Korigovani Zadatak Varijanse Fleksibilnog Budzeta

ODSTUPANJE OD STATINOG BUDETA primjer

Trokovno raunovodstvo - vjebe

ODSTUPANJE OD STATINOG BUDETA primjer

Polazne postavke primjera su:

svi proizvodi su prodati

nema poetnih i krajnjih zaliha

direktni varijabilni trokovi su 60 po jedinici

direktni trokovi rada po jedinici 16

varijabilni opti trokovi proizvodnje 12

ukupni varijabilni trokovi 88

klju za alokaciju trokova je broj proizvedenih jedinica

obim proizvodnje varira od 8.000 do 16.000 jedinica

budetirani fiksni trokovi proizvodnje su 276.000

budetirana prodajna cijena je 120

statiki budet se planira na nivou prodaje od 12.000 jedinica

stvarna prodaja je 10.000 jedinica

oznaka "U" znai da je odstupanje neprihvatljivo, a oznaka "F" znai da je odstupanje prihvatljivo (koritene su skraenice iz engleskog jezika)

Nivo 0 analize

Stvarni operativni rezultat14.900

Budetirani operativni rezultat108.000

Varijansa statikog budeta operativnog rezultata93.100 U

Nivo 1 analize

Stvarni rezultatVarijansa statikog budetaStatiki budet

Broj prodatih jedinica10.0002.000 U12.000

Prihodi1.250.000190.000 U1.440.000

Varijabilni trokovi

- direktni materijal621.60098.400 F720.000

- direktni rad198.0006.000 U192.000

- varijabilni opti trokovi proizvodnje130.50013.500 F144.000

Ukupni varijabilni trokovi950.100105.900 F1.056.000

Mara pokria299.90084.100 U384.000

Fiksni trokovi285.0009.000 U276.000

Operativni rezultat14.90093.100 U108.000

Ukupna varijansa statikog budeta 93.100 U

Iz prethodnog pregleda vidi se da statiki budet nivoa 0 i nivoa 1 daje razliit nivo informacija (nivo 1 daje mnogo vie informacija). Statiki budet nivoa 1 daje mnogo vie informacija od nivoa 0, ali fleksibilni daje mnogo vie.

KORACI U RAZVOJU FLEKSIBILNOG BUDETA

Koraci u razvoju fleksibilnog budeta su:

odreivanje budetirane prodajne cijene, budetiranih varijabilnih trokova po jedinici, budetiranih fiksnih trokova (120; 88; 276.000)

odreivanje stvarnog obima outputa (10.000)

odreivanje fleksibilnog budeta za prihode zasnovanog na budetiranoj prodajnoj cijeni i stvarnoj koliini outputa (120*10.000=1.200.000)

odreivanje fleksibilnog budeta trokova zasnovanog na budetiranom odstupanju budetiranih varijabilnih trokova po jedinici outputa, stvarne koliine outputa i budetiranih fiksnih trokova

Varijabilni trokovi fleksibilnog budeta

- direktni materijal 60*10.000600.000

- direktni rad 16*10.000160.000

- opti varijabilni trokovi 12*10.000120.000

Ukupni varijabilni trokovi880.000

Fiksni trokovi fleksibilnog budeta276.000

Ukupni trokovi fleksibilnog budeta1.156.000

Nivo 2 analize

Stvarni rezultatVarijansa fleksibilnog budetaFleksibilni budetVarijansa obima prodajeStatini budet

Prodata koliina10.000010.0002.00012.000

Prihodi1.250.00050.000 F1.200.000240.000 U1.440.000

Varijabilni trokovi

- dir. mat.621.60021.600 U600.000120.000 F720.000

- dir. rad198.00038.000 U160.00032.000 F192.000

- ind. var. tr.130.50010.500 U120.00024.000 F144.000

Ukupni var. tr.950.10070.100 U880.000176.000 F1.056.000

Mara pokria299.90020.100 U320.00064.000 U384.000

Fiksni trokovi285.0009.000 U276.000 0276.000

Operativni rezultat14.90029.100 U44.00064.000 U108.000

Nivo 2 analize daje dodatne informacije od ega se sastoji varijansa (odstupanje) statinog budeta 108.000 - 14.900 = 93.100 U:

Varijansa statinog budeta = 108.000 - 14.900 = 93.100 U Nivo I

Varijansa fleksibilnog budeta = 44.000 - 14.900 = 29.100 U

Varijansa obima prodaje = 108.000 - 44.000 = 64.000 U

Ukupna varijansa = 29.100 + 64.000 = 93.100

Nivo II

Prema tome, ukupna varijansa statinog budeta se sastoji od ukupne varijanse fleksibilnog budeta i ukupne varijanse obima prodaje. To drugim rijeima znai da je nastalo odstupanje rezultat smanjenja obima prodaje u odnosu na statini budet kao i rezultat promjena budetiranih elemenata.

