เอกสารคาสอน

วชา ศ.452 เศรษฐศาสตรการเงนระหวางประเทศ

Lecture Notes for EC452 International Monetary and Financial Economics

บทท 7

ความสมพนธของผลผลต อตราแลกเปลยน และการใชนโยบายการเงนการคลง:

การวเคราะหโดยแนวคดทางการเงนและแนวคดทางสนทรพย

พจตรา ประภสสรมน

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

โครงการเศรษฐศาสตรบณฑต ภาคภาษาไทยสงหาคม 2562

1

ในบทเรยนทผานมาเราไดศกษาถงความสมพนธของตวแปรอตราดอกเบย ราคาและอตราแลก

เปลยน ซงการเปลยนแปลงในตวแปรเหลานมผลกระทบตอการเปลยนแปลงในผลผลตหรอรายได

ของประเทศ และในบทเรยนกอนหนา เราไดศกษาถงความสมพนธของผลผลตหรอรายไดกบอตรา

ดอกเบยและอตราแลกเปลยนโดยใชกรอบการวเคราะหภายใตแบบจาลอง IS−LM−BP อยางไร

กตาม ในบทเรยนนเราจะเปลยนกรอบการวเคราะหของความสมพนธระหวางผลผลตหรอรายไดกบ

อตราแลกเปลยนจากแบบจาลอง IS−LM−BP มาใชแนวคดทางการเงนและแนวคดทางสนทรพย

ขอสมมตทสาคญในบทนคอ การวเคราะหเปนการวเคราะหในระยะสนทระดบราคายงไมมการปรบ

ตว และระบบเศรษฐกจไมไดอยในภาวะทมการจางงานเตมท และถาระบบเศรษฐกจยงมการวางงาน

อย เราควรจะใชนโยบายการเงนการคลงอยางไรเพอเพมรายไดหรอผลผลตจนไปอยในจดทมการ

จางงานสงทสด

7.1 ดลยภาพในตลาดสนคาและตลาดสนทรพย

ในหวขอน เราจะหารายไดและอตราแลกเปลยนดลยภาพทสบเนองจากดลยภาพทเกดขนในตลาด

สนคาและในตลาดสนทรพย โดยเราจะหาดลยภาพในตลาดสนคาจากเงอนไขอปสงครวมเทากบอปทาน

รวม และหาเสน DD ทแสดงสวนผสมของอตราแลกเปลยนและรายไดททาใหเกดดลยภาพในตลาด

สนคา ตอมาเราจะหาดลยภาพในตลาดสนทรพย โดยพจารณาจากดลยภาพในตลาดเงนในประเทศ

และดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศ และหาเสน AA ทแสดงสวนผสมของอตราแลกเปลยน

และรายไดททาใหเกดดลยภาพในตลาดสนทรพย จากนนศกษาดลยภาพทเกดขนในระบบเศรษฐกจ

แบบเปดเพอศกษาการกาหนดดลยภาพในรายไดและอตราแลกเปลยน

7.1.1 ดลยภาพในตลาดสนคาและเสน DD

เราเคยวเคราะหดลยภาพในตลาดสนคาไวแลวในบทกอนหนา กลาวคอ ตลาดสนคาจะมดลยภาพ

เมออปทานรวม (aggregate supply หรอ Y ) เทากบอปสงครวม (aggregate demand) ซงคอ

Y = A+ CA

= C + I +G+ CA

= C0 + a(Y − T ) + I + G+ CA

2

อปสงครวมประกอบดวยองคประกอบทสาคญ 2 สวนคอ A คอ สวนดดซบ (absorption) และ CA

คอดลบญชเดนสะพด สวนการดดซบประกอบดวยการบรโภค (consumption หรอ C) การลงทน

(investment หรอ I) และการใชจายรฐบาล (government spending หรอ G)

สมการการบรโภคคอ C = C0 + a(Y − T ) โดยท C0 คอสวนของการบรโภคทไมขนกบ

รายได Y − T คอรายได (Y ) หกดวยภาษ (T ) ซงเปนรายไดสทธทประชาชนจะนาไปใชจายได

a คอสดสวนของรายไดสทธสวนเพมทใชในการบรโภค หรอ marginal propensity to consume

(MPC) โดยทวไป a มคาเปนบวกและนอยกวาหนง การลงทน I = I มคาคงทและถกกาหนดจาก

ภายนอกแบบจาลอง สวนการใชจายรฐบาล G = G มคาคงทและถกกาหนดจากภายนอกแบบ

จาลองเชนกน

ดลบญชเดนสะพดในรปของสนคาไทย (real terms) สามารถเขยนในรปสมการไดดงน CA =

X−qM โดยท X = X(Y ∗, q) คอปรมาณสนคาสงออก เปนฟงกชนทขนอยกบอตราแลกเปลยน

ทแทจรง (q) และรายไดตางประเทศ (Y ∗) ซงเปนตวแปรทถกกาหนดจากภายนอกแบบจาลอง

M = M(Y, q) คอปรมาณสนคานาเขา เปนฟงกชนทขนกบรายไดของประเทศ (Y ) และอตราแลก

เปลยนทแทจรง (q) เราสามารถเขยนสมการปรมาณสนคานาเขาในรปของ M = M0 + mY −

γq โดย M0 คอสวนของการนาเขาทไมขนกบรายได m คอ สดสวนของรายไดของประเทศสวน

เพมทใชจายไปกบการซอสนคานาเขา (marginal propensity to import) และ γ คออตราการ

เปลยนแปลงในอตราแลกเปลยนทแทจรงตอดลบญชเดนสะพด ในทนเราสมมตวาเงอนไข Marshall-

Lerner เปนจรง นนคอการลดคาเงนทาใหดลบญชเดนสะพดดขน ดงนน คา γ จะมคาเปนบวก

เสมอ

จากองคประกอบในอปสงครวมทไดกลาวมาขางตน เราสามารถเขยนสมการผลผลตหรอรายได

ไดดงน

Y = A+ aY + CA−mY + γq

Y (1− a+m) = A+ CA+ γq

Y = α(A+ CA+ γq)

โดยท α = 11−a+m

คอตวทวคณรายได (income multiplier) A = C0 + I + G − aT คอสวน

ของคาคงทในการดดซบ และ CA คอสวนของคาคงทในดลบญชเดนสะพด ซงเปนสวนทขนกบ

3

รายไดตางประเทศ

จากสมการขางตน เราจะเหนวาผลผลต (Y ) และ อตราแลกเปลยนทแทจรง (q) มความสมพนธ

ทเปนบวก ในระยะสนเรากาหนดใหราคา P และ P ∗ คงท ดงนนอตราแลกเปลยนทแทจรง (q)

และอตราแลกเปลยนทเปนตวเงน (E) จะเปลยนแปลงในทศทางเดยวกน และ E กมความสมพนธ

เปนบวกกบ Y ดวย เราสามารถแสดงความสมพนธระหวาง E และ Y ไดดวยเสน DD ซงเสน

DD แสดงสวนผสมคตางๆของ E และ Y ททาใหเกดดลยภาพในตลาดสนคา

รป 7.1 แสดงเสน DD ทหามาจากดลยภาพในตลาดสนคา ทระดบอตราแลกเปลยน E1 อปสงค

รวม (AD) เทากบอปทานรวม (Y ) ทผลผลตหรอรายไดเทากบ Y1 เมออตราแลกเปลยนสงขน

เปน E2 การออนคาของคาเงนทาใหดลบญชเดนสะพดดขน AD สงขนและเทากบผลผลตรวมท

ระดบ Y2 ความสมพนธระหวาง E และ Y แสดงไดดวยเสน DD ดงทแสดงในรป

รปท 7.1: เสน DD

จดทอยเหนอเสน DD แสดงถงคาของอตราแลกเปลยนทสงกวาระดบททาให Y = AD ทาให

เกดอปสงคสวนเกนในสนคาในประเทศ (excess demand) สวนจดทอยตากวาเสน DD แสดงถง

4

อตราแลกเปลยนทตาเกนกวาระดบททาให Y = AD ทาใหเกดอปทานสวนเกนในสนคาในประเทศ

(excess supply)

