Kontrola i trwałość projektów

Trwałość i kontrola projektów

Małgorzata Rulińska

Katowice, dnia 3 września 2013 roku

Rozporządzenie (WE) nr 1083/2006

• Zgodnie z artykułem 57 Rozporządzenia Rady (WE) Nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 Państwa Członkowskie lub instytucja zarządzająca zapewniają, że operacja zachowuje wkład funduszy, wyłącznie jeżeli operacja ta, w terminie pięciu lat od zakończenia operacji lub trzech lat od zakończenia operacji w państwach członkowskich, które skorzystały z możliwości skrócenia tego terminu w celu utrzymania inwestycji lub miejsc pracy stworzonych przez MŚP, nie zostanie poddana zasadniczym modyfikacjom.

Rozporządzenie (WE) nr 1083/2006

• a) mającym wpływ na jej charakter lub warunki jej realizacji

lub powodującym uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny; oraz

• b) wynikającym ze zmiany charakteru własności elementu infrastruktury

albo z zaprzestania działalności produkcyjnej.

Trwałość projektów w dokumentach MRR

„Zagadnienie zachowania trwałości projektu współfinansowanego z funduszy europejskich” Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, marzec 2012

Trwałość projektu to tylko jedno z zagadnień kontrolowanych po zakończeniu realizacji projektu.

Do pozostałych należą w szczególności: • osiągnięcie i utrzymanie wskaźników,

• wygenerowany przychód,

• zasada zakazująca podwójnego finansowania

• archiwizacja dokumentacji związanej z projektem.

BADANIE TRWAŁOŚCI

Polega ono na ustaleniu czy projekt nie został poddany znaczącej modyfikacji, za którą uznaje

się takie zmiany, które naruszałyby jego charakter, warunki realizacji, które mogą powodować

uzyskanie nieuzasadnionych korzyści lub zmiany charakteru własności infrastruktury powstałej w

wyniku realizacji projektu.

Monitoring i kontrola trwałości

Spełnienie obowiązku zachowania trwałości projektu podlega monitoringowi i kontroli.

W zależności od decyzji IZ może on opierać się na:

weryfikacji trwałości projektów na próbie wybranej na podstawie analizy ryzyka lub

okresowym wypełnianiu przez beneficjentów specjalnie opracowanych w przedmiotowym zakresie sprawozdań lub oświadczeń, na podstawie których określa się, czy została zachowana trwałość projektu.

Na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniach lub/oraz innych czynników ryzyka dokonuje się wyboru projektów, które następnie zostają poddane kontroli trwałości.

DZIAŁALNOŚĆ PRODUKCYJNA

W kontekście zachowania trwałości projektu zaprzestanie działalności produkcyjnej odnosi się do trwałego przerwania działań bezpośrednio związanych z

realizowanym projektem - niekoniecznie oznacza to zaprzestanie całej działalności produkcyjnej danej firmy

lub instytucji publicznej.

Przeniesienie działalności produkcyjnej do innego państwa członkowskiego jest traktowane jako zaprzestanie

działalności produkcyjnej.

• W związku z zasadą trwałości projektu mowa jest o utrzymaniu działalności produkcyjnej, a nie utrzymaniu produkcji wyrobu o określonym wzorze przemysłowym/użytkowym.

• W odniesieniu do produkcji sezonowej trudno utrzymać produkcję tego samego wzoru przez pięć lub nawet trzy lata.

• Dlatego w kontekście zachowania trwałości projektu, po zrealizowaniu celu wsparcia, czyli wprowadzeniu danego wzoru produkcji, dopuszczona jest zmiana profilu produkcji.

DZIAŁALNOŚĆ PRODUKCYJNA

ZMIANA CHARAKTERU WŁASNOŚCI Za zmianę charakteru własności uznaje się prawne jej przeniesienie na

inny podmiot.

Przeniesienie własności dokonuje się na mocy umowy sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania lub innej umowy służącej przeniesieniu własności rzeczy.

Pojęcie to odnosi się także do przekształceń polegających na zmianach w strukturze własnościowej określonego podmiotu, w tym na zmianach struktury udziałów w spółce z o.o. i zmianie struktury akcjonariatu w spółce akcyjnej.

Termin „zmiana charakteru własności” należy rozumieć także jako zmianę własności elementu projektu.

ZMIANA CHARAKTERU WŁASNOŚCI

Pojęcie to nie ogranicza się wyłącznie do przeniesienia własności z podmiotu publicznego na prywatny, ale zmianą charakteru własności może być także przeniesienie własności z podmiotu publicznego na publiczny czy z prywatnego na prywatny – zarówno w pełnym zakresie jak i poprzez obejmowanie udziałów.

Nie stanowi zmiany charakteru własności zmiana formy organizacyjno – prawnej przedsiębiorstwa, np. na skutek przekształcenia uregulowanego w Tytule IV Dział III „Przekształcenie spółek” Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.

Zmiany charakteru własności nie powodują też czynności ustanawiające prawa o charakterze względnym takie jak najem, dzierżawa, zastaw czy użyczenie, gdyż nie przenoszą prawa własności na inny podmiot.

ZMIANA CHARAKTERU WŁASNOŚCI Bezpłatne przeniesienie przez gminę własności infrastruktury na własną

spółkę nie będzie traktowane jako naruszenie trwałości projektu.

• Ujawnienie na etapie składania wniosku o dofinansowanie planowanych docelowych przekształceń podmiotowych w projekcie, wyłącza zarzut znaczącej modyfikacji projektu w razie jego akceptacji przez właściwą instytucję, znajdującej wyraz w zawartej umowie o dofinansowanie.

• Naruszenie zasady trwałości nie następuje w przypadku zbycia przedmiotu projektu uzasadnionego postępem technologicznym (uzyskane z tego tytułu fundusze zostały wykorzystane w całości na nabycie innego przedmiotu stanowiącego co najmniej ekwiwalent zbytego przedmiotu i służącego celom projektu.

• Warunkiem jest uprzednie zawiadomienie i zgoda ze strony właściwej instytucji).

PRZYKŁAD Trwałość projektu „Oczyszczanie ścieków”: Beneficjentem projektu jest w

analizowanym przypadku Sp. z o. o. zawiązana przez samorząd gminny, WFOŚiGW w Bielsku Białej oraz WFOŚiGW w Katowicach (instytucje te łącznie posiadają 100 % udziałów spółki).

Jeden z WFOŚiGW wyraził wolę zbycia udziałów w spółce pozostałym pierwotnym właścicielom w okresie trwałości projektu.

Czy tą sytuację należy traktować jako naruszającą zasadę trwałości?

Zbycie udziałów co do zasady należy traktować jako zmianę charakteru własności.

Przesłanka zmiany charakteru własności następuje niezależnie czy podmiot nabywający udziały będzie publiczny czy prywatny.

