kushtetuese të cilat përcaktojnë kornizën për të gjitha subjektet që ushtrojnë pushtet publik në Shqipëri. Pika 3, e nenit 4 të Kushtetutës së Shqipërisë përcakton se parimet e saj zbatohen në mënyrë të drejtpërdrejtë. Gjithashtu, qëllimet duhet të shihen në kuadrin e parimeve evropiane në lidhje me administratën.

1. Shteti i së drejtës, parimi i ligjshmërisë

Pika 1, e nenit 4 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë si dhe neni 4 i saj parashikojnë se e drejta përbën bazën dhe kufijtë e veprimtarisë së shtetit, që nënkupton të gjithë veprimtarinë e organeve publike dhe enteve të tjera. Kjo do të thotë se:

3


- E gjithë veprimtaria e enteve publike, veçanërisht ajo e organeve publike duhet të jetë në përputhje me ligjin;

- Dispozitat e ligjit duhet të ekzekutohen me qëllim që të përmbushen kërkesat ligjore;

- Të gjitha cenimet e të drejtave subjektive ose interesave të ligjshme duhet të bazohen në ligj (pika 2, e nenit 4).

2. Mbrojtja e të drejtave subjektive dhe e interesave të ligjshme

Neni 1 parashikon se mbrojtja e të drejtave dhe e interesave të ligjshme të per-sonave përbën një nga parimet dhe qëllimet kryesore të Kodit të Procedurave Administrative. Pika 8, e nenit 3 përcakton se person është çdo person fizik, ju-ridik, si dhe çdo subjekt i së drejtës, sipas legjislacionit në fuqi. Procedurat ad-ministrative duhet të kryhen në mënyrë të tillë që të respektohen dhe mbrohen të drejtat subjektive dhe interesat e ligjshëm të të gjithë personave të përfshirë. Të drejtat dhe interesat e ligjshëm përfshijnë të drejtat dhe liritë themelore të njeriut siç parashikohet në nenin 15 e në vijim të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë si dhe të gjitha të drejtat dhe interesat e ligjshëm të dhëna apo njo-hura me ligj të posaçëm.

3. Realizimi efektiv i funksioneve publike administrative

Neni 1 thekson qëllimin e përmbushjes efektive të funksioneve administrative. Këto funksione mund të burojnë kryesisht nga shteti i së drejtës: Zbatimi i saktë dhe i plotë i kërkesave dhe dispozitave të ligjit duhet të shihet si funksioni më i rëndësishëm i organeve administrative. Përveç kësaj, funksionet duhet të mbrojnë dhe të promovojnë interesat publike dhe të drejtat subjektive si dhe interesat e ligjshme të personave. Promovimi dhe mbrojtja e këtyre interesave nënkupton përmbushjen dhe ushtrimin e detyrave ligjore në mënyrë efikase, ekonomike, të drejtë dhe të përshtatshme si dhe sa më shpejt që të jetë e mundur.

4. Parimi i procesit të rregullt ligjor

Zbatimi i kërkesave të shtetit të së drejtës duke siguruar procedura ligjore që garantojnë zbatimin e paanshëm të ligjit, pjesëmarrjen e personave të prekur, transparencën e proceseve vendimmarrëse dhe luftën ndaj tendencave të korrupsionit është një qëllim kryesor i Kodit të Procedurave Administrative.

4


Këto synime duhet të ndiqen jo vetëm duke zbatuar të drejtën materiale, por edhe duke parashikuar kërkesa specifike procedurale si dhe duke siguruar mjete efektive për të mbrojtur të drejtat individuale dhe interesat e ligjshëm të personave të prekur.

II. Kushtetuta dhe e drejta e BE-së

Nisur nga sa më sipër, parimet e shprehura në nenin 1 bazohen tërësisht në Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë, e cila përfshin parimet e përmendura më parë. Shteti i së drejtës dhe mbrojtja e të drejtave dhe interesave të ligjshëm të personave duhet të theksohen si parime shumë të rëndësishme.

Neni 41 i Kartës Evropiane të të Drejtave Themelore përfshin të drejtën për një Administrim të Mirë që përfshin të gjitha parimet e renditura në nenin 1 dhe të gjitha të tjerat të përmendura më parë. “Zbatimi i rregullave procedurale që kanë si objektiv arritjen e qëllimeve të administrimit të mirë” duhet të shihet si një element kryesor i acquis communautaire.

III. Fusha e zbatimit të normës

Qëllimi i përmendur në nenin 1 ka rëndësi për zbatimin e të gjithë Kodit të Procedurave Administrative. Fusha e zbatimit të Kodit të Procedurave Administrative është përcaktuar ligjërisht në nenin 2.

IV. Raporti me Kodin e mëparshëm të Procedurave Administrative

Duhet të supozohet se edhe Kodi i mëparshëm i Procedurave Administrative ka ndjekur të njëjtat qëllime.

5


NENI 2 Fusha e zbatimit

1. Ky Kod zbatohet kur organi publik, në ushtrimin e funksioneve publike ad-ministrative, të rregulluara nga e drejta administrative:a) vendos për të drejtat, detyrimet dhe interesat e ligjshëm të personave, si dhe çdo rast tjetër, kur ligji parashikon shprehimisht nxjerrjen e një akti ad-ministrativ;b) lidh një kontratë administrative apo kryen një veprim tjetër administrativ, i cili ka të bëjë me të drejtat, detyrimet dhe interesat e ligjshëm të personave.2. Dispozitat e këtij Kodi zbatohen edhe për rastet kur:a) personat juridikë, publikë apo privatë, që ushtrojnë funksione vetë-rreg-ulluese në fushën e profesioneve të rregulluara, të krijuara me ligj apo që u është dhënë e drejta e ushtrimit të këtyre funksioneve, në bazë të legjisla-cionit në fuqi, vendosin sipas shkronjës “a”, të pikës 1, të këtij neni;b) personat privatë, të cilëve u është dhënë e drejta për të ushtruar funksione, detyra ose kompetenca publike, në bazë të legjislacionit në fuqi, vendosin sip-as shkronjës “a”, të pikës 1, të këtij neni;c) personat juridikë, publikë apo privatë, të cilët ofrojnë shërbime publike, vendosin mbi të drejtat dhe detyrimet e përdoruesve të shërbimit.3. Parimet e sanksionuara në këtë Kod zbatohen për aq sa është e mundur edhe mbi aktet normative nënligjore.


I. Qëllimi dhe përmbajtja e nenit 2

Ky nen përshkruan fushën e zbatimit të gjithë ligjit dhe për këtë arsye është i rëndësishëm. Asnjë dispozitë e Kodit të Procedurave Administrative nuk duhet të zbatohet përveç nëse çështja përfshihet në fushën e zbatimit të ligjit në përputhje me nenin 2. Fusha e zbatimit të pikës 1 është klasike, ndërsa shtesa e parashikuar në pikën 2 nuk ka modele të ngjashme. Qëllimi i pikës 2 është që të shtrijë fushën e zbatimit të Kodit të Procedurave Administrative edhe në veprimtaritë specifike të subjekteve që nuk përmbushin parakushtet e pikave 1, qoftë për shkak se ato nuk janë organe publike apo për shkak se ato nuk ushtrojnë të drejtën publike.

