Ky Thuat Do Luong Ch2

  • Upload
    cao-toa

  • View
    217

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    1/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    27

    Chng 2

    CC CCU CH TH

    2.1. Ccu o cin

    2.1.1. L lun chung v ccu o cin

    2.1.1.1. Khi nim

    Ccu o cin l dng co m s ch ca n l i lng t l vi i lngo lin tc, trong tn hiu vo l dng in hoc in p v tn hiu ra l gc quay

    ca kim ch th. i lng cn o s trc tip bin i thnh gc quay ca kim ch th,

    tc l thc hin vic chuyn i nng lng in t thnh nng lng chc lm quay

    kim ch thi mt gc :

    = f(x), x l i lng vo.

    Ccu o cin bao gm hai phn: phn tnh v phn quay. Ty theo phng

    php bin i nng lng in t ngi ta chia thnh ccu o kiu tin, in t,in ng, cm ng v tnh in.

    2.1.1.2. Cc chi tit ckh chung ca ccu o cin

    a) Trc v tr

    Trc v tr l b phn quan trng trong cc chi tit ckh ca cc ccu o c

    in, m bo cho phn ng quay trn trc c gn cc chi tit ca phn ng nh kim

    ch th, l xo phn, khung dy.

    b) B phn phn khng

    B phn phn khng bao gm l xo phn khng hoc dy cng hoc dy treo.

    Mc ch to ra mmen phn khng.

    c) Kim chth gc quay

    Kim ch th gc quay c gn vi trc quay. di chuyn ca kim trn thang

    chia t l vi gc quay . Ngoi ra c th ch th gc quay bng nh sng.

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    2/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    28

    Hnh 2.1a. Mt s ccu phn khng

    d) Thang chia

    Hnh 2.1b. Thang chia

    Thang chia l mt khc thang o, xc nh gi tr ca i lng o. C

    nhiu loi thang chia khc nhau ty thuc vo cp chnh xc v bn cht ca ccu

    o.

    e) B phn cn du

    B phn cn du c tc dng rt ngn qu trnh dao ng ca phn ng, xc lp

    v tr cn bng nhanh chng trong ccu o.

    a) Ccu cn du kiu khng kh b) Ccu cn du kiu

    cm ng

    Hnh 2.2. Mt s ccu cn du thng gp

    Gng

    L xo phn khng Dy cng Dy treo

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    3/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    29

    Thng thng c hai loi cn du c s dng, l cn du kiu khng kh v

    cn du kiu cm ng.

    2.1.2. Phng trnh c tnh ca ccu o cin

    2.1.2.1. Cc mmen tc ng ln phn ng ccu

    a) Mmen quay

    Khi c dng in chy trong ccu o, trong n s tch lu mt nng lng in

    t, nng lng ny c bin thnh cnng lm quay phn ng i mt gc no ,

    thc hin mt cng chc:

    dA = Mqd

    trong : dA l lng vi phn ca cng chc;

    Mq l mmen quay;

    d l lng vi phn ca gc quay.

    Theo nh lut bo ton nng lng:

    dWe = dA

    vi dWe l lng vi phn ca nng lng in t

    Vy ta c: Mq = edWd. (2-1)

    b) Mmen phn

    Di tc dng ca mmen quay, nu khng c g cn li th phn ng ca c

    cu s quay i mt gc ln nht c th c c. V vy ngi ta to ra cc mmen

    phn t l vi gc quay nhcc b phn phn khng l l xo xon, dy cng hoc

    dy treo.

    Ta c: Mp = D; (2-2)vi D l h s ph thuc vo kch thc vt liu ch to l so, dy cng hoc dy treo.

    Khi mmen quay cn bng vi mmen phn th phn ng ng yn

    Mq = Mp = D.

    c) Mmen ma st

    i vi cc dng c dng trc tr ta phi xt n nh hng ca mmen ma st

    gia trc v , mmen ma st c tnh theo cng thc kinh nghim

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    4/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    30

    Mms = K.Gn

    (2-3)

    trong K l h s t l, G l trng lng phn ng, n = (1,3 1,5).

    d) Mmen cn duKhi trc quay dn n kim ch th quay theo cho ti v tr cn bng ri mi dng

    li, do phn ng c qun tnh v b l xo ko li nn kim s dao ng ri mi ng

    yn, kh khn cho vic c kt qu, cho nn phi c b phn n nh dao ng kim

    hay cn gi l b phn cn du.