ปจจยททาใหเสน DD เลอนเกดจากปจจยททาใหอปสงครวมมการเปลยนแปลง โดยปจจยท

ทาให AD เพมขน (ลดลง) จะทาใหเสน DD เลอนไปทางขวา (ซาย) ปจจยททาใหเกดการเลอน

ของเสน DD มดงตอไปน

1. การเปลยนแปลงในการใชจายรฐบาล ถารฐบาลเพม G เสน AD เลอนขน ณ ระดบอตรา

แลกเปลยนเดม รายไดเพมขน ทาใหเสน DD เลอนไปทางขวา

2. การเปลยนแปลงในภาษ การเกบภาษเพมขนทาใหรายไดทใชจายไดลดลง และ AD ลดลง

(เลอนลง) ทาใหรายไดลดลงทกๆระดบอตราแลกเปลยน เสน DD เลอนไปทางซาย

3. การเปลยนแปลงในการลงทน ระดบการลงทนทเพมขนทาให AD สงขน รายไดเพมขนทกๆ

ระดบอตราแลกเปลยน เสน DD เลอนไปทางขวา

4. การเปลยนแปลงในราคาสนคาในประเทศ การเพมขนของราคาสนคาในประเทศทาใหดลบญช

เดนสะพดแยลง เสน AD เลอนลง ทาใหเสน DD เลอนไปทางซาย

5. การเปลยนแปลงในราคาสนคาตางประเทศ การเพมขนของราคาสนคาตางประเทศทาใหอตรา

แลกเปลยนทแทจรงออนคาสงผลดตอบญชเดนสะพด เสน AD เลอนขน สงผลใหเสน DD

เลอนไปทางขวา

6. การเปลยนแปลงในฟงกชนการบรโภค ถาผบรโภคในประเทศเปลยนแปลงพฤตกรรมการบรโภค

โดยเพมการบรโภคและลดการออมลง การเปลยนแปลงนทาให AD สงขน ณ ระดบอตรา

แลกเปลยนตางๆ รายไดสงขน เสน DD เลอนไปทางขวา

7. การเปลยนแปลงอปสงคของสนคาตางประเทศและอปสงคของสนคาในประเทศ สมมตวาฟงกชน

การบรโภคของผบรโภคในประเทศและตางชาตไมเปลยนแปลง แตในประเทศมการเกดโรค

ระบาดในสตวเชน โรคไขหวดนก โรคววบา ทาใหประชาชนในประเทศลดการบรโภคเนอสตว

ทผลตในประเทศและหนไปนาเขาเนอสตวแทน ทาให AD ลดลง เสน DD เลอนไปทาง

ซาย รายไดลดลงในทกๆระดบอตราแลกเปลยน

5

7.1.2 ดลยภาพในตลาดสนทรพยและเสน AA

ตอไปเราจะพจารณาตลาดสนทรพยอนประกอบดวยตลาดเงนในประเทศและตลาดเงนตราตางประเทศ

ดลยภาพในตลาดเงนในประเทศเกดขนเมออปทานของเงนทแทจรงเทากบอปสงคการถอเงนทแท

จรง

Ms

P= LD(Y,R)

สวนดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศจะเกดขนภายใตเงอนไขความเสมอภาคของอตราดอกเบย

(interest parity condition)

R = R∗

i = i∗ + (Ee − E)/E

รปท 7.2 แสดงดลยภาพในตลาดสนทรพย ทจดท 1 และ 1′ แสดงดลยภาพในตลาดเงนและ

ตลาดเงนตราตางประเทศ ตอมาถารายไดเพมขนจาก Y1 เปน Y2 ทาใหความตองการถอเงนสงขน

เปน L2D ดลยภาพในตลาดเงนมอตราดอกเบยสงขน เพอลดแรงจงใจในการถอเงนของประชาชน

และรกษาดลยภาพในตลาดเงนไวทจดท 2 อตราดอกเบยทสงขนจงใจใหนกลงทนยายเงนทนระหวาง

ประเทศมาลงทนในบญชเงนบาทมากขน สงผลใหคาเงนในประเทศแขงคา อตราแลกเปลยนลดลง

จนเทากบ E2 เพอรกษาดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศ การเพมขนของรายได (Y ) สงผล

ใหอตราแลกเปลยนลดลง (E) ดงนนรายไดและอตราแลกเปลยนมความสมพนธทผกผนกน ความ

สมพนธระหวาง Y และ E ทแสดงดลยภาพในตลาดสนทรพยสามารถแสดงไดดวยเสน AA โดย

เสน AA จะมความชนเปนลบ และเปนเสนทแสดงคตางๆของ E และ Y ททาใหตลาดสนทรพย

อยในดลยภาพ

รปท 7.3 แสดงเสน AA เราจะเหนวาจดทอยเหนอเสน AA เปนจดทมอตราแลกเปลยนสง

กวาอตราแลกเปลยนททาใหตลาดสนทรพยอยในดลยภาพ การทอตราแลกเปลยนสงทาใหผลตอบแทน

ของการลงทนในสนทรพยในประเทศสงกวาผลตอบแทนของการลงทนในสนทรพยตางประเทศ จง

ทาใหเกดอปสงคสวนเกนของเงนสกลในประเทศ (excess demand) สวนจดทอยตากวาเสน AA

อตราแลกเปลยนตากวาอตราแลกเปลยนดลยภาพในตลาดสนทรพย ผลตอบแทนจากการลงทนใน

6

สนทรพยตางประเทศมากกวาผลตอบแทนจากการลงทนในสนทรพยในประเทศ ทาใหเกดอปทาน

สวนเกนของเงนสกลในประเทศ (excess supply)

รปท 7.2: ดลยภาพในตลาดสนทรพย

รปท 7.3: เสน AA

ปจจยทมผลตอการยายเสน AA ไดแก

1. การเปลยนแปลงในอปทานของเงน การเพมอปทานของเงนทาใหอตราแลกเปลยนออนคา

ทกๆระดบรายได เสน AA เลอนไปทางขวา

7

2. การเปลยนแปลงในราคาสนคา การเพมขนของราคาสนคาทาใหอปทานของเงนทแทจรงลด

ลง อตราดอกเบยสงขนสงผลใหอตราแลกเปลยนแขงคา เสน AA จะเลอนไปทางซาย

3. การเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยนทคาดการณ ถาประชาชนคาดการณวาคาเงนจะออนคา

