Upload
others
View
4
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
1. İklim 2. Yer şekilleri 3. Su varlığı 4. Sanayi
8. Tarım 5. Ulaşım 6. Turizm 7. Yer altı kaynakları
Menteşe yöresi, Taşeli platosu, Teke yarımadası
Fırat ve Dicle
İstanbul , Bursa, İzmir, Adana
Akhisar, Çukurova, Bafra, Çarşamba
Afyon, Aksaray,G.antep
Soma, Ereğli, Karabük, Seydişehir
Yaz ve Kış turizmi
Tuz gölü çevresi (kuraklık)
NÜFUS Türkiye’deki nüfus sayımlar
Türkiye’de ilk nüfus sayımı1927 yılında yapılmıştır.
İkincisi 1935 yılında, daha sonra her 5 yılda bir nüfus sayımları yapılmıştır.
1990 dan sonra alınan kararla her 10 yılda bir sayım yapılacak.
Günümüzde Merkezî Nüfus İdare Sistemi (MERNİS)
Nüfusun dağılışında etkili olan faktörler
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
2
TÜRKİYE’DE NÜFUS YOĞUNLUĞUNUN DAĞILIMI
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
3
Türkiye’de Tarımsal Yöntemler
Ekstansif (Geleneksel) Tarım :
o Sulama ve gübreleme yaygın değildir.
o İnsan gücüne duyulan ihtiyaç fazladır.
o İklime bağlılık fazladır.
o Üretim de dalgalanmalar yaşanır.
o Makine kullanımı azdır.
o Doğu Anadolu, Doğu Karadeniz ve
İç Anadolu’da görülür.
İntansif (Modern) Tarım :
o Sulama olanakları gelişmiştir.
o Makina kullanılır.
o Gübre kullanılır.
o Birim alandan elde edilen üretim (verim) fazladır.
o İklime bağımlılık azdır.
o Tarımsal üretimde dalgalanma azdır.
o Tohum ıslahı yapılır
o Marmara ve Ege
Bölgesi’nde yaygındır.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
Münavebeli (dönüşümlü) Tarım
Nadas
Seracılık (Örtü Altı)
4
TAHILLAR
BUĞDAY: İl bazında sırasıyla: Konya, Diyarbakır, Ankara İç Anadolu bölgesi 1.dir.
ARPA: İl bazında sırasıyla: Konya, Ankara, Urfa. İç Anadolu bölgesi 1.dir.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
5
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
6
MISIR : İl bazında sırasıyla: Adana, Konya, Mardin.
Akdeniz bölgesi 1.dir..
ÇELTİK : İl bazında sırasıyla: Edirne, Samsun, Balıkesir.. Marmara bölgesi 1.dir..
BAKLAGİLLER
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
YUMRULU BİTKİLER
7
PATATES : İl bazında sırasıyla: Niğde, Konya, Afyon İç Anadolu bölgesi 1.dir.
YEŞİL MERCİMEK: İl bazında sırasıyla: Çorum, Yozgat, Kırşehir, Ankara
KIRMIZI MERCİMEK: İl bazında sırasıyla: Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin Güneydoğu Anadolu bölgesi 1.dir.
İl bazında baklagiller: NOHUT : Kırşehir, Ankara, Konya
FASÜLYE : Konya, Karaman, Niğde
SANAYİ (ENDÜSTRİ) BİTKİLERİ
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
8
ŞEKERPANCARI : İl bazında sırasıyla: Konya, Yozgat, Aksaray İç Anadolu bölgesi 1.dir.
AYÇİÇEĞİ (GÜNEBAKAN): İl bazında sırasıyla: Tekirdağ, Konya, Edirne Marmara bölgesi 1.dir.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
9
TÜTÜN: İl bazında sırasıyla: Manisa, Denizli, Adıyaman Ege bölgesi 1.dir.
ÇAY: İl bazında sırasıyla: Rize, Trabzon, Artvin Karadeniz bölgesi 1.dir.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
10
HAŞHAŞ: İl bazında sırasıyla: Afyon, Konya, Denizli Ege bölgesi 1.dir.
