Koszty niezdolności do pracy w badaniach kosztów chorób w Polsce na tle innych

krajów

dr Joanna LeśniowskaKatedra Ekonomii, Centrum Zarządzania

w Sektorze Zdrowia

Klasyfikacja kosztów choroby

Koszty pośrednieKoszty bezpośrednie

Koszty niemierzalne

(niewymierne)

Medyczne Niemedyczne

Związane ze zmniejszoną produktywnością spowodowaną, np.:

częściową lub całkowitą niezdolnością do pracy

Związane bezpośrednio z leczeniem, np.:

leki leczenie

szpitalne leczenie

ambulatoryjne

Inne koszty powstałe bezpośrednio w wyniku choroby, np.:

transport opieka osób

trzecich

Związane z bólem i cierpieniem, np.:

koszt

niespełnienia

zawodowego koszt bólu

Metody oceny kosztów choroby

Dotychczasowe oceny kosztów choroby w Polsce – na podstawie danych epidemiologicznych z rejestrów chorób oraz danych uzyskanych od ankietowanych pacjentów lub indywidualnych świadczeniodawców, specjalistów farmakoekonomiki, itp.

Ocena kosztów choroby na świecie – na podstawie danych z badań ankietowych, a także danych epidemiologicznych z rejestrów chorób oraz danych instytucji publicznych i prywatnych, np. płatnicy, urzędy ubezpieczeń społecznych, IMS, itp.

Metody oceny kosztów choroby w Polsce i na świecie

Przykłady analiz kosztów choroby na świecie

Ocena kosztów choroby na świecie - przykłady

Choroba Metoda badawcza

(źródło danych)

Koszty Kraj Autorzy i rok

badaniabezpośrednie pośrednie

Choroby niedokrwienne

serca

IMS, SzwajcarskieStowarzyszenieSzpitali(VESKA), SzwajcarskieStowarzyszenieKardiologiczne, FederalnyUrządUbezpieczeńSpołecznych ankietylekarzyspecjalistów ilekarzyrodzinnych

9,9 mln $ na 100 tys. osób(47%)

leczenie szpitalne -57%

11,3 mln $ na 100 tys. osób(53%)

utracona produkt.•absencja chorobowa- 30%•niezdolność do pracy – 24%

Szwajcaria M. Sagmeister (University Hospital Zurich) i in.1993 r.

Źródło: opracowanie własne.

Choroba Metoda badawcza

(źródło danych)

Koszt y Kraj Autorzy i rok badaniabezpośrednie pośrednie

(utraconaprodukt.)

Ocena kosztów choroby na świecie – przykłady c.d.

POChP wywiadzpacjentamii lekarzami

Średni roczny koszt na pacjenta

Międzynarodowe badanie - “Confronting CODS”2000 r.

530 € 1078 € (67%)

Francja

614 € 410 € (40%)

Holandia

819,4 £ 819,6£ (50%)

WielkaBrytania

Źródło: opracowanie własne.

Choroba Metoda badawcza (źródło danych)

Koszty Kraj Autorzy i rok badania

bezpośrednie pośrednie

Ocena kosztów choroby na świecie – przykłady c.d.

RZS narodowyrejestr osóbcierpiących nazapaleniestawów ankiety dlapacjentówambulatoryjnych

Średni roczny koszt na pacjenta

D. Huscher, K. Thiele, A. Zink (German Rheumatism Research Centre) i in.2002 r.

4,7 tys.€ 15,5 tys.€

absencjachorobowa +niezdolnośćdo pracy

(77%)

Niemcy

Źródło: opracowanie własne.

Przykłady analiz kosztów choroby w Polsce

Choroba Metoda badawcza

(źródło danych)

Koszty Autorzy i rok badaniabezpośrednie pośrednie

Depresja obserwacja pacjentów

464,7 tys. PLN

1,1 mln PLN

utracona produkt. z powodu

niezdolności do pracy,

zasiłki, renty(71%)

J. Rybakowski, (Akademia Medyczna w Poznaniu) i in.1999 r. – 2000 r.

Źródło: opracowanie własne.

Ocena kosztów choroby w Polsce – przykłady

Choroba Metoda badawcza

(źródło danych)

Koszty Autorzy i rok badania

bezpośrednie pośrednie

POChP ankietyprzeprowadzonewśród 108chorychambulatoryjnychi 88 chorychleczonychszpitalnie

Średni roczny koszt na pacjenta

K. Jahnz-Różyk(Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie) i in.2007 r.

6072 PLN 228 PLN

utracona produktywność z powodu absencji chorobowej

4%

Źródło: opracowanie własne.

Ocena kosztów choroby w Polsce – przykłady c.d.

Choroba Metoda badawcza (źródło danych)

Koszty Autorzy i rok

badaniabezpośrednie pośrednie

Cukrzyca kwestionariusze dla lekarzy i pacjentów

2430 PLN 6797 PLN

renty, wcześniejsze emerytury

64%

absencja chorobowa

1%

opieka osób trzecich, transport

35%

I.Kinalska (Akademia Medyczna - Białystok) i in.2002 r.

