Embed Size (px)
Citation preview
Sürekli (tonik) ya da
aralıklı (klonik)
istemsiz kas
kontraksiyonlarıdır.
Sasidaran K ve ark. Management of acute seizure and status epilepticus inpediatric emergency. Indian J Pediatr 2012; 79(4):510–517.
Konvülziyon
Nöbet;Beyindeki aĢırı ve düzensiz nöronal
deĢarjlardan kaynaklanır.
nörolojik durumda değişiklik gelişme durumuna bağlıdır.
bilinçte ve
beynin hangi bölgesinden orjin aldığına
Nöbetin klinik görünümü;
Potts BL, Mandleco (2007). Pediatric nursing caring for children and their families.p.1053-1107
Insidans
GeliĢmiĢ ülkelerde: 40-70/100.000
GeliĢmekte olan ülkelerde: 60-124/100.000
Sasidaran K ve ark. Management of acute seizure and status epilepticus inpediatric emergency. Indian J Pediatr 2012; 79(4):510–517.
Insidans
16 yaĢına kadar yaklaĢık %1 oranında çocuk, ateĢ
olmaksızın en az bir nöbet geçirmekte (grade B)
Afebril nöbeti olan çocukların yaklaĢık %50’sinde
nöbet rekürrensi meydana gelmekte (grade B)
Baumer JH. Evidence based guideline for post-seizure management in children presenting acutely to secondary care. Arch Dis Child 2004;89:278–280.
Ülkemizde yapılan bir çalışmada;
Çocuk Acil Servisine,
Akut nöbet (75) ve
Nöbet benzeri olaylar (32) çocuk
Retrospektif çalışmada Etyolojik nedenler incelendi;
Epilepsi tanısı 28 çocuk (%37 )
İlk afebril nöbet 9 çocuk (%12)
Akut semptomatik nöbet tanısı 7 çocukta (%9.3)
Acil serviste nöbet rekürrensi 15 çocukta (%20) gözlendi.
Senkop %17 en sık karşılan non-epileptik fenomen olarak
belirlendi.
Saz U ve ark. Acute first seizures and seizure-like events in the pediatric emergency unit. Ege Journal of Medicine / Ege Tıp Dergisi 2010; 49(3):193-196.
Nöbet geçiren bir çocuğun acil
müdahalesinde EKĠP
YAKLAġIMI oldukça
önemlidir.
Nöbetle karşılaşan hemşirenin, diğer
sağlık profesyonelleri ile birlikte çok hızlı bir şekilde nöbeti
tanımlaması ve uygun girişimlerde
bulunması gerekir.
İşler A, ve ark. Modüler eğitim modeli ile epileptik nöbeti olan çocuğa yaklaşım. Turkiye Klinikleri J Neur 2011; 6(2):39-46.
Pediatri kliniğinde çalıĢan hemĢire;
Çocuğun nöbet tipine göre gerekli malzemelerin
hazırlığından ve her şiftte kontrolünden sorumludur.
Clore E.T. Seizure precautions for pediatric bedside nurses. Pediatric Nursing
2010;36(4):191-195.
Evet Hayır
Klinik semptomlar?
Solunum yetersizliğine neden olmayan motor
semptomlar
(myoklonik hareketler)
Solunum yetersiziğineneden olmayan minör motor hareketler (sabit bakıĢ, gözlerini kırpma)
Hasta AED ilaçlarını almadı mı?
Rutin güvenlik önlemlerini sürdür (yatak kenarlıklarını
kaldır)
Rutin güvenlik önlemlerini sürdür (yatak kenarlıklarını kaldır)
Solunum yetersizliğine neden olan semptomlar
(tonik-klonik hareketler)Atonik nöbetler
*HemĢire gerekli malzemelerin hazırlığından ve her Ģift değiĢiminde
kontrolünden sorumludur.
MALZEMELER*
Oksijen maskesi, balon maske, Aspirasyon kateteri, KardiyopulmonerMonitör, Nabız oksimetre cihazı, Nöbet
yastıkları
EvetHayır
Nöbet öyküsü?