PAMUK: İl bazında sırasıyla: Urfa, Aydın, Hatay Güneydoğu Anadolu bölgesi 1.dir.
KETEN - KENEVİR: Kenevir devlet kontrolü altındadır. (Uyuşturucu) İl bazında keten : Afyon İl bazında kenevir : Samsun
Meyveler
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
11
ELMA: İl bazında sırasıyla: Isparta, Karaman, Niğde İç Anadolu bölgesi 1.dir.
ÜZÜM: İl bazında sırasıyla: Manisa, Denizli, Aydın Ege bölgesi 1.dir.
TURUNÇGİLLER (NARENCİYE) İl bazında sırasıyla: Adana, Mersin, Hatay Akdeniz bölgesi 1.dir.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
12
ZEYTİN: İl bazında sırasıyla: Aydın, Balıkesir, Muğla Ege bölgesi 1.dir.
FINDIK: İl bazında sırasıyla: Ordu, Samsun, Giresun Karanediz bölgesi 1.dir.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
13
KAYISI: İl bazında sırasıyla: Malatya, Mersin, Elazığ Doğu Anadolu bölgesi 1.dir.
MUZ: İl bazında sırasıyla: Mersin, Antalya, Hatay Akdeniz bölgesi 1.dir.
İNCİR: İl bazında sırasıyla: Aydın, İzmir, Bursa Ege bölgesi 1.dir.
TÜRKİYE’DE HAYVANCILIK
Ahır ve Besi Hayvancılığı:
o Modern bir yöntemdir. o Çiftlik yada modern ahırlarda yapılan
hayvancılıktır. o Et ve süt verimi yüksektir ve yıllar
arasında dalgalanma göstermez. o Tüketici nüfusunun fazla olduğu
alanlarda ve şeker fabrikaları çevresinde gelişme gösterir.
Mera Hayvancılığı:
o Geleneksel bir yöntemdir. o İklime bağlılık fazladır. o Et ve süt üretiminde dalgalanma
yaşanır. o Birim hayvandan elde edilen
üretim (verim) azdır.
HAYVANCILIK YÖNTEMLERİ
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
14
Kümes Hayvancılığının Yayılışı
Kümes Hayvancılığı:
o En çok Marmara, Ege, İç Anadolu ve Akdeniz bölgelerinde yapılır. o Tüketici nüfusa yakın olmak için tesisler şehirlerin çevresine kurulur. o İklim ve bitki örtüsünden etkilenmez.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
15
İpek Böcekçiliği
o Dut ağacının yaygın olduğu yerlerde yapılır.
o 2017 TÜİK verilerine göre il bazında 1. Diyarbakır.
o Bölge olarak Güney Doğu bölgesi 1. sıradadır.
o Suni ipek üretimin artması doğal ipek üretiminin azalmasına yol açmaktadır.
İpek Böcekçiliğinin Yayılışı
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
16
Arıcılığın Bölgelere Dağılışı: o Bitki örtüsünün çeşitli olduğu ve temiz hava şartlarının olduğu alanlarda yapılır.
o En fazla yapıldığı iller Ordu, Muğla, Adana, Aydın, Mersin.
o Ege’de Menteşe Yöresi, Doğu Karadeniz yaylaları aracılığın ekonomik getirisinin en yüksek olduğu yerlerdir.
o Bölge olarak Karadeniz il bazında Ordu bal üretiminde 1.dir.
ARICILIK
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
17
Açık Deniz Balıkçılığı Kıyı Balıkçılığı
o Modern bir yöntemdir.
o Avlanan balıklar soğuk hava depolarında muhafaza edilir.
o Modern gemiler kullanılır.
o Ülkemizde yaygın değildir.
o İlkel bir yöntemdir.
o Küçük tekneler kullanılır.
o Soğuk hava depoları yetersizdir.
o Küçük aile şirketleri şeklindedir.
o Ülkemizde yaygındır.
