21
1 FORMY PODSTAWOWE RODZ. ZNACZENIE W INNYCH JĘZYKACH a (ab) abl. od, przez a-, ab-, abs- ab-eo -ii, -itum, -ire odchodzę ablativus i m narzędnik, miejscownik ab-sum -esse, a-fui, a-futurus jestem nieobecny Absentismus ac - i ac-cedo (dat.) -cessi, -cessum, 3 podchodzę akcesja ac-cipio -cepi, -ceptum, 3 przyjmuję, otrzymuję akzeptieren; accept; accepter accusativus i m biernik Akkusativ accuso 1 oskarŜam Akkusativ; accuse acer cris,e m f n ostry, bystry Essig; acid, acerbity; aigre, vinaigre acies ei f szyk bojowy, wzrok, ostrze acier actio onis f dzialanie Aktion; action activus 3 m f n czynny active acuo acui, acutum, 3 ostrzę akupunktura acus us f igla akupunktura ad acc. do, ku, dla ad-eo -ii, -itum, -ire przychodzę ad-moveo -movi, -motum, 2 przybliŜam motor adoratio onis f uwielbienie adoracja ad-oro 1 uwielbiam adoracja ad-sum -esse, af-fui, af-futurus jestem obecny, pomagam advena ae m przybysz adversarius i m przeciwnik adwersarz adversator oris m przeciwnik adwersarz adversus acc. naprzeciw adwersarz adversus 3 m f n przeciwny adwersarz ad-voco 1 wzywam, przywoluję adwokat aedificium i n budowla aedifico 1 buduję aegroto 1 choruję aegrotus/aeger i/gri lub 3/gra,grum m f n chory Aegyptus i f Egipt Aeneas ae m Eneasz aequor oris n morze equality aequus 3 m f n równy, sprawiedliwy, sluszny äquivalent; equal; égal aër aëris powietrze Aerostat; air, aerial aes aeris spiŜ, brąz, miedź aestas atis f lato, upal aetas atis f wiek aeterna ae f wieczna eternal, eternit aeternus 3 m f n wieczny af-fero at-tuli, al.-latum, -ferre przynoszę af-firmo 1 potwierdzam afirmacja ager gri m pole agrarisch; agriculture agmen inis n gromada, zastęp agna ae f owieczka Agnieszka agnus i m baranek ago egi, actum, 3 robię, dzialam, pędzę agieren; agency agricola ae m rolnik ait rzecze, mówi, rzekl, powiedzial ala ae f skrzydlo alba ae f biala albinos, alba albus 3 m f n bialy alia ae f inna alienus 3 m f n cudzy, obcy alienacja, alien alius alia, aliud m f n inny alien, alternation alter -era, -erum m f n drugi (z dwóch) Alternation; alter altus 3 m f n wysoki, glęboki Alt; exalt; altitude alvus i f brzuch amans antis m f kochanek/kochanka amant

LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

1

FORMY PODSTAWOWE RODZ. ZNACZENIE W INNYCH JĘZYKACH a (ab) abl. od, przez a-, ab-, abs- ab-eo -ii, -itum, -ire odchodzę ablativus i m narzędnik, miejscownik ab-sum -esse, a-fui, a-futurus jestem nieobecny Absentismus ac - i ac-cedo (dat.) -cessi, -cessum, 3 podchodzę akcesja ac-cipio -cepi, -ceptum, 3 przyjmuję, otrzymuję akzeptieren; accept; accepter accusativus i m biernik Akkusativ accuso 1 oskarŜam Akkusativ; accuse acer cris,e m f n ostry, bystry Essig; acid, acerbity; aigre, vinaigre acies ei f szyk bojowy, wzrok, ostrze acier actio onis f działanie Aktion; action activus 3 m f n czynny active acuo acui, acutum, 3 ostrzę akupunktura acus us f igła akupunktura ad acc. do, ku, dla ad-eo -ii, -itum, -ire przychodzę ad-moveo -movi, -motum, 2 przybliŜam motor adoratio onis f uwielbienie adoracja ad-oro 1 uwielbiam adoracja ad-sum -esse, af-fui, af-futurus jestem obecny, pomagam advena ae m przybysz adversarius i m przeciwnik adwersarz adversator oris m przeciwnik adwersarz adversus acc. naprzeciw adwersarz adversus 3 m f n przeciwny adwersarz ad-voco 1 wzywam, przywołuję adwokat aedificium i n budowla aedifico 1 buduję aegroto 1 choruję aegrotus/aeger i/gri lub 3/gra,grum m f n chory Aegyptus i f Egipt Aeneas ae m Eneasz aequor oris n morze equality aequus 3 m f n równy, sprawiedliwy, słuszny äquivalent; equal; égal aër aëris powietrze Aerostat; air, aerial aes aeris spiŜ, brąz, miedź aestas atis f lato, upał aetas atis f wiek aeterna ae f wieczna eternal, eternit aeternus 3 m f n wieczny af-fero at-tuli, al.-latum, -ferre przynoszę af-firmo 1 potwierdzam afirmacja ager gri m pole agrarisch; agriculture agmen inis n gromada, zastęp agna ae f owieczka Agnieszka agnus i m baranek ago egi, actum, 3 robię, działam, pędzę agieren; agency agricola ae m rolnik ait rzecze, mówi, rzekł,

powiedział

ala ae f skrzydło alba ae f biała albinos, alba albus 3 m f n biały alia ae f inna alienus 3 m f n cudzy, obcy alienacja, alien alius alia, aliud m f n inny alien, alternation alter -era, -erum m f n drugi (z dwóch) Alternation; alter altus 3 m f n wysoki, głęboki Alt; exalt; altitude alvus i f brzuch amans antis m f kochanek/kochanka amant

