1
Konvensaun kona-ba Direitus Labarik Nian Labarik mak ema hotu-hotu iha tinan 18 mai kraik 1 Tinan 7 Naran 13 Espresaun 19 Violensia 25 Tratamentu 31 Tempu livre no Halimar 32 Traballadór labarik 36 Esploitasaun 42 Kona-ba direitu 48 Asesu 54 Testu konvensaun nian 43 Komisaun 49 Efeitu 50 Amendamentu 44 Relatoriu 45 UNICEF 37 Turtura, hahalok a’at 33 Aimoruk narkotiku 35 Naok fa’an labarik 26 Seguransa sosial 20 Alternativa 21 Adopsaun 27 Padraun moris nian 28 Edukasaun 29 Dezenvolvimentu 22 Protesaun ba labarik 14 Relijaun 15 Asembleila 16 Moris pesoal 17 Informasaun 23 Alejadu 18 Inan aman 24 Saúde 30 Minoridade 2 Igualdade 8 Identidade 3 Interese Diak Liu 9 Laiha seperasaun 4 Realidade 10 Reunifikasaun 5 Familia 11 Naok labarik 12 Opiniaun 6 Moris Direitu hotu-hotu vale ba labarik hotu-hotu, laiha eksepsaun Asaun hotu-hotu sei halao bazeia ba interese diak liu ba labarik nian Ema ida-idak iha obrigasaun atu muda/tradus direitu ba realidade Responsabilidade no dever inan aman no familia nian Labarik ida-idak iha inerente ba moris Labarik ida-idak iha direitu ba naran no nasionalidade Respeita labarik ida-idak nia direitu hodi proteje nia identidade Labarik ida-idak iha direitu atu labele fahe husi nia inan aman Labarik ida iha direitu atu hamutuk fila fali ho nia inan aman Laiha naok labarik sub-subar husi sira nia hela fatin mak hakmetek ka husi sira nia fatin rasik (rai moris fatin) Sei rona labarik ida nia opiniaun, respeita no tau iha konsiderasaun Labarik hotu-hotu iha direitu ba liberdade atu hato’o sira nia hanoin Labarik ida-idak iha direitu ba hanoin, konsiensia no relijiaun Labarik ida-idak iha direitu ba asembleia no asosiasaun mak dame Labarik hotu-hotu sei proteje husi interferensia mak la tuir lei, difamasaun ka atakes no iha direitu ba hela fatin mak hakmetek Labarik hotu-hotu iha direitu hetan asesu ba informasaun apropriadu husi fonte oi-oin Inan ho Aman iha responsabilidade hamutuk hodi tau matan ba sira nia oan. Liu husi asistensia husi nasaun no fatin tau matan ba labarik sira Nasaun sei proteje labarik husi formas hotu-hotu husi neglijensia no abuzu inklui mós husi inan aman no ema ne’ebe mak tau matan ba labarik Garante fatin alternativa kuidadu labarik ne’ebe mak apropriadu ba labarik ne’ebe mak lakon ambiente familia Iha kazu hotu-hotu adopsaun nian, interese diak ba labarik sei tau hanesan importansia mak a’as liu hotu Garante protesaun apropriadu no asistensia umanitaria ba labarik hotu-hotu mak ho nia estatu refujidadu Karik labarik beik iha mentalidade ka fiziku maibe sei goza nia direitu tomak no sei iha dignidade moris nian no fiar a’an no partisipa ativamente iha komunidade Labarik ida-idak iha direitu ba padraun saúde mak diak ka a’as ne’ebe mak tuir ita niaforsa/ bele Labarik ida-idak iha direitu ba tratamentu periodiku kona ba nia sirkunstansia no saúde Labarik ida-idak iha direitu ba seguransa sosial iha sirkunstansia ne’ebe labarik feto ka mane ne’e hela ba Labarik ida-idak iha direitu ba padraun moris mak adekuadu ba ninia dezenvolvimentu kompletu/ tomak Labarik ida-idak iha direitu ba edukasaun primaria, sekundaria no edukasaun vokasional, mak gratuita, obrigatoriu, tuir labarik nia dignidade Edukasaun labarik ida nian sei tuir dezenvolvimentu labarik feto ka mane ne’e nia personalidade ba potensia tomak ne’ebe justu no tolerante Labarik ida-idak ne’ebe pertense ba grupu minoridade iha direitu atu halao nia relijiaun, kultura no lian Labarik ida-idak iha direitu atu deskansa, heten tempu livre, halimar no hetan atividade rekreiu Labarik ida-idak iha direitu atu hetan protesaun husi esploitasaun ekonomiku Labarik ida-idak iha direitu atu hetan medidas sosial, lejislativu, edukasional no protesaun husi uza aimoruk narkotiku ilegalmente 34 Abuzu sexual 38 Konflitu 39 Vítama labarik 40 Detensaun 41 Lei oi-oin Labarik ida-idak iha direitu atu hetan protesaun husi formas esplorasaun oi-oin no abuzu sexual Labarik ida-idak iha direitu atu hetan protesaun husi hahalok naok ka fa’an labarik iha rai laran no rai estranjeiru Nasaun hotu-hotu tenke proteje labarik sira husi formas esploitasaun oi-oin Laiha labarik ida mak sai sujeitu ba turtura ka hahalok a’at hirak seluk, hetan trata la hanesan ema no kastigu Nasaun partisipante sira sei foti medida posibilidade hodi proteje no kuidadu labarik sira durante konflitu armadu Nasaun partisipante sira sei foti medida oi-oin ba rekuperasaun psikolójiku no integrasaun sosial ba labarik sira ne’ebe sai vitima ba esplorasaun no turtura Labarik ida-idak ne’ebe mak sai suspeitu ka akuzadu kontra lei sei hetan tratamentu lolos no haforsa sira nia respeitu no dignidade Sei karik iha provizaun di’ak liu iha lei nasional no internasional hodi realiza direitu labarik nian maka provizaun hirak ne’e tenke aplika Habelar liu tan prisipiu Konvensaun nian ba adultu, foin sa’e no labarik sira Komisaun direitu labarik nian sei ezamina progresu ne’ebe nasaun sira halo iha establese no garante direitu ne’e Ajensia espesial hanesan Fundus Nasoins Unidas ba Labarik sira (UNICEF) mak hetan mandatu hodi haree implementasaun lolos ba Konvensaun ne’e no sei hetan konsulta husi komisaun relatoriu 46 Asinatura 47 Ratifikasaun Konvensaun ida ne’e sujeita ba ratifikasaun 52 Denúnsia 53 Depózitariu Nasaun partisipante ida bele denunsia Konvensaun ne’e liu husi notifikasaun eskritu ba sekretariu jeral nasoins unidas nian Sekretariu Jeral Nasoins Unidas nian mak hetan servisu hodi rai konvensaun ne’e Testu orijinal no autentiku sei hatama ba Sekretariu Jeral Nasoins Unidas nian Konvensaun ida ne’e sei nakloke nafatin ba asesu husi nasaun hotu-hotu Konvensaun ne’e sei uza husi loron tolu nulu wainhira hetan tiha ratifikasaun Konvensaun ida ne’e sei loke atu hetan asinatura husi nasaun hotu-hotu Nasaun partisipante ida bele propoen amendamentu ida no submete ba Sekretariu Jeral Nasoins Unidas nian Nasaun partisipante sira sei halo relatoriu ida kona-ba progresu husi garante direitu ne’ebe sei hatan ezaminasaun husi komisaun 51 Rezervasaun Sei la permite rezervasaun ida ne’ebe halo husi nasaun ida ne’ebe kontra objetu Konvensaun ne’e