6


II. Raporti me Kodin e mëparshëm të Procedurave Administrative

Risia sipas pikës 2 është se Kodi i Procedurave Administrative zbatohet edhe për entet private apo publike që ushtrojnë funksione specifike publike dhe ofrojnë shërbime publike.

B. Fusha e zbatimit në hollësi

I. Fusha e zbatimit e përshkruar në pikën 1

Sipas pikës 1, fusha e zbatimit të Kodit të Procedurave Administrative përfshin të gjitha “veprimet administrative”të përkufizuara në pikën 10, të nenit 3.

1. Organi publik

Veprimtaria e një organi publik është parakusht për zbatimin e Kodit të Procedurës Administrative në përputhje me pikën 1. Ky parakusht i referohet pikës 6, të nenit 3, e cila përkufizon termin “organ publik”.

2. Ushtrimi i funksioneve publike administrative të rregulluara nga e drejta administrative

Sipas pikës 1, dispozitat e Kodit të Procedurës Administrative zbatohen vetëm për ushtrimin e pushtetit administrativ nga një organ publik, nëse ky ushtrim rregullohet nga e drejta publike. Ky parakusht do të thotë se veprimtaritë e organeve publike i nënshtrohen dispozitave të Kodit të Procedurës Administrative vetëm nëse “rregullohen nga e drejta administrative”. Të gjitha veprimtaritë e organeve publike që rregullohen nga e drejta administrative duhet të shihen si ushtrimi i pushtetit administrativ.

a) E drejta publike

Kodi i Procedurave Administrative nuk jep përkufizimin e termit “e drejta administrative”. Edhe Kushtetuta shqiptare nuk jep ndonjë përkufizim. Prandaj, termi duhet të interpretohet dhe kuptohet duke analizuar sistemin kushtetues dhe ligjor të Republikës së Shqipërisë. E drejta administrative është pjesë e së drejtës publike. E drejta publike është tërësia e të gjitha ligjeve që krijojnë një marrëdhënie midis dy ose më shumë personave ku njëri nga personat është

7


domosdoshmërisht një organ publik. Kjo mund të shihet si ndryshim thelbësor krahasuar metë drejtën private, e cila krijon marrdhënie juridike ndërmjet personave pavarësisht faktit nëse ata janë privatë apo publik.

b) E drejta administrative

Si rregull, e drejta publike mund të ndahet në të drejtën kushtetuese, ndërkombëtare dhe administrative. Kjo e fundit mund të përshkruhet si një e drejtë që nuk i takon as të drejtës kushtetuese, dhe as asaj ndërkombëtare.

3. Nxjerrja dhe parashikimi i nxjerrjes së një akti administrativ (shkronja “a”, e pikës 1)

Shkronja “a”, e pikës 1 parashikon zbatimin e Kodit të Procedurës Administrative për të gjitha “vendimet për të drejtat, detyrimet dhe interesat e ligjshëm të personave, si dhe çdo rast tjetër, kur ligji parashikon shprehimisht nxjerrjen e një akti administrativ”. Kjo dispozitë është mjaft e paqartë dhe këtu duhet të kuptohet se Kodi i Procedurave Administrative zbatohet për veprimtaritë e orientuara drejt nxjerrjes së akteve administrative. Një akt administrativ zakonisht kërkohet në rastet kur duhet të merret një vendim për të drejtat, detyrimet ose interesat e ligjshëm të një personi, por gjithashtu edhe në raste të tjera kur ligji “parashikon shprehimisht nxjerrjen e një akti administrativ”. Kuptimi juridik i termit “akt administrativ” është përkufizuar në pikat 1 dhe 2, të nenit 3. Neni 98 e në vijim përcaktojnë rregullat specifike të nxjerrjes së një akti administrativ.

4. Lidhja e një kontrate administrative

Veprimtaritë që orientohen drejt lidhjes së një kontrate administrative përfshihen gjithashtu në fushën e zbatimit të Kodit të Procedurave Administrative. Kuptimi juridik i termit “kontratë administrative” është përkufizuar në pikën 4, të nenit 3. Dispozitat specifike për lidhjen e kontratave administrative janë përcaktuar në nenin 119 e në vijim.

5. Kryeja një veprim tjetër administrativ, i cili ka të bëjë me të drejtat, detyrimet dhe interesat e ligjshëm të personave

Sipas parashikimit të shkronjës “b”, të pikës 1, Kodi i Procedurave Administrative zbatohet gjithashtu edhe për veprimet e tjera administrative “që kanë të bëjnë me të drejtat, detyrimet ose interesat e ligjshëm të personave. Termi “veprime të tjera administrative” është përkufizuar në pikë 11, të nenit 3.

8


II. Subjektet që ushtrojnë funksione publike dhe ofrojnë shërbime publike (pika 2)

Siç është përshkruar më lart, është pikërisht pika 2 ajo e cila synon të përfshijë veprimtaritë specifike me interes të veçantë publik në fushën e zbatimit të Kodit të Procedurave Administrative me qëllim të mbrojtjes së të drejtave individuale në këto fusha.

1. Personat juridikë që ushtrojnë funksione vetërregulluese në fushën e profesioneve të rregulluara(shkronja “a”)

Qëllimi i kësaj dispozite është që të sigurohet se ushtrimi i funksioneve vetërregulluese në fushën e profesioneve të rregulluara përfshihet në fushën e zbatimit e Kodit të Procedurave Administrative, sepse mund të ekzistojnë subjekte ekzistuese në këtë fushë që nuk plotësojnë parakushtet e pikës 1.

Ushtrimi i funksioneve vetërregulluese nënkupton kryerjen e veprimtarive që kanë karakter rregullativ. Shoqatat, grupet ose federatat që punojnë në baza vullnetare nuk përfshihen edhe nëse ato janë themeluar për të promovuar profesionistë ose shoqëri që ofrojnë shërbime profesionale.

2. Personat privatë, të cilëve u është dhënë e drejta për të ushtruar funksione publike (shkronja “b”)

Shkronja “b”, e pikës 2 siguron që Kodi i Procedurave Administrative zbatohet për veprimtaritë e personave privatë që ushtrojnë funksione publike kur këtyre personave u është dhënë pushteti për të vepruar si një organ publik në një fushë të veçantë. Ky rregull vlen, për shembull, për sipërmarrësit të cilët autorizohen për të ushtruar funksione specifike publike në vend të organeve publike në kuptim të pikës 6, të nenit 3.

3. Personat juridikë, publikë apo privatë, të cilët ofrojnë shërbime publike (shkronja “c”)

Nuk është e lehtë të përcaktohet fusha e zbatimit të shkronjës “c”, të pikës 2, sepse ajo ka nevojë për përkufizimin e shërbimeve publike. Meqenëse ofrimi i shumë shërbimeve private (p.sh., shërbimet e riparimit, shërbimet e transportit, etj.) mund të shihen si shërbime publike, ka rëndësi të madhe që të kufizohet zbatueshmëria e shkronjës “c”, të pikës 2 në shërbimet klasike si furnizimi me

9


energji elektrike dhe furnizimi me ujë dhe pastrimin i ujërave të zeza, heqja e mbeturinave dhe shërbimet e ngjashme që janë “publike” në këtë kuptim.