Page 2: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

2

ambulo 1 przechadzam się, spaceruję amica ae f przyjaciółka amicitia ae f przyjaźń amicability amicus i m przyjaciel amicable, amicability amo 1 kocham amatory amor oris m miłość (cielesna) Anchises ae m Anchizes ancilla ae f słuŜebnica, słuŜebna angelus i m anioł Engel, angel Anglia ae f Anglia angustia ae f ucisk, wąwóz, ciasne miejsce anima ae f dusza animacja animal alis n zwierzę animalisch; animal animus i m duch, serce, charakter animusz an-nuntio 1 zwiastuję Nunzius; announce; annoncer annus i m rok Annalen; annual, annals ante acc. przed ante- antiqua ae f staroŜytna, antyczna antyczny, antykwa antiquus 3 m f n staroŜytny, antyczny anulus i m pierścień Antiquar, Antiquität; antiquary; antique anus us f stara baba anus i m odbyt analny aperio aperi, apertum, 3 otwieram open aperta ae f otwarta opened apertus 3 m f n otwarty apostolus i m apostoł ap-pareo apparui, -, 2 pojawiam się aparycja ap-pello 1 wołam, nazywam Appell; appellation ap-propinquo 1 zbliŜam się approach apud acc. u, pod aqua ae f woda Aquarium, aqueduct aquila ae f orzeł eagle ara ae f ołtarz arbor oris f drzewo arbor, arbour archangelus i m archanioł archiepiscopus i m arcybiskup episkopat arcus us m łuk arduus 3 m f n stromy Ariovistus i m Ariowist arma orum n broń Armee; arm armatus 3 m f n uzbrojony ars artis f sztuka Artist; art, artiste arx arcis f zamek, twierdza Ascanius i m Askaniusz ascendo ascendi, ascensum, 3 wchodzę to ascend Asia ae f Azja asinus i m osioł l’ane asper -era, -erum m f n dziki, okrutny, trudny as-porto 1 sprowadzać aportować as-sumo -sumpsi, -sumptum, 3 przybieram, przywdziewam asumpt astrum i n gwiazda, ciało niebieskie astralny Athenae arum f pl Ateny atque i, oraz, a takŜe auctor oris m autor, sprawca Autor, autorisieren; author; auteur audax audacis m f n śmiały, odwaŜny audacious audeo ausi, ausum, 2 śmiem, mam odwagę audacious;oser audio 4 słyszę Audienz; audible au-fero abstuli, ablatum, -ferre zabieram augustus 3 m f n pomyślny aula ae f sala, dwór aureus 3 m f n złoty Au, aureola auris is m ucho

Page 3: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

3

aurum i n złoto Au, aureola aut albo aut…aut albo…albo autem zaś autumnus i n jesień autumn; automne auxilia orum n wojska pomocnicze auxiliary auxilium i n pomoc auxiliary avis is f ptak aviary; avion, aviateur avus i m dziad Bacchus i m Bakchus, Dionizos barba ae f broda basium i n pocałunek bacciare beatus 3 m f n szczęśliwy, błogosławiony Belga ae m Belg bellicosus 3 m f n wojowniczy Rebellion; bellicose bellum i n wojna Rebellion; bellicose bellus 3 m f n piękny belle bene dobrze bien, combien bene-dico -dixi, -dictum, 3 błogosławię bestia ae f dzikie zwierzę Bestie; beast bibo bibi, bibiturus, 3 piję bibka bis dwa razy Bohemia ae f Czechy bona ae f dobra bonifikata bonum i n dobro Bonität; bonny bonus 3 m f n dobry Bonität; bonny bos bovis m f wół brevis e m f n krótki Brief; brief Britannia ae f Brytania Brutus i m Brutus caco 1 robię kupę cado cecĭdi, casum, 3 upadam Kadenz; caducity, accident; chute, chance caedo cecīdi, caesum, 3 rąbię, biję, ścinam suicide, concise, incision caelestes ium m f niebianie, bogowie ciel caelestis e m f n niebiański caelum i n niebo celestial; ciel Caesar aris m Cezar Caia ae f Kaja, Gaja Caius i m Kajusz, Gajusz campus i m pole Kampf; camp candidus 3 m f n biały, śnieŜnobiały kandydat canis is m f pies canine, canicular days; chien, canaille cano cecini, cantum, 3 śpiewam, opiewam Kantor; chant, canticle; chanter, chanson canonicus i m kanonik canticum i n pieśń kantyczki canto 1 śpiewam Kantor; chant, canticle; chanter, chanson capillus i m włos kapilary, capillary capio cepi, captum, 3 chwytam kapieren; captive captivus i m jeniec capto 1 chwytam caput itis n głowa Kapital, Kapitel; chapter, capital cara ae f droga charity caritas atis f miłość (platoniczna) charity carmen inis n pieśń, wiersz charmant; charm caro carnis f mięso, ciało carus 3 m f n drogi charity casa ae f chata Casimirus i m Kazimierz Cassandra ae f Kasandra castra orum n obóz wojskowy castle, Lancaster, Manchaster castus 3 m f n czysty, bez skazy casus us m przypadek Kasus; case, casual; cas, casuel

