Lí Thuyết Địa Kĩ Thuật

8/17/2019 Lí Thuyết Địa Kĩ Thuật

1/146

Bai giang Dia chat cong trinh

Më ®Çu

§Þa chÊt c«ng tr×nh lµ khoa häc ®Þa chÊt phôc vô c«ng t¸cx©y dùng (c«ng tr×nh x©y dùng, khai th¸c l·nh th, !"o v#

$«i tr%ng ®Þa chÊt&'NhiÖm vô nghin c)*+

- .¸c ®Þnh çc ®i/* ki#n 0112 c3a kh* ®Êt x©y dùng ®4trn c5 67 ®8 lùa chän vÞ tr9 !: tr9 c«ng tr×nh th9ch h;p<

0i/* ki#n 0112 !ao g=$+

> 0k dÞa h×nh ®Þa $?o+ ph"n ¸nh h×nh th¸i $@t ®Êt (®Acao t*y#t ®:i, ®A cao t5ng ®:i,B&, ng*=n g:c ®Þa h×nh vµx* thC ph¸t tri4n ®Þa h×nh, "nh h7ng ®Cn D*y ho?ch vµ n®Þnh c«ng tr×nh'

> 0k cÊ* trEc ®Þa chÊt+ (®Þa tFng vµ cÊ* trEc ®Þa chÊt&ph"n ¸nh 6ù ph©n !: çc lo?i ®Êt ®¸ kh¸c nha* thGo di#n vµthGo chi/* 6©*, "nh h7ng ®Cn D*y $«, kCt cÊ* c«ng tr×nh vµn ®Þnh c«ng tr×nh<

> 0k t9nh nHng x©y dùng c3a ®Êt ®¸+ ph"n ¸nh çc chI ti*t9nh chÊt c5 lJ c3a ®Êt ®¸ thGo tKng nh8$, ®4 6L dông trongthiCt kC<

> 0k ®Þa chÊt th*M vHn+ ph"n ¸nh nNc dNi ®Êt (ng*=n g:c,ph©n !:, thµnh phFn ho¸ häc, t9nh chÊt vOt lJ, kh" nHng Hn$Pn,B& "nh h7ng ®Cn n ®Þnh c«ng tr×nh<

> 0k çc t¸c dông ®Þa chÊt+ ph"n ¸nh çc D*¸ tr×nh vµ hi#nt;ng ®Þa chÊt tù nhin (ngo?i 6inh vµ nAi 6inh& vµ ®Þa chÊtc«ng tr×nh, "nh h7ng ®Cn n ®Þnh c«ng tr×nh<

> 0k vOt li#* x©y dùng tù nhin+ ph"n ¸nh chÊt l;ng, trQ l;ngvµ ®i/* ki#n khai th¸c $At 6: lo?i vOt li#* x©y dùng tù nhin

phôc vô x©y dùng c«ng tr×nh'R- S* çc ®k thi c«ng c«ng tr×nh, dù ®o¸n çc hi#n t;ng x"yra trong thi c«ng vµ 6L dông c«ng tr×nh<

T- 0/ x*Êt gi"i ph¸p khUc phôc çc ®k 0112 !Êt l;i<

V- 1ho !iCt kh" nHng c*ng cÊp WX.Y tù nhin t?i ®Þa ph5ngphôc vô x©y dùng c«ng tr×nh'

§èi tîng nghin c)*+ vZ 2r¸i 0Êt (th?ch D*y4n, th*M D*y4n, kh9D*y4n, 6inh D*y4n vµ tr9 D*y4n&'

Néi dung nghin c)*+

> 0Êt ®¸+

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot


2/146


> SNc dNi ®Êt+

> 1¸c D*¸ tr×nh vµ hi#n t;ng ®Þa chÊt+

> 0112 kh* vùc+ ph©n vng l·nh th thGo ®k 0112 vµ thµnh lOp

c5 67 dQ li#* ®4 6L dông cho t5ng lai<> 1¸c ph5ng ph¸p kh"o 6¸t 0112+

Ph¬ng ph¸p nghin c)*+

b ph5ng ph¸p ®Þa chÊt häc

b ph5ng ph¸p th9 nghi#$ $« h×nh vµ t5ng tù ®Þa chÊt

b ph5ng ph¸p t9nh to¸n lJ th*yCt

Mèi liªn hÖ víi çc khoa häc kh¸c nh ®Þa chÊt thuû v¨n ®Þa

chÊt cÊu t!o ki"n t!o ®Þa #!o ®Þa k$ thu%t v& '() *+ng,]At 6: nhµ ®Þa chÊt c«ng tr×nh ®F* ngµnh'

Ch¬ng I: Mét sè kh¸i niÖm c¬ !n v" #$¸i §%t

&'i (: #$¸i §%t v) mét v)i ®*c ®i+m c,- n.(/ Ngu0n gèc #$¸i §%t

2r¸i 0Êt lµ $At hµnh tinh trong h# ]@t 2r%i, h×nh thµnh cng vNih# ]@t 2r%i' \# ]@t 2r%i !ao g=$ hµnh tinh D*ay D*anh

]@t 2r%i thGo th) tù xa dFn lµ+ 6ao 2h*M, 6ao i$, 2r¸i 0Êt, 6ao\o", 6ao ]Ac, 6ao 2h, 6ao 2hin W5ng, 6ao \"i W5ng, 6aoYi$ W5ng' ho"ng çch giQa çc hµnh tinh ®Cn ]@t 2r%i lµkh¸c nha* vµ ®;c ®o !eng n¨# ¸nh -¸ng' Sgoµi ra, trong h#]@t 2r%i cPn c8 f v# tinh, çc ti4* hµnh tinh, çc 6ao chi(®¸$ $©y !ôi& vµ thin th?ch (®¸ tr%i, !ôi v trô&,B

Yùa vµo çc ph5ng ph¸p nghin c)* ®@c !i#t ng%i ta dù ®o¸nng*=n g:c h# ]@t 2r%i vµ v trô, tr×nh !µy trong çc gi"th*yCt' 1¸c gi" th*yCt ng*=n g:c 2r¸i 0Êt tOp tr*ng gi"i th9ch

thµnh phFn vOt chÊt c3a çc hµnh tinh, 6ù c8 $@t c3a kh9D*y4n D*anh $At 6: hµnh tinh, h×nh cF* vµ 6ù tOp tr*ng vOtchÊt n@ng vµo giQa, 6ù D*ay c3a çc hµnh tinh thGo çc chi/*kh¸c nha*,B h«ng $At gi" th*yCt nµo hoµn h"o h5n c", chonn çc gi" th*yCt t=n t?i 6ong 6ong'

1/ 23nh d¸ng v) k4ch th5c #$¸i §%t

23nh d¸ng:

2r¸i 0Êt c8 d?ng h×nh cF* ph×nh ra 7 x9ch ®?o vµ h5i dt 7 R

cùc' äi lµ h×nh gGoid' 0A dt c3a 2r¸i 0Êt+

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot R


3/146


298

1=

−=

Rx

Rc Rxα

_/ $@t 2r¸i 0Êt rÊt l=i l[$, n5i cao nhÊt lµ ®Inh jvGrG6t (cao'Vf$&, n5i thÊp nhÊt lµ vùc ]arian (6©* 'TV$&, nC* 6ovNi !¸n k9nh 2r¸i 0Êt lµ f'Tmk$ th× 6ù l=i l[$ gFn Rk$ kh«ng®¸ng k4 !eng !/ $@t D*" ca$' Yo 2r¸i 0Êt c8 ®A dt nn khichiC* ln !"n ®= 6 c8 6ai 6:, trong php ®o g.c vµ ®o *&i 6ai6: nhZ nn c8 th4 !Z D*a, trong php ®o cao 6ai 6: ®;c lo?i !ZnC* chia nhZ çc kho"ng chnh cao ®4 ®o'

64ch th5c:

1¸c t¸c gi" ®a çc 6: li#* ch9nh x¸c kh¸c nha* v/ k9ch thNc 2r¸i0Êt' 1¸c 6: li#* gFn ®Eng c8 th4 ®a ra nh 6a*+

_¸n k9nh x9ch ®?o fTm k$

_¸n k9nh cùc fTf k$

_¸n k9nh tr*ng!×nh

fTm k$

1hi/* dµi x9ch ®?o Vm k$

1hi/* dµi kinh

t*yCn

V k$

Yi#n t9ch $@t 2r¸i0Êt

,' k$R

0Êt li/n ,V' k$R

_i4n T,f' k$R

2h4 t9ch 2r¸i 0Êt ,'R k$T

h:i l;ng 2r¸i 0Êt f,'RV kg

7/ C%u t89 n t$9ng #$¸i §%t

_eng çc ph5ng ph¸p nghin c)* ®Þa chÊn ng%i ta dù ®o¸n 2r¸i 0Êt ®;c cÊ* t?o tK T lNp vOt chÊt 6a*+

- Vá Tr¸i §Êt tK $@t ®Êt ®Cn kho"ng mk$ 6©*, chi/* dµytr*ng !×nh kho"ng T ÷ Tk$, $@t giNi h?n dNi lµ $@t ]oho(]ohorovicic&' WZ c)ng c3a 2r¸i 0Êt g=$ ®¸ $ag$a, trF$ t9chvµ !iCn chÊt (®Êt lµ 6"n phq$ !iCn ®i tK ®¸&' hFn lôc ®ÞavZ 2r¸i 0Êt dµy h5n, trn cng lµ ®¸ trF$ t9ch, tiCp ®Cn lµ ®¸

!iCn chÊt, dNi cng lµ ®¸ $ag$a x©$ nhOp' hFn ®¸y ®?i db5ng vZ 2r¸i 0Êt g=$ ch3 yC* lµ ®¸ $ag$a ph*n trµo' WZ 2r¸i

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot T


4/146


0Êt lµ vZ c)ng nn khi chÞ* t¸c ®Ang c3a nAi lùc !n trong lPng®Êt vZ 2r¸i 0Êt !Þ n)t vs giPn' 2hµnh phFn ho¸ häc g=$ $At 6:ng*yn t: 6a* thGo hµ$ l;ng gi"$ dFn+ , ui, l, wG, 1a, Sa, ,]g, Si, u, 1, 1l vµ tÊt c" çc ng*yn t: c3a !"ng t*Fn hoµn'

\µ$ l;ng phFn trH$ c3a tKng ng*yn t: trong vZ 2r¸i 0Êt gäi lµchI 6: 1lark c3a ng*yn t: ®8' h«ng ph"i tÊt c" çc ng*yn t:c8 chI 6: 1lark lNn ®/* ®;c khai th¸c vµ 6L dông nhi/*' Wi#ckhai th¸c t* th*Ac nh* cF* 6L dông vµ d?ng t=n t?i c3a çcng*yn t: trong vZ 2r¸i 0Êt' h:i l;ng th4 t9ch c3a vOt chÊt R,÷ R,g-c$T'

- Manti (Líp gi÷a) ph©n !: tK m ÷ Rk$ 6©*, !ao g=$+

/ Manti trªn tK m ÷ k$, ®;c gäi lµ tFng uial' 2hµnh

phFn g=$+ ui, l, ]g, wG, u, , 2h' WOt chÊt 7 tr?ng th¸i n8ngch"y, ]anti trn lµ n5i ph¸t 6inh ra ®Ang ®Êt, çc $"ng vZ 2r¸i0Êt tr«i nLa ch×$ nLa ni trn ]anti nh çc t"ng !Hng vµ rÊtdz va ch?$ nha*' h:i l;ng th4 t9ch c3a vOt chÊt T,R ÷V,g-c$T'

/ Manti *íi ne$ trong kho"ng ÷ Rk$, ®;c gäi lµtFng ui$a' 2hµnh phFn g=$+ ui, ]g, l, wG, u, Si' h:i l;ng th4t9ch c3a vOt chÊt ,T ÷ f,fg-c$T'

- Nh©n Tr¸i §Êt tK Rk$ ®Cn t©$ 2r¸i 0Êt (fTmk$&' 0h(nngo&i ®Cn k$ vµ nh(n trong cPn l?i' 2hµnh phFn ch3 yC*lµ+ Si, wG (Si{G&' Sh©n 2r¸i 0Êt 7 tr?ng th¸i c)ng ®@c !i#t' 0i#nt9ch h?t nh©n c3a çc ng*yn t: dng ch*ng tÊt c" çc ®i#n tLnn c8 nHng l;ng tK rÊt lNn h×nh thµnh do ch*y4n ®Ang d?ngc5n l:c vPng x*ng D*anh ®i#n t9ch h?t nh©n' SC* l;i dông ®;cng*=n nHng l;ng nµy th× 2r¸i 0Êt c8 th4 ®"$ !"o nHng l;ng $Atçch l©* !/n' h:i l;ng th4 t9ch c3a vOt chÊt m, ÷ ,g-c$T'

;/ C%u t89 n ng9)i #$¸i §%t- KhÝ quyÓn lµ D*y4n kh9 !ao D*anh 2r¸i 0Êt, ph©n !: tK$@t ®Êt ®Cn ®A cao kho"ng Tk$' h9 D*y4n ®;c chiathµnh T tFng+

/ 12ng ®èi lu+ tK $@t ®Êt ®Cn mk$ cao, chiC$ |kh:i l;ng toµn !A kh9 D*y4n vµ hF* nh toµn !A lµ h5i nNc'

2hµnh phFn ch3 yC* nh thµnh phFn kh«ng kh9 (SR, R, 1R, r&' 2rong tFng ®:i l* c3a kh9 D*y4n x"y ra çc hi#n t;ng kh9 t;ngnh gi8, $a, !·o, t*yCt,B t¸c ®Ang vµo 2r¸i 0Êt lµ$ x*Êt hi#n

çc D*¸ tr×nh ®Þa chÊt ngo?i 6inh, ®=ng th%i g©y lùc ®qy

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot V


5/146


ngang ln c«ng tr×nh, Hn $Pn kCt cÊ* c«ng tr×nh, lµ$ l·o ho¸vOt li#*'

/ 12ng gi3a+ 7 ®A cao ®Cn k$' 2Fng nµy c8 nhi/*

kh9 di ®Ang ne$ ngang, kh:i l;ng chiC$ kho"ng | toµn !Akh:i l;ng kh9 D*y4n' 2Fng !×nh l* c8 ch)a }on (T& lµ lo?i kh9hEt tia tL ngo?i, giEp cho 2r¸i 0Êt tr¸nh khZi t¸c h?i c3a tia cùct9$ hay çc tia kh¸c c3a ]@t 2r%i' h«ng c8 6: li#* v/ chi/*dµy vµ vÞ tr9 c3a lNp }on' 1¸c chÊt th"i tK ho?t ®Ang c«ngnghi#p c3a 2r¸i 0Êt lµ$ th3ng lNp nµy vµ g©y "nh h7ng ®Cn®%i 6:ng vµ 6)c kho~ c3a d©n c 2r¸i 0Êt'

/ 12ng ion+ ph©n !: ®Cn hµng ngh×n k$ cao, 7 tFngnµy kh«ng kh9 !Þ «xy ho¸ rÊt $?nh nhng hF* nh kh«ng "nh hb

7ng ®Cn c«ng tr×nh x©y dùng'4 Thuû quyÓn lµ D*y4n nNc c3a 2r¸i 0Êt ne$ trong kh9 D*y4nvµ vZ 2r¸i 0Êt' 2h*M D*y4n chiC$ h5n ,| th4 t9ch 2r¸i 0Êt,V,R| trong ®8 lµ nNc ®?i d5ng, V,R| lµ nNc dNi ®Êt, ,f| lµnNc !Hng 7 R cùc, cPn l?i lµ nNc 6«ng, h=, h5i q$ trong ®Êt vµtrong kh9 D*y4n' SNc c8 vPng t*Fn hoµn giEp ®i/* hoµ kh9hO* 2r¸i 0Êt, nNc cFn cho ho?t ®Ang 6:ng c3a 6inh vOt, nNc ®;ckhai th¸c 6L dông, nNc c8 t¸c dông Hn $Pn kCt cÊ* c«ng tr×nh,ch"y ngOp h: $8ng, g©y ra çt ch"y ho@c x8i ngF$, g©y tr;t

®Êt, g©y hi#n t;ng kar6t' 2r¸i 0Êt c8 6ù 6:ng v× c8 nNc'4 Th!h quyÓn lµ tn gäi kh¸c vZ 2r¸i 0Êt nh ®· n8i 7 phFn trn'

- "inh quyÓn lµ D*y4n 6inh vOt ph©n !: trong çc D*y4n kh¸cc3a 2r¸i 0Êt' uinh D*y4n ®8ng vai trP rÊt D*an träng trong D*¸tr×nh thµnh t?o vµ !iCn ®i thµnh phFn, cÊ* t?o c3a kh:ikho¸ng vOt t?o nn th?ch D*y4n' 2rong vi#c x©y dùngc«ngtr×nh t¸c ®Ang c3a 6inh D*y4n cha ®;c xG$ xt ®Eng $)c, vµlÞch 6L cho thÊy ®8 lµ $At thiC* 68t lNn c3a loµi ng%i vµ hi#n

nay cAng ®=ng thC giNi ngµy cµng D*an t©$ ®Cn 6inh D*y4ntrong tÊt c" çc ho?t ®Ang'