To se moe predstaviti na sljedei nain:

ODSTUPANJE FLEKSIBILNOG BUDETA I ODSTUPANJE NA OSNOVU OBIMA PRODAJE

Odstupanje od fleksibilnog budeta = stvarni rezultat rezultat prema fleksibilnom budetu

Ovo odstupanje se pojavljuje usljed toga to se stvarna prodajna cijena, varijabilni trokovi po jedinici, broj jedinica i veliina fiksnih trokova razlikuju u odnosu na fleksibilni budet. Na primjer, stvarna prodajna cijena je 125, a budetirana 120, stvarni fiksni trokovi su 285.000, a budetirani 276.000 itd..

Odstupanje od fleksibilnog budeta za prihode se obino naziva odstupanje prodajne cijene i izraunava se:

Odstupanje prodajne cijene = (stvarna prodajna cijena budetirana prodajna cijena)* stvarna koliina prodaje

ili

Odstupanje prodajne cijene = (125 - 120) * 10.000 = 50.000 F

Odstupanje zasnovano na razliitom obimu prodaje = fleksibilni budet statiki budet

Ovo odstupanje se pojavljuje na osnovu razlika veliine prodatih proizvoda prema fleksibilnom i statinom budetu. Svi ostali elementi su identini (varijabilni trokovi po jedinici, prodajna cijena po jedinici i slino).RAZLIKE U ULAZNIM CIJENAMA I ULAZNIM KOLIINAMA

Razlika kod varijanse fleksibilnog budeta se pojavljuje na osnovu razlika izmeu stvarnih i budetiranih ulaznih cijena i ulaznih koliina, tako da se ova varijansa moe podijeliti na:

a) odstupanje cijena (odraava razliku stvarne i budetirane cijene)

b) odstupanje efikasnosti (odraava odstupanje izimeu stvarnih i budetiranih ulaznih koliina)

U praksi se obino koriste:

aktuelne cijene i koliine (postoje, niski trokovi dobijanja tih informacija, ali aktuelne cijene mogu odraavati i prolu neefikasnost i ne ukazuju na promjene u budunosti)

standardne cijene i koliine (paljivo odreene cijene na osnovu istraivanja, a istovremeno sa ukljuenim elementima buduih kretanja standardni trokovi se izraunavaju tako da se standardne koliine ulaza mnoe sa standardnim cijenama tih ulaza)

Na primjer: a) obraun standardnih trokova za direktni materijal:- kvadratni metri nabavljenog i iskoritenog materijala

22.200

- stvarna cijena po kvadratnom metru

28

- trokovi direktnog materijala

621.600

b) obraun standardnih trokova za direktni rad:

- sati rada

9.000

- cijena rada po satu

22

- standardni trokovi direktnog rada

198.000

Budetirani iznosi su:

kvadratni metri nabavljenog i iskoritenog materijala

(10.000 komada * 2 m2 po komadu)

20.000

- stvarna cijena po kvadratnom metru

30

- trokovi direktnog materijala

600.000

- sati rada (10.000 komada * 0,80 sati po komadu) 8.000

- cijena rada po satu

20

- standardni trokovi direktnog rada

160.000

Na osnovu prethodnog mogu se izraunati sljedea odstupanja (varijanse):

razlika cijena = (stvarna cijena budetirana cijena) * stvarna koliina

Kategorija direktnog troka(Stvarna cijena budetirana cijena)*Stvarna koliina=Varijansa cijene

Direktni materijal(28-30)*22.200=44.400 F

Direktni rad22-20*9.000=18.000 U

26.400 F

Postoje brojni razlozi za mogue odstupanje cijena kao na primjer:

rukovodilac nabavke je bio mnogo uspjeniji u pregovorima oko visine cijene

nabavljena je mnogo vea koliina od budetirane tako da je ostvaren popust na koliini

cijena na tritu je opala usljed trinih kolebanja

budetirana cijena je odreena bez paljivog analiziranja stvarnih tokova na tritu

Rukovodstvo treba paljivo analizirati ova odstupanja i poduzeti odgovarajue mjere. Na primjer, razmotriti politiku nabavljanja, razmotriti politiku saradnje sa dobavljaem i slino.