Page 4: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

4

Cato onis m Katon catulus i m szczeniak, szczenię causa ae f przyczyna, sprawa kausal, kosen; cause, because cedo cessi, cessum, 3 idę, kroczę, odstępuję Konzession; cede celeber bris,e m f n uczęszczany, sławny celebro 1 czczę celebrować celer eris,e m f n szybki celerity; célérité centum sto Zentner; cent; cent cerno crevi, cretum, 3 spostrzegam certus 3 m f n pewny certain, certainly; certain, certes cerva ae f łania cervix icis f kark, szyja cervus i m jelonek ceterus 3 m f n pozostały chorus i m chór Christianus 3 m f n chrześcijański Christus i m Chrystus cibus i m poŜywienie cibo Cicero onis m Cyceron circa acc. około cyrkulacja, circle circum acc. wokół Zirkel, Bezirk; circle; circonstance circum acc. wokół cito szybko civis is m obywatel zivil, Zivilist; civil, civility civitas -atis f państwo city clamo 1 wołam, krzyczę Proklamation, claim clarus 3 m f n sławny, jasny klar; clarity, clear classis is f flota, klasa klassisch; classic; classe, classique claudo clausi, clausum, 3 zamykam clausus 3 m f n zamknięty close, klaustrofobia clavis is klucz clavus i m gwóźdź coepi coepisse zacząłem cogito 1 myślę, rozmyślam cogitate cog-nosco -novi, -nitum, 3 poznaję kennen; cognition; connaître cogo co-egi, co-actum, 3 zmuszam Koagulation, coaction, cogent; cailler colo colui, cultum, 3 uprawiam Kult, kultivieren; cult comes itis m f towarzysz count com-mitto -misi, -misum, 3 sprowadzić, połączyć, zacząć Kommis, Kommiß; commit; commettre commodum i n wygoda commode communis e m f n wspólny kommun; common comoedia ae f komedia com-paro 1 przygotowuję, szykuję Komparation; compare; comparer conclave is n pokój, komnata „z kluczem” concordia ae f zgoda concord con-do con-didi, con-ditum, 3 zakładam con-fero -tuli, -latum, -ferre znosić razem, przynosić konferieren; confer; collation con-ficio -feci, -fectum, 3 załatwiam, kończę, wykonuję Konfektion; confection; confire, confiture con-glomero 1 gromadzę konglomeracja coniugatio onis f koniugacja con-iungo -iunxi, -iunctum, 3 łączę kojugieren; conjunction con-scendo -scendi, -scensum, 3 wstępuję, wsiadam con-sentio -sensi, -sensum, 4 zgadzam się konsensus consilium i n rada, plan Konsilium; counsel con-sto -stiti, -staturus, 1 składam się, wiadmo Ŝe konstatować consuetudo dinis f przyzwyczajenie consul ulis m konsul Konsul; consul contentus 3 m f n zadowolony kontent con-tineo -tinui, -tentum, 2 zamykam, trzymam razem kontener contra acc. przeciw, przeciwko kontra, konträr; contra contrarius 3 m f n przeciwny con-venio -veni, -ventum, 4 pasuję, zgadzam się Konvention, konvenieren; convention

Page 5: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

5

con-voco 1 zwołuję konwokacja copia ae f duŜa ilość, dostatek copious copiae arum f pl wojsko copious cor cordis n serce kordial; cordial, cordiality; coeur, courage cornu us n róg Kornett; corner; cornier, cor, corne corpus oris n ciało Körper, Korpulenz; corps cor-rigo -rexi, -rectun, 3 poprawiam korygować cos cotis f krzemień cotidianus 3 m f n codzienny quotidian Cracovia ae f Kraków cras jutro crastinus 3 m f n jutrzejszy credo credidi, creditum, 3 wierzę Kredit; credit creo 1 stwarzam Kreator; create, creature; créer cresco crevi, cretum, 3 rosnę konkret; crescent; croitre, croissant Creta ae f Kreta cultura ae f uprawa, kultura cultus us m uprawiony kult cum abl. z, razem z kon-,kom-,ko-; con-, com-, co- cum (quum) kiedy, poniewaŜ, chociaŜ cumulo 1 gromadzę kumolować cuncti 3 m f n

pl wszyscy razem

cunnus i cipa cupio cupivi, cupitum, 3 pragnę, poŜądam cupidity cur dlaczego cura ae f troska Kur, curious; manicure curo 1 troszczę się, opiekuję się kurieren; cure curriculum i n bieg kursować curro cucurri, cursum, 3 biegnę Kurier currus us m wóz, rydwan custodia ae f straŜ custodio 4 strzegę kustosz custos odis m straŜnik dativus i m celownik Dativ de abl. o, z, od de- dea ae f bogini Deïsmus; deity, deify; dieu, adieu, deifier debeo debui, debitum, 2 muszę, powinienem, mam dług Debet; debt de-cedo -cessi, -cessum, 3 odpaść, odejść decease; décéder decimus 3 m f n dziesiąty de-claro 1 ogłaszam, zgłaszam Deklaration; declaration; declarer defendo defendi, defensum, 3 bronię Defension; defend de-ficio -feci, -fectum, 3 umieram, brak mnie defekt dego degi,-, 3 istnieć, Ŝyć, mieć niedostatek deinde następnie, potem delecto 1 zachwycam delektować deleo delevi, deletum, 2 niszczę delete, indelible deleo delevi, deletum, 2 niszczę Delus i f Delos Democritus i m Demokryt dens dentis m ząb Dantist; dent de-scendo -scendi, -scensum, 3 schodzę to descend desidero 1 pragnę desire; désirer, désir de-spondeo -spondi, -sponsum, 2 de-sum -esse, -fui, -futurus brak (mnie) deus i m bóg Deïsmus; deity, deify; dieu, adieu, deifier dexter tra, trum m f n prawy diabolus i m diabeł Diana ae f Diana dicata ae f poświęcona dedykowany dicatus 3 m f n poświęcony dico dixi, dictum, 3 mówię, wskazuję Diktat, dichten; dictionary