ในอนาคต เสนผลตอบแทนจากการลงทนในสนทรพยตางประเทศเลอนขนสงผลใหอตราแลก

เปลยนสงขน ทกระดบรายได เสน AA เลอนไปทางขวา

4. การเปลยนแปลงในอตราดอกเบยตางประเทศ การเพมขนของอตราดอกเบยตางประเทศทาให

เสนผลตอบแทนจากการลงทนในสนทรพยตางประเทศเลอนขนสงผลใหอตราแลกเปลยนสง

ขนทกระดบรายได เสน AA เลอนไปทางขวา

5. การเปลยนแปลงในอปสงคการถอเงนทแทจรง การลดลงของอปสงคการถอเงนทแทจรงทาให

อตราดอกเบยลดลง อตราแลกเปลยนออนคา เสน AA เลอนไปทางขวา

7.1.3 ดลยภาพในผลผลตและอตราแลกเปลยน

เราจะหาดลยภาพในตลาดสนคาและตลาดสนทรพยไดจากการนาเอาเสน DD และเสน AA มาไว

ในรปเดยวกน จดตดระหวางเสน DD และ AA แสดงดลยภาพทเกดขนพรอมกนในทงสองตลาด

ซงคอจดท 1 ในรปท 7.4 อตราแลกเปลยนดลยภาพเทากบ E1 รายไดดลยภาพเทากบ Y1

รปท 7.4: ดลยภาพในตลาดสนคาและตลาดสนทรพย

ในกรณทอตราแลกเปลยนและรายไดไมอยในดลยภาพ ณ จดตดกนของเสน AA และ DD จะ

8

มการปรบตวเขาสดลยภาพโดยอตราแลกเปลยนจะเปนตวปรบกอน จากนนรายไดจะปรบตวตาม รป

ท 7.4 แสดงการปรบตวเขาสดลยภาพ ทระดบรายไดและอตราแลกเปลยนทจดท 2 อตราแลกเปลยน

สงกวาระดบททาใหเกดดลยภาพในตลาดสนทรพย ผลตอบแทนจากการลงทนในสนทรพยในประเทศ

มากกวาผลตอบแทนจากการลงทนในสนทรพยตางประเทศ เกดอปสงคสวนเกนของเงนสกลในประเทศ

ในตลาดเงนตราตางประเทศ และการทอตราแลกเปลยนสงเกนไปทาใหราคาสนคาในประเทศถกลง

ในสายตาชาวตางชาต กอใหเกดอปสงคสวนเกนในผลผลตในประเทศ อตราแลกเปลยนจงปรบตว

แขงคาจากจดท 2 เปนจดท 3 อยางไรกตาม ทจดท 3 ตลาดสนคายงไมอยในดลยภาพ คอยงม

อปสงคสวนเกนในสนคาในประเทศ ผผลตในประเทศเพมการผลตเพอลดอปสงคสวนเกนในสนคา

ทาใหผลผลตคอยๆเพมขนตามเสน AA จนกระทงเกดดลยภาพในตลาดสนคาและตลาดสนทรพย

ทจดท 1 เราจะเหนวาราคาสนทรพย (อตราแลกเปลยน) มการปรบตวอยางทนท ในขณะทการ

ปรบตวในการเพมผลผลตทาไดชากวา ดลยภาพในตลาดสนทรพยยงเกดขนอยางตอเนองในขณะ

ทผลผลตยงมการปรบตว การปรบตวนแสดงไดจากการเปลยนแปลงจากจดท 3 ซงตลาดสนทรพย

อยในดลยภาพขณะทตลาดสนคายงไมเขาสดลยภาพ จนมาสจดท 1 ทมดลยภาพในทงสองตลาด

การลดลงของอตราแลกเปลยนจนเขาสจดท 1 บนเสน AA แสดงการเพมขนของรายได ซงม

ผลใหอปสงคของการถอเงนเพมขน อตราดอกเบยสงขน อตราแลกเปลยนตองปรบตวแขงคาเพอ

รกษาความเสมอภาคในอตราดอกเบยระหวางประเทศ เมอระบบเศรษฐกจเขาสดลยภาพทจดท 1

อปสงครวมเทากบอปทานรวม ผผลตไมมแรงจงใจในการผลตสนคาเพมขนอก ทจดท 1 จงเปน

จดทระบบเศรษฐกจเขาสดลยภาพทงในตลาดสนคาและตลาดสนทรพย

7.2 การเปลยนแปลงนโยบายการเงนการคลงแบบชวคราว (Tem-

porary Changes in Monetary and Fiscal Policy)

การใชนโยบายการเงนการคลงสามารถลดผลกระทบทเกดจากความผนผวน (shock) ทเกดขนใน

ระบบเศรษฐกจ โดยจะเปลยนแปลงระดบผลผลต การจางงาน และภาวะเงนเฟอ ความผนผวนท

เกดขนอาจเกดเปนครงคราว เชนภาวะนาทวมหรอภาวะแหงแลงทกระทบตอภาคการเกษตร รฐบาล

จงตองใชนโยบายการเงนการคลงเปนการชวคราวเพอบรรเทาผลกระทบทเกดขน

การใชนโยบายชวคราวเปนการใชนโยบายทมผลตอตวแปรทางเศรษฐกจเพยงชวครงชวคราว โดย

9

ประชาชนจะคาดการณวาการเปลยนแปลงในตวแปรเหลานนจะกลบเขาสระดบเดมในอนาคต การ

ใชนโยบายชวคราวจงไมมผลตอการคาดการณเกยวกบราคาสนคาและอตราแลกเปลยนในอนาคต ดง

นนในการวเคราะหผลของการใชนโยบายชวคราวเราจะสมมตใหอตราแลกเปลยนทคาดวาจะเกดขน

ในอนาคต (Ee) มคาคงทและอยในระดบทสอดคลองกบการผลตทมการจางงานเตมท นอกจากน

เราจะสมมตดวยวาราคาสนคาตางประเทศ อตราดอกเบยตางประเทศ และระดบราคาสนคาเปนตวแปร

ทมคาคงทและไมไดรบผลกระทบจากการใชนโยบายเหลานน

7.2.1 นโยบายการเงนแบบชวคราว

การใชนโยบายการเงนขยายตวแบบชวคราวเปนการเพมอปทานของเงน (Ms) จากระดบหนงไปอก

ระดบหนงเปนการชวคราว นโยบายชวคราวนไมมผลตอการเปลยนแปลงในระดบราคาและการคาด

การณเกยวกบอตราแลกเปลยน ในระยะสน เมอปรมาณเงนสงขน อตราดอกเบยในประเทศลดลง

อตราแลกเปลยนออนคาเพอรกษาเงอนไขความเสมอของอตราดอกเบย เสน AA เลอนไปทางขวา

และตดกบเสน DD เกดดลยภาพทจดท 2 ดงทแสดงในรปท 7.5 การออนคาของคาเงนมผลให

สนคาในประเทศถกลงเมอเทยบกบสนคาตางประเทศ อปสงครวมจงเพมขน ซงมผลใหผลผลตหรอ

รายไดเพมขนดวย ผลของการใชนโยบายการเงนขยายตวแบบชวคราวทาใหรายไดเพมขน อตรา

แลกเปลยนลดลง ในทางตรงขาม นโยบายการเงนหดตวทาใหรายไดลดลงและอตราแลกเปลยนสง

ขน

รปท 7.5: การใชนโยบายการเงนแบบชวคราว

10

7.2.2 นโยบายการคลงแบบชวคราว

การใชนโยบายการคลงชวคราวทาไดโดยเพมการใชจายรฐบาลในเรองเฉพาะกจ เชน ใชงบประมาณ

เพอชวยเหลอประชาชนจากเหตการณนาทวม โดยการใชนโยบายแบบชวคราวนจะไมมผลตอระดบ

ราคาและการคาดการณอตราแลกเปลยน เมอรฐบาลใชนโยบายการคลงขยายตวเสน DD เลอนไป

ทางขวา อตราแลกเปลยนลดลงเปน E2 รายไดเพมขนเปน Y2 ดงทแสดงในรปท 7.6 การทราย

ไดสงขนจากผลของนโยบายการคลงขยายตว จะทาใหอปสงคการถอเงนเพมขน อตราดอกเบยใน

ตลาดเงนสงขนเพอรกษาดลยภาพในตลาดเงน เมออตราดอกเบยสงขน อตราแลกเปลยนปรบตว

แขงคาขนเพอรกษาดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศ ผลของการใชนโยบายการคลงขยายตว

ทาใหรายไดสงขน อตราแลกเปลยนลดลง อยางไรกตาม นโยบายการคลงอาจไมมประสทธผลหรอ

มประสทธผลนอยกวานโยบายการเงนในกรณทอตราแลกเปลยนทแขงคาทาใหการสงออกลดลง ดล

บญชเดนสะพดแยลงจนไปเบยดบง หรอ crowd out ผลของนโยบายจนหมดสน

รปท 7.6: การใชนโยบายการคลงแบบชวคราว

7.2.3 การใชนโยบายการเงนการคลงเพอรกษาระดบการจางงานเตมท

ในกรณทระบบเศรษฐกจอยในภาวะทมการจางงานเตมทแลว ตอมาม shock เกดขนทาใหระบบเศรษฐกจ

ถดถอย ผลผลตหรอรายไดของประเทศลดลง มการวางงานเกดขน ในกรณนรฐบาลจะดาเนนนโยบาย

การเงนการคลงอยางไรเพอกระตนใหเศรษฐกจกลบมาอยในภาวะทมการจางงานเตมท

11

รปท 7.7 เดมระบบเศรษฐกจอยในดลยภาพทจดท 1 ทระดบการจางงานเตมท (Yf ) ตอมาม

การเปลยนแปลงในรสนยมของผบรโภค โดยผบรโภคลดการบรโภคสนคาในประเทศ ทาใหอปสงค

รวมลดลง เสน DD เลอนไปทางซาย กอใหเกดการลดลงของรายได มการวางงานเกดขน (Y <

Yf ) เศรษฐกจในประเทศหดตว (recession) อตราแลกเปลยนสงขน คาเงนในประเทศออนคา รฐบาล

สามารถใชนโยบายการคลงขยายตวเพอเลอนเสน DD กลบสเสนเดม เศรษฐกจกลบเขาสดลยภาพ

ทจดท 1 มการจางงานเตมทและอตราแลกเปลยนมคาเทาเดม นอกจากน รฐบาลสามารถใชนโยบาย

การเงนขยายตวเพอเลอนเสน AA ขน การอดฉดปรมาณเงนทาใหรายไดกลบเขาสดลยภาพทม

การจางงานเตมท แตในกรณนผลของนโยบายจะยงทาใหอตราแลกเปลยนออนคามากขนไปถง E3

รปท 7.7: การใชนโยบายเพอกระตนเศรษฐกจใหเขาสภาวะการจางงานเตมท กรณเศรษฐกจถดถอยเพราะมการเปลยนแปลงในการบรโภค