Konvensaun kona-ba Direitus Labarik Nian

  • Upload
    others

  • View
    9

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Konvensaun kona-ba Direitus Labarik Nian

Konvensaun kona-ba Direitus Labarik Nian Labarik mak ema hotu-hotuiha tinan 18 mai kraik

1 Tinan 7 Naran 13 Espresaun 19 Violensia 25 Tratamentu 31 Tempu livre no Halimar

32 Traballadór labarik

36 Esploitasaun 42 Kona-ba direitu 48 Asesu 54 Testu konvensaun nian

43 Komisaun 49 Efeitu

50 Amendamentu44 Relatoriu

45 UNICEF

37 Turtura, hahalok a’at

33 Aimoruk narkotiku

35 Naok fa’an labarik

26 Seguransa sosial

20 Alternativa

21 Adopsaun27 Padraun moris nian

28 Edukasaun

29 Dezenvolvimentu

22 Protesaun ba labarik

14 Relijaun

15 Asembleila

16 Moris pesoal

17 Informasaun 23 Alejadu

18 Inan aman24 Saúde 30 Minoridade

2 Igualdade 8 Identidade

3 Interese Diak Liu 9 Laiha seperasaun

4 Realidade 10 Reunifikasaun

5 Familia 11 Naok labarik

12 Opiniaun6 Moris

Direitu hotu-hotu vale balabarik hotu-hotu, laihaeksepsaun

Asaun hotu-hotusei halao bazeia bainterese diak liu balabarik nian

Ema ida-idak iha obrigasaunatu muda/tradus direitu barealidade

Responsabilidade no deverinan aman no familia nian

Labarik ida-idak ihainerente ba moris

Labarik ida-idak ihadireitu ba naran nonasionalidade

Respeita labarik ida-idaknia direitu hodi protejenia identidade

Labarik ida-idak iha direituatu labele fahe husi niainan aman

Labarik ida iha direitu atuhamutuk fila fali ho niainan aman

Laiha naok labariksub-subar husi sira niahela fatin mak hakmetekka husi sira niafatin rasik(rai moris fatin)

Sei rona labarik ida niaopiniaun, respeita no tauiha konsiderasaun

Labarik hotu-hotu ihadireitu ba liberdadeatu hato’osira niahanoin

Labarik ida-idak ihadireitu ba hanoin,konsiensiano relijiaun

Labarik ida-idak iha direitu baasembleia no asosiasaunmak dame

Labarik hotu-hotu sei proteje husi interferensiamak la tuir lei, difamasaunka atakes no iha direitu bahela fatin mak hakmetek

Labarik hotu-hotu iha direituhetan asesu ba informasaunapropriadu husifonte oi-oin

Inan ho Aman iharesponsabilidade hamutukhodi tau matan ba sira nia oan.Liu husi asistensia husinasaun no fatintau matanba labariksira

Nasaun sei proteje labarikhusi formas hotu-hotu husineglijensia no abuzu inkluimós husi inan aman no emane’ebemak taumatanba labarik

Garante fatin alternativakuidadu labarik ne’ebemak apropriadu ba labarikne’ebe maklakonambientefamilia

Iha kazu hotu-hotu adopsaunnian, interese diak ba labariksei tauhanesanimportansiamak a’asliu hotu

Garante protesaun apropriaduno asistensiaumanitaria balabarikhotu-hotumak ho niaestaturefujidadu

Karik labarik beik ihamentalidade ka fiziku maibesei goza nia direitu tomak nosei iha dignidademoris nianno fiar a’anno partisipaativamente ihakomunidade

Labarik ida-idak iha direituba padraun saúde mak diakka a’as ne’ebemak tuir itaniaforsa/bele

Labarik ida-idak iha direituba tratamentu periodiku konaba niasirkunstansia no saúde

Labarik ida-idak iha direituba seguransa sosial ihasirkunstansiane’ebe labarikfeto kamane ne’ehela ba