    B phn cn du phi c ch to sao cho

    mmen cn du c tr s t l vi tc quay ca

    phn ng

    Mcd = pd

    dt

    vi p l h s t l ph thuc vo c im cu to

    ca b phn cn du. T biu thc trn ta thy khi

    phn ng v tr cn bng thd

    dt

    = 0, nh vy

    mmen cn du ch chng li s dao ng ca phn ng m khng lm nh hng

    n kt quo lng.

    2.1.2.2. Phng trnh cn bng phn ng ca ccu o

    Theo nh lut chc: i vi mt vt chuyn ng quay, o hm bc nht ca

    mmen ng lng theo thi gian bng tng cc mmen tc ng ln vt quay y. Do

    , phng trnh cn bng mmen ca ccu o c dng:

    2

    i i2

    d d dJ M J M

    dt dt dt

    = =

    trong : J l mmen qun tnh ca phn ng;

    Mi l tng cc mmen tc ng ln phn ng ca ccu, bao gm:

    Mq =edW

    d; Mp = D; Mms = K.G

    n; Mcd = p

    d

    dt

    .

    Thay cc i lng trn vo phng trnh, ta c:

    2

    q p ms cd2

    dJ M M M M

    dt

    =

    Hnh 2.3. S dao ng ca kim

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    5/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    31

    2

    p ms q2

    d dJ p M M M

    dtdt

    + + = . (2-4)

    Phng trnh trn chnh l phng trnh chuyn ng cbn ca phn ng c

    cu. Gii phng trnh ny ta tm c (t). Tu theo quan h gia J, P, D m ccu

    dao ng hay khng dao ng v quyt nh tnh n nh v thi gian o ca ccu.

    2.1.3. Ccu o tin

    2.1.3.1. Loi c mt khung dy ng

    a. Cu to

    Phn tnh gm: nam chm vnh cu, cc t, li st non, trong khe hkhng

    kh gia cc t v li st l u nhau.

    Phn ng gm: khung dy, l xo phn, kim ch th.

    Hnh 2.4. Ccu o tin

    b. Nguyn l lm vic

    Xt khi ta cho dng in mt chiu I chy vo khung dy, di tc dng ca t

    trng nam chm vnh cu trong khe hkhng kh, cc cnh ca khung dy s chu

    tc dng mt lc:

    F = BlWI

    Kim ch th

    Cc t

    Li st non

    Khung dy

    L xo

    phn khng

    Nam chmvnh cu

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    6/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    32

    trong : B l tr s cm ng t trong khe hkhng kh; l l chiu di tc dng ca

    khung dy; W l s vng dy; I l tr s dng in.

    Ta thy hai cnh ca khung dy cng chu tc dng ca lc F nhng ngc chiu

    nhau nn s to ra mmen quay:

    q

    dM 2F B. .d.W.I B.S.W.I

    2= = =l (2-5)

    trong : d l kch thc ngang ca khung dy;

    S = dl l thit din b mt khung dy.

    Mmen phn ca l so: MP = D..

    Vy phn ng s cn bng khi:

    q P I

    B.S.WM M B.S.W.I D I C .I

    D= = = = . (2-6)

    y IB.S.W

    C constD

    = = gi l nhy ca ccu theo dng in.

    Ta thy t l bc nht vi I.

    c.c im v ng dng

    c im:

    - u im:

    + Dng c c nhy cao v khng i trong ton thang o;

    + chnh xc cao, t chu nh hng ca t trng ngoi, tiu th nng

    lng t;

    + V t l bc nht vi I nn thang chia ca ccu u.

    - Nhc im:

    + Ch to kh khn, gi thnh t;

    + Do khung dy phn ng nn phi qun bng dy c kch thc nh

    dn n kh nng qu ti km;

    + Cho c dng mt chiu. Tht vy, khi ta cho dng xoay chiu i =

    Imsint vo khung dy, ta c mmen quay tc thi theo thi gian: mq(t) =

    B.S.W.i = B.S.W. Imsint.

