KUR FARKLARININ VERGİLENDİRİLMESİ VE ÖZELLİKLİ KONULAR

KUR FARKLARININ KUR FARKLARININ VERGİLENDİRİLMESİVERGİLENDİRİLMESİ

VE ÖZELLİKLİ VE ÖZELLİKLİ KONULARKONULAR

21.04.23 GSMMMO 1

GAZİANTEP SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASIGAZİANTEP CHAMBER OF CERTIFIED PUBLİC ACCOUNTANTS

GİRİŞGİRİŞ

21.04.23 GSMMMO 2

1. Kur Farkı Tanımı2. Dövizli işlemlerde Fatura düzenlenmesi3. Kur Farklarına Fatura düzenlenmesi4. Kur Farklarının muhasebe Kaydı5. Dövizli alacak avanslarının, diğer varlıkların ve

borçların değerlemesi6.Kur Farkları KDV’ye tabi midir ? KDV oranı ne

olmalıdır?7.İhraç Kayıtlı Satışlarda Kur Farkları8.Tevkifatlı Faturalarda Kur Farkları

KUR FARKININ TANIMIKUR FARKININ TANIMI

21.04.23 GSMMMO 3

1- Kurlardaki değişme nedeni ile ulusal para cinsinden yapılacak ödemelerde ortaya çıkan farklardır.

2- Dövizin değişik kurlardan ulusal paraya çevrilmesinden ortaya çıkan farklardır.

Kur, yabancı paraların ulusal paralar cinsinden değeridir.Kur farkı ulusal paranın yabancı paralar karşısında değer

kaybetmesi veya kazanmasıdır.

21.04.23 GSMMMO 4

Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahildir:

a) Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri,

b) Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar,

c) Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU Madde No:24KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU Madde No:24

DÖVİZLİ İŞLEMLERDE FATURA DÜZENLENMESİDÖVİZLİ İŞLEMLERDE FATURA DÜZENLENMESİ

21.04.23 GSMMMO 5

- VUK 215/2-a maddesinde yabancı para cinsinden fatura düzenlemek mümkün bulunmaktadır. Ancak faturanın alıcısın yurtiçinde biri olması halinde düzenlenen faturalarda bedelin TL. karşılığı tutarı da faturaya yazılmak zorundadır.

- Faturalarda TL. tutarının olmaması halinde VUK 352/II-7 hükmü uyarınca II. Derecede usulsüzlük cezası kesilmesi gerektiği belirtilmiştir.

KUR FARKLARINA FATURA DÜZENLENMESİKUR FARKLARINA FATURA DÜZENLENMESİ

21.04.23 GSMMMO 6

Kur farkları ile ilgili olarak fatura düzenlenmesi konusunda VUK da açık bir düzenleme yoktur. Ancak; 105 Numaralı KDV Genel Tebliğinde, 60 seri nolu KDV sirkülerinde ve özelgelerle açıklandığı görüşlerinde, kur farkları için fatura düzenlenmesi gerektiği ifade edilmiştir.

21.04.23 GSMMMO 7

105 SERİ NO'LU KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ

Kur Farkları Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade

edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkı esas itibariyle vade farkı mahiyetinde olduğundan, matrahın bir unsuru olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.

Buna göre, teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanacaktır.

Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.

105 SERİ NO'LU KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ105 SERİ NO'LU KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ

21.04.23 GSMMMO 8

KDV Kanununun 26 ncı maddesinde, bedelin döviz ile hesaplanması halinde dövizin, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden Türk parasına çevrileceği hüküm altına alınmıştır. Konu ile ilgili 105 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin E bölümünde açıklama yapılmıştır.