? c,- #$¸i §%t

- Kh#i $%ng thÓ tÝ!h vOt chÊt c3a 2r¸i 0Êt c8 kh:i l;ng th4 t9chtHng dFn tK ngoµi vµo trong' 0i/* nµy d•n ®Cn ¸p lùc ®Êt ®¸ln c«ng tr×nh thay ®i'

- ¸p $&! 'n trng $*ng +Êt tHng thGo chi/* 6©*, $)c ®AtHng kh¸ nhanh+ 7 $@t ®Êt at, 7 fk$ lµ fRat, 7 k$

lµ h5n T'f

at, 7 t©$ 2r¸i 0Êt lµ h5n V'f

at' Wi#c tHng ¸p 6*Êt"nh h7ng trùc tiCp ®Cn 6)c kho~ con ng%i vµ g©y ¸p lùc phôth$ ln c«ng tr×nh ngF$'



6/146


- Nhi,t + !.a Tr¸i §Êt + 2r¸i 0Êt ®;c c*ng cÊp nhi#t tK haing*=n+

/ 0go!i nhiÖt + _)c x? ]@t tr%i h*n n8ng phFn trn c3a vZ

2r¸i 0Êt ®Cn $At ®A 6©* nhÊt ®Þnh, 7 ®8 nhi#t ®A kh«ngthay ®i gäi lµ +íi th/ng 0n' 1hi/* 6©* c3a ®Ni nµy kho"ng÷V$' _)c x? ]@t tr%i thay ®i thGo th%i gian vµ kh«ng giant* th*Ac vµo vÞ tr9 ®Þa lJ c3a çc vng trn 2r¸i 0Êt nn 6inh ra$a vµ çc ®Ni kh9 hO*'

/ 05i nhiÖt + 6inh ra tK lPng ®Êt do çc ph"n )ng ho¸ häcvµ h?t nh©n' Shi#t l;ng nµy lµ$ nhi#t ®A c3a ®Êt ®¸ ne$ dNi®Ni th%ng «n tHng dFn thGo chi/* 6©*' Sg%i ta dng cÊ6 ®ÞanhiÖt lµ 6: $t x*:ng 6©* ®4 nhi#t ®A tHng ln 1 vµ

gra*i7n ®Þa nhiÖt (®Þa nhi#t 6*Êt& lµ 6: ®A 1 tHng ln khix*:ng 6©* $ ®4 ®@c trng cho D*¸ tr×nh tHng nhi#t ®Atrong lPng ®Êt' 2h«ng th%ng cÊp ®Þa nhi#t tr*ng !×nh lµ T®Cn TT$ (ngh€a lµ c) x*:ng 6©* th$ $ tHng ln T1&' YÞth%ng lNn nhÊt c8 th4 ®Cn h5n $, nhZ nhÊt 9t h5n $'_Êt k dÞ th%ng nµo cng ch)ng tZ ph)c t?p v/ cÊ* t?o ®ÞachÊt c3a vZ 2r¸i 0Êt t?i ®8' Shi#t ®A t?i $At chi/* 6©* !Êt kc3a 2r¸i 0Êt ®;c x¸c ®Þnh+

β 0 Z Z

t t tb Z

−

+=

- Tr1ng tr/ng2 t3 tr/ng 45 tr/ng ph6ng 7+ 2räng tr%ng c3a 2r¸i 0Êt c8 gia t:c ,$-6R (ho@c $-6R&, c8 çc gi¸ trÞ kh¸cnha* 7 nhQng vÞ tr9 kh¸c nha* trn vZ 2r¸i 0Êt' 2?i nhQng n5ic8 cÊ* t?o kh¸c th%ng 6 c8 çc dÞ th%ng v/ träng lùc, chngh?n 7 nhQng n5i ph©n !: ®¸ trF$ t9ch tr~ c8 ®A r‚ng lNn, ®¸c8 ch)a dF* th× träng lùc gi"$, n5i ph©n !: D*@ng 6Ut th×träng lùc tHng' 2K tr%ng tr¸i ®Êt c8 cùc ®Þa tK kh«ng hoµn toµntrng vNi cùc ®Þa lJ' S5i c8 ch)a D*@ng 6Ut tK 6 c8 !Êt th%ngv/ tK t9nh, c8 th4 ph¸n ®o¸n ®;c çc $Z 6Ut tK' 2r%ng ph8ngx? tù nhin c3a 2r¸i 0Êt cha ®;c lµ$ r[ D*y l*Ot, nhng rÊt nhi/*vOt chÊt c3a 2r¸i 0Êt c8 t9nh ph8ng x? vµ c8 "nh h7ng ®Cn 6)ckho~ con ng%i'

&'i 1/ @¬ >îc >Ach sB ph¸t t$i+n #$¸i §%t(/ #ui ®%t ®¸

b 8h¸i niÖ#+

2*i t*y#t ®:i >µ kho"ng th%i gian tK khi ®Êt ®¸ thµnh t?o®Cn hi#n nay (t9nh tri#* nH$&

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot f


7/146


2*i t5ng ®:i lµ kho"ng th%i gian th4 hi#n D*an h# giµ, tr~, trbNc, 6a* giQa c¸c tFng ®¸ ho@c c¸c hi#n t;ng ®Þa chÊt (t*i tb5ng ®:i ®;c th4 hi#n 7 nin !i4* ®Þa chÊt&'

b 9h:ng 6h¸6 '¸c ®Þnh tu;i tu)Öt ®èi c


8/146


thµnh t?o trNc ne$ dNi, tFng ®¸ tr~ h5n thµnh t?o 6a* ne$ trn'hi hi#n t;ng ®Þa chÊt x"y ra 6 lµ$ !iCn ®i çc ®¸ h×nhthµnh trNc ®8'

1/ Nin i+u ®A- ch%t/ #h-ng ®A- tÇng/0iªn >i?u ®Þa chÊt lµ !"ng tr×nh tù th%i gian lÞch 6L ph¸t tri4nvZ 2r¸i 0Êt' Sin !i4* ®Þa chÊt ®;c chia vµ dng ch*ng cho tÊtc" çc nNc trn thC giNi gäi lµ niªn >i?u ®Þa chÊt ®Þa chÊt @uèct"' Sin !i4* ®Þa chÊt dng ring cho tKng vng ho@c kh* vùcgäi lµ niªn >i?u ®Þa chÊt ®Þa 6h:ng' Sin !i4* ®Þa chÊt D*:ctC ®;c chia T ®5n vÞ ch9nh+ ®!i, kû, th"' 2oµn !A kho"ng th%igian chia ®?i, tn çc ®?i thGo 6ù tiCn ho¸ c3a thC giNi 6inhvOt' ]‚i ®?i chia lµ$ nhi/* kM, tn c3a kM thGo ®Þa danh lFn

®F* tin nghin c)* lo?i ®Êt ®¸, thGo lo?i ®Êt ®¸ ph !iCn,ho@c thGo hi#n t;ng ®@c !i#t x"y ra trong kM' ]‚i kM chia lµ$T thC, thC trNc gäi thGo tn kM b th$ ®*«i -í#, thC giQa th$gi3a, thC 6a* th$ #u5n' ]At 6: kM chia R thC, gäi lµ thC 6N$vµ thC $*An' 1hI c8 kM 0# 2), tn gäi do hi#n t;ng !Hng hµ x"yra V lFn trong kM, chia lµ$ V thC vµ c8 tn ring'

1hang ®Þa t2ng lµ !"ng tr×nh tù ph©n !: ®Êt ®¸ thGo chi/*6©* t5ng )ng vNi nin !i4* ®Þa chÊt' 1hang ®Þa t2ng @uèc t"c8 T ®5n vÞ chia+ giíi, hÖ, thèng' 0Êt ®¸ h×nh thµnh trong $At

®?i tOp h;p thµnh giNi, trong $At kM thµnh h#, trong $At thCthµnh th:ng' ]At giNi g=$ nhi/* h#, tn c3a giNi lµ tn c3a ®?i,tn c3a h# lµ tn kM' ]At h# g=$ R, T, V th:ng, tn c3a th:ng lµtn c3a h# cAng th$ ®*«i *íi (h!& nC* h×nh thµnh trong thC6N$, t5ng tù th$ gi3a (trung&, th$ trªn (thAng&' 2hang ®ÞatFng D*:c tC ®;c chia vµ dng ch*ng cho tÊt c" çc nNc' SC*chia nhZ h5n vµ dng ring cho tKng nNc, tKng kh* vùc gäi lµthang ®Þa t2ng ®Þa 6h:ng'

2rn !"n ®= ®Þa chÊt, ®Êt ®¸ ®;c t« $µ* thGo t*i' 0Êt ®¸th*Ac $‚i h# ®;c t« $At $µ* ring, chng h?n 0# 2) $µ* vµng6¸ng, 1ar!on $µ* than ch×, YGvon $µ* n©*,B 2rong $At h#,th:ng dNi ®;c t« 6Uc ®O$ h5n cho ®Cn th:ng trn nh?t h5ncng $µ*' 1ng vNi çc kJ hi#* thµnh phFn ®Êt ®¸, t*i ®Êt®¸ ®;c cho !eng chQ, chng h?n 1T c>, ƒ„W t>,B

0?i (iNi & M (\#& 2hC (2h:ng& 2h%i gian kodµi, tri#* nH$

aino}oi(}& ntropogGn (ƒ& \olocGn(\i#n ®?i& ƒ„W ,



9/146


-2©n 6inh- 0# 2)

- Sh©n6inh-

lGi6tocGn$*An (th;ng&

ƒ„„„

lGi6tocGngiQa (tr*ng&

ƒ„„

lGi6tocGn6N$ (h?&

ƒ„

SGogGn(S&

liocGn SR RT'R

]iocGn S

alGogGn(&

ligocGn T V

jocGn R

alGocGn

]G6o}oi(]}&

-2r*ng6inh-

rGta (& rGta $*An(th;ng&

R mf

rGta 6N$ (h?&

…*ra (…& …*ra $*An(th;ng&

…T V

…*ra giQa(tr*ng&

…R

…*ra 6N$ (h?& …

2ria6 (2& 2T T

2R

2

alGo}oi(}&

-1 6inh-

Gr$i (& R

1ar!on(1&

1T f

1R

1



10/146


YGvon( Y&

YT

YR

Y

uil*r (u& uR V

u

rdovic(&

T f

R

1a$!ri(∈&

∈T m

∈R

∈

rotGro}oi(†&

-Sg*yn6inh-}

rotGro}oi $*An †R

Rm

rotGro}oi 6N$ †

mf

rkGo}oi(† &

-2h¸i c-

‡R

7/ @¬ >îc >Ach sB ph¸t t$i+n #$¸i §%t

]«n häc nghin c)* lÞch 6L ph¸t tri4n vZ 2r¸i 0Êt lµ §A- sB (lÞch6L ®Þa chÊt& trn c5 67 c3a $«n C sinh v=t hDc' 1 6inhvOt häc nghin c)* thC giNi 6inh vOt c, cho !iCt t*i c3a çcho¸ th?ch' 0Þa 6L nghin c)* !"n ®= 2r¸i 0Êt D*a çc th%i ®?ikh¸c nha*'

ƒ*¸ tr×nh ph¸t tri4n c3a vZ 2r¸i 0Êt thGo çc th%i k kh¸c nha*nh 6a*+

- §i Th¸i != (@rABCi - @D) lµ ®?i c nhÊt, ko dµi

kho"ng R tri#* nH$' 2h%i k nµy vZ 2r¸i 0Êt ho?t ®Ang rÊt$·nh li#t, kh«ng c8 $At th%i k n ®Þnh, kh«ng c8 vng ®;cn©ng ln thµnh lôc ®Þa' 0Êt ®¸ ®· !Þ !iCn chÊt nhi/*, 6ù t×$



11/146


thÊy than ch× vµ ®¸ v«i 2h¸i c ch)ng tZ c*:i ®?i 6ù 6:ng ®·x*Êt hi#n'

4 §i Nguyn >inh (8rtBrCi - 8D) ko dµi kho"ng RT

tri#* nH$' WZ 2r¸i ®Êt v•n ho?t ®Ang $·nh li#t, nhng ®· c8nhQng vng ®;c n©ng ln n ®Þnh thµnh lôc ®Þa ®;c gäi lµnn Sg*yn 6inh, chng h?n n/n Sga, n/n uy!Gari, n/n1anada, n/n Ec,B 1¸c $i/n 6ôp v[ng trng vNi ®¸y ®?i d5ngv•n cha n ®Þnh !ao D*anh $i/n n/n gäi lµ ®Þa #¸ng' 2rong®?i Sg*yn 6inh ®¸ kh«ng !Þ ph©n h*M $?nh nhng cng !Þ!iCn chÊt ®¸ng k4' 2rong ®¸ c8 ch)a çc ho¸ th?ch ®Ang thùcvOt'

4 §i E= >inh (8a$BCi - 8C) ko dµi kho"ng TV tri#*

nH$' 2rong ®?i nµy 6ù 6:ng ®· ph¸t tri4n rÊt $?nh, nh% çc ho¸th?ch phong phE ng%i ta chia ®?i thµnh çc kM+

2rong çc kM 1a$!ri (∈&, rdovic (&, uil*r (u& c8 ho?t ®Ang*:n nCp 1alGdoni' 1¸c $i/n n/n Sg*yn 6inh tiCp tôc ®;c $7rAng' 2rong ®¸ t×$ thÊy çc ho¸ th?ch ch)ng tZ 6ù tiCn ho¸ c3athC giNi 6inh vOt' 2hùc vOt 6:ng c" dNi nNc vµ trn c?n, ®· x*Êthi#n ®Ang vOt 6:ng trn c?n ®F* tin'

2rong çc kM YGvon (Y&, 1ar!on (1&, Gr$i (& c8 ho?t ®Ang

*:n nCp \Gcxini' 2hùc vOt x*Êt hi#n c©y h?t trFn, c*:i Gr$i!P 6¸t khng l= x*Êt hi#n'

4 §i Trung >inh (MB>Ci - MC) ko dµi m tri#* nH$, g=$çc kM 2ria6 (2&, …*ra (…&, 1rGta (&' \o?t ®Ang *:n nCp i$$Gri(tr*ng 6inh& tiCp tôc $7 rAng çc $i/n n/n, $At 6: n/n l?i !Þ vsra thµnh çc n/n nhZ' 0Ang vOt ch3 yC* lµ !P 6¸t, thùc vOt ch3yC* lµ th«ng, tng, !¸ch' Shi/* ch* k x©$ thùc, !i4n tiCn,!i4n li,B lµ$ thay ®i !A $@t 2r¸i 0Êt'

4 §i T©n >inh (KainCi - KC) ko dµi kho"ng m tri#*

nH$, g=$ çc kM alGogGn (&, SGogGn (S& vµ 0# 2) (ƒ&' \o?t®Ang *:n nCp npi lµ$ 6inh ra $At lo?i çc d·y nEi hi#n ®?i nhla6ka, çc d·y nEi vGn !i4n Sa$ ]`, 0«ng Y5ng,B ua* çc ch*k !Hng hµ x©$ lÊn, 2r¸i 0Êt ph©n chia ®Ni kh9 hO* nh ngµynay, ®Ang vOt c8 chi$, thE, thùc vOt ph¸t tri4n $?nh c©y h?tk9n, thC giNi 6inh vOt dFn ®a d?ng nh ngµy nay' 2rong kM 0# 2)x*Êt hi#n loµi ng%i, kho"ng th%i gian c3a 0# 2) ®;c xG$ lµ ,tri#* nH$, ,f tri#* nH$ ho@c tri#* nH$ t* t¸c gi" cHn c)vµo 6ù x*Êt hi#n loµi ng%i, $a thin th?ch ho@c çc ch* k !Hng

hµ' WHn $inh con ng%i ph¸t tri4n kho"ng nH$ tr7 l?i



12/146


®©y' 1*:i kM 0# 2) ®· thÊy di t9ch c3a loµi ng%i cng çc vCtt9ch vHn ho¸ c3a hä'

&)i 7/ §A- h3nh ®A- m89

§Þa h×nh lµ h×nh th¸i $@t ®Êt' 0Þa h×nh lµ kCt D*" c3a çcD*¸ tr×nh ®Þa chÊt nAi 6inh vµ ngo?i 6inh, ®Þa h×nh l*«n !iCn®i thGo th%i gian vµ ®?t ®;c $At tr?ng th¸i c©n !eng ®Ang'

§Þa #!o häc lµ khoa häc nghin c)* ®Þa h×nh c8 xt ®Cnng*=n g:c ®Þa h×nh vµ x* thC ph¸t tri4n c3a ®Þa h×nh'

0i/* ki#n ®Þa h×nh ®Þa $?o ho@c ®i/* ki#n ®Þa h×nh ®/*®;c hi4* lµ ®i/* ki#n ®Þa chÊt c«ng tr×nh ph"n ¸nh h×nhth¸i $@t ®Êt'

(/ PhEn >98i ®A- h3nh0Þa h×nh ®;c ph©n lo?i kh¸c nha* t* thGo t¸c gi" vµ l€nh vùcnghin c)*' YNi ®©y giNi thi#* $At 6: çch ph©n lo?i ®Þah×nh+