HASTA BAŞINDA NÖBETE YÖNELİK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Kaynak: Clore E.T. Seizure precautions for pediatric bedside nurses. Pediatric Nursing 2010;36(4):191-195.
Acil tedavi prensibidir.
Nöbetin erken kontrolünün sağlanması
Sadece nöbetin oluşturacağı
nöronal hasarı değil,
nöbetin tekrar ortaya çıkmasını da
engelleyebilmektedir
Nöbetin kontrol altına alınması
Nöbet geçiren çocuğa hızlı veetkin bir şekilde yaklaşılmalıdır
Bu yaklaşım 4 basamaktan oluşmaktadır:
4. Nöbet semiyolojisinin değerlendirilmesi
3. Nöbet nedeninin araĢtırılması
2. Nöbetin durdurulması
1. Acil Stabilizasyon (ABC)
1. ACİL STABİLİZASYON
1. AIRWAY
(Hava yolu açıklığını sağla)
2. BREATHING
(Solunumu değerlendir)
3.CIRCULATION
(Dolaşımı düzenle)
Baş yan
çevrilir
Hava yolu açıklığı sağlanır (airwaytakılır)
Dişler kilitlendiyse
açmaya çalışılmamalıdır
Orofarenksaspire edilir
%100 oksijen verilir.
1. AIRWAY :(Hava yolu açıklığını sağla)
Dişler kilitlendiyse;
Hava yolu açıklığını sağlamak için nazofarengeal
kateter yerleĢtirilir ve sekresyonlar aspire edilir.
Maske ile %100 oksijen verilir.
Sasidaran K ve ark. Management of acute seizure and status epilepticus in pediatricemergency. Indian J Pediatr 2012; 79(4):510–517.
2. BREATHING(Solunumu değerlendir)
Hasta siyanoze
veya solunumu
yetersiz ise
ambu ile solunumu sağlanır.
Elbiseleri gevşetilir.
Gerekirse entübasyoniçin hazırlık
yapılır.
Yetersiz ventilasyon ya da yetersiz
oksijenizasyon bulguları varsa;
yetersiz göğüs hareketleri
oskultasyonda zayıf hava girişi
takipne
zayıf solunum eforu
santral siyanoz ya da
oksijen saturasyonu <%90) varsa
• balon maske ile solunum desteği sağlanır.
Sasidaran K ve ark. Management of acute seizure and status epilepticus in pediatric emergency. Indian J Pediatr2012; 79(4):510–517.
Endotrakeal Entübasyon Endikasyonları:
• Ciddi hipoksi (bradikardi, hipotansiyon, zayıf
perfüzyon)
• Balon maske ile yapılan solunum desteğinde
baĢarısızlık
• Çocukta intrakraniyal basınç artıĢı bulguları
• Refraktör status epileptikus (yeterli benzodiazepin
ve fentoin tedavisine rağmen nöbetin devam etmesi)
Sasidaran K ve ark. Management of acute seizure and status epilepticus in pediatric emergency. Indian J Pediatr2012; 79(4):510–517.
3.CIRCULATION
(Dolaşımı düzenle)
Damar yolu açılır
Tetkik amaçlı kan alınır
Intravenöz hidrasyon sağlanır
AteĢ varsa kontrol altına alınır.
Çocuk monitorize edilerek yaĢam bulguları izlenir.
Nöbetin baĢlama zamanı, süresi kayıt edilir.
3.CIRCULATION
(Dolaşımı düzenle)
Afebril nöbetlerde eğer çocuk nöbet
geçirmeye devam ediyorsa ya da tamamen
uyanık olmadıysa parmak ucundan kan
glukoz ölçümü yapılmalı (grade D)
Baumer JH. Evidence based guideline for post-seizure management in children presentingacutely to secondary care. Arch Dis Child 2004;89:278–280.