ภาวะเศรษฐกจถดถอยอาจจะมาจากการเปลยนแปลงในตลาดสนทรพย เชน ประชาชนมพฤตกรรม

การถอเงนมากขน รปท 7.8 เดมระบบเศรษฐกจอยในดลยภาพทจดท 1 มภาวะการจางงานเตมท

ตอมาประชาชนเปลยนพฤตกรรมการถอเงนโดยหนมาถอเงนมากขน ทาใหเสน AA เลอนไปทาง

ซาย รายไดลดลง เศรษฐกจถดถอยเพราะ Y < Yf อตราแลกเปลยนแขงคาขน รฐบาลสามารถใช

นโยบายการเงนขยายตวเพอแกปญหาการวางงานน การเพมอปทานของเงนทาใหเสน AA เลอน

กลบไปเปนเสนเดม ดลยภาพกลบเขาสจดท 1 ระดบการจางงานเตมทและอตราแลกเปลยนเทา

เดม อกทางเลอกคอรฐบาลใชนโยบายการคลงขยายตวเพอเลอนเสน DD ไปทางขวาเปนเสน DD2

ดลยภาพเปลยนจากจด 2 เปนจด 3 รายไดกลบเขาสรายไดทมการจางงานเตมท แตอตราแลก

เปลยนจะแขงคาขนไปอกจาก E2 เปน E3

12

รปท 7.8: การใชนโยบายเพอกระตนเศรษฐกจใหเขาสภาวะการจางงานเตมท กรณเศรษฐกจถดถอยเพราะมการเปลยนแปลงในพฤตกรรมการถอเงน

การใชนโยบายการเงนการคลงชวคราวเพอบรรเทาปญหาการวางงานอนเกดจากความผนผวนชวคราว

มประสทธผลในระยะสน หากรฐบาลเลอกใชนโยบายทแกปญหาไดตรงกบสาเหตทเกดปญหา กลาว

คอใชนโยบายการเงนในกรณทสาเหตของปญหามาจากตลาดเงน และใชนโยบายการคลงในกรณท

สาเหตของปญหามาจากตลาดสนคา กจะทาใหรายไดกลบเขาสรายไดทมการจางงานเตมท และอตรา

แลกเปลยนกลบเขาสระดบเดม

ขอพงระวงในการดาเนนนโยบาย

การใชนโยบายการเงนการคลงเพอรกษาระดบรายไดทมการจางงานเตมทนนมผลกระทบและขอพง

ระวงดงน

1. รฐบาลมแนวโนมทจะใชนโยบายการเงนการคลงแบบขยายตวเพอกระตนการเจรญเตบโตทาง

เศรษฐกจ สวนหนงเพราะตองการทาใหเศรษฐกจดรกษาฐานเสยงของตวเอง นโยบายขยาย

ตวอาจมผลใหเกดภาวะ inflation bias ทระดบราคาสนคาในประเทศสงขนแตไมมผลตอการ

เพมขนของรายไดของประเทศในระยะยาว การทรฐบาลมแนวโนมทจะใชนโยบายขยายตวเพอ

กระตนเศรษฐกจเปนสาเหตทเราตองใหความเปนอสระในการดาเนนนโยบายของธนาคารกลาง

เพอปองกนไมใหรฐบาลใชธนาคารกลางใหดาเนนนโยบายเพอรกษาฐานเสยงและผลประโยชน

ของรฐบาลได

13

2. ในทางปฏบตรฐบาลอาจจะไมทราบวาปญหาเศรษฐกจทเกดขนมสาเหตมาจากตลาดสนคาหรอ

ตลาดสนทรพยทาใหเลอกใชนโยบายทไมตรงจด

3. โดยปกตการดาเนนนโยบายทางการคลงทาไดชากวาการดาเนนนโยบายการเงน เพราะการใช

นโยบายการคลงตองผานขนตอนระบบราชการทยงยากและใชเวลานาน รฐบาลจงมกเลอกท

จะแกปญหาทางเศรษฐกจโดยใชนโยบายการเงน แมวาปญหาทางเศรษฐกจนนเกดจากสาเหต

ในตลาดสนคา

4. การใชนโยบายการคลงมผลกระทบตองบประมาณของรฐ การลดลงของอตราภาษหรอการเพม

การใชจายทาใหดลงบประมาณขาดดล ซงมผลตอหนสาธารณะและการใชงบประมาณเกนดล

(เพมภาษ ลดการใชจายรฐบาล) ในอนาคต

5. การประมาณการณผลของ shock ทเกดขนทาไดยาก รฐบาลตองเลอกใชขนาดปรมาณเงนท

จะเพมลด หรอขนาดของการใชจายรฐบาลใหเหมาะสมกบความผนผวนทเกดขน

7.3 การเปลยนแปลงนโยบายการเงนการคลงแบบถาวร (Permanent

Shifts in Monetary and Fiscal Policy)