III. Aktet normative nënligjore (pika 3)

Pika 3 përcakton se “parimet” e Kodit të Procedurës Administrative zbatohen për aktet normative nënligjore “për aq sa është e mundur”. Termi “akt normativ nënligjor” është përkufizuar ligjërisht në pikën 2, të nenit 3. Parimet e përshkruara në pikën 3 parashikohen në nenet 4 - 21. Nenet e tjera të Kodit të Procedurës Administrative nuk zbatohen, të paktën, jo në mënyrë të drejtpërdrejtë.

10


PIKA 1 E NENIT 3 Përkufizimi i “aktit administrativ”

Në këtë Kod termat e mëposhtëm kanë këto kuptime:1. “Akti administrativ”:a) “Akti administrativ individual” është çdo shprehje e vullnetit nga organi publik, në ushtrimin e funksionit të tij publik, kundrejt një apo më shumë sub-jektesh të përcaktuara individualisht të së drejtës, i cili krijon, ndryshon ose shuan një marrëdhënie juridike konkrete;b) “Akti administrativ kolektiv” është një shprehje e vullnetit nga organi pub-lik, në ushtrimin e funksionit të tij publik, që i drejtohet një grupi subjektesh, anëtarët e të cilit janë të përcaktuar individualisht ose mund të përcaktohen individualisht mbi bazën e karakteristikave të përgjithshme, i cili krijon, ndry-shon ose shuan një marrëdhënie juridike konkrete;c) “Akti i garancisë” është një akt administrativ individual, me anë të të cilit organi publik, nëse kjo parashikohet me ligj të veçantë, mund të sigurojë para-prakisht, se ai do të nxjerrë ose nuk do të nxjerrë një akt të caktuar adminis-trativ individual në një datë të mëvonshme.


“Akti administrativ” ka qenë koncepti kryesor në të drejtën administrative kontinentale evropiane për më shumë se 200 vjet. Ai mbulon shumicën e veprimeve të administratës, me anë të së cilave kjo e fundit ndikon në interesat e ligjshëm të një individi.

Koncepti i aktit administrativ ka rrënjët e veta në konceptin francez të acte administratif. Juristët gjermanë e huazuan atë nga e drejta franceze dhe e zhvilluan që nga viti 1826 e tutje. Më vonë koncepti u integrua në të drejtën administrative kombëtare të shumë vendeve të tjera evropiane. Austria dhe ish Mbretëria e Jugosllavisë ishin ndër të parat vende, ku përkufizimi i aktit administrativ gjeti shprehjen e tij në legjislacion në vitet njëzet të shekullit të kaluar.

Forma të ndryshme të veprimeve administrative, të cilat burojnë nga akti administrativ si elementi tradicional dhe që akoma mbetet elementi qendror i sistemit të veprimtarive administrative, janë zhvilluar në Evropë në gjysmën e dytë të shekullit të njëzetë me qëllim që të bëjnë të munduar që administrata publike të përgjigjet në mënyrë të përshtatshme ndaj nevojave dinamike të qytetarëve të sotëm. Prandaj, ky Kod jo vetëm që rregullon aktin administrativ

11


por plotëson sistemin e formave të tjera të veprimtarisë administrative duke parashikuar rregulla për kontratën administrative (KREU II, PJESA E PESTË), për veprimet e tjera administrative (PJESA V, KREU III) dhe për kryerjen e tërthortë të shërbimeve publike (KREU IV, PJESA E PESTË).

I. Qëllimi dhe përmbajtja e konceptit të aktit administrativ

1. Funksionet e konceptit të aktit administrativ

Rëndësia e institutit ligjor të aktit administrativ buron nga funksionet e tij. Ato përshkruajnë ratio legis të konceptit “akt administrativ” siç përcaktohet në pikën 1, të nenit 3. Këto funksione duhet të merren parasysh kur një ose më shumë elementë të përkufizimit kanë nevojë për interpretim lidhur me pyetjen nëse një veprim administrativ përmbush apo jo kriteret për të qenë një akti administrativ.

Funksionet e konceptit të aktit administrativ lidhur praktikën administrative mund të strukturohen si më poshtë:

a. Vendosja e ligjit në terma konkret;

Akti administrativ ka për detyrë të individualizojë të drejtat dhe detyrat që janë përcaktuar në mënyrë të përgjithshme dhe abstrakte me ligj (akti normativ), në një rast specifik konkret. Në këtë rast, akti administrativ përshkruan në mënyrë detyruese atë që është e ligjshme për qytetarin dhe organin publik. Edhe pse nuk është një normë ligjore, kjo do të thotë se akti administrativ ka efekt normativ, pra është burim i së drejtës në një rast individual. Në këtë aspekt, një akt administrativ mund të jetë baza ligjore e një pretendimi të qytetarit kundër një organi publik (p.sh., akti administrativ që jep një subvencion) ose, anasjelltas, baza ligjore për kërkesën e një autoriteti publik kundër qytetarit (p.sh., kërkesë për kthim pagese).

b. Mbrojta ligjore

Mjetet ligjore të mbrojtjes si ankimi administrativ (pika 1, e nenit 130,) ose ushtrimi i të drejtës të padisë në Gjykatën Administrative (pika 1, e nenit 129,) si dhe efekti pezullues i mjetit ligjor administrativ(pika 1, e nenit 133) kanë parakushtin që akti administrativ ose duhet të jetë lëshuar/nxjerrë ose duhet të jetë kërkuar. Në këtë mënyrë, akti administrativ hap mundësinë e mbrojtjes efektive ligjore kundër një forme të caktuar të veprimeve administrative.

12


c. Pakundështueshmëria e aktit administrativ

Si rregull, kur afati i një mjeti ligjor ka skaduar qytetari nuk mund të pretendojë më pavlefshmërinë e aktit administrativ, pavarësisht faktit nëse është i ligjshëm apo jo. Kështu, akti administrativ synon të arrijë finalitetin e tij apo pa-kundështueshmërinë.

d. Lidhja me dispozitat ligjore procedurale

Akti administrativ është pikë e lidhjes me dispozitat e shumta procedurale të Kodit të Procedurave Administrative. Përdorimi i këtij lloji të veprimit administrativ përcakton se cili ligj procedural duhet të zbatohet, me fjalë të tjera, çfarë hapash proceduralë duhet të ndërmarrë autoriteti publik. Respektimi i rregullave procedurale siguron barazi të trajtimit të qytetarëve nga administrata publike.

e. Parakusht ligjor për ekzekutimin administrativ

Përveç rastit të ekzekutimit të menjëhershëm (neni 179), realizimi i detyrimeve jofinanciare apo financiare me anë të ekzekutimit administrativ kërkon (ndër të tjera) që detyrimi të jetë i përcaktuar me një akt administrativ (pika 1, e nenit 164).