İlk afebril nöbeti olan tüm çocukların nöbet
anında kan basıncı ölçülmelidir (Delphi
konsensus, yayımlanmış kanıt yok)
İlk basit afebril nöbet sonrasında EEG’ye
gerek yok (grade B)
Baumer JH. Evidence based guideline for post-seizure management in children presentingacutely to secondary care. Arch Dis Child 2004;89:278–280.
2. NÖBETİN DURDURULMASI
5 yaş < 5 mg,
5 yaş >10 mg ya da
0.3-0.5 mg/kg rektal diazepam
uygulanır.
İşler A, ve ark. Modüler eğitim modeli ile epileptik nöbeti olan çocuğa yaklaşım. Turkiye Klinikleri J Neur 2011; 6(2):39-46.
Uzamış nöbetlerin ve status epileptikusun yönetiminde bukkalmidazolamın nöbetleri kontrol alma (%70) ve nöbetlerintekrarlama (%8) oranları ile rektal diazepamdan daha etkinolduğu belirtilmektedir. Uzamış nöbetlerin tedavisinde etkinliğive güvenirliği nedeniyle bukkal midazolamın ilk seçenekolarak tercih edilmesi önerilmektedir.
3.NÖBET NEDENİNİN ARAŞTIRILMASI
Yakın zamanda kafa travması?
Ateşli bir hastalık?
Herhangi bir toksik madde ile temas?
İlaç kullanımı?
Başka bir hastalığı var mı?
Ailede nöbet öyküsü?
Çocuğun ilk nöbeti ise
Antiepileptik kullanıyor mu?
Hangi dozda?
En son ne zaman ilaç aldı?
Fizik muayene ve
Ayrıntılı nörolojik muayene yapılmalıdır.
Tekrarlayan nöbetleri varsa
Fizik muayenede dikkat edilmesi gereken noktalar
Kafa travmasını düşündüren bulgular
(saçlı deride hematom),
SSS enfeksiyonunu düşündüren bulgular (ense
sertliği, döküntü)
Elektrolit dengesizliğini düşündüren bulgular
(dehidratasyon)
KİBAS bulguları (papil stazı, retinal hemoraji)
Metabolik hastalık düşündüren bulgular
(hepatomegali, metabolik asidoz, saç rengi
değişiklikleri, anormal koku).
Fizik muayenede dikkat edilmesi gereken noktalar
Nöbeti olan çocuğa yaklaşımda, Semiyolojik NöbetSınıflaması doğrultusunda hazırlanan modüler eğitimprogramının, pediatri kliniklerinde çalışan sağlıkprofesyonelleri (asistan hekim, hemşire ve EEGteknisyeni) için oldukça etkili olduğu belirtilmektedir.
Nöbet geçiren çocuğa uygulanması gereken ilk giriĢimler
ÖNTEST SONTEST
İşler A, ve ark. Modüler eğitim modeli ile epileptik nöbeti olan çocuğa yaklaşım. Turkiye Klinikleri J Neur 2011; 6(2):39-46.
4. NÖBET SEMĠYOLOJĠSĠNĠN
DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
Semiyolojik Nöbet Sınıflaması
iktal nöbet semiyolojisine dayanmaktadır
• Nöbet, hasta ya da gözlemciler tarafından anlatılarak
• doğrudan video monitorizasyon kayıtları incelenerek
oluşturulmuştur.
• Hiçbir EEG bulgusu ya da test sonucu sınıflamayı
etkilememektedir !!!
1. AURA
2. OTONOMĠK NÖBET
3. DĠALEPTĠK NÖBET
4. MOTOR NÖBET
5. ÖZEL NÖBETLER
SEMĠYOLOJĠK NÖBET SINIFLAMASI
Gözlem,
Video-EEG Monitorizasyon
Anamnez çok önemlidir.