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    7/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    33

    T T

    qTB q m

    0 0

    1 1M m (t)dt B.S.W.I sin tdt 0

    T T= = = .

    Vy mun o cc i lng xoay chiu ta phi kt hp vi b chnh lu.

    ng dng:

    Dng ch to ampemet, volmet o trong mch mt chiu; ch to ommet, in k

    c nhy cao; dng lm ccu ch khng trong cc ng h vn nng, trong cc cu

    o

    2.1.3.2. Loi c hai khung dy ng (Logomet tin)

    a. Cu to

    - Phn tnh ging nh ccu mt khung dy nhng khe hkhng kh gia cc tv li st non l khng u nhau.

    - Phn ng ta t hai cun dy cho nhau 60o, gn cng trn trc quay v ln

    lt cho dng in I1 v I2 chy qua sao cho chng sinh ra hai mmen quay ngc

    chiu nhau. Phn ng khng c l xo phn.

    Hnh 2.5. Logomet tin

    Khung dy 1

    Khung dy 2I1I2

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    8/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    34

    b. Nguyn l lm vic

    Khi ta cho cc dng mt chiu I1, I2 chy vo cc cun dy ng, di tc dng

    ca t trng nam chm vnh cu s to ra cc mmen quay M1, M2 vi:

    Mq1 = B1.S1.W1.I1;

    Mq2 = B2.S2.W2.I2.

    V khe hkhng kh l khng u nn cm ng t B ph thuc v tr ca khung

    dy ng:

    B1 = f1() Mq1 = f1().S1.W1.I1;

    B2 = f2() Mq2 = f2().S2.W2.I2.

    V khng c l xo phn nn phn ng s cn bng khi M1 = M2. Ta c:

    f1().S1.W1.I1 = f2().S2.W2.I2.

    Vy

    1 1 1 2

    2 2 2 1

    f ( ).S .W I

    f ( ).S .W I

    =

    .

    Gii phng trnh ny ta tm c quan h: 2

    1

    If

    I

    =

    . (2-7)

    c.c im v ng dng

    c im:

    Tng t nh ccu mt khung dy trn nhng c chnh xc cao hn, cng

    sut tn tht thp, nhy rt cao, t bnh hng ca t trng ngoi. Gc lch t

    l vi t s hai dng in i qua cc khung dy, iu ny thun li khi o cc i

    lng vt l thng phi cho thm ngun ngoi. Nu ngun cung cp thay i nhng

    t s hai dng in vn c gi nguyn do vy m trnh c sai s.ng dng:

    c dng ch to cc ommet, megommet.

    2.1.4. Ccu o in t

    Thc cht cng gm hai loi l ccu o in t thng thng v logomet in

    t, tuy nhin loi logomet in t hin nay t s dng nn ta khng xt.

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    9/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    35

    2.1.4.1. Cu to

    a) Ccu in t loi ht

    b) Ccu in t loi y

    Hnh 2.6. Ccu o in t

    Ccu gm hai loi chnh nh hnh 2.6: kiu cun dy dt (ccu o in t loi

    ht) v kiu cun dy trn (ccu o in t loi y). Ccu cun dy dt c phn

    tnh l cun dy dt cho dng in cn o i qua, cn phn ng l mt l thp t

    lch tm c th quay trong khe hcun dy tnh. Kiu cun dy trn c phn tnh l

    Kim ch th

    Khung dy

    Trc quay

    Ccu cndu

    L thp di ng

    L xo

    phnkhng

    I

    kim ch l so

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    10/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    36

    cun dy trn bn trong gn mt l thp. Phn ng cng l mt l thp gn trn trc.

    Ngoi ra cn c b phn cn du, l xo phn, kim ch th.