Page 6: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

6

dictum i n powiedzenie dies ei f /m dzień day; Tag; di-, -di dif-fero dis-tuli, di-latum, -ferre róŜnię się Differenz; differ, different difficilis e m f n trudny difficult digitus i m palec digital dignus 3 m f n godny dygnitarz, dignity dilectus 3 m f n ukochany, wybrany delicje disciplina ae f nauka, wiedza Disziplin; discipline; discipline discipula ae f uczennica Diszipel; discipilne discipulus ae m uczeń Diszipel; discipular disco didici, -, 3 uczę się Diszipel; discipilne discordia ae f niezgoda dis-pono -posui, -positum, 3 rozstawiam, rozkładam dysponować dis-puto 1 rozprawiam dysputować dissimilis e m f n niepodobny dis-traho -traxi, -tractum, 3 rodzielam się diu długo, za dnia diversa ae m f n róŜna, róŜnorodna dywersyfikacja dives itis m f n bogaty divido divisi, divisum, 3 dzielę, rozdzielam Division, Dividend; divide; diviser, devise divido, dividere divisi, divisum dzielę dywizja, division divitiae arum f pl bogactwo do dedi, datum, 1 daję detieren; date doceo docui, doctum, 2 uczę (kogoś) Doktrin; docile doceo, docere docui uczę doctus 3 m f n uczony dolor oris m ból, cierpienie Kondolenz; dolour domicilium i n siedziba dom domina ae f pani dame dominus i m pan dominieren; domination domus us f dom Dom; dome, domestic; dôme, domicile donatus 3 m f n darowany donacja donum i n dar detieren; date; don, donner, pardon dormio 4 śpię dormancy, dormitory dos dotis f posag, dar dubito 1 wątpię, tracę nadzieję doubt; douter, doute dubius 3 m f n wątpliwy, niepewny dubious duco duxi, ductum, 3 prowadzę Viadukt, Produkt; duct dulcis e m f n słodki dum dopóki, podczas gdy duodecimus 3 m f n dwunasty duodecyma duro 1 trwam dur- durus 3 m f n twardy, okrutny dux ducis m f wódz duce e (ex) abl. z, spośród eks-trakcja/tradycja ecce oto ecclesia ae f kościół iglesia e-disco -didici, -, 3 uczę się na pamięć educo 1 wychowuję educate, education; éduquer, éducation e-duco -duxi, -ductum, 3 wyprowadzam ego ja Egoismus; egoism elephantus i m słoń elephant e-ligo -legi, -lectum, 3 wybieram elekcja en oto enim bowiem eo ii, itum, -ire idę Epirus i f Epir episcopus i m biskup episkopat epistula ae f list Epistel; epistole equitatus us m jazda equitation equus i m koń equitation ergo więc

Page 7: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

7

erro 1 błądzę, grzeszę irren; err, errant et i etiam takŜe, teŜ Europa ae f Europa e-vado -vasi, -vasum, 3 wychodzę evasion evengelista ae m ewangelista ex-cito 1 pobudzam, zachęcam ekscytować exemplar aris n przykład exemplum i n przykład Exempel; exemplify ex-eo,exire -ii, -itum, -ire wychodzę exerceo exercui, -, 2 ćwiczę exerzieren; exercise exercitium i n ćwiczenie exercitus us m wojsko to exercise exitium i n zguba exit exorcizo 1 wypędzam, egzorcyzmuję explico 1 wyjaśniam eksplikować ex-pono -posui, -positum, 3 wystawiam, objaśniam Exposition, exponieren; expose; exposer ex-pugno 1 zdobywam ex-specto 1 oczekuję expect ex-sulto 1 podskakiwać, radować się extemplo natychmiast fabula ae f opowieść, bajka Fabel, fable facilis e m f n łatwy facile, facility facio feci, factum, 3 czynię fakt fallo fefelli, falsum, 3 oszukuję, zwodzę, kłamię fehlen, falsch; false familia ae f rodzina familijny, family fastus (dies) 3 m f n zgodny z prawem, sądowy

(dzień)

fatigatus 3 m f n zmęczony sfatygowany fatum i n przeznaczenie, los Fee, feien; fatal, fairy; feé, féerie faustus 3 m f n pomyślny fax facis f pochodnia felix icis m f n szczęśliwy felicity femina ae f kobieta Femininum; feminine femininum i n Ŝeńskie female fero tuli, latum, ferre niosę relativ, referieren; relative ferrum i n Ŝelazo Fe ferus 3 m f n dziki ~ fera,ae

festus 3 m f n świąteczny festiwal, festyn, fiesta fidelis e m f n wierny fides ei f sg wiara konfident, fidelity fido fisus sum, 3 ufam fidus 3 m f n wierny figo fixi, fixum, 3 przymocowuję fixate figura ae f kształt figura filia ae f córka Filiale, filial filius i m syn afiliacja filum i n nić finio 4 kończę definieren, Definition; finish, finite finis is m f koniec fein, Finale; final, fine finitimus 3 m f n sąsiedni, pograniczny fio factus sum, fieri staję się firmo 1 potwierdzam, umacniam firma, konfirmacja fixus 3 m f n przytwierdzony, stały fixate flagellum i n bicz flamma ae f płomień flame flavus 3 m f n płowy, blond

fleo flevi, fletum, 2 płaczę flet fletus us m płacz flo 1 dmę, dmucham floreo florui, -, 2 kwitnę florieren; florish flos oris m kwiat Flor; flower

Page 8: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

8

flumen inis m rzeka fluent fluo fluxi, fluctum, 2 płynę superflu fodio fodi, fossum, 4 kopię fosa fons fontis m źródło Fontäne; fountain; fontaine forma ae f kształ forma fors fortis f przypadek fortis e m f n dzielny, silny Fort; fort, fortify fortitudo dinis f siła, dzielność, moc fortuna ae f los fortune; fortune forum i n rynek Forum, Tor; forum, door; foreign fossa ae f rów, fosa foveo fovi, fotum, 2 wspieram Francogallia ae f Francja frango fregi, fractum, 3 łamię, nieszczę, rozbijam Fragment, Fraction; refract; frêle, fragile frater tris m brat Fraternität; fraternity frigus oris n zimno fructus us m owoc Frucht; fruit, fructify; fruit, fruitier frugifer era, erum m f n urodzajny Frucht; fruit, fructify; fruit, fruitier frumentum i zboŜe frumenty; froment, fromental frustra daremnie frustracja fuga ae f ucieczka Fuge; refuge, fugacious; fugue fugio fugi, fugitum, 3 uciekam fugitive, refugee fugo 1 przeganiam, zmuszam do

