MSc. Fisnik Morina, PhD (c)

FINANCAT E KORPORATAVE

JANAR , 2018

KOSTOJA E KAPITALIT

Kapitulli 10

Financimi i ndërmarrjes nga burime të ndryshme

Financimi nga burimet eksterne - përmes emetimit të

letrave të ndryshme me vlerë (instrumente borxhi –

obligacioni, aksione preferenciale, aksionet e zakonshme)

Financimi nga burimet interne - fitimi i riinvestuar

(akumuluar) dhe amortizimi

Kapitali nuk mund të merret falas por merret me çmim të

caktuar

Çmimi i burimeve eksterne të financimit, për ndërmarrjen ky

çmim paraqet Koston reale të financimit, përkatësisht ai

paraqet të dalat në emër të kamatës, ose të dividendit për

kapitalin e marrë

Çdo burim i financimit e ka çmimin e vet, por për

ndërmarrjen është me rëndësi që ta përcaktojë Çmimin

mesatar të kapitalit i cili përcaktohet si Mesatare e

Ponderuar e Kapitalit (WACC)

Rëndësia e përcaktimit të Çmimit mesatar të Kapitalit:

- Çmimi mesatar i kapitalit shërben si pikë referimi,

përkatësisht si Normë e kërkuar e kthimit

Nëse Kthim i Pritshëm është nën Normën e kërkuar të

kthimit, atëherë investimi nuk pranohet, (sepse nuk

është ne gjendje ti shlyej shpenzimet – kostot e

burimeve të financimit),

Nëse Kthimi i pritshëm është më i lartë së Norma e

kërkuar e kthimit atëherë investimi pranohet

- Çmimi mesatar i kapitalit është i rëndësishëm me

rastin e përcaktimit të Vlerës së ndërmarrjes, ku

përdoret si Normë diskontuese

Përcaktimi i Kostos Individuale të Kapitalit

(Përcaktimi i Çmimeve individuale të Kapitalit

Përcaktimi i çmimit të:

- Çmimi i Borxhit Afatgjatë

(Kostoja e Borxhit pas tatimit)

- Çmimi i kapitalit nga emetimi i Aksioneve preferenciale

(Kostoja e aksionit preferencial)

- Çmimi i kapitalit nga emetimi i Aksioneve të Zakonshme

(Kostoja e aksionit të zakonshëm)

Burimet dhe Çmimi i financimit

Struktura e Financimit - Leva

Raporti i Borxhit : Kapitali Aksio 0% 20% 50% 70% 90%

Shuma e Borxhit 0 20 50 70 90

Kapitali Aksionar 100 80 50 30 10

Shitjet 100 100 100 100 100

Shpenzimet 80 80 80 80 80

Fitimi para Interesit dhe Tatimit 20 20 20 20 20

Shpen.e Interesit (Norma 5%) 0 1 2.5 3.5 4.5

Fitimi para Tatimit 20 19 17.5 16.5 15.5

Tatimi mbi fitimi (20%) 4 3.8 3.5 3.3 3.1

Fitimi Neto 16 15.2 14 13.2 12.4

Norma e fitimit mbi kapitalin

aksionar

16% 19% 28% 44% 124%

Si ndikon Leva financiare në marrjen e vendimeve për financim

I. Rasti kur Ndërmarrja ter financimin e bën nga burimet e veta në shumë prej 100.000 €

Kthimi mbi kapitalin aksionar (ROE) është:

Fitimi Neto 16.000

ROE = ---------------------- = ------------ = 16%

Kapitali Aksionar 100.000

II. Rasti kur ndërmarrja financohet 50% nga burimet e veta dhe 50% nga borxhi

Kthimi mbi kapitalin aksionar (ROE) është:

Fitimi Neto 14.000

ROE = ---------------------- = ------------ = 28 %

Kapitali Aksionar 50.000

D.m.th. Ndërmarrja ka përdorur burimet e huaja (borxhin) për të rritur Kthimin nga Kapitali Aksionar

Por nëse Të Ardhurat nga shitjet nuk realizohen 100% (d.m.th. 100.000 €) ndërsa shpenzimet e financimit mbesin të njejta si dhe norma e Tatimit është e lartë, atëher rrezikohet mundësia e shlyerjës së detyrimeve ndaj burimeve të financimit

1. Kostoja e Borxhit pas tatimit

(1. Çmimi i Borxhit Afatgjatë (pas tatimeve))

Formula

Kd = i (1- T)

Supozojmë se çmimi i kapitalit është 9%, ndërsa norma e tatimit në fitim është 20%

= 0.09 (1- 0.20%) = 7,2%

Pra çmimi efektiv i borxhit është 7,2 %

Arsyetimi

Meqë interesat pranohen si shpenzim afarist, çmimi i borxhit pas tatimit është më i ULËT se çmimi i borxhit para tatimit, ndërsa arsyeja qëndron në zbritjen proporcionale të shpenzimeve në emër të tatimit

Çmimi i Borxhit (norma e interesit) financiar do të jetë i volitshëm deri atëherë kur barazohet me normën e fitimit mbi kapitalin aksionar (shih tabela paraprake)