#hF9 h3nh d¸ng v) ®é c-9

- §;a h


13/146


/ 0Li+ c8 ®A cao t5ng ®:i ‡ R$, 6%n d:c ®)ng' (0Inhvµ ngän nEi lµ ®i4$ cao nhÊt trong nEi, d"i nEi vµ r@ng nEi&<

/ :n ngu)ªn+ ®Inh nEi !eng phng rAng lNn 6%n d:c<

/ Nao ngu)ªn+ ®=ng !eng cao, !eng phng 6%n d:c</ DEi ®Oi+ d"i ®Êt cao, chi/* dµi lNn, 6%n tho"i ho@c h#

th:ng nhi/* ®=i kC tiCp nha*+

/ §Oi+ kho"ng cao ring !i#t, ®Inh nhän ho@c trPn, 6%ntho"i, ®A cao t5ng ®:i kh«ng D*¸ R$<

/ P cOn Q ®Qn,,, lµ c¸c kho"ng cao ng*=n g:c nh©n t?oho@c h×nh thµnh do ho?t ®Ang c3a gi8, ho?t ®Ang c3a 68ng,'''

1¸c chI ti* h×nh th¸i ®Þa h×nh ®;c xG$ xt g=$+ ®5 caotu)Öt ®èi ®5 cao t:ng ®èi R®5 -(u chia cStT g.c nghiªng#Kt ®Êt #%t ®5 chia cSt ' 2rong ®8, $Ot ®A chia cUt ®;ct9nh !eng chi/* dµi $?ng lNi 6«ng, 6*:i trn ®5n vÞ di#n t9chl·nh th k$-k$R'

#hF9 ngu0n gèc ®A- h3nh

- §;a h.c #n vµ ®Þa h×nh

'(# th+c ho& tan' 0Þa h×nh ®=i nEi d:c kh8 khHn cho !: tr9

c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, t*yCn ®%ng ®i trong ®Þa h×nhx©$ thùc c8 $Ot ®A c«ng tr×nh cF* c:ng phô tr; lNn vµ kh"nHng $Êt n ®Þnh !% d:c'

- §;a h


14/146


b 0i/* ki#n ®Þa h×nh ®Þa $?o lµ ®i/* ki#n ®Þa chÊt c«ngtr×nh tng h;p v× n8 ph"n ¸nh çc ®i/* ki#n ®Þa chÊt kh¸c'0Þa h×nh ph"n ¸nh thµnh phFn ®Êt ®¸, cÊ* trEc ®Þa chÊt,®i/* ki#n ®Þa chÊt th*M vHn, di/* ki#n kh9 hO*, B c3a kh*

®Êt x©y dùng'b 0i/* ki#n ®Þa h×nh ®Þa $?o D*yCt ®Þnh ®Cn vi#c D*yho?ch c«ng tr×nh x©y dùng' hi x©y dùng çc c«ng tr×nh kh¸cnha* ng%i ta lùa chän vÞ tr9 x©y dùng 6ao cho ph h;p' 1hngh?n, kh* d©n c ho@c kh* c«ng nghi#p ®;c chän 7 65n ng*ynho@c cao ng*yn, 7 lPng ch"o, vng trng ho@c th*ng lng tb5ng ®:i !eng phng ®4 kh«ng ph"i ®µo ®Up nhi/*' 2*yCn®%ng giao th«ng ho@c t*yCn ®%ng d©y ®;c chän ®i däcth/$ 6«ng trong th*ng lng ho@c ®i thGo ®%ng ®=ng $)ctrn çc 6%n ®=i nEi ®4 kh«ng !Þ D*¸ d:c' hi x©y dùng cF*c:ng, th%ng chän n5i c8 th*ng lng hp ®4 kh:i l;ng x©y dùngnhZ nhÊt ho@c ch‚ $@t cUt 6«ng ®:i x)ng ®4 dz thiCt kC vµthi c«ng'

b 0Þa h×nh ®Þa $?o "nh h7ng ®Cn n ®Þnh c«ng tr×nh x©ydùng' 0Þa h×nh ®Þa $?o thEc ®qy 6ù x*Êt hi#n $At 6: D*¸tr×nh vµ hi#n t;ng ®Þa chÊt nh phong ho¸, kar6t, tr;t !% d:c'1¸c D*¸ tr×nh nµy trùc tiCp lµ$ $Êt n ®Þnh c«ng tr×nh' ]At

lFn nQa vi#c lùa chän vÞ tr9 !: tr9 c«ng tr×nh ph h;p giEpc«ng tr×nh c8 th4 n ®Þnh ®;c'

b 0Þa h×nh ®Þa $?o D*yCt ®Þnh chC ®A thi c«ng c«ng tr×nh'SC* ®Þa h×nh hi4$ tr7 kh8 khHn th× kCt cÊ* c8 th4 ®;c ®Ec6ˆn vµ ®a ®Cn !eng $¸y !ay' SC* x©y dùng 7 ®"o hiC$ nNcnh?t cng cFn ®Ec 6ˆn kCt cÊ*' SC* ®Up n/n ®%ng D*a vng®Êt yC* ng%i ta ®Up thGo çc giai ®o?n ®4 ph h;p vNi çch thic«ng vµ y* cF* k` th*Ot ch% cho n/n ®Êt n ®Þnh dFn khi®;c gia t"i'

Ch¬ng II: ®%t ®¸

&)i ;/ 6h9¸ng v=tho¸ng vOt lµ nhQng ®5n chÊt vµ h;p chÊt tù nhin ®;c

h×nh thµnh do çc D*¸ tr×nh ho¸ lJ kh¸c nha* trong vZ 2r¸i 0Êt'1¸c ®5n chÊt tù nhin ®;c gäi lµ çc ngu)ªn tè t+ -inh' ho¸ngvOt 7 th4 kh9 (1R, \Ru B&, th4 lZng (nNc, th*M ng©n,B&, th4rUn (th?ch anh, {Gl6pat,B&' u: l;ng kho¸ng vOt ®;c c«ng !: kh¸cnha* t* t¸c gi" lµ , T ho@c R' 2rong 6: ®8 chI

c8 kho"ng kho¸ng vOt lµ thµnh phFn ch3 yC* cÊ* t?o nn®Êt ®¸ (hµ$ l;ng tK $At vµi | tr7 ln& ®;c gäi lµ çc kho¸ng



15/146


v%t t!o ®¸' 1¸c kho¸ng vOt t?o ®¸ ®;c xG$ xt lµ kho¸ng vOtrUn' 0¸ cÊ* t?o tK $At lo?i kho¸ng vOt gäi lµ ®¸ ®:n kho¸ng(®¸ v«i&, nC* tK hai lo?i kho¸ng vOt tr7 ln gäi lµ ®¸ ®a kho¸ng(®¸ granit&'

(/ Mét sè ®*c t4nh c,- kh9¸ng v=t KÇc d%u hiÖu nh=niLt kh9¸ng v=t

(/(/ #$8ng th¸i v=t >?

b 2r?ng th¸i kCt tinh+ çc ng*yn tL hay ion ®;c xUp xCp thGo$At tù nhÊt ®Þnh t?o thµnh $?ng tinh th4 c8 h×nh d?ng nhÊt®Þnh' ho¸ng vOt t=n t?i thµnh nhQng tinh th4 h×nh d?ng nhÊt®Þnh, $‚i d?ng tinh th4 c8 th4 c8 çc k9ch thNc kh¸c nha* t*®i/* ki#n h×nh thµnh kho¸ng vOt' 0a 6: kho¸ng vOt ®/* kCt

tinh' WY+ th?ch anh, calcit, halit, th?ch cao, pyrit,Bb 2r?ng th¸i v« ®Þnh h×nh+ kho¸ng vOt kh«ng kCt tinh, çcng*yn tL 6Up xCp kh«ng c8 D*y l*Ot, kh«ng c8 cÊ* trEc $?ngtinh th4, kh«ng c8 h×nh d¸ng !n ngoµi nhÊt ®Þnh, kho¸ng vOtgi:ng nh kh:i th*M tinh ng*Ai, khi vs c8 th4 t?o ra çc $@t xo¸y:c, t9nh chÊt thGo $äi ph5ng c8 th4 coi nh nha* (®ng hNng&'†Êt 9t kho¸ng vOt v« ®Þnh h×nh nn c8 th4 coi ®©y lµ $AtdÊ* hi#* nhOn !iCt t:t' WY+ opal,B

(/1/ 23nh d¸ng tinh th+1¸c tinh th4 kho¸ng vOt c8 T d?ng ch9nh+

- Li h


16/146


6¸ng (kh«ng $µ*, trUng 6Qa, h=ng, vµng,B&' 2h?ch anh lµkho¸ng vOt c8 nhi/* $µ* vµ nhi/* d?ng tinh th4' 2h?ch anhkh«ng $µ*, trUng 6Qa, h=ng, t9$, $µ* kh8i,B ]µ* ®;c ph"n¸nh vµo tn g:c c3a kho¸ng vOt !eng tiCng \yl?p ho@c tiCng

Xatinh' 1hng h?n, al!it $µ* trUng, r*!i $µ* h=ng,Bb WCt v?ch lµ $µ* c3a !At kho¸ng vOt, $µ* c3a tKng tinh th4ho@c $"nh vs tinh th4, do thµnh phFn ho¸ häc c3a kho¸ng vOtD*yCt ®Þnh' ]‚i kho¸ng vOt th%ng c8 $At vCt v?ch, c8 th4trng vNi $µ* kho¸ng vOt ho@c kh«ng, ng%i ta dng c@p $µ* vµvCt v?ch ®4 nhOn !iCt kho¸ng vOt' 04 thL vCt v?ch, ng%i tav?ch kho¸ng vOt ln tÊ$ 6) nh¸$ $µ* trUng, !At kho¸ng vOt®4 l?i trn tÊ$ 6) gäi lµ vCt v?ch' WY+ hG$atit $µ* x¸$ thp,vCt v?ch ®Z $¸*< pyrit $µ* ®=ng tha*, vCt v?ch $µ* ®Gn,clorit $µ* vµ vCt v?ch ®/* xanh l¸ c©y'

(/;/ §é t$9ng suèt v) ¸nh

b 0A trong 6*:t ®@c trng ch« kh" nHng khEc x? ¸nh 6¸ng D*akho¸ng vOt, t* th*Ac vµo thµnh phFn ho¸ häc' Yùa vµo ®Atrong 6*:t ng%i ta chia ra+

b Kh¸ng 4t trng >u#t + topa}, th?ch anh, $*6covit,B

b Kh¸ng 4t na trng >u#t + th?ch cao, 6phalGrit, B

b Kh¸ng 4t Ah0ng trng >u#t + pyrit, $agnG6it, graphit,B

ho¸ng vOt t=n t?i c" kh:i c8 th4 kh«ng trong 6*:t, nhng khi$µi ra thµnh tÊ$ $Zng th× trong 6*:t ho@c nLa trong 6*:t'

b ¸nh ®@c trng cho kh" nHng ph"n x? ¸nh 6¸ng trn !/ $@tkho¸ng vOt, t* th*Ac vµo thµnh phFn ho¸ häc vµ ®@c trng$@t vs c3a tinh th4' hi $« t" kho¸ng vOt ng%i ta dng c¸c lo?ivOt li#* t5ng tù' 0a 6: kho¸ng vOt c8 ¸nh th*M tinh (th?ch anh,

calcit,B&' ]At 6: kho¸ng vOt ch)a ng*yn t: ki$ lo?i th× c8 ¸nhki$ lo?i (pyrit, 6phalGrit,B&' Sgoµi ra c8 ¸nh $s, ¸nh t5, ¸nhngäc, ¸nh xµ cK, ¸nh nhùa, ¸nh ki$ c5ng, ¸nh ®Êt'

(/


17/146


- E¸t Ahai rÊt h5n t5n khi kho¸ng vOt dz t¸ch thGonhQng ph5ng hNng nhÊt ®Þnh thµnh nhQng l¸ $Zng, $@t c¸tkhai tr5n nhˆn, WY+ $ica, clorit,''

- E¸t Ahai h5n t5n lÊy !Ea ®Op nh ln kho¸ng vOtchEng !Þ t¸ch ra thµnh nhQng $"nh nhZ gi:ng tinh th4 $,$@t c¸t khai t5ng ®:i nhˆn+ calcit, galGnit,B

- E¸t Ahai trung '


18/146


6: cô th4, chng h?n ®A c)ng f ®Cn f,' ho¸ng vOt c8 ®Ac)ng lNn th× ®¸ t:t vµ ng;c l?i'

(/S/ #T t$Dng

ho¸ng vOt lµ thµnh phFn c3a ®Êt ®¸ ne$ 7 vZ 2r¸i 0Êt nn c8tM träng ph !iCn kho"ng R, ®Cn R,'

- Kh¸ng 4t nhP+ tM träng ‰ R, + th?ch cao, graphit,B

- Kh¸ng 4t trung '


19/146


2M träng R,f ^ R,m R,f

Yz tan trong axit h«ng tan trong axit

V Nh6F rthr>i$i!at

/ Wlivin [R(]g,wG&'uiR] / 1o6aX [lR(w,\&RuiV]

2inh th4 d?ng h?t tOp h;p kh:i h?t

]µ* xanh «li*, n©* xanh, vµng, h=ng,B

¸nh th*M tinh th*M tinh

1¸t khai kh«ng hoµn toµn hoµn toµn

WCt vs vZ 6P0A c)ng f, ^ m

2M träng T,T ^ T,V T,V ^ T,f

2an trong \TV

V Nh6F FBta>i$i!at

/ 9)ro'7n / Y#6hi>ol ( \or!lGnd,

( *git, \ypGr6tGn, jn6tatit,B & 2rG$olit,ctinolit, nthophylit,''&

2inh th4 d?ng lHng trô ngUn d?ng D*G, tÊ$,6;i

]µ* xanh, n©*, ®Gn n©* lôc nh?t,xanh x¸$, ®Gn


1¸t khai tr*ng !×nh hoµn toµn

WCt vs nha$ nh70A c)ng f, , ̂ f

2M träng T,T ^ T,f T, ^ T,

h«ng tan trong axit

V Nh6F "i$i!at ngF ní!

9hQ nh.# talcZ

/ 1alc( T]g'VuiR'\R &

2inh th4 d?ng v"y l¸, v"y ®@c x9t

]µ* trUng, xanh nh?t, vµng nh?t



20/146


¸nh $s

1¸t khai rÊt hoµn toµn

0A c)ng

2M träng R,mh«ng tan trong axit

9hQ nh.# kho¸ng v%t -[tZ

/ Mon#orilonit /8aolinit

(R]g'lRT'VuiR'n\R& (lRT'RuiR'R\R&

2inh th4 v"y nhZ, tOp h;p d?ng ®Êt d?ng tÊ$ v"y nhZ®@c x9t

]µ* trUng x¸$ trUng ®ôc, vµng nh?t,x¸$

¸nh th*M tinh ¸nh ®Êt,

vCt vs d?ng ®Êt

1¸t khai rÊt hoµn toµn rÊt hoµn toµn

0A c)ng ^ R ^ R,

2M träng R ^ R, R,f

2an $At phFn trong axit h«ng tan trong \1l,\ST, tan trong \RuV

9hQ nh.# #icaZ

/ Biotit ($ica ®Gn& / Mu-covit ($icatrUng&

[ R'f(]g,wG&'lRT'TuiR'R\R]( R'TlRT'fuiR'R\R&

2inh th4 tOp h;p d?ng v"y tÊ$, v"y, l¸]µ* xanh ®Gn, n©* 6•$ 6¸ng, vµng, kh«ng$µ*

¸nh xµ cK xµ cK


0A c)ng R ^ T R b T

2M träng T ^ T, R,m ^ T,

9t tan trong \1l h«ng tan trong axit9hQ nh.# cloritZ



21/146


/ Nlorit

[(]g,wG&'lRT'TuiR'V\R ]

