TAR‹HTE TIP veKARAC‹⁄ERYeryüzünde yazılı en eski tıpvesikası bize M.Ö. 3000’ lerdenkalma bir Sümerli tabletidir.Mezopotamya’ da Asur, Babil,Akad ve Sümerlilerden kalma,cerrahiye de¤il ama tıbba ait pekçok tablet bulunmaktadır. Bunakanunnamelerdi de dahi letmelidir. Mezopotamya’ da tıp,rahiplerin elindeydi. Orada üçtürlü rahip sınıfı bulunmaktadır:Kahin olan baru’ lar (bunlarprognoz ve diagnoz yaparlar),üfürükçü - efsuncu olan aflipu’lar ve asıl doktor olan a-zu(veya,a-su’ lar). Mezopotamya’da sihire Aflutu, tıbba Afliputudenirdi. Mezopotamya tıbbı kalp,kan, karaci¤eri konusuna öncelikverir; karaci¤eri merkeze alır.Vücut sularına, vücut sıvılarınada çok önem verir. Sümerce

GILEAD TÜRK‹YE’n inPerspektifinden…Gilead’ın global tarihi 1987’deFoster City, Kaliforniya’dakurulufluyla baflladı. Geçen 25yıl sonunda Gilead, hızlabüyüyerek dünyanın dört bir

yanında toplam 5.000 çalıflanaulaflmıfl ve Mayıs 2012’deFortune dergisinin 10 yıllık karagöre en hızlı büyüyen firmalarlistesinde 2. sıraya yerleflmifltir.Gilead’ın dünya çapında hızlabüyümesinin örne¤ini Gilead

KRON‹K C HEPAT‹T‹:ÜÇLÜ TEDAV‹KARARLARIBEKLENT‹LER‹NE KADARKARfiILIYOR?

Prof.Dr.Sabahattin Kaymako¤luTürkiye’de hepatit C virüsinfeksiyonu sıklı¤ı batıya kıyasladaha düflüktür. Türk Karaci¤erArafltırmaları Derne¤inin 2009yılında yaptı¤ı ve tüm ülkeyitemsil eden 5465 kiflinin tarandı¤ıçalıflmada anti-HCV pozitifli¤i%09 oranında saptanmıfltır.Buna göre ülkemizde 675.000anti-HCV pozitif kifli vardır. KronikHCV infeksiyonlu bu hastaların

yaklaflık %30’unda karaci¤erhastalı¤ı progresif olacak vekaraci¤er sirozu geliflecektir.Kronik C hepatiti ülkemizdekronik karaci¤er hastalıklarıiçinde kronik B hepatitindensonra ikinci en sık görülenetiyolojidir. HCV kronik hepatitve karaci¤er sirozlarının yaklaflık%25-30’undan sorumludur. HCC

APASL 2015‹stanbul’a gelirken

Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGastroenteroloji Bilim DalıAPASL Yönetim Kurulu Üyesi ve FinansKomite BaflkanıAPASL 2015 Istanbul Kongresi Baflkanı

Tarihsel GiriflTürk Gastroentero lo j i ’n ingel iflmesinde ve bugünegelmesinde bizleri yetifltiren çoksayıda hocamızın büyük emekleriolmufltur. Gülhane Askeri TıpAkademisinden Prof. Tevfik Userilk gastroenteroloji ihtisasınıyapan (ABD de) meslektaflımızdır.‹stanbul Üniversitesinden Prof.Müfide Küley iç hastalıklarıbünyesinde gastroenterolojininve endoskopinin ülkemizde ayrıProf. A.Kadir Dökmeci

Sayın Hepatoloji DostlarıProf. Dr Sadettin HÜLAGÜ

Bilindi¤i üzere Ulusal Hepatolojikongrelerimiz 2 yıl aralıklarlayapılmaktadır. Bu yıl 2013 yılındayapılacak Ulusal Hepatolojikongremiz Prof. Dr Osman CavitÖ z d o ¤ a n b a fl k a n l ı ¤ ı n d ahazırlıklarını tamamlamıfl veoldukça verimli geçmesi için tümimkanlar sizler için seferberedilmifltir. Hepatoloji alanındaki