    2.1.4.2. Nguyn l lm vic

    Khi cho dng in chy vo cun dy tnh, trong lng cun dy s c mt t

    trng. i vi cun dy dt t trng ny ht l thp vo trong lng cun dy tnh,

    cn i vi cun dy trn th t trng s t ho hai l thp, khi hai l thp c cng

    cc tnh nn y nhau. C hai trng hp trn s lm cho phn ng quay i mt gc

    . Ta xt c th nh sau:

    - Khi cho dng in mt chiu chy vo cun dy tnh:

    Ta c mmen quay:

    Mq =edW

    d;

    vi We l nng lng in t trng tch lucun dy

    We =2

    1LI

    2

    trong L l in cm ca cun dy v ph thuc vo ; I l dng in chy trong

    cun dy.

    Vy mmen quay:

    Mq =2

    1 dLI

    2 d. (2-8)

    - Khi cho dng in xoay chiu vo cun dy:

    Gi s i = Imaxsin t. Lc mmen quay tc thi s l:

    Mq(t) =2 2max

    1 dLI sin t

    2 d

    .

    Mmen quay trung bnh:

    Mqtb =T T

    2 2q max

    0 0

    1 1 dL 1M (t)dt I sin ( t)

    T 2 d T=

    dt

    Mqtb =2

    2

    1I

    d

    dL

    vi I l tr hiu dng ca dng hnh sin.

    Ti v tr cn bng Mq = Mp;

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    11/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    37

    Mq = D2

    1 dLI

    2D d =

    . (2-9)

    Vy ccu o in t c tho c c dng mt chiu v dng xoay chiu.

    2.1.4.3.c im v ng dng

    c im:

    - u im:

    + C cun dy phn tnh nn c th qun bng dy kch thc ln nn

    kh nng qu ti tt.

    + D ch to, gi thnh h.

    + C tho c ci lng mt chiu v xoay chiu.

    - Nhc im:

    + Gc quay t l vi bnh phng ca dng in nn thang chia khng

    u (hnh dng l thp c ch to sao chodL

    dgim theo gc quay

    thang chia c th tng i u).

    + chnh xc thp do c tn hao trong li thp.

    ng dng:

    Ch yu o dng, p xoay chiu tn s cng nghip.

    2.1.5. Ccu o in ng

    2.1.5.1. Loi c mt khung dy ng

    a) Cu to

    Ccu gm hai cun dy. Cun dy tnh c tit din ln, t vng dy v thng

    chia lm hai phn on. Phn ng l mt khung dy c nhiu vng dy v tit dinnh. Ngoi ra cn c kim ch th, b phn cn du, l xo phn.

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    12/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    38

    cun dy tnh

    cun dy ng

    Hnh 2.7. Ccu o in ng

    b) Nguyn l lm vic

    - Xt khi cho cc dng in mt chiu I1 v I2 vo cc cun dy phn tnh v

    ng, trong lng cun dy tnh s tn ti mt t trng. T trng ny tc ng ln

    dng in chy trong cun dy ng v to ra mmen quay:

    Mq =edW

    d.

    Nng lng t trng tch lu trong lng cun dy l:

    2 2

    e 1 1 2 2 12 1 2

    1 1

    W L I L I M I I2 2= + +

    trong L1, L2 l in cm ca cc cun dy v chng khng ph thuc vo gc quay

    ; M12 l h cm ca hai cun dy, thay i khi phn ng quay.

    Mmen quay

    Mq =e 12

    1 2

    dW dMI I

    d d=

    . (2-10)

    - Xt khi hai dng in a vo cc cun dy l dng in xoay chiu th mmen

    quay tc thi c tnh:

    Mq(t) =12

    1 2

    dMi i

    d.

    Gi s i1 = I1msint v i2 = I2msin(t ).

    Do phn ng c qun tnh khng kp thay i theo gi tr tc thi cho nn thc

    t ly theo gi tr mmen trung bnh trong mt chu k:

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    13/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    39

    MqTB = T

    o

    q dt)t(MT

    1

    =T

    121m 2m

    0

    1 dMI I sin t sin( t ) dtT d

    =12

    1 2

    dMI I cos

    d

    vi l gc lch pha gia hai dng in; I1, I2 l cc gi tr hiu dng ca dng in

    ln lt chy trong cc cun dy tnh v ng.