Kostoja e Aksioneve preferencial

(Çmimi i Kapitalit nga emetimi i Aksioneve preferenciale)

Çmimi efektiv (kostoja efektive) i financimit me

borxh është më i lirë së Çmimi efektiv i financimit

me aksion preferencial (Interesi është shpenzim i

zbritshëm nga tatimi, ndërsa dividendet e aksionit

të preferencial jo)

Formula

Dp

Kp = ---------

Pp - F

Kp- Çmimi i Kapitalit nga emetimi i

aksionit preferencial

Dp- Dividendi vjetor i aksionit preferencial

Pp – Çmimi i Tregut i aksionit preferencial

F – Shpenzimet e emetimit dhe

të shitjes së aksioneve preferenciale

Shembull:

Supozojmë se dividendi vjetor i aksionit

preferencial të ndërmarrjes “A” është 10,50 €,

Çmimi i tregut i aksionit preferencial është 100 €,

shpenzimet e emetimit dhe të shitjes së aksionit

është 4,0 €.

Dp 10,50

Kp = --------- = -------------- =10,94 %

Pp – F 100 – 4,0

Pra çmimi i kapitalit nga emetimi i aksionit preferencial

është 10,94 %

Kostoja e Aksioneve të zakonshme

(Çmimi i Kapitalit nga emetimi i Aksioneve të zakonshme)

Përcaktimi i çmimit të kapitalit të gjeneruar përmes emetimit të

aksioneve të zakonshme është më i ndërlikuar për shkak të mundësisë

së rrjedhave të ndryshme të dividendit (dividendi konstant- me rritje

zero, dividendi me rritje konstante)

a) b) Modeli me dividend konstante (me rritje zero)

- Çmimi i tregut i aksionit

D1

Po = -------

ke

- Norma e pritur e kthimit

D1

ke = -------

P0

ke- Norma e pritur e kthimit e investitorit,

për ndërmarrjen emetuese paraqet çmimin e kapitalit

Po= Çmimi i tregut i aksionit

D = Dividendi i pritur në fund të vitit

ke= Norma e pritur e kthimit (e investitorit)

b) Modeli me rritje konstante

- Çmimi i tregut i aksionit

D1

Po = -------

ke - g

- Norma e pritur e kthimit

D1

ke = ----- + g

Po

Shembull:

Aksionet e ndërmarrjes “Y” shiten me çmim tregu prej 100 €, fitimi neto

për aksion është 11 €, prej të cilit për dividendë do të paguhen 6 €,

ndërsa fitimi dhe dividendi do të rriten sipas normës prej 5% në vit,

atëher çmimi i kapitalit (për investitorin është kthimi i pritur) do të jetë:

D1 6

ke = ----- + g = ------ + 0,05 = 11 %

Po 100

Po= Çmimi i tregut i aksionit

D1 = Dividendi i pritur në fund të vitit 1

ke= Norma e pritur e kthimit (e investitorit)

g= norma e rritjes së dividendit

ke- Norma e pritur e kthimit e investitorit,

për ndërmarrjen emetuese paraqet çmimin e kapitalit

Shembulli 2 Aksionet e ndërmarrjes “Y” shiten me çmim tregu prej 50 €,

fitimi neto për aksion është 4 €, prej të cilit për dividendë do të paguhen 2,2 €, ndërsa fitimi dhe dividendi do të rriten sipas normës prej 10% në vit, atëher çmimi i kapitalit (për investitorin është kthimi i pritur) do të jetë:

D1 2,20

ke = ----- + g = ------ + 0,10 = 0,144 = 14,4 %

Po 50

Mirëpo nëse ndërmarrja vendosë të emetojë aksione të reja, atëherë ajo do të ketë shpenzime të emetimit dhe shitjes 15% nga çmimi egzistues i aksionit

Norma e pritur e kthimit (për emetuesin në fakt është çmimi i kapitalit)

D1 2,20

ke = -------------- + g = ---------------- + 0,10 = 15,18 %

Po (1 – F) 50 (1- 0,15)

Kostoja mesatare e ponderuar e kapitalit Çmimi mesatar i ponderuar i kapitalit

Kostoja mesatare e ponderuar e kapitalit

=

(Kostoja e Borxhit pas tatimit x

Pjesëmarrja e Borxhit në financim)

+

(Kostoja e aksioneve preferenciale x

Pjesëmarrja e Aksioneve preferenciale në financim)

+

(Kostoja e Aksioneve të zakonshme x

Pjesëmarrja e Aksioneve të zakonshme në financim)

Kostoja mesatare e Ponderuar e kapitali (WACC)

Çmimi Mesatar i ponderuar i kapitalit

Struktura e

kapitalit

Pjesëmarrja Kostoja

individuale

Kostoja e

ponderuar

1 2 1x2

Borxhi 40% 7,20 % 2,88%

Aksionet

preferenciale

10% 10,94% 1,09%

Aksionet e

zakonshme

50% 14,40% 7,20%

Kostoja mesatare e Ponderuar e kapitali (WACC) 11,17%

Sipas kësaj, kjo ndërmarrje mund të pranojë të investojë

vetëm në ato projekte që sigurojnë kthim me normë më të lartë

ose së paku të barabartë me 11,17% ((WACC)