Sprzedaż wyników prac badawczo – rozwojowych jest jedną z form wdrożenia wyników projektu i nie oznacza braku zapewnienia trwałości projektu.

Istnieje przy tym zastrzeżenie, iż sprzedaż taka może się odbyć względem innego przedsiębiorcy, ale z wyłączeniem możliwości dalszej odsprzedaży do innych podmiotów przez tego przedsiębiorcę i zakazu odsprzedaży przez beneficjenta do więcej niż jednego przedsiębiorcy.

PRACE B+R

ZMIANA CHARAKTERU OPERACJI Przez charakter operacji rozumie się jej właściwości ogólne, to jest

właściwy jej zespół cech, odróżniających ją od innych operacji tego samego rodzaju.

Do określania charakteru inwestycji w infrastrukturę, które mają być przeprowadzone w ramach projektu, powinno stosować się obiektywne kryteria, np. parametry techniczne proponowanych rozwiązań czy też dane statystyczne.

Dodatkowo charakter projektu to także główne działania podejmowane w ramach danego przedsięwzięcia.

Nie należy wnioskować, iż zmiana podmiotu realizującego dany projekt stanowi automatycznie o zmianie charakteru tego projektu.

ZMIANA CHARAKTERU OPERACJI

Zmiana charakteru operacji może być oceniana przez pryzmat m.in. stopnia osiągania zakładanych wskaźników realizacji projektu.

Uznaje się, iż w przypadku zmniejszenia wartości wskaźników produktu i rezultatu w okresie trwałości projektu, należy brać pod ocenę ogólną realizację celów projektu.

Szczególnie wskaźniki rezultatu, szacowane na etapie wniosku o dofinansowanie, są w praktyce trudne do przewidzenia w dłuższej perspektywie czasowej.

Dlatego uznaje się, iż zmniejszenie wskaźników na poziomie rezultatu oraz produktu nie musi automatycznie oznaczać znaczącej modyfikacji wpływającej na zachowanie zasady trwałości.

ZMIANA CHARAKTERU OPERACJI

W przypadku, gdy cele projektu zostały utrzymane, pomimo zmniejszenia osiągniętych wartości niektórych wskaźników, należy przyjąć, iż ta przesłanka trwałości projektu została zachowana.

W przypadku niedotrzymania wskaźników projektu należy jednak zbadać towarzyszące temu przesłanki np. obiektywne procesy gospodarcze czy też starania beneficjenta poczynione dla utrzymania pełni wskaźników.

WARUNKI REALIZACJI PROJEKTU

Warunki realizacji projektu określane są jako okoliczności, w których dany projekt jest realizowany, a także to, jakimi umiejętnościami i cechami dysponuje prowadzący go podmiot.

Warunki te to wszystkie elementy, które nie wynikają bezpośrednio z wkładu finansowego programu operacyjnego, ale wywierają wpływ na realizację programu.

Zmiana warunków realizacji projektu może stanowić przesłankę naruszającą trwałość projektu, szczególnie gdy ma negatywny wpływ na osiągnięcie/utrzymanie celów projektu założonych we wniosku o dofinansowanie.

NIENALEŻNE KORZYŚCI Za „korzyść” należy uznać takie przysporzenie majątkowe, w tym

uzyskanie przychodu, zwolnienie z długu lub uniknięcie straty, albo takie uzyskanie pozycji ekonomicznie lepszej niż możliwa do uzyskania przez inne podmioty w tych samych warunkach, które:

nastąpiło w wyniku zmiany charakteru własności elementu infrastruktury albo zaprzestania działalności produkcyjnej;

faktycznie powstało po stronie przedsiębiorstwa lub podmiotu publicznego.

Korzyść nieuzasadniona (ostatecznie naruszająca zasadę trwałości) to korzyść, która jest nie do pogodzenia z celami pomocy realizowanej przez zaangażowanie Funduszy oraz celami dofinansowania danego działania.

NIENALEŻNE KORZYŚCI

Poprzez podmiot publiczny lub przedsiębiorstwo, o których mowa w przepisach rozporządzenia dotyczących trwałości, należy

zatem rozumieć zarówno beneficjenta jak również jakikolwiek inny podmiot, np. taki, któremu beneficjent miałby

nieodpłatnie przekazać infrastrukturę.

W przypadku beneficjentów – korzyścią może być w szczególności uzyskanie jakiegokolwiek przychodu w wyniku zmiany

charakteru własności elementu infrastruktury albo zaprzestania działalności produkcyjnej


Dla podmiotów innych niż beneficjenci, w tym dla kontrahentów, korzyścią może być:

- zaangażowanie w transakcję środków o wartości

niższej niż rynkowa wartość elementów infrastruktury, których dotyczy zmiana charakteru własności,

- albo uzyskanie pozycji ekonomicznie lepszej niż możliwa do uzyskania przez inne podmioty w tych samych warunkach

NIENALEŻNE KORZYŚCI Podobnie jak w przypadku samej korzyści, to czy była ona nieuzasadniona

należy skonfrontować uzyskanie korzyści z celami pomocy realizowanej przez zaangażowanie Funduszy (w tym z uwzględnieniem przepisów regulujących udzielanie pomocy publicznej) oraz celami dofinansowania danego działania.

Należy przeprowadzić badania

czy podmiot inny niż beneficjent, w tym kontrahent, spełnia podmiotowe kryteria udzielenia pomocy z funduszy (o ile kryterium takie nie stanowiło warunku realizacji lub charakteru operacji), w tym w szczególności w kontekście przepisów dotyczących udzielania pomocy publicznej (np. gdy duży przedsiębiorca przejmuje projekt od małego przedsiębiorcy, który był uprawniony do wyższego poziomu pomocy).

NIENALEŻNE KORZYŚCI Należy przeprowadzić badania

czy „zaprzestanie działalności produkcyjnej” lub „zmiana charakteru własności elementu infrastruktury” doprowadziło do skutków sprzecznych z celami pomocy (w tym z celami programu operacyjnego oraz samego działania), w tym m. in. do ograniczenia konkurencyjności, zmniejszenia zatrudnienia, przeniesienia pomocy do innego regionu, wykorzystania nieprawidłowych materiałów, itp.

Nieuzasadnione korzyści mogą nastąpić zarówno podczas odpłatnego jak i nieodpłatnego przekazania produktów projektu/ elementu infrastruktury.

NIENALEŻNE KORZYŚCI Przy odpłatnym przekazaniu infrastruktury nienależne korzyści

mogą nastąpić np. na skutek ustanowienia ceny odbiegającej od wartości rynkowej przedmiotu.

W kontekście zachowania trwałości projektu przepisy prawne nie mówią o wymogu zapewnienia konkurencyjnych warunków

przeprowadzanych transakcji.

Niemniej jednak ich zastosowanie pozwala na zmniejszenie ryzyka osiągnięcia nienależnych korzyści przez zaangażowane

podmioty.