ucieczki Fuge; refuge, fugacious; fugue

fumo 1 palę, puszczam z dymem fume, perfumy fumus i m dym fundamentum i n podstawa fundament futura ae f przyszła futuryzm futurus 3 m f n przyszły Gallia ae f Galia gallina ae f kura gallus i m kogut Gallus i m Gal gaudeo gavisus sum, 2 cieszę się gaudium i n radość gelu us n mróz Ŝel, gelato geminus 3 m f n bliźniaczy, bliźniak to geminate gener eri m zięć genetivus i m dopełniacz gens gentis f ród, plemię Gentilgemeinschaft; gentleman; gent genu us n kolano genou genus eris n rodzaj Genus, Generation; generate, general Germania ae f Germania, Niemcy Germanus i m Germanin, Niemiec germino 1 kiełkuję, zakwitam to geminate gero gessi, gestum, 3 prowadzić, działać, nosić Geste; gesture gigno genui, genitum, 3 rodzę Genitiv; genitive gladius i m miecz Gladiator; gladiolus; glaive, glaïeul gloria ae f chwała Glorie; glory; gloire gradus us m krok, stopień gradieren; gradient; degré Graeca ae f grecka Graecia ae f Grecja Graecus i, 3 m Grek, grecki grammatica ae f gramatyka gratia ae f wdzięk, łaska, widzięczność Grazie; grace grex gregis m trzoda, stado guberno 1 zarządzam gubernator gula ae f gardło gutta ae f kropla habeo habui, habitum, 2 mam haben; have habito 1 mieszkam habiter habitus us m zachowanie

Page 9: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

9

Hannibal alis m Hanibal hasta ae f włócznia Hebraeus 3 m f n hebrajski Helena ae f Helena Helenus i m Helenos Henricus i m Henryk herba ae f trawa, ziele herbata heri wczoraj Herodotus i m Herodot Hesiodus i m Hezjod hesternus 3 m f n wczorajszy hic tu hic,haec,hoc ten,ta,to hiems hiemis f zima hibernal; hiver Hispania ae f Hiszpania historia ae f dzieje, historia, opowieść hodie dziś, dzisiaj hodiernus 3 m f n dzisiejszy Homerus i m Homer homo inis m człowiek homicide honor oris m zaszczyt Honneur, honoriener; honour hora ae f godzina Uhr; hour; heure, alors horrendus 3 m f n przeraŜający horror horridus 3 m f n przeraŜający, straszny hortor 1 zachęcam adhortacja hortus i m ogród hospes itis m przyjaciel, gość, obcy hostia ae f zwierzę ofiarne hostia hostis is m f wróg hostile humana ae f ludzka human humanus 3 m f n ludzki human humilio 1 uniŜam humilis e m f n uniŜony humiliate humus i f ziemia hymnus i m hymn iaceo iacui, -, 2 leŜę iacio ieci, iactum, 3 rzucam jet; jeter, jet iacto 1 rzucam jet; jeter, jet iam juŜ déjà, jamais, jadis ianua ae f drzwi, brama ictus us m nacisk, uderzenie idem,eadem,idem ten sam, ta sama, to samo identisch; identical, identify Idus uum f pl Idy ignis is m ogień ignite, igneous ignorantia ae f nieznajomość ignorancja ignoro 1 nie znam ignotus 3 m f n nieznanyi ille,illa,illud ów,owa,owo Illium i n Ilion imago inis f wyobraŜenie, obraz Imagination; image; image imber bris m deszcz imbryk im-mineo -minui, -, 2 zagraŜam, wiszę nad immortalis e m f n nieśmiertelny immortal impedimentum i n tabor imperativus i m tryb rozkazujący imperator oris m dowódca, imperator imperfetus 3 m f n niedoskonały, niedokonany imperitus (gen.) 3 m f n niedoświadczony imperium i n władza impiger gra, grum m f n nieleniwy im-pleo -plevi, -pletum, 2 napełniam implant in abl. w in-, im-

Page 10: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

10

in acc. do, ku, na in-audio 4 usłyszeć, wysłuchać audiencja incendium i n poŜar to incense incertus 3 m f n niepewny in-cipio -cepi, -ceptum, 3 zaczynam incipit incito 1 zagrzewam incola ae m mieszkaniec incommodum i n niewygoda, problem incommode increpo crepui, crepitum, 1 ganić incultus 3 m f n nieuprawiony indicativus i m tryb oznajmujący indigeo indigui, -, 2 potrzebować, pragnąć indoctus 3 m f n nieuczony in-duco -duxi, -ductum, 3 wprowadzam indukcja infelix icis m f n nieszczęśliwy inferi orum m f istoty podziemne, podziemia infernum, infernus

i n, m piekło

infinitivus i m bezokolicznik ingens entis m f n wielki inimicitia ae f nieprzyjaźń inimicus i m nieprzyjaciel enemy initium i n początek Initiale; initial iniuria ae f krzywda, niesprawiedliwość Injurie; injury innumerus 3 m f n nieprzeliczony innombrable inquit rzecze, mówi, rzekł,

powiedział

in-spicio -spexi, -spectum, 3 oglądam, badam Inspektor, inspizieren; inspect; inspecter instrumentum i n narzędzie instrument in-struo -struxi, -structum, 3 układam, pouczam Instruktion; instruct, instructive insula ae f wyspa, kamienica insularity, Insel in-sum -esse, -fui jestem w intelle(i)go intellexi, intellectum, 3 rozumiem, spostrzegam, wiem intelekt intel-ligo -legi, -lectum, 3 rozumiem, pojmuję Intelligenz, Intellekt; intelligent; intellect inter acc. pomiędzy, między intern; inter- interdum niekiedy, czasem inter-ficio -feci, -fectum, 3 zabijam interitus us m zagłada inter-rogo 1 wypytuję interrogate, interrogative; interroger inter-sum -esse, -fui uczestniczę Interesse; interest, interesting; intéresser intro 1 wchodzę enter in-vado -vasi, -vasum, 3 napadam, najeŜdŜam inwazja in-venio -veni, -ventum, 4 znajduję Inventar; invent in-video -vidi, -visum, 2 zazdroszczę envy invidia ae f zazdrość invito 1 zapraszam to invite ipse,ipsa,ipsum sam,sama,samo ira ae f gniew irytacja iratus 3 m f n zagniewany is,ea,id on,ona,ono / ten,ta,to Israel nieodm. Izrael Italia ae f Italia, Włochy Italica ae f włoska Italicus 3 m f n włoski itaque przeto item takŜe, równieŜ iter itineris n droga itinerate, itinerary iterum ponownie, znów, po raz

kolejny

iubeo iussi, iussum, 2 rozkazuję iudex icis m sędzia judge iudicium i n sąd judgement