1. Yurt içinde KDV uygulanmak suretiyle teslim edilen mallara ilişkin olarak,

- KDV dahil toplam bedelin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı bedeline iç yüzde oranı uygulanarak,

- Dövize endeksli toplam bedele KDV'nin dahil edilmemesi durumunda vergiyi doğuran olay ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkları üzerinden lehine kur farkı ortaya çıkan mükellef tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanması ve kur farkının ortaya çıktığı dönemde her iki mükellef tarafından genel

esaslar çerçevesinde işlem yapılması gerekmektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLERİ/60KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLERİ/60

21.04.23 GSMMMO 9

2. KDV Kanununun 11/1-c maddesi hükmü gereğince tecil-terkin uygulanmak suretiyle teslim edilen mallara ait bedelin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında ihracatçı lehine ortaya çıkan kur farkları için ihracatçı tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanarak beyan edilmesi gerekmektedir. Söz konusu KDV imalatçı tarafından genel esaslara göre indirim konusu yapılabilecektir. İmalatçı lehine kur farkı ortaya çıkması halinde 25 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin D bölümüne göre işlem yapılması gerekmektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLERİ/60KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLERİ/60

21.04.23 GSMMMO 10

Gelir İdaresinin geneldeki anlayışı kur farklarının katma değer vergisine tabi olduğu yönündedir. "...

- Satışın yapıldığı tarihte döviz cinsinden toplam bedel cari kur üzerinden Türk Lirasına çevrilerek, bu tutar üzerinden katma değer vergisi hesaplanıp aynı dönemde beyan edilecektir.

- Döviz cinsinden bedel kısmen veya tamamen sonraki tarihlerde tahsil ediliyorsa tahsilin yapıldığı dönemdeki kur farkı üzerinden katma değer vergisi hesaplanıp beyan edilecektir.

- Alıcının erken ödeme yapması nedeniyle matrahta bir değişiklik meydana gelirse, bu değişiklik KDV Kanunu'nun 35. maddesine göre düzeltilecektir.

- Dövizli satışa ait vadeli senet, vadesinden önce ciro edilir veya kırdırılırsa, tahsil edilen bedelin o tarihteki cari kurdan toplam değeri ile mal veya hizmet satışının yapıldığı dönemdeki kur üzerinden hesaplanan değeri arasındaki fark matraha dahil edilir. Bu tutar üzerinden iç yüzde yolu ile katma değer vergisi hesaplanıp beyan edilmesi gerekmektedir.

GELİR İDARESİNİN GÖRÜŞÜ VE ÖZELGELERGELİR İDARESİNİN GÖRÜŞÜ VE ÖZELGELER

21.04.23 GSMMMO 11

1. Yurt dışından sağlanan kredilerin yıl sonu değerlemesi sırasında ortaya çıkan kur farkları değerlemeyi yapan şirket bakımından bir teslim ve hizmet karşılığı olarak ortaya çıkmadığından verginin konusuna girmemektedir.

2. Banka ve benzeri finans kurumu niteliğinde olmayan yurt dışındaki firmalardan temin edilen kredilerin geri ödenmesi sırasında uygulanan faiz ve bu faize ilişkin kur farkı, bir finansman hizmetinin karşılığını teşkil ettiğinden vergiye tabidir. Bu şekilde ortaya çıkan katma değer vergisi 3065 sayılı Kanun'un 9. maddesi gereğince krediyi yurt dışından temin eden firmalar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecektir.

"Dövizle yapılması mutad olan uluslararası ihalelerde dövizin KDV Kanunu'nun 26. maddesi gereğince vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihteki cari kur üzerinden Türk lirasına çevrilerek bulunan bedel üzerinden KDV hesaplanması ile ilgili dönemde beyan edilmesi gerekmektedir.

GELİR İDARESİNİN GÖRÜŞÜ VE ÖZELGELERGELİR İDARESİNİN GÖRÜŞÜ VE ÖZELGELER

ÖZELGELERÖZELGELER

21.04.23 GSMMMO 12

(1) 10.01.1997 tarih ve B.07.0. GEL. 0.53/5324-186/01906 sayılı Özelge

(2) 03.02.1988 tarih ve 1277 sayılı Özelge

(3) 30.06.1993 tarih ve 31304 sayılı Özelge

(4) 04.08.1997 tarih ve B.07. GEL. 0.53/5324-191/32761 sayılı Özelge

21.04.23 GSMMMO 13

KUR FARKININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

105 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’ne göre; teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarihte satıcı lehine kur farkı oluşması halinde, satıcı tarafından fatura düzenlenecek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan KDV oranı uygulanmak suretiyle KDV hesaplanacaktır. Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki KDV oranı üzerinden KDV hesaplanacaktır.Burada mal satışı veya hizmet ifası nedeniyle kesilen fatura ile borçlanılan ve ileri bir tarihte ödenmesi kararlaştırılan toplam borç, KDV dahil borçtur. Dolayısıyla, tahsil zamanında oluşan kur farkı KDV’yi de içermektedir. Bu nedenle iç yüzde yöntemi ile katma değer vergisi hesaplanmalıdır.

