Kt222

LuËn v¨n tèt nghiÖp NguyÔn ThÞ Hoµng H¹nh

Lêi nãi ®Çu

Hoµ vµo xu thÕ më cöa, héi nhËp cña nÒn kinh tÕ quèc

tÕ cña thÕ giíi trong thÕ kû 21, çc doanh nghiÖp ViÖt Nam

®· kh«ng ngõng cè g¾ng n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, hiÖn

®¹i ho¸ d©y truyÒn s¶n xuÊt, c¶i tiÕn mÉu m·, gi¶m gi¸

thµnh s¶n phÈm ®Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ t¹o cho

m×nh mét chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng.

H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan träng trong hÖ

thèng qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, gi÷ vai trß tÝch cùc trong

viÖc ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t çc ho¹t ®éng kinh doanh. Lµ

mét kh©u cña h¹ch to¸n kÕ to¸n, c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ

s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong çc doanh nghiÖp

gi÷ vai trß hÕt søc quan träng. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh

s¶n phÈm lµ çc chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp ph¶n ¸nh tr×nh

®é qu¶n lý, sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, còng nh tr×nh

®é tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n

phÈm cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n

xuÊt kinh doanh. ViÖc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh

kh«ng chØ dõng l¹i ë chç tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ mµ cßn ph¶i

tÝnh ®Õn viÖc cung cÊp th«ng tin cho c«ng t¸c qu¶n trÞ

doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, viÖc qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ thµnh

mét çch hîp lý cßn cã t¸c dông tiÕt kiÖm çc nguån lùc cho

doanh nghiÖp, gióp h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó

cho doanh nghiÖp tÝch luü, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng

c«ng nh©n viªn. ChÝnh v× vËy, ®Ó ph¸t huy tèt chøc n¨ng

cña m×nh, viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn ph¶i ®îc c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn

1


nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng cao cña doanh

nghiÖp.

XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu vµ vai trß trªn, qua thêi gian thùc

tËp t¹i c«ng ty C¬ khÝ- §iÖn Thuû Lîi em ®· lùa chän ®Ò tµi:

“Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt

vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty C¬ khÝ- §iÖn

Thuû Lîi ” lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña

em.

Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, bè côc luËn v¨n gåm çc

néi dung sau:

Ch¬ng 1 : C¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi

phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

Ch¬ng 2 : Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thuû Lîi.

Ch¬ng 3 : BiÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n

chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty C¬

khÝ - §iÖn Thuû Lîi.

Sau ®©y lµ néi dung cô thÓ cña luËn v¨n.

2


Ch¬ng 1

C¬ së lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ

s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

1.1/ Lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm

1.1.1/ Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ

s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong nÒn kinh

tÕ thÞ trêng

§Êt níc ta hiÖn nay ®ang trªn con ®êng ®æi míi vµ ph¸t

triÓn víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc.

Mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, chÞu t¸c ®éng

trùc tiÕp cña çc quy luËt kinh tÕ nh quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt

c¹nh tranh, quy luËt cung cÇu…ChÝnh v× vËy, mét doanh

nghiÖp muèn tån t¹i vµ t¹o ®îc mét chç ®øng v÷ng ch¾c trªn

thÞ trêng th× s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i phï hîp, ®¹t chÊt l-

îng cao vµ thu nhËp ph¶i bï ®¾p chi phÝ, cã lîi nhuËn tøc lµ

3


viÖc x¸c ®Þnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i tuyÖt ®èi chÝnh

x¸c, ®Çy ®ñ sao cho chi phÝ s¶n xuÊt bá ra lµ tèi thiÓu, gi¸

thµnh s¶n phÈm thÊp nhÊt nhng vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng.

TÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt bá ra ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm, doanh nghiÖp ph¶i chó träng lµm tèt c«ng t¸c tËp hîp

chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®óng chÕ

®é nhµ níc quy ®Þnh vµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña

doanh nghiÖp m×nh. C«ng t¸c nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa

®èi víi riªng tõng doanh nghiÖp mµ cßn cã ý nghÜa ®èi víi

nhµ níc vµ çc bªn liªn quan.

- §èi víi doanh nghiÖp: Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµm

tèt c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm sÏ gióp cho doanh nghiÖp nh×n nhËn ®óng ®¾n thùc

tr¹ng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, qu¶n lý cung cÊp çc th«ng tin mét

çch kÞp thêi chÝnh x¸c cho bé m¸y l·nh ®¹o cña doanh

nghiÖp ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p, chiÕn lîc, s¸ch lîc phï hîp

nh»m tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n

phÈm. §ång thêi lµm tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch sö

dông vèn hiÖu qu¶, ®¶m b¶o tÝnh chñ ®éng trong s¶n xuÊt

kinh doanh.

- §èi víi nhµ níc: Lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ

s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong çc doanh nghiÖp

sÏ gióp cho nhµ níc cã çi nh×n tæng thÓ toµn diÖn ®èi víi sù

ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, tõ ®ã ®a ra çc ®êng lèi chÝnh

s¸ch phï hîp ®Ó ph¸t triÓn çc doanh nghiÖp thùc sù lµm ¨n

cã hiÖu qu¶ vµ h¹n chÕ quy m« çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt

thua lç triÒn miªn kh«ng cã kh¶ n¨ng kh¾c phôc…nh»m ®¶m

4


b¶o cho sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc.

MÆt kh¸c, c«ng t¸c nµy cßn ¶nh hëng trùc tiÕp ®èi víi çc

kho¶n thuÕ mµ nhµ níc ph¶i chó träng vµ quan t©m ®Õn

c«ng t¸c nµy trong çc doanh nghiÖp.

- §èi víi çc bªn liªn quan: Nh ng©n hµng, ®èi t¸c th×

viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

trong çc doanh nghiÖp còng rÊt quan träng. Mét doanh

nghiÖp lµm ¨n cã l·i ch¾c ch¾n sÏ chiÕm ®îc giao thÇu. C«ng

t¸c nµy cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng cña ng©n hµng

còng nh cña ®èi t¸c.

Tãm l¹i, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c«ng t¸c tËp hîp chi

phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh

nghhiÖp lµ v« cïng quan träng nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù

tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, quyÒn lîi cña çc bªn

cã liªn quan.

1.1.2/ Kh¸i niÖm, kÕt cÊu vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n

xuÊt

1.1.2.1/ Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt

Sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt, s¶n xuÊt chÝnh lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña ba yÕu tè:

T liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Qu¸

tr×nh s¶n xuÊt còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn cña ba

yÕu tè nãi trªn ®Ó cÊu thµnh nªn s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch

vô. Nh vËy, ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ ngêi ta ph¶i bá

ra nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸, çc

yÕu tè cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm

hµng ho¸.

5


Trong c¬ chÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp lµ mét ®¬n vÞ

s¶n xuÊt ®éc lËp, tù chñ trong ho¹t ®éng kinh tÕ. §iÒu nµy

buéc çc doanh nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n

kinh doanh thùc sù vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng s¶n

xuÊt kinh doanh cña m×nh, ®ång thêi thóc ®Èy çc doanh

nghiÖp h¹ gi¸ thµnh, t¨ng søc c¹nh tranh vµ t¨ng lîi nhuËn. §Ó

viÖc h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh ®¹t ®îc hiÖu qu¶, çc

doanh nghiÖp cÇn n¾m b¾t râ vµ s©u s¾c b¶n chÊt kinh tÕ

cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh còng nh ph©n lo¹i nã theo

nh÷ng çch thøc vµ môc ®Ých nhÊt ®Þnh.

Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña

toµn bé lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh

nghiÖp bá ra liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh

trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m). Nãi çch

kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña

toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét

thêi kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n

phÈm. Thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuyÓn vèn- dÞch

chuyÓn gi¸ trÞ cña çc yÕu tè s¶n xuÊt vµo çc ®èi tîng tÝnh

gi¸ thµnh (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô).

1.1.2.2/ KÕt cÊu, néi dung chi phÝ s¶n xuÊt

Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ hiÖn nay, çc doanh nghiÖp s¶n

xuÊt kh«ng chØ ®¬n thuÇn thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt

kinh doanh mµ cßn thùc hiÖn çc ho¹t ®éng dÞch vô th¬ng

m¹i kh¸c (nh mua b¸n hµng ho¸, xóc tiÕn th¬ng m¹i…). Nh

vËy, khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh

th× çc doanh nghiÖp nµy ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt

®Þnh, bao gåm :

6


Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm gåm cã:

+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ çc chi phÝ vÒ

nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu ®îc sö dông trùc tiÕp vµo

viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô.

+ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ çc kho¶n tr¶ cho ngêi

lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt nh tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng vµ çc

kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x·

héi, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.

+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ chung ph¸t

sinh ë çc ph©n

xëng nh tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n phô cÊp tr¶ cho nh©n viªn

ph©n xëng.

Chi phÝ b¸n hµng: Gåm çc kho¶n chi phÝ ph¸t

sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô

nh tiÒn l¬ng, çc kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng tr¶ cho

nh©n viªn b¸n hµng, tiÕp thÞ ®ãng gãi, vËn chuyÓn, b¶o

qu¶n…, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ vËt liÖu bao b×,

dông cô, chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm, chi phÝ qu¶ng ço…

Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Gåm cã çc

kho¶n chi cho bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp,

çc chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chung cña doanh

nghiÖp nh chi phÝ vÒ lao ®éng nhá, khÊu hao tµi s¶n cè

®Þnh phôc vô cho bé m¸y qu¶n lý- ®iÒu hµnh doanh nghiÖp,

çc chi phÝ ph¸t sinh ë ph¹m vi toµn doanh nghiÖp nh chi phÝ

vËt liÖu, ®å dïng v¨n phßng, l·i vay vèn kinh doanh, vèn ®Çu

t tµi s¶n cè ®Þnh, dù phßng…

7


Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ tæng hîp tõ ba chi

phÝ bé phËn lµ: Chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ

qu¶n lý doanh nghiÖp vµ ®îc kh¸i qu¸t theo c«ng thøc sau:

CPSXKD = CPSXSP + CPBH + CPQLDN

Trong ®ã: CPSXKD : Lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh

CPSXSP : Lµ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm

CPQLDN : Lµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp

Do ho¹t ®éng chÝnh cña doanh nghiÖp lµ s¶n xuÊt s¶n

phÈm hµng ho¸ nªn chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm chiÕm tû

träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh

nghiÖp. Tuy nhiªn tû träng gi÷a çc yÕu tè chi phÝ trong

tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ kh«ng gièng nhau gi÷a

çc doanh nghiÖp vµ ngay c¶ trong b¶n th©n doanh nghiÖp.

Së dÜ cã sù kh¸c nhau nµy lµ do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh

doanh cña tõng doanh nghiÖp vµ cña c¶ ngay doanh nghiÖp

®ã trong çc giai ®o¹n s¶n xuÊt kh¸c nhau th× kÕt cÊu vÒ

chi phÝ còng thay ®æi. Tû träng chi phÝ nµy cßn phô thuéc

vµo tr×nh ®é kü thuËt cña doanh nghiÖp, ®iÒu kiÖn tù

nhiªn, lo¹i h×nh s¶n xuÊt, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý cña mçi

doanh nghiÖp.

ViÖc nghiªn cøu kÕt cÊu chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã ý

nghÜa rÊt quan

träng, kh«ng nh÷ng cho ta biÕt tû träng çc lo¹i chi phÝ trong

tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn biÕt ®îc ®Æc

®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh tr×nh

®é c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. KÕt cÊu

chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cßn lµ tiÒn ®Ò ®Ó kiÓm tra gi¸

thµnh s¶n phÈm, x¸c ®Þnh ph¬ng híng cô thÓ cho viÖc phÊn

8


®Êu h¹ gi¸ thµnh, mµ lµm ®îc ®iÒu ®ã th× doanh nghiÖp

ph¶i biÕt tiÕt kiÖm bÊt kú mét lo¹i chi phÝ nµo.

1.1.2.3/ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh

Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i,

cã néi dung kinh tÕ, môc ®Ých, c«ng dông kh¸c nhau. Tuú

thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý ngêi ta tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi

phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo nh÷ng tiªu thøc thÝch hîp.

Ph©n lo¹i chi phÝ lµ viÖc x¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt vµo

tõng lo¹i, tõng nhãm theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh. XÐt

vÒ mÆt lý luËn còng nh thùc tÕ, cã nhiÒu çch ph©n lo¹i chi

phÝ kh¸c nhau, tuy nhiªn lùa chän tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ

nµo lµ ph¶i dùa vµo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch

to¸n. Ta cã thÓ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ xuÊt kinh doanh

theo mét sè tiªu thøc ph©n lo¹i chñ yÕu sau:

* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung kinh tÕ

Theo çch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ

tÝnh chÊt cña chi phÝ ®Ó chia ra thµnh çc yÕu tè chi phÝ,

mçi yÕu tè chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ kh«ng ph©n biÖt

chi phÝ ®ã ph¸t sinh tõ lÜnh vùc nµo, ë ®©u, môc ®Ých, t¸c

dông cña chi phÝ nh thÕ nµo. Çch ph©n lo¹i nµy gióp cho

viÖc x©y

dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn lu ®éng còng nh lËp,

kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ. Theo quy ®Þnh hiÖn

hµnh th× toµn bé chi phÝ ®îc chia thµnh çc yÕu tè sau:

- Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Gåm toµn bé gi¸ trÞ

nguyªn vËt

liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông

9


cô…sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ kh«ng

dïng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).

- TiÒn l¬ng vµ çc kho¶n phô cÊp l¬ng: Lµ toµn bé

tiÒn l¬ng vµ phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng mµ doanh nghiÖp

ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn chøc trong kú.

- Chi phÝ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ

c«ng ®oµn: §©y lµ kho¶n chi phÝ ®îc trÝch lËp theo tû lÖ %

tÝnh theo l¬ng vµ quy ®Þnh hiÖn hµnh th× chiÕm 19% trªn

tæng l¬ng.

- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ toµn bé sè

tiÒn trÝch khÊu hao trong kú cña çc lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh

trong doanh nghiÖp.

- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ çc kho¶n chi vÒ

®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, tiÒn tr¶ hoa hång ®¹i lý, uû th¸c vµ

m«i giíi xuÊt- nhËp khÈu, qu¶ng ço vµ çc dÞch vô mua

ngoµi kh¸c.

- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ toµn bé çc chi phÝ b»ng

tiÒn chi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh

nghiÖp ngoµi çc kho¶n chi phÝ ®· kÓ trªn.

Çch ph©n lo¹i nµy rÊt cÇn thiÕt cho c«ng t¸c kÕ to¸n, nã

cã u ®iÓm lµ cho biÕt ®îc kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi

phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong kú ®Ó lµm c¨n cø ®Ó

lËp thuyÕt minh b¸o ço tµi chÝnh phÇn: “Chi phÝ s¶n xuÊt

kinh doanh theo yÕu tè” phôc vô cung cÊp th«ng tin cho qu¶n

trÞ doanh nghiÖp vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n

chi phÝ trong doanh nghiÖp.

* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých c«ng

dông

10


C¬ së cña ph¬ng ph¸p nµy lµ dùa vµo c«ng dông kinh tÕ

cña chi phÝ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh còng nh møc ph©n bæ chi

phÝ cho tõng ®èi tîng. Theo quy ®Þnh, gi¸ trÞ toµn bé cña

s¶n phÈm bao gåm çc yÕu tè sau:

- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ

vÒ çc lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn

liÖu…sö dông trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm

hay thùc hiÖn çc c«ng viÖc lao vô, dÞch vô. Kh«ng tÝnh vµo

kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng vµo môc

®Ých phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt chung hay cho nh÷ng ho¹t

®éng ngoµi lÜnh vùc s¶n xuÊt.

- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ

tiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ vµ çc kho¶n trÝch BHXH, BHYT

vµ KPC§, trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp trªn tiÒn l¬ng cña

c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt theo quy ®Þnh. Kh«ng tÝnh

vµo kho¶n nµy kho¶n tiÒn l¬ng phô cÊp vµ çc kho¶n trÝch

trªn tiÒn l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng, nh©n viªn b¸n

hµng, nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp hay nh©n viªn kh¸c.

- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ chi phÝ dïng vµo viÖc

qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt

(ph©n xëng, ®éi tr¹i…); bao gåm çc ®iÒu kho¶n sau:

+ Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Gåm çc chi phÝ vÒ

tiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ vµ çc kho¶n trÝch BHXH, BHYT,

KPC§ trªn tiÒn l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn thèng

kª, nh©n viªn b¶o vÖ…t¹i ph©n xëng s¶n xuÊt theo quy

®Þnh.

+ Chi phÝ vËt liÖu: Gåm vËt liÖu çc lo¹i sö dông cho nhu

cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng (®éi, tr¹i …) s¶n xuÊt,

11


nh dïng ®Ó söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, dïng cho c«ng t¸c

qu¶n lý t¹i ph©n xëng.

+ Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Chi phÝ vÒ çc lo¹i c«ng cô,

dông cô dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng s¶n

xuÊt nh khu«n mÉu, dông cô, gi¸ l¾p, dông cô cÇm tay…

+ Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Bao gåm sè khÊu

hao cña tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, tµi s¶n v« h×nh vµ tµi

s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh sö dông ë ph©n xëng s¶n xuÊt

nh khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, khÊu hao nhµ x-

ëng…

+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm çc kho¶n chi vÒ

dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi ®Ó sö dông cho nhu cÇu s¶n

xuÊt chung cña ph©n xëng s¶n xuÊt nh chi phÝ vÒ ®iÖn, níc,

®iÖn tho¹i, thuª söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh.

+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Bao gåm çc kho¶n chi b»ng

tiÒn ngoµi çc kho¶n chi ®· kÓ trªn, sö dông cho nhu cÇu s¶n

xuÊt chung cña ph©n xëng s¶n xuÊt.

Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông

kinh tÕ cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo

®Þnh møc; lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc; lµ c¨n cø ®Ó ph©n

tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc

cho kú sau.

* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a

chi phÝ víi khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô

C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt kinh

doanh víi khèi lîng ho¹t ®éng (tÝnh theo s¶n lîng hµng ho¸

hoÆc doanh thu), ngêi ta chia chi phÝ lµm ba lo¹i:

12


- Chi phÝ kh¶ biÕn hoÆc biÕn phÝ: Lµ çc kho¶n chi

phÝ thay ®æi tû lÖ thuËn víi khèi lîng s¶n xuÊt ra. Sù thay

®æi nµy chØ ®óng khi ta xÐt vÒ tæng thÓ chi phÝ trªn khèi

lîng tæng s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt ra nhng nÕu tÝnh cho

mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i kh«ng ®æi. Nh÷ng chi phÝ

thuéc vÒ chi phÝ kh¶ biÕn gåm cã: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu

trùc tiÕp, nhiªn liÖu, ®éng lùc, tiÒn l¬ng c«ng nh©n trùc

tiÕp s¶n xuÊt, hoa hång ®¹i lý vµ çc kho¶n chi phÝ kh¸c.

- Chi phÝ bÊt biÕn (hay cßn gäi lµ ®Þnh phÝ): Lµ çc

kho¶n chi phÝ kh«ng ®æi khi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra

thay ®æi trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Ngîc l¹i, chi

phÝ bÊt biÕn tÝnh vÒ tæng thÓ (trong ph¹m vi giíi h¹n khèi l-

îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra) lµ kh«ng ®æi nhng chi phÝ bÊt

biÕn tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm sÏ gi¶m ®i khi khèi lîng

s¶n phÈm s¶n xuÊt ra t¨ng lªn vµ ngîc l¹i. Nh÷ng chi phÝ

thuéc vÒ biÕn phÝ bao gåm : Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè

®Þnh, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn l¬ng bé phËn

qu¶n lý doanh nghiÖp, tiÒn thuª nhµ xëng, ®Êt ®ai m¸y mãc,

chi phÝ b¶o hiÓm…

- Chi phÝ hçn hîp: Lµ çc kho¶n chi phÝ võa thÓ hiÖn

®Æc tÝnh ®Þnh phÝ võa thÓ hiÖn ®Æc tÝnh cña biÕn phÝ.

Thuéc lo¹i chi phÝ nµy bao gåm: Chi phÝ vÒ

tiÒn ®iÖn, ®iÖn tho¹i, fax, chi phÝ söa ch÷a thêng xuyªn tµi

s¶n cè ®Þnh.

ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo ph¬ng ph¸p nµy cã ý nghÜa

lín ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp. Qua viÖc xem xÐt

mèi quan hÖ gi÷a khèi lîng s¶n

13


xuÊt víi chi phÝ bá ra gióp çc nhµ qu¶n lý t×m ra nh÷ng

biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp víi tõng lo¹i chi phÝ ®Ó tiÕn tíi h¹

thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ång thêi viÖc ph©n lo¹i nµy cã t¸c

dông x©y dùng çc m« h×nh chi phÝ trong mèi quan hÖ víi

s¶n lîng vµ lîi nhuËn, x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô çc

quyÕt ®Þnh quan träng kh¸c trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh

doanh.

* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp

hîp chi phÝ

Theo tiªu thøc nµy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia

thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.

- Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn

viÖc s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc, lao vô hoÆc

mét ho¹t ®éng, mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ hoµn toµn cã

thÓ h¹ch to¸n , quy n¹p trùc tiÕp cho s¶n phÈm, c«ng viÖc lao

vô, dÞch vô ®ã.

- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ çc chi phÝ cã liªn quan ®Õn

nhiÒu s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô, dÞch vô, nhiÒu ®èi tîng

kh¸c nhau nªn ph¶i tËp hîp, quy n¹p cho tõng ®èi tîng b»ng

çch ph©n bæ gi¸n tiÕp.

Çch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa thuÇn tuý ®èi víi kü thuËt

h¹ch to¸n, trêng hîp cã ph¸t sinh chi phÝ gi¸n tiÕp b¾t buéc

ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ, lùa chän tiªu thøc ph©n

bæ phï hîp. Møc ®é chÝnh x¸c cña chi phÝ gi¸n tiÕp tËp hîp

cho tõng ®èi tîng phô thuéc vµo tÝnh hîp lý vµ khoa häc cña

tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ. V× vËy, çc nhµ qu¶n trÞ doanh

nghiÖp ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc lùa chän tiªu thøc

ph©n bæ chi phÝ nÕu muèn cã th«ng tin chuÈn mùc vÒ chi

14


phÝ vµ kÕt qu¶ lîi nhuËn tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô, tõng

lo¹i ho¹t ®éng doanh nghiÖp.

Ngoµi çc çch ph©n lo¹i chi phÝ trªn, ngêi ta cßn ph©n

lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo çc tiªu thøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn

viÖc lùa chän tiªu thøc ph©n lo¹i nµo lµ tuú thuéc vµo tÝnh

chÊt, ®Þa ®iÓm, ngµnh nghÒ kinh doanh vµ môc tiªu qu¶n

lý.

1.1.3/ Gi¸ thµnh s¶n phÈm

1.1.3.1/ Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ néi dung cña gi¸ thµnh

s¶n phÈm

* Kh¸i niÖm

Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh

nghiÖp s¶n xuÊt bao gåm hai mÆt ®èi lËp nhau nhng cã liªn

quan mËt thiÕt víi nhau. Mét lµ chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá

ra, hai lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp thu ®îc. Nh÷ng

s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh phôc

vô cho nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi cÇn ®îc tÝnh gi¸ thµnh.

Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña çc kho¶n

hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan

®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh

trong kú (th¸ng, quý, n¨m). Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµo ph¸t

sinh (bao gåm c¶ kú tríc chuyÓn sang vµ ph¸t sinh trong kú)

vµ chi phÝ trÝch tríc cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm

dÞch vô trong kú sÏ t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Hay nãi çch

kh¸c b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tËp hîp çc chi phÝ

s¶n xuÊt nhng ®îc kÕt tinh trong s¶n phÈm ®· hoµn thµnh.