Page 11: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

11

Iuppiter Iovis m Jowisz ius iuris m prawo Jurist; jury; juriste, jurisprudence iusta ae f sprawiedliwa, słuszna justice iustitia ae f sprawiedliwość Justiz; justice iustitia ae f sprawiedliwość iustus 3 m f n sprawiedliwy, słuszny just; just, justify iuvenis e m f n młody rejuvenate, juvenile iuvenis is m młodzieniec iuvo 1 wspieram Adjutant; adjuvant; aider iuxta acc. w pobliŜu, pod Kalendae arum f pl Kalendy, 1 dzień miesiąca kalendarz labor oris m praca labour, labourer laboro 1 pracuję Laboratorium, laboratory lac lactis m mleko lacus us m jezioro Lagune; lake; lac laevus 3 m f n lewy lana ae f wełna elena lapsus us m upadek, błąd lata ae f szeroka latifundium i n latyfundium Latina ae f łacińska Latinus 3 m f n łaciński latro onis m łotr, zbój latus 3 m f n szeroki laudo 1 chwalę laud, laudation laus laudis f chwała laud, laudation Lavinium i n Lawinium lavo 1 myję laver lectio onis f lekcja, czytanie legatus i m poseł Legation; legation legio onis f legion lego legi, lectum, 3 czytam, zbieram Lektion; lection, legible leo onis m lew Löwe; lion; lion lěvis e m f n lekki leicht; light, alleviate; léger lēvis e m f n gładki lex legis f prawo Legitimation, legal liber bri m ksiąŜka library liber era, erum m f n wolny Liberalismus; liberate liberi orum m pl dzieci libero 1 uwalniam, oswobadzam libertas tatis f wolność liberty Libya ae f Libia licet wolno licencja ligneus 3 m f n drewniany lignina lignum i n drewno lilium i n lilia lingua ae f język language, Linguist littera ae f litera Literat; literate litterae arum f pl list, literatura, alfabet litus oris n wybrzeŜe Livius i m Liwiusz locus i m miejsce Lokal, Lokus; local longa ae f długa long longe daleko, dalece, bardzo longus 3 m f n długi Prolongation; prolongation luceo luxi, -, 2 świecę luksus, luxsfera ludus i m zabawa ludyczny lumen inis n światło luminiscencja luna ae f księŜyc lunatyk lupa ae f wilczyca, dziwka lupus i m wilk lux lucis f światło lucid

Page 12: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

12

magister tri m nauczyciel Meister, master magistra ae f nauczycielka Meister, master magnus 3 m f n duŜy Magnat; magnificence mala ae f zła malice malo malui, -, malle wolę malum i n zło malice malum i n jabłko malus 3 m f n zły maliziös; malice malus i f jabłoń mando 1 polecam się, oddaję się mandat maneo mansi,mansum, 2 pozostaję Permanenz; remain manus us f ręka Manufaktur, Manier; maual; main, manche Marathonius 3 m f n maratoński Marcus i m Marek mare is n morze *Meer, marin; *moor, marine Martius 3 m f n marzec, marsowy masculinum i n męskie masculine mater tris f matka Mutter; mother matrona ae f matrona maturo 1 dojrzewam matura medicus i m lekarz medyk medius 3 m f n środkowy Mediator, medieväl; mediocrity; moyen membrum i n członek member memini meminisse pamiętam memoria ae f pamięć Memorandum; memory mendicus i m Ŝebrak mens ntis f umysł, rozum Mentalität; mental; mental mensis is m miesiąc Semester; Monat, Mond; month; mois mentio onis f wzmianka mention mentula ae f fiut Mercurius i m Merkury meretrix icis f nierządnica meridies ei f południe metallum i n kopalnia metal metuo metui, -, 3 boję się metus us m strach meus 3 m f n mój my; mein miles itis m Ŝołnierz Miliz Minerva ae f Minerwa, Atena miser era, erum m f n biedny, nieszczęśliwy wymizerowany miseria ae f bieda, nędza, nieszczęście misericordia ae f miłosierdzie mitis e m f n miękki, łagodny mitto misi, misum, 3 posyłam Mission; mission modus f m sposób Modus; mode, mood moecha ae f cudzołoŜnica moles is f cięŜar, bryła mollio 4 zmiękczam mollis e m f n miękki moneo mansi, mansum, 2 upominam monieren; monition mons montis m góra montan; mountain monstro 1 pokazuję Monstrum; monster monstrum i n potwór Monstrum; monster montanus 3 m f n górki montan; mountain monumentum i n pomnik monument mora ae f zwłoka moratorium morbus i m choroba morbid mordeo momordi, morsum, 2 gryzę, dokuczam, dręczę morda mors mortis śmierć Mord; mortal, murder mortalis e m f n śmiertelny Mord; mortal, mortality mortifer era, erum m f n śmiercionośny mortuus 3 m f n martwy