KUR FARKININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİKUR FARKININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

21.04.23 GSMMMO 14

--Kurun satıcı lehine değişmesi halindeMal bedeli: 10.000 usd KDV %18: 10.000 x 0,18 = 1800 USD Satış Tarihi 03.01.2013 Satış tarihindeki kur : 1,40Tahsilat Tarihi 03.04.2013 Tahsilat Tarihindeki Kur : 1,60--------

Satıcının Kaydı----03.01.2013----------------

120-ALICILAR 16.520 TL (11.800$*1,40=16.520 TL) 600- YURT İÇİ SATIŞLAR 14.000 TL 391- HESAPLANAN KDV 2.520 TL

Mal satış kaydı-----------03.04.2013---------------102-BANKALAR 18.880 TL 120-ALICILAR 18.880 TL(11.800$*1,60=18.880 TL)


21.04.23 GSMMMO 15

Tahsilat kaydı----------03.04.2013---------------120-ALICILAR 2.360 TL 600-YURT İÇİ SATIŞLAR 2.000 TL(2.360/1,18= 2.000 TL) 391-HESAPLANAN KDV 360 TL (2.000*0,18=360 TL)

Kur farkı kaydı.(…….. no.lu fatura)(Kur farkı = 2.000 TL KDV = 360 TL Toplam = 2.360 TL)


21.04.23 GSMMMO 16

Alıcının Kaydı-------------03.01.2013------------------153-TİCARİ MALLAR 14.000 TL191-İNDİRİLECEK KDV 2.520 TL 320-SATICILAR 16.520 TL(11.800$*1,40=16.520 TL)Mal alış kaydı--------03.04.2013-------------320-SATICILAR 18.880 TL(11.800$*1,60=18.880 TL) 102-BANKALAR 18.880 TLÖdeme kaydı-------------03.04.2013-------------153-TİCARİ MALLAR 2.000 TL(2.360/1,18= 2.000 TL)191-İNDİRİLECEK KDV 360 TL(2.000*0,18=360 TL) 320-SATICILAR 2.360 TL


21.04.23 GSMMMO 17

Dönem sonu değerlemeleri sonucunda kur farkı gelir ve giderleri prensip olarak dönem sonlarıyla ilişkilendirilir.

646 Kambiyo karları Hesabı ve 656 Kambiyo zararları Hesabı kullanılır.

İhracatla ilgili olarak ortaya çıkan kur farkı gelirleri 646 hesap yerine 601-Yurtdışı Satışlar hesabına kaydedilir. Ancak kur farkı zararı olması halinde bu zararın 612-Diğer indirimler hesabına kaydedilir.

Borçlanmadan doğan kur farkları 656-Kambiyo zararı hesabı yerine 780-Finansman Giderleri hesabına borç kaydedilir.


• Dövizli alacak ve borçların değerlemesi VUK 280. Dövizli alacak ve borçların değerlemesi VUK 280. maddeye göre yapılır.maddeye göre yapılır.

• 130 seri nolu VUK genel tebliği ile değerlemelerde Bakanlık tarafından herhangi bir belirleme yapılmadığı sürece, TCMB tarafından tespit ve ilan olunan döviz alış kurlarının mezkur ilan tarihlerinden itibaren geçerli olması kuralı getirilmiştir.