Do ®ã khi muèn x¸c ®Þnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm th× ta

ph¶i x¸c ®Þnh vµ tËp hîp chi phÝ ®îc mét çch chÝnh x¸c çc

15


kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ®· ph¸t sinh tõ ®ã tiÕn hµnh quy n¹p

çc chi phÝ.

* Chøc n¨ng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm

Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp cã ý

nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp nãi

riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung.

TÝnh tæng hîp cña chØ tiªu nµy ®îc biÓu hiÖn ë chç

th«ng qua nã ngêi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ cña qu¸

tr×nh s¶n xuÊt, chøng minh ®îc kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ sö

dông çc yÕu tè vËt chÊt ®· thùc sù tiÕt kiÖm vµ hîp lý cha.

TÝnh tæng hîp cßn ®îc biÓu hiÖn ë chç th«ng qua nã ngêi

ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc toµn bé çc biÖn ph¸p kinh tÕ, tæ

chøc kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· ®Çu t trong qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt kinh doanh.

Do tÝnh chÊt quan träng nh vËy nªn chØ tiªu gi¸ thµnh

lu«n ®îc xem lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu cÇn ®îc x¸c ®Þnh

mét çch chÝnh x¸c, trung thùc ®Ó gióp çc doanh nghiÖp cã

c¨n cø xem xÐt, ®¸nh gi¸, kiÓm tra vµ ®Ò xuÊt çc biÖn ph¸p

thÝch øng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh trong tõng giai ®o¹n

cô thÓ. Nh÷ng tÝnh chÊt ®ã cña gi¸ thµnh ®îc biÓu hiÖn

th«ng qua çc chøc n¨ng vèn cã cña nã.

- Chøc n¨ng thíc ®o bï ®¾p chi phÝ

Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn nh÷ng hao phÝ vËt chÊt

mµ çc doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm.

Nh÷ng hao phÝ vËt chÊt nµy cÇn ®îc bï ®¾p mét çch ®Çy

®ñ kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt. Nh vËy, viÖc

t×m c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh møc bï ®¾p nh÷ng chi phÝ mµ

m×nh ®· bá ra ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm vµ thùc hiÖn ®îc gi¸ trÞ

16


cña s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan trong ho¹t ®éng

kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua chØ tiªu gi¸ thµnh

®îc x¸c ®Þnh mét çch chÝnh x¸c, çc doanh nghiÖp sÏ ®¶m

b¶o ®îc kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ.

Bï ®¾p hao phÝ s¶n xuÊt lµ vÊn ®Ò quan t©m ®Çu tiªn

cña çc doanh nghiÖp bëi hiÖu qu¶ kinh tÕ ®îc biÓu hiÖn ra

tríc hÕt ë chç doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng bï ®¾p l¹i nh÷ng

g× mµ m×nh ®· bá ra hay kh«ng, ®ñ bï ®¾p chi phÝ

lµ khëi ®iÓm cña hiÖu qu¶ vµ ®îc coi lµ yÕu tè ®Çu tiªn ®Ó

xem xÐt hiÖu qu¶ kinh doanh.

- Chøc n¨ng lËp gi¸

S¶n phÈm do çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra lµ çc s¶n

phÈm hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn gi¸ trÞ trªn thÞ trêng th«ng qua

gi¸ c¶.

Gi¸ s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng

x· héi cÇn thiÕt biÓu hiÖn mÆt gi¸ trÞ cu¶ s¶n phÈm. Khi x¸c

®Þnh gi¸ c¶ yªu cÇu ®Çu tiªn lµ gi¸ c¶ ph¶i cã kh¶ n¨ng bï

®¾p hao phÝ vËt chÊt ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm,

®¶m b¶o cho çc doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt

b×nh thêng còng cã thÓ bï ®¾p ®îc hao phÝ ®Ó thùc hiÖn

t¸i s¶n xuÊt vµ s¶n xuÊt më réng. §Ó thùc hiÖn ®îc yªu cÇu bï

®¾p hao phÝ vËt chÊt nµy, th× khi x¸c ®Þnh gi¸ c¶ ph¶i c¨n

cø vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm.

Tuy nhiªn gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng ph¶i lµ c¨n cø duy

nhÊt ®Ó doanh nghiÖp x¸c ®Þnh gi¸ c¶ s¶n phÈm cña m×nh

mµ cßn ph¶i c¨n cø vµo gi¸ thµnh b×nh qu©n cña ngµnh,

tÝnh hîp lý cña chi phÝ vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

17


Gi¸ c¶ lµ biÓu hiÖn mÆt gi¸ trÞ cña s¶n phÈm chøa ®ùng

trong nã néi dung bï ®¾p hao phÝ vËt chÊt dïng ®Ó s¶n xuÊt

vµ tiªu thô s¶n phÈm nªn viÖc lÊy gi¸ thµnh lµm c¨n cø lËp gi¸

lµ yªu cÇu kh¸ch quan, vèn cã trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸

vµ ®îc biÓu hiÖn ®Çy ®ñ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mäi

sù tho¸t ly c¬ së lËp gi¸ thµnh sÏ lµm cho gi¸ c¶ kh«ng cßn

tÝnh chÊt ®ßn bÈy ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh mµ sÏ

k×m h·m s¶n xuÊt, g©y ra nh÷ng rèi lo¹n trong s¶n xuÊt vµ l-

u th«ng hµng hãa.

- Chøc n¨ng ®ßn bÈy

Doanh lîi cña doanh nghiÖp cao hay thÊp phô thuéc trùc

tiÕp vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. H¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ

biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó t¨ng doanh lîi t¹o nªn tÝch luü ®Ó t¸i

s¶n xuÊt vµ më réng s¶n xuÊt.

Cïng çc ph¹m trï kinh tÕ nh gi¸ c¶, l·i, chÊt lîng, thuÕ…gi¸

thµnh s¶n phÈm thùc tÕ ®· trë thµnh ®ßn bÈy kinh tÕ quan

träng thóc ®Èy çc doanh nghiÖp t¨ng cêng hiÖu qu¶ kinh

doanh phï hîp víi nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh. Trong

®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng tÝnh chÊt ®ßn bÈy kinh tÕ

cña gi¸ thµnh ®Æt ra yªu cÇu cho tõng bé phËn s¶n xuÊt vµ

ph¶i cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu võa tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, võa sö

dông chi phÝ mét çch hîp lý nhÊt ®èi víi tõng lo¹i ho¹t ®éng,

tõng kho¶n chi phÝ cô thÓ.

1.1.3.2/ Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm

§Ó ®¸p øng çc yªu cÇu vÒ qu¶n lý, kÕ to¸n vµ kÕ ho¹ch

ho¸ gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ b¸n hµng ho¸,

gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh

to¸n kh¸c nhau.

18


Cã hai çch ph©n lo¹i chñ yÕu sau :

* Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo c¬ së sè liÖu vµ thêi

®iÓm tÝnh gi¸ thµnh

C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh, gi¸

thµnh s¶n phÈm ®îc chia thµnh 3 lo¹i :

- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh

trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch.

ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh

nghiÖp thùc hiÖn vµ ®îc tiÕn hµnh tríc khi b¾t ®Çu qu¸

tr×nh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña

doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch ®¸nh gi¸

t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña

doanh nghiÖp.

- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh

trªn c¬ së çc ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho

®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc

thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ

c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o

chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao

®éng s¶n xuÊt, gióp cho doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n

çc gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn

trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu

qu¶ kinh doanh.

- Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh

trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ

tËp hîp ®îc trong kú còng nh s¶n lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®·

s¶n xuÊt trong kú. ChØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh khi kÕt thóc

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n

19


phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn

®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông çc

gi¶i ph¸p kinh tÕ- kü thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n

xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã ¶nh hëng trùc tiÕp

®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp.

* Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi çc chi phÝ cÊu

thµnh

§Ó phôc vô cho quyÕt ®Þnh cô thÓ, chØ tiªu gi¸ thµnh

tÝnh to¸n theo çc ph¹m vi chi phÝ kh¸c nhau, theo tiªu thøc

nµy cã çc lo¹i gi¸ thµnh sau:

- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng): Lµ chØ

tiªu ph¶n ¸nh toµn bé çc kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan

®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n x-

ëng s¶n xuÊt. Çc chi phÝ nµy gåm cã chi phÝ nguyªn vËt liÖu

trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt

chung tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô ®· hoµn

thµnh. Nã lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép.

- Gi¸ thµnh toµn bé (hay gi¸ thµnh tiªu thô): Lµ chØ

tiªu ph¶n ¸nh toµn bé çc kho¶n chi ph¸t sinh liªn quan ®Õn

viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Gi¸ thµnh tiªu thô ®îc x¸c

®Þnh theo c«ng thøc sau:

Gi¸ thµnh toµn bé chØ ®îc x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm, c«ng

viÖc, lao vô ®îc tiªu thô, ®©y lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n x¸c

®Þnh l·i tríc thuÕ cña doanh nghiÖp.

20

Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu

thô

=Gi¸ thµnh s¶n xuÊt

s¶n phÈm tiªu thô

+Chi phÝ b¸n

hµng

Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp

+


Çch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt

®îc kÕt qu¶ kinh doanh (l·i, lç) cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i

dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh. Tuy nhiªn, do nh÷ng

h¹n chÕ nhÊt ®Þnh khi lùa chän tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ

b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý cho tõng lo¹i mÆt hµng, tõng lo¹i

dÞch vô nªn çch ph©n lo¹i nµy chØ cßn mang ý nghÜa häc

thuËt, nghiªn cøu.

1.1.3.3/ Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi gi¸

thµnh s¶n phÈm

Khi xem xÐt vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm

cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt thùc chÊt lµ ta xem xÐt hai mÆt

biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do ®ã gi÷a chóng cã mèi

quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, cïng gièng nhau vÒ chÊt v× chóng

®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt

ho¸ mµ doanh nghiÖp bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o

s¶n phÈm. Tuy nhiªn gi÷a chóng l¹i cã sù kh¸c nhau vÒ thêi

®iÓm x¸c ®Þnh. §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh th× g¾n

liÒn víi mét thêi kú ph¸t sinh chi phÝ nhÊt ®Þnh. Trong thùc

tÕ c«ng t¸c chi phÝ tµi chÝnh- kÕ to¸n th× l¹i cã nh÷ng kho¶n

chi phÝ cha thùc sù ph¸t sinh (tøc lµ ta cha chi tiÒn) nhng ®·

®îc x¸c ®Þnh vµo chi phÝ (chi phÝ trÝch tríc), ngîc l¹i cã mét

sè kho¶n chi phÝ ®· chi tiÒn trong kú kÕ to¸n nµy nhng l¹i cã

t¸c dông trong kú kÕ to¸n sau.

Gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi mçi lo¹i s¶n phÈm, c«ng

viÖc lao vô nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Nh vËy trong gi¸ thµnh s¶n

phÈm ë kú kÕ to¸n nµy l¹i cã thÓ bao gåm chi phÝ ph¸t sinh ë

kú kÕ to¸n tríc (trêng hîp cã s¶n phÈm dë dang ®Çu kú), chi

phÝ ph¸t sinh trong kú vµ lo¹i trõ ®i chi phÝ tÝnh cho s¶n

21


phÈm dë dang cuèi kú (trêng hîp cã s¶n phÈm dë dang cuèi

kú h¹ch to¸n). Qua sù ph©n tÝch trªn ta thÊy r»ng chi phÝ s¶n

xuÊt ®îc x¸c ®Þnh lµ chi phÝ ph¸t sinh kú nµy cã liªn quan c¶

tíi çc s¶n phÈm hoµn thµnh ë kú sau (nÕu cã s¶n phÈm dë

dang) cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng nh÷ng liªn quan ®Õn

çc chi phÝ ®· ph¸t sinh trong kú mµ cßn liªn quan ®Õn çc

chi phÝ ®· ph¸t sinh ë kú kÕ to¸n tríc (trêng hîp cã s¶n phÈm

dë dang ®Çu kú h¹ch to¸n). Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n

xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thÓ hiÖn kh¸i qu¸t

th«ng qua c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gi¶n ®¬n sau:

Z = D®k + C - Dck

Trong ®ã:

Z : Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm

D®k, Dck : TrÞ gi¸ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú, cuèi kú

C : Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú

1.1.3.4/ NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý vµ tÇm quan träng cña qu¶n

lý, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

cÇn thùc hiÖn tèt çc nhiÖm vô sau:

- X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ

®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc thï cña doanh nghiÖp

vµ yªu cÇu qu¶n lý.

- Tæ chøc vËn dông çc tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n

chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i phï hîp ph¬ng

ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho mµ doanh nghiÖp ®· chän.

- Tæ chøc tËp hîp, kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ

s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt

22


®· x¸c ®Þnh, theo çc yÕu tè chi phÝ vµ kho¶n môc gi¸

thµnh.

- LËp b¸o ço chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè (trªn thuyÕt

minh b¸o ço tµi chÝnh); ®Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ

s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp.

- Tæ chøc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ khèi lîng s¶n phÈm dë

dang khoa häc, hîp lý, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸

thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú mét çch ®Çy

®ñ vµ chÝnh x¸c.

1.2/ Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt

1.2.1/ §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ

s¶n xuÊt

§Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

®îc chÝnh x¸c, ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý

ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ

®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã x¸c ®Þnh ®îc ®óng

®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× míi tæ chøc ®óng ®¾n

khoa häc, hîp lý c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm. §©y lµ vÊn ®Ò cã tÇm quan träng ®Æc

biÖt trong lý luËn còng nh trong thùc tiÔn, h¹ch to¸n lµ néi

dung c¬ b¶n nhÊt cña tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi

h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm

so¸t chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh.

Tæ chøc h¹ch to¸n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai

giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau vµ cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®ã

lµ giai ®o¹n h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng s¶n

23


phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng

nghÖ vµ giai ®o¹n tÝnh s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, s¶n

phÈm theo ®¬n ®Æt hµng ®· ®Æt hµng theo ®¬n vÞ tÝnh

gi¸ thµnh quy ®Þnh.

ViÖc ph©n chia nµy xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý, kiÓm

tra vµ ph©n tÝch chi phÝ, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh néi

bé, theo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ tõng doanh

nghÞªp vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n vÞ quy ®Þnh. Cã

thÓ nãi viÖc ph©n chia qu¸ tr×nh h¹ch to¸n thµnh hai giai

®o¹n lµ do sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ

s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh

mét ®¬n vÞ tøc lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.

§Ó ph©n biÖt ®îc ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ

®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ngay c¶ trong khi chóng ®ång nhÊt lµ

mét cÇn ph¶i dùa vµo çc c¬ së sau:

- §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt

Theo tiªu thøc nµy ®îc ph©n thµnh:

+ §èi tîng s¶n xuÊt gi¶n ®¬n: §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ

s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ hoÆc toµn bé

quy tr×nh c«ng nghÖ (nÕu s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm) hoÆc

cã thÓ lµ nhãm s¶n phÈm (nÕu nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cïng tiÕn

hµnh trong cïng 1 qu¸ tr×nh lao ®éng). §èi tîng tÝnh gi¸

thµnh ë ®©y lµ s¶n phÈm cuèi cïng.

+ §èi tîng s¶n xuÊt phøc t¹p: §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ

s¶n xuÊt cã thÓ lµ bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, çc giai ®o¹n

chÕ biÕn, çc ph©n xëng s¶n xuÊt hoÆc nhãm chi tiÕt s¶n

xuÊt bé phËn s¶n phÈm, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh

phÈm ë tõng bíc chÕ t¹o.

24


- C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt ta chia thµnh:

+ Víi lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t

víi khèi lîng nhá: §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ çc ®¬n ®Æt

hµng riªng biÖt, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cña

tõng ®¬n ®Æt hµng.

+ Víi s¶n xuÊt hµng lo¹t, khèi lîng lín: §èi tîng h¹ch to¸n

chi phÝ s¶n xuÊt phô thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n

xuÊt (gi¶n ®¬n hay phøc t¹p). §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng hoÆc b¸n thµnh phÈm

nh trªn.

ViÖc x¸c ®Þnh mèi quan hÖ vµ sù kh¸c nhau gi÷a ®èi t-

îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa lín mang tÝnh ®Þnh híng cho tæ

chøc h¹ch to¸n ®ång thêi thÓ hiÖn ®îc môc ®Ých ph¹m vi

tiÕn hµnh hai giai ®o¹n cña c«ng t¸c kÕ to¸n nªu trªn.

Trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ, kÕ to¸n lùa chän

ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ thÝch øng. Ph¬ng ph¸p h¹ch

to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng çc

ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i çc chi phÝ

s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.

VÒ c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm

çc ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo s¶n phÈm, theo ®¬n

®Æt hµng, theo giai ®o¹n c«ng nghÖ… Néi dung chñ yÕu

cña çc ph¬ng ph¸p nµy lµ më thÎ (hoÆc sæ) chi tiÕt h¹ch

to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh, ph¶n

¸nh çc chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ®èi tîng, hµng

th¸ng tæng hîp chi phÝ theo tõng ®èi tîng. Mçi ph¬ng ph¸p

h¹ch to¸n chi phÝ chØ thÝch hîp víi mét lo¹i ®èi tîng h¹ch to¸n

25


chi phÝ nªn tªn gäi cña çc ph¬ng ph¸p nµy lµ biÓu hiÖn ®èi

tîng mµ nã cÇn tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ.

1.2.2/ Tr×nh tù kÕ to¸n vµ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt

Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh

nghÒ, tõng doanh nghiÖp, vµo mèi quan hÖ gi÷a çc ho¹t

®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp, vµo tr×nh

®é c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n… mµ tr×nh tù kÕ to¸n chi

phÝ ë çc doanh nghiÖp kh¸c nhau th× kh«ng gièng nhau.

Tuy nhiªn, cã thÓ kh¸i qu¸t chung viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n

xuÊt qua çc bíc sau:

- Bíc 1: TËp hîp çc chi c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho

tõng ®èi tîng sö dông.

- Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña çc ngµnh s¶n

xuÊt kinh doanh phô cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng

sö dông trªn c¬ së khèi lîng lao vô phôc vô vµ gi¸ thµnh ®¬n

vÞ lao vô.

- Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho

çc lo¹i s¶n phÈm cã liªn quan.

- Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú.

Tuú theo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông

trong doanh nghiÖp mµ néi dung çch thøc h¹ch to¸n chi phÝ

s¶n xuÊt cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau.

1.2.3/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong trêng hîp

doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai

thêng xuyªn

1.2.3.1/ KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp

Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn

vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu…dïng trùc tiÕp cho

26


viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Trêng hîp doanh nghiÖp

mua nöa thµnh phÈm ®Ó chÕ t¹o, l¾p r¸p, gia c«ng thªm

th× nöa thµnh phÈm mua ngoµi còng ®îc h¹ch to¸n vµo chi

phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.

Víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn

nhiÒu ®èi tîng kh¸c nhau th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p

ph©n bæ chi phÝ cho çc ®èi tîng vµ ph¶i x¸c ®Þnh ®îc tiªu

thøc ph©n bæ hîp lý, tiªu thøc nµy ph¶i ®¶m b¶o mèi quan

hÖ tØ lÖ thuËn gi÷a tæng sè chi phÝ cÇn ph©n bæ víi tiªu

thøc ph©n bæ cña çc ®èi tîng.

§èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu tiªu thøc ph©n bæ thêng

sö dông lµ:

- Víi chÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh nöa thµnh phÈm mua

ngoµi cã thÓ chän tiªu thøc ph©n bæ lµ chi phÝ ®Þnh møc,

chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt.

- Víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, vËt liÖu cã

thÓ lùa chän tiªu thøc ph©n bæ lµ chi phÝ ®Þnh møc,chi phÝ

kÕ ho¹ch, chi phÝ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu chÝnh, khèi lîng

s¶n phÈm s¶n xuÊt.

Tr×nh tù ph©n bæ nh sau:

+ X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ

+ TÝnh sè chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng:

27

HÖ sè ph©n

bæ

=Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu cÇn ph©n bæ

Tæng tiªu thøc ph©n bæ

Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph©n bæ cho tõng

®èi t îng

=Tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi t îng

xHÖ sè

ph©n bæ


§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp,

kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc

tiÕp.

KÕt cÊu TK 621

Bªn nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö

dông cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c«ng

viÖc, dÞch vô, lao vô trong kú.

Bªn cã: - TrÞ gi nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö dông kh«ng

hÕt nhËp l¹i kho.

- TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi

- KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt

liÖu trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi thµnh s¶n phÈm.

Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d.

S¬ ®å 1.1 KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc

tiÕp

28

TK 152, 153, 142

TK 621 TK 152

TK 154 TK 111, 112, 141

XuÊt NVL, CCDC

dïng vµo s¶n xuÊt

NVL dïng kh«ng

hÕt nhËp l¹i kho

Mua NVL dïng ngay vµo SX TK 133

KÕt chuyÓn

CPNVLTT

TK 411, 154

NVL liªn doanh ® îc cÊp

vèn tù SX dïng ngay vµo SX


1.2.3.2/ KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕpChi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i

tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn çc lo¹i lao vô, dÞch vô gåm: TiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, çc kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn theo sè tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt.

Víi chi phÝ nµy nÕu tiÒn c«ng ®· tr¶ theo s¶n phÈm hoÆc tiÒn c«ng tiÒn c«ng thêi gian cã quan hÖ víi tõng ®èi tîng cô thÓ th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ ®ã. Cßn nÕu tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng th× ta tiÕn hµnh ph©n bæ.

Trong trêng hîp ph©n bæ gi¸n tiÕp th× tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã thÓ lµ: Chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc, c«ng giê ®Þnh møc, c«ng thùc tÕ, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt…

KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.

KÕt cÊu:Bªn nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong kúBªn cã: Sè kÕt chuyÓn (hoÆc ph©n bæ) chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho çc ®èi tîng chÞu chi phÝ vµo cuèi kú.Tµi kho¶n 622 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. S¬ ®å 1.2 kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

29

TK 334 TK 622 TK 154

TiÒn l ¬ng ph¶i tr¶

CNSX trùc tiÕpTK 335

TrÝch tr íc tiÒn

l ¬ng nghØ cho CNSX trùc tiÕp

TK 338

Çc kho¶n trÝch

theo l ¬ng

KÕt chuyÓn

( hoÆc ph©n bæ) CPNCTT


1.2.3.3/ KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chungChi phÝ s¶n xuÊt chung lµ çc chi phÝ liªn quan ®Õn phôc

vô qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn, tæ, ®éi s¶n xuÊt.

§Ó kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung.

KÕt cÊu:Bªn nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kúBªn cã: - Çc kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung (nÕu cã)

- Sè kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c c ®èi tîng chÞu chi phÝ

Tµi kho¶n 627 ®îc më thµnh 6 tµi kho¶n cÊp hai:+ TK 627(1) - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng+ TK 627(2) - Chi phÝ vËt liÖu+ TK 627(3) - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt+ TK 627(4) - KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh+ TK 627(5) - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi+ TK 627(8) - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒnTµi kho¶n 627 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc më chi tiÕt

cho tõng ®èi tîng, tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng ph©n xëng, tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng bé phËn.