BALIKÇILIK
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
Bölge bazında sırasıyla: Karadeniz, Ege, Marmara ve Akdeniz Kültür Balıkçılığında Ege. Sünger avcılığında Menteşe. Van gölünde inci kefali yetiştiriciliği
18
DEMİR
o En fazla çıkartıldığı yer Doğu Anadolu Bölgesi’nde Divriği’dir.
o Taş kömürüne yakın ve taş kömürünün deniz yoluyla alınabildiği alanlara demir-çelik tesisleri kurulmuştur.
MADENLER VE ENERJİ KAYNAKLARI
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
BAKIR
En fazla çıkarıldığı yer: Karadeniz Bölgesi’dir.
* Çıkarılmamasına rağmen Samsun’da da işlenir.
19
İhraç ürünüdür.
Demir-Çelik sanayisinde
kullanılır.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
KROM BOKSİT (ALÜMİNYUM)
Boksit, Alüminyumun
hammaddesidir.
İşletmesi Seydişehir’dedir.
20
Sert sanayi metali yapımında kullanılır.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
MANGANEZ
KURŞUN - ÇİNKO
Kurşun ve Çinko birlikte bulunan madenlerdir. Ülkemizin ihtiyacını karşılar. En fazla Doğu Anadolu Bölgesi’nden çıkartılır.
CİVA – KÜKÜRT- VOLFRAM
21
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
MERMER – OLTU TAŞI – LÜLE TAŞI
BOR – ZIMPARA TAŞI
22
o Ülkemizde en çok Güneydoğu Anadolu’da çıkartılır. (Batman)
o Ülkemizin üretimi ihtiyacımızı karşılamaz.
o Petrol boru hatlarıyla ithal edilir.
Önemli enerji kaynağımızdır. Termik santrallerde hammadde olarak kullanılır. En fazla Ege Bölgesi’nde çıkartılır. (Kalite) Türkiye’de çok yaygındır.
Ülkemizde Hamitabat (Kırklareli), Akçakoca(Düzce) ve Çamurlu (Mardin)’da çıkartılır. Ülkemiz dışa bağımlıdır. Hamitabat Ambarlı ve Ovaakça’da doğalgaz çevrim santralleri vardır.
o Ülkemizde Zonguldak ve Ereğli’de bulunur.
o Demir – çelik fabrikalarında enerji kaynağıdır.
o Ülkemizde yeterli değildir. o Çatalağzı Termik Santralinde
elektrik elde edilir.
TAŞ KÖMÜRÜ
PETROL
LİNYİT
DOĞALGAZ
ENERJİ KAYNAKLARI
Tükenebilir Enerji Kaynakları
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
23
Türkiye’nin batı kıyılarında rüzgar enerjisi elde edilir. Ülkemizde rüzgar enerjisi ile İzmir (Alaçatı)’da ilk santral kurulmuştur.
En çok konutlarda ve iş yerlerinde sıcak su elde etmek için kullanılır. Güneşlenme süresi en fazla Güneydoğu, Akdeniz, Ege ve İç Anadolu bölgelerindedir.
Sıcak su kaynaklarından elde edilen enerjidir. Sarayköy (Denizli), Germencik (Aydın) jeotermal santrallerde elektrik üretiminde kullanılır.
Akarsuların yüksekten aktığı alanlarda hidroelektrik potansiyeli yüksektir. En fazla potansiyel Doğu Anadolu bölgesindedir.
Su Gücü (Hidroelektrik)
Rüzgar Enerjisi
Güneş Enerjisi
Jeotermal Enerji
Tükenmeyen Enerji
Kaynakları
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
24
Yukarıda şeker ve çay fabrikalarının dağılışı verilmiştir.
1- Şeker Fabrikaları: Şeker fabrikalarında
hammaddeye yakınlık önemlidir.
2- Çay Fabrikaları: Çayın hemen işlenmesi
gerekir. Bu yüzden sadece Doğu
Karadeniz’de fabrika vardır.