• Geçici Vergi dönemlerinde değerleme yapma Geçici Vergi dönemlerinde değerleme yapma zorunluluğundan dolayı özellikle kurların dalgalandığı zorunluluğundan dolayı özellikle kurların dalgalandığı dönemlerde yüksek tutarlı kur farkı gelirleri / zararları dönemlerde yüksek tutarlı kur farkı gelirleri / zararları oluşmaktadır. Geçici Vergi dönemlerinde yapılan oluşmaktadır. Geçici Vergi dönemlerinde yapılan değerlemeler geçici olduğundan, değerleme kaydının değerlemeler geçici olduğundan, değerleme kaydının izleyen günde geri çekilmesi uygun bir yöntem olacaktır.izleyen günde geri çekilmesi uygun bir yöntem olacaktır.

DÖVİZLİ ALACAK VE BORÇLARIN DEĞERLEMESİDÖVİZLİ ALACAK VE BORÇLARIN DEĞERLEMESİ

21.04.23 GSMMMO 18

• Maliye Bakanlığının kabul ettiği temel kural; sabit varlık edinimi amacıyla kullanılan krediler dolayısıyla edinim yıllarında ortaya çıkan faiz, vade farkı, komisyon ve kur farkı gibi giderlerin maliyet bedeline eklenmesi, sonraki yıllarda ortaya çıkanların ise doğrudan gider kaydedilmesidir. Bu konuda Danıştay’ın vermiş olduğu bir kararla tercih hakkının her yıl farklı bir şekilde kullanılabileceğini kabul etmiştir. 334 seri nolu VUK genel tebliği ile aktifleştirmeyi izleyen yıllarda, seçimlik olarak hangi hak kullanılmışsa o yönteme göre işlem yapılması hususundaki görüşünü sürdürmektedir.

• 238 nolu VUK genel tebliği ile satın alınan emtianın maliyet bedelinin tespitinde, emtianın satın alınıp işletme stoklarına girinceye kadar oluşan faiz ve kur farkı giderlerinin emtianın maliyet bedeline eklenmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir.

MALİYET BEDELİ ESASI MALİYET BEDELİ ESASI

21.04.23 GSMMMO 19

163 SIRA NO'LU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ 163 SIRA NO'LU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ

1. Yatırımların finansmanında kullanılan kredilerle ilgili faizlerden kuruluş dönemine ait olanların sabit kıymetle birlikte amortisman yoluyla itfa edilmek üzere yatırım maliyetine eklenmesi gerekmekte; işletme dönemine ait olanların ise, ilgili bulundukları yıllarda doğrudan gider yazılması ya da maliyete intikal ettirilmek suretiyle amortismana tabi tutulması, 2. Döviz kredisi kullanılarak yurt dışından sabit kıymet ithal edilmesi sırasında veya sonradan bu kıymetlere ilişkin borç taksitlerinin değerlemesi dolayısıyla ortaya çıkan kur farklarından, sabit kıymetin iktisap edildiği dönem sonuna kadar olanların, kıymetin maliyetine eklenmesi zorunlu bulunmakta; aynı kıymetlerle ilgili söz konusu dönemden sonra ortaya çıkan kur farklarının ise, ait oldukları yıllarda doğrudan gider yazılması ya da maliyete intikal ettirilerek amortisman konusu yapılması,

mümkün bulunmaktadır.

21.04.23 GSMMMO 20

• Kasa ve banka mevcutlarında ortaya çıkan kur farklarıKasa ve banka mevcutlarında ortaya çıkan kur farkları

VUK’un 284. maddesi uyarınca TL cinsinden kasa mevcudu itibari VUK’un 284. maddesi uyarınca TL cinsinden kasa mevcudu itibari bedelle değerlenir. Yabancı para cinsinden paralar ise borsa bedelle değerlenir. Yabancı para cinsinden paralar ise borsa rayici ile değerlenir. Ülkemizde dövizlerle ilgili olarak bir borsa rayici ile değerlenir. Ülkemizde dövizlerle ilgili olarak bir borsa bulunmaması dolayısıyla, yabancı paraların değerlemesinde bulunmaması dolayısıyla, yabancı paraların değerlemesinde uygulanacak kur Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. Şayet uygulanacak kur Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. Şayet belirlenmemişse TCMB tarafından ilan edilen kur kullanılmalıdır. belirlenmemişse TCMB tarafından ilan edilen kur kullanılmalıdır. Kasanın değerlemesinde efektif alış kuru kullanılır.Kasanın değerlemesinde efektif alış kuru kullanılır.