S¬ ®å 1.3 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung

30

TK334, 338

TK627 TK154

Chi phÝ nh©n viªn

TK152

Chi phÝ vËt liÖu

TK153 ( 142)

Chi phÝ dông cô

TK214

Chi phÝ khÊu hao

TSC§TK111,112,331

Chi phÝ kh¸c liªn quan

KÕt chuyÓn ( hoÆc ph©n bæ)

chi phÝ SXC


Trong trêng hîp mçi ®¬n vÞ, mçi bé phËn s¶n xuÊt chØ

tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm, mét lo¹i c«ng viÖc hay

lao vô nhÊt ®Þnh; chi phÝ s¶n xuÊt chung cña mçi bé phËn

®¬n vÞ ®ã lµ chi phÝ trùc tiÕp vµ ®îc kÕt chuyÓn trùc tiÕp

cho lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô ®ã.

NÕu cã nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô, chi

phÝ s¶n xuÊt chung cña tõng bé phËn, ®¬n vÞ ®îc ph©n bæ

cho çc ®èi tîng liªn quan theo tiªu chuÈn ph©n bæ nhÊt

®Þnh. Cã thÓ ph©n bæ theo tæng sè chi phÝ ph¸t sinh, còng

cã thÓ ph©n bæ theo tõng bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt chung

®· tËp hîp ®îc trªn tµi kho¶n cÊp 2 cña tµi kho¶n 627. Tiªu

chuÈn sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ

lµ: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc

tiÕp, tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt c¬ b¶n, dù to¸n (®Þnh møc)

chi phÝ s¶n xuÊt chung.

31

Møc CPSXC ph©n bæ cho tõng ®èi t îng

=

Tæng CPSXC

Tæng tiªu thøc ph©n bæ

x

Tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi t îng


1.2.3.4/ KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tríc

Chi phÝ tr¶ tríc lµ çc kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh

nhng cha tÝnh hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña kú

nµy mµ ®îc tÝnh cho hai hay nhiÒu kú h¹ch to¸n sau ®ã.

Chi phÝ tr¶ tríc bao gåm:

- C«ng cô, dông cô ph¸t sinh mét lÇn víi gi¸ trÞ lín vµ c«ng

cô dung cô ph©n bæ tõ hai lÇn trë lªn.

- Gi¸ trÞ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh.

- Chi phÝ nghiªn cøu, thÝ nghiÖm, ph¸t minh, s¸ng chÕ...

- TiÒn thuª tµi s¶n cè ®Þnh, ph¬ng tiÖn kinh doanh... tr¶

tríc.

- Chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chê kÕt

chuyÓn (víi doanh nghiÖp cã chu kú kinh doanh dµi).

- Chi phÝ mua b¶o hiÓm tµi s¶n, b¶o hiÓm kinh doanh, lÖ phÝ

giao th«ng bÕn b·i.

- V.v...

§Ó theo dâi çc tµi kho¶n chi phÝ tr¶ tríc, kÕ to¸n sö dông

tµi kho¶n 142- Chi phÝ tr¶ tríc.

KÕt cÊu:

Bªn nî: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ph¸t sinh.

Bªn cã: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®· ph©n bæ vµo phÝ

kinh doanh.

D nî: Çc kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha

ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh.

Tµi kho¶n 142 chi tiÕt lµm 2 tiÓu kho¶n:

+ TK142(1) - Chi phÝ tr¶ tríc.

+ TK142(2) - Chi phÝ chê kÕt chuyÓn.

S¬ ®å 1.4 KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tríc

32

TK111, 112, 153, 331...

TK142(1)

TK627, 641, 642...

Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tr íc ph¸t sinh TK133

Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr íc cho CPSXKD

TK142(2)

KÕt chuyÓn CPBH, CPQLDN

TK911

KÕt chuyÓn

dÇn hoÆc

mét lÇn


1.2.3.5/ KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶

Chi phÝ ph¶i tr¶ (cßn gäi lµ chi phÝ trÝch tríc): Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ thùc tÕ cha ph¸t sinh nhng ®îc ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n.

Chi phÝ ph¶i tr¶ trong doanh nghiÖp thêng bao gåm:- Chi phÝ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch.

- ThiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt trong kú kÕ ho¹ch.

- Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm.

- L·i tiÒn vay cha ®Õn h¹n tr¶.

- Çc dÞch vô mua ngoµi sÏ cung cÊp.

- V.v...

Çc chi phÝ ph¶i tr¶ ®îc theo dâi, ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n

335- Chi phÝ ph¶i tr¶.

KÕt cÊu tµi kho¶n:

Bªn nî: Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh.

33


Bªn cã: Çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®îc ghi nhËn (®· tÝnh

tríc) vµo chi phÝ trong kú theo kÕ ho¹ch.

D cã: Çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh vµo chi phÝ kinh

doanh nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh.

VÒ nguyªn t¾c tµi kho¶n 335 cuèi n¨m kh«ng cã sè d (trõ

trêng hîp mét sè kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ cã liªn quan ®Õn

nhiÒu niªn ®é kÕ to¸n nh chi phÝ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh,

l·i tiÒn vay... ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn chÊp

nhËn).

S¬ ®å 1.5 KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶

1.2.3.6/ KÕ to¸n thiÖt h¹i s¶n phÈm háng trong s¶n xuÊtA/ KÕ to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng

S¶n phÈm háng lµ s¶n phÈm kh«ng tho¶ m·n çc tiªu

chuÈn chÊt lîng vµ ®Æc ®iÓm kü thuËt cña s¶n xuÊt vÒ mµu

s¾c, kÝch cì, träng lîng, çch thøc l¾p r¸p. Tuú theo tõng møc

®é háng mµ s¶n phÈm háng ®îc chia lµm 2 lo¹i:

34

TK334, 331, 111, 152...

TK335 TK622,627, 641, 642...

Çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh

TK133

TK721

Chi phÝ trÝch tr íc > chi

phÝ thùc tÕ ph¸t sinh

TrÝch tr íc çc chi phÝ


- S¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc lµ nh÷ng s¶n

phÈm háng mµ vÒ mÆt kü thuËt cã thÓ söa ch÷a ®îc vµ viÖc

söa ch÷a cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ.

- S¶n ph¶m háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc lµ nh÷ng

s¶n phÈm mµ vÒ mÆt kü thuËt kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc

hoÆc cã thÓ söa ch÷a ®îc nhng kh«ng cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ.

* Tr×nh tù kÕ to¸n

+ §èi víi s¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc

- Khi ph¸t sinh chi phÝ söa ch÷a s¶n phÈm háng vµ çc

chi phÝ thanh lý,

kÕ to¸n ghi

Nî TK 621, 622, 627

Cã TK liªn quan

- KÕt chuyÓn ®Ó tæng hîp chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ

ph¸t sinh

Nî TK 154

Cã TK 621, 622

Cã TK 627 (nÕu cã ph©n bæ chi phÝ s¶n

xuÊt chung)

- Khi cã quyÕt ®Þnh xö lý vÒ thiÖt h¹i s¶n phÈm háng, kÕ

to¸n ghi

Nî TK 138(8) : B¾t båi thêng

Nî TK 152 : PhÕ liÖu thu håi

Nî TK 821 : TÝnh vµo chi phÝ bÊt thêng

Cã TK 154 : Chi phÝ söa ch÷a

+ §èi víi s¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc

- C¨n cø vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm háng

Nî TK 154 : S¶n phÈm háng

35


Cã TK154 : S¶n phÈm ®ang chÕ t¹o ph¸t

hiÖn trong qu¸

tr×nh s¶n xuÊt

Cã TK 155 : S¶n phÈm háng ph¸t hiÖn trong

kho

Cã TK 157 : Hµng göi b¸n bÞ tr¶ l¹i

Cã TK 632 : Hµng ®· b¸n bÞ tr¶ l¹i

- C¨n cø vµo phÕ liÖu thu håi ®îc

Nî TK 152 : PhÕ liÖu thu håi

Cã TK 154 : S¶n phÈm háng

- C¨n cø vµo kÕt qu¶ xö lý thiÖt h¹i

Nî TK 154 : TÝnh vµo s¶n phÈm háng

Nî TK 138(8) : B¾t båi thêng

Nî TK 821 : TÝnh vµo chi phÝ bÊt thêng

Cã TK 154 : S¶n phÈm háng

B/ KÕ to¸n thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt

ThiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt lµ çc kho¶n thiÖt h¹i ph¸t sinh

trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do çc nguyªn nh©n kh¸ch

quan hoÆc chñ quan mang l¹i.

* Trêng hîp ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch cã tÝnh

chÊt t¹m thêi

- Doanh nghiÖp cã lËp dù to¸n chi phÝ cña thêi gian

ngõng s¶n xuÊt, kÕ to¸n c¨n cø vµo dù to¸n ®Ó tÝnh

tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh

Nî TK 622, 627

Cã TK 335

- Khi ph¸t sinh chi phÝ thùc tÕ, kÕ to¸n ghi

Nî TK 335

36


Cã TK 334, 338, 152…

- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n so s¸nh sè trÝch tríc víi sè thùc tÕ

ph¸t sinh

+ NÕu sè trÝch tríc > sè thùc tÕ ph¸t sinh, kÕ to¸n ghi

Nî TK 335 : PhÇn chªnh lÖch

Cã TK 721 : PhÇn chªnh lÖch

+ NÕu sè trÝch tríc < sè thùc tÕ ph¸t sinh

Nî TK 622, 627 : PhÇn chªnh lÖch

Cã TK 335 : PhÇn chªnh lÖch

* Trêng hîp ngõng s¶n xuÊt ph¸t sinh bÊt thêng

ngoµi dù kiÕn

- Çc kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong thêi gian ngõng s¶n

xuÊt, kÕ to¸n

ghi

Nî TK 821

Cã TK 334, 338, 152…

- Çc kho¶n thu ®îc do b¾t båi thêng thiÖt h¹i

Nî TK 111, 112, 138(8)

Cã TK 721

1.2.3.7/ KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt

kinh doanh phô

Trong çc doanh nghiÖp, ngoµi s¶n xuÊt kinh doanh

chÝnh cßn tæ chøc çc ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt kinh

doanh phô, thùc hiÖn cung cÊp lao vô, dich vô cho ho¹t ®éng

s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh hoÆc tËn dông n¨ng lùc s¶n xuÊt

cßn thõa cña bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh ®Ó s¶n

xuÊt çc mÆt hµng hoÆc s¶n phÈm phô t¨ng thªm thu nhËp

cho c«ng nh©n viªn.

37


Çc chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phô khi ph¸t sinh chi phÝ

®îc tËp hîp trùc tiÕp vµo çc tµi kho¶n 621, 622, 627.

§èi víi ph©n xëng cã nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh

phô, gi÷a çc bé phËn nµy cã sö dông lao vô, s¶n phÈm cung

cÊp cho nhau. Khi tÝnh gi¸ thµnh ph¶i ph©n bæ cung cÊp lÉn

nhau, sau ®ã míi tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ.

* Ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau gi÷a çc bé phËn

s¶n xuÊt phô theo gi¸ thµnh ban ®Çu

Bíc 1: Ph©n bæ chi phÝ gi÷a çc bé phËn s¶n xuÊt theo gi¸

thµnh ban ®Çu.

Bíc 2: Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt phô cho çc ®èi tîng

theo gi¸ thµnh ®¬n vÞ míi.

38

Gi¸ thµnh ban ®Çu cña 1 SP lao vô

=

Tæng chi phÝ ban ®Çu

Sè l îng SP lao vô hoµn thµnh trong kú

Chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô lÉn nhau

=Sè l îng SP lao vô SX

phôc vô lÉn nhau

xGi¸ thµnh

®¬n vÞ ban ®Çu cña SP

lao vô

Gi¸ thµnh

®¬n vÞ SP lao vô míi

=

Tæng chi phÝ ban ®Çu

+Gi¸ trÞ lao vô nhËn ® îc cña çc

bé phËn SX phô kh¸c

-Gi¸ trÞ lao vô cung cÊp cho çc bé

phËn SX phô kh¸cS¶n l

îng ban ®Çu

-Sè l îng SP lao vô cung

cÊp cho çc bé phËn SX phô kh¸c vµ tiªu dïng néi

bé (nÕu cã)

Chi phÝ SX phô

ph©n bæ cho çc ®èi t îng

kh¸c

=Sè l îng SP

lao vô cung cÊp cho çc

®èi t îng kh¸c

xGi¸ thµnh

®¬n vÞ SP lao vô míi


* Ph©n bæ mét lÇn gi÷a çc bé phËn s¶n xuÊt

dÞch vô theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch

Bíc 1: Ph©n bæ chi phÝ gi÷a çc bé phËn s¶n xuÊt phô theo gi

thµnh kÕ ho¹ch.

Bíc 2: Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt phô cho çc bé phËn,

®èi tîng theo gi¸ thµnh míi.

* Ph¬ng ph¸p ®¹i sè

X¸c ®Þnh vµ gi¶i çc ph¬ng tr×nh ®¹i sè ®Ó tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm cña s¶n xuÊt kinh doanh phô.

* Tr×nh tù kÕ to¸n

- Nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, lao vô

s¶n xuÊt phô.

Nî TK 621

Nî TK 133

Cã TK 152, 153, 111

- TiÒn l¬ng phô cÊp thêng xuyªn, tiÒn ¨n ca vµ çc

kho¶n trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt phô.

Nî TK 622

Cã TK 334, 338

- Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë ph©n xëng s¶n

xuÊt phô

Nî TK 627

Cã TK 111, 112, 331, 334, 338

- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc

tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt

chung.

Nî TK 154

Cã TK 621, 622, 627

- Nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô tù chÕ xong nhËp kho

39


Nî TK 152, 153

Cã TK 154

- Gi¸ trÞ s¶n phÈm lao vô cña s¶n xuÊt phô phôc vô s¶n

xuÊt chÝnh

Nî TK 627

Cã TK 154

- Gi¸ trÞ s¶n phÈm lao vô cña s¶n xuÊt phô phôc vô bé

phËn b¸n hµng, qu¶n lý doanh nghiÖp

Nî TK 641, 642

Cã TK 154

- Gi¸ trÞ s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh nhËp kho göi ®i b¸n

vµ xuÊt b¸n trùc tiÕp

Nî TK 155, 157, 632

Cã TK 154

1.2.3.8/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh

nghiÖp

Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm:

- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cho c¶ ho¹t ®éng

chÝnh vµ phô.

- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¶ ho¹t ®éng chÝnh vµ

phô.

- Chi phÝ s¶n xuÊt chung cña c¶ ho¹t ®éng chÝnh vµ phô.

Toµn bé çc chi phÝ nµy sau khi ®· tËp hîp vµo çc tµi kho¶n t¬ng øng sÏ ®îc kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.

Tµi kho¶n 154 ®îc dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ cña c¶ ho¹t ®éng chÝnh vµ phô. Trong trêng hîp doanh nghiÖp cã nhiÒu ph©n xëng bé phËn s¶n xuÊt phô, cung cÊp s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô lÉn nhau th× ph¶i tÝnh to¸n ph©n bæ gi¸ trÞ lao vô s¶n xuÊt kinh doanh phô cung cÊp lÉn nhau trong néi bé

40


s¶n xuÊt phô, sau ®ã tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n xuÊt phô ®Ó ph©n bæ cho çc ®èi tîng kh¸c.

KÕt cÊu tµi kho¶n 154Bªn nî: - KÕt chuyÓn çc chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong

kú - Gi trÞ vËt liÖu thuª ngoµi chÕ biÕn vµ çc chi phÝ thuª ngoµi chÕ biÕn.

- KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú (doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú).

Bªn cã: - Gi¸ trÞ vËt liÖu thu håi, s¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a®îc.

- Gi thµnh thùc tÕ s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) hoµn thµnh trong kú. - Gi thµnh thùc tÕ vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn hoµn thµnh.

- KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú (doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú).

Sè d nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang - Chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn

cha hoµn thµnh Tµi kho¶n nµy ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng ®èi tîng

tËp hîp chi phÝ

S¬ ®å 1.6 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh( ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn )

41

TK627 TK154

TK138, 152, 811

Chi phÝ NVL trùc tiÕp

D®k xxx TrÞ gi¸ SP háng

b¾t båi th êng, phÕ liÖu thu håi

do SP hángTK622

Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

TK627

Chi phÝ s¶n xuÊt chung

TK155

Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho

TK 157

Gi¸ thµnh thùc tÕ SP göi b¸n kh«ng qua kho TK 632

Gi¸ thµnh thùc tÕ SP hoµn thµnh b¸n ngay

Dck xxx


1.2.4/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong trêng hîp

kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh

kú

KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i çc doanh nghiÖp s¶n

xuÊt thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm

kª ®Þnh kú ®îc ¸p dông trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã

quy m« võa vµ nhá, chØ tiÕn hµnh mét lo¹i ho¹t ®éng.

Kh¸c víi çc doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n

hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn,

trong çc doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh

kú çc nghiÖp vô ph¸t sinh liªn quan ®Õn hµng tån kho kh«ng

®îc ghi sæ liªn tôc. Bëi vËy, mµ doanh nghiÖp ph¶i kiÓm kª

l¹i tÊt c¶ çc lo¹i nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm trong kho t¹i çc

ph©n xëng s¶n xuÊt cïng víi bé phËn ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë

dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cña s¶n phÈm hoµn thµnh.

Còng t¬ng tù ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, chi phÝ

s¶n xuÊt trong kú ®îc tËp hîp trªn çc tµi kho¶n:

- TK 621

- TK 622

- TK 627

Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm cña kÕ to¸n hµng tån kho theo

ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, tµi kho¶n 154- Chi phÝ s¶n

xuÊt kinh doanh dë dang chØ sö dông ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ

dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú, viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸

42


thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ®îc thùc hiÖn trªn tµi kho¶n

631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.

KÕt cÊu tµi kho¶n 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.

Bªn nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú

- Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú

Bªn cã: - Çc kho¶n lµm gi¶m chi phÝ

- KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú

- Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n

xuÊt trong kú

Tµi kho¶n 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt kh«ng cã sè d cuèi kú.

S¬ ®å 1.7 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸

thµnh

(Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)

43

TK154 TK631

KÕt chuyÓn chi phÝ SXDD ®Çu kú

KÕt chuyÓn chi phÝ SXDD cuèi kú

TK611

TK621

Chi phÝ NVL trùc tiÕp

TK622

Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

TK627


TK611, 138, 821

PhÕ liÖu SP háng thu

håi,trÞ gi¸ SP háng b¾t båi th êng, tÝnh vµo chi phÝ bÊt th êng

TK632

Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú

TrÞ gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng


1.3/ KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

1.3.1/ §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

* Kh¸i niÖm

§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm, nöa thµnh phÈm,

c«ng viÖc, lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ cÇn ph¶i

tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.

* C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh

+ VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt

- NÕu s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× tõng s¶n phÈm, tõng c«ng

viÖc lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.

- NÕu s¶n xuÊt hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng th× tõng

lo¹i s¶n phÈm, tõng n¬i ®Æt hµng lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.

- NÕu tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu, khèi lîng lín th× mçi lo¹i

s¶n phÈm kh¸c nhau lµ mét ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh.

+ VÒ mÆt quy tr×nh c«ng nghÖ

- NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh

gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong quy tr×nh c«ng

nghÖ s¶n xuÊt.

- NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× ®èi

tîng tÝnh gi¸ thµnh chÝnh lµ nöa thµnh phÈm cña çc giai

®o¹n vµ s¶n phÈm.

44


- NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu song song th×

®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm ®· hoµn thµnh vµ çc chi

tiÕt phô tïng.

1.3.2/ Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n

xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt

lµ c¨n cø ®Ó tæ chøc c«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu ®Ó më çc

sæ chi tiÕt tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng gióp

cho viÖc thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ cña doanh

nghiÖp.

ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®Ó kÕ to¸n më thÎ

tÝnh gi¸ thµnh, phiÕu tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh theo

tõng ®èi tîng.

§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh

gi¸ thµnh cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. ThÓ hiÖn sè liÖu

vÒ chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng lµ c¬ së vµ lµ c¨n cø

®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Mét ®èi

tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ liªn quan ®Õn mét ®èi t-

îng tÝnh gi¸ thµnh vµ ngîc l¹i.

1.3.3/ Kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

* Kh¸i niÖm

Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú mµ bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh

cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho çc ®èi tîng

tÝnh gi¸ thµnh.

* C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh: Dùa vµo ®Æc

®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm.

45


NÕu tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm nhiÒu, khèi lîng lín, chu

kú s¶n xuÊt kinh doanh ng¾n xen kÏ vµ liªn tôc th× kú tÝnh

gi¸ thµnh lµ hµng th¸ng (ngµy cuèi th¸ng).

NÕu tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t theo

®¬n ®Æt hµng th× chØ khi nµo s¶n phÈm hoµn thµnh ta míi

tÝnh gi¸ thµnh.

1.3.4/ Çc ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ

thèng çc ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm vµ ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh chÊt thuÇn tuý kü

thuËt tÝnh to¸n chi phÝ chi cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.

VÒ c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh bao gåm çc ph¬ng ph¸p

sau:

a/ Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n): Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong çc doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh çc nhµ m¸y ®iÖn, níc, çc doanh nghiÖp khai th¸c (quÆng, than, gç…)

Theo ph¬ng ph¸p nµy:

b/ Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ

Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi çc doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ çc bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm

46

Gi¸ thµnh ®¬n vÞ SP

=

Gi¸ trÞ SPdë dangcuèi kú

+Tæng chi phÝ SX trong kú

-Gi¸ trÞ SP dë dang cuèi kú

Sè l îng SP hoµn thµnh


®îc x¸c ®Þnh b»ng çch céng chi phÝ s¶n xuÊt cña çc bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hay tæng chi phÝ s¶n xuÊt cña çc giai ®o¹n, bé phËn s¶n xuÊt t¹o nªn thµnh phÈm.

Z = Z1 + Z2 +… + ZnTrong ®ã Z : Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1, 2, … n : Lµ thø tù çc c«ng ®o¹n chi tiÕtPh¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ ®îc ¸p dông phæ biÕn

trong çc doanh nghiÖp khai th¸c, may mÆc, c¬ khÝ…c/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi çc doanh nghiÖp

cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n liªn tiÕp nhau.

§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng quy tr×nh s¶n xuÊt cña çc giai ®o¹n.

§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm cña giai ®o¹n cuèi hoÆc nöa thµnh phÈm ë çc giai ®o¹n c«ng nghÖ kh¸c nhau.

* Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm (hay cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p kÕt chuyÓn tuÇn tù).

Theo ph¬ng ph¸p nµy ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi kÕ to¸n ph¶i lÇn lît tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm giai ®o¹n tríc vµ kÕt chuyÓn giai ®o¹n sau mét çch tuÇn tù ®Ó tÝnh tiÕp gi¸ thµnh lÇn sau vµ cho ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng.

S¬ ®å 1.8 S¬ ®å kÕt chuyÓn chi phÝ tuÇn tù

47

Giai ®o¹n 1

Giai ®o¹n 2

Giai ®o¹n n

+

Chi phÝ NVLTT( chi phÝ NVL chÝnh)

Chi phÝ NVLTT( chi phÝ NVL chÝnh)

Gi¸ thµnh NTP g®1 chuyÓn sang

Nöa thµnh phÈm g®1 chuyÓn sang

++

Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c cña giai ®o¹n 2

Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c cña giai ®o¹n 1

Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c cña giai ®o¹n n

Gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña NTP giai ®o¹n 1

Gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña NTP giai ®o¹n 2

Gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña thµnh phÈm

n-1


* Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh

gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm (ph¬ng ph¸p kÕt chuyÓn

song song)

Néi dung: Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n chØ tÝnh gi¸

thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña giai ®o¹n cuèi cïng.

Tr×nh tù: C¨n cø vµo chi phÝ ®· tËp hîp ®îc trong kú cho

tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt vµ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ s¶n xuÊt

cña giai ®o¹n ®ã n»m trong gi¸ thµnh cña thµnh phÈm theo

tõng kho¶n môc chi phÝ.