Tarihde Tıp ve Karaci¤erYeryüzünde yazılı en eski tıp vesikası bize M.Ö. 3000’lerden kalma bir Sümerli tabletidir. Mezopotamya’ daAsur, Babil, Akad ve Sümerlilerden kalma, cerrahiyede¤il ama tıbba ait pek çok tablet bulunmaktadır. Bunakanunnamelerdi de dahil etmelidir. Mezopotamya’ datıp, rahiplerin elindeydi. Orada üç türlü rahip sınıfıbulunmaktadır: Kahin olan baru’ lar (bunlar prognozve diagnoz yaparlar), üfürükçü - efsuncu olan aflipu’lar ve asıl doktor olan a-zu (veya,a-su’ lar).Mezopotamya’ da sihire Aflutu, tıbba Afliputu denirdi.Mezopotamya tıbbı kalp, kan, karaci¤eri konusunaöncelik verir; karaci¤eri merkeze alır. Vücut sularına,vücut sıvılarına da çok önem verir. Sümerce doktorkelimesi a-su yani suları tanıyan adam anlamınagelmektedir. Sıvılar rüyayı etkiledi¤i için doktor, rüyayorumlayan adam veya ya¤ları tanıyan adam manasınada gelmektedir. Tıp tapınaklara ba¤lı okullardaö¤retilmifltir. Ayrıca tıp, mesleki bir sırdı tedavi isesihirli günlere denk getirilirdi.Tabip ve tıp anlayıflının kökünde, Mezopotamyalılardainsanın yaratılıflı fikri yer almaktadır. Yaratıcı olantanrılar, su ve hikmet tanrısı Ea ile o¤lu Marduk, insanıçamurdan flekillendirip, ona hayat nefesini üflemifltir.‹nsan varlı¤ını tanrılara borçlu oldu¤u için onlara riayetetmesi gerekir aksi halde tanrılar insanı hastalıklacezalandırırlardı. ‹flte bu sebeple hastalık ancak diniperspektifle açıklanır sa¤lık nimettir ve hastalıkfelakettir. Hasta ise bir çeflit suçludur. Kanunlar önündeefsun ve üfürükçülükle ilgili “beyaz sihir” olumlu, -büyüile ilgili “kara sihir” olumsuz sayılır cezalandırılır,yasaklanır. Cerrah baflarısız olursa durum sanki “kandavası” gibi telakki olunurdu. Oysa, Sümerlilerde,hastalık Tanrıların vermifl oldu¤u bir ceza olarak de¤il,bir mukadderat olarak de¤erlendirilirdi. Sümerlilerdede “efsun” üfürükçülük ve sihir vardır. Ama, öte yandan,eldeki tek Sümerli tıp tabletinde bunlar mevcut de¤il.Mezopotamya’ da sihirden ba¤ımsız t ıptabulunmaktaydı. Reçetelerde katkı maddelerine iliflkinorantı verilmeksizin bitkisel, hayvansal, madenselmateryaller, tahıl, sebze, a¤aç, baharat, sakız, yabanibitki, kök, kabuk, ya¤ ve bitkilerin odunsu kısmınadayalı ve birada, sütte, flarapta, ya¤da, eritilerekhazırlanmıfl karıflımlar söz konusu edilmifltir. Eldekitek Sümerli tablette sihirden eser yoktur. Cerrahidenhiç bahsedilmemektedir; ilaç yapılan materyaller vehastalıklar tasnif edilmifltir. Hastalı¤ın önceden tahminetmek için semptomlar aranır; bunun için kafatası,bafl, saç, flakak, alın, göz, burun, a¤ız, dil, ses, yüz,bo¤az, diz kapa¤ı, ayak muayene edilir. semptomlarsabah, akflam, hastalı¤ın baflında, hastalı¤ın sonundaolarak müflahade edilir. Akflam ve sabah vizitleriburadan geliyor olmasın.150 kadar bitki sayılmıfltır; tohum, yaprak, kök, kabuk,tomurcuk, sakız, usare konusu ile u¤raflılmıfltır. Hastalıknedenleri, dikkatli gözlemler yaparak incelenmifltir.Mezopotamya tıbbının ana vasfı “semptomların –arazların dikkatle incelenmesidir.” Hastalık, arazlarıy1abelirlenir, adları takılır, listeleri sunulur ve açıkça yazılır.Hastalık, arazları ve karakteristikleriyle ele alınır.Hastalık tabiat dıflı de¤il, tabii sebeplerle açıklanır.hastalı¤ın seyri verilir. Ama prognoz bazen faladönüflür: a¤ız kırmızı ise hasta iyi olacaktır gibi veprognoz kehanet fal bu üçü iç içe giriyor.Mezopotamya’da tıbbı kehanetten ayırmak demekonların tıp anlayıfllarının içeri¤ini tamamen de¤ifltirmekdemektir. Hatta bazen prognoz kehanetle aynılaflmıfltır.‹ki tür kehanet bulunmaktaydı: 1. Kendili¤inden belireniflaretlere dayanılarak yapılan kehanet ( doktorunhastasını ziyarete giderken kara kediye rastlamasınıniyiye alamet sayılmaması gibi) 2. ‹nsanın kendioluflturdu¤u iflaretlerin yorumlanmasıyla yapılankehanet.Mezopotamya’ da kilden, alçıdan yapılmıfl karaci¤ermodelleri çokça bulunmufltur. Buda karaci¤erinanatomisinin ileri derecede bilindi¤ini göstermektedir.

Din, sihir, ve bilim yoluyla tedavi, sırasıyla dua, kurbanmerasimi, üfürükçülük, (maddi ve manevi temizlik,

muska, resim) ve flifalı otlarla gerçeklefltirilir. fiifalıotlar listesi Akadlılar üzerinden Sümer e kadar gerigider. Listelerde bu otların nereye iyi geldi¤igösterilmifltir. Bu otlar süt, ya¤, bira, flarap içinde eritilir.‹laçlar flerbet, lapa, merhem, tahrifl ve teskin ilaçları,müshil, kusturucu, odunumsu, kokulu. reçineli, sakızlı,piflirme yoluyla elde edilenler olabilir. Hazırlama özelkaplarda yapılır. ‹çlerinde meyve ya¤ların yer almasıbakımından Mezopotamya ilaçları Mısır ilaçlarınabenzer. Yutularak dahilen, kulak-buruna üflenerek,masaj ve fümigasyon yoluyla da haricen kullanılırlar.Perhiz nadirdir. Hastalıklar vücudun organlarına göretasnif edilirler. Mezopotamya’da sihir ile tıp karıflmaktaolup adeta tabip tıbbın amprik yanını, üfürükçü verahip ise teorik yönünü paylaflmıfl durumdadır.Hammurabi kanunları cerrah ücretlerini de tespitetmifltir. Bu metin tıp ve cerrahi için çok önemlidir.Sabun imali Sümerlilere kadar geri gider. Sabunçeflitleri tedavide kullanılmıfltır. Eski Yakın Do¤u’ dasaray ve tapına¤a ba¤lı olarak çalıflan uzmanpersonelin, sanatçıların ve bir ülkeden baflka bir ülkeyegiden veya gönderilen zanaatkarların arasında hekimlerde yer almaktaydı. Bu hekimlerin yer de¤ifltirmesi,genel olarak, hekimin bir flehir veya ülkeden baflkabir yere gitmesi ve orada bir süre kaldıktan sonra,tekrar eski yerine geri dönmesi fleklindeydi (rotasyonlumecburi hizmet). Ayrıca metinlerdeki ifadelerde, buhekimlerin, baflka bir yere gönderilirken, geri dönüfllerive kalıfl süreleriyle ilgili sıkı kaideler getirilmiflolmasından, bulundukları ülkeler için çok de¤erli veönemli oldukları anlaflılmaktadır. Bu hekimlerin dahaziyade Mısır ve Babil’ den Hatti topraklarına gönderildi¤ibilinmektedir. Hititler bu yabancı hekimlere büyükde¤er vermifllerdir.