การเปลยนแปลงนโยบายอยางถาวรมผลในระยะยาวตอราคาสนคา อตราแลกเปลยน และอตราแลก

เปลยนทคาดการณในอนาคต การวเคราะหผลของนโยบายในระยะยาวจะเรมจากทเศรษฐกจอยใน

ดลยภาพระยะยาวทผลผลตอยในระดบทมการจางงานเตมท อตราแลกเปลยนอยในระดบทสอดคลอง

กบดลยภาพในระยะยาว นนคอจะไมมการเปลยนแปลงในการคาดการณอตราแลกเปลยน (E =

Ee) ดงนนตามเงอนไขความเสมอภาคของอตราดอกเบย เราจะเหนวาอตราดอกเบยในประเทศจะ

เทากบอตราดอกเบยตางประเทศ

7.3.1 นโยบายการเงนแบบถาวร

การเพมปรมาณเงนอยางถาวรจะทาใหอตราแลกเปลยนออนคา ราคาสนคาสงขน และการคาดการณ

เกยวกบอตาแลกเปลยนสงขนดวย ในกรณนโยบายการเงนขยายตวอยางชวคราว ปรมาณเงนเพม

ขนอยางชวคราว การใชนโยบายนทาใหเสน AA เลอนไปทางขวาในระดบหนง โดยไมมผลตอการ

14

เปลยนแปลงในการคาดการณอตราแลกเปลยน ในกรณการเพมปรมาณเงนอยางถาวรจะมผลทาให

การคาดการณอตราแลกเปลยนสงขนดวย เสน AA จะเลอนไปทางขวามากกวากรณการเพมปรมาณ

เงนแบบชวคราว ในรปท 7.9 แสดงใหเหนวาการเพมปรมาณเงนอยางถาวร นอกจากจะเลอนเสน

Ms/P ลงแลวยงเลอนเสนอตราผลตอบแทนจากการลงทนในสนทรพยตางประเทศ (RR) ขนดวย

เพราะ Ee สงขน เงนบาทจงออนคามากถง E3 แทนทจะเปน E2 เชนในกรณการเพมอปทานเงน

อยางชวคราว เสน AA เลอนไปทางขวาเปนเสน AA2 เสน AA ในกรณนโยบายการเงนแบบถาวร

เลอนไปทางขวามากกวากรณการเพมปรมาณเงนแบบชวคราว

รปท 7.9: การเปลยนแปลงเสน AA จากนโยบายการเงนแบบถาวร

รปท 7.10 แสดงผลของนโยบายการเงนแบบถาวร เดมเศรษฐกจมดลยภาพอยทการจางงาน

เตมททรายได Yf ในระยะสนทราคาคงท การเพมปรมาณเงนเลอนเสน AA ไปทางขวาและทาให

อตราดอกเบยในประเทศลดลง กดดนใหคาเงนในประเทศออนคา เราจะเหนวาเสน AA2 ตดกบ

เสน DD1 ทจดท 2 อตราแลกเปลยนสงขน รายไดเพมขน เราจะเหนความแตกตางระหวางดลยภาพ

ในระยะสนของการใชนโยบายการเงนแบบถาวรทจดท 2 และดลยภาพในระยะสนของการใชนโยบาย

แบบชวคราวทจดท 2′ นโยบายแบบถาวรจะมผลตอผลผลตและคาเงนมากกวา

ในระยะยาว การเพมปรมาณเงนอยางถาวรทาใหรายไดอยสงกวารายไดทมการจางงานเตมท กดดน

ใหเกดภาวะเงนเฟอ ทาใหราคาสนคาเพมขนในสดสวนเดยวกบปรมาณเงน การเพมขนของราคา

มผลกระทบ 2 ประการ คอ 1. ทาใหปรมาณเงนทแทจรง (Ms/P ) ลดลงสระดบเดม เสน AA2

เลอนลงเปนเสน AA3 (เสน AA จะไมเลอนลงจนเปนเสน AA1 เพราะ Ee สงขนหลงจากท

มการเพมปรมาณเงนอยางถาวร) และ 2. ราคาสนคาในประเทศทแพงขนทาใหการสงออกลดลง

อปสงครวมลดลงทาใหเสน DD เลอนไปทางซายเปน DD2 ผลคอในทสดระบบเศรษฐกจจะมการ

15

รปท 7.10: ผลของนโยบายการเงนแบบถาวร

ปรบตวจนรายไดลดลงเขาสรายไดทมการจางงานเตมท คาเงนแขงขนบางจากในระยะสน แตโดย

รวมแลวยงออนคากวากรณทยงไมมการใชนโยบาย เราจะเหนวาอตราแลกเปลยนมการปรบตวแบบ

overshooting ในระยะสน และปรบตวเขาสดลยภาพในระยะยาวเมอระดบราคาปรบตว

การใชนโยบายการเงนขยายตวแบบถาวรไมมผลตอการเปลยนแปลงปรมาณผลผลต ในระยะ

ยาวปรมาณเงนทเพมขนกดดนใหระดบราคาสงขนจนเขาสดลยภาพในระยะยาวทปรมาณผลผลตหรอ

รายไดอยทระดบการจางงานเตมท

7.3.2 นโยบายการคลงแบบถาวร

รปท 7.11 แสดงผลของการใชนโยบายการคลงแบบถาวร เดมเศรษฐกจมดลยภาพทระดบ Yf การ

เพมการใชจายรฐบาลแบบถาวรทาใหเสน DD เลอนไปทางขวา การเพมการใชจายรฐบาลแบบถาวร

มผลทนทในตลาดสนคา (อปสงครวมเพมขนและรายไดเพมขน) และยงมผลกระทบตอตลาดสนทรพย

ดวย กลาวคอการเพมอปสงครวมสาหรบสนคาในประเทศจะทาใหมการคาดการณวาเงนในประเทศ

จะแขงคาในระยะยาว ทาให Ee ลดลง การคาดการณนเลอนเสน AA เปนเสน AA2 ทาใหรายได

ลดลงกลบสระดบการจางงานเตมท อคราแลกเปลยนแขงคาขนเปน E2

เราจะเหนวานโยบายการคลงแบบถาวรไมมผลตอระดบผลผลตและรายไดเลย การเพมการใช

จายของรฐทาใหรายไดเพมขนในระยะสน (Y > Yf ) แตเมอประชาชนปรบการคาดการณเกยวกบ

อตราแลกเปลยน โดยคาดวาคาเงนในประเทศจะแขงคา จนในทสดทดลยภาพใหมอตราแลกเปลยน

16

รปท 7.11: ผลของนโยบายการคลงแบบถาวร

แขงคา และรายไดอยทเดม การแขงคาของอตราแลกเปลยนทาใหการสงออกลดลง อปสงครวม

ลดลง นนคอการแขงคาของอตราแลกเปลยนไปเบยดบง (crowding out) การใชจายรฐบาลจนหมด

สน การใชนโยบายการคลงขยายตวอยางถาวรไมมผลตอรายไดเลย มผลแตเพยงทาใหคาเงนแขง

คาขนเทานน ในทางตรงขาม การใชนโยบายการคลงหดตวอยางถาวรกจะไมมผลตอรายไดแตจะ

ทาใหคาเงนออนลงเทานน

7.4 นโยบายการเงนการคลงและดลบญชเดนสะพด

การขาดดลหรอการเกนดลในบญชเดนสะพดมผลกระทบในระยะยาวตอระบบเศรษฐกจ ในหวขอน

เราจะศกษาผลของการดาเนนนโยบายการเงนการคลงวาจะมผลตอดลบญชเดนสะพดอยางไร เรา

จะสามารถวเคราะหผลของนโยบายตอดลบญชเดนสะพดไดโดยการเพมเสน XX ไปในการวเคราะห

รวมกบเสน AA และ DD

เสน XX คอเสนทแสดงคของอตราแลกเปลยนและรายไดททาใหดลบญชเดนสะพดสมดล โดย

เสน XX มความชนเปนบวก เพราะการเพมขนของรายไดทาใหมการนาเขามากขน ดลบญชเดน

สะพดขาดดล อตราแลกเปลยนจงตองสงขนเพอใหคาเงนในประเทศออนคาเพอจะทาใหดลบญชเดน

สะพดสมดล ถาเราวาดกราฟโดยใหแกนตงแทนแกนอตราแลกเปลยนและแกนนอนแทนรายได จด

ทอยเหนอเสน XX แสดงการเกนดลในบญชเดนสะพด เพราะอตราแลกเปลยนออนคามากไปใน

ทกระดบรายได สวนจดทอยใตเสน XX แสดงการขาดดลในบญชเดนสะพด เนองจากอตราแลก

17

เปลยนแขงคามากเกนไปในทกระดบรายได

รปท 7.12 แสดงเสน XX ซงเสน XX มความชนนอยกวาเสน DD ทเปนเชนนเพราะการ

เพมขนของรายไดจากจดท 1 ไปจดท 2 บนเสน DD ชวาอปสงคการบรโภคสนคาในประเทศนอย

กวาการเพมขนของผลผลต เพราะประชาชนนารายไดทเพมขนสวนหนงเกบไวเปนการออมและบาง

สวนนาไปใชจายเพอซอสนคานาเขา อยางไรกตาม จดทอยบนเสน DD เปนจดทอปสงครวมเทากบ

อปทานรวม เพอทจะปองกนการเกด excess supply ในสนคาในประเทศ อตราแลกเปลยนตอง

ปรบตวออนคาขนเปนอยางมากเพอทจะใหการสงออกเพมขนมากกวาการนาเขา เสน DD จงอย

เหนอเสน XX และมความชนมากกวาเสน XX

รปท 7.12: การใชนโยบายการเงนการคลงและดลบญชเดนสะพด

การเพมปรมาณเงนจะทาใหระบบเศรษฐกจมดลยภาพในตลาดสนคาและตลาดสนทรพยทจดท

2 รายไดและอตราแลกเปลยนสงขน ทจดท 2 เปนจดทอยเหนอเสน XX แสดงถงการเกนดลใน

บญชเดนสะพด ดงนน นโยบายการเงนขยายตวทาใหดลบญชเดนสะพดเกนดลในระยะสน

นโยบายการคลงขยายตวแบบชวคราวมผลใหเสน DD เลอนไปทางขวา ดลยภาพเกดทจดท 3

รายไดสงขน อตราแลกเปลยนลดลง การแขงคาของคาเงนในประเทศทาใหดลบญชเดนสะพดแย

ลง จะเหนไดวาจดท 3 เปนจดทอยใตเสน XX ซงแสดงการขาดดลในบญชเดนสะพด ถามการใช

นโยบายการคลงแบบถาวร ประชาชนคาดการณวาอตราแลกเปลยนแขงคาขน เสน AA เลอนไป

ทางซายจนเกดดลยภาพใหมทจดท 4 ทจดนดลบญชเดนสะพดแยลงกวากรณการใชนโยบายแบบ

ชวคราว เพราะคาเงนแขงคามากกวา

18

7.5 นโยบายการเงนกรณกบดกสภาพคลอง (Liquidity Trap)

สภาวะกบดกสภาพคลอง (liquidity trap) คอภาวะทอตราดอกเบยตาจนลดลงเปนศนย เมอธนาคาร

กลางเพมปรมาณเงน อตราดอกเบยจะลดลงจนอตราดอกเบยตดลบ เมออตราดอกเบยตดลบ ประชาชน

จะถอเงนมากขนและถอพนธบตรรฐบาลนอยลง ทาใหเกดอปทานสวนเกนในพนธบตรรฐบาล ถา

หากอตราดอกเบยตามากๆ อาจเปนประโยชนตอผก เพราะตนทนการกยมตา แตในขณะเดยวกน

กหมายความวาธนาคารกลางไมสามารถใชนโยบายการเงนขยายตวเพอกระตนเศรษฐกจได เพราะ

นโยบายการเงนขยายตวทาใหอตราดอกเบยตดลบ

ตวอยางเชน ในชวงทศวรรษ 90 เศรษฐกจประเทศญปนชะงกงน (stagnation) ราคาสนคาใน

ประเทศลดลงจนเกดภาวะเงนฝด (deflation) ธนาคารกลางแหงประเทศญปน (Bank of Japan)