    Tm li, trong mi trng hp ta u c:

    12q 1 2 1 2

    dMM I I cos K.I .I .cos

    d= =

    . (2-11)

    Khi Mq = Mp12

    1 2

    dMI I cos

    d

    = D.

    Vy 12 1 2 1 1 21 dM

    I I cos K .I .I .cosD d

    = =

    . (2-12)

    c)c im v ng dng

    c im :

    - u im:

    + chnh xc cao v khng c tn hao trong li thp.

    + C tho c ci lng mt chiu v xoay chiu.

    - Nhc im:

    + D chu nh hng ca t trng ngoi.

    + Kh nng qu ti km v khung dy phn ng kch thc nh.+ Cu to phc tp, t tin.

    + Thang chia khng u (tr khi ch to wattmet).

    ng dng:

    + Ch to cc ng ho dng, p xoay chiu c tn s cao hoc yu cu

    chnh xc cao.

    + Ch yu ch to ng ho cng sut tc dng v phn khng.

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    14/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    40

    2.1.5.2. Loi c hai khung dy ng (logomet in ng)

    a) Cu to

    Phn tnh gm mt cun dy c chia lm hai na. Trong lng cun dy tnh c

    hai cun dy ng gn trn trc quay cng vi kim ch th, khng c l xo phn.

    Hnh 2.8. Logomet in ng

    b) Nguyn l lm vic

    Khi cho cc dng in xoay chiu i, i1, i2 ln lt chy vo cun dy tnh v cc

    cun dy ng, trong lng cun dy tnh s c mt t trng. T trng ny s tcng ln dng in chy trong cc cun dy ng sinh ra cc mmen Mq1, Mq2

    1q1 1 1

    2q2 2 2

    dMM I.I cos I, I

    d

    dMM I.I cos I, I

    d

    =

    =

    vi M1, M2 l h s h cm gia cun dy tnh v ln lt cc cun dy ng.

    Ngi ta b tr sao cho cc mmen ny ngc chiu nhau, vy khi cn bng phnng, ta c Mq1 = Mq2

    1 21 1 2 2

    1 2 2

    2

    1 1

    dM dMI.I cos I, I I.I cos I, I

    d d

    dM I cos I, I

    d .dM

    I cos I, I

    d

    =

    =

    i1

    i

    i2

    Cun dy tnhKhung dy ng

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    15/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    41

    Gii phng trnh trn, ta c:

    =

    11

    22

    cosI

    cosIf (2-13)

    vi I1,I2 l cc gi tr hiu dng ca cc dng in i1, i2; 1, 2 l gc lch pha gia

    dng in i, i1 v i, i2.

    c)c im v ng dng

    Ging nh c cu mt khung dy ng nhng ch yu ch to ng ho

    cos 1 pha, 3 pha cho li in xoay chiu.

    2.1.5.3. Ccu o st in ng v logomet st in ng

    a) Ccu stin ng

    Gm cun dy tnh, mch t nhm to ra t trng trong khe h khng kh.

    Khung dy ng c gn vi trc quay cng kim ch th, l xo phn v b phn cn

    du. Gc quay c tnh:

    1 2 1 2KI I cos(I , I )= (2-14)

    b) Logomet stin ng

    Gm mch t c cu to sao cho to nn khe hkhng kh khng u, phn ng

    gm hai khung dy t cho nhau 60o v gn trn trc quay cng vi kim ch th. Gc

    quay c tnh:

    2 2

    1 1

    I cos(I, I )f

    I cos(I, I )

    =

    (2-15)

    Hnh 2.9. Ccu st in ng Hnh 2.10. Logomet st in ng

    i2

    i1

    i1

    i

    i2

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    16/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    42

    c)c im ng dng

    - C tho dng mt chiu hoc xoay chiu. T trng qua khung dy ln nn t

    chu nh hng ca t trng ngoi.

    - Ccu o st in ng khc vi ccu o in ng ch c mch t lm

    bng vt liu st t. V vy ngoi nhng sai s nh ccu o in ng, cn c thm

    sai s do s c mt ca mch t gy nn. l sai s do t tr ca mch t, sai s do

    tnh phi tuyn ca ng cong t ha B = f(H) khi dng co lm vic ch khc

    nh mc. Xt khi ch to wattmet, do c mch t nn sai s gc ca wattmet st in

    ng cng khc vi wattmet in ng. Trong ccu st in ng gc lch pha gia

    t thng v dng in s ln hn nhiu so vi ccu in ng.