Kwestia ta wynika najczęściej z danych okoliczności występujących w projekcie i podkreślić należy, iż nie jest obligatoryjna.


Nieuzasadniona korzyść może wystąpić w sytuacji zbycia udziałów w spółce będącej beneficjentem projektu po cenie wyższej niż cena, jaką właściciel udziałów będący podmiotem publicznym uzyskałby, gdyby spółka nie była beneficjentem środków UE.

Z punktu widzenia wdrażania programów operacyjnych korzyść ma charakter uzasadniony z tego tylko względu, że jest

przeznaczona na realizację określonego zadania publicznego realizowanego przez spółkę - beneficjenta.

Korzyść zachowuje więc „uzasadniony” charakter tylko w takim zakresie, w jakim po zbyciu dalej służy realizacji tego zadania.

NIENALEŻNE KORZYŚCI W odniesieniu do relacji pomiędzy podmiotami gospodarczymi należy

przyjąć, iż dalsze „przekazywanie” korzyści, np. poprzez zbycie udziałów/akcji na zasadach obowiązujących na danym rynku (bez przetargu, w drodze przetargu, w obrocie giełdowym) kolejnym podmiotom, które kontynuują działalność beneficjenta (spółki) w sposób zgodny z wymaganiami wynikającymi z umowy o dofinansowanie nie powinno być, co do zasady, uznane za „nieuzasadnione”.

Przejęcie korzyści wynikającej z uzasadnienia nie może spowodować naruszenia zasad udzielania pomocy publicznej (np. pośrednio przyznania dużemu przedsiębiorcy dofinansowania w wyższej wysokości dopuszczalnej dla małego przedsiębiorcy, przekazania majątku przeznaczonego dla podmiotu realizującego usługi publicznej na podstawie umowy o świadczeniu usług publicznych, podmiotowi który nie jest stroną takiej umowy itp.).

PRZYKŁAD

Trwałość projektu „Nowa baza kolejnym krokiem konkurencyjności i dalszego rozwoju” (projekt EFRR):

Beneficjent zwrócił się z pytaniem, czy możliwa jest w kontekście umowy o dofinansowanie zmiana formy prawnej firmy z osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą na własny rachunek na spółkę z o.o.

W wyniku przeprowadzenia proponowanych przez beneficjenta rozwiązań dojdzie do zmiany charakteru własności w projekcie.

Wniesienie majątku przedsiębiorstwa, dotychczas prowadzonego w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, aportem do spółki prawa handlowego, jest formą zbycia przedsiębiorstwa.

PRZYKŁAD cd. Dla zachowania trwałości projektu, w takim przypadku nie mogą (jako

czynnik towarzyszący) zmienić się cele i założenia projektu, jak również przedsiębiorstwo, do którego wnoszony jest aport nie może odnieść nienależnych korzyści.

Podmiot przyjmujący aport powinien zobowiązać się do utrzymania celów projektu – może to nastąpić na drodze stosownego aneksu do umowy o dofinansowanie. Trudna do jednoznacznego rozstrzygnięcia jest kwestia wystąpienia nienależnych korzyści. Wniesienie aportem określonych składników majątkowych buduje potencjał przedsiębiorstwa.

Z punktu widzenia tego przedsiębiorstwa „ceną” za to jest określona wartość udziałów obejmowanych przez podmiot dokonujący aportu, jednakże „cena” ta nie jest wydatkiem faktycznie przez to przedsiębiorstwo ponoszonym.

Istnieje ryzyko wystąpienia nienależnych korzyści.

ZAKOŃCZENIE OPERACJI

Zgodnie z zapisem „Krajowych wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie

programowania 2007-2013” poprzez datę zakończenia realizacji projektu należy rozumieć termin zakończenia

realizacji projektu określony w umowie o dofinansowanie projektu, z uwzględnieniem przepisów

art. 88 rozporządzenia nr 1083/2006.

ZAKOŃCZENIE OPERACJI

Zgodnie ze stanowiskiem IK NSRO przy ustalaniu terminu zakończenia realizacji projektu należy kierować się

zapisem Krajowych wytycznych, z uwzględnieniem:

przewidywanego terminu wykonania wszystkich czynności w ramach projektu,

przewidywanego terminu zapłacenia przez beneficjenta wszystkich wydatków oraz

przewidywanego terminu wypłacenia beneficjentowi wkładu publicznego.

ZAPYTANIE:

• Jaki wpływ na zachowanie zasady trwałości ma fakt przeniesienia działalności gospodarczej beneficjenta do innego państwa członkowskiego?

• Odpowiedź: W przypadku gdy beneficjent, który otrzymał wsparcie finansowe ze środków UE, przenosi prowadzoną działalność gospodarczą do innego państwa członkowskiego w okresie zachowania trwałości projektu, zamykając tym samym przedsiębiorstwo prowadzone na terenie państwa członkowskiego, od którego otrzymał pomoc, należy:

zastosować względem niego korektę finansową celem odzyskania pomocy;

notyfikować fakt KE oraz państwu członkowskiemu, do którego beneficjent przenosi prowadzoną działalność, celem zapobieżenia wsparciu finansowemu dla projektu, który polegałby na uruchomieniu przez tego beneficjenta działalności prowadzonej uprzednio na terenie innego państwa członkowskiego.

ZAPYTANIE:

Jak przedstawia się problem konieczności zachowania trwałości projektu w kontekście ogłoszenia upadłości przez beneficjenta?

• Odpowiedź: Nowelizacja rozporządzenia nr 1083/2006 z czerwca 2010 r. obejmowała swoim zakresem artykuł 57.

• W zakresie przesłanki zaprzestania działalności produkcyjnej ustalono wyjątek – naruszenie zasady trwałości nie następuje w przypadku „operacji poddanej zasadniczej modyfikacji w wyniku zaprzestania działalności produkcyjnej spowodowanego upadłością niewynikającą z oszukańczego bankructwa.

• Powyższa zmiana została wprowadzona retroaktywnie od 1 stycznia 2007 r.

ZAPYTANIE:

W jaki sposób stosuje się zasadę zachowania trwałości projektu w przypadku kradzieży środków trwałych współfinansowanej w ramach UE?

• Odpowiedź: W przypadku kradzieży zakupionego na potrzeby projektu środka trwałego beneficjent jest zobowiązany do odtworzenia tego elementu na potrzeby realizowanego projektu (przy założeniu, iż przedmiotowa infrastruktura odgrywa istotną rolę w projekcie, tj. jej brak może spowodować nieosiągnięcie założonych celów projektu).

• Beneficjent powinien także w tym zakresie dysponować stosownym dokumentem potwierdzającym zgłoszenie takiej kradzieży na Policję. W celu zachowania trwałości projektu należy odkupić środek trwały o parametrach i wartości odpowiadającej właściwościom utraconego sprzętu – przy czym wydatek ten nie będzie uznany za kwalifikowany (wydatkiem takim będzie natomiast ubezpieczenie przez beneficjenta nabywanych w ramach projektu środków trwałych).