Nöbet Semiyolojisini
Belirlemede;
Nöbetin başlangıcı, bitişi
Sıklığı
Süresi
Nöbete eşlik eden diğer etmenler
Çocuğun psikomotor gelişim basamakları
Nöbetin karakteristik özellikleri
Uykuda ve uyanıklıkta gelişi
Semiyolojik çalıĢmada
Pediatri kliniğinde çalışan doktor ve hemşirelerin
nöbet ile ilgili yaşadıkları sorunlar;
Doktorların %55’i,
Hemşirelerin %90’ı nöbet tipini belirlemede ve
nöbeti tanımlamada sorunlar yaşadığını,
Doktorların %30’u, hemşirelerin %5’i nöbet
semiyolojisini bilmediklerini ifade etmiştir.
Isler A, and et al. Semiologic seizure classification: The effectiveness of a modular educationprogram for health professionals in pediatrics. Epilepsy and Behavior 2008; 13(2): 387-390.
Modüler Eğitim Programı doğrultusunda hazırlanan SSC’nin, genel pediatri
kliniklerinde çalışan sağlık profesyonelleri tarafından nöbet tiplerinin doğru
tanımlanmasında oldukça etkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Isler A, Basbakkal Z, Serdaroglu G, Tosun A, Polat M, Gokben S, Tekgul, H. Semiologic seizure classification: The effectiveness of a modular education program for health professionals in pediatrics. Epilepsy and Behavior 2008; 13(2): 387-390.
Nöbet sonrası gözlem ve destek:
Çocuğa rahat, sakin ve güvenli bir ortam
sağlanır.
Uyku bilinç ve genel durumu izlenir.
Yaşam bulguları değerlendirilir
(mümkünse monitorizasyona devam edilir).
Nöbet Sonrası Gözlem ve Destek
İlaçlar uygun solüsyonlar ile hazırlanmalı
Örneğin IV fenitoin sadece normal saline
solüsyon ile sulandırılmalı ve asla glukoz
içeren solüsyonlar ile sulandırılmamalıdır.
Nöbet Sonrası Gözlem ve Destek
Uygulanan ilaçların yan etkileri izlenir, acil
durumlar için önlem alınır.
Örneğin hemşire IV fenitoin uygulamasının
çocukta hipotansiyon ve kardiyak aritmiye
neden olabileceğini bilmeli ve hastayı
izlemelidir.
Çocukta stres ve endişe yaratabilecek
durumlar azaltılır, güvende olduğu hissettirilir.
Yaşına uygun aktivitelere katılımı sağlanmalı
İşlem öncesi açıklama yapılmalı
Nöbet Sonrası Gözlem ve Destek
Ebeveyn Eğitimi
Hemşire atravmatik bakım ve aile merkezli
bakım çerçevesinde, ebeveynlerin yaşadıkları
anksiyete ve korkuyu etkili bir şekilde gidermeye
çalışmalı
Ebeveynler taburculuk sonrası çocuğun evde
bakımı ve oluşabilecek nöbet sırasında çocuğun
bakımı konusunda hazırlanmalıdır:
Ebeveyn Eğitimi
Güvenlik önlemi
Neleri gözlemleyecekleri
Devamlı kullanılacak ilaçlar (etkileri ve yan etkileri)
Nöbet öncesi, nöbet sırasında ve sonrasında
nasıl davranmaları gerektiği
Nöbet anında çocuğa rektal diazepam
uygulamasının nasıl yapılacağı
Bilgi gereksinimi olan konularda bilgi verilmelidir.
HemĢire Nöbeti Olan Çocuğun HemĢirelik Bakım Planında;
Santral sinir sistemi disfonksiyonu ve nöbet tipine sekonder motor kontrol yetersizliğine bağlı Yaralanma Riski
Motor aktivite (tonik-klonik nöbet) ve bilinç düzeyinin bozulması, hava yolu açıklığının sürdürülememesine bağlı Aspirasyon ve Etkisiz Solunum Örüntüsü Riski
Yaşamı tehdit eden bir hastalığa sahip olması ve nöbet aktivitesi kısıtlılığına bağlı ailede Anksiyete/Korku gibi hemşirelik tanılarına yer vermelidir.
TEġEKKÜR EDERĠM …
•ANTALYA