3- Unlu mamüller: Tahıl üretiminin yoğun
olduğu İç Anadolu Bölgesi’nde yaygındır.
Özellikle Konya.
Gıda Sanayi
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
25
Sigara Fabrikaları: Tütün tarımının yapıldığı yerlerde sigara fabrikaları kurulmuştur.
Tütün ve İspirtolu İçkiler Sanayi
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
Alkollü İçki Sanayi: Alkollü içkiler sanayi üzüm tarımının yoğun olarak yapıldığı ve üretim tüketim esasında dayalı olarak büyük şehirlerin etrafında kurulmuştur.
26
Pamuklu Dokuma: Adana, Antalya, İzmir, Bursa, Aydın, Kayseri, İstanbul, Malatya, Gaziantep önemli sanayi alanlarıdır. Halı ve Kilim Dokumacılığı: Uşak, Denizli, Isparta, Burdur, Manisa, Kayseri, Nevşehir, Niğde, Sivas, Konya ve Erzurum’da yapılır. İpekli Dokuma: Bursa, İstanbul ve Gemlik’te yapılır. Not: Dokuma, deri ve giyim endüstrisi ülkemizde en yaygın ve gelişmiş sanayi koludur.
Dokuma, Deri ve Giyim Sanayi Pamuklu
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
27
Otomotiv Fabrikaları:
İzmir, Ankara, İzmit, İstanbul,Kayseri,
Adapazarı, Bursa, Adana, Aksaray ve
Konya’da bulunur.
Demiryolu Taşıtı Fabrikaları:
Eskişehir, Sivas, Ankara ve Adapazarı’nda
bulunur.
Tersaneler:
En büyük tersaneler İstanbul, İzmit ve
İzmir’de bulunur.
Uçak Fabrikaları: Ankara, Eskişehir
bulunur.
Ulaşım Araçları Endüstrisi
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
Sivas
Adana
28
Kimya Sanayi
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
Türkiye’de çıkartılan yerli petrol sadece Batman Rafinerisi’nde işlenir.
Karabük
Mardin
29
Kağıt Fabrikaları: İzmit, Çaycuma (Zonguldak), Aksu (Giresun), Dalaman (Muğla), Çay (Afyon), Balıkesir, Taşköprü (Kastamonu), Taşucu (Mersin)’nda bulunur.
Mobilya Sanayi: Ankara, İstanbul, İzmir, Kayseri ve Bursa’da bulunur.
Orman Ürünleri Endüstrisi
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
30
Çimento ve Cam Fabrikaları:
Çimento fabrikaları ülkemizin her
bölgesinde bulunur.
Not: Taşra ve toprağa dayalı bir
sanayi üretimi iklimden etkilenmez
Ülkemizin geneline yayılmıştır.
Çimento, Cam Sanayi
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
31
Önemli Geçitler: o Trabzon’u Gümüşhane’ye bağlayan Kalkanlı (Zigana) o Bayburt’u Erzurum’a bağlayan Kop o Antalya’yı Isparta’ya bağlayan Çubuk o Silifke’yi Karaman’a bağlayan Sertavul o Mersin’i Niğde’ye bağlayan Gülek (Demiryolu da bulunur) o İskenderun’u Antakya’ya bağlayan Belen o Ovit Tüneli Rize Erzurum arasında ülkemizin en uzun tünelidir.
o Yer şekillerinin engebeli olması ve yolların doğu batı istikametinde uzanması ulaşım maliyetini arttırmıştır.
o Türkiye’de en çok gelişen ulaşım tarzıdır. o Karayolu en riskli ulaşım yöntemidir. o Karayolu yapımın en zor ve maliyetli olduğu
bölgeler Doğu Anadolu, Akdeniz ve Karadeniz bölgeleridir.
Karayolu Ulaşımı:
TÜRKİYE’DE ULAŞIM
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
32
Deniz ve Demiryolu Ulaşımı
Demiryolu Ulaşımı:
Türkiye’de yer şekillerinin olumsuz durumu
demiryolu ulaşımının gelişmemesine sebep
olmuştur. Demiryolu kara hava yolu ulaşımına
göre ucuzdur fakat ülkemizde gelişmemiştir.