2. Klasifikimi i akteve administrative

Klasifikimi në llojet e ndryshme të akteve administrative përtej përcaktimeve të parashikuara në pikat 1 dhe 2 të këtij neni përbën një ndihmë e mirë për të kuptuar konceptin e aktit administrativ dhe zbatimin e tij në praktikën administrative. Një klasifikim i tillë mund të bëhet në linjat e mëposhtme:

a. Sipas objektit: akte komanduese, strukturuese ose deklarative

Aktet administrative mund të ndahen në akte komanduese, strukturuese dhe deklarative nisur nga objekti i tyre. Një akt administrativ komandues përbëhet nga komanda ose ndalime dhe imponon një sjellje të caktuar siç janë drejtimet që jep policia ose shenjat e qarkullimit rrugor. Një akt strukturor administrativ përcakton, ndryshon ose shuan një marrëdhënie juridike konkrete, siç është emërimi në një post në shërbimin civil ose dhënia e diplomës. Një akt administrativ deklarativ deklaron një atribut të rëndësishëm nga pikëpamja ligjore e një personi siç është deklarimi i shtetësisë ose deklarimi i ndihmës monetare si bursa ose subvencioni.

13


b. Sipas pasojave: akte të dobiprurës ose kufizues (detyrues)

Një akt administrativ mund të jetë i dobiprurës (shih nenin 102) ose kufizues (detyrues) sipas pasojave të tij ligjore ndaj personit në fjalë.

Akti i dobiprurës përcakton, mbështet ose konfirmon një avantazh ligjor ose një avantazh që është i rëndësishëm nga pikëpamja ligjore siç është dhënia e një burse ose dhënia e një leje për ndërtimin e një shtëpie, ndërkohë që akti kufizues (detyrues) sjell një disavantazh ndaj personit të prekur ose ndërhyn në të drejtat e tij ose duke refuzuar një kërkesë për një favor apo përfitim të tillë si mohimi i një granti apo shkarkimi nga puna si nëpunës civil. Të gjitha aktet komanduese ose ndaluese klasifikohen në kategorinë e akteve kufizuese. Mund të ndodhë që një akt administrativ të jetë i dobiprurës dhe kufizues (detyrues) njëkohësisht, si, p.sh., dhënia e granteve që është subjekt i disa detyrimeve ose pranimi i pjesshëm i një kërkese për një përfitim të caktuar.

Një akt administrativ mund të prekë edhe persona të tjerë përveç atyre të cilëve u drejtohet. Një akti tillë quhet akt administrativ që prek palët e treta. Shembulli klasik i një akti të tillë është dhënia një personi e lejes për të ndërtuar një shtëpi ose një fabrikë, e cila ndikon në interesin e ligjshëm të banorëve fqinjë.

c. Sipas kufijve ligjorë të organit publik kompetent: akte të detyrueshme (jo-diskrecionale) ose diskrecionare

Nisur nga ky këndvështrim, një akt administrativ mund të jetë ose i detyrueshëm (jo-diskrecional) ose diskrecionar. Një akt administrativ i detyrueshëm është ai akt, i cili mund të ndërmerret ose mund të mos ndërmerret vetëm nëse ekzistojnë parakushtet e parashikuara në ligj. Aktet diskrecionare janë ato akte, në lidhje me të cilat ligji i jep diskrecion(për të vepruar apo jo dhe ne çfarë mënyre) organit kompetent publik.

3. Karakteri material i konceptit të aktit administrativ

Neni 3 përcakton konceptin e aktit administrativ bazuar në kritere objektive, materiale dhe juridike. Prandaj, karakteri i një veprimi administrativ nuk varet as nga përcaktimi i organit kompetent publik (përdorimi i fjalëve “akt administrativ”), as nga interpretimi subjektiv juridik i organit. Nëse ekzistojnë parakushtet e përkufizimit ligjor, atëherë veprimi është akt administrativ pavarësisht nga fakti se si e quan atë organi publik që e ka nxjerrë.

14


II. Kushtetuta dhe e drejta e BE-së

E drejta e BE-së nuk e përdor konceptin “akt administrativ”. Megjithatë, “vendimi” i parashikuar në pikën 4 të nenit 288 të TFBE-së është një instrument i zbatimit të drejtpërdrejtë të së drejtës së BE-së që mund të krahasohet në një masë të madhe me aktin administrativ. Ai kërkon njoftimin për tu të prodhuar pasojat juridike (pika 2, e nenit 297, të TFBE-së) ai (vendimi) përcakton në mënyrë detyruese çfarë është e ligjshme të bëhet (nga pala); kërkon arsyetim (neni 296 i TFBE-së), është i ekzekutueshëm (neni 299 i TFBE-së), mund të bëhet i pa-ankimueshëm me pasojën që përmbajtja e tij mund të jetë e vlefshme pavarësisht nga ligjshmëria e tij (pika 6 e nenit 263, dhe neni 277). Përfshirja e drejtpërdrejtë përmes organeve ekzekutive të BE përbën përjashtimin e zbatimit të së drejtës së BE-së. Sipas në nenit 105 të TFBE-së, çështjet e konkurrencës formojnë një nga fushat përjashtimore.

Si rregull, e drejta e BE-së zbatohet në mënyrë të tërthortë nëpërmjet organeve ekzekutive kombëtare. Akti administrativ njihet si një nga format e pranueshme të veprimeve administrative në këtë fushë, brenda së cilës shtetet anëtare të BE kanë autonomi për të përdorur instrumentet e parashikuara nga e drejta administrative kombëtare.

III. Pasojat juridike të aktit administrativ

1. Hyrja në fuqi

Një akt administrativ hyn në fuqi (fillon të prodhojë pasoja juridike) menjëherë sapo sillet në dijeni të personit përkatës dhe vazhdon të mbetet në fuqi derisa të anulohet ose shfuqizohet nga organi publik (neni 113) ose nga gjykata ose derisa të anulohet ose të përfundojë për arsye të kohës ose për ndonjë arsye tjetër. Megjithatë, një akt absolutisht i pavlefshëm (Neni 108) nuk prodhon pasoja juridike.

2. Pakundështueshmëria

Sapo një akt administrativ të hyjë në fuqi ai bëhet i detyrueshëm jo vetëm për palët, por edhe për autoritetin administrativ. Në këtë kuptim ai ka po aq fuqi sa edhe një vendim gjyqësor. Ai është definitiv ashtu siç është një vendim gjyqësor. Pakundështueshmëria mund të jetë formale ose materiale.

15


a. Pakundërshtueshmëria formale

Pakundërshtueshmëria formale nënkupton faktin që akti administrativ nuk mund të ankimohet me anë mjeteve të rregullta juridike pranë organit publik kompetent (Neni 130) ose me anë të një padie në gjykatën administrative. Ajo është e barabartë me pashqyertueshmërinë e aktit. Pëkundështueshmëria formale lind në qoftë se skadon afati kohor për mjetin ligjor ose kur i interesuari heq dorë nga e drejta e tij për të përdorur mjetet ligjore ose kur mjeti ligjor është shteruar.

b. Pakundërshtueshmëria materiale

Pakundërshtueshmëria materiale do të thotë res judicata, d.m.th., akti administrativ është detyrues ndaj palës, dhe ndaj organit publik, i cili e ka lëshuar atë, si dhe ndaj të gjitha autoriteteve dhe organeve shtetërore.