Bunun yanı sıra Karaci¤er mısır mitolojisinde kendisineait tanrı olan nadir organlardan biri olmufltur. Horos’undört o¤lundan biri olan ve tanrıça ‹sis tarafındankorunan Amset ölülerin karaci¤erinin koruyucutanrısıdır. Milattan önce 4000 yıllardan bu günekaraci¤erle ilgili yazılı bilgiler ulaflılabilmektedir.

KRON‹K C HEPAT‹T‹:ÜÇLÜ TEDAV‹ KARARLARIBEKLENT‹LER‹ NE KADARKARfiILIYOR?

Prof.Dr.Sabahattin Kaymako¤lu

Türkiye’de hepatit C virüsinfeksiyonu sıklı¤ı batıya kıyasladaha düflüktür. Türk Karaci¤erArafltırmaları Derne¤inin 2009yılında yaptı¤ı ve tüm ülkeyitemsil eden 5465 kiflinintarandı¤ı çalıflmada anti-HCVpozi t i f l i¤ i %09 oranındasaptanmıflt ı r . Buna göreülkemizde 675.000 anti-HCVpozitif kifli vardır. Kronik HCVinfeksiyonlu bu hastalarınyaklaflık %30’unda karaci¤erhastalı¤ı progresif olacak vekaraci¤er sirozu geliflecektir.Kronik C hepatiti ülkemizdekronik karaci¤er hastalıklarıiçinde kronik B hepatitindensonra ikinci en sık görülenetiyolojidir. HCV kronik hepatitve karaci¤er sirozlarının yaklaflık%25-30’undan sorumludur. HCClerin %20’sinde altta yatansebept i r . Keza karaci¤ertransplantasyonu beklemelistelerinin de %15’i HCV ye ba¤lıka rac i¤e r has ta la r ındanoluflmaktadır . Bu ver i lerülkemizdeki HCV ye ba¤lıkaraci¤er hastalı¤ı yükünün nedenli önemli oldu¤unu gözlerönüne sermektedir.Kronik HCV infeksiyonununsadece karaci¤er hastalı¤ıy a p m a y ı p h e m a t o l o j i k ,dermatolojik, göz, nöromuskuler,endokrin, renal ve vaskülerbirçok sistemde tutuluma sebepolabilece¤ini biliyoruz. Kezanörobiliflsel fonksiyonlardab o z u k l u k l a r , p s i k i y a t r i kkomorb id i te le r ve hayatkalitesinde azalma (kronik B

hepat i t inden daha fazla)görülmektedir. Bu bulgularınıflı¤ında bütün klavuzlar mevcutilaçların kullanımına engel birdurumu olmayan ve tedaviyehevesl i her kronik HCVinfeksiyonlu hastayı, tedavi adayıkabul etmifltir. Nitekim son 3 yıllıksüreçte ülkemizde de HCVRNAsı pozitif ve kompanse karaci¤erhastalı¤ı olan herkese ikili tedavi(PegIFN + RBV) verilebilece¤ikabul edilmifltir. Tedaviyeulaflmadaki bu kolaylafltırmayara¤men, ülkemizde yı ldaortalama 3000-4000 hastayaancak tedavi verilebilmifltir. Eniyimser yaklaflımla 10 yılda40.000 hasta tedavi edilmifltir ki,b u n u n t o p l a m h a s t ahavuzundaki oranı %6’dır.Halbuki bu rakamlar AvrupaBirli¤i Ülkeleri ve ABD’de %16-22 arasındadır. O haldeülkemizde tedavi edebildi¤imizhasta oranının çok düflük kaldı¤ıortadadır.Ülkemizdeki HCV, a¤ırlıklı olarak(%90-94) genotip 1’dir ve genotip1’lerin %85’i genotip 1b dir,Genotip 1’li hastalarda bu 10yıllık süreçte elde etti¤imizsonuçlara gelince, erken evrehastalarda ikili tedavi baflarısıçok iyidir. F0-1 hastalardaki KVCoranı %70’lerin üstündedir. Busonuçlar yurtdıflından verilerleparalel l ik göstermektedir;Fransada da F0 hastalarda ikilitedavi ile %69 KVC elde edildi¤ibildirilmifltir. ‹kili tedaviye cevapvermek açısından sonuca tesireden en kuvvetli 2 faktör hızlıvirolojik cevap vermek veinterlökin 28B rs12979860 ‘agöre favori genotip CC’ye sahipolmaktır.Ço¤u hekimde ciddi karaci¤erhastalı¤ı olanların tedaviye dahaçok ihtiyacı oldu¤u fikri hakimdir.Elimizde daha uzun bir süre IFNbazlı tedaviler olacaktır. IFN bazlıtedaviler, tam aksine erken evrehastalıkta daha etkili, ileri evreh a s t a l ı k t a i s e e t k i n l i ¤ iazalmaktadır, yan etkileri deartmaktadır. ‹kili tedavi ile sirotikhastalardaki KVC oranları %30‘lar civarındadır. Dolayısı iletedaviye en çok ihtiyacı olanlarile elimizdeki ilaçlarla tedaviyecevap verme ihtimali en yüksekolanlar arasında esasında bir