Źródło: opracowanie własne.

Ocena kosztów choroby w Polsce – przykłady c.d.

Koszty cukrzycy w Polsce

(badanie przeprowadzone w ALK)

Koszty cukrzycy w PolsceMetodologia badania

Ocena kosztów bezpośrednich

1. koszty bezpośrednie medyczne – np. koszty hospitalizacji, koszty leków

dane NFZ za 2009 r.

Ocena kosztów pośrednich

1. koszty związane z utraconą produktywnością

utracona produktywność z powodu pobierania rent

utracona produktywność z powodu absencji chorobowej

dane ZUS za 2009 r. dane GUS za 2009 r.(przeciętne wynagrodzenie)

Koszty cukrzycy w Polsce

Wyniki badania

Koszty cukrzycy w Polsce w 2009 r. ( PLN)

Koszty Cukrzyca łącznie

Całkowite 3 007 852 105,91

Bezpośrednie ogółem, w tym: 1 543 298 570,71

Koszty świadczeń zdrowotnych – bez

leków i POZ

399 662 284,71

POZ 456 398 208,00

Koszty leków 687 238 078

Pośrednie ogółem,

w tym:

1 464 553 535,20

Utracona produktywność z powodu

absencji chorobowej

155 352 652

Utracona produktywność z powodu

niezdolności do pracy

1 309 200 883,20

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZUS, NFZ, GUS.

Struktura kosztów bezpośrednich cukrzycy w 2009 r. – udział %

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZUS, NFZ, GUS.

Struktura kosztów pośrednich cukrzycy w 2009 r. – udział %

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZUS, NFZ, GUS.

Struktura kosztów cukrzycy w 2009 r.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZUS, NFZ, GUS.

Struktura kosztów całkowitych cukrzycy w 2009 r. – udział %

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZUS, NFZ, GUS.

Wydatki FUS poniesione z powodu cukrzycy w Polsce

Wyniki badania

Wydatki na świadczenia z ubezpieczeń społecznych poniesione z powodu cukrzycy w 2009 r. (w PLN)

Cukrzyca typu 1

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca łącznie

Renty z tytułu niezdolności do pracy

261 748 847,86 103 438 744,85 365 187 592,71

Renty socjalne 13 643 018,82 765 723,69 14 408 742,51

Świadczenia rehabilitacyjne

4 363 021,19 2 578 815,28 6 941 836,47

Zasiłki chorobowe 11 788 585,73 25 272 507,22 37 061 092,95

Suma 291 543 473,6 132 055 791,04 423 599 264,64

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZUS.

Struktura wydatków na świadczenia z ubezpieczeń społecznych poniesionych z powodu cukrzycy typu 1 w 2009 r. (w PLN)

90%

5%1% 4%renty z tytułu niezdolności do pracyrenty socjalne

świadczenie rehabilitacyjne

zasiłki chorobowe

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZUS.

Struktura wydatków na świadczenia z ubezpieczeń społecznych poniesionych z powodu cukrzycy typu 2 w 2009 r. (w PLN)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZUS.

78%

1%2%

19%renty z tytułu niezdolności do pracyrenty socjalne

świadczenie rehabilitacyjne

zasiłki chorobowe

Dyskusja wyników

Znaczne różnice w ocenie kosztów tych samych chorób w różnych krajach;

Główne powody:odmienne metody badawcze,

ograniczona dostępność do danych,

brak lub niepełne dane epidemiologiczne

Dyskusja wyników

Odmienne relacje kosztów bezpośrednich i pośrednich w zależności od rodzaju chorobychoroby przewlekłe generują większe koszty

pośrednie niż choroby ostre, np.• struktura kosztów choroby niedokrwiennej

serca (wśród ostrych powikłań - zawał mięśnia sercowego) w Szwajcarii: koszty pośrednie - 53% , koszty bezpośrednie - 47%

• struktura kosztów RZS (choroba typowo przewlekła) w Niemczech: koszty pośrednie - 77% , koszty bezpośrednie - 23%

Dyskusja wyników c.d.

Wnioski

Rzeczywiste obciążenie gospodarki kosztami chorób są zdecydowanie wyższe od danych publikowanych przez źródła oficjalne

Wnioski

Wnioski c.d.

W ocenie krajowych wydatków na zdrowie należy zdecydowanie dążyć do uwzględniania rzeczywistych kosztów chorób i niesprawności, co przyniesie rzetelne przesłanki dla stanowienia i prowadzenia polityki zdrowotnej opartej na dowodach oraz uwiarygodni porównania międzynarodowe

Wnioski c.d.

Redefinicja kosztów w ocenie efektywności alokacyjnej

Obecne:

Koszty NFZ

Koszty MZ

Proponowane:

Koszty NFZ

Koszty MZ

Utrata produktywności (absencja chorobowa, niezdolność do pracy)

?? Utrata produktywności (przedwczesna umieralność)

?? Koszty otoczenia chorego