C«ng thøc:

Trong ®ã :

D®k g®i : Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú giai ®o¹n i

C g®i : Chi phÝ ph¸t sinh trong kú giai ®o¹n i

Qht g®i : Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh giai ®o¹n i

Qd g®i : S¶n lîng s¶n phÈm dë giai ®o¹n i

Qtp : S¶n phÈm

48

Chi phÝ s¶n xuÊt trong thµnh phÈm giai ®o¹n i

=

D®k

g®i

Cg®i+

Qht

g®i

Qd

g®i

+

Qtpx

nnZtp = Chi phÝ SX g®ii =

1

z =Ztp

Qtp


Chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng giai ®o¹n theo tõng kho¶n môc

n»m trong gi¸ thµnh cña thµnh phÈm ®îc kÕt chuyÓn song

song theo tõng kho¶n môc chi phÝ. Ta tæng hîp gi¸ thµnh

theo s¬ ®å sau:

S¬ ®å 1.9 S¬ ®å kÕt chuyÓn chi phÝ song

song

d/ Ph¬ng ph¸p hÖ sè

Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp

mµ trong mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø

nguyªn liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng thu ®îc ®ång thêi

nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho

tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc mµ ph¶i tËp hîp chung cho c¶ qu¸

tr×nh s¶n xuÊt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt kÕ to¸n c¨n cø

vµo hÖ sè quy ®æi çc lo¹i s¶n phÈm vÒ s¶n phÈm gèc, råi tõ

®ã dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh çc lo¹i s¶n

49

Giai ®o¹n 1

Giai ®o¹n 2

Giai ®o¹n n

CPSX theo tõng kho¶n môc

CPSX cña g®1 n»m trong thµnh phÈm ( theo tõng kho¶n môc)



CPSX cña g®2 n»m trong thµnh phÈm ( theo tõng kho¶n môc)

CPSX cña g®n n»m trong thµnh phÈm ( theo tõng kho¶n môc)

Gi¸ thµnh thµnh phÈm (theo tõng kho¶n môc)


phÈm ®· tËp hîp ®îc ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ

gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm.

Trong ®ã:

e/ Ph¬ng ph¸p tû lÖ

Trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã

quy çch, phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt, ®ãng

giÇy, c¬ khÝ chÕ t¹o…®Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch to¸n, kÕ

to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ víi chi

phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch (hoÆc ®Þnh møc) kÕ to¸n sÏ tÝnh ra

gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm cña tõng lo¹i.

g/ Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ s¶n phÈm phô

§èi víi doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt bªn c¹nh çc s¶n phÈm chÝnh cßn thu ®îc çc s¶n phÈm

phô (çc doanh nghiÖp chÕ biÕn ®êng, rîu, bia…) ®Ó tÝnh

®îc gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n

phÈm phô khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n

50

Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm gèc

=

Tæng gi¸ thµnh cña tÊt c¶ çc lo¹i s¶n phÈm

Tæng sè s¶n phÈm quy ®æi

Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng

lo¹i

=Gi¸ thµnh ®¬n vÞ

s¶n phÈm gèc

xHÖ sè quy ®æi s¶n

phÈm tõng lo¹i

S¶n l îng s¶n phÈm quy ®æi

=S¶n l îng

s¶n phÈm lo¹i i

HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm lo¹i i

x

Tæng gi¸ thµnh s¶n

xuÊtcña çc lo¹is¶n phÈm

Gi¸ trÞ s¶n

phÈm dë

dang ®Çu kú

=Chi phÝ ph¸t sinh trong

kú

+ +Chi phÝ s¶n xuÊt dë

dang cuèi kú


phÈm phô cã thÓ x¸c ®Þnh theo nhiÒu çch kh¸c nhau nh:

Gi¸ trÞ sö dông, gi¸ trÞ íc tÝnh, gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ nguyªn vËt

liÖu ban ®Çu.

h/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng

Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi çc doanh nghiÖp tæ

chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹i nhá võa theo çc

®¬n ®Æt hµng. §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ çc ®¬n ®Æt

hµng. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ çc ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn

thµnh.

§Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ çc chi phÝ trùc tiÕp

ph¸t sinh trong kú liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®¬n ®Æt hµng

nµo th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã, cßn ®èi

víi chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi tËp hîp xong sÏ tiÕn hµnh

ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt hµng theo tiªu chuÈn phï hîp.

§èi víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng ®Õn kú b¸o ço cha hoµn

thµnh th× toµn bé chi phÝ ®îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng

®ã ®Òu coi lµ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú chuyÓn sang kú sau.

k/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc

Trªn c¬ së hÖ thèng ®Þnh møc tiªu hao lao ®éng, vËt t

hiÖn hµnh vµ dù to¸n vÒ CPSX chung, kÕ to¸n sÏ x¸c ®Þnh gi¸

thµnh ®Þnh møc cña tõng lo¹i s¶n phÈm. §ång thêi, h¹ch to¸n

riªng çc thay ®æi, çc chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh

trong kú thµnh ba lo¹i: Theo ®Þnh møc, chªnh lÖch do thay

®æi ®Þnh møc vµ chªnh lÖch so víi ®Þnh møc. Tõ ®ã, tiÕn

51

Tæng gi¸ thµnh s¶n

phÈm chÝnh

tõng lo¹i s¶n

phÈm

=

Gi¸ thµnh s¶n

phÈm chÝnh

dë dang cuèi kú

Tæng chi phÝ

ph¸t sinh trong

kú

+

Tæng chi phÝ

ph¸t sinh trong

kú

-

Gi¸ trÞ s¶n

phÈm chÝnh cuèi kú

-


hµnh x¸c ®Þnhgi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm theo c«ng

thøc sau:

C«ng thøc:

ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh trªn c¬

së ®Þnh møc tiªn tiÕn hiÖn hµnh ngµy ®Çu kú (thêng lµ ®Çu

th¸ng). Tuú theo tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n

phÈm vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm mµ ¸p çc ph¬ng ph¸p tÝnh

gi¸ thµnh ®Þnh møc kh¸c nhau (theo s¶n phÈm hoµn thµnh,

theo chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm råi tæng hîp l¹i…). ViÖc thay

®æi ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh vµo ngµy ®Çu th¸ng ®Ó

thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn ®Þnh møc còng nh kiÓm tra

viÖc thi hµnh ®Þnh møc. Trêng hîp thay ®æi ®Þnh møc diÔn

ra vµo ngµy gi÷a th¸ng th× ®Çu th¸ng sau míi ph¶i ®iÒu

chØnh, phÇn chªnh lÖch so víi ®Þnh møc lµ nh÷ng chi phÝ

ph¸t sinh ngoµi ph¹m vi ®Þnh møc vµ dù to¸n quy ®Þnh ®îc

gäi lµ chªnh lÖch so víi ®Þnh møc hay tho¸t ly ®Þnh møc.

1.3.5/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú

S¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc cßn

®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gia c«ng chÕ biÕn trªn çc

giai ®o¹n cña quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét

vµi quy tr×nh ®Ó chÕ biÕn nhng vÉn cßn ph¶i gia c«ng chÕ

biÕn tiÕp míi trë thµnh thµnh phÈm.

§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn

chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu.

52

Gi¸ thµnh

thùc tÕ cña SP

=Gi¸ thµnh ®Þnh møc

+_

Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc

+_

Chªnh lÖch do

thay ®æi ®Þnh møc


ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë chÝnh x¸c, hîp lý cña gi¸

thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Muèn ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë

dang ph¶i kiÓm kª s¶n phÈm dë dang, th«ng thêng th× c«ng

viÖc nµy ®îc tiÕn hµnh hµng th¸ng, tuú thuéc vµo tõng lo¹i

h×nh s¶n xuÊt, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh, ®Æc ®iÓm t×nh

h×nh cô thÓ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, tû träng, møc ®é

vµ thêi gian bá çc chi phÝ vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o

s¶n phÈm, yªu cÇu vµ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý cña doanh

nghiÖp… mµ vËn dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm

dë cuèi kú cho phï hîp. Trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt hiÖn

nay cã thÓ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo mét trong

çc ph¬ng ph¸p sau:

1.3.5.1/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi

phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (hoÆc chi phÝ nguyªn

vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp).

Theo ph¬ng ph¸p nµy chØ tÝnh vµo chi phÝ s¶n phÈm

lµm dë cuèi kú kho¶n phÝ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp

(hay chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp) cßn çc kho¶n

chi phÝ kh¸c tÝnh cho c¶ s¶n phÈm hoµn thµnh.

C«ng thøc tÝnh nh sau:

Trong ®ã:

Dck : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú.

D®k : Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú.

C : Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú.

Qht : S¶n lîng s¶n phÈm hoµn thµnh.

53

Dck =

D®k + C

Q

d

Qht

x Qd

+


Qd : S¶n lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú.

§èi víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p

kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm lµm ra ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n

nèi tiÕp nhau. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú cña çc giai

®o¹n sau ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm bíc tr-

íc chuyÓn sang.

Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n,

x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®îc kÞp thêi

phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®îc nhanh chãng. Tuy nhiªn,

viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë theo ph¬ng ph¸p nµy cã møc ®é

chÝnh x¸c thÊp do kh«ng tÝnh chi phÝ chÕ biÕn cho s¶n

phÈm ®ã, do ®ã gi¸ thµnh cña s¶n phÈm nµy còng kÐm

chÝnh x¸c. V× vËy, mµ ph¬ng ph¸p nµy chØ thÝch hîp víi

nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn liªn

tôc, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (chi phÝ nguyªn vËt liÖu

chÝnh chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh vµ bá vµo

s¶n xuÊt mét lÇn ngay tõ ®Çu).

§èi víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn

kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ

biÕn kÕ tiÕp nhau th× s¶n phÈm dë cuèi kú ë çc giai ®o¹n

®îc ®¸nh gi¸ theo chi phÝ nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n tríc

chuyÓn sang theo c«ng thøc sau:

54

Dck

( D®k+ ZNTP)n-1

QHTn + Qdn

Qdn= x

Dck =Dck + CPNTP giai ®o¹n tr íc chuyÓn sang x

Qht Qd+Qd


1.3.5.2/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo ph¬ng ph¸p s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng

Theo ph¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ph¶i

chÞu toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú tÝnh theo møc ®é

hoµn thµnh. V× vËy, khi kiÓm kª ph¶i x¸c ®Þnh s¶n lîng s¶n

phÈm lµm dë vµ x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh, trªn c¬ së

®ã tÝnh ®æi s¶n phÈm lµm dë thµnh sè lîng thµnh phÈm

hoÆc nöa thµnh phÈm t¬ng ®¬ng.

* Tr×nh tù tÝnh gi¸

+ §èi víi nh÷ng chi phÝ bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu quy

tr×nh c«ng nghÖ nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Khi

tÝnh to¸n còng gièng nh ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë

theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.

C«ng thøc:

+ §èi víi nh÷ng chi phÝ bá dÇn theo møc ®é gia c«ng nh

chi phi vËt liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung

®îc tÝnh theo møc ®é t¬ng ®¬ng.

C«ng thøc:

Trong ®ã : M% lµ møc ®é hoµn thµnh.

+ NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n nèi tiÕp nhau. Tõ giai ®o¹n 2 trë ®i s¶n phÈm lµm dë ®îc ®¸nh gi¸ lµm 2 phÇn.

55

Dck =

D®k + C

Qd Qht

x Qd

+

Dck

D®k +

=

C

QHT + M%

x M%

Qd

Qd

x

x


PhÇn 1: PhÇn giai ®o¹n tríc chuyÓn sang th× ®¸nh gi¸ theo nöa thµnh phÈm giai ®o¹n tríc chuyÓn sang (tÝnh ®Òu cho s¶n phÈm lµm dë vµ s¶n phÈm hoµn thµnh nh nhau).

PhÇn 2: PhÇn do giai ®o¹n ®ã bá ra, ®îc ®¸nh gi¸ theo s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng.

C«ng thøc:

1.3.5.3/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo chi phÝ ®Þnh møc hoÆc chi phÝ kÕ ho¹ch

Theo ph¬ng ph¸p nµy s¶n phÈm lµm dë ®îc ®¸nh gi¸ dùa vµo ®Þnh møc chi phÝ (chi phÝ kÕ ho¹ch) theo tõng kho¶n môc chi phÝ vµ tû lÖ hoµn thµnh cña s¶n phÈm.

C¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm kª ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng c«ng ®o¹n ®ã ®Ó tÝnh chi phÝ ®Þnh møc cña khèi lîng s¶n phÈm lµm dë sau ®ã céng l¹i cho tõng lo¹i s¶n phÈm.

C«ng thøc: Dck = Qd x §Þnh møc chi phÝ1.4/ HÖ thèng sæ kÕ to¸n

Çc h×nh thøc sæ kÕ to¸n- H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký chung.- H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký- sæ çi.- H×nh thøc sæ kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ.- H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ.§Ó phôc vô cho viÖc nghiªn cøu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

t¹i c«ng ty C¬ KhÝ - §iÖn Thuû Lîi, em xin tr×nh bµy tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc Chøng tõ ghi sæ.

S¬ ®å 1.10 tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh

thøc

chøng tõ ghi sæ

56

Dckn

(D®k +ZNTP)n-1

( QHTn + Qdn )

Qdn=x +

( D®k+C )n

QHTn + Qd x M%

Qdn x M%

x

Chøng tõ gèc

Sæ quü B¶ng tæng

hîp chøng tõ gèc

Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt

Chøng tõ ghi sæ

Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ

B¶ng

tæng

hîp chi tiÕt

Sæ çi

B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh

B¸o ço tµi chÝnh

Ghi hµng ngµyGhi cuèi th¸ng®èi chiÕu, kiÓm tra


Ch¬ng 2

Thùc tr¹ng c«ng t c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ

TÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thuû Lîi

2.1/ Giíi thiÖu chung vÒ c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thuû Lîi

2.1.1/ Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty

C¬ khÝ- §iÖn Thuû Lîi

C«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thuû Lîi lµ nhµ m¸y chuyªn

ngµnh cña Bé Thuû Lîi (nay lµ Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t

triÓn n«ng th«n). TiÒn th©n lµ tËp ®oµn th¬ng binh 19-

8 thuéc tæng ®éi c«ng tr×nh trùc thuéc Bé Thuû Lîi, ®Æt

trô së t¹i Kim M· tõ n¨m 1958.

N¨m 1964, xëng Kim M· ®îc chuyÓn ®Þa ®iÓm vÒ x·

Tø HiÖp, huyÖn Thanh Tr×, Hµ Néi lÊy tªn lµ nhµ m¸y C¬

khÝ Thuû Lîi. §Ó phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn theo c¬ chÕ

míi, ngµy 6/9/1995 Bé trëng NguyÔn C¶nh Dinh ®· ký

quyÕt ®Þnh sè 78- Q§/TCCB ®æi tªn nhµ m¸y C¬ khÝ

Thuû Lîi thµnh c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thuû Lîi trùc thuéc

Bé Thuû Lîi nay lµ Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng

th«n.

* NhiÖm vô cña c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thuû Lîi

- ThiÕt kÕ, chÕ t¹o, l¾p ®Æt, söa ch÷a thiÕt bÞ c¬ khÝ

vµ ®iÖn cho çc c«ng tr×nh thuû lîi, thuû ®iÖn, n«ng nghiÖp

vµ chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n, lÆn kh¶o s¸t, thi c«ng, söa

ch÷a çc c«ng tr×nh x©y dùng díi níc.

- Xö lý vµ tr¸ng phñ chèng ¨n mßn kim lo¹i, kiÓm tra

th«ng sè kü thuËt m¸y b¬m níc, thiÕt bÞ ®iÖn, kiÓm tra mèi

hµn b»ng siªu ©m.

57


- Kinh doanh thiÕt bÞ phô tïng m¸y n«ng nghiÖp, thuû lîi,

thuû ®iÖn.

- Gia c«ng, x©y l¾p nÒn mãng, khung nhµ vµ bao che

c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, gia c«ng l¾p ®Æt thiÕt bÞ c«ng

nghÖ.

C«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thuû Lîi lµ mét ®¬n vÞ h¹ch

to¸n ®éc lËp, ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng cã sù c¹nh

tranh gay g¾t cña çc doanh nghiÖp kh¸c trong lÜnh vùc c¬

khÝ chÕ t¹o. Song víi sù nç lùc cña ban l·nh ®¹o c«ng ty, cïng

toµn bé çn bé c«ng nh©n viªn, c«ng ty ®· kh«ng ngõng ph¸t

triÓn s¶n xuÊt. V× thÕ, c«ng ty kh«ng nh÷ng b¶o toµn ®îc sè

vèn ®îc giao mµ cßn cã sù t¨ng trëng. H¬n 40 n¨m qua hÇu

nh n¨m nµo c«ng ty còng hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch Nhµ n-

íc giao, ®êi sèng çn bé c«ng nh©n viªn kh«ng ngõng ®îc c¶i

thiÖn, c«ng ty lµm ¨n cã l·i vµ lu«n lµm trßn nghÜa vô ®èi víi

Nhµ níc. §iÒu nµy thÓ hiÖn qua mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh qu¸

tr×nh ph¸t triÓn mµ c«ng ty ®· ®¹t ®îc trong mét sè n¨m

qua nh sau :

BiÓu sè 01 Mét sè chØ tiªu chñ yÕu ph¶n nh qu tr×nh ph¸t

triÓn cña c«ng ty C¬ khÝ §iÖn- Thuû Lîi

§¬n

vÞ tÝnh: ®ång

TT ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002

1Doanh thu

b¸n hµng

37.158.869.

237

24.285.588.

105

55.947.695.

453

2 Lîi nhuËn tríc

thuÕ tõ ho¹t

®éng kinh

991.568.0

46

949.855.2

50

989.994.4

25

58


doanh

3

Çc kho¶n

nép ng©n

s¸ch

1.139.174.4

45

1.690.291.4

45

3.066.556.6

37

4Thu nhËp

b×nh qu©n1.036.236 1.249.512 1.536.668

5

Nguån vèn

kinh doanh:

-Vèn lu

®éng

-Vèn cè

®Þnh

6.812.300.5

33

2.371.943.6

26

4.440.356.9

07

6.812.300.5

33

2.371.943.6

26

4.440.356.9

07

7.244.179.5

33

2.371.943.6

26

4.872.235.9

07

HiÖn nay tæng sè çn bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty lµ

308 ngêi, trong ®ã sè c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµ 305

ngêi, sè çn bé c«ng nh©n gi¸n tiÕp s¶n xuÊt lµ 60 ngêi,

nh©n viªn phôc vô lµ 15 ngêi. Do ®Æc thï cña ngµnh lµ s¶n

xuÊt c¬ khÝ do vËy sè c«ng nh©n nam chiÕm chñ yÕu

(kho¶ng 80% tæng sè lao ®éng) song hÇu hÕt çn bé c«ng

nh©n trong c«ng ty ®Òu h¨ng h¸i, nhiÖt t×nh, cã tr×nh ®é

chuyªn m«n, tay nghÒ cao, cã ý thøc kû luËt tèt t¹o ®iÒu

kiÖn cho viÖc t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty.

* ThuËn lîi vµ khã kh¨n

+ ThuËn lîi

- Do thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ níc,

®îc sù quan t©m chØ ®¹o trùc tiÕp cña Bé n«ng nghiÖp vµ

ph¸t triÓn n«ng th«n, sù quan t©m gióp ®ì cña huyÖn Thanh

59


Tr×... nªn nhiÒu n¨m qua c«ng ty thêng xuyªn ®¶m b¶o ®ñ

viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, lu«n hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n

xuÊt còng nh çc chØ tiªu ng©n s¸ch Nhµ níc.

- C«ng ty cã ®éi ngò çn bé qu¶n lý tr×nh ®é chuyªn

m«n nghiÖp vô v÷ng vµng, cã tËp thÓ c«ng nh©n tay nghÒ

kh¸, giµu kinh nghiÖm, lao ®éng nhiÖt t×nh lu«n t×m tßi

s¸ng t¹o trong lao ®éng, cã tr¸ch nhiÖm vµ lu«n hoµn thµnh

nhiÖm vô ®îc giao.

+ Khã kh¨n

- Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi trªn c«ng ty cßn gÆp kh«ng Ýt

khã kh¨n phøc t¹p nhÊt lµ viÖc t×m kiÕm viÖc lµm cho ngêi

lao ®éng duy tr× s¶n xuÊt ®Ó ph¸t triÓn vµ ®¶m b¶o ®êi

sèng cho çn bé c«ng nh©n viªn æn ®Þnh.

- C«ng ty còng gÆp ph¶i khã kh¨n trong viÖc ®Çu t vèn

cho s¶n xuÊt.

Song víi tinh thÇn ®oµn kÕt nhÊt trÝ cao trong tËp thÓ

çn bé c«ng nh©n viªn, sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña ban gi¸m

®èc c«ng ty, chñ ®éng gi¸m nghÜ, gi¸m lµm vµ chÞu tr¸ch

nhiÖm tríc cÊp trªn vÒ kÕt qu¶ thùc hiÖn nhiÖm vô cña

m×nh. C«ng ty ®· tõng bíc kh¾c phôc khã kh¨n gi÷ v÷ng sù

æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn.

2.1.2/ §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty

2.1.2.1/ C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty

S¬ ®å 2.1 Bé m¸y qu¶n lý cña C«ng Ty C¬ khÝ - ®iÖn thuû

lîi

60


Ghi chó:

C«ng ty C¬ khÝ- §iÖn Thuû Lîi ®îc tæ chøc theo c¬ cÊu

trùc tuyÕn chøc n¨ng. §©y lµ mét c¬ cÊu qu¶n lý mµ toµn bé

c«ng viÖc qu¶n lý ®îc gi¶i quyÕt theo mét kªnh liªn hÖ ®êng

th¼ng gi÷a cÊp trªn vµ cÊp díi trùc thuéc. ChØ râ l·nh ®¹o

qu¶n lý ë tõng cÊp míi cã nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n ra chØ thÞ

cho cÊp díi (tøc lµ mçi phßng ban, xÝ nghiÖp cña c«ng ty

ph¶i nhËn quyÕt ®Þnh cu¶ thñ trëng cÊp trªn theo nguyªn

t¾c trùc tuyÕn). Gi¸m ®èc cña c«ng ty lµ ngêi ra quyÕt

®Þnh cuèi cïng nhng ®Ó hç trî cho qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh

cña gi¸m ®èc th× cÇn ph¶i cã çc bé phËn chøc n¨ng. Çc bé

61

Ban gi¸m ®èc

Phßng tæ

chøc hµnh chÝnh

Phßng kinh

tÕ kÕ ho¹ch

Phßng kü

thuËt KCS

Phßng tµi vô

XN gia

c«ng nãng

XNc¬ khÝ

XN l¾p

m¸y I

XN l¾p m¸y

II

XN c¬

®iÖn

XN b¬m ®iÖn vµ CT Thuû

Lîi

Quan hÖ trùc tuyÕn:Quan hÖ chøc n¨ng:


phËn chøc n¨ng nµy kh«ng ra lÖnh mét çch trùc tiÕp cho çc

®¬n vÞ cÊp díi mµ chØ nghiªn cøu, chuÈn bÞ çc quyÕt

®Þnh cho l·nh ®¹o, qu¶n lý vµ thùc hiÖn viÖc híng dÉn lËp

kÕ ho¹ch, tæ chøc thùc thi, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn çc môc

tiªu trong ph¹m vi chøc n¨ng quyÒn h¹n cña m×nh.

Chøc n¨ng çc phßng ban

* Ban gi¸m ®èc

Mét gi¸m ®èc lµ ngêi ®øng ®Çu c«ng ty, chÞu tr¸ch

nhiÖm chung tríc c«ng ty trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh kinh

doanh.