2inh th4 d?ng tÊ$

]µ* xanh ®Cn xanh ®O$

¸nh th*M tinh

1¸t khai hoµn toµn

0A c)ng R ̂ R,

2M träng R,f ^ R,

h«ng tan trong \1l, tan trong \RuV ®@c

1/1/ U5p 9Ht v) hd$9Ht=$ kho"ng kho¸ng vOt, chiC$ m| träng l;ng vZ 2r¸i 0Êt+

/ 1h!ch anh (uiR& / W6al (uiRn\R&

2inh th4 d?ng h?t d?ng v« ®Þnh h×nh

]µ* trUng 6Qa, kh«ng $µ* trUng, vµng, x¸$

¸nh th*M tinh $s, xµ cK

WCt vs vZ 6P vZ 6P

1¸t khai kh«ng hoµn toµn kh«ng hoµn toµn0A c)ng m , ^ f,

2M träng R,f , ^ R,T

/ \7#atit (wGRT& / Norin*on (lRT&

2inh th4 d?ng tÊ$, v"y tÊ$ dµy

]µ* n©* ®Z, x¸$ ®Gn xanh, n©*, h=ng

¸nh ki$ lo?i th*M tinh $?nh

1¸t khai kh«ng çt khai h«ng çt khai

0A c)ng ,

2M träng V, ^ ,T V

/ Ci#onit (RwGRT'T\R& / Magn7tit (wGTV&

2inh th4 d?ng h?t h×nh lOp ph5ng

]µ* n©* 6•$, n©* vµng ®Gn, ®Gn 6Ut

WCt vs d?ng ®Êt ¸nh ki$ lo?i1¸t khai kh«ng çt khai kh«ng çt khai



22/146


0A c)ng b, , ^ f

2M träng T,TbV ,R

C. tW t4nh m8nh

1/7/ U5p C-$9n-t=$ kho¸ng vOt, chiC$ ,m| träng l;ng vZ 2r¸i 0Êt, ph!iCn+

/ Nalcit (1a1T& / §olo#it (1a1T]g1T&

2inh th4 h?t lHng trô $@t thoi nh calcit nhng !h5n

]µ* trUng 6Qa, kh«ng $µ* x¸$, vµng phNt lôc¸nh th*M tinh th*M tinh

1¸t khai hoµn toµn hoµn toµn

0A c)ng T T, ^ V,

2M träng R,m R, ^ R,

2an trong axit 2an chO$ trong \1l

1/;/ U5p @u>X-t

ho"ng Rf kho¸ng vOt, chiC$ kh«ng D*¸ ,| träng l;ng vZ 2r¸i 0Êt

/ Ynh)*rit (1auV& / 1h!ch cao(1auVR\R&

2inh th4 lHng trô, tÊ$, tOp h;p kh:i h?t tÊ$, ki$, D*G, tOph;p kh:i

]µ* trUng, x¸$, xanh da tr%i trUng, x¸$, vµng

¸nh th*M tinh th*M tinh1¸t khai hoµn toµn hoµn toµn

0A c)ng T b T, , b R

2M träng R, ^ T R,T

2an trong axit 2an trong \1l

WCt vs vZ 6P

/ Barit (_auV&

2inh th4 d?ng lHng trô, tÊ$, tOp h;p kh:i h?t]µ* trUng, x¸$, n©*

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot RR


23/146


¸nh th*M tinh, xµ cK


0A c)ng T,

2M träng V,T ^ V, 2an chO$ trong \RuV ®O$ ®@c

1/Xu$

=$ kho"ng R kho¸ng vOt'

/ 9)rit (wGuR& / Nalco6)rit (1*wGuR&

2inh th4 lOp ph5ng nh pyrit

]µ* vµng ®=ng tha* vµng ®=ng tha*loang l

WCt v?ch $µ* ®Gn lôc ®Gn phNt lôc

¸nh ki$ lo?i $?nh ki$ lo?i

1¸t khai tr*ng !×nh kh«ng c¸t khai

WCt vs kh«ng !eng phng kh«ng !engphng

0A c)ng f ^ f, T, b V

2M träng V,T

/ Pal7nit (!u&

2inh th4 lOp ph5ng,

]µ* x¸$ 6¸ng

¸nh ki$ lo?i


0A c)ng R b T 2M träng m,V ^ m,

1// U5p ph9sph-tF

/ Y6atit [1a(w,1l&(V&T]

2inh th4 d?ng lHng trô

]µ* xanh l¸ c©y, xanh da tr%i

¸nh th*M tinh

1¸t khai kh«ng hoµn toµn0A c)ng T,R

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot RT


24/146


2M träng

2an trong axit

1/Q/ U5p 2->9gFnu$

=$ kho"ng kho¸ng vOt/ \alit (Sa1l& / ]luorit (1awR&

2inh th4 kh:i lOp ph5ng lOp ph5ng

]µ* trUng, x¸$, h=ng t9$, vµng, xanhl¸ c©y



0A c)ng R, V

2M träng R, ^ R,R T ^ T,R

iPn

1/S/ U5p ngun tè tJ sinh

/ 8i# c:ng (1& / Pra6hit (1&

2inh th4 lOp ph5ng ho@c R $@t thoi d?ngtÊ$, v"y, l¸

]µ* vµng, xanh, kh«ng $µ* x¸$ ch×, ®Gnch×

¸nh ki$ c5ng ki$ lo?i

1¸t khai tr*ng !×nh rÊt hoµn toµn

0A c)ng b R

2M träng T, R,R

h«ng tan trong axit vµ ki/$

&)i 98i ®¸0¸ lµ tOp h;p kho¸ng vOt 6Up xCp c8 D*y l*Ot, c8 lin kCt chUc,$:i lin kCt giQa c¸c kho¸ng vOt c8 c%ng ®A gFn !eng lin kCtgiQa c¸c ng*yn tL trong tinh th4' 0¸ c8 th4 ®5n kho¸ng ho@c®a kho¸ng' WZ 2r¸i 0Êt cÊ* t?o tK T lo?i ®¸ (®¸ $ag$a, ®¸ trF$t9ch, ®¸ !iCn chÊt&' 1«ng tr×nh x©y dùng ®@t trn ®Êt lµ

nhQng 6"n phq$ !iCn ®i tK ®¸'(/ §¸ m-gm-

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot RV


25/146


(/(/ @J h3nh th)nh ®¸ m-gm-

b 0¸ $ag$a ®;c thµnh t?o do 6ù ®«ng ng*Ai *ung nha#(#ag#a&' Y*ng nha$ lµ d*ng dÞch 6ilicat n8ng ch"y, çc kh9

kh¸c nha* vµ h5i nNc c8 nhi#t ®A b

1 tK ]anti vOnch*y4n ln vZ 2r¸i 0Êt'

b hi dPng d*ng nha$ n8ng ch"y ®«ng ®@c 7 dNi 6©*, t?o nn®¸ #ag#a '(# nh%6' 2r¸i l?i, khi ®«ng ng*Ai trn $@t ®Êt t?onn ®¸ #ag#a 6hun tr&o R6hLn 'uÊtT'

b 0¸ x©$ nhOp thµnh t?o trong ®i/* ki#n ¸p 6*Êt cao, ®«ngc)ng tK tK nn çc kho¸ng vOt c8 th4 kCt tinh, t?o nn ®¸ kCttinh hoµn toµn, 7 d?ng kh:i, ch@t 69t'

b 0¸ ph*n trµo ®;c thµnh t?o trong ®i/* ki#n nhi#t ®A, ¸p 6*ÊtthÊp nn kh«ng th*On l;i cho vi#c kCt tinh c3a çc kho¸ng vOt,do vOy ®¸ th%ng 7 d?ng v« ®Þnh h×nh, c8 nhi/* l‚ r‚ng h×nhcF*'

b 0¸ $ag$a c8 t*i h5n T tri#* nH$ gäi lµ ®¸ c, ng;c l?i lµ®¸ tr~'

(/1/ §*c ®i+m c,- ®¸ m-gm-

4 Th5nh ph?n Ah¸ng 4t !.a +¸ FagFa çc kho¸ng vOt

ch9nh c3a ®¸ $ag$a g=$+ {Gl6pat (kho"ng f|&, a$phi!ol,pyroxGn, olivin (m|&, th?ch anh (R|&, $ica (V|&' 1¸c ®¸$ag$a ®/* c8 çc kho¸ng vOt 6ilicat nh nha*, nhng hµ$ l;ng| kho¸ng vOt kh¸c nha* th× tn ®¸ kh¸c nha*'

Yùa vµo hµ$ l;ng uiR ng%i ta chia ®¸ thµnh V nh8$+

/ §¸ #ag#a a'it + hµ$ l;ng uiR ‡ f| nh+ granit, liparit,B

/ §¸ #ag#a trung t^nh+ hµ$ l;ng uiR tK ^ f | nh+ ®iorit,6yGnit,B

/ §¸ #ag#a >aX:Z hµ$ l;ng uiR tK V b| nh+ ga!ro, !a}an,B

/ §¸ #ag#a -iªu >aX:Z hµ$ l;ng uiR ‰ V| nh+ ®*nit,pGridotit,B

1¸c kho¸ng vOt 6iliçt ®/* ch)a uiR trong thµnh phFn, ngoµira kho¸ng vOt th?ch anh, opal c8 uiR' SC* $ag$a nhi/* uiRth× ®A nhNt cao kh8 ph©n t¸n nhanh ®;c, nC* ®¸ nhi/* uiRth× $µ* 6¸ng h5n, nh h5n vµ nhi#t ®A n8ng ch"y lNn h5n'

2rong ®¸ $ag$a, tM l# giQa kho¸ng vOt 6•$ $µ* vµ 6¸ng $µ*c8 J ngh€a D*an träng v× n8 D*yCt ®Þnh $µ* ch*ng c3a ®¸' 2M l# | çc kho¸ng vOt 6•$ $µ* trong ®¸ ®;c coi lµ chI ti*



26/146


ph©n lo?i ®¸' 1¸c ®¸ $ag$a axit th%ng c8 $µ* 6¸ng, $ag$a!a}5 vµ 6i* !a}5 c8 $µ* 6•$ vKa vµ D*¸ 6•$

b KiHn trS! !.a +¸ FagFa kiCn trEc lµ tng h;p çc ®@c trb

ng thµnh t?o c3a ®¸, ®;c x¸c ®Þnh !eng $)c ®A kCt tinh, k9chthNc vµ $)c ®A ®=ng ®/* c3a h?t'

/ 1h7o #_c ®5 k"t tinh+

• iCn trEc toµn tinh+ 2Êt çc çc tinh th4 W nh×n r[!eng $Ut th%ng vµ c8 ®Fy ®3 çc $@t giNi h?n' WY+granit, ga!ro,B

• iCn trEc porphyr+ 2rn n/n ®¸ g=$ nhQng tinh th4 $µ$Ut th%ng kh«ng nh×n thÊy ®;c ni ln nhQng tinh

th4 lNn' WY+ !a}an porphyrit,• iCn trEc qn tinh+ ®¸ g=$ nhQng tinh th4 rÊt nhZ, chI

nh×n thÊy ®;c dNi k9nh hi4n vi' WY+ ®ia!a6,'''

• iCn trEc th*M tinh ®@c trng cho çc lo?i ®¸ thµnh t?otrn $@t ®Êt' ])c ®A kCt tinh c3a lo?i ®¸ nµy !eng 'WY+ !a}an, dia!a6,'''

/ 1h7o k^ch thíc h!tZ

•iCn trEc h?t lNn, ®%ng k9nh h?t ‡ $$

• iCn trEc h?t vKa, ®%ng k9nh h?t tK R ^ $$

• iCn trEc h?t nhZ, ®%ng k9nh h?t ,R ^ R$$

• iCn trEc h?t $Þn, ®%ng k9nh h?t ‰ ,R$$

/ 1h7o #_c ®5 ®Ong ®u h!tZ

• iCn trEc h?t ®/* khi k9ch thNc h?t gFn nh nha*

• iCn trEc h?t kh«ng ®/* khi çc h?t c8 k9ch thNc kh¸c

nha*'- EÊu t !.a +¸ FagFa cÊ* t?o lµ nhQng ®@c ®i4$ v/ 6ù6Up xCp trong kh«ng gian c3a çc thµnh phFn t?o ®¸ vµ $)c®A lin tôc c3a chEng'

/ 1h7o -+ ®Þnh híng c


27/146


• 1Ê* t?o d"i khi kho¸ng vOt trong ®¸ tOp h;p thµnh tKngd"i thGo ph5ng dÞch ch*y4n c3a dPng d*ng nha$' WYgranit !iotit,B

• 1Ê* t?o cF*+ 1¸c kho¸ng vOt 6Up xCp thGo nhQng lNp®=ng t©$, ®=ng th%i c8 nhi/* kho¸ng vOt c8 vÞ tr9to" tia' WY+ ga!ro,B

• 1Ê* t?o dÞ li lµ nhQng ®¸ $µ phFn nµy kh¸c phFn kia!7i thµnh phFn, kiCn trEc ho@c kh¸c c" v/ thµnh phFnvµ kiCn trEc'

/ 1h7o #_c ®5 liªn tQcZ

• 1Ê* t?o ch@t 69t+ khi trong ®¸ kh«ng c8 l‚ r‚ng

• 1Ê* t?o r‚ng+ khi trong ®¸ c8 çc l‚ r‚ng ®;c thµnh t?odo tho¸t kh9 vµ h5i nNc tK dPng d*ng nha$

• 1Ê* t?o h?nh nh©n+ khi trong çc l‚ r‚ng ®;c lOp ®Fy!eng kho¸ng vOt th) 6inh'

- ThH nF !.a +¸ FagFa thC ne$ c3a ®¸ $ag$a lµ $AtyC* t: D*an träng ph"n ¸nh ®i/* ki#n thµnh t?o c3a ®¸' h:i$ag$a khi x*yn ln trn $@t ®Êt hay ng*Ai l?nh trong lPng®Êt t?o thµnh çc ®¸ $ag$a c8 h×nh d¸ng kh¸c nha*

> 1h" n`# c


28/146


- KhB nUt nguyn >inh 45 Ah#i nUt nguyn >inhR do "nh hb7ng c3a 6)c cHng ph¸t 6inh khi $ag$a ch*y4n ®Ang, 6ù co rEtkhi $ag$a ®«ng ®@c vµ nhi/* ng*yn nh©n kh¸c, trong ®¸vKa thµnh t?o 6inh ra nhQng khG n)t chia ®¸ thµnh nhQng kh:i

gäi lµ kh:i n)t ng*yn 6inh' h¸c vNi khG n)t th«ng th%ng, çckhG n)t ng*yn 6inh kh«ng ph¸ ho?i 6ù lin kCt giQa çc kh:i®¸, $µ chI coi nh çc $@t lµ$ gi"$ ®A !/n c3a ®¸' 2rongçc ®¸ ph*n trµo nh !a}an, an®i6it hay g@p kh:i n)t h×nh cAt,trong ®¸ ®ia!a6, ®iorit kh:i n)t h×nh cF*, çc ®¸ granit ph!iCn kh:i n)t d?ng n$ (cPn gäi lµ kh:i n)t d?ng vIa&'

(/7/ Mét sè >98i ®¸ m-gm- ch4nh

- §¸ FagFa a7it

/ Pranit (®¸ x©$ nhOp&+ cÊ* t?o kh:i' 2hµnh phFnkho¸ng vOt ch3 yC* lµ orthorcla6, plagiocla6, th?ch anh, !iotit,BiCn trEc toµn tinh

/ 9or6h)r th!ch anh v& Ci6arit (®¸ ph*n trµo&' 2hµnhphFn gi:ng granit nhng c8 $µ* 6¸ng h5n' iCn trEc porphyr,c8 nhi/* l‚ r‚ng'

- §¸ FagFa trung tÝnh+

0¸ $ag$a tr*ng t9nh kh«ng ch)a th?ch anh, ®¸ tr*ng t9nh ®;c

chia thµnh R nh8$ c8 thµnh phFn kho¸ng vOt kh¸c nha*'/ )7nit (®¸ x©$ nhOp&+ cÊ* t?o kh:i' 2hµnh phFn

kho¸ng vOt {Gl6pat, a$phi!ol, !iotit' iCn trEc toµn tinh'

/ 9or6h)r orthorcla- v& 1rachit lµ ®¸ ph*n trµo cngthµnh phFn nh 6yGnit' iCn trEc porphyr'

/ §iorit (®¸ x©$ nhOp& c8 thµnh phFn kho¸ng vOtplagiocla6, hor!lGnd' 1Ê* t?o kh:i' iCn trEc toµn tinh'

/ 9or6h)rit v& Yn*7-it lµ ®¸ ph*n trµo t5ng )ng c3a0iorit, thµnh phFn gi:ng ®iorit' iCn trEc porphyr'

- §¸ FagFa 'aC9

/ Pa>ro (®¸ x©$ nhOp& c8 thµnh phFn W plagiocla6!a}5, olivin, pyroxGn,B iCn trEc toµn tinh, h?t vKa ®Cn th«'1Ê* t?o kh:i'

/ §ia>a- (ph*n trµo c& vµ >aXan (ph*n trµo tr~& c8 thµnhphFn W gi:ng ga!ro, kiCn trEc porphyr'

- §¸ FagFa >iu 'aC9



29/146


/ 97ri®otit thµnh phFn W ch9nh lµ a*git, olivin vµ $At6: W D*@ng' iCn trEc toµn tinh'

/ §unit thµnh phFn W ch3 yC* lµ olivin' iCn trEc h?t'

1Ê* t?o kh:i'Sgoµi ra c8 ®¸ pyroxGnit, dacit, pikrit ®/* lµ ®¸ x©$ nhOp'

Nh=n HYt chung khi sB dông ®¸ m-gm- >)m n"n h9*cv=t >iÖu HE dJng+

0¸ $ag$a g@p 7 0i#n _in, \oµ _×nh, Sgh# n, on 2*$,_×nh 0Þnh,B

1¸c lo?i ®¸ $ag$a x©$ nhOp 9t !Þ !iCn ®i, c8 ®A !/n lNn,kh" nHng ch:ng thÊ$ nNc cao, th9ch h;p cho vi#c x©y dùng çc

h= ch)a, ®%ng hF$,B1¸c ®¸ ph*n trµo kh" nHng chÞ* lùc k$ h5n ®¸ x©$ nhOp,dz thÊ$ nNc h5n, nn kh«ng th9ch h;p cho vi#c lµ$ n/n çc h=ch)a hay x©y dùng çc ®%ng hF$'