ODPOWIEDŹ cd.:

• W przypadku, gdy z racji złej sytuacji ekonomicznej beneficjent nie jest w stanie zastąpić skradzionego elementu projektu nowym o podobnych parametrach, a jednocześnie mimo utraty elementu główny cel projektu nadal będzie zachowany, wówczas właściwa instytucja może uznać, iż nie ma obowiązku zwrotu dofinansowania w części dot. przedmiotowego urządzenia.

KOREKTY FINANSOWE

Korekty finansowe związane z naruszeniem zasady trwałości projektu powinny być proporcjonalne, tzn. nie muszą wiązać się ze zwrotem 100% kwoty dofinansowania.

Przykładowy sposób wyliczenia wartości korekty:

Założenia:

• wartość środka trwałego względem którego nastąpiło złamanie zasady trwałości – 1 000 000 pln

• okres trwałości- 5 lat (od 01.01.2008 r. do 01.01.2013 r.; łączna ilość dni:1827)

• data złamania zasady trwałości- 01.05.2010 r. (do końca okresu trwałości: 976)

• W pierwszej kolejności ustalamy jaki % całości przypada na niezachowany okres trwałości, tj. 976 dni okresu niezachowania trwałość/1827 dni całkowitego okresu trwałości x 100%. Otrzymujemy (po zaokrągleniu) wynik=53,43 %. W celu wyliczenia podstawy wymierzanej korekty, należy całkowitą wartość środka trwałego pomnożyć przez otrzymany wskaźnik procentowy: 1 000 000 pln x 53,43 %= 534 300 pln

• Otrzymaną wartość powiększamy o należną kwotę odsetek wyliczonych w oparciu o obowiązujące przepisy.

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ

W przypadku złamania zasady trwałości przez beneficjenta rozwiązanie umowy o dofinansowanie nie jest konieczne. Kwota środków związanych z tymi

elementami projektu, które zostały poddane znaczącej modyfikacji, traktowana jest jako nieprawidłowość.

Złamanie zasady trwałości w projekcie nie jest w każdym przypadku równoznaczne z nieosiągnięciem celów

projektu.

Nienależna korzyść – ekspertyza Deloitte

Nie można poddawać operacji zasadniczej modyfikacji wynikającej: (a) ze zmiany charakteru własności elementu infrastruktury, albo (ang. „or”) (b) z zaprzestania działalności produkcyjnej i (ang. „and”) (c) mającej wpływ na charakter lub warunki realizacji operacji lub (ang. „or”) (d) powodującej uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny.


Aby modyfikacja spełniała kryteria art. 57 ust. 1 akapit 1 Rozporządzenia 1083/2006 musi wynikać albo ze zmiany charakteru własności elementu infrastruktury (fragment (a)) albo z zaprzestania działalności produkcyjnej (fragment (b)) Jeżeli nie wystąpi żaden z tych czynników, wykluczone jest powstanie „zasadniczej modyfikacji”. W konsekwencji takiej sytuacji bezprzedmiotowe jest sprawdzanie czy wystąpiła korzyść i czy była ona uzasadniona


Zaprzestanie działalności produkcyjnej z dużym prawdopodobieństwem będzie wpływać na charakter lub warunki realizacji operacji w sposób, który pozwala na stwierdzenie, iż operacja została poddana niedozwolonej zasadniczej modyfikacji. Tym samym jeżeli nastąpiło zaprzestanie produkcji, najprawdopodobniej nie będzie potrzeby badania, czy któryś z podmiotów odniósł nieuzasadnioną korzyść. Jeżeli zmiana charakteru własności elementu infrastruktury wpływa na charakter operacji lub warunki jej realizacji (np. z uwagi na wyraźną sprzeczność z umową o dofinansowanie), nie ma potrzeby badania nieuzasadnionej korzyści, bowiem już sam wpływ na charakter operacji lub na warunki jej realizacji umożliwia podjęcie procedury odzyskiwania środków.


Wystąpienie nieuzasadnionej korzyści należy w szczególności badać w sytuacji, gdy w ramach operacji obejmującej

inwestycję w infrastrukturę doszło do zmiany charakteru własności elementu infrastruktury, która nie wpływa na

charakter lub warunki realizacji operacji.


„Nieuzasadniona korzyść” oznacza tyle, co „pożytek lub zysk odniesiony przez kogoś w sposób bezzasadny, bezpodstawny lub niesłuszny”. „Nieuzasadniona korzyść”, którą odniósł przedsiębiorca lub podmiot publiczny, to taki pożytek lub zysk, który został uzyskany w sposób bezpodstawny (bezzasadny) lub niesłuszny. Z języka angielskiego: „undue advantage” będzie to: „Uzyskanie nieuzasadnionej lub nadmiernie korzystnej pozycji przez podmiot albo otrzymanie przez ten podmiot nienależnych pożytków lub zysków w związku z przeprowadzeniem transakcji, której przedmiot stanowił element infrastruktury współfinansowany w ramach operacji”.

Nienależna korzyść – ekspertyza Deloitte Wystąpienie „nieuzasadnionej korzyści” stanowi jeden z czynników świadczących o poddaniu operacji niedozwolonej zasadniczej modyfikacji, jeżeli towarzyszy ona transakcji prowadzącej do zmiany charakteru własności elementu infrastruktury „Nieuzasadniona korzyść" rozumiana będzie jako czerpanie korzyści przez Beneficjenta w rezultacie wykorzystania wytworzonej infrastruktury w sposób niezgodny z celami PO IG oraz niezgodnie z przeznaczeniem inwestycji określonym we wniosku o dofinansowanie Wyjaśnienia na stronie internetowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod adresem: http://www.nauka.gov.pl/finansowanie/fundusze-europejskie/ program-operacyjny-innowacyjna-gospodarka/faq-pytania-iodpowiedzi/ co-oznacza-okreslenie/

http://www.nauka.gov.pl/finansowanie/fundusze-europejskie/



Nienależna korzyść – ekspertyza Deloitte „Jeśli w ramach współfinansowanego projektu dokonano zakupu nieruchomości zabudowanej – gruntu oraz budynku – to beneficjent nie będzie mógł dokonać podziału gruntu, wynajmu budynku ani dzierżawy, gdyż nieruchomość budynkowa obejmująca budynek i ziemię, na której on stoi, traktowana jest jako jedna całość podlegająca dofinansowaniu z funduszy strukturalnych. Ich podział, wynajem, dzierżawa itp. stanowiłoby zmianę charakteru projektu i czerpanie z tego tytułu korzyści, co – zgodnie z niniejszą zasadą – jest niedopuszczalne.” T. Kierzkowski, A. Jankowska, R. Knopik, Fundusze strukturalne oraz fundusze spójności, komentarz do art. 57 Rozporządzenia 1083/2006


Można wyróżnić następujące sytuacje, które w opinii instytucji zarządzających stanowiły nieuzasadnioną korzyść: a) Czerpanie korzyści przez nabywcę wytworzonej infrastruktury w

sposób niezgodny z celami programu operacyjnego (np. w sposób komercyjny, gdy współfinansowany był projekt zbywcy – podmiotu publicznego)

b) Przekształcenie (wniesienie wkładu w postaci) przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną do spółki cywilnej lub spółki handlowej z osobą niebędącą beneficjentem w związku z danym projektem.

c) Uzyskanie przez nabywcę danego elementu infrastruktury pozycji ekonomicznej, której nie uzyskałby, gdyby czynnik współfinansowania z funduszy nie występował.