Mét phã gi¸m ®èc kinh doanh vµ mét phã gi¸m ®èc kü

thuËt: ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc ban gi¸m ®èc vÒ néi chÝnh

c«ng ty. X©y dùng kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh víi gi¸m ®èc ®Ó

thùc hiÖn viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn, phô tr¸ch c«ng t¸c s¶n

xuÊt, kÕ ho¹ch vËt t, an toµn lao ®éng…

* Phßng tæ chøc hµnh chÝnh

Thùc hiÖn chøc n¨ng lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý nh©n sù,

thùc hiÖn chÕ ®é thanh to¸n tiÒn l¬ng…cho çn bé c«ng

nh©n viªn, lµm tèt c«ng t¸c kh¸c nh v¨n th, b¶o mËt, tiÕp

t©n, y tÕ, vÖ sinh…

* Phßng kinh tÕ kÕ ho¹ch

Chuyªn theo dâi ®«n ®èc viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch,

chuÈn bÞ ®Ó gi¸m ®èc c«ng ty ký çc hîp ®ång kinh tÕ,

theo dâi thùc hiÖn çc hîp ®ång s¶n xuÊt, qu¶n lý kÕ ho¹ch,

vËt t, ph¬ng tiÖn cña c«ng ty.

* Phßng kü thuËt c«ng nghÖ

Víi chøc n¨ng qu¶n lý toµn bé c«ng t¸c kü thuËt s¶n

xuÊt cña toµn c«ng ty nh ban hµnh çc ®Þnh møc vËt t

62


nguyªn liÖu, lËp çc quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, s¶n xuÊt

thö çc mÉu chµo hµng, qu¶n lý c«ng t¸c an toµn thiÕt bÞ.

* Phßng tµi vô: Víi chøc n¨ng chÝnh lµ qu¶n lý tÊt c¶

mäi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty ®ång thêi qu¶n lý dßng

tµi chÝnh ra vµo c«ng ty nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.

* XÝ nghiÖp Gia c«ng nãng: Cã nhiÖm vô ®óc, rÌn,

dËp, t¸n, uèn, çc chi tiÕt cÊu thµnh nªn s¶n phÈm.

* XÝ nghiÖp C¬ khÝ: Cã nhiÖm vô lµ chuyªn gia c«ng,

c¾t gät çc chi tiÕt kim lo¹i phôc vô cho c«ng tr×nh nh s¶n

xuÊt çc bul«ng, ªcu…

* XÝ nghiÖp L¾p m¸y I vµ L¾p m¸y II: Cã nhiÖm vô

lµ chuyªn gia c«ng vµ l¾p r¸p çc thiÕt bÞ c¬ khÝ vµ çc kÕt

cÊu kim lo¹i cña c«ng tr×nh theo ®å ¸n thiÕt kÕ ®îc duyÖt

theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Qu¸ tr×nh gia c«ng l¾p r¸p

cña hai xÝ nghiÖp nµy thêng t¹o nªn thùc thÓ (phÇn chÝnh)

cña s¶n phÈm.

* XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn: Cã nhiÖm vô qu¶n lý m¹ng

®iÖn, gia c«ng vµ l¾p r¸p çc thiÕt bÞ, tñ b¶ng ®iÖn cao

thÕ vµ h¹ thÕ, söa ch÷a m¸y mãc c«ng cô ®iÖn.

* XÝ nghiÖp b¬m ®iÖn vµ c«ng tr×nh thuû: Cã

nhiÖm vô chÝnh lµ thay thÕ vµ l¾p r¸p çc lo¹i b¬m ®iÖn, chÕ

t¹o söa ch÷a çc thiÕt bÞ vÒ tr¹m b¬m ®iÖn.

2.1.2.2/ §Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt

S¬ ®å 2.2 S¬ ®å quy tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña c«ng

ty

63

ThiÕt kÕ b¶n vÏ

LËp quy tr×nh c«ng nghÖ

§Þnh møc vËt t , nh©n c«ng

LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn s¶n xuÊt

Tæ chøc s¶n xuÊt

NghiÖm thu

NhËp kho

B¸n hµng


2.1.2.3/ C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n

C«ng ty ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n tËp trung, h¹ch to¸n b¸o

sæ. Phßng tµi vô cña c«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý mäi

ho¹t ®éng tµi chÝnh, dßng tµi chÝnh ra vµo th«ng qua tæng

hîp sè liÖu ®îc göi lªn cña çc xÝ nghiÖp, ph©n xëng trùc

thuéc. C¬ cÊu cña phßng kÕ to¸n ®îc kh¸i qu¸t th«ng qua s¬ ®å

sau:

S¬ ®å 2.3 S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n

64

KÕ to¸n tr ëng

KÕ to¸n vËt t vµ tiªu thô

KÕ to¸n

thanh to¸n

KÕ to¸n l ¬ng, BHXH,

quü c«ng ®oµn

Thñ quü

KÕ to¸n tæng hîp

KÕ to¸n ë çc xÝ nghiÖp


NhiÖm vô cña tõng kÕ to¸n nh sau:

- KÕ to¸n trëng: Lµ ngêi chØ ®¹o, gi¸m s¸t toµn bé m¹ng

líi kÕ to¸n cña c«ng ty, ®¶m b¶o cho bé m¸y ho¹t ®éng cã

hiÖu qu¶. §ång thêi cã nhiÖm vô lËp b¸o ço tr×nh lªn cÊp

trªn, lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc vµ Nhµ níc vÒ

mÆt qu¶n lý tµi chÝnh.

- KÕ to¸n vËt t vµ tiªu thô: Cã nhiÖm vô h¹ch to¸n, theo

dâi t×nh h×nh biÕn ®éng cña vËt liÖu, c«ng cô dông cô c¶

vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ ®ång thêi, kÕ to¸n cßn c¨n cø vµo ho¸

®¬n gi¸ trÞ gi¸ t¨ng, ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng, ho¸ ®¬n b¸n

hµng, çc chøng tõ thanh to¸n, chøng tõ chÊp nhËn thanh

to¸n vµ çc chøng tõ liªn quan kh¸c ®Ó h¹ch to¸n doanh thu

tiªu thô s¶n phÈm.

- KÕ to¸n tiÒn l¬ng: Cã nhiÖm vô h¹ch to¸n vµ kiÓm tra

thùc hiÖn quü tiÒn l¬ng, ph©n tÝch viÖc sö dông lao ®éng

vµ ®Þnh møc lao ®éng, lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng,

thanh to¸n b¶o hiÓm x· héi, kinh phÝ c«ng ®oµn, tiÒn thëng,

lËp b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng…

- KÕ to¸n thanh to¸n: C¨n cø vµo çc chøng tõ hîp lÖ nh

ho¸ ®¬n b¸n hµng, çc chøng tõ nhËp-xuÊt tån kho ®Ó lËp

çc phiÕu thu, phiÕu chi, viÕt sec, uû nhiÖm chi, lËp çc

b¶ng kª chøng tõ thu, chi tiÒn mÆt, lµm çc thñ tôc vay vµ

tr¶ nî ng©n hµng, vµo së kÕ to¸n tµi kho¶n tiÒn göi, tiÒn

65


vay, theo dâi t×nh h×nh tån quü tiÒn mÆt, ®«n ®èc t×nh

h×nh thanh to¸n, quyÕt to¸n çc c«ng tr×nh, theo dâi chi tiÕt

çc tµi kho¶n c«ng nî.

- Thñ quü: Cã nhiÖm vô göi tiÒn mÆt vµ rót tiÒn göi

ng©n hµng vÒ quü. C¨n cø vµo phiÕu thu,

phiÕu chi hîp lÖ ®Ó thu, ph¸t tiÒn mÆt.

- KÕ to¸n tæng hîp: C¨n cø vµo çc chøng tõ ghi sæ kÌm

theo çc b¶ng kª, çc chøng tõ gèc ®Ó vµo sæ çi, hµng

th¸ng, quý tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh, x¸c

®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh, lËp b¶ng c©n ®èi tµi chÝnh vµ

çc b¸o ço tµi chÝnh kh¸c. Gi¸m s¸t, h¹ch to¸n t×nh h×nh

biÕn ®éng tµi s¶n cè ®Þnh c¶ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ, hµng

n¨m tiÕn hµnh kiÓm kª tµi s¶n, tÝnh vµ trÝch khÊu hao tµi

s¶n, ph©n tÝch ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña c«ng ty hµng quý,

n¨m. KÕ to¸n tæng hîp lµ ngêi gióp viÖc ®¾c lùc cho kÕ to¸n

trëng.

- KÕ to¸n ë çc xÝ nghiÖp: Cã nhiÖm vô thu thËp, kiÓm

tra vµ b¸o ço vÒ phßng kÕ to¸n tæng hîp theo ®óng ®Þnh

kú.

2.1.2.4/ ChÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty

- Niªn ®é kÕ to¸n b¾t ®Çu tõ ngµy 1/1 ®Õn ngµy 31/12.

- §¬n vÞ tiÒn tÖ sö dông: §ång ViÖt Nam.

- Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho: Ph¬ng ph¸p kª

khai thêng xuyªn vµ tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng

ph¸p khÊu trõ.

- Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu xuÊt liÖu xuÊt

kho: Ph¬ng ph¸p nhËp tríc- xuÊt tríc.

66


- Ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§: §îc ¸p dông theo

quyÕt ®Þnh sè 116/ 1999- Q§BTC cña Bé trëng bé tµi chÝnh

ngµy 30/ 12/1999 theo ®ã møc tÝnh khÊu hao hµng n¨m cho

TSC§ ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

* H×nh thøc sæ kÕ to¸n cña c«ng ty

XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, quy m«

cña khèi lîng nghiÖp vô ph¸t sinh, ®ång thêi c¨n cø vµo yªu cÇu

vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é kÕ to¸n hiÖn nay c«ng ty

®ang ¸p dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n Chøng tõ ghi sæ vµ

hÖ thèng sæ s¸ch tæng hîp, chi tiÕt t¬ng øng ban hµnh theo

quyÕt ®Þnh sè 1141 Q§/TC/C§KT ngµy 1/1/1995 cña Bé Tµi

ChÝnh t¬ng ®èi phï hîp víi t×nh h×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n

chung cña c«ng ty.

* Çc sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt

Bé phËn kÕ to¸n sö dông çc lo¹i sæ thÎ chi tiÕt sau:

67

Møc khÊu hao

trung b×nh mét

th¸ng

=Møc khÊu hao mét n¨m

12 th¸ng

Sè khÊu hao ph¶i trÝch trong

kú

=Sè

khÊu hao ®·

trÝch kú tr íc

+Sè khÊu hao ph¶i

trÝch t¨ng

trong kú

-Sè

khÊu hao

gi¶m trong

kúTû lÖ khÊu hao

b×nh qu©n n¨m

=1

Thêi gian sö dông cña TSC§ (tÝnh theo n¨m)

Møc khÊu hao

trung b×nh hµng n¨m

=Nguyªn gi¸ TSC§Thêi gian sö dông( tÝnh theo n¨m)

=Nguyªn gi¸ TSC§

xTû lÖ khÊu hao

b×nh qu©n hµng n¨m


- Sæ tµi s¶n cè ®Þnh.

- Sæ chi tiÕt vËt t, s¶n phÈm; thÎ kho.

- Sæ chi tiÕt chi phÝ kinh doanh; thÎ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm

- Sæ chi tiÕt chi phÝ tr¶ tríc, chi phÝ ph¶i tr¶.

- Sæ chi tiÒn göi, tiÒn vay.

- Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi b¸n, ngêi mua,

ng©n s¸ch

- Sæ chi tiÕt b¸n hµng.

- Çc b¶ng ph©n bæ: B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH,

b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô, b¶ng

tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.

Ngoµi ra cßn sö dông çc sæ tæng hîp: Sæ ®¨ng ký

chøng tõ ghi sæ, sæ çi çc tµi kho¶n 111, 112, 331…

* HÖ thèng b¸o ço tµi chÝnh

Nh»m phôc vô cho c«ng viÖc kÕ to¸n vµ cung cÊp th«ng

tin cho viÖc qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp, ngoµi nh÷ng b¸o

ço tµi chÝnh do Nhµ níc quy ®Þnh c«ng ty cßn lËp thªm çc

b¸o ço kh¸c nh: B¸o ço c«ng nî, b¸o ço chi phÝ s¶n xuÊt vµ

gi¸ thµnh, b¸o ço nhËp xuÊt vµ tån kho…

2.2/ Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n

xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty C¬ khÝ- §iÖn Thuû Lîi

2.2.1/ §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng ty

Mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ë çc ngµnh nghÒ kh¸c nhau

th× ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm còng kh¸c

nhau. Theo ®ã, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë mçi ngµnh còng

cã nh÷ng ®Æc thï riªng. T¹i c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi,

chi phÝ s¶n xuÊt cã mét sè ®Æc ®iÓm sau:

68


- Do quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p, quy m« s¶n xuÊt lín vµ

s¶n xuÊt s¶n phÈm ®¬n chiÕc nªn chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®-

îc tËp hîp theo c«ng tr×nh hoÆc theo tõng ®¬n ®Æt hµng.

- Lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt - chÕ t¹o vµ l¾p ®Æt çc thiÕt bÞ thuéc vÒ c¬ khÝ- ®iÖn nªn chi phÝ nguyªn vËt liªô trùc tiÕp thêng chiÕm tû träng lín (kho¶ng 65% - 70% gi¸ trÞ s¶n phÈm ). VËt liÖu chÝnh thêng bá ngay tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt, vÝ dô nh ®Ó s¶n xuÊt mét ®êng èng cho c«ng tr×nh Qu¶ng B×nh nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ s¾t 900 ph¶i xuÊt ®ñ ngay tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt.

Chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc cho tõng c«ng tr×nh phÇn lín lµ dùa trªn ®Þnh møc do phßng kÕ ho¹ch vËt t x©y dùng s½n. §Þnh møc nµy sÏ lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n vËt t xuÊt nguyªn vËt liÖu.2.2.2/ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt

Nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña c«ng ty còng nh theo quy ®Þnh cña Nhµ níc, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia theo çc kho¶n môc sau:

* Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ vÒ vËt liÖu chÝnh (çc lo¹i s¾t, thÐp, t«n…), vËt liÖu phô (®Êt ®Ìn, «xi, s¬n eposy…), nhiªn liÖu (gas, dÇu diezen…) sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm cña c«ng ty.

* Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng gåm l¬ng s¶n phÈm ç nh©n trùc tiÕp, l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ, l¬ng thêi gian, çc kho¶n phô cÊp vµ çc kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.

* Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm çc chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung ë çc xÝ nghiÖp ngoµi hai kho¶n môc trªn. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý trong tõng xÝ nghiÖp theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, ®ång thêi gióp kÕ to¸n

69


thuËn lîi trong viÖc x¸c ®Þnh çc chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh t¹i çc xÝ nghiÖp ®îc chia thµnh:

- Chi phÝ nh©n viªn xÝ nghiÖp: Bao gåm tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng mµ c«ng ty ph¶i tr¶ cho çc gi¸m ®èc xÝ nghiÖp, nh©n viªn ë xÝ nghiÖp.

- Chi phÝ dông cô ®å dïng: Bao gåm chi phÝ nh dông cô b¶o hé lao ®éng, ®å dïng phôc vô s¶n xuÊt: Bóa, kÝnh hµn, pam, mòi khoan…

- Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ sö dông ë xÝ nghiÖp nh : M¸y tiÖn, m¸y khoan tõ tÝnh, m¸y hµn…

- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.

- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.

2.2.3/ §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng

ph¸p tËp hîp

XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña c«ng ty, ®èi tîng kÕ to¸n

tËp hîp chi phÝ ®îc kÕ to¸n x¸c ®Þnh lµ tõng ®¬n ®Æt

hµng, tõng c«ng tr×nh (theo n¬i chÞu chi phÝ) vµ tõng xÝ

nghiÖp, toµn c«ng ty (theo n¬i ph¸t sinh chi phÝ ).

Çc chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc kÕ to¸n tËp

hîp trùc tiÕp cho çc ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nÕu chi phÝ ®ã

cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng. Çc chi phÝ cã liªn

quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n th× kÕ to¸n sö dông ph-

¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ thêng ®îc

c«ng ty sö dông lµ: Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp,

chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp , chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc

tiÕp ®Þnh møc…

70


Do c«ng ty cã quy m« s¶n xuÊt lín mµ thêi gian thùc tËp

l¹i h¹n chÕ nªn trong ®Ò tµi nµy em chØ xin chän ®èi tîng

tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh Tiªu

Nam, mét trong nh÷ng c«ng tr×nh ®· ®îc c«ng ty thùc hiÖn

tõ ngµy 2/ 7/ 2002 vµ ®· hoµn thµnh cuèi quý IV n¨m 2002.

2.2.4/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt

2.2.4.1/ KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.

Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cña c«ng ty bao gåm: Nguyªn

vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu…Trong ®ã:

- Nguyªn vËt liÖu chÝnh gåm: çc lo¹i s¾t trßn nh 20-

200, s¾t 9KC- 22, s¾t gai, s¾t lôc l¨ng…; çc lo¹i thÐp nh

thÐp buéc 11 ly, thÐp INOC, thÐp 30, thÐp nhÝp, thÐp

L35*25, thÐp U280*80,…; çc lo¹i t«n (t«n 8 ly, t«n 10 ly..).

- VËt liÖu phô gåm: Çc lo¹i que hµn, «xi, ®Êt ®Ìn, d©y

kÏm….

- Nhiªn liÖu gåm: X¨ng, dÇu diezen, gas.

C¨n cø vµo phiÕu s¶n xuÊt do phßng kÕ ho¹ch vËt t

chuyÓn sang, kÕ to¸n vËt t viÕt phiÕu xuÊt kho theo sè lîng,

chñng lo¹i, quy çch ®· ®Þnh møc trong phiÕu s¶n xuÊt. Sau

®ã, giao phiÕu xuÊt kho cho bé phËn cÇn vËt liÖu ®ã ®Ó ®a

xuèng kho. Thñ kho sau khi giao vËt t, gi÷ l¹i phiÕu xuÊt kho

lµm c¨n cø ghi thÎ kho. §Þnh kú 10 ngµy mét lÇn, çc phiÕu

xuÊt - nhËp kho ®îc chuyÓn vÒ cho kÕ to¸n vËt t. T¹i phßng

kÕ to¸n, kÕ to¸n vËt t tiÕn hµnh hoµn thiÖn chøng tõ b»ng

çch ®iÒn cét ®¬n gi¸ vµ tÝnh thµnh tiÒn cña çc vËt liÖu

xuÊt kho. §¬n gi¸ vËt t xuÊt kho ë c«ng ty C¬ khÝ- §iÖn Thuû

Lîi ®îc x¸c ®Þnh theo ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc.

71


BiÓu sè 02§¬n vÞ: C«ng ty C¬ khÝ- §iÖn Thuû Lîi

Sè: 191/ 2002 /KH

PhiÕu s¶n xuÊt §Æt : XÝ nghiÖp l¾p m¸y I

S¶n xuÊt cho: C«ng tr×nh Tiªu Nam

Chi tiÕt: Çnh cöa cèng Sè lîng: 01 chiÕc

Nguyªn c«ng vµ quy çch: T¹o ph«i vµ

chuyÓn xÝ nghiÖp c¬ khÝ doa, l¾p r¸p II s¬n chèng rØ.

Ngµy giao: 6/12/2002 Ngµy hoµn thµnh: 25/12/2002

T.P KHVT

(§· ký)

PhÇn ®Þnh møc: Theo b¶n vÏ

I. VËt t cÊp

A. Kho thÐp

1. ThÐp I 250x125 =21,46 m

2. ThÐp I 240x125 = 6,48 m

3. ThÐp I 270x125 =14,21 m

B. §Þnh møc lao ®éng : 80 c«ng 4/7

Ngêi ®Þnh møc T.P Kü thuËt

(§· ký) (§· ký )

KiÓm nghiÖm

NhËp kho

C. Bé phËn KCS Thñ kho

( §· ký ) ( §· ký )C¨n cø vµo phiÕu s¶n xuÊt do phßng kÕ ho¹ch vËt t

chuyÓn sang, kÕ to¸n vËt t sÏ dùa vµo Barem khèi lîng cña

tõng quy çch vËt t x¸c ®Þnh khèi lîng cña tõng lo¹i vËt t. Trªn

72


c¬ së khèi lîng vËt t quy ®æi, kÕ to¸n viÕt phiÕu xuÊt kho sè

92 cho xÝ nghiÖp l¾p m¸y I nh sau:

BiÓu sè 03

§¬n vÞ : C«ng ty C¬ khÝ- §iÖn Thñy Lîi MÉu sè 02-VT§Þa chØ: Km 10 - QL 1A ,Ttr×, HN Ban hµnh theo Q§/1141/TC/Q§/C§KT

ngµy 1 th¸ng 11 n¨m 1995 cña Bé Tµi chÝnh

PhiÕu xuÊt kho Ngµy 7 th¸ng 12 n¨m 2002

Sè: 92Nî: TK621Cã: TK152(1)

Hä tªn ngêi nhËn hµng: Anh Thµnh Bé phËn: XNLM ILý do xuÊt: C«ng tr×nh Tiªu Nam (Theo PSX sè 191/2002/KH )XuÊt t¹i kho: ChÞ Sinh

STT

Tªn, nh·n hiÖu,quy çch vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸

M· sè

§¬n vÞ

tÝnh

Sè lîng §¬n gi¸

(®ång)

Thµnh tiÒn

Y.cÇu T. xuÊt

1ThÐp I 250x125

Kg 631 631 5.000

3.155.000

2ThÐp I 240x125

Kg 169 169 5.000

845.000

3ThÐp I 270x125

Kg 450 450 5.000

2.250.000

Céng6.250.0

00

XuÊt ngµy 7 th¸ng 12 n¨m 2002

Thñ trëng ®¬n vÞ KÕ to¸n trëng Phô tr¸ch cung tiªu Ngêi nhËn Thñ kho (§· ký) ( §· ký) (§· ký) (§· ký) (§· ký)

73


PhiÕu xuÊt kho ë c«ng ty ®îc lËp thµnh 2 liªn: 1 liªn ®Ó l-u, 1 liªn kÕ to¸n vËt t giao cho bé phËn sö dông ®Ó xuèng kho lÊy vËt t vµ giao l¹i cho thñ kho. §Þnh kú 10 ngµy mét lÇn, thñ kho mang çc chøng tõ kho giao cho kÕ to¸n vËt t lµm c¨n cø ghi sæ vµ ®ã lµ çc chøng tõ gèc. Sau khi hoµn thiÖn chøng tõ, kÕ to¸n vËt t tiÕn hµnh lËp ®Þnh kho¶n ngay trªn chøng tõ:

Nî TK 621: 6.250.000

Cã TK 152(1): 6.250.000

Çc phiÕu nhËp - xuÊt kho cßn ®îc dïng lµm c¨n cø ®Ó kÕ to¸n vËt t ghi sæ chi tiÕt vËt t. Sæ chi tiÕt vËt t ®îc më cho tõng lo¹i vËt t ë c«ng ty. Trong th¸ng khi nhËn ®îc phiÕu nhËp - xuÊt kho vËt t kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi sæ chi tiÕt vËt ttheo lîng thùc nhËp - xuÊt. §¬n gi¸ nhËp lµ trÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt t nhËp kho. §¬n gi¸ xuÊt lµ gi¸ thùc tÕ theo ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc. Sau mçi lÇn nhËp - xuÊt vËt t, kÕ to¸n vËt t ph¶i tÝnh lîng vËt t tån kho ®Ó ghi vµo cét tån trªn sæ. Hµng quý, kÕ to¸n míi céng sè ph¸t sinh quý vµ tÝnh ra sè d cuèi kú. Sè liÖu tõ sæ chi tiÕt ®îc lÊy sè céng ®Ó ghi vµo b¶ng tæng hîp chi tiÕt cuèi kú. Sau ®©y em xin trÝch sè liÖu ë sæ chi tiÕt vËt liÖu lµ thÐp I 250x125 quý IV n¨m2002 (xem biÕu sè 4).