zıtlık vardır. Ancak hayatın heralanında geçerli olan kural;eldeki silahın en etkili olaca¤ıyerde kullanılması gerekti¤idir.Totalde baktı¤ımızda genotip 1h a s t a l a r d a i k i l i t e d a v iu y g u l a n d ı ¤ ı n d a k a b a c ahastaların %50’sinde KVCalınmakta, yarısı ise cevapsızkalmaktadır. Bu cevap paterninindo¤urdu¤u sonuç eldeki hepatitC’li hasta havuzunun neredeyseyarısının geçmiflte tedavi almıfl,ancak cevap alınamamıflhastalardan teflekkül etmesidir.Bu hastalarda ikili tedavi ileyeniden yapılacak uygulamalarya çok düflük veya sıfıra yakınbafları oranları nedeniyleanlamsızdır.Son yıllarda HCV nin replikasyonbasamaklarının iyi anlaflılmasıylad i rek t e tk i l i an t i v i ra l l e rgel ifl t i r i lmeye bafllanmıfl,bunlardan birinci kuflak proteazinhibitörleri olan boceprevir vetelaprevir ABD’de Mayıs 2011de, AB’de Temmuz 2011’degenotip 1 hastaların tedavisindeonay almıfltır. Tam 1.5 yıl sonrada ülkemizde SGK bu ilaçlardantelaprevirli üçlü rejimi, kronik Chepatitinin tedavisinde ancakonaylamıfltır. Maalesef bu onayüçlü tedavi indikasyonlarını sonderece daraltarak çıkmıfltır. Naifhastalardan evre 4 ve üzerifibrozisli hastalarla, öncedentedavi deneyimli olanlardan“relapser”lar üçlü tedavi adayıdır.Erken evre hastalara ikili tedaviverilebilecektir. Önceki tedaviyeparsiyel cevaplılar ve hiçcevapsızlar (null responder’lar)yeni tedavileri bekleyecektir.Hemen ABD ve AB ülkelerindekidurum nedir, sorusuna cevapararsak: ABD üçlü tedaviyi artıktüm GT1 hastalarda standarttedavi olarak kabul etmifltir.Fransa, Almanya, ‹ talya,‹spanya, ‹sveç ve ‹ngiltere gibiönde gelen AB ülkelerinintamamında üçlü tedavi primertedavi opsiyonudur. Bu ülkeler,genellikle Metavire göre F0-2hastalardan CC genotipli ve hızlıvirolojik cevap verenlerde ikilitedavinin uygulanabilece¤inibenimsemifltir. Ço¤unlu¤u üçlütedavinin tedavi süresini 24haftaya kısaltabilmesini hastaiçin avantaj olarak görüp, ikili

t e d a v i y i 4 8 h a f t auygulamaktansa 24 hafta üçlütedavi uygulanmasını kabuletmifltir. Bu yaklaflımlara hakimolan 2 temel görüfl vardır:birincisi eldeki ilaçları yararlıolaca¤ı hastalarda kullanmak,ikincisi daha az yan etki ve dahakısa süreli tedavi gibi kriterlerıflı¤ında daima hasta lehinedavranmak.Kronik C hepatiti ile ilgili tecrübebirikiminin yo¤un oldu¤u, bilgininüretildi¤i ve keza içlerine dahilo lmak konusunda gayretetti¤imiz dünyanın kronik Chepatiti tedavisine yaklaflımı ileb iz im a ld ı¤ ımız karar larçeliflmektedir. SGK aldı¤ı geriödeme kararları i le HCVtedavisine kısıtlamalar getirmifltir.Üçlü tedaviyi tedavi baflarısınınnisbeten düflük oldu¤u ileri evrehastalarla sınırlandırmıfl, dahaerken evre hastaları da üçlüt e d a v i n i n k ı s a s ü r e l iuygulamalarıyla elde edilecekdaha yüksek cevap oranlarındanmahrum bırakmıfltır.Ülkemiz için en iyi ve basit stratejipresirotik hastalarda IL28B CCgenotipi olanlarda ikili, nonCColanlarla sirotik evredekilerdeüçlü tedavi uygulamasınınkabulüdür. Öte yandan mevcuttedavi rejimlerinin bafları oranıd ü fl ü k h a s t a l a r d auygulanmaması gerekti¤i kuralıda unutulmamalıdır. Bu kuralıngere¤i olarak sirotik hastalardalead in fazında 1 logdan azHCVRNA azalması varsa veyaüçlü tedavinin 4. haftasındaHCVRNA negatifleflmemifl isetedavi kesilmelidir. Aynı flekildetedavi deneyimli hastalardanpars iye l cevap l ı ve h içcevapsızların tedaviden mahrumb ı r a k ı l m a l a r ı d a d o ¤ r uolmamıfltır. Parsiyel cevaplılarınüçlü tedavi ile %50-60 arasındaKVC verdi¤i ortadadır. Buoranlar, ikili tedavi ile elde edilenortalama bafları olan%45’dençok daha yüksektir. Dolayısı ile%50-60 oranlarının düflükgörülerek hastaların ucu açık birbekleme sürecine mahkumedilmelerini tıbbi yönden izahetmek çok zordur. Keza nullresponderların üçlü tedaviyecevap oranlarının ortalama %30-40 a ras ında ve düflükseviyelerde kaldı¤ı bilinmektedir.