Page 13: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

13

mos moris m obyczaj Moralität; moral; moral motus us m ruch motion moveo movi, motum, 2 ruszam, poruszam Motor; move mox wkrótce mulier eris f kobieta mujer multa ae f liczna multiwitamina multitudo multitudinis f wielka ilość, mnóstwo multus 3 m f n liczny multipel; multiple mundus i m świat mundane; monde munio 4 obwarowuję, muruję Munition; munition; munir munitus 3 m f n obwarowany Munition; munition; munir munus muneris n obowiązek, dar, pogrzeb Musa ae f Muza musca ae f mucha muto 1 zmieniam mutieren; mutate nam albowiem narro 1 opowiadam narrate natio nationis f naród, plemię Nation; nation; nation natura ae f natura Naturalien; naturally nauta ae m Ŝeglarz Nautiker, nautical navigium i n okręt, statek nawigacja navigo 1 Ŝegluję Navigation; navigate; nager, naviguer navis is f okręt, statek Navigation; navigate, navy; naviguer ne…quidem nawet…nie nebula ae f mgła, mgławica nebulose necessarius 3 m f n konieczny necessary necesse est koniecznym jest, trzeba neco 1 zabijam noyer nego 1 odmawiam, mówię nie Negation; nagation negotium i n zajęcie negotiate nemo nikt Neptunus i m Neptun Nero onis m Neron neuter tra, trum m f n Ŝaden z dwóch Neutrum; neuter neutrum i n nijakie neutralny niger gra, grum m f n czarny Negro Spirituals nihil nic Nihilist; nil, nihilist Niobe ae f Niobe nisi jeśli nie, jeŜeli nie nix nivis f śnieg niwy, Nivea noceo nocui, nocitum, 2 szkodzę nolo nolui, nolle nie chcę nomen inis n imię, nazwa, rzeczownik Nominative, nominell; name nomino 1 wskazuję, nazywam nominować non nie nein; no, not non solum…sed etiam

nie tylko…lecz takŜe

nonus 3 m f n dziewiąty nona nos my uns, unser; us noster tra, trum m f n nasz unser; our nostra ae f nasza notitia ae f znajomość, świadomość notion noto 1 zauwaŜam, odnotowuję notieren, note; noter notus 3 m f n znany notorisch, notorious; note nova ae f nowa novus 3 m f n nowy Novität; novation, novelet nox noctis f noc nuit nubes is f chmura nullus 3 m f n Ŝaden Null, annulieren; null, nullify numero 1 wyliczam, liczę numerieren; number numerus i m liczba numer nummus i m moneta numizmatyka

Page 14: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

14

numquam nigdy nunc teraz now; nun nuntius i m poseł, zwiastun Nunzius ob-sum -esse, -fui szkodzę occido occidi, occisum, 3 zabijam occidental oc-cupo 1 zajmuję okkupieren; occupy; occuper octavus 3 m f n ósmy oktawa oculus i m oko Okular, Okulist; ocular, oculist odi odisse nienawidzę officium i n obowiązek Offizier; office, official omnes ium m f wszyscy Omnibus; omnibus omnis e m f n kaŜdy, cały, wszelki Omnibus; omnibus oportet naleŜy opportunity oppidum i n miasteczko oppidan op-pugno 1 oblegam ops opis f zasób opulentus 3 m f n bogaty opus eris n dzieło, praca operieren; operate oratio onis f mowa oration orbis orbis m świat, okrąg orb, orbed; orbe, orbite origo originis f początek ornamentum i n ozdoba ornament ornatus 3 m f n ozdobiony ornatus us m ozdoba, przystrój orno 1 ozdabiam ornamentieren; ornate oro 1 modlę się Orakel; oracle; orateur os oris n usta, twarz, mowa oral os ossis n kość osseous otium i n czas wolny, odpoczynek Ovidius i m Owidiusz ovis is f owca ovine ovum i n jajko owalny pactum i n umowa pakt pagina ae f strona paginacja palatinus i m wojewoda pando pandi, passum, 3 rozwijam pango pepegi /panxi, 3 wbijam, spajam panis is m chleb Kompa(g)nie; companion; pain papa ae m papierz parco (dat.) peperci, parsum, 3 oszczędzam parens entis m f rodzic parent pario peperi, partum, 3 rodzę paro 1 przygotowuję, gromadzę sobie präparieren; prepare; préparer pars partis f Partikel, Partie; part, party parvus 3 m f n mały parweniusz passivus 3 m f n bierny pasywny passus us m krok Paß, passen; pass; pas, passer pastor oris m pasterz Pastor; pastor; pasteur, pastoral pater patris m ojciec Pater; paternal patria ae f ojczyzna Patriotismus; patriot patrius 3 m f n ojcowski patrona ae f opiekunka patron patronus i m opiekun paucus 3 m f n nieliczny paulatim powoli, pomału pauper eris,e m f n ubogi, biedny Pauperismus; poor, poverty; pauvre pavor pavoris m strach pax pacis f pokój Pazifik; peace peccatum i n grzech pecco 1 grzeszę pectus oris n pierś pektorał pecunia ae f pieniądze pekuniär; pecuniary

Page 15: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

15

pecus oris n bydło peditatus us m piechota pelagus i n morze pello pepuli, pulsum, 3 odpycham, uderzam, odpieram pulsieren; expel penna ae f pióro per acc. przez per- per-eo -ii, -itum, -ire ginę perfectus 3 m f n doskonały, dokonany perfekcyjny periculum i n niebezpieczeństwo peril peritus (gen.) 3 m f n doświadczony (w) pernicies ei f sg zguba pernicious perniciosus 3 m f n zgubny perpaucus 3 m f n bardzo nieliczny perpetuus 3 m f n wiekuisty perpetual Persa ae m Pers per-venio -veni, -ventum, 4 docieram, przybywam pes pedis m stopa Pedal; pedal peto petivi, petitum, 3 domagam się, proszę Petition; petition philosophia ae f filozofia philosophus i m filozof pi picis f smoła pigra ae f leniwa pila ae f piłka pingo pinxi, pictum, 3 maluję Pigment; paint pinus i/us f sosna pirata ae m pirat pius 3 m f n poboŜny placeo placui, -, 2 podobam się plebanus i m pleban plebs plebis f plebs Plebs; plebeian plenus 3 m f n pełny Plenum; plenary, plenty; plein plurale n mnogie pluralizm pluralis e m f n mnogi/a poena ae f kara penitent Poenus i m Kartagińczyk poeta ae m poeta Polonia ae f Polska Polonus i m Polak, polski pono posui, positum, 3 kładę Positur; posit, position; pondre pons pontis m most Ponton; pontoon; pont, ponton, ponceau pontifex icis m kapłan pontyfikat pontus i m morze populus i m lud populär; people, population populus i f topola porta ae f brama Pforte; portal porto 1 noszę portativ; portable, sport; porter, port possessio onis f posiadanie Possessiv; possession pos-sideo -sedi, -sessum, 2 posiadam pos-sum potui, posse mogę possible post acc. po pui, depuis postquam po tym jak, później potentia ae f władza, moc Potenz, potency potestas atis f moc Potenz, potency prae abl. przed, ponad coś, nad praeceptum i n przykazanie, wskazówka precept praeclarus 3 m f n przesławny prae-dico -dixi, -dictum, 3 przepowiadam prediction praedo onis m łupieŜca, korsarz praemium i n nagroda, zapłata Prämie; premium praesens entis m f n teraźniejszy Präsens; present; présent praesidium i n straŜ präsidieren; president prae-sum -esse, -fui stoję na przedzie Präsens, Präsenz; present; présent