Megjithatë, detyrimi për organin publik, i cili e ka lëshuar aktin, është i kufizuar, sepse në kushte të caktuara ai mund ta revokojë aktin ose me anë të anulimit ose me anë të shfuqizimit të tij (Neni 113 e në vijim), ose me anë të rishikimit (neni 144 e në vijim), ndërkohë që pala nuk ka një mundësi të tillë, por ajo mund të kërkojë nga organi publik që ai të shqyrtojë mundësinë e ushtrimit të kompetencës së tij për anulimin, shfuqizimin ose rishikimin e aktit.

3. Nuk ka efekt prapaveprues

Si rregull, një akt administrativ i shtrin pasojat vetëm në të ardhshmen, megjithëse ai mund të ketë edhe efekt prapaveprues, nëse:• Një efekti i tillë është parashikuar shprehimisht nga ligji;• Një akt administrativ zëvendëson ligjërisht një akt të mëparshëm që nga

koha e fillimit të tij;• Organi publik e kthen atë në bazë të ankimit të palës;• Pala bie dakord me efektin prapaveprues të veprimit në mënyrë të

pranueshme; ose• Përmbajtja e një akti deklarativi referohet çështjeve ose ngjarjeve të kaluara.

Megjithatë, efekti prapaveprues i një akti administrativ do të jetë i paligjshëm, nëse ligji e përjashton atë, ose nëse akti administrativ i referohet periudhës kur është nxjerrë e cila ka qenë një periudhë para hyrjes së ligjit në fuqi, ose nëse komandon ose ndalon një veprim të së kaluarës.

16


IV. Raporti me Kodin e mëparshëm të Procedurave Administrative

Kodi i mëparshëm i Procedurave Administrative ka operuar me konceptin e aktit administrativ në mënyrë të ngjashme me kodin e ri. Megjithatë, përkufizimi i tij i dhënë në nenin e mëparshëm 105 ishte, nga njëra anë, më pak i saktë se sa përkufizimi i këtij Kodi, dhe nga ana tjetër, Kodi i mëparshëm i Procedurave Administrative nuk jepte ndonjë përcaktim të aktit kolektiv apo të aktit të garancisë.

V. Fusha e zbatimit

Neni 3 parashikon që koncepti i veprimit administrativ zbatohet për të gjitha procedurat administrative të rregulluara me këtë Kod.

B. PËRKUFIZIMI I AKTIT ADMINISTRATIV NË HOLLËSI

Shkronjat “a” deri në “c”, të pikës 1, të nenit 3 parashikojnë tre përkufizime lidhur me aktin administrativ. Baza dhe pika e përgjithshme e fillimit të cilësimit të një veprimi si akt administrativ është gjithmonë përcaktimi i shkronjës “a”, ndërsa shkronja“b” jep një sqarim në lidhje me palët e interesuara, ndërkohë që shkronja “c”trajton një akt me përmbajtje të veçantë.

I. Akti administrativ individual, shkronja “a”, e pikës 1

Shkronja “a”përkufizon aktin individual administrativ duke dhënë 5 elemente për ta dalluar atë nga format e tjera të veprimeve administrative të parashikuara nga ky Kod.

1. Organi publik

Organi publik është çdo organ që përcaktohet në pikën 6, të nenit 3, me fjalë të tjera çdo organ që kryen detyrat e administratës publike, qoftë organ monokratik (individual)ose organ kolegjial (kolektiv). Referenca e bërë në pikën 6 për funksionet administrative ndan veprimet administrative (për të cilat zbatohet ky kod) nga masat e qeverisë, të legjislativit dhe të gjyqësorit. Organet qeveritare, organet legjislative dhe gjykatat si të tilla nuk janë organe publike në kuptim të këtij përkufizimi, edhe pse titullarët e organeve legjislative ose gjykatave mund të veprojnë në raste të jashtëzakonshme si organe administrative (Shembuj për funksione administrative: kryetari i gjykatës ushtron të drejtat e tij të brendshme në gjykatë. Kryetari i Kuvendit ushtron kompetencën e tij si epror i nëpunësve civilë të parlamentit).

17


2. Ushtrimi i funksioneve publike

Ky kriter kërkon që të bëhet dallimi ndërmjet veprimeve të një organi publik që janë subjekt i së drejtës private dhe atyre që rregullohen nga e drejta publike. Gjatë ushtrimit të funksioneve publike realizohet vetëm kategoria e dytë, ndërkohë që akti administrativ është instrumenti i gabuar për veprimtaritë e përcaktuara nga e drejta private.

Dikotomia e së drejtës publike dhe private nuk është thjesht një çështje teorike, por ajo ka një rëndësi të konsiderueshme praktike si më poshtë vijon: i) mosmarrëveshjet e së drejtës publike i përkasin kompetencës së gjykatave administrative, ndërsa mosmarrëveshjet e së drejtës private i përkasin gjykatave të zakonshme; ii) Kodi i Procedurave Administrative zbatohet vetëm për veprimtaritë administrative të së drejtës publike të një organi publik (shih pikën 1, të nenit 2,); iii) për ekzekutimin e akteve administrative zbatohet një ligj i ndryshëm (shih Pjesën e Tetë të këtij Kodi).

Pra, përgjigja e pyetjes nëse një veprim është apo jo subjekt i ushtrimit të funksionit publik varet nga karakteri i dispozitës ligjore, në të cilën është bazuar veprimi.

Për praktikën administrative mund të bëhet dallimi në mes të së drejtës private dhe asaj publike në lidhje me ndryshimin e subjekteve të cilave i ushtrojnë ato, domethënë organeve ose personave të cilëve u janë dhënë të drejtat dhe detyrat. Normat e së drejtës private janë ato që mund të autorizojnë ose mund të detyrojnë këdo. Kështu, një masë e tillë e organit publik siç është anulimi i qiramarrjes ose lidhja e kontratës për prokurimin e pajisjeve të zyrave nuk janë akte administrative sepse ato bazohen në të drejtën private.

Në dallim nga sa më sipër, e drejta publike është shuma e këtyre rregullave ligjore, subjekti i ushtrimit të së cilave është në mënyrë ekskluzive mbajtës i autoritetit publik sovran. Por vetëm kjo, nuk mjafton që veprimi sovran i organit publik t’i përkasë fushës së të drejtës publike lidhur me interpretimin e “ushtrimit të funksionit publik” në kontekstin e përcaktimit të aktit administrativ, por duhet të jetë edhe subjekt i së të drejtës administrative (shih kërkesën “funksionet administrative” në pikën 1, të nenit 2). Prandaj, veprimet që i përkasin fushës së të drejtës kushtetuese, të drejtës ndërkombëtare ose të drejtës penale nuk janë akte administrative, megjithëse edhe këto të drejta i përkasin kategorisë së të drejtës publike. Në këtë aspekt, fusha e së drejtës është vendimtare dhe jo personi, i cili merr një masë,. (Shembull: Kryetari i Kuvendit, për shembull, kur

18


kryeson seancat parlamentare ushtron funksion publik, por kjo nuk përfshihet në fushën e së drejtës administrative, pasi rregullohet nga e drejta kushtetuese. Nga ana tjetër, ai ushtron një funksion publik administrativ kur shkarkon Sekretarin e Përgjithshëm).