2*y nhin, trong ®¸ $ag$a c8 çc khG n)t ng*yn 6inh lµ$ tHng$)c ®A phong ho¸, gi"$ ®A !/n, tHng t9nh !iCn d?ng, tHngthÊ$ nNc' W× vOy, dng ®¸ $ag$a lµ$ n/n c«ng tr×nh ph"ixG$ xt ®Cn $)c ®A n)t n~, $)c ®A phong ho¸ c3a ®¸,B ®4

tr¸nh nhQng 6ù c: c8 th4 x"y ra ®"$ !"o cho c«ng tr×nh ®;cn ®Þnh khai th¸c l©* dµi'

S8i ch*ng ®¸ $ag$a th%ng c8 ®A !/n cao, dz khai th¸c, dzgia c«ng nn ®;c 6L dông rAng r·i lµ$ vOt li#* x©y dùng, ®¸ :pl¸t, ®i* khUc, $At 6: lµ$ vOt li#* chÞ* lLa, chÞ* axit' Wi#tSa$ c8 x*Êt khq* ®¸ $ag$a th«'

1/ §¸ t$Çm t4ch

1/(/ @J h3nh th)nh ®¸ t$Çm t4ch

0¸ trF$ t9ch chI chiC$ | kh:i l;ng vZ 2r¸i ®Êt, nhng !ao ph3m| di#n t9ch !/ $@t 2r¸i 0Êt' 0¸ trF$ t9ch h×nh thµnh do 6ùnn ch@t vµ gUn kCt çc vOt li#* vôn (®¸ trF$ t9ch c5 häc&,ho@c do kCt t3a tK d*ng dÞch ho¸ häc (®¸ trF$ t9ch ho¸ häc&,ho@c do x¸c ®Ang thùc vOt (®¸ trF$ t9ch hQ* c5&'

1¸c giai ®o?n h×nh thµnh ®¸ trF$ t9ch g=$+ t?o vOt li#*(phong ho¸&, t9ch tô vOt li#*, t?o ®¸, !iCn ®i hO* 6inh (hO*6inh tiCn, hO* 6inh li&'

1/1/ §*c ®i+m c,- ®¸ t$Çm t4ch- Th5nh ph?n !.a +¸ tr?F tÝ!h



30/146


0¸ trF$ t9ch ho¸ häc vµ hQ* c5 c8 thµnh phFn gFn ®=ng nhÊtvµ lµ ®¸ ®5n kho¸ng' 0¸ trF$ t9ch c5 häc c8 thµnh phFn ph)ct?p g=$+

/ Nèt liÖu+ 1¸c $"nh vs ®¸ c8 k9ch thNc vµ h×nh d?ng rÊtkh¸c nha*, c8 th4 trPn c?nh ho@c 6Uc c?nh' 1:t li#* th« lµ çckho¸ng vOt ng*yn 6inh nh+ th?ch anh, {Gl6pat, $ica' 1:t li#*$Þn lµ çc kho¸ng vOt th) 6inh, ch3 yC* lµ kho¸ng vOt 6t,calcit, th?ch cao, B

/ NhÊt gSn k"t (xi $Hng& çc kho¸ng vOt th) 6inh gUn kCtçc $"nh vôn r%i r?c l?i vNi nha* ®4 t?o thµnh ®¸ trF$ t9ch'

2hµnh phFn vµ ki4* gUn kCt c8 "nh h7ng rÊt lNn ®Cn t9nhchÊt c5 häc c3a ®¸'

Sg*=n g:c c3a chÊt gUn kCt th%ng lµ tù 6inh, lUng ®äng tKd*ng dÞch thOt hay do 6ù ngng kGo' 1hÊt gUn kCt ph !iCn lµ-ilic car>onat -ulUat h)*ro'it -St kho¸ng v%t -[t ' 1hÊt gUnkCt c8 th4 ®;c h×nh thµnh ®=ng th%i vNi D*¸ tr×nh trF$ t9chho@c c8 th4 thµnh t?o trong D*¸ tr×nh !iCn ®i th) 6inh' W×vOy, !"n th©n n8 cng c8 kiCn trEc ring nh+ W« ®Þnh h×nh,ho¸ h?t,B

2* thGo ki4* gUn kCt c8 th4 chia+

4 PSn k"t c: -+ chÊt gUn kCt trµn ®Fy trong kh:i ®¸ lµ$ çch?t vôn kh«ng tiCp xEc vNi nha* vµ trF$ t9ch ®=ng th%i vNi h?tvôn' 2M l# chÊt gUn kCt th%ng lNn h5n h?t vôn' 0¸ gUn kCtchUc nhng dz !Þ phong ho¸'

4 PSn k"t ti"6 'Lc+ chÊt gUn kCt chI c8 7 n5i tiCp xEc giQaçc h?t' 0¸ gUn kCt yC*, nhi/* l‚ r‚ng nn c8 th4 ch)a nNc'

4 PSn k"t lÊ6 ®2) + chÊt gUn kCt lÊp ®Fy l‚ r‚ng giQa çc h?t'0¸ gUn kCt chUc, t:t h5n nC* c:t li#* 6Uc c?nh'

- KiHn trS! !.a +¸ tr?F tÝ!h0¸ trF$ t9ch ho¸ häc c8 kiCn trEc kCt tinh ®;c chia nh kiCn trEcc3a ®¸ $ag$a' 0¸ trF$ t9ch c5 häc kiCn trEc ®;c chia thGok9ch thNc c:t li#* vµ ph"n ¸nh vµo tn ®¸' 2hGo ti* ch*qnph©n lo?i ®Êt x©y dùng hi#n hµnh c3a Wi#t Sa$ 21WS mVm bT

/ 8i"n trLc ®¸ tEng Rhn l¨nT ‡T$$

/ 8i"n trLc *¨# Rcu5iT T b $$



31/146


/ 8i"n trLc -!n R-biT b R$$

/ 8i"n trLc h!t çt R b ,f$$

/ 8i"n trLc h!t >Qi R>5tT ,f b

,R$$/ 8i"n trLc h!t -[t ‰,R$$'

- EÊu t !.a +¸ tr?F tÝ!h

Yo ®i/* ki#n thµnh t?o, ®¸ trF$ t9ch ®;c ph©n thµnh nhQnglNp c8 thµnh phFn, t9nh chÊt vµ $µ* 6Uc kh¸c nha*' †anh giNigiQa çc lNp gäi lµ $@t ph©n lNp' 1¸c lNp c8 chi/* dµy kh¸cnha*' 1hi/* dµy lµ kho"ng çch giQa $¸i vµ ®¸y lNp' ]¸i lµ

ranh giNi trn, ®¸y lµ ranh giNi dNi' 0A 6©* ch«n vi lµ kho"ngçch tK $@t ®Êt ®Cn $¸i c3a lNp (tFng, vIa&'

b 1Ê* t?o lNp

b 1Ê* t?o kh:i

b 1Ê* t?o dPng

- ThH nF !.a +¸ tr?F tÝ!h

0¸ trF$ t9ch ho¸ häc vµ ®¸ trF$ t9ch hQ* c5 th%ng kh«ng c8

thC ne$ ring, khi h×nh thµnh chEng lÊp ®Fy çc kho"ng tr:ngc3a vZ 2r¸i 0Êt ho@c c8 thC ne$ c3a ®¸ trF$ t9ch c5 häc nC*chEng cng thµnh t?o' 0¸ trF$ t9ch c5 häc c8 thC ne$ ph!iCn lµ *!ng lí6 n`# ngang lí6 k6 *!ng thÊu k^nh 'iªn ch[ov¸t nhän t* thGo chi/* dµy vµ di#n ph©n !:' hi !Þ !iCn ®i!7i ho?t ®Ang kiCn t?o, ®¸ trF$ t9ch c5 häc c8 thC ne$ *!nglí6 nghiªng R®:n nghiªng ho@c n"6 uènT' 2hC ne$ c3a tFng®¸ nghing trong kh«ng gian ®;c x¸c ®Þnh nh% T yC* t: thCne$ (g.c 6h:ng vÞ ®dng 6h:ng g.c 6h:ng vÞ ®dng *èc g.c

*èc&, T g8c nµy x¸c ®Þnh R ®%ng thng (®dng 6h:ng ®dng*èc&, R ®%ng x¸c ®Þnh $At $@t phng c3a tFng ®¸ vµ R $@ttFng ®¸ ph©n lNp 6ong 6ong vNi nha*'

/ §dng 6h:ng lµ giao t*yCn c3a $@t tFng ®¸ vNi $@t phngngang, nhi/* ®%ng ph5ng 6ong 6ong vNi nha*, ®%ng ph5ngchI ph5ng ko dµi c3a tFng ®¸'

/ P.c 6h:ng vÞ ®dng 6h:ng lµ g8c h;p !7i hNng c3a ®%ng phb5ng vµ hNng _Uc c3a ki$ na$ ch©$ (R gi¸ trÞ, b Tf , h5nk$ ph5ng vÞ ®%ng d:c , chnh nha* &'

/ §dng híng *èc lµ nLa ®%ng thng ne$ trong $@t tFng ®¸,v*«ng g8c vNi ®%ng ph5ng, vµ hNng v/ ph9a d:c x*:ng'



32/146


/ P.c 6h:ng vÞ híng *èc lµ g8c giQa h×nh chiC* c3a ®%ng hbNng d:c trn $@t phng ngang vµ hNng _Uc c3a ki$ na$ch©$ ( gi¸ trÞ, b Tf, h5n k$ ph5ng vÞ ®%ng ph5ng&'

/ P.c *èc+ g8c giQa ®%ng hNng d:c vµ h×nh chiC* c3a n8 trn$@t phng ngang ( gi¸ trÞ, b &' \o@c lµ g8c giQa tFng®¸ vµ $@t phng ngang'

Yo ®%ng ph5ng c8 R gi¸ trÞ ph5ng vÞ vµ chnh l#ch vNi ®%ngd:c ph5ng vÞ nn ng%i ta chI ®o ph5ng vÞ ®%ng d:c vµg8c d:c !eng ®Þa !µn, v ®%ng ph5ng v/ R ph9a v*«ng g8c vNi®%ng d:c, kJ hi#* trn !"n ®= vµ xL lJ ®4 lµ$ r[ cÊ* trEc®Þa chÊt c3a ®Êt ®¸'

- ¸ th!h trng +¸ tr?F tÝ!h h8a th?ch lµ nhQng di t9ch®Ang thùc vOt ®· !Þ h8a ®¸, giQ ®;c h×nh d?ng trong çc lNp®¸ trF$ t9ch kh¸c nha*' 0¸ trF$ t9ch c5 häc ch)a ho¸ th?ch dodi/* ki#n thµnh t?o' 0©y lµ dÊ* hi#* ®4 x¸c ®Þnh t*i c3açc lNp ®¸ trF$ t9ch ch)a chEng vµ ®4 ph©n !i#t ®¸ trF$t9ch vNi çc lo?i ®¸ kh¸c'

0¸ trF$ t9ch c5 häc c8 cÊ* t?o lNp ®i4n h×nh, çc lNp kh¸c nha*th× kh¸c nha* 7 tÊt c" çc ®@c ®i4$ th?ch häc, $@t ph©nçch giQa çc lNp th%ng c8 lin kCt yC* ho@c lµ $@t n)t n~'

0¸ trF$ t9ch c8 ®A r‚ng rÊt lNn'(®¸ v«i ,f b TT|, ®olo$it R, bTT|, ®¸ 6t kCt f|&' 2rong khi ®8 ®¸ !iCn chÊt vµ $ag$achI kho"ng , b ,R|' W× vOy, trong cng $At ®i/* ki#n ®A!/n c3a ®¸ trF$ t9ch gi"$ ®i nhi/*'

1/7/ Mét sè >98i ®¸ t$Çm t4ch

- §¸ tr?F tÝ!h !9 h1!

/ Nu5i k"t + çc h?t c*Ai ®;c gUn kCt' 1*Ai lµ çc h?t trPn c?nh

k9ch thNc lNn h5n R$$, thµnh phFn kho¸ng vOt ng*yn 6inh nhth?ch anh, {Gl6pat, $ica,B 1hÊt gUn kCt th%ng lµ car!onat,6t hay 6ilic' 1*Ai kCt r‚ng c8 th4 ch)a nNc v× h×nh thµnh 7th/$ 6«ng c'

/ D¨# k"t + çc $"nh dH$ gUn kCt l?i vNi nha*' 0¸ dH$ kCt thb%ng c8 c:t li#* vµ xi $Hng cng thµnh phFn kho¸ng vOt'

/ N¸t k"t thµnh t?o do 6ù gUn kCt çc h?t çt c8 k9ch thNc kh¸cnha* !eng çc chÊt gUn kCt kh¸c nha*' 2hGo thµnh phFnkho¸ng vOt chiC$ * thC chia+ çt kCt th?ch anh, çt kCt $ica,çt kCt a$phi!ol,B 2hGo k9ch thNc h?t chia+ çt kCt h?t th«, h?t

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot TR


33/146


vKa, h?t $Þn' 2hGo chÊt gUn kCt chia+ çt kCt 6t, çt kCt v«i,çt kCt 6ilic,B

/ B5t k"t thµnh t?o trong çc trF$ t9ch lôc ®Þa, do çt pha,

6t pha gUn kCt l?i, lµ ®¸ tr*ng gian giQa çt kCt vµ 6t kCt'/ [t k"t lµ ®Êt 6t ®;c nn ch@t vµ ho¸ ®¸, nC* ®;c gUnkCt !eng 6ilic th× ®A !/n kh¸ cao' 29nh chÊt x©y dùng t*th*Ac $)c ®A 6inh ®¸, dz !Þ ho¸ $/$, dz phong ho¸'

- §¸ tr?F tÝ!h h6a h1! ®;c thµnh t?o do 6ù lUng ®äng çcchÊt h8a häc ®· kCt t3a tK çc d*ng dÞch h8a häc 7 ®¸y çcvng, vÞnh, 7 vng kh9 hO* kh« r¸o, çch ly $At phFn hay hoµntoµn vNi nNc !i4n, hay 7 nhQng n5i c8 $?ch nNc kho¸ng lA ratrong lôc ®Þa'

/ §¸ v«i thµnh phFn ch9nh lµ 1a1T, th%ng g@p dNi d?ng calcit' 2rong ®¸ v«i cPn l•n 6t, ®olo$it, oxyt 6ilicB 2hGo ng*=n g:cthµnh t?o chia+

• 0¸ v«i h8a häc+ 2hµnh t?o do 6ù lUng ®äng chÊt kCt t3acar!onat tK d*ng dÞch' 0i4n h×nh c8 t*{ v«i (thµnh t?o7 vng c8 $?ch nNc lA ra& vµ ®¸ v«i tr)ng ç (thµnh t?o 7!i4n, g=$ çc h?t calcit gUn ch@t l?i vNi nha*&' 0¸ v«iho¸ häc g@p 7 nhi/* vng 7 Wi#t Sa$' ]µ* 6Uc tK

trUng x¸$ ®Cn xanh ®Gn' ho¸ng vOt ch9nh lµcalcit,dolo$it, l•n t?p chÊt 1' 1Ê* t?o kh:i, kiCn trEc qntinh' 0A !/n c5 häc ®3 cao nhng !Þ hoµ tan trong nNctù nhin t?o ra hi#n t;ng kar6t' 2hL ®¸ !eng çch cho63i !ät vNi \1l |, ph©n !i#t vNi ®¸ çt kCt cng $µ*'

/ §olo#it thµnh t?o tK W ®olo$it vµ çc t?p chÊt nh calcit,th?ch cao,B

/ 1h!ch cao (1auV'R\R&'

/ Ynh)*rit lµ th?ch cao kh«ng ch)a nNc, g@p nNc !iCn thµnhth?ch cao'

/ Muèi #b th%ng g@p 7 d?ng halit (Sa1l&, 6ilvil (1l& hay h‚nh;p hai lo?i trn, t9ch tô thµnh $Z c8 k9ch thNc lNn'

- §¸ tr?F tÝ!h h÷u !9 ®;c thµnh t?o do t9ch tô çc di t9ch®Ang vOt (®¸ v«i vZ 6P, ®¸ phÊn,B&, thùc vOt (®iato$it,trGpGl, B&

/ §iato#it thµnh t?o 7 !i4n h= c8 ®A r‚ng cao, ®A !/n vµ

träng l;ng th4 t9ch thÊp' 2hµnh phFn m b | 6ilic'

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot TT


34/146


/ 1r767l gi:ng ®iato$it nhng kh«ng ch)a di t9ch hQ* c5, ®¸nh, x:p, gUn kCt yC*'

/ W6oka (®¸ 6ilic& thµnh phFn R b | uilic' 2räng l;ng th4

t9ch thÊp, ®¸ 9t khG n)t nhng giPn'/ 1han ®¸ ®;c thµnh t?o do c©y c:i chCt ph©n h3y ra'

> §¸ v«i h3u c: thµnh t?o do 6ù t9ch tô çc di t9ch hQ* c5,ph !iCn nhÊt lµ ®¸ v«i vZ 6P'

> §¸ v«i vQn thµnh t?o do 6ù gUn kCt çc $"nh vôn c3a ®¸ v«ivNi chÊt gUn kCt lµ calcit'