• Bankalarda teminat olarak bulundurulan dövizlerin değerlemesi (VUK 280. mad.)

DÖVİZLİ MEVCUTLARIN DEĞERLEMESİDÖVİZLİ MEVCUTLARIN DEĞERLEMESİ

21.04.23 GSMMMO 21

• Yabancı para cinsinden verilen ve alınan paraların değerlemesi konusunda VUK’nda yeterli açıklıkta hüküm bulunmadığından tartışmalı bir konudur.

• İdare tarafından verilen pek çok özelgede dövizli alacak ve borçların tabi olduğu esaslara göre değerlendirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Diğer taraftan aynı özelgelerde, oluşacak kur farklarının dönem kazancıyla ilişkilendirilmesi ve değerlenen bu tutar için fatura düzenlenmemesi ifade edilmiştir. (GGM Özelgesi 05.06.2001 30521)

DÖVİZLİ AVANSLARIN DEĞERLEMESİ DÖVİZLİ AVANSLARIN DEĞERLEMESİ

21.04.23 GSMMMO 22

… … Avans … dolayısıyla ödemelerin yapıldığı tarih ile Avans … dolayısıyla ödemelerin yapıldığı tarih ile faturaların tanzim edildiği tarih arasında oluşan kur faturaların tanzim edildiği tarih arasında oluşan kur farkları emtianın maliyetine dönüştüğünden bir başka farkları emtianın maliyetine dönüştüğünden bir başka ifade ile satıcı firma tarafından düzenlenmesi zorunlu ifade ile satıcı firma tarafından düzenlenmesi zorunlu olan fatura kur farklarını da içerdiğinden kur farkları olan fatura kur farklarını da içerdiğinden kur farkları dolayısıyla alıcı tarafından fatura düzenlenmemesi dolayısıyla alıcı tarafından fatura düzenlenmemesi gerekmektedir.gerekmektedir.

Ayrıca HUK danışma komisyonu avansların mukayyet Ayrıca HUK danışma komisyonu avansların mukayyet bedelleri ile değerlenmesi gerektiğine karar vermiştir.bedelleri ile değerlenmesi gerektiğine karar vermiştir.

DÖVİZLİ AVANSLARIN DEĞERLEMESİ DÖVİZLİ AVANSLARIN DEĞERLEMESİ

21.04.23 GSMMMO 23

21.04.23 GSMMMO 24

VUK 130 sıra nolu Genel Tebliği Bakanlık tarafından herhangi bir belirleme yapılmadığı sürece Merkez Bankasınca tespit ve ilan olunan döviz alış kurlarının ve 217 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtildiği üzere Gelir ve Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından geçici vergi dönemleri itibariyle yapılan değerlemede Merkez Bankası tarafından yayınlanan Döviz alış kurları dikkate alınmalıdır.

ALINACAK DÖVİZ KURU ALINACAK DÖVİZ KURU

105 Numaralı KDVGT’nin E-2 bölümü uyarınca,kur farklarına tahsil edildikleri tarihte,”teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli oran uygulanmak suretiyle “KDV hesaplanmalıdır.

İdare ; bu ifade ile fatura bedelinin geç ödenmesinden kaynaklanan kur farklarına uygulanacak KDV oranındaki ayrımı da ortadan kaldırmıştır.

Diğer taraftan aynı tebliğe göre ;işlemin yapıldığı tarihteki KDV oranı ile kur farkı için KDV hesaplandığı tarihteki söz konusu mal veya hizmetlere uygulanan KDV oranının değişmesi halinde eski oranın uygulanmaya devam edileceği anlaşılmaktadır.

KUR FARKLARI KDV YE TABİMİDİR? KDV NE OLMALIDIR?KUR FARKLARI KDV YE TABİMİDİR? KDV NE OLMALIDIR?