3. Shprehja e vullnetit

Shprehja e vullnetit është çdo sjellje objektive dhe e qëllimtë që i drejtohet një personi fizik ose juridik ose personave të tjerë, të cilët mund të jenë palë në një procedure administrative sipas nenit 33. Vullneti nuk ka përse të shprehet domosdoshmërisht me fjalë, në mënyrë verbale ose të shkruar, pasi ai mund të shprehet me anë të shenjave (p.sh. drita e kuqe e semaforit, shenja e qarkullimit që tregon ndalimin e parkimit) ose lëvizje të organit (p.sh. sinjali i dorës së një punonjësi policie) ose nëpërmjet ndonjë mjeti tjetër duke përfshirë formën që i është dhënë atij nga mjetet e automatizimit (për detaje shihni më poshtë sqarimet mbi nenet 98 dhe 99).

Thjesht heshtja e një organi publik ndaj kërkesës së një qytetari për të nxjerrë një akt administrativ duhet të shihet si shprehje e nënkuptuar e vullnetit, vetëm nëse legjislacioni i posaçëm ka hapur mundësinë e zbatimit të rregullit të miratimit në heshtje të parashikuar në nenin 97 (për detaje shih më poshtë shpjegimin e nenit 97).

4. Kundrejt një apo më shumë subjektesh të përcaktuara individualisht të së drejtës.

Elementi përcaktues “një ose më shumë subjekte të përcaktuara individualisht të së drejtës” bën dallimin me aktin administrativ kolektiv të përcaktuar në shkronjën“b”) (shih pjesën B. II të këtij shpjegimi).

Si rregull, ai tregon,së pari, se një akt administrativ i drejtohet një personi të vetëm fizik ose juridik. Por ai mund t’i drejtohet edhe një numri të madh personash, ndërkohë që për këtë rast përkufizimi nuk parashikon ndonjë kufizim të numrit të palëve.

Fakti që ai të cilit i drejtohet akti është “individualisht e përcaktuar” është vendimtar për ta karakterizuar një akt si “individual”. Zakonisht, përcaktimi i një individi në aktet administrative me shkrim nënkupton tregimin e emrit dhe të adresës në dokument si dhe tregimin e atësisë apo datëlindjes në rastet e pasigurisë për të shmangur ngatërrimin e personave me emra të njëjtë.

19


Megjithatë, meqë nënparagrafi “ii”, i pikës 2, të nenit 99 nuk përmend emrin e palës si kërkesë formale të një akti administrativ me shkrim (në dallim nga nënparagrafi “i” që kërkon emrin e organit publik), atëherë janë të mundshme edhe forma të tjera të përcaktimit individual (individualizimit), për sa kohë që këto forma të tjera bëjnë objektivisht të qartë për këdo që përfshihet në një procedurë administrative konkrete, se për kë bëhet fjalë, përveçse, sigurisht, nëse përmendja e emrit dhe/ose i adresës kërkohet shprehimisht nga legjislacion i posaçëm. (Shembull i një forme tjetër të pranueshme të përcaktimit individual: akti administrativ që nuk tregon emrin ose adresën e të dërguarit por i drejtohet “pronarit të regjistruar të automjetit me numrin e regjistrimit ...” ose “korporatës që operon fabrikën sipas numrit të licencimit industrial ...”

Nëse vullneti shprehet në mënyrë verbale ose duke përdorur shenja apo lëvizje të organit, ai quhet se i drejtohet personave të përcaktuar individualisht, kur çdo person i pranishëm në këtë situatë mund ta kuptojë në mënyrë të qartë se kujt i drejtohet shprehja e vullnetit.

5. Krijimi, ndryshimi ose shuarja e një marrëdhënie juridike konkrete

Elementi “krijimi, ndryshimi ose shuarja e një marrëdhënie juridike konkrete “ është i rëndësishëm për të dalluar aktin administrativ nga kontrata administrative (neni 119 e në vijim), si dhe veprimet e tjera administrative (neni 126). Ai përshkruan objektivin/synimin që ndjek organi publik me nxjerrjen e aktit administrativ dhe përbëhet nga komponentët e mëposhtëm:

a. Marrëdhënia juridike

Akti administrativ ndryshon nga “veprimet e tjera administrative” (neni 126) për shkak të pasojës së synuar. Akti administrativ shpreh vullnetin e organit publik (me fjalë të tjera: qëllimin ose synimin e organit) për të ndikuar apo për të sjellë pasoja në mënyrë të drejtpërdrejtë në situatën/pozitën juridike të atij të cilit i drejtohet, ndërsa veprimet e tjera administrative janë ato veprime, përmbajtja deklarative e të cilave nuk synon të sjellë ndonjë pasojë të menjëhershme juridike ndaj atij të cilit i drejtohet por ndjek një qëllim tjetër, të tillë si dhënia e informacionit ose këshillave, dhënia e rekomandimeve, dhënia e paralajmërimeve, nxjerrja e njoftimeve për shtyp, dhënia e mësimit në universitete.

Konkretisht, ekzistojnë shtatë lloje pasojash juridike që mund të prodhohen nga një akt administrativ:

20


• Ndalimi Organi publik kërkon nga pala një mosveprim (p.sh., ndalimi i vazhdimit të funksionimit të një fabrike, procesi i prodhimit i së cilës çliron gazra të dëmshme, pluhur dhe tym).

• Urdhërimi Organi publik imponon një detyrim për të kryer një veprim (p.sh., për të hequr një makinë që bllokon aksesin e shpëtimit nga zjarri).

• Dhënia e një të drejte Organi publik jep një leje ose krijon një pozitë tjetër të favorshme juridike ose jep të drejtën për të kërkuar kryerjen e një veprimi (p.sh., dhënien e lejes së drejtimit të automjetit).

• Refuzimi Organi publik nuk i jep palës të drejtën e kërkuar (p.sh., refuzimi i një leje ndërtimi, për të cilën është bërë kërkesë).

• Ndryshimi i një të drejte Organi publik ndryshon një marrëdhënie juridike ekzistuese nëpërmjet anulimit ose shfuqizimit të një të drejte (p.sh., tërheqja e një të drejte pensioni që është lëshuar në bazë të të dhënave të falsifikuara që janë paraqitur nga kërkuesi).

• Akti deklarativ Organi publik konfirmon me efekt ligjor detyrues ekzistencën e një situate ligjore (p.sh., emërimin, shkarkimin ose daljen në pension të një nëpunësi civil).

• Act in rem Organi publik vendos për statusin e një prone të luajtshme ose të paluajtshme sipas të drejtës publik (p.sh., regjistrimi i një ndërtese si monument i mbrojtur nga shteti).

b. Marrëdhënia konkrete

“Marrëdhënia konkrete”ndërmjet organit publik dhe palës apo palëve është objekt i një akti administrativ. Brenda këtij konteksti, marrëdhënia ndërmjet organit publik dhe një ose më shumë subjekte të përcaktuara individualisht (shih seksionin 4 më sipër) është gjithmonë “konkrete” në qoftë se bazohet në një rast konkret, domethënë në një rast, i cili është i përcaktuar në kohë, vend dhe rrethana të tjera në një mënyrë që të ndodhë vetëm një herë.