Tıpkı sirotik hastalarda oldu¤ugibi bu hasta grubunda da leadin fazında HCVRNA da 1 logdanfazla düflme olanların üçlü tedaviile devamı do¤ru olacaktır, aksihalde bu hastalar yeni tedavileribeklemelidir.Sa¤lık hakkı anayasal bir haktır.Dünyanın 17. büyük ekonomisiisek, sa¤lıkla ilgili kararlarımızınen azından girmek için gayretsarfetti¤imiz AB ülkelerindekilerile çeliflmemesi gerekir. Bizimkonumuz o lan kron ik Chepatitiyle ilgili tedavi haklarıkonusunda ABD ve AB ülkeleriile çeliflti¤imiz ortadadır. Üstelikbiz tedavi tartıflmalarını, tedaviedebildi¤imiz 3000-4000 gibi çokdüflük hasta sayıları üzerindeyapıyoruz. Oysa ABD ve Fransabaflta olmak üzere bazı ABülkeleri, son 10 yılda ikili tedaviile anlamlı flekilde HCV ye ba¤lıkaraci¤er sirozunda azalma vekaraci¤er hastalı¤ına ba¤lımortalitede düflme meydanageldi¤ini tespit etmifllerdir. Buazalmaların üçlü tedavi ile çokdaha belirgin seviyelerdeg e r ç e k l e fl e b i l e c e ¤ i n ikestirdiklerinden, daha fazlav a t a n d a fl l a r ı n ı n t e d a v iolabilmesinin önünü açmak içinzorunlu taramayı gündemegetirmifllerdir. Nitekim CDC,A B D ’ d e 1 9 4 5 - 6 5 a r a s ıdo¤anların (mevcut hastaların%70’ini olufltururlar) zorunlutaranması programını bafllatmaküzeredir, aynı karar muhtemeleny a k ı n d a F r a n s a ’ d a d aalınacaktır. Dünyadan buörneklere ra¤men, maalesefü lkemizdeki uygulamalars o r u n u n k ü ç ü l t ü l m e y e ,önemsizlefltirilmeye çalıflılmasıgibi bir mantı¤ın karar vericilerehakim oldu¤unu göstermektedir.Sonuç olarak ülkemizde kronikC hepatitiyle ilgili ciddi boyutlardavar olan farkındalık sorununuaflmak için özel l ik le r iskgruplarının mecburi taranmasıkonusunda hem hasta hem dehekimlerin bilinçlendirilmesiyleilgili çalıflmalar yapmalıyız.Hastalı¤ı farkedilenlerin deuluslararası klavuzlara uygun,AB ülkelerinin uygulamalarınaparalel do¤ru-dürüst bir tedavialmasına imkan vermeliyiz.

Prof.Dr.Sabahattin Kaymako¤lu

Sayın Hepatoloji DostlarıBilindi¤i üzere Ulusal Hepatolojikongrelerimiz 2 yıl aralıklarlayapılmaktadır. Bu yıl 2013 yılındayapılacak Ulusal Hepatolojikongremiz Prof. Dr Osman CavitÖzdo¤an baflkanlı¤ındahazırlıklarını tamamlamıfl veoldukça verimli geçmesi için tümimkanlar sizler için seferberedilmifltir. Hepatoloji alanındakiyeniliklerin son zamanlarda hızkazanması nedeniyle 2 yıl aralarlaolan kongre aralıklarında dahepatoloji okulu yapılmaktadır.Geçen yıl yapılan Hepatoloji okuludaha önceki olanlara benzerflekilde tarafınızdan ilgi veteveccüh görmüfl sizlerden almıfloldu¤umuz geri bildirimlerle dahaiyiyi ve daha güzelini yapmasorumlulu¤unu hissetmiflbulunmaktayız. Karaci¤erhastalıkları Derne¤imizin yönetimkurulu kararıyla 2014 yılıHepatoloji Okulunundüzenlenmesi flahsımınkoordinasyonunda Kocaeli’ndeyapılması planlanmıfltır.Hepatoloji Okulunda anlatılmasıplanlanan konular daha sonrasizlerle genifl katılımlı bir iletiflimtoplantısı sonrası tarafınızaduyurulacaktır. Pek tabidir kiHepatoloji Okulunun misyonunudevam ettirmek ve çıtayı birazdaha yükseklere taflımak sizinanlamlı yardım ve desteklerinizleolacaktır. Sa¤lık bakanlı¤ınınkongrelerle olan uygulamatebli¤leri katılımları sınırlı kılmaktabu nedenle sizlere daha öncedenduyuraca¤ımız tarihlerde okuldasunumu sa¤layacak vaka takdimive poster sunumlarınıza gerekenilgiyi gösterece¤inizi ummaktayız2014 yılında sa¤lıklı ve huzurlaHepatoloji Okulunuda buluflmaküzere hepinize saygı vemuhabbetlerimi sunuyorum

Prof. Dr Sadettin HÜLAGÜ

Prof. Dr Sadettin HÜLAGÜ

GILEAD TÜRK‹YE’ninPerspektifinden…

Gilead’ın global tarihi 1987’deFoster City, Kaliforniya’dakurulufluyla baflladı. Geçen 25yıl sonunda Gilead, hızlabüyüyerek dünyanın dört biryanında toplam 5.000 çalıflanaulaflmıfl ve Mayıs 2012’deFortune dergisinin 10 yıllık karagöre en hızlı büyüyen firmalarlistesinde 2. sıraya yerleflmifltir.

Gilead’ın dünya çapında hızlabüyümesinin örne¤ini GileadTürkiye’de de görmek mümkün.fiirketimiz 2007 yılında toplam5 çalıflan ile yola çıkmıfltır.Günümüzde ise 55 kiflil ikk a d r o m u z l a , h e n ü zkarflılanmamıfl tıbbi ihtiyaçlaralanında yenilikçi tedavilerinkeflfi, gelifltirilmesi ve kullanımasunulması ile ilgili faaliyetlerimizisürdürmekteyiz.

G i l e a d T ü r k i y e o l a r a km i s y o n u m u z , ö l ü m c ü lhas ta l ı k la ra yaka lanmıflhastaların bakımında geliflmesa¤lamak ve bu konudahekimlerimize gerekli deste¤isunmaktır. Bu do¤rultudapo r t f öyümüzde bu lunanAmBisome, Viread, Truvada ve

H e p s e r a T ü r k t ı b b ı n ı nhizmetindedir.

Dünyada yaklaflık 600 milyonkiflide kronik hepatit B veya Chastalı¤ı bulundu¤unu biliyoruz.Bu hastalıklar e¤er tedaviedilmezse karaci¤er fibrozisine,karaci¤er yetmezli¤ine ve hattak a n s e r e s e b e b i y e tverebilmektedir. Bu inatçı viralenfeksiyonların sebep oldu¤u,yaflamı tehdit eden karaci¤erhastalıklarının ikisini de hedefalıyoruz. Bu sebeple hepatoloji,Gilead Türkiye olarak bafllıca ilgialanlarımızdan biridir.