Nienależna korzyść – ekspertyza Deloitte Można wyróżnić następujące sytuacje, które w opinii instytucji zarządzających stanowiły nieuzasadnioną korzyść: d) Umożliwienie osiągania lub osiąganie przez nabywcę elementu

współfinansowanej infrastruktury zysków z komercyjnej działalności przy użyciu tego elementu.

e) Zbycie elementu infrastruktury przez podmiot publiczny na rzecz przedsiębiorcy.

f) Zbycie udziałów w spółce – beneficjencie (uprzednio posiadanych przez podmiot publicznych) przedsiębiorcy, a przez to umożliwienie mu osiągania zysków z działalności opartej o infrastrukturę dofinansowaną z funduszy,

g) Zbycie udziałów w spółce – beneficjencie za cenę ustaloną w związku z posiadaną przez spółkę infrastrukturę współfinansowaną z funduszy.

Stanowisko IZ Stanowisko Instytucji Zarządzającej RPO WSL na lata 2007-2013 w zakresie korekt w okresie trwałości projektów za niedozwolone (komercyjne) świadczenie usług medycznych przez Beneficjentów w ramach Działania 9.1 i 9.2 Zgodnie z założeniami naborów wniosków: 09.02.00-005/08; 09.01.00- 072/09; 09.01.00-077/09, dofinansowana infrastruktura i sprzęt medyczny wykorzystywany jest w związku z świadczeniem przez Beneficjentów usług medycznych gwarantowanych w ramach kontraktu z Instytucją Finansująca Publiczne Świadczenia Zdrowotne. Jednakże stosując odpowiednio obniżony poziom dofinansowania Beneficjenci mogli wykorzystywać przedmiot projektu również komercyjnie (dot. naboru 09.02.00-005/08 oraz 09.01.00- 077/09).

Stanowisko IZ

IZ dopuszcza następujące zmiany w okresie trwałości: a) zmiana, polegająca na wykorzystaniu przedmiotu projektu w ramach

innych oddziałów/bloków/poradni/itp., które posiadają kontrakt z NFZ, przy zachowaniu pozostałych warunków umowy o dofinansowanie,

b) zmiany w finansowaniu świadczeń medycznych - w przypadku braku kontraktu z NFZ a określone rodzaje świadczeń, usługi są świadczone nieodpłatnie, przy zapewnieniu finansowania Jednostki Samorządu Terytorialnego lub Beneficjenta.

Stanowisko IZ

IZ zastosuje korekty w przypadku: a) wykorzystywania odpłatnie przedmiotu projektu ponad zadeklarowany

poziom.

b) niewykorzystywania przedmiotu projektu do wykonywania świadczeń medycznych, co wpływa lub może wpłynąć na utrzymanie przez Beneficjenta założonych celów projektu.

c) dla naboru 09.01.00-072/093 w przypadku istotnego niezachowania warunków realizacji projektów IZ RPO WSL może rozwiązać umowę o dofinansowanie.

Stanowisko IZ Poziom zastosowanej korekty będzie indywidualnie określany dla każdego przypadku z uwzględnieniem poniższych zasad: a) dla projektów, których koszt całkowity nie przekracza 1 mln Euro: zgodnie z tzw. zasadą proporcji (proporcjonalności). Korekta jest wyliczana poprzez porównanie dotychczasowego i nowego poziomu dofinansowania (obliczonego na podstawie aktualnego poziomu wykorzystania przedmiotu projektu do świadczenia usług medycznych finansowanych w ramach NFZ); b) dla projektów, których koszt całkowity przekracza 1 mln Euro: zgodnie z zasadą tzw. metody luki w finansowaniu oraz, zgodnie z tzw. zasadą proporcji (proporcjonalności). Beneficjent oblicza aktualny poziom dofinansowania stosując obie metody, na tej podstawie wybiera poziom wskazujący niższą wartość. Korekta wyliczana jest poprzez porównanie dotychczasowego i nowego poziomu dofinansowania.

Stanowisko IZ

W przypadku zwrotu nałożonej korekty w wyznaczonym terminie IZ może odstąpić od procesu związanego z odzyskiwaniem nienależnego wsparcia w trybie administracyjnym i nie będzie naliczać odsetek. W przypadku odmowy przez Beneficjenta zwrotu nałożonej korekty IZ przystąpi do procedury stwierdzenia nieprawidłowości w wykorzystaniu środków dofinansowania i uruchomi proces związany z ich odzyskaniem. Niezachowanie warunków realizacji projektów w okresie trwałości jest analizowane indywidualnie dla każdego projektu, uwzględniając m.in.: a) zapisy art. 57 Rozporządzenia 1083/20066, b) wpływu wprowadzonych zmian na realizację celów projektu (w tym wskaźników produktu i rezultatu), c) zasady dot. pomocy publicznej.

Zasada Proporcjonalności

PROJEKTU (koszty kwalifikowane) KTU (koszty kwalifikowane

KOSZTY NIEKWALIFIKOWANE PROJEKTU

np. 60% - usługi w publicznym systemie, np. w ramach kontraktu z NFZ

np. 40% - usługi komercyjne

KOSZTY KWALIFIKOWANE

KOSZTY NIEKWALIFIKOWANE

Obliczanie poziomu dofinansowania wg. zasady proporcjonalności

0,6 x 85 % = właściwy procent

dofinansowania = 51% KK

Metoda luki w finansowaniu

W przypadku projektów generujących dochód, których całkowity koszt przekracza 1 mln EUR, zgodnie z art. 55 rozp. Rady (WE) nr 1083/2006 do obliczenia poziomu dofinansowania, zachodzi konieczność zastosowania metody luki w finansowaniu. Określenie luki w finansowaniu nie jest wymagane dla projektów: których całkowity koszt wynosi nie więcej niż 1 mln EUR; podlegających zasadom pomocy publicznej; które nie generują dochodu, zgodnie z art. 55 Roz.Rady (WE) nr 1083/2006 (np. drogi za korzystanie z których nie trzeba płacić); których zdyskontowany dochód netto (DNR) jest mniejszy lub równy 0, tzn. zdyskontowane przychody powiększone o zdyskontowaną wartość rezydualną są mniejsze bądź równe zdyskontowanym pieniężnym kosztom operacyjnym. dla projektów generujących dochody (w myśl art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006) w celu obliczenia maksymalnej kwoty dotacji z UE należy odnieść się do określonych przepływów pieniężnych oraz uwzględnić wartość rezydualną.