- §¸ tr?F tÝ!h hWn h%p+ 0¸ v«i h‚n h;p thµnh t?o $At phFn tKçc $"nh vôn, $At phFn tK vOt chÊt hQ* c5 hay h8a häc' 18

®¸ v«i 6t, ®¸ 6t v«i, c" R lo?i nµy gäi lµ ®¸ $acn5'Nh=n HYt chung khi sB dông ®¸ t$Çm t4ch >)m n"n h9*cv=t >iÖu HE dJng+

0¸ trF$ t9ch ph©n !: rAng r·i trn !/ $@t 2r¸i 0Êt, g@p nhi/*trong x©y dùng c«ng tr×nh'

0¸ trF$ t9ch c5 häc c8 kh" nHng chÞ* lùc lNn, t*y nhin ®¸ph©n lNp vµ trong ®¸ th%ng c8 khG n)t 6inh ra do 6ù vOn ®Angc3a 2r¸i 0Êt, do t¸c dông c3a phong ho¸, lµ$ "nh h7ng ®Cn 6)c

chÞ* t"i c3a ®¸'0¸ trF$ t9ch h8a häc c8 ®A !/n c5 häc cao th9ch h;p cho vi#clµ$ n/n c«ng tr×nh, nhng $At 6: ®¸ c8 t9nh hoµ tan, n)t n~,hang h:c do ho?t ®Ang kar6t nn khi .Y12 ph"i D*an t©$ ®Cn6ù h×nh thµnh vµ ph¸t tri4n kar6t'

Xµ$ vOt li#* x©y dùng c8 ®¸ v«i (®¸ :p l¸t, ®¸ hAc, ®¸ dH$,n*ng v«i, xi $Hng&, ®¸ çt kCt, !At kCt, 6t kCt (®¸ hAc, ®¸dH$&, $At 6: lo?i ®¸ ho¸ häc vµ hQ* c5 ®;c khai th¸c 6L dông

nh kho¸ng 6"n (th?ch cao, $*:i $Z, ®iato$it, than ®¸,B&'

7/ §¸ iLn ch%t

7/(/ @J h3nh th)nh ®¸ iLn ch%t

0¸ !iCn chÊt ®;c thµnh t?o do 6ù !iCn ®i 6©* 6Uc ®¸$ag$a, ®¸ trF$ t9ch dNi t¸c dông c3a nhi#t ®A cao, ¸p 6*Êt lNnvµ çc ho?t chÊt h8a häc' Yùa vµo nh©n t: t¸c ®Ang ch3 yC*,ng%i ta chia+

Bi"n chÊt ti"6 'Lc+ x"y ra 7 kh* vùc tiCp gi¸p giQa kh:i$ag$a n8ng ch"y vµ ®¸ v©y D*anh'

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot TV


35/146


Bi"n chÊt ®5ng l+c+ x"y ra dNi t¸c ®Ang c3a ¸p lùc cao do trängl;ng c3a çc lNp ®Êt ®¸ ne$ trn vµ do ¸p lùc 6inh ra trong ho?t®Ang t?o 65n c3a çc D*¸ tr×nh kiCn t?o kŠ$ thGo 6ù tHng caonhi#t ®A lµ$ thay ®i thµnh phFn, kiCn trEc, cÊ* t?o c3a ® '̧

Bi"n chÊt khu v+c+ x"y ra dNi 6©* do t¸c dông ®=ng th%i c3anhi#t ®A cao, ¸p 6*Êt lNn'

7/1/ §*c ®i+m c,- ®¸ iLn ch%t

- Th5nh ph?n Ah¸ng 4t !.a +¸ 'iHn !hÊt gFn gi:ng vNic3a ®¸ $ag$a, ph !iCn nh+ th?ch anh, {Gl6pat, $ica, pyroxGn,Bvµ $At 6: kho¸ng vOt chI c8 trong ®¸ !iCn chÊt nh clorit,di6thGn, granat,B Sh×n ch*ng çc kho¸ng vOt kh«ng n ®ÞnhvNi phong ho¸'

- KiHn trS! !.a +¸ 'iHn !hÊt 6a* khi chÞ* t¸c dông c3a !iCnchÊt, kho¸ng vOt trong ®¸ c8 x* hNng t¸i kCt tinh, n ®Þnhh5n, nn kiCn trEc c3a ®¸ !iCn chÊt c8 $At 6: lo?i 6a*+

/ 8i"n trLc >i"n tinh khi nhi#t ®A cao, trong ®¸ x*Êt hi#n çcvng n8ng ch"y côc !A r=i kCt tinh l?i gäi lµ t¸i kCt tinh' 04ph©n !i#t vNi kiCn trEc kCt tinh 7 ®¸ $ag$a, kiCn trEc kCt tinh7 ®¸ !iCn chÊt th$ chQ ‹!iCn tinhŒnh+ iCn trEc h?t !iCntinhB

/ 8i"n trLc #ilonit do t¸c ®Ang c3a ¸p lùc, ®¸ !Þ cµ n¸t 6a*®8 ®;c çc kho¸ng vOt $Ni gUn ch@t l?i vNi nha*' SC* ®¸ !Þnghi/n n¸t vµ kh«ng ®;c gUn ch@t l?i, t?o thµnh kiCn trEc cµn¸t' iCn trEc nµy ®@c trng cho ®¸ !iCn chÊt ®Ang lùc'

/ 8i"n trLc vE) nC* trong ®¸ c8 çc v"y lµ tOp h;p c3a nhi/*kho¸ng vOt c8 t9nh th4 R ph5ng nh talc, clorit, $ica,B khi !Þ!iCn chÊt, çc v"y ®;c ®Þnh hNng thGo $At ph5ng nµo ®8'

/ 8i"n trLc t&n * (kiCn trEc 68t& lµ nhQng ®¸ cPn giQ l?i

nhQng dÊ* vCt kiCn trEc c3a ®¸ !an ®F*'- EÊu t !.a +¸ 'iHn !hÊt

/ NÊu t!o khèi t5ng tù nh cÊ* t?o !an ®F* c3a kh:i $ag$a+ 0¸hoa, D*ar}it,B

/ NÊu t!o gn7i- (cÊ* t?o d"i& 1¸c kho¸ng vOt ®;c 6Up xCpthµnh nhQng d"i 6ong 6ong vNi nha*, $‚i d"i g=$ çc kho¸ngvOt d?ng D*G, d?ng tÊ$, d?ng h?t xGn k nha*'

/ NÊu t!o 6hi"n thµnh t?o do 6ù ®Þnh hNng c3a kho¸ng vOt dNi

t¸c dông c3a ¸p lùc th3y t€nh trong D*¸ tr×nh t¸i kCt tinh' 1¸cphiCn gi:ng h#t nha*, c8 th4 t¸ch ra khZi nha* dz dµng'



36/146


- ThH nF+ ®¸ !iCn chÊt c8 thC ne$ gi:ng vNi thC ne$ c3a®¸ !an ®F* (d?ng lNp, d?ng nÊ$, d?ng $?ch,B&' †ing ®¸ !iCnchÊt tiCp xEc, do $)c ®A !iCn chÊt kh¸c nha* c3a kh:i ®¸ v©yD*anh ®¸ $ag$a, nn thC ne$ c3a ®¸ c8 d?ng vµnh ®ai !ao

D*anh kh:i ®¸ $ag$a vµ c8 $)c ®A !iCn chÊt kh¸c nha*'7/7/ Mét sè >98i ®¸ iLn ch%t ch4nh

- §¸ !Êu t Ah#i

/ euarXit do c¸t kCt th?ch anh !Þ !iCn chÊt t?o thµnh' Yng lµ$n/n c«ng tr×nh t:t'

/ §¸ hoa do ®¸ v«i c8 l•n ®olo$it t¸i kCt tinh t?o thµnh' Yngtrong .Y, trang tr9,B

- §¸ !Êu t gnBi>/ §¸ gn7i- thµnh phFn W+ $At d"i W 6¸ng $µ* g=$ th?chanh, {Gl6pat, 6a* ®Cn $At d"i 6•$ $µ* g=$ !iotit, hor!lGnd'

- §¸ !Êu t phiHn

/ §¸ 6hi"n kCt tinh ®;c gäi tn thGo W nµo chiC$ * thC trong®¸ (®¸ phiCn $ica, ®¸ phiCn th?ch anh,B&'

/ 9h)lit do ®¸ 6t !Þ !iCn chÊt t?o nn' 2hµnh phFn W g=$$ica, clorit, th?ch anh,B 1Ê* t?o ch@t 69t' hi tiCp tôc !Þ !iCnchÊt t?o thµnh ®¸ phiCn'Nh=n HYt chung khi sB dông ®¸ iLn ch%t >)m n"n h9*cv=t >iÖu HE dJng+

0¸ !iCn chÊt c8 c%ng ®A ®3 cao ®¸p )ng y* cF* x©y dùng'1¸c ®¸ !iCn chÊt kh«ng ph©n phiCn c8 t9nh chÊt x©y dùng tb5ng tù nh ®¸ $ag$a x©$ nhOp' 1¸c ®¸ ph©n phiCn th×gi:ng ®¸ trF$ t9ch c5 häc'

h" nHng n ®Þnh c3a kh:i ®¸ !iCn chÊt phô th*Ac vµo $)c®A phong ho¸, $)c ®A n)t n~' W× vOy, khi .Y12 cFn nghinc)* ®@c ®i4$ c3a ®¸ !iCn chÊt trong kh* vùc ®4 ®"$ !"oan toµn cho c«ng tr×nh'

Xµ$ vOt li#* c8 ®¸ hoa ®;c 6L dông rAng r·i lµ$ t;ng ®µi, ®i*khUc, ®¸ :p l¸t, lµ$ !At ®¸' 1¸c ®¸ kh¸c ch3 yC* lµ$ ®¸ hAcvµ ®¸ dH$' 29nh ph©n phiCn lµ$ kh8 khai th¸c ®;c kh:i ®¸k9ch thNc ®3 lNn'

&)i / §%t

(/ @J h3nh th)nh ®%t

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot Tf


37/146


0Êt ®;c thµnh t?o do kCt D*" c3a D*¸ tr×nh phong h8a çc lo?i®¸ g:c, 6a* ®8 ®;c vOn ch*y4n vµ lUng ®äng l?i trong D*¸tr×nh trF$ t9ch trn !/ $@t 2r¸i 0Êt' 1¸c yC* t: D*an trängtrong 6ù h×nh thµnh ®Êt lµ kh^ h%u v%t liÖu gèc ®Þa h×nh

thdi gian' 2hGo ng*=n g:c chia ra ®Êt do phong ho¸ (®Êt tµnt9ch&, ®Êt do trF$ t9ch (trF$ t9ch lôc ®Þa, trF$ t9ch vGn !%,trF$ t9ch !i4n&, ®Êt do ho?t ®Ang c3a con ng%i (®Êt vHn ho¸&'

Z #$Çm t4ch >ôc ®A-

b §Êt t5n tÝ!h (Gl*vi, kJ hi#* G& Xµ 6"n phq$ phong h8a kh¸cnha* c3a ®¸ cPn ne$ t?i ch‚, c8 chi/* dµy !iCn ®i vµ thCne$ ®a d?ng' 0Êt lo?i 6t hay ®Êt r%i x:p nh çt, 6?n, dH$,B

b §Êt >/n tÝ!h (dGl*vi, d& Xµ çc 6"n phq$ phong h8a ®;c vOn

ch*y4n x*:ng 6%n d:c ho@c ch©n d:c do t¸c dông c3a nNc $ahay t*yCt tan r=i lUng ®äng l?i' 1hi/* dµy thay ®i thGo hNngtHng dFn tK 6%n d:c ®Cn ch©n d:c' 2hµnh phFn ch3 yC* lµ6t, 6t pha, çt pha l•n dH$ 6?n' 2h%ng kh«ng ph©n chia vNi®Êt tµn t9ch'

b §Êt ':i tÝ!h (al*vi, a& Xµ çc 6"n phq$ phong h8a ®;c lUng®äng 7 6«ng, t?o thµnh çc th/$ c vµ hi#n ®?i 7 th*ng lng6«ng vµ lPng 6«ng' 18 t9nh ph©n lNp r[ r#t' 2hµnh phFn !iCn®i $At çch c8 D*y l*Ot, çc lNp trn thµnh phFn ch3 yC* lµh?t 6t, h?t $Þn, çc lNp dNi h?t th« h5n'

b §Êt $X tÝ!h (prol*vi, p& Xµ nhQng trF$ t9ch ®;c t?o thµnh tKdPng l !n ®¸' 7 çc cLa 6«ng $i/n nEi, l t9ch h;p thµnh n8nph8ng vOt vµ khi n:i li/n nha*, t?o thµnh nhQng lNp dµy 7 ®=ng!eng trNc nEi'

b §Êt h: tÝ!h (kJ hi#* l& Xµ çc 6"n phq$ phong ho¸ ®;c trF$t9ch trong çc h= nNc, th%ng xCp thµnh nhi/* lNp, c8 chi/* dµynhZ hay çc thÊ* k9nh c8 k9ch thNc vµ h×nh d?ng kh¸c nha*'

b §Êt phng th5nh ( tr?F tÝ!h G gi62 AÝ hi,u 4) \×nhthµnh do ho?t ®Ang t9ch tô c3a gi8, t?o nn çc lsi li/$ çt, ®ônçt 7 6a $?c, nLa 6a $?c, däc !% !i4n, !% h='

Sgoµi ra cPn c8 ®Êt hoµng th, ®Êt !Hng t9ch, trF$ t9ch®F$ lFy, nhQng lo?i nµy kh«ng c8 ho@c 9t ph !iCn 7 Wi#tSa$ '

Z #$Çm t4ch v[ng vAnh

Xµ d?ng ®@c !i#t c3a trF$ t9ch lôc ®Þa g=$ trF$ t9ch vngvÞnh, trF$ t9ch ta$ gi¸c ch©* vµ trF$ t9ch cLa 6«ng' 2hµnhphFn trF$ t9ch ch3 yC* lµ trF$ t9ch hQ* c5, 6t, c8 ®A h?t

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot Tm


38/146


$Þn, ngoµi ra cPn c8 çt kCt, ®¸ v«i, than ®¸ vµ çc tFng $*:ikh¸c nha*' 2?o thµnh tKng tFng dµy trong ®8 çc lo?i ®Êt c8thµnh phFn kh¸c nha* h;p thµnh çc vIa, thÊ* k9nh'

Z #$Çm t4ch i+nXµ nhQng lo?i ®Êt ®;c thµnh t?o 7 !i4n, xa !% c8 trF$ t9chc*Ai çt vGn !% ch3 yC* lµ 6t vµ kGo, c8 chi/* dµy tNi hµngchôc, hµng trH$ $t'

0Êt vHn ho¸ !ao g=$ ®Êt ®Up l©* nH$, r¸c th"i 6inh ho?t vµc«ng nghi#p, !·i th"i khai th¸c $Z, ®Êt ngh€a trang,B cµngngµy chiC$ di#n t9ch cµng nhi/* vµ g©y ra çc vÊn ®/ ®:ivNi $«i tr%ng ®Þa chÊt, nn cFn ®;c xG$ xt tho" ®¸ng ngaytK ®F* dù ¸n'

1/ §*c ®i+m c¬ !n c,- ®%t

1/(/ Çc th)nh phÇn ch, Lu c,- ®%t

b t Ah¸ng 4t rYn !.a +Êt + lµ nhQng $"nh vs ®¸ kh¸cnha* v/ h×nh d?ng vµ k9ch thNc' 2hµnh phFn W c3a h?t ®ÊtD*yCt ®Þnh t9nh chÊt c3a ®Êt' \?t th« lµ çc kho¸ng vOtng*yn 6inh, h?t $Þn lµ kho¸ng vOt 6t' 9ch thNc h?t D*yCt®Þnh tû > #Kt blµ tng di#n t9ch toµn phFn c3a çc h?t trong$At ®5n vÞ th4 t9ch hay trong $At ®5n vÞ kh:i l;ng h?t' \?t

cµng nhZ, tM !/ $@t cµng lNn' hi g@p nNc, l;ng nNc !ao D*anhh?t 6 lNn, 6ù t5ng t¸c giQa çc h?t vNi nha* cµng nhi/*, cµng$?nh h5n' ho¸ng vOt 6t kaolinit c8 tM !/ $@t kho"ng bm$R-g, cPn $on$orilonit c8 k9ch thNc h?t nhZ h5n, c8 tM !/$@t kho"ng fb$R-g' W× vOy, 6t c8 ch)a $on$otilonitc8 t9nh chÊt kh¸c vNi 6t c8 ch)a kaolinit' 0Êt c8 ch)a nhi/*$on$orilonit khi g@p nNc c8 t9nh tr5ng n7 $?nh'

2* thGo k9ch thNc h?t, ng%i ta cPn gäi tn ®Êt (ph©n lo?i ®ÊtthGo 21WS mVm b T ho@c thGo ti* ch*qn thiCt kC cF* c:ngm&

b Ní! trng +Êt + t=n t?i trong ®Êt dNi nhi/* d?ng kh¸c nha*'