21.04.23 GSMMMO 25

İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE OLUŞAN KUR FARKLARIİHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE OLUŞAN KUR FARKLARI

21.04.23 GSMMMO 26

KDV kanunun 20. maddesinde; Katma Değer Vergisi matrahının teslim ve hizmet işlemlerinin karşılığını teşkil edenbedel olduğu; bedel deyiminin, alıcının ödediği veya borçlandığı para, mal ve diğer şekillerde sağlanan vepara ile temsil edilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği, 24/c maddesinde; vade farkı, fiyatfarkı, faiz vb. unsurların matraha dahil bulunduğu,• 26. maddesinde ise; bedelin döviz ile hesaplanması halinde, dövizin vergiyi doğuran olayın meydanageldiği andaki cari kur üzerinden Türk parasına çevrileceği, hüküm altına alınmıştır. İmalatçılar tarafındanihraç edilmek üzere ihracatçılara yapılan teslimlerde mal bedellerinin “dövize endeksli” olarak belirlendiğiyaygın bir uygulamadır.


21.04.23 GSMMMO 27

1-İhraç Kayıtlı Dövize Endeksli Teslimlerde Satıcı Lehinde Oluşan Kur Farklarının Vergilendirilmesi:

Kanunun 11/1-c maddesi hükmü gereğince tecil-terkin uygulanmak suretiyle satın alınan mallara ait bedelinin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan lehte kur farkları imalatçı tarafından düzenlenecek fatura ile belgelendirilecek ve kur farkı üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplanacak ancak; ihracatçı firmadan tahsil edilmeyecektir. Tahsil edilemeyen KDV bir taraftan hesaplanan KDV olarak beyan edilecek diğer taraftan da bu KDV’yi indirilecek KDV olarak göstererek bir anlamda KDV’ni nötrlemiş olacaktır.

Bu ise bu döneme ait indirilecek KDV satırında olabileceği gibi mal iadeleri veya gerçeklemeyen işlemlere ait indirilecek KDV satırında da yapılabilir.

İmalatçı tarafından düzenlenecek Kur farkı faturası İhraç Kayıtlı Satışla aynı dönemde düzenlenmiş ise Tecil-terkin sisteminin çalıştırılması gerekir.


21.04.23 GSMMMO 28

2. İhraç Kayıtlı Dövize Endeksli Teslimlerde Müşteri (İhracatcı) Lehine Oluşan Kur Farklarının Vergilendirilmesi:

Kanunun 11/1-c maddesi hükmü gereğince tecil-terkin uygulanmak suretiyle satın alınan mallara ait bedelinin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile

ödeme tarihi arasında ortaya çıkan aleyhe kur farkları ihracatçı tarafından düzenlenecek fatura ile belgelendirilecek ve kur farkı üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplanmak suretiyle ihracatçı tarafından beyan edilerek ödenecektir.

Söz konusu hesaplanan Katma Değer Vergisi imalatçı tarafından genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır.


21.04.23 GSMMMO 29

Henüz imalatçı tarafından KDV beyannamesi beyan edilmeden aleyhte kur farkı faturası gelmiş ise,indirim ve iadenin miktarı buna göre belirlenerek beyan edilmeli.KDV Kanunun 11/1-c maddesi kapsamında 5228 Sayılı Kanunun 59/2-b maddesiyle değişen ibare ile (Yürürlük: 31.07.2004) İhraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre ihracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek Katma Değer Vergisi; ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olmaması gerekmektedir.

Ancak, imalatçı tarafından ilgili dönem KDV beyannamesi beyan edildikten sonra ilgili dönem ile ilgili geç gelen (sonradan düzenlenen) aleyhte kur farkı faturaları için ise, hem indirim hem de iadesi gereken KDV için düzeltme beyannamesi verilmesi gerekmektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ TEVKİFATI UYGULAMASINDA ORTAYA KATMA DEĞER VERGİSİ TEVKİFATI UYGULAMASINDA ORTAYA ÇIKAN KUR FARKLARIÇIKAN KUR FARKLARI

21.04.23 GSMMMO 30

117 nolu KDV Genel tebliğinde açıklandığı üzere ; KDV tevkifatı uygulaması, teslim veya hizmet bedeli üzerinden

hesaplanan verginin, teslim veya hizmeti yapanlar tarafından değil bu işlemlere muhatap olanlar tarafından kısmen veya tamamen vergi sorumlusu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi şeklinde tanımlanmıştır.