Art. 55. Rozporządzenia 1083: Projekt generujący dochód oznacza jakąkolwiek operację obejmującą inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających lub jakąkolwiek operację pociągającą za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub jakiekolwiek inne odpłatne świadczenie usług. Algorytm obliczania luki w finansowaniu: Krok 1 – Określenie wskaźnika luki finansowej (R) R=MaxEE/DIC gdzie: MaxEE to maksymalny wydatek kwalifikowalny = DIC – DNR; DIC to zdyskontowany koszt inwestycji; DNR to zdyskontowany przychód netto (dochód) = zdyskontowane przychody – zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana wartość rezydualna. Krok 2 – Określenie „kwoty decyzji” DA = EC*R gdzie: EC to koszty kwalifikowalne (zsumowane, niezdyskontowane)


Krok 3 – Określenie maksymalnej dotacji z UE Dotacja UE = DA*MaxCRpa gdzie: MaxCRpa to maksymalna wielkość współfinansowania określana dla osi priorytetowej. W przypadku projektów, w których przedmiot projektu nie będzie wykorzystywany w 100% do świadczenia usług w publicznym systemie opieki zdrowotnej, Wnioskodawca powinien zastosować obliczenia zgodnie z zasadą proporcjonalności, oraz – jeśli dotyczy – metodologię luki w finansowaniu. W wyniku obliczeń, Wnioskodawca wybiera ten poziom dofinansowania, który wskazuje na niższą wartość dofinansowania.

Monitoring trwałości projektów Województwo Śląskie stosuje ankiety trwałości do monitorowania trwałości operacji RPOWŚ. Ankieta bada m.in. czy: Utrzymane zostały założone cele i rezultaty projektu; Projekt nie został poddany zasadniczym modyfikacjom w rozumieniu art. 57 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006; W przypadku gdy nie było możliwości obiektywnego oszacowania dochodu z wyprzedzeniem, czy dochód wygenerowany w okresie pięciu lat od zakończenia projektu został odliczony od wydatków zadeklarowanych Komisji Europejskiej; Beneficjent wywiązał się z obowiązków nałożonych w umowie o dofinansowanie, m.in. w zakresie użytkowania i wymiany sprzętu ruchomego, informowania o dofinansowaniu ze środków UE, przechowywania i archiwizacji dokumentów .

Okres trwałości a VAT

W niektórych przypadkach możliwe jest ustalenie podatku podlegającego odliczeniu (a więc i niepodlegającego odliczeniu) poprzez zastosowanie klucza powierzchniowego, co umożliwi alokację podatku wg powierzchni wykorzystywanej do czynności opodatkowanych oraz czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia. Najważniejsze znaczenie w tym względzie ma rzeczywiste faktyczne przyporządkowanie nabywanych towarów i usług do wykonywanych czynności. Gdy projekt polega na budowie obiektu, który co do zasady będzie wykorzystywany do wykonywania czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia, ale pewna (możliwa do wydzielenia i stała) powierzchnia będzie wykorzystywana do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia, np. właściciel obiektu wynajmie tę powierzchnię w celu prowadzenia bufetu lub kiosku, podatek naliczony mógłby być rozliczony w oparciu o proporcję wynikającą z udziału powierzchni obiektu przeznaczonej pod ten rodzaj czynności w odniesieniu do całkowitej powierzchni tego obiektu.

Okres trwałości a VAT

Proporcja obliczona w ten sposób powinna być proporcją stałą tj. nie powinna podlegać zmianom, w tym w szczególności w kierunku powodującym większy udział podatku naliczonego podlegającego odliczeniu, w okresie realizacji projektu oraz w okresie jego trwałości. W przypadku deklarowania VAT jako wydatku kwalifikowalnego ważne jest, aby w momencie wpisania VAT we WNP (jako wydatku kwalifikowalnego), nie było możliwości dokonywania korekt w przyszłości przedmiotem korekt - wtedy nie będzie Nieprawidłowości. Beneficjent będzie związany podpisanym przez siebie oświadczeniem, w okresie od dnia złożenia do IP/IW wniosku o dofinansowanie projektu , przez okres jego realizacji oraz przez okres trwałości projektu. Ważne jest więc przeznaczenie majątku w tym okresie, gdyż zmiana przeznaczenia może się wiązać z możliwością dokonania Korekty VAT ( art. 91 Ustawy o VAT).

Kontrole projektów – wytyczne, przepisy

Wytyczne MRR w zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków IZ Programem Operacyjnym, 22 czerwca 2012

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca

2006 r. art. 58, 59, 60, 70. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia

2006 r.

Procesy kontrolne

Kontrola w ramach NSRO podzielona jest na dwa niezależne od siebie procesy:

a) kontrolę zapewnianą przez Instytucję Zarządzającą; b) kontrolę i audyt wykonywany przez Instytucję Audytową. Audyt prowadzony jest w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania

systemu zarządzania i kontroli PO/RPO oraz na podstawie stosownej próby projektów

w celu weryfikacji zadeklarowanych wydatków. W Polsce rolę IA pełni Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej w MF. Założenia prowadzenia audytów są przedmiotem strategii audytu

sporządzonej przez MF na podstawie art. 62 ust. 1 lit. c Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006.

Typy kontroli

IZ zapewnia realizację dwóch typów kontroli w systemie wdrażania programów operacyjnych: a) kontrole systemowe (art. 60 i art. 70 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006); b) weryfikacje wydatków (art. 60 lit. b Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006). Kontrole systemowe - gdy IZ deleguje część swoich funkcji innym podmiotom, w tym również zadania z zakresu weryfikacji wydatków. Cel kontroli systemowej -uzyskanie pewności, że wszystkie delegowane funkcje są realizowane w odpowiedni sposób, a system zarządzania i kontroli PO/RPO funkcjonuje prawidłowo, efektywnie i zgodnie z prawem. Przeprowadzana przez IP dotyczy weryfikacji zadań realizowanych przez IP2 (IW).

Weryfikacja wydatków

Weryfikacja wydatków polega na: - sprawdzeniu dostarczenia towarów i usług współfinansowanych w ramach projektów, - faktyczności poniesienia wydatków - oraz ich zgodności z zasadami wspólnotowymi i krajowymi. IZ określa warunki prowadzenia weryfikacji wydatków oraz podział obowiązków w ramach systemu zarządzania i kontroli PO/RPO. Wyjątek stanowi prowadzenie kontroli krzyżowych pod kątem eliminowania podwójnego finansowania wydatków, za realizację których odpowiedzialność ponoszą odpowiednio IZ lub IK NSRO.