razlika ulaznih koliina (varijansa efikasnosti) = (stvarna koliina budetirana koliina) * budetirana cijena inputa

Kategorija direktnog troka(Stvarna koliina budetirana koliina)*Stvarna cijena=Varijansa efikasnosti

Direktni materijal(22.200-10.000*2)*30=66.000 U

Direktni rad(9.000-10.000*0,80)*20=20.000 U

86.000 U

Postoje brojni razlozi za mogue odstupanje koliina kao na primjer:

zaposleni su nestruni radnici

maine se slabo odravaju tako da radnici provode vie vremena na ekanju

budetirano vrijeme iskazano radnim satima je odreeno bez precizne analize stvarno potrebnog vremena itd.

Ove dvije varijanse se mogu predstaviti i na sljedei nain:

Direktni materijal22.200*2822.200*3020.000*30

621.600666.000600.000

Rekapitulacija varijansi bi se mogla prikazati na sljedei nain:

Prilikom komentarisanja ovih varijansi mora se voditi rauna da se polazi od sljedeih pretpostavki:

cjelokupan direktni materijal je nabavljen i utroen u tekuem obraunskom periodu, tj. nije bilo zaliha niti na poetku niti na kraju obraunskog perioda

svi proizvodi su proizvedeni i prodati u tekuem obraunskom periodu tj. nije bilo nedovrene proizvodnje niti zaliha gotovih proivzoda niti na poetku niti na kraju perioda

Iako ove pretpostavke nisu realnost u stvarnom poslovanju ipak su koritene da bi se shvatio kljuni koncept odstupanja tj. varijansi.

Koraci za izraunavanje budetirane stope indirektnih varijabilnih trokova su: KORAK 1: Izabrati vremenski period za obraun budeta (6, 12 mjeseci ili neki drugi period)

KORAK 2: Izabrati bazu za alokaciju varijabilnih indirektnih trokova (mainski sati; npr. u konkretnom primjeru predvieno je 57.600 mainskih sati za proizvodnju 144.000 jedinica proizvoda, to na mjesenom nivou iznosi 57.600 / 12 = 4.800, odnosno 144.000 / 12 = 12.000)

KORAK 3: Identificirati opte varijabilne trokove koji se mogu povezati sa svakom alokacionom bazom (energija, odravanje, ininjerski poslovi, indirektni materijal, indirektni rad. U primjeru opti varijabilni trokovi su 1.728.000, odnosno na mjesenom nivou 1.728.000 / 12 = 144.000)

KORAK 4: Izraunati stopu po jedinici za alokaciju indirektnih varijabilnih trokova (u primjeru 1.728.000 / 57.600 = 30 tj. 30 novanih jedinica po jedinici za alokaciju odnosno po mainskom satu, odnosno 144 po komadu 1728000 / 12.000 = 144 ili 4,8 * 30 = 144)

U sistemu standardnih trokova se esto koristi pokazatelj varijabilnih trokova po jedinici proizvoda, a ne po jedinici osnove za alokaciju (mainski sati). Pretpostavlja se da je za proizvodnju jedne jedinice proizvoda potrebno utroiti 0,40 mainskih sati, pa e varijabilni trokovi po jedinici outputa iznositi 0,40 * 30 = 12 novanih jedinica po jedinici proizvoda

ODSTUPANJE VARIJABILNIH INDIREKTNIH TROKOVA

Pretpostavlja se da preduzee raspolae sa sljedeim podaci za proizvodnju i prodaju 10.000 jedinica proizvoda:

TROKOVISTVARNI REZULTATIZNOS U FLEKSIBILNOM BUDETU

1. Obim proizvodnje (outputa)10.00010.000

2. Mainski sati4.5004.000

3. Mainski sati po jedinici (2:1)0,450,40

4. Varijabilni indirektni trokovi proizv. (2*5)130.500120.000

5. Indirektni varijabilni trokovi po mainskom satu (4:2)2930

6. Indirektni varijabilni trokovi po jedinici proizvodnje (4:1)13,0512,00

ANALIZA FLEKSIBILNOG BUDETA

Varijansa indirektnih varijabilnih trokova fleksibilnog budeta mjeri razliku izmeu stvarnih indirektnih varijabilnih trokova i budetiranih indirektnih varijabilnih trokova, to jest:

Varijansa indirektnih varijabilnih trokova fleksibilnog budeta = 130.500 120.000 = 10.500 - oznaka U (unfavorable)

To znai da su stvarno nastali indirektni varijabilni trokovi za 10.500 vei od budetiranih indirektnih varijabilniih trokova.Ukupna varijansa fleksibilnog budeta se sastoji iz dva dijela i to: varijansa efikasnosti i varijansa potronje indirektnih varijabilnih trokova, to se moe prikazati na sljedei nain:

VARIJANSA EFIKASNOSTI INDIREKTNIH VARIJABILNIH TROKOVA

Varijansa efikasnosti varijabilnih indirektnih trokova mjeri efikasnost sa kojom je koritena osnova za alokaciju trokova (mainski sati), a izraunava se:

Varijansa efikasnosti indirektnih varijabilnih trokova =

= (stvarni broj jedinica baze za alokaciju budetirani broj jedinica baze za alokaciju) * budetirana stopa indirektnih varijabilnih trokova

= (4.500 - 4.000) * 0,30 = 15.000 U

Moe se uoiti da je ova formula skoro identina formuli za izraunavanje varijanse efikasnosti kod direktnog materijala. Jedino to se moe razlikovati je objanjenje, te osnovica za koju se obraunava. Kod direktnih trokova osnovica je output, a kod varijabilnih trokova osnovica je baza za alokaciju trokova (mainski sati).

Mogui uzroci nastale varijanse su:

radnici su manje kvalifikovani za koritenje maina nego to se oekivalo

dispeer je neefikasno rasporedio poslove, to je rezultiralo u veem koritenju maina

maine nisu koritene u dobrim operativnim uslovima

preduzee je obealo brzu isporuku proizvoda kupcima to je rezultiralo u veem koritenju maina

budetirano standardno vrijeme rada maina je odreeno ne vodei rauna o stvarnim uslovima rada maina

Rukovodstvo treba nai pravi odgovor na svaki od navedenih uzroka varijanse kao na primjer:

promijeniti nain angaovanja, te edukacije radnika

nabaviti kompjuterski program za raspored poslova

poveati komunikaciju sa odjelom prodaje ili nabavke

analizirati resurse da bi se utvrdili pravi standardi za utroak materijala ili rada

VARIJANSA POTRONJE INDIREKTNIH VARIJABILNIH TROKOVA

Varijansa potronje indirektnih varijabilnih trokova je razlika izmeu stvarnog iznosa indirektnih varijabilnih trokova i budetiranih indirektnih varijabilnih trokova za stvarnu koliinu baze za alokaciju indirektnih varijabilnih trokova tj.

= (stvarna stopa po jedinici varijabilnih indirektnih trokova budetirana stopa po jedinici varijabilnih indirektnih trokova) * stvarna koliina baze za alokaciju varijabilnih indirektnih trokova = (29 - 30) * 4.500 = 4.500 F

Rezultat je prihvatljiv (F oznaka) jer preduzee koristi niu stopu indirektnih varijabilnih trokova (29) u odnosu na budetiranu stopu (30). Drugi nain da se objasni ova razlika je da se pogleda odnos stvarnih i budetiranih mainskih sati tj. 4.500 prema 4.000 (poveanje od 12,50%) u odnosu na odnos stavrnih indirektnih varijabilnih trokova i budetiranih tj. 130.500 prema 120.000 (poveanje 8,75%). Primjeuje se da je poveanje varijabilnih trokova manje nego to je poveanje koritenih mainskih sati.

Razlozi za varijansu mogu biti:

stvarna cijena koritenih inputa indirektnih varijabilnih kategorija je manja od budetirane cijene (npr. cijena elektrine energije je 0,09 umjesto budetirane 0,10)

u odnosu na fleksibilni budet procenat poveanja stvarne koliine koritenih inputa je manji od poveanja broja mainskih sati (npr. 32.400 kWh prema 30.000 budetiranih je porast od 8%, dok je porast mainskih sati 12,50%)

Promjena cijena ima uticaj na kupovnu stranu aktivnosti, dok promjena koliine ima uticaj na proizvodnu aktivnost. Da bi pojasnili ovi uticaji moralo bi se raspolagati dodatnim informacijama.