ปรบลดอตราดอกเบยในประเทศอยางตอเนองเพอกระตนเศรษฐกนจนในทสดอตราดอกเบยในประเทศ

มคาเปนศนย เชน อตราดอกเบยขามคน (overnight rate) ในเดอนกนยายน 2004 เทากบ 0.001

เปอรเซนตตอป

ในกรณทเกดภาวะกบดกสภาพคลองทอตราดอกเบยในประเทศเทากบศนย การเพมปรมาณเงน

จะไมทาใหอตราแลกเปลยนออนคา พจารณาเงอนไขความเสมอภาคของอตราดอกเบย

R = R∗

0 = i∗ + (Ee − E)/E

สมมตให Ee คงท โดยปกตแลวการเพมปรมาณเงนจะทาใหอตราแลกเปลยนออนคา แตใน

กรณทอตราดอกเบยในประเทศเปนศนย อตราแลกเปลยนจะไมสามารถออนคาได เพราะการออน

คาของอตราแลกเปลยนจะทาใหอตราดอกเบยตดลบ ดงนนในสภาวะกบดกสภาพคลอง การเพม

ปรมาณเงนจงจะไมมผลตออตราแลกเปลยน (E = Ee/(1− i∗))

ถาอตราดอกเบยในประเทศเทากบศนย ประชาชนไมรสกแตกตางระหวางการถอเงนและการถอ

พนธบตรรฐบาล การใชนโยบายการเงนขยายตวจะไมทาใหเกดการเตบโตทางเศรษฐกจ เราสามารถ

อธบายขอสรปนไดจากกราฟ AA และ DD ในรปท 7.13 ในกรณ liquidity trap เสน AA จะ

เปนเสนตรงขนานแกนนอน ณ อตราแลกเปลยนททาใหอตราดอกเบยเปนศนย ซงหมายความวา

อตราแลกเปลยนจะไมสามารถออนคาไปมากกวาอตราแลกเปลยน Ee/(1−i∗) เมออตราแลกเปลยน

19

ตากวา Ee/(1−i∗) อตราดอกเบยในประเทศมากกวาศนย (และอตราดอกเบยตางประเทศมากกวา

1) เสน AA จะมความชนเปนลบเหมอนกรณทวไป

รปท 7.13: กบดกสภาพคลองและนโยบายการเงน

ทดลยภาพทจดท 1 รายไดเทากบ Y1 ซงตากวา Yf ตอมาเมอมการเพมปรมาณเงน เสน AA

เลอนไปทางขวาโดยอตราแลกเปลยนคงท รายไดทเพมขนทาใหประชาชนมอปสงคการถอเงนเพม

ขนทระดบอตราดอกเบยเทากบศนย ผลคอเสน AA ทเปนเสนตรงขนานแกนนอนยาวขน การ

เพมปรมาณเงนไมมผลตอการเปลยนดลยภาพ ดลยภาพท AA และ DD ตดกนยงคงอยทจดท

1 การเพมปรมาณเงนในภาวะกบดกสภาพคลองจงไมมผลตอการเปลยนแปลงในรายไดและอตรา

แลกเปลยน อยางไรกตาม ถา Ee เปลยนแปลงได การเพมปรมาณเงนอยางถาวรทาใหเสน AA

เลอนขน ผลของนโยบายการเงนขยายตวแบบถาวรทาใหรายไดและอตราแลกเปลยนสงขน

ในกรณทการใชนโยบายการเงนโดยการเพมลดปรมาณเงนไมมประสทธผลตอรายไดและอตราแลก

เปลยน รฐบาลอาจจะดาเนนนโยบายการคลงขยายตวแทน อยางไรกตาม ธนาคารกลางอาจจะม

การดาเนนนโยบายการเงนแบบ unconventional monetary policy โดยไมไดเพมลดปรมาณเงน

โดยตรง แตจะมการเปลยนแปลงปรมาณเงนโดยการเขาซอขายสนทรพยบางประเภท เชน ซอพนธบตร

รฐบาลระยะยาวเพอลดอตราดอกเบยระยะยาวในประเทศ ซงการลดอตราดอกเบยระยะยาวนมผล

ทาใหอปสงคในการซออสงหารมทรพยเพมขน กระตนใหอปสงครวมสงขน

นโยบายการเงนแบบพเศษ (Unconventional Monetary Policy)

วกฤตเศรษฐกจการเงนสหรฐฯป 2008 ทาใหสหรฐฯ และหลายประเทศเศรษฐกจหลกเขาสภาวะ

20

เศรษฐกจถดถอย ธนาคารกลางสหรฐฯจงไดดาเนนการลดอตราดอกเบยอยางตอเนองเพอกระตน

ใหเศรษฐกจขยายตว อยางไรกตาม อตราดอกเบยไดลดลงจนถงระดบศนย (zero lower bound)