    - Thng dng ch to cc dng co dng, o p, cng sut v gc lch pha.Ampemet v volmet st in ng thng ch to di dng dng co t ghi, loi

    lp bng v mang xch chu va p.

    Ccu o st in ng ng dng ph bin l ch to wattmet. So vi wattmet

    in ng, wattmet st in ng cng kch thc c mmen quay ln hn v nhy

    cao hn, nhng c nhc im l sai s ln hn.

    2.1.6. Ccu o cm ng

    2.1.6.1. Cu to

    Ccu cm ng c cu to nh Hnh 2.11.

    Hnh 2.11. Ccu o cm ng

    1. Cun dy 1; 2. Cun dy 2; 3. Ccu cn du; 4. a nhm v trc quay

    Ix1Ix2

    F1F2

    M12

    M21

    2

    14

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    17/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    43

    2.1.6.2. Nguyn l lm vic

    Khi cho dng in i1 vo cun dy 1 th cun dy 1 to ra t thng 1 xuyn qua

    a nhm, dng in i2 vo trong cun dy 2 to ra t thng 2 cng xuyn qua a

    nhm.

    T thng 1 cm ng trn a nhm sc in

    ng e1 chm pha hn 1 mt gc /2.

    T thng 2 cm ng trn a nhm sc in

    ng e2 chm pha hn 2 mt gc /2.

    V a nhm c coi nh rt nhiu vng dy

    t st nhau, cho nn E1, E2 s

    to ra trn

    a nhm

    cc dng in xoy ix1 v ix2 chm pha hn so vi e1

    v e2 cc gc 1 v 2 v ngoi in trthun cn c

    thnh phn cm ng, tuy nhin do cc thnh phn

    cm ng rt nh nn ta gi thit cc gc 1 v 2

    0.

    Do c s tng h gia t thng 1, 2 vi cc dng in ix1 v ix2 m sinh ra cc

    lc F1 v F2 v cc mmen tng ng lm quay a nhm.

    Ta xt cc mmen thnh phn nh sau:

    M11 l mmen sinh ra do 1 tc ng ln ix1

    M12 l mmen sinh ra do 1 tc ng ln ix2

    M21 l mmen sinh ra do 2 tc ng ln ix1

    M22 l mmen sinh ra do 2 tc ng ln ix2.

    Gi tr tc thi ca mmen quay M1t do s tc ng tng h gia 1 v dng tc

    thi ix1 l:

    M1t = C1ix1

    vi C l h s t l.

    Gi s: 1 = 1m sint

    ix1 = Ix1m sin(t )

    vi l gc lch pha gia 1 v ix1, ta c:

    M1t = C1mIx1m sint sin(t ).

    Hnh 2.12. th vect

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    18/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    44

    V phn ng c qun tnh cho nn ta c mmen l i lng trung bnh trong

    mt chu k T:

    M =

    T T

    1t 1m x1m

    0 0

    1 1

    M dt C I sin t sin( t )dtT T=

    = C1Ix1cos.

    Nu ta coi cc gc 1 v 2 0, xt ln lt cc mmen trn

    M11 = C111Ix1 cos (1, Ix1) = C111Ix1 cos (/2) = 0

    M12 = C121Ix2 cos (1, Ix2) = C121Ix2 cos (/2 + ) = C121Ix2 sin

    M21 = C212Ix1 cos (2, Ix1) = C212Ix1 cos (/2 ) = C212Ix1sin

    M22 = C222Ix2 cos (2, Ix2) = C222Ix2 cos (/2) = 0.

    Nh vy mmen quay s l tng cc mmen thnh phn M12 v M21 c du

    ngc li:

    Mq = M12 + M21

    do vy mmen tng s ko a nhm v mt pha duy nht:

    Mq = M12 + M21 = C121Ix2 sin+ C212Ix1sin

    Nu dng in to ra 1 v 2 l hnh sin v a nhm l ng nht(ch c in trthun) th cc dng in xoy Ix1 v Ix2 s t l vi tn s v t thng sinh ra n, tc l:

    Ix1 = C3f1; Ix2 =C4f2.