Da bi se pojasnio koncept varijanse efikasnosti i varijanse potronje pretpostavlja se da je energija jedini indirektni varijabilni troak, a mainski sati jedini klju za alokaciju indirektnih varijabilnih trokova. Pretpostavlja se da se broj stvarnih i budetiranih mainskih sati ne razlikuje, te da je cijena energije identina budetiranoj cijeni energije. U ovom sluaju ne moe postojati varijansa efikasnosti, ali e postojati varijansa potronje. Eventualna razlika moe samo znaiti da je preduzee potroilo vie ili manje energije, i to ne zbog poveanja mainskih sati ve zbog nekih drugih razloga (moda neracionalnog troenja energije).

Varijansa indirektnih varijabilnih trokova se moe sumirati na sljedei nain:

U ovom primjeru glavni uzrok za pojavu nepovoljnog odstupanja je vei broj mainskih sati u odnosu na budet.

IZRAUNAVANJE STOPE BUDETIRANIH INDIREKTNIH FIKSNIH TROKOVA

Koraci u razvoju stope za alokaciju indirektnih fiksnih trokova su:

KORAK 1: Izabrati vremenski period (tipini period je 12 mjeseci, a u poglavlju 4 su navedeni razlogi za koritenje godinjeg perioda)

KORAK 2: Izabrati bazu za alokaciju indirektnih fiksnih trokova (na primjer, mogu se koristiti mainski sati kao osnova za alokaciju indirektnih fiksnih trokova. Ovo je denominator za izraunavanje stope budetiranih indireknih fiksnih trokova i obino se zove nivo denominatora. U proizvodnim preduzeima se on obino zove proizvodni nivo denominatora. Moe se uoiti da je koriten isti kriterij za alokaciju indirektnih varijabilnih trokova tj. mainski sati (57.000, na mjesenom nivou 4.800) s tom razlikom to se mora napomenuti za koji obim outputa (u ovom primjeru 144.000 proizvoda, odnosno na mjesenom nivou 12.000)

KORAK 3: Identificirati indirektne fiksne trokove (fiksni trokovi su obino grupisani u vidu jednog pool-a trokova i u ovom primjeru ukljuuju amortizaciju, najamninu, platu direktora proizvodnje i jo neke administrativne trokove proizvodnje. Budetirani indirektni fiksni trokovi su 3.312.000, odnosno na mjesenom nivou 275.000)

KORAK 4: Izraunati stopu po jedinici

Fiksni 3.312.000

Mainski sati 57.600

Obim proizvodnje 144.000

Budetirana stopa indirektnih fiksnih trokova = budetirani indirektni fiksni trokovi / budetirani output u mainskim satima = 3.312.000 : 57.600 = 57,5 (ili 276.000/4.800)

ili

ako se izraunava stopa po jedinici proizvoda, a ne po mainskom satu onda je budetirana stopa indirektnih fiksnih trokova:

budetirani indirektni fiksni trokovi po jedinici proizvoda = budetirani input po jedinici outputa * budetirana stopa indirektnih fiksnih trokova = 0,40*57,50=23,00

VARIJANSA INDIREKTNIH FIKSNIH TROKOVA

Po definiciji fiksni trokovi ostaju nepromijenjeni sa promjenom obima outputa. U ovom primjeru mjeseni budetirani fiksni trokovi su 3.312.000 : 12 = 276.000. Meutim, stvarni mjeseni indirektni fiksni trokovi su 285.000 (na godinjem nivou 3.420.000, odnosno po jednom mainskom satu 3.420.000 / 57.600 = 59,375). Varijansa je 9.000 (285.000 276.000) sa oznakom U tj. nepovoljno.

Podsjetiti se da je varijansa indirektnih varijabilnih trokova bila podijeljena na varijansu efikasnosti i varijansu potronje. Za fiksne trokove ne postoji varijansa efikasnosti, jer na fiksne trokove ne utie stepen operativne efikasnosti za dati budetirani period. Meutim, umjesto varijanse efikasnosti kod fiksnih trokova se pojavljuje varijansa obima proizvodnje.