Çc chøng tõ gèc cßn lµ c¨n cø ®Ó ®Þnh kú kÕ to¸n lËp

b¶ng kª chi tiÕt vËt t xuÊt dïng (xem biÓu sè 5).

BiÓu sè 05 B¶ng kª chi tiÕt vËt t xuÊt dïng ( trÝch )

Th¸ng 12 n¨m 2002 (§¬n vÞ tÝnh: ®ång )

TT DiÔn gi¶i SCTTK Nî TK Cã

621 …… 152 ….

I. C«ng tr×nh Tiªu Nam1. Anh Thµnh LMI – çnh

cöa cèng 92 6.250.000 6.250.000

2. Anh Hoµn XNCK – doa 99 2.027.400 2.027.400

………………………… …. ………….. …………Anh TuÊn LMII – s¬n 114 1.771.600 1.771.600

74


Céng c«ng tr×nh Tiªu Nam

152.959.314

152.959.314

II. C«ng tr×nh Qu¶ng B×nh………………….. ………… …………A.Kha (PK ): s¬n + d©y kÏm

105 2.820.243 2.820.243

A.Hµ phun kÏm nhËn dÇu

116 28.675.668 28.675.668

………………………Céng c«ng tr×nh Qu¶ng B×nh

41.511.599 41.511.599

III. C«ng tr×nh Hå Truåi1. A.Quang LMII-Khíp l¾p

r¸p96 6.464.361 6.464.361

…………………. ………….. ………….Céng c«ng tr×nh Hå Truåi

94.173.620 94.173.620

…………………… ………… ………..

Tæng céng 1.201.680.000

1.201.680.000

Ngµy 31

th¸ng 12 n¨m 2002

KÕ to¸n trëng Thñ kho Ng êi

kiÓm nghiÖm

( §· ký) ( §· ký)

( §· ký)

B¶ng kª nµy tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú theo tõng c«ng tr×nh mét çch chi tiÕt. Cuèi kú, tõ sè liÖu trªn b¶ng kª chi tiÕt kÕ to¸n lÊy dßng céng cña tõng c«ng tr×nh ®Ó ghi vµo b¶ng kª tæng hîp (xem biÓu sè 6).

BiÓu sè 06 B¶ng kª Tæng hîp vËt t xuÊt dïng(trÝch) Th¸ng 12 n¨m 2002

( §¬n vÞ tÝnh: ®ång)

TT DiÔn gi¶iTK Nî TK Cã

621 627 642 152 153

75


A.S¶n xuÊt

chÝnh

1.C«ng tr×nh Tiªu Nam

152.959.314

152.959.314

2.C«ng tr×nh Qu¶ng B×nh

41.511.599

41.511.599

3.C«ng tr×nh Hå

Truåi94.173.62

094.173.62

0

…………… ………

…………… ……………

Céng 1.201.680.000

1.201.680.000

B.Phôc vô s¶n

xuÊt14.307.7

004.857.700 9.450.0

00

C.Qu¶n lý doanh

nghiÖp566.600 566.600

Tæng céng 1.201.680.000

14.307.700 566.600

1.207.104.300

9.450.000

Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2002

KÕ to¸n trëng Ngêi lËp ( §· ký) ( §· ký )

C¨n cø vµo b¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïng th¸ng

12/2002, kÕ to¸n vËt t lÊy sè liÖu céng cña tõng kho¶n môc

®Ó lËp chøng tõ ghi sæ sè 293A (Xem biÓu sè 7) vµ chøng tõ

ghi sæ sè 293B (xem biÓu sè 8)

BiÓu sè 07

Chøng tõ ghi sæ Sè: 293A Ngµy 30 th¸ng 12 n¨m 2002

§¬n vÞ tÝnh: ®ång

TrÝch yÕuTµi kho¶n

Sè tiÒn

Nî Cã Nî CãNguyªn vËt liÖuxuÊt dïng

621 1.201.680.000

th¸ng 12/2002 627 4.857.700642 566.600

152 1.207.104.300

76


KÕ to¸n trëng Ngêi lËp ( §· ký) ( §· ký)

BiÓu sè 08 Chøng tõ ghi sæ Sè : 293B

Ngµy 30 th¸ng 12 n¨m 2002 §¬n vÞ tÝnh: ®ång

TrÝch yÕuTµi kho¶n Sè tiÒnNî Cã Nî Cã

Phô tïng dông cô thay thÕ

627 9.450.000

Th¸ng 12/2002 153 9.450.000

KÕ to¸n trëng Ngêi lËp

( §· ký) (§·

ký )

MÆt kh¸c, c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho vµ b¶ng kª chøng

tõ, kÕ to¸n tæng hîp vµo sæ chi tiÕt TK 621 - Chi phÝ nguyªn

vËt liÖu trùc tiÕp, më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh.

BiÓu sè 09 Sæ chi tiÕt TK 621 ( trÝch ) C«ng tr×nh Tiªu Nam

Quý IV n¨m 2002 §¬n vÞ

tÝnh: ®ångNTGS

Chøng tõ DiÔn

gi¶i

TK§¦

Tæng sè

tiÒn

Ghi nî TK 621

SH

N T XN LMI

XN LMII XNCK

TËp hîp chi phÝ Nguyªn VËt LiÖu trùc tiÕp tõ T10 ®Õn 5/ 12

699.540.686

305.740.000

115.525.000

278.275.686

………….. …………

…………

………… …………..

29/12

92 7/12 VËt liÖu chÝnh

152 6.250.000

6.250.000

29/12

99 15/12

VËt liÖu doa

152 2.027.400

2.027.400

77


29/12

114

20/12

S¬n chèng rØ

152 1.771.600

1.771.600

…………….. …………..

Céng PS 825.500.000

KÕt chuyÓn sang TK154

852.500.000

D cuèi kú 0

Ngµy 31 th¸ng 12

n¨m 2002 Ngêi ghi sæ KÕ to¸n trëng

(§· ký ) (§· ký)

Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo chøng tõ ghi sæ ®· lËp, kÕ to¸n

lÊy sè liÖu tæng cña çc chøng tõ ghi sæ bªn Nî hoÆc bªn Cã

ghi sæ §¨ng ký chøng tõ ghi sæ. Sæ nµy ®îc dïng ®Ó ®èi

chiÕu víi b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh vµo cuèi kú.

BiÓu sè 10

§¬n vÞ : CT C¬ khÝ- §iÖn Thuû Lîi

Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ N¨m 2002

(§¬n vÞ tÝnh: ®ång)

Chøng tõ ghi sæSè tiÒn

Sè hiÖu Ngµy th¸ng

……. ……….. ………..

293A 29/12 1.207.104.300

293B 29/12 9.450.000

…… …….. …………..

Çc chøng tõ ghi sæ cßn lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n vµo Sæ çi TK

621. Cô thÓ lµ: KÕ to¸n tæng hîp sÏ lÊy sè liÖu cña dßng Nî

TK621 ®èi øng Cã víi TK152 ®Ó ghi vµo cét sè tiÒn Nî trªn

Sæ Çi.

78


BiÓu sè 11Sæ çi TK 621 ( trÝch) Quý IV n¨m 2000


CTGSDiÔn gi¶i

TK§¦

Sè tiÒn

SH NT Nî Cã

………….. …….. ………293A

29/12

VËt t xuÊt dïng th¸ng 12

1521.201.680.0

00

30530/1

2

K.c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp

quý IV154 3.206.985.000

Céng PS quý IV3.206.985.

0003.206.985.00

0

Ngêi ghi sæ Thñ trëng ®¬n vÞ KÕ to¸n tr-

ëng

( §· ký) ( §· ký) ( §· ký

2.2.4.2/ KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ mét bé phËn quan träng

cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã viÖc tÝnh to¸n vµ

h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng nh viÖc

tr¶ l¬ng chÝnh x¸c, kÞp thêi cã ý nghÜa rÊt quan träng trong

viÖc qu¶n lý thêi gian lao ®éng, qu¶n lý quü l¬ng cña c«ng

ty, tiÕn tíi qu¶n lý tèt chi phÝ vµ gi¸ thµnh. T¹i c«ng ty C¬

khÝ- §iÖn Thuû Lîi, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thêng chiÕm

tû träng 10-15% gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt. VÒ néi dung, chi

phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm çc kho¶n ph¶i tr¶ cho

c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt (l¬ng chÝnh, l¬ng phô, tiÒn ¨n

ca vµ çc kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng) vµ çc kho¶n

trÝch theo l¬ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo

tû lÖ quy ®Þnh ®èi víi tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt.

79


ViÖc tÝnh l¬ng vµ çc kho¶n ph¶i tr¶ cã tÝnh chÊt l¬ng

cho c«ng nh©n s¶n xuÊt nãi riªng vµ nh©n viªn trong c«ng ty

nãi chung ®îc thùc hiÖn díi hai h×nh thøc tr¶ l¬ng c¬ b¶n lµ

l¬ng thêi gian vµ l¬ng s¶n phÈm.

H×nh thøc tr¶ l¬ng s¶n phÈm ®îc ¸p dông réng r·i vµ l-

¬ng s¶n phÈm l¹i ®îc chia ra thµnh l¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp

vµ l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ.

- L¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng

viÖc mµ c«ng ty ®· x©y dùng ®îc ®¬n gi¸ l¬ng cho tõng

s¶n phÈm do ç nh©n s¶n xuÊt hoµn thµnh nh s¶n xuÊt çc

vÝt, ªcu, bul«ng… C«ng thøc tÝnh l¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp

nh sau:

- L¬ng s¶n phÈm tËp thÓ ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng

viÖc do tËp thÓ ngêi lao ®éng thùc hiÖn nh s¶n xuÊt çc cöa

cèng, ®êng èng. Theo çch tr¶ l¬ng nµy, kÕ to¸n sÏ chia l-

¬ng tËp thÓ theo c«ng thøc:

80

L ¬ng s¶n phÈm ph¶i tr¶

cho c«ng nh©n s¶n

xuÊt

=Sè l îng s¶n phÈm

s¶n xuÊt hoµn thµnh (®· qua nghiÖm thu)

x§¬n gi¸

l ¬ng s¶n

phÈm

L ¬ng s¶n phÈm ph¶i

tr¶ cho tõng c«ng s¶n xuÊt

=Sè

ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ

x§¬n gi¸

l ¬ng mét ngµy c«ng

§¬n gi¸ l ¬ng mét

ngµy c«ng

=

Tæng l ¬ng s¶n phÈm kho¸n cho c«ng viÖc ®ã

Tæng sè c«ng thùc tÕ hoµn thµnh c«ng viÖc ®ã


Hµng th¸ng, c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng, khèi lîng s¶n

phÈm hoµn thµnh, phiÕu kiÓm nghiÖm s¶n phÈm hoµn

thµnh, kÕ to¸n x¸c ®Þnh ngµy c«ng lao ®éng, s¶n phÈm

hoµn thµnh thùc tÕ ®Ó tÝnh l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l-

¬ng.

§¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së cÊp bËc c«ng

viÖc, thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt, hÖ sè s¶n phÈm, chi tiÕt

hoÆc dùa trªn sè c«ng ®Þnh møc cho s¶n phÈm, c«ng viÖc

hoµn thµnh vµ sè l¬ng kho¸n cho s¶n phÈm, c«ng viÖc ®ã.

H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian ®îc ¸p dông ®èi víi çc

c«ng viÖc mµ c«ng ty huy ®éng lao ®éng vµo viÖc kh¸c

ngoµi s¶n xuÊt chÝnh cña hä vµ ¸p dông phÇn lín ®Ó tÝnh l-

¬ng nh©n viªn qu¶n lý vµ çc nh©n viªn phôc vô. C¨n cø

h¹ch to¸n tiÒn l¬ng thêi gian lµ b¶ng chÊm c«ng ®· qua

phßng tæ chøc - hµnh chÝnh kiÓm duyÖt, l¬ng thêi gian ®îc

tÝnh theo c«ng thøc:

- HÖ sè l¬ng: C¨n cø vµo cÊp bËc l¬ng cña c«ng nh©n

viªn trong c«ng ty.

- Møc l¬ng c¬ b¶n tèi thiÓu lµ møc l¬ng do Nhµ níc quy

®Þnh. HiÖn nay, møc l¬ng tèi thiÓu lµ 290.000 ®ång. Nhng

t¹i thêi ®iÓm c«ng tr×nh th× l¬ng tèi thiÓu vÉn lµ 210.000

®ång.

Sau ®©y, em xin trÝch mét sè sè liÖu vÒ qu¸ tr×nh h¹ch

to¸n tiÒn l¬ng t¹i c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi.

81

L ¬ng thêi gian ph¶i tr¶

=HÖ sè l ¬ng x Møc l ¬ng c¬ b¶n tèi thiÓu

24

xSè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong

th¸ng


Mét trong nh÷ng chøng tõ kÕ to¸n sö dông ®Ó h¹ch to¸n

tiÒn l¬ng lµ b¶ng chÊm c«ng. B¶ng chÊm c«ng do tæ trëng

çc tæ theo dâi vµ chÊm hµng ngµy.

BiÓu sè 12

§¬n vÞ: C«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi

XÝ nghiÖp: L¾p m¸y I

B¶ng chÊm c«ng Tæ : Anh Vò

Th¸ng 12 n¨m 2002

T

THä vµ tªn

L¬ng

cÊp bËc

Ngµy trong th¸ng S

P TG1 2 3 … 29 30 31

1.Hoµng Anh

Vò556.500 X x 0 x x 0 24 0

2.Bïi §×nh

C«ng455.700 X P 0 x x 0 21 2

3.TrÇn Quèc

Long367.500 X x 0 x x 0 18 3

4. Vò Thanh Hµ 522.900 X TG 0 x x 0 23 1

5.NguyÔn V.

Kh¶i556.500 X x 0 x x 0 24 0

6.Ph¹m V¨n

QuyÕt367.500 X x 0 x x 0 24 0

Tæng céng2.826.60

0134 6

Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 20002 Tæ trëng (§· ký)ë xÝ nghiÖp l¾p m¸y I, l¬ng ®îc tr¶ theo s¶n phÈm tËp

thÓ. KÕ to¸n dùa trªn sè l¬ng kho¸n vµ sè c«ng thùc tÕ hoµn

thµnh c«ng viÖc, s¶n phÈm ®Ó tiÕn hµnh chia l¬ng cho tõng

c«ng nh©n. VÝ dô trong th¸ng 12 n¨m 2002, tæ anh Vò lµm

82


çnh cöa cèng c«ng tr×nh Tiªu Nam hÕt 120 c«ng, 14 c«ng

lµm ®êng èng c«ng tr×nh Qu¶ng Ng·i vµ 6 c«ng thêi gian. KÕ

to¸n sÏ tÝnh l¬ng s¶n phÈm cho tæ anh Vò nh sau:

- Sè c«ng ®Þnh møc cho çnh cöa cèng Tiªu Nam : 192

c«ng 4/7

- Sè c«ng thùc tÕ lµm çnh cöa cèng Tiªu Nam : 120 c«ng

- Sè l¬ng kho¸n çnh cöa cèng c«ng tr×nh Tiªu Nam :

3.681.600 (®ång)

3.681.600- §¬n gi¸ 1 ngµy c«ng thùc tÕ = = 30.680

(®ång ) 120

Sè c«ng lµm ®êng èng kÕ to¸n tÝnh theo ®¬n gi¸ cña

c«ng tr×nh Tiªu Nam; kú sau, tríc khi chia l¬ng kÕ to¸n trõ ®i

sè l¬ng ®· tr¶ th¸ng nµy. KÕ to¸n tÝnh l¬ng th¸ng nµy nh

sau:

+ L¬ng cña anh Vò: L¬ng s¶n phÈm =24 x 30.680 =

736.320 ( ®ång)

¡n ca = 24 x 5.000 = 120.000

( ®ång)

Phô cÊp tr¸ch nhiÖm = 36.000

( ®ång)

Tæng l¬ng anh Vò ®îc hëng th¸ng 12 lµ:

736.320 + 120.000 + 36.000 = 892.320 ( ®ång)

+ L¬ng anh C«ng : L¬ng s¶n phÈm = 21 x 30.680 =

644.280 ( ®ång)

455.700L¬ng thêi gian = x 2

=37.975 ( ®ång) 24

83


¡n ca = 23 x 5.000 = 115.000 ( ®ång)Tæng l¬ng anh C«ng th¸ng 12 lµ :

644.280 +37.975 +115.000 = 797.255 ( ®ång)

C«ng viÖc tÝnh l¬ng ®îc kÕ to¸n thùc hiÖn trªn m¸y b»ng çch ¸p dông c«ng thøc tÝnh to¸n trong Excel. Sau khi tÝnh l-¬ng, chia l¬ng th× lËp b¶ng thanh to¸n l¬ng cho tõng tæ (Xem biÓu sè 13). KÕ to¸n tæng hîp çc b¶ng thanh to¸n l¬ng tõ çc tæ ®Ó vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng cña xÝ nghiÖp. Tõ b¶ng thanh to¸n l¬ng cña tõng xÝ nghiÖp, kÕ to¸n vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng bé phËn s¶n xuÊt (Xem biÓu sè 14). C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng cña bé phËn s¶n xuÊt, kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK154 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §ång thêi, c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng bé phËn s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc chi phÝ cho tõng c«ng tr×nh ®Ó kÕ to¸n lËp B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng cho çc c«ng tr×nh, chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh (Xem biÓu sè 15).

C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch

theo l¬ng, kÕ to¸n lËp çc chøng tõ ghi sæ sè 303A vµ 303B.

BiÓu sè 16 Chøng tõ ghi sæ Sè: 303A



TrÝch yÕuTK Sè tiÒn

Nî Cã Nî Cã

Ph©n bæ tiÒn l-¬ng

622212.642.10

0

Th¸ng12/2002 627 21.097.420

642 25.514.692

334259.254.21

2 KÕ to¸n trëng Ngêi lËp

84


( §· ký) ( §· ký)

BiÓu sè 17

Chøng tõ ghi sæ Sè: 303B Ngµy 30 th¸ng 12 n¨m 2002


TrÝch yÕuTK Sè tiÒn

Nî Cã Nî CãTrÝch BHXH,

BHYT622 30.934.356

KPC§ th¸ng12/2002

627 2.444.920

642 4.151.500

33837.530.77

6

KÕ to¸n trëng Ngêi

lËp

( §· ký)

( §· ký)

Hµng th¸ng, c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ çc

kho¶n trÝch theo l¬ng, kÕ to¸n ghi vµo sæ chi tiÕt TK 622-

më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh.

BiÓu sè 18 Sæ chi tiÕt TK 622

C«ng tr×nh Tiªu Nam Quý IV n¨m 2002

( §¬n vÞ tÝnh: ®ång)CT GS DiÔn TK Tæng Ghi nî TK622 Ghi cã

85


gi¶i sèSH NT §¦ tiÒn XNLMI XNLMII XNCK TK622

............

..................

303A

30/12

Thanh to¸n tiÒn l-¬ng th¸ng 12

334

53.476.950

20.026.950

18.100.000

15.350.000

303B

30/12

KPC§, BHXH, BHYT

338

8.617.431 3.108.183

2.936.588

2.572.660

KÕt chuyÓn sang TK154

154

112.595.642

Céng ph¸t sinh

112.595.642

112.595.642

Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2002 Ngêi ghi sæ KÕ to¸n trëng (§· ký ) (§· ký)

Çc chøng tõ ghi sæ cßn lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n vµo sæ çi TK

622 vµo cuèi kúBiÓu sè 19

Sæ çi TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

Quý IV n¨m 2002 ( §¬n vÞ tÝnh: ®ång)

Chøng tõ DiÔn gi¶i

TK§¦

Sè tiÒn

SH NT Nî Cã……………….. ………….. …………

303A

30/12

Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th¸ng

12/2002

334

212.642.100

303B

30/12

TrÝch BHXH, BHYT,KPC§ th¸ng 12/2000

338

30.934.356

30630/1

2

KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

quý IV

154

780.592.000

86


Céng PS quý IV780.592.0

00780.592.

000 Ngêi ghi sæ Thñ trëng ®¬n vÞ KÕ to¸n tr-

ëng

( §· ký ) ( §· ký ) ( §·

ký )

2. 2.4.3/ KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt

chung

Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lý, phôc

vô s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ ngoµi hai kho¶n vËt liÖu trùc

tiÕp vµ nh©n c«ng trùc tiÕp, ph¸t sinh ë çc xÝ nghiÖp s¶n

xuÊt. Néi dung chi phÝ s¶n xuÊt chung ë c«ng ty bao gåm:

- Chi phÝ nh©n viªn xÝ nghiÖp: Lµ chi phÝ vÒ çc

kho¶n tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, çc kho¶n phô cÊp vµ çc

kho¶n trÝch theo l¬ng ph¶i tr¶ cho gi¸m ®èc xÝ nghiÖp, phã

gi¸m ®èc xÝ nghiÖp, nh©n viªn phôc vô ë xÝ nghiÖp…

- Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô dïng chung cho

xÝ nghiÖp: Gåm çc chi phÝ vÒ dông cô b¶o hé lao ®éng,

mòi khoan, pam….

- Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ çc kho¶n tiÒn trÝch khÊu

hao çc TSC§ tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm

nh khÊu hao m¸y hµn, m¸y khoan, nhµ xëng….

- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Gåm çc chi phÝ nh :

tiÒn níc, ®iÖn tho¹i , söa ch÷a TSC§ thuª ngoµi ph¸t sinh t¹i

xÝ nghiÖp…

- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm çc chi phÝ nh chi

phÝ tiÕp kh¸ch, giao dÞch vµ çc kho¶n kh¸c trong ph¹m vi xÝ

nghiÖp.

+ H¹ch to¸n chi phÝ nh©n viªn xÝ nghiÖp

87


Nh©n viªn xÝ nghiÖp ®îc hëng l¬ng thêi gian. L¬ng thêi

gian ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn møc l¬ng tèi thiÓu, hÖ sè l¬ng

cÊp bËc. Ngoµi ra, nh©n viªn qu¶n lý cßn ®îc hëng çc kho¶n

¨n ca, phô cÊp tr¸ch nhiÖm theo chøc vô cña tõng ngêi. Chi

phÝ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng còng ®îc h¹ch

to¸n tõ çc chøng tõ gèc lµ çc b¶ng chÊm c«ng, b¶ng thanh

to¸n l¬ng, b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch theo

l¬ng t¬ng tù nh c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp. VÝ dô, th¸ng

12/2002 chi phÝ tiÒn l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý xÝ nghiÖp

lµ: 21.097.420 (®ång), kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch BHXH, BHYT,

KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh vµ ghi vµo sæ chi tiÕt TK 627.

+ H¹ch to¸n chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô

Khi ph¸t sinh nhu cÇu sö dông vËt liÖu, c«ng cô dông cô

nh dông cô b¶o hé lao ®éng, mòi khoan çc lo¹i, pam ….dïng

cho s¶n xuÊt ë xÝ nghiÖp th× h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt

chung. NÕu lµ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô xuÊt kho th× ®îc

tÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp tríc, xuÊt tríc, nÕu lµ vËt liÖu,

c«ng cô mua ngoµi xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt th×

®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ khi mua. ViÖc h¹ch to¸n nµy t¬ng tù

nh ®èi víi nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tuy nhiªn do kh«ng ®Þnh

møc ®îc gi¸ trÞ sö dông cho tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ

nªn khi çc kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh ®îc h¹ch to¸n vµo TK

627 råi cuèi th¸ng tiÕn hµnh ph©n bæ. Cuèi th¸ng, c¨n cø

vµo b¶ng kª tæng hîp vËt t th¸ng 12 cña c«ng ty, kÕ to¸n ghi

sæ chi tiÕt TK627.