21


Më tej, një rast konsiderohet gjithashtu “konkret” nëse rasti lidhet me një ose më shumë subjekte të përcaktuara individualisht dhe përshkruhet me kritere abstrakte. Përcaktimi i një rasti konkret me kritere abstrakte është i nevojshëm nëse një rast i tillë ndodh në të ardhmen dhe kjo është e pasigurt. (Shembull: organi publik nxjerr në bazë të një dispozite të një ligji të posaçëm një akt administrativ që e detyron një operator industrial të raportojë brenda 24 orëve çdo rast të mosfunksionimi të filtrit të pastrimit të ajrit të mbetjeve të fabrikës).

Megjithatë, një masë i cila i drejtohet personave të papërcaktuar në funksion të një gjendje të papërcaktuar (masë e përgjithshme abstrakte) nuk përbën një akt administrativ, por një akt normativ(p.sh., nxjerrja e akteve nënligjore).

c. Krijimi, ndryshimi ose shuarja e një marrëdhënie juridike në mënyrë të njëanshme

Krijimi ka kuptimin e formimit të një marrdhënie të re juridike konkrete (p.sh. lëshimi i një leje drejtimi automjeti), ndërkohë që masat ndryshuese (p.sh., detyrimet e vendosura vijuese lidhur me përdorimin e lejes së drejtimit), si dhe shuarja e disa masave (p.sh., shfuqizimi i lejes së drejtimit) kanë të bëjnë me marrëdhënien juridike ekzistuese.

Fakti se masa duhet të jetë një masë e njëanshme (sovrane), domethënë, ajo duhet të merret në funksion të marrëdhënies së “sovranit dhe subjektit” ose “autoritetit epror dhe palës vartëse” përbën një element të rëndësishëm. Kështu, lidhja e një kontrate e të drejtës publike (neni 119 e në vijim) nuk është masë sovrane, sepse nuk bazohet në marrëdhënien e njëanshme “sovrane-vartëse”, por një marrëdhënie dypalëshe ndërmjet palëve kontraktuese.

II. Akti administrativ kolektiv, shkronja “b”, e pikës 1

Sipas shpjegimit të dhënë më sipër në seksionin B. I. 4, një akt administrativ quhet “individual” nëse i drejtohet një grupi të përcaktueshëm subjektesh, anëtarët e të cilit janë të përcaktuar individualisht. Edhe akti kolektiv administrativ (shkronja “b”, e pikës 1) i drejtohet një grupi personash. Por ai dallon nga akti individual për shkak të papërcaktueshmërisë së numrit të personave që i përkasin grupit, ndërkohë që plotësohen të gjitha kriteret e tjera të një akti administrativ individual (d.m.th., masa administrative synon krijimin, ndryshimin ose shuarjen e një marrëdhënie konkrete juridike, me fjalë të tjera, synon një gjendje të përcaktuar në kohë ose në hapësirë).

22


Ky Kod flet për një akt kolektiv administrativ, që, pavarësisht nga papërcaktueshmëria e të numrit të anëtarëve që i përkasin grupit, secili anëtar është i përcaktuar individualisht ose të paktën mund të “përcaktohet individualisht në bazë të karakteristikave të përgjithshme” (formulimi i tekstit ligjor) ose, me fjalë të tjera, numri i subjekte konstatohet nëpërmjet karakteristikave të tyre të përbashkëta, të cilave u referohet masa administrative.

Shembuj të aktit administrativ kolektiv:

Organi kompetent nxjerr një urdhër që u kërkon personave, të cilët ndodhen në një zonë të caktuar të qytetit, që të mos përdorin një rrugë të veçantë për shkak të rrezikut të një shpërthimi.

Në një shkollë janë shfaqur raste me parazitë të kokës. Prindërit e fëmijëve që janë infektuar me parazitë jetojnë në një zonë të caktuar banimi ku ndodhet shkolla. Atyre u është përcaktuar një afat i detyrueshëm për të mos i dërguar fëmijët e tyre në shkollë dhe për të ndërmarrë masat e përshtatshme për heqjen e parazitëve me shpenzimet e tyre.

Organi kompetent ndalon shitjen e një sallate të veçantë në një zonë të përcaktuar ku kjo sallatë ka qenë shkaku i një infeksioni në atë zonë.

Një akt administrativ mund të jetë në formën e një akti kolektiv, edhe nëse rregullon statusin juridik të së drejtës publike të një sendi(akt administrativ “in rem”), p.sh., përdorimi i pronës ose i një sendi publik nga publiku i gjerë. Nga kjo del se shenjat e qarkullimit rrugor janë masa administrative që kanë natyrën e një akti administrativ.

Shembuj të tjerë të një akti kolektiv janë si vijon: hapja ose mbyllja e një rruge publike; përcaktimi i zonës së ruajtjes së ujit; futja e një zone në regjistrin e monumenteve natyrore.

III. Kriteret e dallimit ndërmjet aktit administrativ dhe aktit normativ

Nisur nga shpjegimi i mësipërm i dhënë në seksionet I. dhe II., kriteret e mëposhtme në lidhje me palën dhe çështjen mund të përdoren për të bërë një dallim më të shpejtë ndërmjet akteve administrative dhe akteve normative:

23


Masa është:

Destinatarët Situata Natyra juridike

individuale (një ose më shumë persona)

specifike (konkrete)

Akt administrativindividuale (një ose më shumë persona)abstrakte

kolektive (e përgjithshme; in rem)

specifike (konkrete)

e përgjithshme abstrakte Akt normativ

IV. Akti i garancisë, shkronja “c”, e pikës 1)

Akti i garancisë është një akt administrativ, me të cilin organi publik rregullon sjelljen e tij të ardhshme me efekt juridik detyrues për të. Kërkesat e veçanta ligjore të një mase të tillë, përveç atyre të shpjeguara më lart për aktin individual përkatësisht aktin kolektiv janë specifikuar nga përkufizimi i dhënë nga shkronja “c”, e pikës 1 si më poshtë:

1. Parashikuar me ligj të veçantë

Për shkak të karakterit të tij të veçantë, lëshimi i aktit të garancisë kërkon autorizim të qartë nëpërmjet ligjit të posaçëm. Kjo duhet të interpretohet stricto sensu (në mënyrë strikte) duke iu referuar vetëm ligjit parësor (ligjit të miratuar nga Parlamenti ose një akti normativ me të njëjtën forcë juridike) dhe duke përjashtuar mundësinë për të siguruar zbatimin e tij me anë të akteve nënligjore.

2. Garancia

Garancia është shprehja e vullnetit të organit publik ndaj palës që duhet të kuptohet si angazhim i qartë, i shprehur dhe i detyrueshëm (me forcë detyruese ligjore), i organit publik,për të ndërmarrë një masë të caktuar administrative në një datë të mëvonshme.