/ 0íc trong kho¸ng v%t c


39/146


• SNc hLt >¸#, !¸$ rÊt ch@t vµo $@t ngoµi h?t ®Êt, c8tM träng ,, kh«ng d•n ®i#n, kh«ng kCt tinh' hi ®ÊtchI c8 lo?i nNc nµy ®Êt 7 tr?ng th¸i c)ng'

• SNc kCt h;p (nNc #&ng #bng& !ao 7 !n ngoµi nNc hEt!¸$, chia thµnh +

0íc k"t hA6 #!nh+ !¸$ rÊt chUc vµo h?t, c8 th4 hoµ tan$*:i, khi ®Êt chI c8 lo?i nNc nµy, ®Êt 7 tr?ng th¸i nLac)ng'

0íc k"t hA6 )"u+ !ao !äc !n ngoµi nNc kCt h;p $?nh,t9nh chÊt kh«ng kh¸c nhi/* 6o vNi nNc th%ng, khi ®Êtch)a nNc kCt h;p yC* c8 kCt cÊ* !Þ ph¸ ho?i, ®Êt c8t9nh d~o'

/ 0íc t+ *o+ lµ lo?i nNc ne$ ngoµi ph?$ vi t¸c dông c3a lùc ®i#nph©n tL, chia thµnh+

• SNc $ao d•n+ lµ nNc d©ng ln thGo çc l‚ r‚ng nhZ gi·çc h?t ®Êt'

• SNc träng lùc+ lµ nNc tù nhin ne$ trong çc l‚ r‚ng c3a®Êt, c8 th4 dÞch ch*y4n dNi t¸c dông c3a träng lùc'

b KhÝ trng +Êt + çc l‚ r‚ng trong ®Êt kh«ng ch)a nNc 6 ®;c

lÊp ®Fy kh9' h9 tK kh9 D*y4n ho@c tK d*ng nha$' Y?ng t=nt?i g=$+ kh9 !äc k9n, kh9 tù do, kh9 hEt !¸$, kh9 hoµ tan trongnNc l‚ r‚ng' S8i ch*ng kh9 9t "nh h7ng tNi t9nh chÊt c3a ®Êt'

1/1/ 6iLn t$\c c,- ®%t

b KiHn trS!+ rÊt ®a d?ng, ®;c chia thGo k9ch thNc h?t ®Êt nhtrong ®¸ trF$ t9ch c5 häc, ho@c chia thµnh $At 6: lo?i 6a*+

/ 8i"n trLc h!t ®:n+ h×nh thµnh do 6ù lUng ch×$ çc h?t tb5ng ®:i th« trong $«i tr%ng nNc' 2räng l;ng giQa çc h?t lNn h5n

lùc hEt giQa chEng, nn çc h?t 6Up xCp thGo ki4* h?t nä ch=ngln h?t kia'

/ 8i"n trLc t; ong+ h×nh thµnh do 6ù lUng ch×$ çc h?t t5ng®:i nhZ trong nNc,çc h?t 7 tr?ng th¸i kh«ng n ®Þnh, t?o thµnhnhi/* l‚ r‚ng nh t ong'

/ 8i"n trLc >«ng+ h×nh thµnh khi k9ch thNc h?t t5ng ®:i nhZ,khi gUn l?i vNi nha* t?o thµnh ®¸$ h?t nhZ c8 l‚ r‚ng rÊt lNn'

- Lin AHt AiHn trS!' 2* th*Ac vµo th%i gian h×nh thµnh $µ

çc lin kCt ®;c chia thµnh lin kCt ng*yn 6inh vµ th) 6inh' uùph¸ h*M ®Êt ch9nh lµ 6ù ph¸ h*M çc lùc lin kCt kiCn trEc c3a®Êt ch) kh«ng ph"i ph¸ h*M !"n th©n çc h?t t?o nn ®Êt, v×



40/146


c%ng ®A chÞ* lùc c3a çc h?t th%ng lNn h5n lùc lin kCt giQachEng rÊt nhi/*' W× vOy, khi th9 nghi#$ ph"i !"o v# kiCn trEcc3a ®Êt, tr¸nh x¸o trAn ®4 giQ tr?ng th¸i ng*yn tr?ng c3a n8'

1/7/ C%u t89 c,- ®%t> NÊu t!o lí6Z g=$ çc lNp c8 chi/* dµy, thµnh phFn vOt chÊt,$µ* 6Uc kh¸c nha*' Se$ ngang ho@c nghing, ko dµi thGo$At ph5ng nµo ®8'

> NÊu t!o khèi+ khi çc h?t 6Up xCp h‚n ®An thµnh kh:i'

> NÊu t!o 6h_c t!6 g=$ cÊ* t?o porphyr, t ong,B

1/;/ #hL n]m c,- ®%t t* thGo ®i/* ki#n thµnh t?o $µ ®Êtc8 thC ne$ lµ çc lNp ph3, çc tFng, lNp, thÊ* k9nh, çc lNp kp,

B 1¸c lNp c8 th4 ne$ ngang, xin hay v¸t nhän,B7/ Çc >98i ®%t th^ng g*p

§Êt r/i : g0m çc >98i ®%t chiLm u thL >) h8t thG

4 D¨# -!n çc h?t 6Uc c?nh ch3 yC* ng*=n g:c tµn t9ch'

- Nu5i -bi c8 ®@c ®i4$ lµ trPn c?nh, ®A l‚ r‚ng lNn, th%ng ne$thµnh lNp hay thÊ* k9nh 7 çc th*ng lng 6«ng' SC* vOt li#* lÊp®Fy çc l‚ r‚ng trong c*Ai 6Zi lµ çt th× ®Êt c8 t9nh thÊ$ nNct:t, nC* lµ 6t th× c8 th4 kh«ng thÊ$ nNc' 0;c 6L dông lµ$ vOtli#* x©y dùng, ®¸ r"i ®%ng'- N¸t t* thGo k9ch thNc h?t ng%i ta c8 th4 chia thµnh çt h?t th«,çt h?t tr*ng, çt h?t $Þn' 1¸t c8 ®@c ®i4$+ ®A r‚ng lNn, thÊ$nNc vµ tho¸t nNc t:t, khi chÞ* t"i, çt !Þ nn ch@t nhanh nhng®A lEn kh«ng lNn, nhng khi !Þ chÊn ®Ang ®A lEn c3a çt tHngln r[ r#t' 1¸t !Þ !·o hoµ nNc dz !Þ hi#n t;ng çt ch"y' 1¸t ®;c6L dông ph !iCn trong x©y dùng'

§Êt GÝnh: g0m çc >98i ®%t chiLm u thL >) h8t mAn

4 §Êt çt 6ha+ hµ$ l;ng h?t 6t tK R ^ |' 0@c ®i4$ ®Êt h5id9nh, c8 t9nh thÊ$ nNc kh«ng lNn, chi/* cao $ao d•n kho"ng,$' hi hµ$ l;ng h?t !ôi trong ®Êt ‡ T| ®Êt dz thµnh !nnh·o khi g@p nNc, t?o thµnh hi#n t;ng çt ch"y'

4 §Êt -[t 6haZ hµ$ l;ng h?t 6t tK ^ T|' 0@c ®i4$ t9nh d~olNn, t9nh thÊ$ nNc nhZ, c8 th4 dng lµ$ vOt li#* ch:ng thÊ$ho@c ®Up'

4 §Êt -[t R hµ$ l;ng h?t 6t ‡ T|' 0@c ®i4$ c8 t9nh d~o, d9nh,

tr5ng n7 $?nh, t9nh thÊ$ nNc rÊt k$ nn th%ng ®;c dng lµ$vOt li#* ch:ng thÊ$' hi chÞ* t"i träng, ®Êt 6t !Þ lEn nhi/*vµ l©* n ®Þnh trong 6*:t th%i gian dµi'



41/146


§Êt !6 th5nh ph?n2 trng th¸i 45 tÝnh !hÊt +Q! 'i,t : _aog=$ ®Êt !n, ®Êt than !n, ®Êt nhiz$ $*:i, nhiz$ phŠn, ®Êttr5ng n7 vµ co ng8t, ®Êt lEn Nt,B hi x©y dùng ®;c th9nghi#$ ring vµ thiCt kC !i#n ph¸p xL lJ ®@c !i#t'

&)i Q/ #4nh ch%t c¬ !n c,- ®%t ®¸ th^ng d_ngt$9ng HE dJng cGng t$3nh

(/ #4nh ch%t c¬ !n c,- ®%t

29nh chÊt c3a ®Êt ®;c x¸c ®Þnh !eng th9 nghi#$ $•* ®Êt']•* ®Êt ®;c lÊy tK çc ®A 6©* kh¸c nha* trong vZ 2r¸i 0Êt!eng çch khoan ho@c ®&o' 18 hai lo?i $•* ®Êt+ $•* ng*ynd?ng (ng*yn tr?ng& ®;c giQ ng*yn kCt cÊ* vµ ®A q$ nh trong

n/n ®Êt< $•* kh«ng ng*yn d?ng ($•* r%i, $•* l*& !Þ x¸o trAnkCt cÊ* ho@c thay ®i ®A q$' ]•* ng*yn d?ng h×nh trôho@c kh:i chQ nhOt c?nh RbRbTc$' ]•* ng*yn d?ng dng®4 th9 nghi#$ t9nh chÊt c5 häc' ]•* kh«ng ng*yn d?ng lÊythGo kh:i l;ng, dng x¸c ®Þnh çc chI ti* vOt lJ'

(/(/ #h)nh phÇn h8t

1h&nh 6h2n h!t cPn gäi lµ cÊ6 6hèi c3a ®Êt lµ t%6 hA6 h lAng 6h2n tr¨# çc cf h!t c8 trong ®Êt 6o vNi kh:i l;ng kh« c3a $•*®Êt'

2rong phPng th9 nghi#$, ®4 x¸c ®Þnh thµnh phFn h?t c3a ®Êtr%i, dng !A r©y (6µng& ti* ch*qn' WNi ®Êt d9nh, dng ph5ngph¸p tM träng kC' Ct D*" th9 nghi#$ x©y dùng thµnh ®= thÞgäi lµ ®dng cong cÊ6 6hèi (®dng cong th&nh 6h2n h!t &' 2rôchoµnh ®@t cf h!t c8 gi¸ trÞ rÊt kh¸c nha* nn chia ®5n vÞ thGolgY' 2rôc t*ng lµ 6h2n tr¨# h!t t^ch lu$' Yo vOy, gäi lµ ®= thÞnLa loga' 2rn ®= thÞ x¸c ®Þnh $At 6: chI ti*+

\# 6: ®=ng nhÊt

10

60

D

DC u =

\# 6: ®%ng cong (h# 6: cÊp ph:i&

( )

1060

2

30

D D

DC c =

Y{ ^ 9ch thNc h?t $µ çc h?t !eng vµ nhZ h5n t9ch l*` ®;c {|trong ®Êt

Y b ®dng k^nh hiÖu @uE v× ®@c trng cho k9ch thNc l‚ r‚ngph !iCn nhÊt trong ®Êt, dng ®4 t9nh gFn ®Eng chi/* cao$ao d•n vµ h# 6: thÊ$ c3a ®Êt'



42/146


Yf, YT, Y, Y , Y

2hµnh phFn h?t ®;c 6L dông ®4 ph©n lo?i ®Êt, ®4 thiCt kCthµnh phFn vOt li#* ®Up, ®4 hi#* chInh kCt D*" th9 nghi#$

thÊ$ trong phPng, ®4 nghin c)* t9nh chÊt thÊ$ c3a ®Êtkh«ng !·o hoµ, ®4 x¸c ®Þnh kh" nHng x"y ra x8i ngF$ vµthiCt kC !i#n ph¸p ch:ng x8i ngF$'

(/1/ C¸c ch` tiu ®é am (M5t -è ch tiªu liªn @uan ®"n 6halbng c


43/146


• iNi h?n d~o (X& b lµ ®A q$ D*y Nc $µ khi v;t D*a n8 $At lb ;ng kh«ng ®¸ng k4 ®Êt d9nh c8 kCt cÊ* ph¸ ho?i ch*y4ntK tr?ng th¸i d~o 6ang tr?ng th¸i ch"y' 2h9 nghi#$ giNi h?nch"y lµ th9 nghi#$ ®A q$ c3a ®Êt 7 tr?ng th¸i giNi h?n'

2hL tr?ng th¸i giNi h?n ch"y !eng ph5ng ph¸p WaxiliGv ho@c1a6agrand'

- Eh^ ># G_ (`8 ) lµ kho"ng ®A q$ $µ ®Êt d9nh th4 hi#nt9nh d~o'

„ Ž X ^ (|&

1hI 6: d~o dng ®4 6h(n lo!i ®Êt *^nh' 2hGo ti* ch*qn c tªn®Êt nh 6a*+

„ ‰ m| ®Êt çt pha (¸ çt&„ Ž m ̂ m| ®Êt 6t pha (¸ 6t&

„ ‡ m | ®Êt 6t

2hGo 21WSmVmbT ®Êt d9nh ®;c ph©n lo?i thGo chI 6: d~oIP vµ giNi h?n ch"y 1a6agrand bUC

- § >,t (`L )

P L

P L

W W

W W I

−−

=

0A 6#t lµ chI ti* cho !iCt ®Êt ®ang c8 ®A q$ tù nhin 7 ®©*trong toµn !A kho"ng thay ®i ®A q$' uL dông ®A 6#t ®4x¸c ®Þnh trng th¸i !.a +Êt GÝnh nh 6a*+

0:i vNi ®Êt 6t pha vµ ®Êt 6t 0:i vNi®Êt çt pha+

„X ≤ tr?ng th¸i c)ng „X ≤ tr?ng th¸ic)ng

‰ „X ≤,R tr?ng th¸i nLa c)ng ‰ „X ≤ tr?ng th¸i d~o

,R‰„X ≤, tr?ng th¸i d~o c)ng „X ‡ tr?ng th¸i ch"y

, ‰ „X ≤ ,m tr?ng th¸i d~o $/$

,m‰„X ≤ tr?ng th¸i d~o ch"y„X ‡ tr?ng th¸i ch"y

- § tr9ng nO

2r5ng n7 lµ kh" nHng c3a ®Êt tHng th4 t9ch khi g@p nNc' 2h9nghi#$ tr5ng n7 x¸c ®Þnh ®5 tr:ng n t:ng ®èi+

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot VT


44/146


0

0

h

hhctn

−=σ

2rong ®8+ hc, h chi/* cao c*:i cng vµ !an ®F* c3a $•*

2h9 nghi#$ cng x¸c ®Þnh ¸6 l+c tr:ng n, kCt D*" cho thÊyt9nh tr5ng n7 t* th*Ac ®A q$ c3a ®Êt, thµnh phFn kho¸ngvOt vµ $)c ®A ph¸ ho?i kCt cÊ* c3a ®Êt'

(/7/ Çc ch` tiu ®é ch*t Km=t ®é

b § rWng (n) lµ tM 6: giQa th4 t9ch phFn r‚ng vµ th4 t9ch toµn!A $•* ®Êt

%100 xV

V n r =

- , ># rWng (B) lµ tM 6: giQa th4 t9ch phFn r‚ng vµ th4 t9chphFn h?t

h

r

V

V e =

- § !hQt !.a +Êt ( ` )

minmax

max

ee

ee I D −

−=

2rong ®8+ G ^ h# 6: r‚ng c3a ®Êt 7 tr?ng th¸i tù nhinG$ax, G$in b h# 6: r‚ng c3a ®Êt 7 tr?ng th¸i r%i nhÊt vµ

ch@t nhÊt

„Y ®;c gäi lµ ®A ch@t t5ng ®:i c3a ®Êt, lµ chI ti* trng th¸i c3a +Êt r/i +

‰ „Y ‰ ,TT ®Êt r%i r?c

,TT ‰ „Y ‰ ,fm ®Êt çt ch@t vKa

,fm ‰ „Y ‰ ®Êt çt ch@t

0¸nh gi¸ ®A ch@t c3a ®Êt thGo h# 6: r‚ng (!"ng RbV-2 -m&'0A ch@t c3a ®Êt 7 tr?ng th¸i tù nhin dNi n/n c«ng tr×nh cPn c8th4 ®;c ®¸nh gi¸ tK kCt D*" th9 nghi#$ hi#n tr%ng (th^ nghiÖ# 'u)ªn tnh vµ th^ nghiÖ# 'u)ªn tiªu chun&'

b 2r1ng $%ng thÓ tÝ!h (d*ng träng& lµ träng l;ng $At ®5n vÞth4 t9ch ®Êt 7 tr?ng th¸i nµo ®8'

> 1räng lAng th? t^ch t+ nhiªn (γ , γ tn, γ & lµ träng l;ng $At ®5n

vÞ th4 t9ch ®Êt 7 tr?ng th¸i tù nhin' hô th*Ac thµnh phFnkho¸ng vOt, ®A r‚ng vµ ®A q$'