Viread’ın, HBV’nin büyük ölçüdeyaygın o ldu¤u ü lke lerdeyayılması için gerekli çalıflmalaryapılmakta olup Tayvan, HongKong, Singapur, Kore ve Çin’deruhsat onayı alınmıfltır. Ayrıcadünya çapında satılan her 3 adetViread’ın 2’si hayır amaçlıdır.fiirket olarak az geliflmiflülkelerde hastaların Viread’adaha kolay ulaflması için çeflitliglobal programlar yürütmekteyiz.Tüm bunları baz alarak flunurahatça söyleyebi l i r im kiViread’ın kanıtlanmıfl tedavibaflarısı ile bu alanda 6 yıldıroldu¤u gibi ileriki yıllarda dahasta ve hekimlerimizin yanındaolmaya devam edece¤iz.

Tıpkı hepatit B gibi hepatit C debizim açımızdan önemli birterapötik odak noktasıdır. Önemlibir terapötik geliflim olan STR(Single Tablet Regimen)teknolojisini kronik hepatit Calanında da uygulamak istiyoruz.Hedeflerimiz HCV tedavisindeenjekte edilen interferona olanihtiyacı ortadan kaldırmak, tedavidozajlarının tolere edilebilirli¤iniartt ırmak, tedavi süresinikısaltmak ve hasta uyumunuarttırmak suretiyle HCV’nin dahahızlı tedavisini sa¤lamaktır.

Hedeflerimiz do¤rultusunda HCVtedavisi için yeni bir molekülünçalıflmalarında son aflamayagelinmifltir. Faz III çalıflmalarıolan FUSION, POSITRON,FISSION ve NEUTRINO’danelde edilen veriler, bu molekülünçeflitli kombinasyonlar halindeHCV tedavisinde kullanımı içinmevcut verileri desteklemektedirve ruhsat baflvurusu dosyasınaeklenmifltir.

Bizim için geçmiflten bu yanahekimlerimizle birlikte ortakçalıflmalar yapmak hep çokönemli olmufltur, olmaya dadevam edecektir. Bu sebepleGilead Türkiye olarak, hepatolojialanındaki mevcut tedavilerimizinyanı sıra, Gilead Akademi projesiile hekimlerimiz için destekprogramları yürütmekteyiz. Projekapsamında bulunan birçoke¤it im ve kurslarımız i lehekimlerimizin hem meslekigeliflimlerine hem de bilimalanına katkılarına destek olmayıamaçlıyoruz. Örne¤in, günlükk l i n i k p r a t i k l e r i n d ekullanabilecekleri uygulamalariçeren karaci¤er biyopsi kursu,ERCP ve EUS gibi kurslarlahekimlerimizin mesleki alandakigeliflimlerine; sunum teknikleri,iletiflim becerileri gibi kurslarlada bilim alanına katkılarınadestek olmak için çalıflıyoruz.

G i l e a d T ü r k i y e o l a r a k ,kuruldu¤umuz günden berih e p a t o l o j i a l a n ı n d a k iportföyümüz, tecrübemiz veprojelerimizle hekimlerimizinyanında olmanın gurur vemutlulu¤unu yaflıyor, bu gururve mutlulu¤u gelecekte deyaflamak için var gücümüzleçalıflıyoruz.

Dilek BÖKEGenel Müdür Gilead Türkiye

APASL 2015‹stanbul’a gelirken

Prof. A.Kadir Dökmeci

Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGastroenteroloji Bilim DalıAPASL Yönetim Kurulu Üyesi ve FinansKomite BaflkanıAPASL 2015 Istanbul Kongresi Baflkanı

Tarihsel Girifl

Türk Gastroenterolo j i ’n ingel iflmesinde ve bugünegelmesinde bizleri yetifltiren çoksayıda hocamızın büyükemekleri olmufltur. GülhaneAskeri Tıp Akademisinden Prof.Tevfik User ilk gastroenterolojiihtisasını yapan(ABD de) meslektaflımızdır.‹stanbul Üniversitesinden Prof.Müfide Küley iç hastalıklarıbünyesinde gastroenterolojininve endoskopinin ülkemizde ayrıyer bulmasında çok eme¤io lmufltur . Iç hasta l ık lar ıdisiplininden ayrı gastroenterolojiklini¤i çalıflmaları , 1958 yılındaG ü l h a n e A s k e r i T ı pAkademisinde Prof. Tevfik Userve Prof. Namık Kemal Mentefltarafından bafllatılmıfl ve buklini¤in resmi açılıflı 1959 yılındayapılmıfltır. Ankara ÜniversitesiTıp Fakültesi GastroenterolojiKlini¤i’de Prof. Zafer Paykoçhocamız tarafından 1959 yılındakurulmufltur. Zafer Hocanın enbüyük deste¤i ve yardımcısıProf. Hamdi Aktan olmufltur.Prof. Namık Kemal Mentefl dahasonra Ege Üniversitesinegeçe rek ‹ zm i r de ay r ıgastroenteroloji klini¤i kurmuflve gas t roen te ro lo j i n i n

geliflmesinde çok önemli görevüstlenmifltir. Mentefl HocayaProf. Avni Aktu¤ ve Prof. SadunKoflay’ın yardım ve destekleriolmufltur.‹stanbul Üniversitesinde Prof.Osman Barlas, Prof. OrhanUlagay ve Prof. SüleymanY a l ç ı n h o c a l a r ı m ı zgastroenterolojinin kurulmasıiçin önemli çalıflmalar yapmıfllarve hepatolojinin geliflmesindekatkıları olmufltur. Daha sonraProf. Ercüment Palabıyıko¤lu,Prof. Hasan Telatar, Prof. ‹smailDinç, Prof. Muzaffer Gürakar ve Prof. fiükran Karacada¤‘ın Türkg a s t r o e n t e r o l o j i s i n i ngeliflmesinde ve büyümesindede¤erli katkıları olmufltur.fiu anda ismini açık olaraky a z a m a d ı ¤ ı m y a d ahatırlayamadı¤ım çok sayıdafedakar ve cefakar hocalarımızınkatkılarını da vurgulamadangeçemiyece¤im.