Weryfikacja wydatków IZ są zobowiązane do przeprowadzania weryfikacji sprawdzających w szczególności czy: a) WNP wraz z załączonymi kopiami dokumentów, poświadczonymi przez

beneficjenta za zgodność z oryginałem, potwierdzającymi poniesione wydatki lub wraz z zestawieniem dokumentów potwierdzających poniesione wydatki, został przekazany do właściwej instytucji odpowiedzialnej za weryfikację WNP;

b) dostawy, usługi i roboty budowlane współfinansowane w ramach projektów zostały rzeczywiście wykonane zgodnie z decyzją o dofinansowaniu/umową o dofinansowanie projektu;

c) zadeklarowane przez beneficjentów wydatki zostały rzeczywiście poniesione oraz zapłacone;

d) wnioski beneficjentów o płatność są prawidłowe; e) wydatki zostały poniesione zgodnie z zasadami krajowymi i wspólnotowymi, w

tym dotyczącymi w szczególności: konkurencji, ochrony środowiska, niedyskryminacji, społeczeństwa informacyjnego oraz zakazu podwójnego finansowania wydatków.

Weryfikacja wydatków Weryfikacje wydatków (w aspekcie formalnym, finansowym, technicznym i rzeczowym) polegają w szczególności na: a) weryfikacji wszystkich wniosków o płatność składanych przez beneficjentów; b) kontroli projektów na miejscu, które mogą być przeprowadzane na próbie projektów. IZ określa katalog dokumentów mogących stanowić podstawę weryfikacji. Weryfikacja wniosków o płatność prowadzona jest na dokumentach w siedzibie Instytucji weryfikującej i obejmuje wszystkie wnioski. Zgodnie z dokumentem Komisji Europejskiej Guidance document on management

verifications to be carried out by Member States on operations co-financed by the Structural Funds and the Cohesion Fund for the 2007 – 2013 programming period, dopuszcza się możliwość weryfikacji tylko wybranych dokumentów

Weryfikacja wydatków Weryfikacja wniosków beneficjenta o płatność WNP wraz z wymaganą dokumentacją poświadczającą poniesienie wydatków służy uznaniu i potwierdzeniu kwalifikowalności wydatków. Weryfikacja WNP przeprowadzana jest z zachowaniem zasady „dwóch par oczu”,

każdy wniosek weryfikowany jest przez co najmniej dwie osoby. Weryfikacja wniosków o płatność składa się z następujących etapów: a) WNP wraz z dokumentacją poświadczającą poniesienie wydatków, przekazywane

są do właściwej instytucji odpowiedzialnej za weryfikację WNP; b) w terminie określonym procedurami instytucji odpowiedzialnej za weryfikację

przeprowadzana jest weryfikacja (formalna, merytoryczna, finansowa) wniosku oraz dokumentów poświadczających poniesienie wydatków, gdy załączane są do WNP;

c) dane na temat wniosku oraz wynik jego weryfikacji rejestrowane są w KSI (SIMIK 07-13) zgodnie z Instrukcją użytkownika KSI (SIMIK 07-13);

d) ewentualne wykryte nieprawidłowości podlegają raportowaniu.

Kontrola projektu na miejscu Kontrola na miejscu realizacji projektu lub w siedzibie beneficjenta składa się z następujących podstawowych etapów: a) zaplanowania czynności kontrolnych (zebranie dokumentów i informacji o

projekcie, powołanie zespołu kontrolującego, sporządzenie upoważnień do kontroli);

b) przekazania zawiadomienia o kontroli;

c) przeprowadzenia czynności kontrolnych;

d) sporządzenia i przekazania beneficjentowi informacji pokontrolnej;

e) sporządzenia i przekazania beneficjentowi ewentualnych zaleceń pokontrolnych;

f) monitorowania wdrażania ewentualnych zaleceń pokontrolnych.

Weryfikacja wydatków Weryfikacja wniosków beneficjenta o płatność WNP wraz z wymaganą dokumentacją poświadczającą poniesienie wydatków służy uznaniu i potwierdzeniu kwalifikowalności wydatków. Weryfikacja WNP przeprowadzana jest z zachowaniem zasady „dwóch par oczu”,

każdy wniosek weryfikowany jest przez co najmniej dwie osoby. Weryfikacja wniosków o płatność składa się z następujących etapów: a) WNP wraz z dokumentacją poświadczającą poniesienie wydatków,

przekazywane są do właściwej instytucji odpowiedzialnej za weryfikację WNP; b) w terminie określonym procedurami instytucji odpowiedzialnej za weryfikację

przeprowadzana jest weryfikacja (formalna, merytoryczna, finansowa) wniosku oraz dokumentów poświadczających poniesienie wydatków, gdy załączane są do WNP;

c) dane na temat wniosku oraz wynik jego weryfikacji rejestrowane są w KSI (SIMIK 07-13) zgodnie z Instrukcją użytkownika KSI (SIMIK 07-13);

d) ewentualne wykryte nieprawidłowości podlegają raportowaniu.

Kontrola projektu na miejscu 1) Kontrola projektów na miejscu jest formą weryfikacji wydatków

potwierdzającą, że współfinansowane towary i usługi zostały dostarczone oraz że wydatki zadeklarowane przez beneficjentów w związku z realizowanymi projektami zostały rzeczywiście poniesione i są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi.

2) Zgodnie z art. 60 lit. b Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 kontrole projektów na miejscu mogą być prowadzone na próbie projektów.

3) Warunki metodologii doboru próby projektów do kontroli określa IZ. Przyjęta metodologia zapewnia odpowiednią wielkość próby oraz uwzględnia poziom ryzyka charakterystyczny dla różnych typów beneficjentów i projektów, z uwzględnieniem projektów których beneficjentem jest IZ, w celu osiągnięcia wystarczającej pewności w zakresie zgodności z prawem i prawidłowości transakcji będących podstawą wydatków.

69




f) monitorowania wdraŜania ewentualnych zaleceń pokontrolnych.

5) IZ na podstawie:

a) powszechnie obowiązujących aktów prawa;

b) wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego;

c) dokumentów, o których mowa w rozdz. 4 pkt 7 lit b i c,

opracowuje, w uzgodnieniu z IC/IPOC, szczegółowe procedury i wytyczne, w oparciu o które

przeprowadzane będą kontrole oraz sposób postępowania w przypadku wykrycia

nieprawidłowości.

6) Zgłoszenie nieprawidłowości zgodnie z dokumentami, o których mowa w rozdziale 4

pkt 7, nie zwalnia instytucji odpowiedzialnej za kontrolę od zgłoszenia naruszenia prawa

właściwym organom, o ile zaistnieją przesłanki, o których mowa w odrębnych

przepisach.