แตกยงไมเพยงพอทจะทาใหเศรษฐกจสหรฐฯกาวพนจากภาวะวกฤต ธนาคารกลางสหรฐจงตองพงพา

นโยบายการเงนแบบ unconventional monetary policy เพอผลกดนใหเศรษฐกจกลบมาฟนตวได

โดยเรว โดยใชมาตรการผอนคลายเชงปรมาณ (Quantitative Easing: QE) ซงถอเปนการดาเนน

นโยบายแบบพเศษทธนาคารกลางไมไดเพม/ลดปรมาณเงนโดยตรง

ดวยขอจากดของนโยบายการเงนแบบปกตทธนาคารกลางไมสามารถลดอตราดอกเบยเพอกระตน

เศรษฐกจได นโยบายการเงนแบบพเศษจงเขามามบทบาทในการดาเนนนโยบายการเงนของประเทศ

ซงประสบปญหาเศรษฐกจถดถอย โดยญปนเปนประเทศแรกทเรมใชนโยบายการเงนแบบพเศษใน

ป 2001 เพอกระตนเศรษฐกจและตอสกบปญหาเงนฝด ตามมาดวย สหรฐฯ กลมยโร และองกฤษ

ในชวงหลงเกดวกฤตการเงนโลกป 2008 ธนาคารกลางของประเทศเหลานใชมาตรการพเศษโดย

การพมพเงนเพมเพอไปซอตราสารทางการเงนจากธนาคารพาณชย วตถประสงคคอชวยปลอยสภาพ

คลองเขาสระบบเศรษฐกจ การเขาซอตราสารทางการเงนของธนาคารกลางเชนนชวยกดดนใหอตรา

ดอกเบยในตลาดการเงนปรบลดลง ตนทนการกยมจงถกลง เพมสภาพคลองโลก อยางไรกตาม การ

ดาเนนนโยบายการเงนแบบพเศษทมเครองมอและวธการทใชแตกตางจากปกตนนไมสามารถทาได

เปนระยะเวลานาน เพราะมตนทนสง โดยเฉพาะในดานการสรางความบดเบอนในระบบเศรษฐกจ

และการเงนจนอาจกระทบตอเสถยรภาพโดยรวมของเศรษฐกจได

ลกษณะของนโยบายการเงนแบบพเศษ

1. การประกาศตรงอตราดอกเบยในระดบตาในระยะยาวเพอยดเหนยวการคาดการณอตราดอกเบย

ของตลาดใหเปนไปตามทธนาคารกลางตองการ (forward guidance) หากนกลงทนคาดการณ

วาอตราดอกเบย นโยบายจะอยในระดบตาไปอกนาน กจะสงผลใหอตราดอกเบยระยะยาวลด

ลงมาดวย ทาใหภาวะการเงนโดยรวมผอนคลายมากขน กระตนใหเกดการลงทนและใชจาย

มากขน

2. การเพมขนาดงบดลของธนาคารกลางโดยการเปลยนแปลงสนทรพยและหนสนในงบดลของ

ธนาคารกลางเพอกระตนเศรษฐกจ (Quantitative Easing: QE) ซงสามารถแบงเปน 2 รป

แบบหลก (1) การซอสนทรพยจากสถาบนการเงนและเปลยนเปนเงนสดทสถาบนการเงน

ฝากไวกบธนาคารกลาง (bank reserve) เพอลดอตราดอกเบยในตลาดและผอนคลายภาวะ

21

การเงนโดยรวม (2) การซอสนทรพยแบบเจาะจงในตลาดทมปญหา ตวอยางเชน หลกทรพย

ประเภท mortgage-backed securities เพอเพมสภาพคลอง และลด risk premium ในตลาด

อสงหารมทรพย การเขาซอสนทรพยเหลานทาใหใหปรมาณและโครงสรางสนทรพยทมอยใน

ตลาดเปลยนแปลงไป กลาวคอจะทาใหราคาสนทรพยปรบสงขน และอตราผลตอบแทนลด

ลง สงผลใหนกลงทนปรบพอรตการลงทนใหมโดยหนไปลงทนในสนทรพยอนทดแทน เชน

พนธบตรระยะยาวของภาคเอกชนหรอลงทนตลาดหลกทรพย ซงจะดนใหสนทรพยเหลานน

มราคาสงขนดวย ตนทนการกยมทลดลงและความมงคงทเพมขนจากราคาสนทรพยทสงขน

กจะชวยกระตนความตองการ ลงทนและการใชจายของภาคเอกชน

3. การเปลยนแปลงสดสวนสนทรพยในงบดลของธนาคารกลางโดยไมทาใหขนาดของงบดลเปลยนแปลง

การเปลยนแปลงสดสวนการถอครองสนทรพยของธนาคารกลางโดยไมมการเพมขนาดของงบดล

สามารถสงผลตอโครงสรางผลตอบแทนของสนทรพยในตลาด เชน การดาเนนมาตรการ ma-

turity extension program หรอทเรยกวา “operation twist” ของธนาคารกลางสหรฐฯ ในป

2011 - 2012 โดยการเขาซอตราสารหนระยะกลาง และระยะยาว และขายสนทรพยระยะ

สนออกไป เพอลดอตราผลตอบแทนของตราสารหนระยะกลางและ ระยะยาวในชวงท term

premium ของสนทรพยไดเพมขนสงมากหลงจากวกฤต

การดาเนนมาตรการ QE จะชวยฟนความเชอมนในตลาดการเงนโลก กระตนใหเศรษฐกจโลก

ยงเตบโต และประเทศอนๆทวโลกไดรบผลประโยชผานการคาและการลงทนทกระเตองขนกวากรณ

ไมม QE ในทางตรงกนขาม ประเทศเศรษฐกจเกดใหมโดยเฉพาะประเทศในเอเชยและละตนอเมรกา

กลบมองวา QE สงผลเชงลบตอระบบเศรษฐกจและการเงนของประเทศ สาเหตมาจากความผนผวน

ของเงนทนเคลอนยาย การแขงคาของคาเงนสกลทองถนเมอเทยบกบสกลเงนหลก รวมถงความ

เสยงทจะเกดความไมสมดลในระบบเศรษฐกจจากราคาสนทรพยตางๆทปรบสงขนอยางรวดเรว รป

ท 7.14 แสดงการสงผานผลทางลบของการดาเนนมาตราการ QE ไปสประเทศอนๆในโลก การ

แขงคาของเงนสกลอนๆเทยบกบเงนดอลลาร ทาใหการสงออกของประเทศแยลง ดลบญชเดนสะพด

แยลง ทาใหรายไดหรอผลผลตในเศรษฐกจประเทศนนๆลดลง

ชองทางในการสงผานผลของการดาเนนมาตรการ QE มดงตอไปน

1. ชองทางการปรบพอรตการลงทน (portfolio rebalancing channel) การทธนาคารกลางสหรฐฯ

เขาซอสนทรพยตราสารหนจานวนมากในตลาดสงผลใหปรมาณของสนทรพยประเภทนลดลง

22

รปท 7.14: การสงผานผลของมาตรการ QE ในประเทศตลาดเกดใหม

ราคาสนทรพยปรบสงขน ในขณะทผลตอบแทนจากการถอสนทรพยลดลง นกลงทนตองหา

สนทรพยอนทดแทนโดยทาการปรบพอรตการลงทนใหม เชน นกลงทนหนมาถอสนทรพย

ของประเทศเกดใหมทใหผลตอบแทนสงกวา สงผลใหราคาสนทรพยในประเทศเหลานสงขน

และอตราผลตอบแทนปรบลดลงเชนกน

2. ชองทางการสงสญญาณของธนาคารกลาง (signaling channel) การดาเนนมาตรการ QE และ

forward guidance เปนการสงสญญาณจากธนาคารกลาง ทาใหตลาดคาดการณวาอตราดอกเบย

ในประเทศหลกจะอยในระดบตาไปอกนาน และการฟนตวของเศรษฐกจประเทศหลกยงตอง

ใชเวลานาน สงผลใหนกลงทนหนมาถอสนทรพยทมความเสยงมากขนในประเทศตลาดเกด

ใหมเพอแลกกบผลตอบแทนทสงกวา

3. ชองทางพฤตกรรมกลาเสยงของนกลงทน (risk-taking channel) การเขาซอสนทรพยทงตราสาร

หนของรฐบาลและภาคเอกชนของธนาคารกลางในภาวะทตลาดการเงนโลกมความเสยงสง ชวย

ใหนกลงทนคลายความกงวลและกลารบความเสยงทมากขน ซงจะเหนไดจาก risk premium

ทปรบลดลง ราคาสนทรพยจงปรบสงขน อยางไรกตาม การทา QE ในขนาดทมากและเปน

เวลานานทาใหนกลงทนประเมนความเสยงของสนทรพยตางๆตากวาความเปนจรง (mispric-

ing of risk) จนเกดการสะสมความเปราะบางในภาคการเงนได

4. ชองทางอตราแลกเปลยน (exchange rate channel) การดาเนนมาตรการ QE มแนวโนม

23

ทาใหเงนดอลลารสหรฐฯออนคาลง สนทรพยทอยในสกลเงนดอลลารสหรฐฯ มความนาสนใจ

ลดลงตามไปดวย นกลงทนจงตองการถอสนทรพยทอยในรปสกลเงนอนมากขน โดยเฉพาะ

สกลเงนของประเทศเกดใหมทมแนวโนมแขงคา ซงใหผลตอบแทนทสงกวา

นอกจากน การดาเนนมาตรการ QE มขอควรระวงดงน

1. เกดความเสยงตอการสะสมความไมมเสถยรภาพในภาคการเงน การทธนาคารกลางซอสนทรพย

จานวนมาก และตรงดอกเบยไวในระดบตาเปนเวลานาน ทาใหราคาสนทรพยในตลาดเพม

สงขน และอาจเกดภาวะฟองสบไดในสนทรพยบางประเภท นอกจากน ตนทนทตากวาปกต

ของสถาบนการเงนนาไปสมาตรฐานการปลอยกทหยอนเกนไป หรอการลงทนในสนทรพยเสยง

โดยขาดความระมดระวง

2. ลดแรงจงใจในการแกไขปญหาทแทจรง สาเหตวกฤตเศรษฐกจเกดจากปญหาดานโครงสราง

ของภาคสถาบนการเงน ซง QE ไมชวยปฏรปสถาบนการเงนเพอแกไขปญหาทแทจรง

3. มาตรการ QE ลดความสามารถของนโยบายการเงนแบบปกตในการยดเหนยวการคาดการณ

ราคา การทา QE เปรยบเสมอนการยกเลกเปาหมายเงนเฟอทเปนหลกยดของนโยบายการ

เงนแบบปกต นอกจากน การทสถาบนการเงนและนกลงทนคนเคยกบภาวะการเงนทผอน

คลายพเศษเปนระยะเวลาหนงแลว การเปลยนผานกลบไปสนโยบายการเงนแบบปกตอาจทาให

ตลาดสบสนตอการสงสญญาณของธนาคารกลาง ซงอาจบนทอนความสามารถของนโยบาย

อตราดอกเบย

7.6 นโยบายการเงนการคลงภายใตอตราแลกเปลยนคงท

ภายใตระบบอตราแลกเปลยนคงท การดาเนนนโยบายการเงนการคลงมผลตอระบบเศรษฐกจเหมอน

หรอแตกตางกนอยางไรกบกรณอตราแลกเปลยนทยดหยนได

7.6.1 นโยบายการเงนภายใตอตราแลกเปลยนคงท

รปท 7.15 แสดงดลยภาพกอนมการนโยบายการเงนทจดท 1 ธนาคารกลางกาหนดอตราแลกเปลยน

คงทไวท E1 ปรมาณเงนอยในระดบททาใหอตราดอกเบยในประเทศเทากบอตราดอกเบยตางประเทศ

24

ตอมาธนาคารกลางเพมปรมาณเงนโดยการซอสนทรพยในประเทศ เสน AA เลอนไปทางขวา เพอ

รกษาอตราแลกเปลยนใหคงทไวท E1 ธนาคารกลางตองขายเงนตราตางประเทศ ซอเงนสกลในประเทศ

ทาใหปรมาณเงนลดลงจนกลบเขาสระดบเดม เสน AA′ เลอนกลบมาเปนเสน AA ดลยภาพกลบ

เขาสดลยภาพเดม นโยบายการเงนภายใตอตราแลกเปลยนคงทไมมผลตอรายได ขอสรปนเหมอน

กบการวเคราะหในแบบจาลอง IS − LM − BP ทนโยบายการเงนไมมประสทธผลภายใตการใช

ระบบอตราแลกเปลยนคงท อยางไรกตาม ขอสรปนแตกตางจากขอสรปในกรณการใชนโยบายการ

เงนภายใตอตราแลกเปลยนลอยตวทนโยบายการเงนมประสทธผลในการเพมระดบรายไดและผลผลต

รปท 7.15: นโยบายการเงนภายใตอตราแลกเปลยนคงท

ในกรณอตราแลกเปลยนยดหยนได ธนาคารกลางเพมปรมาณเงนโดยการเขาซอสนทรพยในประเทศ

การเพมปรมาณเงนนกดดนใหอตราดอกเบยลดลงและอตราแลกเปลยนออนคา สวนกรณอตราแลก

เปลยนคงท ธนาคารกลางเขาซอสนทรพยในประเทศ (ซอบาท ขายดอลลาร) เพอปองกนไมให

อตราแลกเปลยนออนคา ดงนน ผลของการเพมปรมาณเงนจากการดาเนนนโยบายการเงนขยาย

ตวหกลางกบการลดลงในปรมาณเงนจากการแทรกแซงคาเงน ภายใตอตราแลกเปลยนคงท การดาเนน

นโยบายการเงนขยายตวจงไมมประสทธผล เพราะปรมาณเงนทเพมขนถกหกลางกบปรมาณเงนท

ลดลงจากการแทรกแซงคาเงน โดยสทธปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจจงเทาเดม สงทเปลยนคอม