Türk Gastroenteroloji Derne¤i

Gastroenteroloji derne¤imiz 8Mayıs 1959 tarihinde Prof. ZaferPaykoç ’un önde r l i ¤ i ndekurulmufl ve daha sonrada Türkadını almıfltır.Ben 1971 yılında o dönemYüksek ‹htisas Hastanesindekonufllanmıfl olan AnkaraÜniversitesi Tıp FakültesiGastroenteroloji Klini¤indea s i s t a n o l a r a k g ö r e v eb a fl l a d ı ¤ ı m d ö n e m d eh o c a l a r ı m ı z U l u s a lGastroenteroloj i Kongresidüzenleme hazırlıklarınabafllamıfllardır.‹lk Ulusal Gastroenterolojikongresi 1974 yılında AnkaraÜniversitesi Tıp Fakültesisalonlarında yapıldı. Kongre veTürk Gastroenteroloji Derne¤ibaflkanı hocam Prof. ZaferPaykoç tüm titizli¤i ile kongreninbaflarılı olması için çok u¤raflvermifltir.II. Türk Gastroenteroloji Kongresiaynı flekilde Ankara ÜniversitesiTıp Fakültesi Morfoloji binasında 1977 yılında yapıldı. Bukongreye Cimetidin’in keflfineimza atmıfl Prof. Dr. JacksonMore ve Prof. Dr. George

Misiewich yabancı konuflmacıolarak katıldılar. Resimdekatı l ımcı ları toplu olarakgörmektesiniz ( Resim1).Türk Gastroenterolojisininbugünlere gelmesinde UlusalGastroenteroloji Kongrelerininçok önemli katkıları olmufltur vebu vesile ile bu güne kadar TürkGas t roen te ro l j i De rne¤ iyönetiminde görev yapan veayrıca Kongre Baflkanı olarakç a b a h a r c a y a n t ü mmeslektafllarıma flükranlarımısunarım.Ihtisas derne¤imiz olan vesadece Gastroenterologların üyeolması flartı ve gere¤ine sahipa n a d e r n e ¤ i m i z T ü r kGastroentero lo j i Derne¤ihepimizin derne¤idir.Ülkemizde Gastroenteroloji veHepatoloji alanlarında uluslararası düzeyde bazı kongreler vetoplantılar düzenlenmifltir. Enkapsamlı ve genifl katılımlıuluslar arası kongre olarak,EASL (The Eu ropeanAssociation for the Study of theLiver ) yıllık kongresi 2003 yılındaI s t a n b u l ’ d a y a p ı l m a s ıkararlafltırılmıfl olmasına ra¤menson anda EASL yöneticileritarafından kongrenin ‹stanbulyerine Cenevre’ye alınması haklınedenlerle izah edilememifl vecamiamızı üzmüfltür.APASL 2015 Istanbul

A P A S L ( A s i a n - P a s i f i cAssociation for the Study of theLiver) dünya’nın önemli 3karaci¤er derne¤inden birisidir.1978 yılında Prof. Kunio Okudanın önderli¤inde bir gurup,bölgesel bir hepatoloji derne¤i(APASL) kurarak ilk bilimselkongres in i 1978 y ı l ındaS i n g a p u r ’ d a y a p m ı fl t ı r .Bafllangıçtan 2004 yılına kadariki senede bir yapılan kongre,APASL’ın giderek büyümesi veönem kazanması ile her yılyap ı lmaya bafl lanmıfl t ı r .APASL çeflitli organlardanoluflmaktadır; Üyeleri her ikisenede bir seçilen YönetimKurulu ( Executive Council),üyeleri daha önce ana kongrebaflkanı olmufl ve seçilmiflkomite baflkanlarından ibaret

Steering Committee, GenelSekreterya ve her sene de¤iflenkongre baflkanlı¤ını yapacakAPASL Baflkanı.Genel Sekreterya ve APASLmerkezi Tokyo dadır.APASL, impact faktörü giderekartan ve en önemli hepatolojidergilerinde biri haline gelen veEditörlü¤ünü Prof. Shiv Sarin veProf. Masao Omata nın yaptı¤ı“ Hepatoloji International”dergisini yayınlamaktadır.APASL ile ülkemiz arasındaki ilkba¤lantı benim 1979 ta ChibaÜniversitesinde Prof. Okuda’nınö¤rencisi olarak 2 yıl süre ileçalıflma dönemimde olmufltur.Daha sonra Chiba Üniversitesiyanı sıra Japonya’daki di¤erÜniversitelerde çalıflan Prof.Necati Örmeci, Prof. KadirBahar, Prof. ‹lkay fiimflek, Prof.Yusuf Bayraktar, Prof. HasanÖzkan, Prof. Yıldıran Songur,Prof. Prof. Vedat Göral, Prof.Salim Demirci, Prof. SaadettinH ü l a g u v e i s m i n ihatırlayamadı¤ım, çok de¤erlibilim adamlarının Japonya’dae¤itim ve arafltırma yapmalarıile ilgi devam etmifltir. Bununlaberaber APASL’a aktif üyelik vekongrelere katılım 8 seneöncesine kadar münfer i tolmufltur. APASL’da ilk etkin rolüProf. Nurdan Tözün 2006-2010tarihleri arasında Yönetim Kuruluüyesi olarak almıfltır.2010 yılında da ben YönetimKurulu üyeli¤ine ve FinansKomitesi baflkanlı¤ına seçildim.APASL, yıllık bilimsel kongresiyanında 2007 tarihinden itibarensenede 2-3 kez tek bir konunundetaylı bir flekilde irdelendi¤iSingle Topic Conference (STC)düzenler.Uzak do¤uda e¤tim ve arafltırmadeneyimleri olan arkadafllarlabirlikte APASL da daha aktifolarak yer almak ve Yıllık Kongrei l e S T C ’ y i ü l k e m i z d edüzenleyebilmek hedeflerinikoyduk. Nurdan HocanınAPASL yönetiminde yer almasıtabii ki bizleri motive etmifltir.2009 yılında 1000’e yakınkatılımcı ile ‹stanbul’da yapılan5. APASL STC toplantısının çokbaflarılı olması bizleri APASL