7) Informacje na temat przeprowadzonej kontroli wprowadzane są do KSI (SIMIK 07-13),

zgodnie z Instrukcją uŜytkownika KSI (SIMIK 07-13).

70




f) monitorowania wdraŜania ewentualnych zaleceń pokontrolnych.

5) IZ na podstawie:

a) powszechnie obowiązujących aktów prawa;

b) wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego;

c) dokumentów, o których mowa w rozdz. 4 pkt 7 lit b i c,

opracowuje, w uzgodnieniu z IC/IPOC, szczegółowe procedury i wytyczne, w oparciu o które

przeprowadzane będą kontrole oraz sposób postępowania w przypadku wykrycia

nieprawidłowości.

6) Zgłoszenie nieprawidłowości zgodnie z dokumentami, o których mowa w rozdziale 4

pkt 7, nie zwalnia instytucji odpowiedzialnej za kontrolę od zgłoszenia naruszenia prawa

właściwym organom, o ile zaistnieją przesłanki, o których mowa w odrębnych

przepisach.

7) Informacje na temat przeprowadzonej kontroli wprowadzane są do KSI (SIMIK 07-13),

zgodnie z Instrukcją uŜytkownika KSI (SIMIK 07-13).

Zalecenia pokontrolne i weryfikacja ich wdrożenia

1) W wyniku stwierdzenia podczas przeprowadzanej kontroli uchybień lub nieprawidłowości w realizacji projektu wymagających podjęcia działań naprawczych, IZ/IP/IP2(IW)/K1 wydaje zalecenia pokontrolne zawierające uwagi i wnioski zmierzające do usunięcia stwierdzonych uchybień lub nieprawidłowości.

2) Beneficjent jest zobowiązany, w terminie wyznaczonym w zaleceniach pokontrolnych, do pisemnego poinformowania instytucji, która wydaje zalecenia pokontrolne o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych lub o przyczynach niepodjęcia działań nałożonych na niego w ramach zaleceń pokontrolnych.

Sposoby weryfikacji wdrożenia zaleceń pokontrolnych: „weryfikację korespondencyjną” (na podstawie przekazanych przez Instytucję kontrolowaną dokumentów) lub kontrolę sprawdzającą na miejscu

Kontrole na zakończenie projektu

1) Kontrola na zakończenie realizacji projektu obligatoryjnie przeprowadzana jest po złożeniu przez beneficjenta wniosku o płatność końcową, przed akceptacją tego wniosku i ostatecznym rozliczeniem projektu.

2) Kontrola ta polega na sprawdzeniu na poziomie instytucji przeprowadzającej kontrolę, kompletności i zgodności z przepisami oraz właściwymi procedurami dokumentacji związanej z realizacją projektu, niezbędnej do zapewnienia właściwej ścieżki audytu, ze szczególnym uwzględnieniem dokumentów potwierdzających prawidłowość poniesionych wydatków.

3) Fakultatywnie kontrola na zakończenie realizacji projektu może objąć sprawdzenie efektu rzeczowego w miejscu realizacji projektu lub zostać przeprowadzona w siedzibie beneficjenta.

4) Kontrola na zakończenie realizacji projektu podlega rejestracji w krajowym systemie informatycznym, w zakresie zgodnym z Instrukcją użytkownika KSI (SIMIK 07-13)

5) Szczegółowe warunki na jakich odbywa się kontrola na zakończenie realizacji projektu określa IZ.

Kontrole krzyżowe

Ze względu na cele kontroli krzyżowej wyróżnia się: a) kontrolę krzyżową programu, której celem jest wykrywanie i

eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach jednego PO/RPO,

b) kontrolę krzyżową horyzontalną, której celem jest wykrywanie i

eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach różnych PO/RPO perspektywy finansowej 2007-2013,

c) kontrolę krzyżową międzyokresową, której celem jest wykrywanie i

eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach PO dwóch perspektyw finansowych.

Kontrole doraźne

Zarówno w przypadku weryfikacji wydatków, jak i kontroli systemowych, przewiduje się

możliwość przeprowadzania kontroli doraźnych. Kontrole doraźne są to w szczególności takie kontrole, które: a) w odniesieniu do kontroli systemowych - nie są ujęte w rocznym planie

kontroli, a potrzeba ich przeprowadzenia wynika z podejrzenia wystąpienia istotnych uchybień w pracy instytucji zaangażowanej w system wdrażania;

b) w odniesieniu do weryfikacji wydatków - kontrole, których potrzeba przeprowadzenia wynika z przesłanek dających podstawy do podejrzenia popełnienia poważnych nieprawidłowości przez beneficjenta.

W przypadku kontroli w trybie doraźnym etap przekazania zawiadomienia o

kontroli nie jest obligatoryjny.

Nieprawidłowości „Nieprawidłowości” jakiekolwiek naruszenie prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym UE w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku z budżetu ogólnego, w myśl art. 2 pkt 7 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006.

Podstawowe definicje związane z nieprawidłowościami: uchybienie; nadużycie finansowe; nieprawidłowość; podejrzenie nadużycia; wstępne ustalenie administracyjne lub sądowe.

• Podział nieprawidłowości: - podlegające - i niepodlegające raportowaniu do KE.

Nieprawidłowości • Sankcje związane z nieprawidłowościami wobec beneficjenta:

korekty finansowe; zwrot dotacji; rejestr dłużników; niemożność ubiegania się o przyznanie pomocy przez kolejne trzy lata; zarzut naruszenia dyscypliny finansów publicznych i ewentualne sankcje z tym związane.

Przykładowe typy nieprawidłowości dotyczących rozliczania płatności oraz prawidłowości i rzetelności prowadzonych dokumentów księgowych.

101 brak księgowości/rozliczenia – Absence of accounts (nie istnieje rozliczenie płatności

lub inne dokumenty księgowe potwierdzające wydatki) 102 nieprawidłowości w księgowości/błędne rozliczenie – Incorrect accounts (rozliczenia płatności lub inne dokumenty księgowe potwierdzające wydatki zawierają błędy) 103 sfałszowana księgowość/rozliczenie – Falsified accounts (rozliczenia płatności lub inne dokumenty księgowe potwierdzające wydatki zostały zmienione w drodze fałszerstwa i

nie odpowiadają stanowi faktycznemu).

Szkody finansowe wg typów nieprawidłowości ( Ministerstwo Finansów – źródło)

0 5 10 15 20 25 30

mln EUR

Zamówienia publiczne

Sfałszowane dokumenty

Wydatki niekwalifikowane

Projekt nie został zrealizowany

Brak dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków

Nieprawidłowości we wniosku o dofinansowanie

Nieprzestrzeganie warunków umowy

Nieprawidłowości związane z wnioskami o płatność

Projekt zrealizowany niezgodnie z przepisami

Projekt nie kwalifikował się do otrzymania pomocy

Pozostałe

Dziękuję za uwagę

Documents

Kontrola i trwałość projektów