+ H¹ch to¸n chi phÝ khÊu hao TSC§

TSC§ ë c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi bao gåm:

88


- TSC§ dïng cho s¶n xuÊt nh çc lo¹i m¸y hµn, m¸y c¾t,

m¸y tiÖn, m¸y khoan tõ tÝnh, nhµ xëng….

- TSC§ dïng cho qu¶n lý nh çc thiÕt bÞ v¨n phßng, nhµ

lµm viÖc ….

Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ sö dông, TSC§ bÞ hao mßn,

phÇn gi¸ trÞ hao mßn nµy ®îc chuyÓn dÇn vµo gi¸ trÞ s¶n

phÈm lµm ra díi h×nh thøc trÝch khÊu hao.

Hµng n¨m, c«ng ty lËp b¶ng danh s¸ch TSC§, b¶ng ®¨ng

ký tÝnh trÝch khÊu hao víi Nhµ níc vµ x¸c ®Þnh møc khÊu hao

®èi víi tõng lo¹i tµi s¶n phÈm nhÊt ®Þnh theo quyÕt ®Þnh sè

166 ngµy 30/12/1999 cña Bé Tµi chÝnh. HiÖn nay kÕ to¸n

c«ng ty ®ang sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao theo ph-

¬ng ph¸p ®êng th¼ng ®Ó tÝnh møc khÊu hao TSC§. TØ lÖ

khÊu hao TSC§ t¹i c«ng ty ®îc x¸c ®Þnh :

- §èi víi m¸y mãc, thiÕt bÞ tØ lÖ khÊu hao lµ 10%.

- §èi víi nhµ cöa, vËt kiÕn tróc tØ lÖ khÊu hao lµ 6%

§Þnh kú, dùa trªn danh s¸ch TSC§ ®· ®îc côc qu¶n lý vèn

duyÖt, kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch khÊu hao TSC§ vµ ph¶n ¸nh

vµo b¶ng ph©n bæ khÊu hao TSC§ (Xem biÓu sè 20).

Møc khÊu hao n¨m = Nguyªn gi¸ TSC§ x TØ lÖ khÊu

hao n¨m

Møc khÊu hao b×nh qu©n th¸ng = Møc khÊu hao

n¨m /12

C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ khÊu hao TSC§, kÕ to¸n lËp

chøng tõ ghi sæ sè 312A nh sau:

BiÓu sè 21

Chøng tõ ghi sæ Sè: 312A


89


( §¬n vÞ

tÝnh: ®ång)

TrÝch yÕuTµi kho¶n Sè tiÒn

Nî Cã Nî Cã

TrÝch khÊu hao

TSC§627

74.699.00

0

th¸ng 12/2002 21474.699.0

00


( §· ký) ( §· ký )

+ H¹ch to¸n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi

Kho¶n chi phÝ nµy ë c«ng ty bao gåm: TiÒn níc, ®iÖn

tho¹i, söa ch÷a TSC§ thuª ngoµi lµm…Khi ph¸t sinh kho¶n chi

phÝ nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo giÊy b¸o nî, phiÕu chi tiÒn mÆt…

®Ó h¹ch to¸n vµ ghi sæ chi tiÕt TK627.

+ H¹ch to¸n chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn

Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn t¹i c«ng ty bao gåm çc kho¶n nh chi

tiÕp kh¸ch, giao dÞch, b¶o dìng m¸y mãc ë c«ng ty… C¨n cø vµo

çc chøng tõ gèc cã liªn quan ®Õn tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng,

giÊy thanh to¸n t¹m øng, kÕ to¸n lªn b¶ng kª chøng tõ vµ cuèi

th¸ng tæng hîp lËp chøng tõ ghi sæ.

C¨n cø vµo çc chøng tõ ghi sæ vÒ thu, chi tiÒn mÆt, tiÒn

göi, vËt t, nh©n c«ng,… kÕ to¸n lËp b¶ng tËp hîp chi phÝ s¶n

xuÊt chung (xem biÓu sè22).

Sau ®ã kÕ to¸n tËp hîp sè liÖu tæng céng tõ b¶ng tËp hîp

chi phÝ s¶n xuÊt chung cña çc th¸ng ®Ó lÊy sè tæng céng

90


quý. VÝ dô, trong quý IV chi phÝ s¶n xuÊt chung tËp hîp ®îc

lµ: 509.205.000 (®ång).

Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc ph©n bæ cho tõng c«ng

tr×nh theo hÖ sè ph©n bæ. Tiªu chuÈn ph©n bæ c«ng ty sö

dông lµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Cô thÓ:

Chi phÝ s¶n xuÊt chung quý IV ®îc ph©n bæ theo hÖ sè

sau:

509.205.000H = = 0,6523 780.592.000

Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho Tiªu Nam lµ:

0,6523 x 112.595.642 = 73.446.137(®ång)

BiÓu sè 23

B¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chungQuý IV n¨m 2002


STT

DiÔn gi¶iChi phÝ nh©n c«ng

trùc tiÕpPh©n bæ

CPSXC

1.C«ng tr×nh Tiªu

Nam112.595.642 73.449.717

2.C«ng tr×nh

Q.B×nh362.097.850 236.207.942

3.C«ng tr×nh Hå

Truåi155.454.715 101.408.054

4.C«ng tr×nh Ka

Long150.443.793 98.139.287

91

HÖ sè ph©n bæ

=Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chungTæng chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho tõng CT

=HÖ sè ph©n bæ

xChi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph©n bæ cho

tõng c«ng tr×nh


Céng 780.592.000 509.205.000

Ngµy 31 th¸ng 12

n¨m2002 Ngêi lËp ( §· ký)

2.2.5/ KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt toµn c«ng ty

C«ng ty sö dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®Ó

h¹ch to¸n hµng tån kho nªn toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm cuèi kú ®îc kÕt chuyÓn sang

TK154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.

VÝ dô ®èi víi c«ng tr×nh Tiªu Nam, c¨n cø vµo b¶ng kª

tæng hîp vËt t, b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch

theo l¬ng, b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n

h¹ch to¸n:

Nî TK154 (C«ng tr×nh Tiªu Nam): 339.004.673

Cã TK 621 : 152.959.314

Cã TK 622 : 112.595.642

Cã TK 627 : 73.449.717

2.2.6/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú

S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha kÕt thóc giai

®o¹n chÕ biÕn, cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

§Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm th«ng thêng çc doanh

nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm

cña c«ng ty lµ chuyªn s¶n xuÊt çc c«ng tr×nh thuû lîi cã khèi

lîng, gi¸ trÞ lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian thi c«ng dµi nªn

c«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n

xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ theo ®¬n ®Æt hµng. V× vËy, tæng

chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng cha

hoµn thµnh còng chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cña ®¬n

92


®Æt hµng ®ã. VÝ dô ®èi víi c«ng tr×nh Tiªu Nam, cuèi th¸ng

9 n¨m 2002 kÕ to¸n chi phÝ - gi¸ thµnh tËp hîp ®îc tõ çc

b¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïng, b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng

vµ b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc: Chi phÝ

nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tËp hîp ®îc lµ: 699.540.686 (®ång)

Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tËp hîp ®îc lµ: 51.738.340

(®ång) Chi phÝ s¶n xuÊt chung tËp hîp ®îc

lµ: 64.192.760 (®ång)

Nh vËy, chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi quý III cña c«ng tr×nh

Tiªu Nam lµ:

699.540.686 + 51.738.340 + 64.192.760 =

815.471.786 ( ®ång)

2.3/ TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn

Thñy Lîi

2.3.1/ §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm

X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn

trong toµn bé c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó c«ng t¸c

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c, bé phËn kÕ to¸n

ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm riªng vÒ tæ chøc còng nh s¶n

xuÊt cña c«ng ty mµ x¸c ®Þnh cho phï hîp.

Lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÕ t¹o çc s¶n phÈm c¬ khÝ-

®iÖn phôc vô ngµnh thuû lîi, s¶n phÈm cña c«ng ty thêng cã

khèi lîng lín, thêi gian dµi, s¶n xuÊt ®¬n chiÕc nªn ®èi tîng

tÝnh gi¸ thµnh ®îc c«ng ty x¸c ®Þnh lµ h¹ng môc c«ng

tr×nh vµ çc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh ®îc quyÕt to¸n.

XuÊt ph¸t tõ çc ®Æc ®iÓm trªn vµ ®Ó phï hîp víi ®èi t-

îng tÝnh gi¸ thµnh mµ doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh, kú tÝnh

93


gi¸ thµnh ë c«ng ty thêng phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt s¶n

phÈm nghÜa lµ khi c«ng tr×nh, h¹ng môc hoµn thµnh.

2.3.2/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

Do ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm s¶n

phÈm s¶n xuÊt vµ ®Ó phï hîp víi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ -

®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, c«ng ty ®· ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh

gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho s¶n

phÈm hoµn thµnh. Cô thÓ, khi s¶n phÈm hoµn thµnh c¨n cø

vµo sæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ çc sæ kÕ to¸n liªn

quan, kÕ to¸n thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh cho tõng h¹ng môc,

c«ng tr×nh hoµn thµnh nh sau:

- NÕu kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o ço th× toµn bé

chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ®îc trong kú chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc

tÕ cña s¶n phÈm hay cña c«ng tr×nh, h¹ng môc hoµn thµnh.

- NÕu kú tÝnh gi¸ thµnh kh«ng phï hîp víi kú b¸o ço

(th¸ng, quý, n¨m) th× gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng

®ã ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc :

2.3.3/ Tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh çc c«ng

tr×nh, kÕ to¸n c«ng ty sö dông TK154, më chi tiÕt cho tõng

c«ng tr×nh. Cuèi kú, kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt

94

Gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng ®¬n

®Æt hµng

=Tæng chi phÝ SX tËp hîp ® îc trong kú cña tõng ®¬n ®Æt

hµng

Gi¸ thµnh thùc tÕ ®¬n

®Æt hµng

=TrÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú

cña §§H

+Chi phÝ ph¸t sinh trong kú

Gi¸ thµnh thùc tÕ

®¬n ®Æt hµng

=TrÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú cña §§H

+Chi phÝ ph¸t sinh trong kú cña §§H


liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n

xuÊt chung vµo bªn Nî TK154 vµ lËp chøng tõ ghi sæ .

BiÓu sè 24

Chøng tõ ghi sæ Sè: 364



TrÝch yÕuTK§¦ Sè tiÒn

NîCã

Nî Cã

154

1.923.527.100

KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT

621

1.201.680.000

KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT

622

212.642.100

KÕt chuyÓn chi phÝ SXC

627

509.205.000


( §· ký) ( §· ký)

Khi c«ng tr×nh hoµn thµnh, kÕ to¸n c¨n cø vµo sæ chi

tiÕt gi¸ thµnh kú tríc vµ çc b¶ng tæng hîp vËt t xuÊt dïng,

b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng, b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt

chung vµ çc c«ng thøc trong Excel ®Ó lËp sæ tÝnh gi¸ thµnh

c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh.

BiÓu sè 25

95


Sæ gi¸ thµnh h¹ng môc, c«ng tr×nh Tªn c«ng tr×nh: C«ng tr×nh Tiªu Nam ( §¬n vÞ tÝnh: ®ång)

DiÔn gi¶i

Chi phÝNVLTT

Chi phÝ nh©n

c«ng trùc tiÕp


Tæng

1. Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú

699.540.686

51.738.340

64.192.760

815.471.786

2. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú

152.959.314

112.595.642

73.449.717

339.004.673

3. Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú

0 0 0 0

Céng gi¸ thµnh s¶n phÈm

852.500.000

164.333.982

137.642.477

1.154.476.459


Ngêi ghi sæ KÕ to¸n trëng

( §· ký ) ( §·

ký )

Sau khi tËp hîp chi phÝ sang TK154, kÕ to¸n chi phÝ - gi¸

thµnh tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, song do C«ng ty

kh«ng sö dông TK632 ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn cña c«ng

tr×nh hoµn thµnh mµ kÕt chuyÓn ngay sang TK911 nªn kÕ

to¸n lËp chøng tõ ghi sæ nh sau:

BiÓu sè 26 Chøng tõ ghi sæ Sè: 364

Ngµy 30 th¸ng 12 n¨m 2002 ( §¬n vÞ

tÝnh: ®ång)

TrÝch yÕuTK§¦ Sè tiÒn

Nî Cã Nî Cã

KÕt chuyÓn GTSP vµo x¸c ®Þnh kÕt

qu¶

9111.154.476.4

59

1541.154.476.4

59

96


KÕ to¸n trëng Ngêi lËp ( §· ký ) ( §· ký )

Cuèi th¸ng, kÕ to¸n lÊy sè liÖu trªn çc sæ tÝnh gi¸ thµnh

vµ tõ çc chøng tõ ghi sæ tiÕn hµnh läc ®Ó lªn Sæ çi TK154

BiÓu sè 27

Sæ ÇiTK154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang

Th¸ng 12 n¨m 2002 ( §¬n vÞ

tÝnh: ®ång)CTGS

DiÔn gi¶i TK§¦

Sè tiÒn

SH NT Nî Cã

Sè d ®Çu kú 2.215.471.786

364

31/12 K.c chi phÝ NVLTT 6211.201.680.00

0

364 31/12K.c chi phÝ nh©n

c«ng TT622 212.642.100

364 31/12K.c chi phÝ s¶n xuÊt

chung627 509.205.000

365 31/12K.c gi¸ thµnh s¶n

phÈm 9111.154.476.

459vµo kÕt qu¶ kinh

doanh

Céng ph¸t sinh 1.923.527.100

D cuèi kú 2.984.522.427

Ngêi ghi sæ Thñ trëng ®¬n vÞ KÕ to¸n

trëng

( §· ký ) ( §· ký ) (

§· ký )

97


Ch¬ng 3

BiÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c

KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸thµnh s¶n phÈm

t¹i C«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy lîi

3.1/ §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi

phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty

C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi

Qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi,

em nhËn thÊy

cïng víi sù chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ th× ho¹t ®éng cña

c«ng ty còng ®· cã sù biÕn ®æi ®Ó thÝch øng. Tõ mét doanh

nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng theo c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung bao

cÊp, khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng c«ng ty ®· gÆp rÊt

nhiÒu khã kh¨n. Tuy nhiªn, cïng víi sù n¨ng ®éng cña bé m¸y

qu¶n lý vµ sù nç lùc cè g¾ng cña tËp thÓ çn bé c«ng nh©n

viªn trong c«ng ty, ®Õn nay c«ng ty ®· dÇn kh¾c phôc ®îc

nh÷ng khã kh¨n, tõng bíc ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh cã hiÖu qu¶.

98


Çc phßng ban chøc n¨ng cña c«ng ty ®îc tæ chøc s¾p

xÕp l¹i mét çch hîp lý, phï hîp víi quy m« ho¹t ®éng cña c«ng

ty vµ nh»m môc ®Ých phôc vô tèt cho c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh

doanh. Song song víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi Êy, bé m¸y kÕ

to¸n víi chøc n¨ng thùc hiÖn c«ng t¸c tµi chÝnh- kÕ to¸n cho

c«ng ty còng ®· kh«ng ngõng biÕn ®æi c¶ vÒ c¬ cÊu lÉn ph-

¬ng ph¸p lµm viÖc. Cã thÓ nhËn thÊy ®iÒu ®ã th«ng qua

nh÷ng u ®iÓm næi bËt trong c«ng t¸c kÕ to¸n hiÖn nay cña

c«ng ty.

- NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc tiÕt kiÖm chi

phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¬ chÕ thÞ trêng,

c«ng ty ®· ra søc t¨ng cêng qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý s¶n xuÊt

mµ tríc hÕt lµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n

phÈm. T¹i c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi, kÕ to¸n thùc sù ®îc

coi lµ mét c«ng cô quan träng trong hÖ thèng qu¶n lý. Bé m¸y

kÕ to¸n cña c«ng ty ®îc bè trÝ t¬ng ®èi hoµn chØnh, gän

nhÑ, n¾m v÷ng çc chÝnh s¸ch, chÕ ®é kÕ to¸n còng nh

nhiÖm vô cô thÓ cña m×nh.

- H×nh thøc kÕ to¸n c«ng ty sö dông hiÖn nay lµ t¬ng

®èi ®Çy ®ñ theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n nhµ níc ban

hµnh. ViÖc lùa chän h×nh thøc "Chøng tõ ghi sæ " trong tæ

chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ phï hîp víi quy m« ho¹t ®éng, ®Æc

thï s¶n xuÊt cña c«ng ty. Ngoµi ra viÖc tæ chøc lu©n chuyÓn

chøng tõ ë phßng kÕ to¸n mét çch hîp lý còng gãp phÇn tÝch

cùc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch

to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc nhanh

chãng vµ chÝnh x¸c.

99


- V× chi phÝ nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty thêng bá ra

ngay tõ ®Çu cßn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n

xuÊt chung bá dÇn theo møc ®é hoµn thµnh cña c«ng tr×nh

nªn c«ng ty ®· lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt

chung lµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ t¬ng ®èi hîp lý. Tiªu

chuÈn ph©n bæ nµy cho phÐp c«ng ty ph©n bæ chi phÝ s¶n

xuÊt chung cho tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng c«ng tr×nh, tõng

h¹ng môc c«ng tr×nh s¸t víi thùc tÕ h¬n.

- Mét trong nh÷ng u ®iÓm næi bËt trong c«ng t¸c tÝnh

gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c«ng ty lµ viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng

tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ lµ tõng ®¬n

®Æt hµng, tõng c«ng tr×nh. Sù phï hîp gi÷a ®èi tîng tËp hîp

chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ lµ c¬ së gióp cho viÖc tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm ®îc ®¬n gi¶n mµ vÉn ®¶m b¶o tÝnh chÝnh

x¸c cao.

Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm trªn, c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty

C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi cßn tån t¹i mét sè víng m¾c mµ theo

em nÕu kh¾c phôc ®îc sÏ gióp ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c«ng

ty ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. §ã lµ :

VÒ hÖ thèng sæ

Nh×n chung, hÖ thèng sæ hiÖn c«ng ty ®ang sö dông ®·

®¸p øng ®îc vÒ c¬ b¶n nh÷ng yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n.

Tuy nhiªn, ë c«ng ty kh«ng cã b¶ng ph©n bæ vËt t mµ chØ cã

b¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïng. B¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt

dïng cña c«ng ty cã néi dung gÇn gièng víi b¶ng ph©n bæ vËt

liÖu nhng nã kh«ng thÓ hiÖn ®îc néi dung kinh tÕ cña b¶ng

ph©n bæ vËt liÖu. V× ë b¶ng kª tæng hîp nh÷ng sè liÖu ®ã

chØ ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ vÒ vËt t ph¸t sinh

100


trong kú ë c«ng ty mµ kh«ng ph¶n ¸nh ®îc qu¸ tr×nh ph©n

bæ vËt t cho çc ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã liªn quan trong tr-

êng hîp vËt t ®ã xuÊt sö dông cho nhiÒu ®èi tîng vµ kh«ng

thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng.

VÒ c«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu

T¹i c«ng ty, h×nh thøc sæ kÕ to¸n ®îc ¸p dông hiÖn nay

lµ h×nh thøc Chøng tõ ghi sæ. Nhng kÕ to¸n chØ lËp chøng tõ

ghi sæ vµo cuèi th¸ng nªn c«ng viÖc bÞ dån vµo cuèi th¸ng vµ

cuèi quý.

PhiÕu xuÊt kho ë c«ng ty míi ®îc lËp thµnh 2 liªn vµ ®Òu

®îc lu t¹i phßng kÕ to¸n. Nh vËy ë phßng kÕ ho¹ch vËt t

kh«ng lu b¶n nµo, khi phßng vËt t muèn lÊy sè liÖu vÒ t×nh

h×nh tån kho vËt t th× l¹i ph¶i mîn liªn lu t¹i phßng kÕ to¸n.

§iÒu nµy lµm cho c¶ hai bé phËn ®Òu mÊt thêi gian vµ lµm

mÊt kh¶ n¨ng ®èi chiÕu gi÷a hai phßng. Theo em, c«ng ty

nªn më thªm mét liªn n÷a giao cho phßng kÕ ho¹ch vËt t ®Ó

theo dâi t×nh h×nh vËt t, tr¸nh t×nh tr¹ng khi cÇn l¹i ph¶i ®i

mîn vµ ®¶m b¶o quan hÖ ®èi chiÕu, kiÓm tra gi÷a sè liÖu

trªn sæ cña kÕ to¸n vËt t vµ trªn sæ cña phßng kÕ ho¹ch vËt

t.

VÒ c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi

thµnh s¶n phÈm

Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng mµ c«ng

ty ®ang sö dông lµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt

vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm cña c«ng ty.Tuy nhiªn do c«ng ty

dùa trªn ®Þnh møc cña tõng chi tiÕt, h¹ng môc ®Ó cÊp vËt

liÖu hoÆc cÊp tiÒn cho çc xÝ nghiÖp, çc xÝ nghiÖp sau khi

hoµn thµnh chi tiÕt, h¹ng môc ®ã sÏ chuyÓn toµn bé çc

101


chøng tõ vÒ phßng kÕ to¸n nhng ®ã lµ sè liÖu tæng hîp. KÕ

to¸n c«ng ty dùa trªn ®Þnh møc phÝ ®Ó ph©n bæ chi phÝ

s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc chi phÝ. §iÒu nµy lµm cho

c«ng viÖc cña kÕ to¸n chi phÝ- gi¸ thµnh ë c«ng ty vµo cuèi

kú qu¸ nhiÒu vµ dån dËp. MÆt kh¸c, cã nh÷ng chi phÝ s¶n

xuÊt ë c«ng ty cã thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh

nhng do kÕ to¸n ë çc xÝ nghiÖp kh«ng tËp hîp ®Ó ®a lªn

nªn kÕ to¸n chi phÝ - gi¸ thµnh ë c«ng ty ph¶i ph©n bæ còng

lµm gi¶m tÝnh chÝnh x¸c cña çc kho¶n môc chi phÝ.

Ngoµi ra, c«ng ty míi chØ tËn thu nh÷ng phÕ liÖu tõ çc

c«ng tr×nh mµ c«ng ty l¾p ®Æt t¹i ch©n c«ng tr×nh cßn ®èi

víi çc c«ng tr×nh ®îc s¶n xuÊt, chÕ t¹o t¹i çc xÝ nghiÖp th×

cha thÊy h¹ch to¸n phÕ liÖu thu håi. §iÒu nµy thÓ hiÖn viÖc

qu¶n lý cha chÆt chÏ çc phÕ liÖu cã thÓ thu håi ë c«ng ty.

C«ng t¸c nµy nÕu lµm tèt sÏ cho phÐp c«ng ty gi¶m chi phÝ

nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm (c«ng

tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh), lµ c¬ së ®Ó c«ng ty tiÕt kiÖm

®îc chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng lîi

nhuËn.

3.2/ BiÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp

hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i

c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi

3.2.1/ Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n

tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

t¹i c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi

Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p, võa cã ý nghÜa

lý luËn võa cã ý nghÜa thùc tiÔn trong qu¶n lý kinh tÕ nãi

102


chung vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt - gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi

riªng.