Labarik ida-idak ihadireitu ba padraun morismak adekuadu ba niniadezenvolvimentu kompletu/tomak

Labarik ida-idak iha direituba edukasaun primaria,sekundaria no edukasaunvokasional,mak gratuita,obrigatoriu, tuirlabarik niadignidade

Edukasaun labarik ida niansei tuir dezenvolvimentulabarik feto ka mane ne’enia personalidade bapotensia tomak ne’ebejustu notolerante

Labarik ida-idak ne’ebepertense ba grupuminoridade iha direituatu halaonia relijiaun,kulturano lian

Labarik ida-idak iha direituatu deskansa, heten tempulivre, halimar no hetan atividaderekreiu

Labarik ida-idakiha direituatu hetanprotesaunhusiesploitasaunekonomiku

Labarik ida-idak iha direitu atuhetan medidas sosial,lejislativu, edukasional noprotesaun husi uza aimoruknarkotikuilegalmente

34 Abuzu sexual

38 Konflitu

39 Vítama labarik

40 Detensaun

41 Lei oi-oin

Labarik ida-idak iha direituatu hetanprotesaunhusiformasesplorasaunoi-oin noabuzu sexual

Labarik ida-idak iha direitu atuhetan protesaun husi hahaloknaok ka fa’an labarik iha railaran no rai estranjeiru

Nasaun hotu-hotu tenkeproteje labarik sira husi formasesploitasaun oi-oin

Laiha labarik ida mak sai sujeitu ba turtura ka hahaloka’at hirak seluk, hetan trata lahanesan ema no kastigu

Nasaun partisipante sira seifoti medida posibilidade hodiproteje no kuidadu labarik siradurante konflitu armadu

Nasaun partisipantesira sei foti medida oi-oin barekuperasaun psikolójiku nointegrasaunsosial balabariksira ne’ebesai vitima baesplorasaunno turtura

Labarik ida-idak ne’ebe maksai suspeitu ka akuzadukontra lei sei hetan tratamentulolos no haforsa sira niarespeitu no dignidade

Sei karik iha provizaun di’akliu iha lei nasional nointernasional hodi realizadireitu labarik nian makaprovizaun hirak ne’e tenkeaplika

Habelar liu tan prisipiuKonvensaun nian ba adultu,foin sa’e no labarik sira

Komisaun direitu labarik niansei ezamina progresu ne’ebenasaun sira halo iha estableseno garante direitu ne’e

Ajensia espesial hanesanFundus Nasoins Unidasba Labarik sira (UNICEF)mak hetan mandatu hodiharee implementasaun lolosba Konvensaun ne’e nosei hetan konsulta husikomisaun relatoriu

46 Asinatura

47 RatifikasaunKonvensaun ida ne’e sujeitaba ratifikasaun

52 Denúnsia

53 Depózitariu

Nasaun partisipante ida beledenunsia Konvensaun ne’e liuhusi notifikasaun eskritu basekretariu jeral nasoins unidasnian

Sekretariu Jeral NasoinsUnidas nian mak hetanservisu hodi rai konvensaunne’e

Testu orijinal no autentiku seihatama ba Sekretariu JeralNasoins Unidas nian

Konvensaun ida ne’e seinakloke nafatin ba asesuhusi nasaun hotu-hotu

Konvensaun ne’e sei uzahusi loron tolu nulu wainhirahetan tiha ratifikasaun

Konvensaun ida ne’e sei lokeatu hetan asinatura husinasaun hotu-hotu

Nasaun partisipante ida belepropoen amendamentu ida nosubmete ba Sekretariu JeralNasoins Unidas nian

Nasaun partisipante sira seihalo relatoriu ida kona-baprogresu husi garante direitune’ebe sei hatan ezaminasaunhusi komisaun

51 RezervasaunSei la permite rezervasaun idane’ebe halo husi nasaun idane’ebe kontra objetuKonvensaun ne’e