VARIJANSA OBIMA PROIZVODNJE

Varijansa obima proizvodnje je razlika izmeu budetiranih indirektnih fiksnih trokova i indirektnih fiksnih trokova alociranih koritenjem budetiranog inputa dozvoljenog za aktuelni output proizvodnje. Drugi naziv za varijansu obima proizvodnje je varijansa nivoa denominatora ili varijansa nivoa outputa.U konkretnom sluaju varijansa obima proizvodnje je:

Varijansa obima proizvodnje = Budetirani indirektni fiksni trokovi - budetiranog inputa dozvoljenog za aktuelni output proizvodnje = 276.000 (0,40 * 10.000 * 57,50) = 276.000 230.000 = 46.000 U

Ako se eli izraunati varijansa obima proizvodnje po jedinici outputa onda je formula:

Varijansa obima proizvodnje = Budetirani indirektni fiksni trokovi indirektni fiksni trokovi alocirani koritenjem budetiranog iznosa po jedinici proizvoda dozvoljenog za stvarni output proizvoda po jedinici = 276.000 (23*10.000) = 273.000230.000 = 46.000 U

Grafiki se ove dvije varijanse mogu prikazati na sljedei nain:

Iznos od 230.000 se moe izraunati i kao 10.000/12.000=83,3333%

83,3333% od 276000 = 230.000

INTERPRETACIJA VARIJANSE OBIMA PROIZVODNJE

Varijansa obima proizvodnje se mijenja svaki put kada se stvarni nivo denominatora razlikuje od nivoa koritenog za kalkulisanje stope budetiranih indirektnih fiksnih trokova. Varijansa obima proizvodnje se javlja kao rezultat iskazivanja fiksnih trokova po jedinici. Pojava varijanse znai da je previe (ili premalo) alociralo fiksnih trokova na jedinicu outputa zato to je stvarni broj jedinica denominatora koji je koriten u toj alokaciji razliit od budetiranog nivoa denominatora za izraunavanje stope indirektnih fiksnih trokova. Izgubljena suma fiksnih trokova predstavlja resurse rtvovane u osiguranje kapaciteta (kao to su postrojenja i oprema) koji se ne mogu mijenjati u zavisnosti od obima proizvodnje ili angaovanja proizvodnih resursa.

U ovom primjeru preduzee je angaovalo (iznajmilo) kapacitete za proizvodnju 12.000 jedinica, a stvarno je proizvelo 10.000. Meutim, preduzee ne moe ukljuiti manje fiksnih trokova zato to je stvarno proizvelo manje proizvoda. Razlika od 46.000 pokazuje uticaj neiskoritenja angaovanih kapaciteta (12.000 angaovanih, a 10.000 iskoritenih). Meutim, pri ocjeni da li je ova varijansa od 46.000 povoljna ili nepovoljna mora se biti oprezno. Pravi razlozi za pojavu varijanse mogu biti npr. oni razlozi koji pojanjavaju zato je preduzee uspjelo da proda samo 10.000 jedinica proizvoda, a ne 12.000 koliko je planiralo. Moda je preduzee uspjelo da smanji ukupne trokove tako da je postiglo oekivani profit i sa manjom koliinom prodaje. Moda je preduzee uspjelo da proda proizvode po veoj prodajnoj cijeni itd.

Prema tome, opte pravilo je da se dobro razmotre pravi razlogi za nastajanje varijanse prije nego joj dodate atribut F ili U.

INTEGRISANA ANALIZA VARIJANSE INDIREKTNIH TROKOVA

Integrisana analiza varijanse indirektnih trokova se moe prikazati na sljedei nain:

Za indirektne varijabilne trokove:

Za indirektne fiksne trokove:

Iz prezentiranih prikaza moe se uoiti sljedee:

razlika izmeu kolona (1) i (2) predstavlja varijansu potronje

razlika izmeu kolona (2) i (3) predstavlja varijansu efikanosti (gdje se moe primijeniti)

razlika izmeu kolona (3) i (4) predstavlja varijansu obima porizvodnje (gdje se moe primijeniti)

Moe se takoer uoiti da kod indirektnih varijabilnih trokova nema varijanse obima proizvodnje, a kod indirektnih fiksnih trokova nema varijanse efikanosti.

Kada su u analizi ukljuene sve etiri varijanse (kao to je pokazano na prethodnim prikazima) onda se govori o analizi 4 varijanse:

Analiza 4 varijanseVarijansa potronjeVarijansa efikasnostiVarijansa obima proizvodnje

Indirektni varijabilni trokovi4.500 F15.000 UNikada nema varijanse

Indirektni fiksni trokovi9.000 UNikada nema varijanse46.000 U

Analiza 4 varijanse se sastoji od dvije varijanse potronje (za varijabilne i fiksne trokove), te po jedne varijanse efikasnosti (vaarijabilni trokovi) i varijanse obima proizvodnje (fiksni trokovi).