    Do vy Mq = C121 C4 f2 sin+ C212 C3f1 sin

    = (C12C4 + C21C3) f12 sin

    = Kf12sin

    vi K = C12C4 + C21C3 l hng s ca ccu o cm ng.Tm li ta c: Mq = Kf12sin (2-16)

    Nu c l xo phn, mmen phn ca l so: MP = D., khi cn bng phn ng ta c:

    = K112sin. (2-17)

    2.1.6.3.c im v ng dng

    iu kin c mmen quay l phi c t nht hai t thng hoc hai thnh phn

    ca cng mt t thng lch pha nhau v khng gian v thi gian. Mmen quay cc i

    khi sin= 1, c ngha l gc lch pha gia hai t thng 1 v 2 l /2.

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    19/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN

    Version1 - Thng 8 nm 2009

    45

    Mmen quay ph thuc vo tn s v in trca a nhm nn khi tn s thay

    i hoc nhit thay i th chnh xc khng cao.

    Ccu c ng dng ch yu ch to cng to nng lng tc dng v

    phn khng trong li in xoay chiu.

    2.2. Ch th s

    2.2.1. Khi nim v nguyn l cbn ca ch th s

    Trong nhng nm gn y xut hin v s dng rng ri cc ch th s, u vit

    ca ch th s l thun li cho vic c ra kt qu, ph hp vi cc qu trnh o lng

    xa, qu trnh tng ho sn xut, thun li cho nhng i thoi gia my v ngi.

    S khi ca ch th s c th tm tt nh sau:

    Hnh 2.13. S khi ca ch th s

    i lng o x(t) qua b bin i thnh xung (BX), s xung N t l vi ln

    x(t) c a vo b m ho (MH), b gii m (GM) v b hin s. Cc khu m ho,

    gii m, b hin s to thnh b ch th s.

    2.2.2. Ch th s

    C nhiu loi ch th s khc nhau nhng ph bin hin nay vn dng ch th s

    n phng in nhiu cc v ch th s ghp 7 thanh bng it pht quang hoc tinh

    th lng.

    2.2.2.1. Chthn phng in nhiu cc

    Ch th l mt n nng c mt anot v 10 katot. Anot thng t in p220V - 250V. Katot c ch to bng dy Cr-Ni un thnh hnh cc ch s t 0 - 9.

    Mi katot l mt con s.

    Khi c in p gia anot v mt katot no n s phng in, katot s sng

    ln v con s xut hin.

    - u im ca ch th ny l hnh dng cc con sp.

    - Nhc im: Kch thc cng knh, ngun in p cung cp cao, ch ph hp

    trong cng nghip.

    x(t) BX M hoB hin s

    Gii m

  • 7/30/2019 Ky Thuat Do Luong Ch2

    20/20

    Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut

    Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CN 46

    2.2.2.2. Chthsghp 7 thanh

    Hnh 2.14. S nguyn l ca LED 7 thanh

    Ch th ny c ghp bng 7 thanh dng it pht quang (LED: Light Emitting

    Diode) hoc tinh th lng (LCD: Liquid Crystal Display).

    it pht quang l nhng cht bn dn m pht ra nh sng di tc dng ca

    dng in mt chiu. Tinh th lng l nhng mng mng lm bng cht tinh th lng. l nhng cht di tc dng ca in p mt chiu chuyn pha t dng lng sang

    dng tinh th v ngc li. Khi dng tinh th, thanh ny trnn trong sut, ta c th

    nhn thy mu sc nn ng sau.

    Mt u im cbn tinh th lng tiu th dng in rt nh: 0,1A/thanh, trong

    khi it pht quang c: 10mA/thanh.

    Trong thc t cn ch th s 16 thanh, ma trn im

    A K

    a

    b

    cd

    e

    fg

    a

    bcdefg

    A chung +5V

    Mt it pht quang

    Cc katot

    tng ng vicc it