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot VV


45/146


3/, mkN V

Q=γ

2rong ®8+ ƒ ^ träng l;ng $•* ®Êt

ƒ Ž ƒh > ƒn> ƒkƒhb träng l;ng phFn h?t rUn trong ®Êt

ƒn ^ träng l;ng phFn nNc trong ®Êt

ƒk ^ träng l;ng phFn kh9 trong ®Êt (th%ng ®;c !ZD*a&

W ^ th4 t9ch $•* ®Êt

W Ž Wr > Wh

Wr ^ th4 t9ch phFn r‚ng trong ®ÊtWh ^ th4 t9ch phFn h?t rUn trong ®Êt

> 1räng lAng th? t^ch kh« (γ c , γ d , γ k& lµ träng l;ng $At ®5n vÞth4 t9ch ®Êt 7 tr?ng th¸i kh« hoµn toµn, kh«ng cPn nNc' hôth*Ac vµo thµnh phFn kho¸ng vOt vµ ®A r‚ng c3a ®Êt, cPn gäilµ chI ti* #%t ®5 c3a ®Êt'

3/, mkN V

Qhc =γ

> 1räng lAng riªng (γ 6 , γ h , γ o& lµ träng l;ng $At ®5n vÞ th4 t9chc3a !"n th©n çc h?t rUn t?o nn ®Êt, chI phô th*Ac thµnhphFn kho¸ng vOt, c8 trÞ 6: trong kho"ng RV, ®Cn Rm, kS-$T

cho $äi lo?i ®Êt ®¸'

3/, mkN V

Q

h

h

s =γ

> 1û träng (∆& lµ chI ti* th9 nghi#$ ®;c trùc tiCp, 6L dông®4 t9nh träng l;ng ring tK γsγn, c8

γs γn

> 1räng lAng th? t^ch no níc (γ nn , γ !h & lµ träng l;ng $At ®5n vÞth4 t9ch ®Êt 7 tr?ng th¸i !·o hoµ nNc (çc l‚ r‚ng ch)a ®Fy nNc&'1Pn gäi lµ träng lAng th? t^ch >jo ho&'

3

'

/, mkN V

V Q

V

QQ r nhnhnn

γ γ

+=

+=

ƒn ^ träng l;ng nNc lÊp ®Fy çc l‚ r‚ng

γ n ^ träng l;ng th4 t9ch c3a nNc ( ≅ kS-$T&



46/146


> 1räng lAng th? t^ch ®) n;i (γ dn & lµ träng l;ng $At ®5n vÞth4 t9ch ®Êt 7 tr?ng th¸i tù nhin !Þ ngOp trong nNc, chÞ* lùc®qy c3a nNc' 2h%ng dng cho c¸c tr%ng h;p ®Êt ne$ dNi $ùc nNcngF$'

3/, mkN

V

V Q hnhdn

γ γ

−=

WNi cng $At lo?i ®Êt th× γnn b γ b γ! b γ+n

bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb

ua* ®©y lµ $At 6: c«ng th)c lin h# giQa c¸c chI ti*+

W c 01,01+=

γ

γ

)01,01( W c += γ γ

∆−∆=

1cdn γ γ

e

en

+=1

n

ne

−=1

s

cnγ

γ −= 1

1−=c

seγ

γ

sW n

γ

γ

)01,01(1

+−=

1)01,01(−

+=

γ

γ W e s

)1)(( nn sdn −−= γ γ γ

n snn nn γ γ γ +−= )1(

ndnnn γ γ γ +=

)01,01( tpcnn W += γ γ

- "& +?F !hQt +Êt

0F$ ch@t ®Êt lµ dng c«ng c5 häc lµ$ cho ®Êt ®;c nn ch@tl?i, lµ$ gi"$ th4 t9ch l‚ r‚ng' ]ôc ®9ch c3a vi#c ®F$ ch@t lµ

lµ$ cho ®Êt tr7 nn 9t nh?y c"$ dNi t¸c dông c3a t"i träng,gi"$ t9nh thÊ$ nNc vµ tHng 6)c ch:ng cUt c3a ®Êt' 0Êt ®;c

W[ 2hÞ \=ng ]inh ̂ _A $«n 0Þa k` th*Ot Vf


47/146


dng ®4 ®F$ ch@t th%ng lµ ®Êt cÊ6 6hèi dH$, 6?n, çt l•n çch?t $Þn' _i#n ph¸p ®F$ ch@t 6L dông cho kh:i ®Up n/n ®b%ng, th©n ®, ®Op, n/n 6©n !ay, 6©n vOn ®Ang,B

\i#* D*" c3a vi#c ®F$ ch@t phô th*Ac+/BEn chÊt c N«ng nghÖ ®2# chKt + lo?i thiCt !Þ (l* lŠn, ®F$ r*ng, ®F$n#n&, trÞ 6: t"i träng, chi/* dµy lNp ®F$, t5ng D*an k9ch thNcthiCt !Þ vµ k9ch thNc h?t ®Êt, ®A q$ khi ®F$,B uù c8 $@tc3a nNc lµ$ gi"$ $a 6¸t giQa çc h?t (gi"$ lin kCt d9nh giQachEng&, dz ®F$ ch@t, nhng nC* D*¸ nhi/* nNc, nNc 6 chiC$ch‚ l‚ hng, c"n tr7 vi#c lŠn ch@t çc h?t' 0A q$ c3a ®Êt ®4

c8 th4 lµ$ ch@t t:t nhÊt gäi lµ ®5 # tèi u ho@c ®5 # tèt nhÊt '

\i#* D*" ®F$ ch@t ®;c ®¸nh gi¸ !eng hÖ -è ®2# chKt '

maxc

c K γ

γ =

γ c träng l;ng th4 t9ch kh« c3a ®Êt ngoµi hi#n tr%ng 6a* khi l*lŠn

γ c$ax träng l;ng th4 t9ch kh« lNn nhÊt x¸c ®Þnh trong phPng th9nghi#$'

2h9 nghi#$ ®F$ ch@t trong phPng lµ th9 nghi#$ roctor (c"itiCn ho@c ti* ch*qn&' ƒ*an h# giQa γ c, vµ c«ng ®F$ trongth9 nghi#$ v thµnh ®dng cong ®2# n[n, ®=ng th%i chophp x¸c ®Þnh träng l;ng th4 t9ch kh« lNn nhÊt vµ ®A q$ t:i *'

2* tKng lo?i c«ng tr×nh $µ y* cF* lµ ,< ,< ,< ,ho@c ,' 2rong thùc tC, c8 th4 ®?t h5n , chng h?n ,<

,R


48/146


1^nh #ao *n c8 7 çc ®Êt çt vµ $Þn h5n çt, x¸c ®Þnhchi/* cao $ao d•n vµ ¸p lùc $ao d•n' \i#n t;ng $ao d•n c8 Jngh€a trong x©y dùng c«ng tr×nh+ g©y ¸p lùc, lµ$ q$ ®Êt,Hn $Pn kCt cÊ*, lµ$ nhiz$ $*:i lNp ®Êt trn $@t,B

1^nh tr:ng n

1^nh ho¸ ##

1^nh tan rj

1^nh tan r3a

1^nh *Io

1^nh *^nh

(/


49/146


h

S eee ii )1( 00 +−=

2rong ®8+ Gi ^ h# 6: r‚ng )ng vNi cÊp t"i träng i

Go ^ h# 6: r‚ng !an ®F* c3a ®Êt (t"i träng !eng &ui b ®A lEn c3a $•* ®Êt 7 cÊp t"i träng i

2"i träng coi ph©n !: ®/* trn $@t w g©y ra ¸p lùc p, vµ®Êt h*y ®Ang nAi lùc ®4 ch:ng l?i ¸p lùc ngoµi, trÞ 6: c3a nAilùc !eng vNi ¸p lùc ngoµi vµ ®;c gäi lµ )ng 6*Êt c3a ®Êt σ'

2/, mkN F

P p ==σ

Sh vOy, vNi $‚i cÊp t"i träng i c8 piŽσi vµ trÞ 6: Gi t5ng )ng'

Ct D*" th9 nghi#$ v thµnh ®= thÞ D*an h# 746 74σ ho@c 74lg6 74lgσ ' 0= thÞ c8 d?ng ®%ng cong gäi lµ ®dng cong n[n lLn'

2rn ®= thÞ th%ng v ®=ng th%i hai ®%ng cong, ®dng cong n[nlµ ®dng chÊt tEi, ®dng cong n lµ ®%ng v ®;c tK kCt D*" ds t"itK tK, ®Êt kh«i phôc th4 t9ch dFn dFn nhng kh«ng tr7 v/ yng*yn tr?ng th¸i !an ®F*' _iCn d?ng kh«ng kh«i phôc ®;c gäilµ !iCn d?ng d~o (!iCn d?ng d&' 0%ng cong nn dng ®4 t9nhto¸n, ®%ng cong n7 dng ®4 ki4$ tra t9nh ®Eng ®Un c3a 6:li#* th9 nghi#$'

/ \Ö -è n[n lLn a

1hI ti* !iCn d?ng ®;c lÊy tK ®= thÞ th9 nghi#$ nn kh«ng n7h«ng Gbp, lµ ®A d:c c3a ®o?n ®= thÞ ®;c coi gFn nh ®o?nthng khi ∆p kh«ng lNn' 2K ®©y thÊy reng h, ># ncn $Sn !6+9n 4; + $5 ngh;!h +d !.a ¸p $&! $5 M8a-J hQ! A8a-J'

N m p p

eet! " /,

2

12

2121 −

−==− α ho@c $R-kS

dpde

pe" −=

∆

∆−=−21

2rong th9 nghi#$ nn ®Êt trong phPng, lEc $Ni ®@t t"i ®Êt!iCn d?ng nhanh, cµng v/ 6a* ®Êt !iCn d?ng cµng chO$ vµl©* ®?t ®A lEn n ®Þnh' W× thC, ng%i ta chän t"i träng c*:icng lNn h5n t"i träng ®Êt ph"i chÞ* 6a* khi c8 c«ng tr×nh x©ydùng lµ dKng th9 nghi#$, kh«ng cFn ph"i nn ®Cn t"i trängD*¸ lNn nh nha* cho tÊt c" c¸c h= 65 kh"o 6¸t' 2"i träng !Ut®F* nn hi#n nay th«ng th%ng lµ ,daS-c$R, ngh€a lµ tK '

2hùc tC, $At 6: $•* ®Êt ®;c lÊy tK chi/* 6©* rÊt lNn dNi $@t®Êt ($ khi kh"o 6¸t cho c¸c c«ng tr×nh nhµ cao RbR tFngtrn ®Êt yC*& trong ®i/* ki#n tù nhin ®· c8 tr?ng th¸i )ng



50/146


6*Êt t5ng )ng vNi tù t"i g©y ra !7i träng l;ng çc tFng ®Êt ne$trn, nn nC* !Ut ®F* th9 nghi#$ vNi ¸p lùc nhZ h5n th× $•*®Êt kh«ng lEn' 2rNc ®©y, Wi#t Sa$ kh«ng c8 nh* cF* kh"o 6¸t6©* nn vÊn ®/ t"i träng !Ut ®F* nn kh«ng ®;c chE J' ,

># ncn $Sn a +%! $Êy trng Ahdng pJ-pe t9ng Ung 4íi tdi tr1ng F5 +Êt phdi !h;u trí! 45 >au Ahi !6 !0ng tr# $i +Êt thB a nh 6a*+

a ‰ , $R-]S 0Êt kh«ng nn lEn

a Ž , ̂ , 0Êt nn lEn 9t

a Ž , ̂ , 0Êt nn lEn vKa

a Ž , ̂ , 0Êt nn lEn $?nha ‡ , 0Êt nn lEn rÊt $?nh

\# 6: nn lEn ®;c th9 nghi#$ ®4 tÝnh + $Sn !.a nfn +Êt dNi t"i träng c3a c«ng tr×nh vµ çc tFng ®Êt ne$ trn' 1Fn chEJ reng ®A lEn t9nh ®;c lµ ®5 lLn t;ng c3a toµn !A chiu *&) chÞu n[n, c8 th4 kh«ng ®?t ®;c ngay lOp t)c vµ c8 th4 thay®i nC* )ng 6*Êt c3a ®Êt thay ®i' hi t9nh to¸n th%ng kh8dng hµ$ gi¸ trÞ $µ chI dng çc gi¸ trÞ cô th4' 1¸c gi¸ trÞ côth4 kh«ng $« phZng ®;c nhQng c"i thi#n t9nh chÊt c3a ®Êt

khi x©y dùng chÊt t"i tK tK (chng h?n ®Up ®%ng&, ho@c thay®i do ng%i kh¸c khai th¸c nNc ngF$ 7 l©n cOn, ho@c çc thay®i do çc gi"i ph¸p khi kCt cÊ* c«ng tr×nh g@p 6ù c: (thayvOt li#* n@ng h5n, ®Up phô th$ n©ng cÊp ®%ng, th$ çtvµo $At 6: c«ng tr×nh !Þ lEn,B&' Sg*yn tUc t9nh lEn kh¸®5n gi"n, lin D*an ®Cn ch tiªu >i"n *!ng x¸c ®Þnh tK th9nghi#$ t9nh chÊt c3a ®Êt, ®Cn ¸6 l+c $µ ®Êt ph"i chÞ* vµchiu *&) c3a tFng ®Êt' Wi#c chän kho"ng ¸p lùc t9nh to¸n chotKng tFng ®Êt 7 nhQng chi/* 6©* kh¸c nha* lµ kh8 nhÊt' 2K

kho"ng ¸p lùc ta chän a thGo ®= thÞ' 1hi/* dµy h lµ chi/* dµytKng tFng ®Êt ho@c lµ chi/* dµy ®;c chän 6ao cho kho"ngthay ®i )ng 6*Êt tK ®Inh ®Cn ®¸y lNp lµ kh«ng D*¸ lNn,ngh€a lµ t* thGo ®A ch9nh x¸c y* cF* ®:i vNi kCt D*" t9nhlEn' 0A lEn t9nh to¸n th%ng kh¸c nha* nhi/* t* ph5ng ph¸pt9nh, v× vOy ng%i ta cFn ®Cn D*an trUc lEn cho nhQng c«ngtr×nh nh?y c"$ vNi lEn ®4 c8 th4 chInh 6La thiCt kC vµ gi"$chi ph9'

h p pe

"

S ii )(1 00 −+=



51/146


SC* pŽ th× G ®;c 6L dông, nC* tFng ®Êt 7 dNi 6©* chÞ*thay ®i ¸p lùc tK p ®Cn pR th× G ®;c 6L dông' Wµ t5ng tùnh thC, khi t9nh lEn !eng tay ng%i ta lOp !"ng trÞ 6: h# 6: nnlEn t5ng ®:i ®4 t9nh cho nhanh' 0A lEn c3a toµn !A chi/* dµy

chÞ* nn 6 !eng tng c3a ®A lEn c3a çc lNp ®Êt ®;c chia ®4t9nh'

∑= iS S / \Ö -è n[n lLn t:ng ®èi a

1hI ti* !iCn d?ng c8 ®5n vÞ ®o nh a, nC* trÞ 6: lNn th× ®ÊtxÊ*, nC* trÞ 6: nhZ th× ®Êt t:t'

N m

e

"" /,

1

2

0

0

+=

1

1212

01 e

""

+=

/ M«®un t;ng >i"n *!ng m1hI ti* !iCn d?ng ®;c t9nh tK ®= thÞ th9 nghi#$ nn kh«ngn7 h«ng, ®;c gäi lµ $«®*n tng !iCn d?ng v× !iCn d?ng c3a®Êt g=$ $At phFn !iCn d?ng ®µn h=i vµ $At phFn !iCn d?ngd' M«®un >i"n *!ng l& _ng -uÊt khi >i"n *!ng t:ng ®èi >`ng

®:n vÞ' W× !iCn d?ng t5ng ®:i (tM 6: giQa !iCn d?ng t*y#t®:i vµ chi/* cao !an ®F* c3a $•*& kh«ng khi nµo ®?t !eng ,nn $«®*n !iCn d?ng lµ chI ti* ®;c t9nh ra ®4 6o 6¸nh t9nhchÊt x©y dùng c3a çc lo?i ®Êt kh¸c nha*' 2rÞ 6: $«®*n tng!iCn d?ng cµng lNn th× ®Êt cµng t:t' ]«®*n tng !iCn d?ng c8®5n vÞ ®o lµ ®5n vÞ )ng 6*Êt ]a ho@c daS-c$R' 2rÞ 6: c3a®Êt nhZ h5n nhi/* 6o vNi $«®*n ®µn h=i c3a ®¸' 0Êt t:t nhÊt(®Êt c*Ai 6Zi, dH$ 6?n, çt ch@t, 6t c)ng& c8 trÞ 6: kho"ngh5n R daS-c$R, ®Êt xÊ* nhÊt lµ ®Êt 6t ch"y c8 trÞ 6: nhZh5n V daS-c$R'

β β 0

0

0

11

""

e # =

+=

\# 6: β ®4 ch*y4n ®i tK ®i/* ki#n th9 nghi#$ nn kh«ngn7 h«ng trong phPng 6ang ®i/* ki#n lµ$ vi#c thùc tC c3a ®ÊtdNi c«ng tr×nh' β c8 th4 x¸c ®Þnh tK c«ng th)c+

ν

ν β

−−=1

21

2

ν b hÖ -è n h«ng (h# 6: oi66on& c3a ®Êt'

Documents

Lí Thuyết Địa Kĩ Thuật