การเปลยนแปลงในองคประกอบของรายการสนทรพยในงบดลของธนาคารกลางเทานน ความสามารถ

ในการใชนโยบายการเงนทมประสทธผลของธนาคารกลางมจากดในกรณทมการใชระบบอตราแลก

เปลยนคงท

25

7.6.2 นโยบายการคลงภายใตอตราแลกเปลยนคงท

การใชนโยบายการคลงขยายตวโดยการเพมการใชจายรฐบาลหรอลดอตราภาษทาใหเสน DD เลอน

ไปทางขวา จากรปท 7.16 ดลยภาพเปลยนจากจดท 1 เปนจดท 2 ถาธนาคารกลางไมทาการ

แทรกแซงอตราแลกเปลยน รายไดเพมขน และอตราแลกเปลยนลดลง การเพมขนของรายไดทาให

อปสงคการถอเงนเพมขน กดดนใหอตราดอกเบยสงขน และอตราแลกเปลยนแขงคา เพอปองกน

การแขงคาของอตราแลกเปลยน ธนาคารกลางแทรกแซงคาเงนโดยการซอเงนตราตางประเทศและ

ขายเงนสกลในประเทศ ปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจมากขน เสน AA เลอนไปทางขวา ดลยภาพ

เปลยนจากจด 2 เปนจด 3 การใชนโยบายการคลงขยายตวภายใตอตราแลกเปลยนคงทมประสทธผล

รปท 7.16: นโยบายการคลงภายใตอตราแลกเปลยนคงท

นโยบายการคลงแบบขยายตวภายใตอตราแลกเปลยนคงทมประสทธผลมากกวานโยบายการคลง

ขยายตวภายใตอตราแลกเปลยนทยดหยนได กลาวคอ ภายใตอตราแลกเปลยนทยดหยนได การ

เพมการใชจายรฐบาลทาใหรายไดเพมขน ขณะเดยวกนอตราแลกเปลยนแขงคา ทาใหสนคาในประเทศ

มราคาแพงกวาสนคาตางประเทศ ผลของการเพมขนของราคาสนคาในประเทศทาใหอปสงครวมลด

ลง ซงการเปลยนแปลงนไปลดการเพมขนของอปสงครวมจากการเพมการใชจายรฐบาล อยางไร

กตาม ในระบบอตราแลกเปลยนคงท ธนาคารกลางเขาแทรกแซงคาเงนเพอไมใหเงนในประเทศแขง

คา ในกรณนจงไมมการลดลงของอปสงครวมอนเนองมากจากการแขงคาของอตราแลกเปลยน ประสทธผล

ของนโยบายการคลงภายใตอตราแลกเปลยนคงทจงมากกวาในระบบอตราแลกเปลยนทยดหยนได

26

7.6.3 การประกาศเปลยนแปลงคาเงน

การลดคาเงน (devaluation) เกดขนเมอธนาคารกลางไมสามารถรกษาอตราแลกเปลยนใหคงทอย

ไดจงไดมการประกาศเพมราคาของเงนสกลในประเทศในรปของเงนตราสกลตางประเทศ นนคอ 1

หนวยของเงนสกลในประเทศมมลคาลดลง และจะตองใชจานวนหนวยเงนสกลในประเทศมากขน

เพอแลกกบเงนสกลตางประเทศ 1 หนวย นนคอ การประกาศลดคาเงนทาใหอตราแลกเปลยนสง

ขน ธนาคารกลางจะตองรบแลกเงนไมจากดทอตราใหมน โดยสวนใหญแลวการลดคาเงนมวตถประสงค

เพอทจะกระตนการสงออก เพมอปสงครวมและรายไดของประเทศ

รปท 7.17 แสดงผลของการลดคาเงนตอเศรษฐกจ การลดคาเงนจาก E1 เปน E2 กระตน

การสงออกทาใหรายไดเพมขนจาก Y1 เปน Y2 ซงแสดงดวยจดท 2 บนเสน DD ทจดท 2 (ซง

ไมใชดลยภาพในตลาดสนทรพยทแสดงดวยเสน AA1) แรกเรมคอ การเพมขนของรายไดทาใหม

อปสงคสวนเกนในการถอเงน การเพมขนของอปสงคการถอเงนกดดนใหอตราดอกเบยสงขน ถา

ธนาคารกลางไมแทรกแซงอตราแลกเปลยน อตราแลกเปลยนจะถกกดดนใหแขงคาขน

อยางไรกตาม ธนาคารกลางจะตองรกษาอตราแลกเปลยนไวท E2 ธนาคารกลางจงตองแทรกแซง

คาเงนดวยการซอเงนตราตางประเทศ ขายเงนในประเทศ ผลคอปรมาณเงนในประเทศทหมนเวยน

ในระบบเศรษฐกจเพมขน เสน AA เลอนไปทางขวา จนเกดดลยภาพทจด E2 นโยบายการลดคา

เงนประสบความสาเรจในการทาใหรายไดเพมขน เงนทนสารองระหวางประเทศเพมขน และปรมาณ

เงนในระบบเศรษฐกจสงขน

รปท 7.17: การประกาศลดคาเงน

27

เหตผลทรฐบาลเลอกใชนโยบายการลดคาเงนม 3 ประการ ประการแรก ในขณะทนโยบายการ

เงนไมมประสทธผล นโยบายการคลงมความลาชาในการดาเนนนโยบายเพราะตองผานขนตามกฎหมาย

ในการออกนโยบายเพอเพมการใชจายรฐบาล การใชนโยบายลดคาเงนชวยแกปญหาการวางงานได

อยางคลองตวกวา ประการทสอง การลดคาเงนชวยทาใหดลบญชเดนสะพดดขน และประการสดทาย

การลดคาเงนทาใหธนาคารกลางมเงนทนสารองระหวางประเทศเพมขน ในกรณทธนาคารกลางแทรกแซง

คาเงนจนทาใหเงนสารองระหวางประเทศลดนอยลง ธนาคารกลางสามารถลดคาเงนเพอเพมระดบ

ทนสารองได

ในกรณทจดดลยภาพเรมแรกกอนมการใชนโยบายอยทระดบการผลตทมการจางงานเตมทแลว

การใชนโยบายการคลงหรอนโยบายลดคาเงนจะทาใหราคาสนคาเพมขนในระยะยาว ผลของนโยบาย

ตอรายไดจะถกลบลางใหหมดไปในทสด อยางเชน ถามการใชนโยบายการคลงเมอระบบเศรษฐกจ

มการจางงานเตมทอยแลว การขยายตวของผลผลตทาใหราคาสนคาในประเทศสงขน อปสงครวม

ลดลงทาใหรายไดกลบเขาสรายไดทมการจางงานเตมท อตราแลกเปลยนกลบไปอยทเดม อตราแลก

เปลยนไมแขงคา แตอตราแลกเปลยนทแทจรงแขงคาในระยะยาว เพราะระดบราคาสงขน ในทานอง

เดยวกน นโยบายการลดคาเงนมผลใหราคาสนคาในประเทศสงขนในระยะยาว ทาใหนโยบายไมม

ผลตอรายไดในระยะยาวเหมอนกบผลในระยะยาวของการใชนโยบายการเงนขยายตวภายใตอตราแลก

เปลยนทยดหยนไดทการเพมปรมาณเงนแลวราคาจะสงขนในสดสวนเดยวกบปรมาณเงนทเพม