Shembuj

Vullneti eksplicit i organit publik për t’u angazhuar në mënyrë të detyrueshme nuk ekziston në rastet në vijim: i) njoftimi i përgjithshëm i qëllimit të organit; ii) shpjegimi i çështjeve juridike që janë të favorshme për palën; iii) premtimi i nëpunësit publik për të mbështetur kërkesën e palës; iv) deklarata politike e

24


qeverisë edhe nëse ajo mund të rrisë pritshmëritë e arsyeshme në lidhje me praktikat e ardhshme administrative të organeve publike.

3. Organi publik do të nxjerrë ose nuk do të nxjerrë një akt të caktuar administrativ

Objekti i angazhimit të ndërmarrë përmes aktit të garancisë duhet të jetë nxjerrja ose jo e një akti administrativ të caktuar në të ardhmen. Garancia duhet të specifikojë objektin që do të rregullohet me akt administrativ(p.sh. lejen e ndërtimit për një projekt konkret), apo përkatësisht masën që nuk do të ndërmerret (p.sh., mos lëshimi i urdhrit për prishjen e një ndërtese të caktuar të ndërtuar në mënyrë të paligjshme). Megjithatë, nuk është e domosdoshme që të vihen në terma konkretë të gjitha detajet e aktit të ardhshëm që do të nxirret ose që nuk do të nxirret.

25


PIKA 2 E NENIT 3 Përkufizimi i “aktit normativ nënligjor”

2. “Akt normativ nënligjor” është çdo shprehje e vullnetit nga një organ publik, në ushtrimin e funksionit të tij publik, që rregullon një apo disa marrëdhënie juridike, duke vendosur rregulla të përgjithshme të sjelljes dhe nuk është i shteruar në zbatimin e tij.

Sipas nenit 118, aktet normative nënligjore janë akte legjislative të nxjerra nga pushteti ekzekutiv (Këshilli i Ministrave, ministri, organet vetëqeverisëse). Në ndryshim nga aktet administrative (shih shpjegimin e mësipërm të pikës 1, të nenit 3), aktet normative nënligjore parashikojnë rregulla të përgjithshme dhe abstrakte. Neni e kufizon fushën e zbatimit e zbatimit të këtij Kodi në aktet administrative, kontratat administrative dhe veprimet e tjera administrative, ndërkohë që ky Kod nuk parashikon asnjë rregullim që trajton aktet normative përveç këtij përkufizimi të dhënë në pikën 2, të nenit 3. Qëllimi i përfshirjes në nenin 3 lidhet me faktin që sipas pikës 3, të nenit 2 parimet e këtij Kodi janë të zbatueshme edhe për aktin normativ nënligjor. Përveç kësaj,përkufizimin, mund të ndihmojë për të dalluar qartë konceptin e aktit administrativ, në veçanti aktin kolektiv, nga aktet normative.

26


PIKA 3 E NENIT 3 Përkufizimi i “diskrecionit të organit publik”

3. “Diskrecioni i organit publik” është e drejta e këtij të fundit për të ushtruar autoritet publik për të përmbushur një qëllim të ligjshëm, në rastet kur ligji parashikon pjesërisht modalitetet për të arritur këtë, duke i dhënë hapësirë vlerësimi zgjedhjeve të organit publik.


I. Qëllimi dhe përmbajtja e konceptit të dispozitave strikte dhe diskrecionit

Përkufizimi i diskrecionit përmban një nga parimet më të rëndësishme të sistemit ligjor shqiptar. Si rregull, organet publike që zbatojnë ligjin duke kryer procedurën administrative nuk kanë të drejtë të vendosin sipas diskrecionit të tyre,përkundrazi, organet publike dhe të gjithë personat e tjerë juridikë duhet të zbatojnë dispozitat e ligjit në mënyrë strikte brenda fushës së veprimit të Kodit të Procedurave Administrative. Në përgjithësi, parakushtet e ligjit nuk sigurojnë hapësirë për vendime të ndryshme. Kjo do të thotë që gjykatat kompetente kanë të drejtë të rishikojnë vendimet e marra nga organet publike nëse këto vendime nuk janë në përputhje me ligjin. Vetëm nëse ligji lejon që organi publik të vendosë për një rast në bazë të diskrecionit, atëherë organi ka mundësinë e zgjedhjes midis opsioneve të ndryshme për të vendosur në rastin konkret. Fakti që ligji i jep kompetencë diskrecionare organit publik nuk përbën rast normal, përkundrazi ky është një përjashtim i cili duhet të gjykohet duke analizuar dispozitat e ligjit.

II. Diskrecioni si zgjedhje midis opsioneve, për dy ose më shumë qëllime që janë të vështira për t’u pajtuar

Nëse ligji i jep organit publik kompetencë diskrecionare, ai hap në përgjithësi dy ose më shumë opsione për të vendosur mbi rastin. Organi publik duhet të vlerësojë se cilin opsion preferon dhe cili vendim duhet të merret në përputhje me rrethanat. Ky vlerësim nuk duhet parë si vendim i lirë. Organi publik duhet të vendosë duke vlerësuar dhe balancuar interesat e prekura dhe duhet të marrë një vendim i cili është në përputhje me parimin e proporcionalitetit. Organi publik duhet të japë arsyet duke shpjeguar pse diskrecioni është përdorur në mënyrën përkatëse (shih shkronjën “d”, të nenit 100).

27


B. DISKRECIONI NË HOLLËSI

I. Parakushtet e kompetencës diskrecionare

Siç shpjegohet më poshtë tek neni 11, kompetenca diskrecionare duhet t’i jepet autoritetit publik me ligj. Si rregull, dispozitat e ligjit duhet të shihen si strikte, prandaj zbatimi i ligjit nuk lë hapësirë diskrecionare për të vendosur autoriteteve publike. Nëse një dispozitë i jep apo jo pushtet diskrecionar organit publik duhet të rezultojë nga interpretimi i ligjit. Nëse pasojat juridike të një ligji të posaçëm hapin mundësinë për të bërë një zgjedhje midis disa opsioneve të ndryshme, atëherë kjo zgjedhje duhet të bëhet me diskrecion.

II. Parakushtet për përdorimin e kompetencës diskrecionare

Ka shumë rëndësi të theksohet se autoriteti publik nuk është i lirë të përdorë kompetencën diskrecionare, por, përkundrazi, ekzistojnë parakushte strikte për kufizimin e hapësirës së diskrecionit. Së pari, duhet të respektohen kufijtë e diskrecionit. Së dyti, qëllimet e ligjit duhet të respektohen si udhëzime për përdorimin e diskrecionit. Parakushtet që duhet të përmbushen në ushtrimin e pushtetit diskrecionar përcaktohen dhe përshkruhen në nenin 11 (shih komentin për nenin 11).

28


PIKA 4 E NENIT 3 Përkufizimi i “kontratës administrative”

4. “Kontrata administrative” është një marrëves

Documents

KOMENTAR I KODIT TË PROCEDURAVE ADMINISTRATIVE TË ......tojnë edhe profesionistë të tjerë, siç janë gjyqtarët e gjykatave administrative, anëtarët e dhomës së avokatisë,