ana kongresinin ülkemizded ü z e n l e n m e s i i ç i ncesaretlendirmifltir (Resim 2). 5.APASL STC’in Türkiye’yealınması ve organizasyonundaProf. Necati Örmeci, Prof.Selahattin Ünal ve Prof. HasanÖzkan yanı sıra Prof. IsmailBalık ve Prof. Fehmi Tabakolmak üzere Viral HepatitleSavaflım Derne¤i yöneticilerininde çok önemli katkıları olmufltur.Istanbul 2009 APASL STCtoplantısının bilimsel baflarısıyanında organizasyon ve sosyalprogram olarak ta katılımcılardantam not almıfltır.Iflte bu deneyim ve baflarımız ileAPASL yıllık ana kongrenin deülkemizde yapılabilmesi içinarkadafllarımızla birlikte yo¤unbir çalıflma ve gayret içerisinegirdik (Resim 3). APASL seçicikomitesine 2 kez müracaatlasunum yaptık fakat ancaküçüncü müracaatımızda ,APASL yıllık kongresinin 2015yılında ‹stanbul da yapılmasınakarar verildi ve bu flekildeülkemizde Gastroenteroloji veHepatoloji alanında uluslararasıdüzeyde muhtemelen en yüksekkatılımlı ( > 5.000 ) bir kongredüzenlemenin sorumlulu¤unuüstlendik. Bu kongrenin baflarısısizlerin katkıları, yardımları veçabaları ile olacaktır. Ülkemizdençok sayıda bilim adamının dakonuflmacı olarak yer alaca¤ı bukongrede özellikle Uzak Do¤u,Avrupa, Amerika ve di¤erkıtalardan 170’e yakın çokde¤erli bilim adamlarının bukongrenin bilimsel seviyesini çokü s t d ü z e y e ç e k e c e ¤ iinancındayız.Burada özellikle Viral HepatitSavaflım Derne¤i yöneticilerininher safhada bizlere olandestekleri ve katkılarının bukongrenin ‹stanbul’a alınmasındaçok önemli oldu¤unu vurgulamakis te r im. Türk Karac i¤erA r a fl t ı r m a l a r ı D e r n e ¤ iYönetici lerinin de bizleredestekler ine minnettar ız.Türk Hepatolojisinin bilimselaktivasyonunun arttırılması,ülkemizde yapılan bilimselçalıflmaların sunulması veülkemizin hepatit ve karaci¤er

hastalıkları profilinin yapılacakepidemiyolojik çalıflmalarlaortaya konulması bu kongreningetirece¤i önemli katkılarolacaktır. Tabii ki bu kongreninülkemiz açısından bir di¤erönemi de de¤er l i b i l imadamlar ımız ın yapaca¤ ıretrospektif ve prospektifarafltırmalarının sonuçlarının buu l u s l a r a r a s ı a r e n a y asunulmasıdır.Bu amaçla üçüncüsü 17 fiubat2013 tarihinde ‹stanbul dayapılan ülke genelinde tümarafltırıcılara açık HepatolojideBilimsel Arafltırma protokollerioluflturma toplantısı yapılmıfltır.Bu toplantılara Türk Karaci¤erArafltırmalar Derne¤i BaflkanıProf. Yılmaz Çakalo¤lu ve ViralHepatitle Savaflım Derne¤iBaflkanı Prof. Fehmi Tabak ilebir l ikte, 100 kifliye yakınarkadaflımız i le arafltırmagrupları oluflturulmufltur. Sontoplantıda 32 arafltırma protokolüsunulmufl ve tartıflılmıfltır. Butoplantılarda APASL 2015Kongre bilimsel kurul baflkanıProf. Necati Örmeci ve ilgilidernek baflkanlarının olumlukatkıları çok de¤erlidir.Bu toplantılar sonrası oluflturulanarafltırma gurupları arasındainternet üzerinden birbirleri ilef o r u m y a p a b i l m e l e r i n is a ¤ l a y a c a k a l t y a p ıoluflturulmufltur.Önümüzde 2 senelik bir zaman olsa da biz bu kongreye TürkHepatolojisinin baflarısı için çokyo¤un, bilinçli ve programlı birfleki lde hazır lanmaktayız.Bu kongreyi en baflarılı flekildedüzenleyelim ve hep birlikte onurduyalım.

Saygılarımla

Prof. A.Kadir Dökmeci

Karaci¤er ile HBV arasındabafllayan açılım sürecinde heriki tarafda iyi niyetini sürdürürkennihayet enfeksiyöz olaylardasona yaklaflıyor. fiimdi olayhakkında ki ayrıntılı bilgilerialmak için periportal lenfnodunda ki muhabirimizeba¤lanıyoruz. Yaklaflık 4 yıldırsüren enfeksiyöz olaylarsonuncunda hepatit B virüsükaraci¤ere fulminant hepatityapmayaca¤ına dair sözverdi¤ini açıklarken her yıl 15000hepatositin replikasyon amaçlıkullanılması istiyor. Karaci¤ercephesi bu olaya sıcak bakarken, olaya hepatit D virüs süper

enfeksiyonu katılma ihtimalitaraflar arasında tedirginlikyaratıyor ve güven bunalımınasebep oluyor. Karaci¤er HepatitB virüsünden Delta virüsüneyataklık yapmayaca¤ı dair somutadımlar bekledi¤ini açıkladı.Anlaflma sürecini tıkamayaçalıflan iç ve dıfl mihraklara karflıtaraflar birbirini diplomatik birdille uyarırken HBV’de Deltavirüs kozunu elden bırakmayaniyetli gözükmüyor. Daha sonraolayların merkezindeki portalalan muhabirimiz Porsit’dengelen haberleri sizlereaktarmaya devam edece¤iz.

Yüksel Gümürdülü

KARAC‹⁄ERDEN HABERLER

Art›k iflflizkalmayaca¤›z