Tevkifat ödemesini gerektirir hizmet hangi tarihte yapılmışsa, KDV hesaplamasının o tarihteki kura göre yapılması gerekmektedir.Kur Farkları satıcı veya alıcının lehine oluşması

Şartlarına göre,tevkifat uygulaması farklılık göstermektedir.


21.04.23 GSMMMO 31

1- Satıcı Lehine oluşan kur farklarında KDV tevkifatı uygulaması

Konuyla ilgili olarak 117 numaralı KDV genel tebliği’nin 4.2.1. bölümünde aşağıdaki açıklamalar bulunmaktadır.

Fiyat farkı, kur farkı ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlemin bedelinde sonradan bir artış ortaya çıkması halinde, bu artış ile ilgili olarak fatura düzenlenerek KDV hesaplanacak ve hesaplanan KDV üzerinden (tevkifat alt sınırı dikkate alınmaksızın) tevkifat uygulanacaktır. Bu şekilde işlem yapılabilmesi için fiyat farkı, kur farkı ve benzerinin ait olduğu asıl işleme ait KDV dahil bedelin tevkifat alt sınırını geçmiş ve tevkifata tabi tutulmuş olması gerekmektedir.


21.04.23 GSMMMO 32

2- Müşteri Lehine oluşan kur farklarında KDV tevkifatı uygulaması

Yine 117 nolu KDV Genel tebliğinde açıklandığı üzere ; Alıcı lehine, ödemenin yapıldığı tarihte kur farkı oluşması halinde ise; kur

farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Böylece, matrahta oluşan azalma tutarı, tevkifata tabi tutulmayan KDV tutarı ile birlikte, satıcı tarafından alıcıya iade edilecektir. Ayrıca, söz konusu KDV tutarı alıcı tarafından 1 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilecektir.


GGM özelgesi 10.01.1997 sayı B.07.0.GEL.0.53/5324

Dövizli satışa ait vadeli senet, vadesinden önce ciro edilir veya iskonto edilirse tahsil edilen bedelin o tarihteki cari kurda toplam değeri ile mal veya hizmet satışının yapıldığı dönemdeki kur üzerinden hesaplanan değeri arasındaki fark matraha dahil edilir . Bu tutar üzerinden iç yüzde yolu ile KDV hesaplanıp beyan edilmesi gerekir.

21.04.23 GSMMMO 33


GGM özelgesi 03.10.1997 sayı 42275

Ancak ciro tarihi ile senet bedelinin ödendiği tarih arasında ortaya çıkan kur farkları katma değer vergisine tabi değildir.Bu nedenle alıcıların ciro tarihi ile senet bedelinin ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkları için iç yüzde hesabı ile KDV hesaplayarak indirim konusu yapmaları söz konusu değildir.

21.04.23 GSMMMO 34


Yabancı para cinsinden alınan veya verilen avanslar yabancı para cinsinden olan borç ve alacak hükmünde olduğundan, dönem sonlarında Vergi Usul Kanunu’nun 263'üncü maddesine göre borsa rayici ile yabancı paranın borsada rayici yoksa , Maliye Bakanlığınca tespit edilen kur esas alınmak suretiyle değerlemeye tabi tutulması ve ortaya çıkan kur farkının, gelir veya gider olarak dikkate alınarak dönem kazancıyla ilişkilendirilmesi gerekmektedir.” (Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı 24.02.2011 gün ve B.07.1.GİB.4.41.15.02-190-3/8-18 Sayı)

21.04.23 GSMMMO 35


İVDB tarafından verilen özelgede Forward işleminde kurların sürekli değişmesi söz konusu olduğundan kar yada zarar mı oluşacağı ile tutarlar ancak sözleşme sonunda belli olacağından bu nedenle yıl sonu itibariyle forward işleminde gelir-gider tahakkukunun söz edilemeyeceği açıklanmıştır.

21.04.23 GSMMMO 36

Documents

KUR FARKLARININ VERGİLENDİRİLMESİ VE ÖZELLİKLİ KONULAR