Analiza 4 varijanse se moe smanjiti na analizu tri varijanse:

Analiza 3 varijanseVarijansa potronjeVarijansa efikasnostiVarijansa obima proizvodnje

Ukupni indirektni trokovi4.500 U15.000 U46.000 U

Kod analize tri varijanse ima se po jedna varijansa potronje, efikasnosti i obima proizvodnje za ukupne indirektne trokove. Moe se uoiti da su ovdje dvije varijanse potronje kombinovane u jednu varijansu potronje, pa se i ova analiza esto naziva kombinovana analiza varaijanse.

Analiza dvije varijanse je:

Analiza 2 varijanseVarijansa fleksibilnog budetaVarijansa obima proizvodnje

Ukupni indirektni trokovi19.500 U46.000 U

U ovoj analizi je objedinjena varijansa potronje i varijansa efikasnosti i nazvana je varijansa fleksibilnog budeta.

Analiza jedne varijanse je kombinacija varijanse fleksibilnog budeta i varijanse obima proizvodnje:

Analiza 1 varijanseUkupna varijansa indirektnih trokova

Ukupni indirektni trokovi65.500 U

Varijansa statinog budeta

93.100 U

Varijansa fleksibilnog budeta

29.100 U

Varijansa obima prodaje

64.000 U

Nivo 1

Nivo 2

Stvarni input* stvarna cijena

Stvarni input* budetirana cijena

budetirani input* budetirana cijena

*

*

44.400 F

66.000 U

Varijansa cijena

Varijansa efikasnosti

21.600 U


Varijansa statinog budeta

Direktni materijal98.400 F

Direktni rad 6.000 U

Ukupno direktni trokovi92.400 F


Direktni materijal21.600 U

Direktni rad38.000 U

Ukupno direktni trokovi59.600 U

Varijansa obima prodaje

Direktni materijal 120.000 F

Direktni rad 32.000 F

Ukupno direktni trokovi 152.000 F

Varijansa cijena

Direktni materijal44.400 F

Direktni rad18.000 U

Ukupno direktni trokovi26.400 F


Direktni materijal 66.000 U

Direktni rad 20.000 U

Ukupno direktni trokovi 86.000 U

Nivo 1

Nivo 2

Nivo 3

Stvarni varijabilni indirektni trokovi

0,45*10.000=4.500

4.500*29 = 130.500

Stvarni input * budetirana stopa

0,45*10.000=4.500

4.500*30 = 135.000

Budetirani input * budetirana stopa ind. varijabilnih trokova

0,40*10.000=4.000

4.000*30=120.000

4.500 F

15.000 U

10.500 U

Varijansa potronje




10.500 U

Varijansa potronje

4.500 F


15.000 U

Stvarni fiksni indirektni trokovi

4800*59,375

285.000

Budetirani fiksni indirektni trokovi

4800*57,50=

276.000

Alocirano:

Budetirani input dozvoljen za stvarni output * budetirana stopa

(0,40*10.000*57,50)

(4.000*57,50)

230.000

9.000 U

46.000 U

9.000 U

Varijansa potronje

Varijansa obima proizvodnje


Stvarni trokovi* stvarna stopa

(1)

(4500*29)

130.500

Stvarni input * budetirana stopa

(2)

(4.500*30)

135.000

Fleksibilni bud.

Budetirani input za stvarni output * budetirana stopa

(3)

(0,4*10.000*30)

120.000

4.500 F

15.000 U

Varijansa potronje


Alocirano:

Budetirani input za stvarni output * budetirana stopa

(4)

(0,4*10.000*30)

120.000

Nikada nema varijanse

10.500 U



10.500 U

Varijansa indirektnih varijabilnih trokova

Stvarni trokovi

(1)

285.000

Budetirani iznos (kao u statikom budetu) za dati nivo outputa

(2)

276.000

Budetirani iznos (kao u statikom budetu) za dati nivo outputa

(3)

276.000

9.000 U

Varijansa potronje


Alocirano:

Budetirani input za stvarni output * budetirna stopa

(4)

(0,4*10.000*57,5)

230.000

46.000 U

Varijansa obima proizv.

9.000 U


46.000

Varijansa obima proizv.

55.000 U

Varijansa indirektnih fiksnih trokova

13

Documents

Korigovani Zadatak Varijanse Fleksibilnog Budzeta