MÆt kh¸c, c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lµ c«ng cô quan träng cña c«ng

ty trong viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, t¨ng cêng qu¶n trÞ

doanh trÞ doanh nghiÖp. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh

tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng c¹nh tranh quyÕt liÖt, ®Ó

tån t¹i çc doanh nghiÖp ph¶i lu«n hoµn thiÖn kh«ng chØ

c«ng t¸c kÕ to¸n mµ cßn c¶ c«ng t¸c qu¶n lý trong s¶n xuÊt

nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

H¬n n÷a, chÕ ®é kÕ to¸n do nhµ níc ban hµnh lµ chung cho

çc doanh nghiÖp trong mäi lÜnh vùc nªn c«ng ty ph¶i lùa

chän nh÷ng m¶ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña

c«ng ty m×nh ®Ó vËn dông cho phï hîp. Tõ ®ã còng ®Æt ra

vÊn ®Ò ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n cho phï hîp víi yªu

cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp.

XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu nãi trªn, ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n

tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng

ty C¬ khÝ-§iÖn Thñy Lîi ph¶i kh«ng ngõng tõng bíc hoµn

thiÖn. Song viÖc hoµn thiÖn ®ã ph¶i ®¶m b¶o theo mét sè

nguyªn t¾c sau:

+ Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ph¶i ®¶m

b¶o sù thèng nhÊt qu¶n lý gi÷a c«ng ty víi çc c¬ quan qu¶n

lý cÊp trªn, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a çc chØ tiªu mµ kÕ

to¸n ph¶n ¸nh, thèng nhÊt vÒ hÖ thèng chøng tõ, tµi kho¶n

kÕ to¸n vµ çc sæ s¸ch b¸o ço kÕ to¸n.

+ §¶m b¶o bé m¸y kÕ to¸n gän nhÑ, phï hîp víi ®Æc

®iÓm tæ chøc qu¶n lý, s¶n xuÊt ®Æc thï cña c«ng ty. Khi tæ

103


chøc bé m¸y kÕ to¸n ph¶i dùa trªn çc chÕ ®é, thÓ lÖ vÒ

qu¶n lý hµnh chÝnh vµ c«ng t¸c kÕ to¸n, lùa chän h×nh thøc

kÕ to¸n phï hîp víi quy m«, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt

cña c«ng ty, ®ång thêi ph¶i chó ý ®Õn vÊn ®Ò trang thiÕt

bÞ, ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n hiÖn ®¹i.

+ TiÕp cËn víi çc chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ mét çch

phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña ViÖt Nam nãi chung vµ cña

c«ng ty nãi riªng.

+ §¶m b¶o cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy

®ñ vµ cã hiÖu qu¶ vÒ ho¹t ®éng kÕ to¸n tµi chÝnh cña c«ng

ty nh»m phôc vô kÞp thêi cho viÖc chØ ®¹o qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt kinh doanh.

3.2.2/ BiÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp

hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i

c«ng ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi

Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp


khÝ - §iÖn Thñy Lîi, em nhËn thÊy nh×n chung c«ng t¸c nµy

®· ®îc thùc hiÖn cã nÒ nÕp, ®¶m b¶o tu©n thñ theo chÕ

®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cô thÓ

cña c«ng ty, ®ång thêi ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c«ng t¸c

qu¶n lý. Tuy nhiªn, trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n

xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn cã nh÷ng ®iÓm cha

thËt hîp lý mµ theo em nÕu kh¾c phôc ®îc sÏ gióp cho c«ng

ty ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n.

Víi mong muèn gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n


104


khÝ - §iÖn Thñy Lîi, em xin m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn

sau:

a/ VÒ hÖ thèng sæ c«ng ty sö dông

HiÖn nay, ë c«ng ty kh«ng lËp b¶ng ph©n bæ vËt t mµ

chØ sö dông b¶ng kª tæng hîp vËt t xuÊt dïng cã mÉu sæ gÇn

phï hîp víi b¶ng ph©n bæ vËt t, tuy nhiªn, néi dung b¶ng kª

th× chØ ph¶n ¸nh ®îc qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ chø nã

kh«ng ph¶n ¸nh ®îc qu¸ tr×nh ph©n bæ chi phÝ cho tõng

c«ng tr×nh. §Ó gióp kÕ to¸n thuËn lîi trong qu¸ tr×nh tËp hîp

chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng ty nªn lËp

b¶ng ph©n bæ vËt t theo mÉu sau:

BiÓu sè 28

ph©n bæ nguyªn liÖu, vËt liÖu c«ng cô, dông

cô

Th¸ng 12 n¨m 2002 ( §¬n vÞ

tÝnh: ®ång)

ST

T

Ghi Cã çc TK

§èi tîng sö dôngTK 152 TK 153

1. TK 6211.201.680.0

00

C«ng tr×nh Tiªu

Nam

152.959.31

4

C«ng tr×nh Qu¶ng

B×nh

41.511.599

C«ng tr×nh Hå

Truåi

94.173.620

…………………. …………..

105


2. TK 6274.857.700 9.450.0

00

3. TK 642 566.600

Céng1.207.104.3

00

9.450.0

00

Ngµy 31 th¸ng 12

n¨m 2002

Ngêi lËp b¶ng KÕ to¸n trëng

(§· ký) ( §· ký )

Sè liÖu ®Ó ph¶n ¸nh vµo b¶ng ph©n bæ vËt t ®îc tæng

hîp tõ çc chøng tõ xuÊt kho vËt liÖu vµ çc b¶ng kª chi tiÕt

vËt t xuÊt dïng. Sau ®ã, sè liÖu ë b¶ng ph©n bæ vËt t ®îc

dïng lµm c¨n cø ghi sæ chi tiÕt TK621 cho tõng ®¬n ®Æt

hµng, vµo b¶ng kª nhËp - xuÊt - tån, lËp chøng tõ ghi sæ.

b/ VÒ hÖ thèng tµi kho¶n sö dông

Trong qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm, chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng ty ®îc tËp hîp sang bªn Nî

TK154. Sau ®ã tõ TK154 toµn bé chi phÝ ®ã ®îc kÕt chuyÓn

ngay sang TK911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶. §©y lµ bíc lµm t¾t

cña c«ng ty nh»m lµm gi¶m bít khèi lîng c«ng viÖc kÕ to¸n

nhng bíc lµm t¾t nµy lµ kh«ng hîp lý. V× khi c«ng ty kÕt

chuyÓn tõ TK154 sang ngay TK911 sÏ khã kh¨n cho kÕ to¸n

chi phÝ - gi¸ thµnh trong viÖc kiÓm so¸t gi¸ vèn hµng b¸n.

Theo em, ®Ó thuËn lîi cho kÕ to¸n trong viÖc tËp hîp chi phÝ

- tÝnh gi¸ thµnh vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ th× c«ng ty nªn sö

dông TK632- Gi¸ vèn hµng b¸n. Khi sö dông tµi kho¶n nµy,

toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ®îc trªn TK154, sau khi ®·

106


lo¹i trõ çc kho¶n gi¶m chi phÝ, sè cßn l¹i sÏ ®îc kÕt chuyÓn

sang TK632 ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm,

c«ng tr×nh hoµn thµnh. Sau ®ã, kÕ to¸n míi kÕt chuyÓn gi¸

vèn thùc tÕ sang TK911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶.

Lµ mét doanh nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt, chÕ t¹o, l¾p ®Æt,

çc s¶n phÈm sau khi s¶n xuÊt t¹i c«ng ty ®îc vËn chuyÓn

®Õn ch©n c«ng tr×nh ®Ó l¾p ®Æt. V× vËy, ph¸t sinh

kho¶n chi phÝ m¸y thi c«ng nh chi phÝ vÒ m¸y cÈu, xe vËn

chuyÓn hµng….§Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ®Ó ®¸nh

gi¸ ®óng kh¶ n¨ng sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ thi c«ng c«ng

ty nªn sö dông TK623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng theo

quyÕt ®Þnh sè 1864/1998/Q§/TC ngµy 16/12/1998 cña Bé tµi

chÝnh. TK 623 ®îc më chi tiÕt ®Ó qu¶n lý chi phÝ theo yÕu

tè gåm:

- TK 623(1): Chi phÝ nh©n c«ng

- TK 623(2): Chi phÝ vËt liÖu

- TK 623(3): Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt

- TK 623(4): Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng

- TK 623(7): Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi

- TK 623(8): Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn

MÆt kh¸c, ®Ó qu¶n lý çc chi phÝ nµy, kÕ to¸n cã thÓ sö

dông mÉu sæ chi tiÕt sau:

BiÓu sè 29

Sæ chi tiÕt chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng

TK 623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng

Tªn m¸y: ………….

C«ng suÊt: …………..

107


Níc s¶n xuÊt : ………..

Th¸ng ….. n¨m…..

Chøng

tõ DiÔn

gi¶i

TK

§¦

Kho¶n môc chi phÝCén

gSH NT 623

1

623

2

623

3

623

4

623

7

623

8

………... ….. ……

.

……

..

……

.

……

.

…… ……

.

……

Céng

PS

Ngµy.... th¸ng…. n¨m….

Ngêi ghi sæ KÕ to¸n trëng

(Tªn, ch÷ ký) ( Tªn,

ch÷ ký)

c/ VÊn ®Ò h¹ch to¸n nghiÖp vô phÕ liÖu thu håi

XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ë c«ng ty lµ chØ míi h¹ch to¸n phÕ

liÖu thu håi ë çc c«ng tr×nh mµ c«ng ty l¾p ®Æt t¹i ch©n

c«ng tr×nh, trong khi ®ã kho¶n phÕ liÖu t¹i çc xÝ nghiÖp

hÇu nh kh«ng ®îc h¹ch to¸n. §©y cã thÓ coi lµ mét thiÕu sãt

trong qu¶n lý chi phÝ cña c«ng ty. Bëi lÏ, lµ mét doanh nghiÖp

s¶n xuÊt, chÕ t¹o chñ yÕu lµ thñ c«ng nh gß, hµn, doa, rÌn…

th× hiÖn tîng cã ph¸t sinh phÕ liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. NÕu c«ng ty tËn thu ®îc kho¶n phÕ

liÖu nµy sÏ lµ mét nh©n tè lµm gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu

trùc tiÕp tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh

s¶n phÈm s¶n xuÊt. PhÕ liÖu cña c«ng ty t¹i çc xÝ nghiÖp

s¶n xuÊt chñ yÕu bao gåm: thÐp phÕ liÖu, s¾t mÈu, t«n…

Kho¶n thu håi nµy sÏ lµm gi¶m chi phÝ ,cô thÓ: Cuèi kú, kÕ

108


to¸n c¨n cø vµo phiÕu thu, biªn b¶n thanh lý hoÆc phiÕu

nhËp kho (®èi víi phÕ liÖu thu håi cã thÓ dïng l¹i ®îc) ®Ó

h¹ch to¸n :

Nî TK111, 331, 152: Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi

Cã TK 154: Ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt kinh

doanh dë dang

d/ VÒ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸

thµnh s¶n phÈm

§Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh

ngµy cµng trë nªn gay g¾t, ®ßi hái çc doanh nghiÖp ph¶i

thêng xuyªn c¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm cho phï hîp víi thÞ

hiÕu ngêi tiªu dïng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ ph¶i h¹

®îc gi¸ thµnh. §èi víi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh c«ng ty

C¬ khÝ- §iÖn Thñy Lîi viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ con ®-

êng c¬ b¶n ®Ó t¨ng doanh lîi, nã còng lµ tiÒn ®Ò ®Ó h¹ gi¸

b¸n, t¨ng søc c¹nh tranh cña c«ng ty trªn thÞ trêng. §Ó h¹ gi¸

thµnh s¶n phÈm ®ßi hái c«ng ty ph¶i qu¶n lý, sö dông hîp lý,

tiÕt kiÖm çc nguån vËt t, lao ®éng vµ tiÒn vèn bá ra trong

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn c«ng t¸c ®¸nh gi¸

t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ë c«ng ty cßn yÕu,

hÇu nh lµ kh«ng cã. V× vËy, víi gãc ®é lµ mét sinh viªn thùc

tËp vµ dùa trªn nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc häc kÕt hîp víi t×nh

h×nh thøc tÕ t¹i c«ng ty, em thÊy viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c

®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh t¹i c«ng ty

C¬ khÝ - §iÖn Thñy lîi lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó gióp ho¹t ®éng

cña C«ng ty mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n, ®¶m b¶o møc t¨ng lîi

nhuËn cho c«ng ty.

109


Çc néi dung ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chi phÝ vµ gi¸ thµnh

c«ng ty cã thÓ thùc hiÖn lµ:

- Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ

ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm.

- Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tõng kho¶n môc gi¸ thµnh.

Çc néi dung trªn cã thÓ cô thÓ hãa qua çc bíc sau:

Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ

ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm.

Trªn c¬ së çc sè liÖu ®· tËp hîp ®îc trong b¶n luËn v¨n

nµy, em xin ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸

thµnh cña c«ng tr×nh Tiªu Nam ®Ó minh ho¹.

Chi phÝ ®Þnh møc cho c¶ c«ng tr×nh do phßng kÕ hoach

vËt t lËp lµ: 1.182.017.000 (®ång).

Trong ®ã: CPNVLTT lµ: 869.792.000 (®ång).

CPNCTT lµ: 170.910.000 (®ång).

CPSX chung lµ: 141.315.000 (®ång).

Chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh toµn bé c«ng tr×nh do

kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ lµ: 1.154.476.459 (®ång).

Ta cã:

Møc h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch = 1.154.476.459 –

1.182.017.000

= -

27.540.541 ( ®ång)

= - 2,33 %

110

Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ

ho¹ch

=27.540.541

1.182.017.000

x 100


Nh vËy, so víi gi¸ thµnh ®Þnh møc, gi¸ thµnh thùc tÕ ®·

gi¶m 2,33% t¬ng øng víi møc h¹ tuyÖt ®èi lµ: 27.540.541

(®ång). Trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n ®i x¸c ®Þnh nguyªn nh©n

lµm gi¶m, tøc lµ kÕ to¸n ®i nghiªn cøu tõng kho¶n môc chi

phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh c«ng tr×nh vµ ph©n tÝch çc

nh©n tè lµm cho gi¸ thµnh thùc tÕ gi¶m.

Ph©n tÝch tõng kho¶n môc chi phÝ

Dùa trªn sè liÖu tËp hîp ®îc ®èi víi c«ng tr×nh Tiªu Nam,

so s¸nh CPNVLTT, CPNCTT, CPSX chung thùc tÕ vµ kÕ ho¹ch

®Ó x¸c ®Þnh møc h¹ vµ tû lÖ h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ, xem xÐt

t¸c ®éng cña tõng kho¶n môc chi phÝ ®Õn tæng gi¸ thµnh.

* Kho¶n môc CPNVL trùc tiÕp.

Møc h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch cña kho¶n môc

CPNVLTT lµ:

= 852.500.000 – 869.792.000

= - 17.292.000 (®ång).

Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch cña kho¶n môc

CPNVLTT lµ:

- 17.292.000

= x 100 = - 1,99 %

869.792.000

Nh vËy, CPNVLTT thùc tÕ chi vµo c«ng tr×nh Tiªu N¸mo

víi kÕ ho¹ch ®· gi¶m 1,99 % t¬ng øng víi lîng gi¶m lµ:

17.292.000 (®ång). CPNVLTT gi¶m lµ do nhiÒu nguyªn nh©n,

nhng nguyªn nh©n chñ yÕu mµ em t×m hiÓu ®îc lµ:

- Gi¸ mua s¾t, thÐp dïng cho c«ng tr×nh Tiªu Nam cã

gi¶m h¬n so víi c«ng tr×nh kh¸c do c«ng ty ®· mua ®îc hµng

111


b¸n ®Ó gi¶i phãng kho chuyÓn ®Þa ®iÓm cña chi nh¸nh th-

¬ng m¹i Thanh Tr×.

- Trong qu¸ tr×nh t¹o ph«i, do çc çnh cöa cèng cña c«ng

tr×nh Tiªu Nam cã kÝch thíc phï hîp víi thÐp tÊm dïng s¶n

xuÊt nªn phÇn nguyªn vËt liÖu thõa bá ®i trong kh©u nµy ®·

gi¶m t¬ng ®èi.

* Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.

Møc h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch cu¶ kho¶n môc

CPNCTT lµ:

= 164.333.982 – 170.910.000

= - 6.576.018 (®ång)

Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch cña khoÈn môc

CPNCTT lµ:

- 6.576.018

= x 100 = - 3,8 %

170.910.000

Qua ®ã, ta thÊy CPNCTT thùc tÕ ®· gi¶m so víi kÕ ho¹ch

lµ 3,8 % t¬ng øng víi lîng gi¶m lµ: 6,576.018 (®ång). Trong

®iÒu kiÖn tæng quü l¬ng cè ®Þnh, ®¬n gi¸ l¬ng kh«ng thay

®æi th× sè gi¶m nµy phÈn ¸nh n¨ng suÊt lao ®éng b×nh

qu©n cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trong c«ng ty ®· t¨ng lªn. §©y

lµ biÓu hiÖn tèt ph¶n ¸nh sù nç lùc vµ cè g¾ng cña c«ng

nh©n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §©y còng lµ tiÒn ®Ò gióp

c«ng ty tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m t¨ng

søc c¹nh tranh cña c«ng ty trªn thÞ trêng vµ n©ng cao doanh

lîi cña c«ng ty.

* Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung.

112


Møc h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch cña kho¶n môc

CPSX chung lµ:

= 137.642.477 – 141.315.000

= - 3.672.523 (®ång)

Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch cña kho¶n môc

CPSX chung lµ:

- 3.672.523

= x 100 = - 2,6 %

141.315.000

CPSX chung thùc tÕ ®· gi¶m so víi kÕ ho¹ch lµ 2,6 % t-

¬ng øng víi lîng gi¶m lµ 3.672.523 (®ång). §©y lµ biÓu hiÖn

cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông m¸y mãc,

thiÕt bÞ cña c«ng ty.

g/ VÒ ¸p dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng

ty C¬ khÝ - §iÖn Thñy Lîi

HiÖn nay, c«ng ty cha sö dông mét phÇn mÒm kÕ to¸n

nµo mµ chØ míi sö dông çc c«ng thøc, çc lÖnh s½n cã trong

Excel nh Vlookup, Sort, Auto filter, Advanced filter,

Consolidate, Pivot Table, Subtotal….®Ó xö lý sè liÖu vµ lªn

çc sæ kÕ to¸n chi tiÕt, çc sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ çc b¸o

ço tµi chÝnh. Çch lµm nµy rÊt mÊt thêi gian vµ kh«ng ®ång

bé. MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn khoa häc vÒ c«ng nghÖ th«ng

tin ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu th«ng tin

cho viÖc ra çc quyÕt ®Þnh qu¶n lý, c«ng ty nªn cµi ®Æt mét

phÇn mÒm kÕ to¸n. Çc gi¶i ph¸p c«ng ty cã thÓ lùa chän lµ:

mua phÇn mÒm cña çc c«ng ty s¶n xuÊt phÇn mÒm hoÆc

thuª chuyªn gia ®Õn thiÕt kÕ mét phÇn mÒm riªng dùa trªn

nh÷ng ®Æc thï cña c«ng ty. Tuy vËy, vÒ c¬ b¶n, çc phÇn

113


mÒm kÕ to¸n ®îc thiÕt kÕ ph¶i ®¶m b¶o sau khi nhËp d÷

liÖu vµo m¸y (chØ ph¶i nhËp mét lÇn ), m¸y sÏ xö lý vµ cung

cÊp çc th«ng tin chi tiÕt cho çc sæ chi tiÕt, çc th«ng tin

tæng hîp cho çc sæ tæng hîp còng nh viÖc lªn çc b¸o ço

kÕ to¸n theo yªu cÇu cña ngêi sö dông.

Riªng ®èi víi kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm th× quy tr×nh kÕ to¸n trªn m¸y ph¶i tho¶

m·n mét sè ®iÒu kiÖn sau:

- ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt hoµn toµn do m¸y tù nhËn

d÷ liÖu tõ çc bé phËn liªn quan vµ tù m¸y tÝnh to¸n, ph©n

bæ chi phÝ s¶n xuÊt trong kú.

- C¨n cø kÕt qu¶ kiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë cuèi kú

theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ nhËp d÷ liÖu

s¶n phÈm dë cuèi kú vµo m¸y.

- LËp çc bót to¸n ®iÒu chØnh, bót to¸n kho¸ sæ, kÕt

chuyÓn cuèi kú vµ nhËp vµo m¸y.

- C¨n cø vµo yªu cÇu cña ngêi sö dông th«ng tin, ngêi sö

dông khai b¸o víi m¸y tªn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh (s¶n phÈm,

c«ng tr×nh ) hoÆc lµ tªn cña ®èi tîng ph¸t sinh chi phÝ (xÝ

nghiÖp, tæ…) vµ tªn b¸o ço cÇn lÊy. M¸y sÏ tù xö lý vµ kÕt

xuÊt ra çc th«ng tin theo yªu cÇu qu¶n lý cña c«ng ty.

C«ng ty cã thÓ lùa chän mét trong 2 phÇn mÒm kÕ to¸n

sau: PhÇn mÒm kÕ to¸n FAST cña c«ng ty phÇn mÒm tµi

chÝnh hoÆc PhÇn mÒm kÕ to¸n EFFECT cña c«ng ty BSC, tuú

theo ®Æc ®iÓm cña c«ng ty. Theo em, c«ng ty nªn sö dông

phÇn mÒm kÕ to¸n EFFECT bëi v× ®©y lµ mét phÇn mÒm cã

tÝnh ®éng cao, ®¸p øng ®îc yªu cÇu biÕn ®éng cña c«ng ty.

Do ®ã, sö dông phÇn mÒm EFFECT sÏ gióp doanh nghiÖp h¹n

114


chÕ ®îc sù phô thuéc vµo c«ng ty phÇn mÒm khi doanh

nghiÖp cã mét sè thay ®æi vÒ nghiÖp vô kÕ to¸n.

KÕt luËn

BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng

s¶n xuÊt kinh doanh th× vÊn ®Ò tèi ®a ho¸ lîi nhuËn lµ vÊn

®Ò mÊu chèt vµ cuèi cïng mµ doanh nghiÖp cÇn ®¹t tíi. §iÒu

nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tÊt c¶ çc kh©u

trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh víi chi phÝ lµ tiÕt kiÖm

nhÊt. Nhng ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt trªn c¬ së vËt

chÊt s½n cã, doanh nghiÖp ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n chi

phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, råi

tiÕn hµnh ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Th«ng

qua néi dung nµy nhµ qu¶n lý cã thÓ nhËn ra nh÷ng viÖc ®·

lµm vµ cha lµm ®îc trong qu¸ tr×nh qu¶n lý. Tõ ®ã, ®a ra

nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý phï hîp h¬n.

Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty C¬ khÝ- §iÖn Thuû Lîi,

em ®· t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c«ng ty, em nhËn thÊy c«ng t¸c

nµy vÒ c¬ b¶n ®· ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý vµ gãp phÇn

n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty. Cïng víi sù gióp

115


®ì cña phßng Tµi vô c«ng ty, ®Æc biÖt lµ sù híng dÉn tËn

t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn Minh Ph¬ng vµ çc thÇy c« trong

khoa kinh tÕ ®· gióp em hoµn thµnh b¶n luËn v¨n tèt nghiÖp

nµy. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn chuyªn ®Ò nµy

kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt, em rÊt mong nhËn ®îc sù

bæ xung, gãp ý cña çc thÇy c« gi¸o cïng c« chó phßng Tµi

vô c«ng ty ®Ó luËn v¨n tèt nghiÖp cña em ®îc hoµn thiÖn

h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !

Hµ Néi ngµy 20 th¸ng 08

n¨m2003

Sinh viªn : NguyÔn ThÞ

Hoµng H¹nh

116

Documents

Kt222