Denizyolu Ulaşımı:
En ekonomik ve ucuz taşımacılıktır.
Türkiye’nin dış ticaretinde en fazla kullanılan
ulaşım aracıdır.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
33
Hava Yolu Ulaşımı
En pahalı ve hızlı ulaşım yoludur. Özel şirketlerin sayısının artması hava ulaşımının gelişmesini sağlamıştır. Önemli Hava Limanları: Atatürk (İstanbul), Esenboğa (Ankara), Adnan Menderes (İzmir), Dalaman (Muğla), Şakirpaşa (Adana) ve Antalya hava limanlarıdır.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
34
TÜRKİYE’DE TİCARET
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
Dış Ticaret : İhracat: Bir ülkenin diğer ülkelere mal satmasıdır.
İthalat: Bir ülkenin diğer ülkelerden mal almasıdır.
Dış Ticaret Açığı: İthalatın ihracattan fazla olmasıdır.
Dış Ticaret Fazlası: İhracatın, ithalattan fazla olmasıdır. Not: Ülkemiz uzun yıllardan beri dış ticaret açığı vermektedir. Bunun sebebi gelişmekte olan bir ülke olmasıdır.
İç Ticaret:
Türkiye içerisindeki ticarete denir. Bölgeler arası gelişmişlik
farkı ve üretilen malların farklılığı ve iklim çeşitliliği bölgeler
arasında ticaretin yaşanmasına sebep olur.
EN FAZLA İTHALAT YAPILAN ÜLKELER
Çin, Almanya, Rusya, ABD, İtalya
EN FAZLA İHRACAT YAPILAN ÜLKELER
Almanya, İngiltere, BAE, Irak, ABD.
2017 yılı TÜİK verilerine göre:
EN ÇOK İTHAL ETTİĞİMİZ ÜRÜNLER
İmalat Sanayi : %80,5
Madencilik ve Taş Ocakçılığı: %13,3
Tarım ve Ormancılık: %3,5
EN ÇOK İHRAÇ ETTİĞİMİZ ÜRÜNLER
İmalat Sanayi : %93,4
Tarım ve Ormancılık: %4
Madencilik ve Taş Ocakçılığı: %1,9
35
En çok İthal Ettiğimiz Ürünler:
o Otomotiv
o Ham petrol
o Doğalgaz
o Askeri araç ve gereçler
o Elektronik eşya
o Fabrika parçaları
o İlaç
o Kağıt
o Tropikal tarım ürünleri
En çok İhraç Ettiğimiz Ürünler:
o Otomotiv
o Dokuma ve giyim ürünleri
o Demir- çelik endüstri ürünleri
o Beyaz eşya
o Mobilya
o Tarım ve hayvancılık ürünleri
o Madencilik
(Krom, bakır, bor, tuz ve doğal taşlar)
Not: Dış ticaretimizde en az pay madencilik sektörüne aittir.
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
En fazla ithalat yapan iller:
İstanbul / Ankara / İzmir / Bursa
En fazla ihracat yapan il:
İstanbul / Bursa / İzmir / Kocaeli
Bölge bazında ithalat ve ihracatta 1. Marmara,
sonuncu Doğu Anadolu bölgesidir.
Dış Ticaret hacminin en fazla
olduğu ülke: ALMANYA
36
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
UNESCO TARAFINDAN KORUMA ALTINA ALINAN VARLIKLARIMIZ
o Ani Harabeleri (KARS / 2016)
o Afrodisias (AYDIN / 2017)
o Göbeklitepe (ŞANLIURFA / 2018)
Kapadokya ve Pamukkale hem doğal hem de
kültürel varlıklardır, diğerleri sadece kültüreldir.
37
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
Bu sınav
kazanılacak.
Herkes memur
olacak.
38
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
39
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
40
www.alfa.com.tr www.kpssrobotum.com
41