Page 16: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

16

praeterea poza tym, ponadto praeteritus 3 m f n przeszły, miniomy Praga ae f Praga pratum i n łąka pravus 3 m f n zły premo pressi, pressum, 3 naciskam, gniotę Presse, pressen; press, pressing presbyterium i n presbiterium Priamus i m Priam prima ae f piewsza pryma, prymas, prymat primus 3 m f n pierwszy primär; premier; printemps principium i n początek pryncypał priusquam zanim pro abl. dla, za, w sprawie pro- proavus i i pradziad, przodek probus 3 m f n poboŜny procella ae f burza proelium i n bitwa profugus i m uciekinier pro-hibeo -hibeo, -hibitum, 2 powstrzymuję Prohibition; prohibition; prohiber pro-mitto -misi, -misum, 3 obiecuję promise; promettre pro-moveo -movi, -motum, 2 promocja promptus 3 m f n skory, gotowy prompt pro-nuntio 1 wypowiadam, wygłaszam pronounce prope acc. blisko, prawie approach, prochain, proche, approcher propheta ae m prorok proprius 3 m f n własny propriety propter acc. z powodu, dla ravish, rapt; ravir, ravissant Proserpina ae f Prozerpina pro-sum -fui, prodesse pomagam proximus 3 m f n najbliŜszy approximate; proximité Publius i m Publiusz pudicus 3 m f n wstydliwy puella ae f dziewczyna pucelle puer eri m chłopiec, syn puerility pugna ae f bitwa pugno 1 walczę pugnacity pulcher chra, chrum m f n piękny pulchra ae f piękna pulvis pulveris n proch, pył punio 4 karzę punishment purgatorium i n czyściec purgo 1 czyszczę pus puris n ropa, jad puto 1 sądzę putative, reputation, repute Pythagoras ae m Pitagoras quaero quaesivi, quaesitum, 3 szukam, pytam Inquisition; question qualis e m f n jaki Qualität; quality qualis…talis jaki…taki quam jak, jakŜe quantus 3 m f n jaki Quantität; quantity; quant à quarta ae f czwarta kwarta quartus 3 m f n czwarty -que i quercus us f dąb qui,quae,quod który,która,które quia poniewaŜ quid? co? was? what? quies etis f odpoczynek, spoczynek,

spokój quiet

quintus 3 m f n piąty kwinta quis? kto? wer? who? quisque quidque kaŜdy

Page 17: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

17

quo? dokąd? quod poniewaŜ, Ŝe quoque takŜe, równieŜ quot…tot ile…tyle rapio rapui, raptum, 3 porywam rarus 3 m f n rzadki rarytas ratio onis f rozum, rachunek rational, Ration; rational, ration recte słusznie korrect, recht; correct; droit red-do -didi, -ditum, 3 oddaję Rente; render red-eo -ii, -itum, -ire wracam reditus us m powrót re-duco -duxi, -ductum, 3 sprowadzam na powrót redukcja regia ae f królewska regalia regina ae f królowa regius 3 m f n królewski regno 1 panuję regnum i n królestwo, władza królewska règne, régner rego rexi, rectum, 3 kieruję regieren; regent; régir relinquo reliqui, relictum, 3 opuszczam, pozostawiam relinquish reliquiae arum f pl pozostałości relic; relique reliquus 3 m f n pozostały relic; relique res rei f rzecz, sprawa real; réel respondeo respondi, responsum, 3 odpowiadam korrespondieren, respond, répondre rex regis m król Regel, Regiment; regal rideo risi, risum, 2 śmieję się risus us m uśmiech rivus i m rzeka, strumień river robustus 3 m f n postawny, krzepki rogo 1 pytam, proszę rogation Roma ae f Rzym Rome Romana ae m f n rzymska, Rzymianka Romanus 3 m rzymski, Rzymianin ros roris m rosa rosa ae f róŜa rozarium rotundus 3 m f n okrągły rotunda ruber bra, brum m f n czerwony rubryka rus ruris n wieś rustykalny Sabaoth nieodm. zastępów sacer cra, crum m f n święty sakralny sacerdos dotis m f kapłan sacro 1 poświęcam saeculum i n wiek, świat sekularny saepe często sagino 1 tuczę sagitta ae f strzała sal salis m i n sól salio 4 skaczę, tańczę salto saltus us m skok, wąwóz salus utis f zbawienie, ocalenie Salut; salute salveo -, -, 2 być pozdrowionym, zdrowym salutować sanctus 3 m f n święty sanktuarium sano 1 uzdrawiam sanitär, Sanität; sane sanus 3 m f n leczę sanitär, Sanität; sane sapiens entis m f n mądry, mędrzec sapient, savant; sage, savoir sapientia ae f mądrość sapience satis dość, dostatecznie Satisfaktion; sate, satisfy; assez Saturnus i m Saturn saxum i n kamień, skała scalae arum f pl schody, drabina skala schola ae f szkoła Schule, school scientia ae f wiedza science scio 4 wiem

Page 18: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

18

Scipio Scipionis m Scypion scriba ae m pisarz skryba scribo scripsi, scriptum, 3 piszę schreiben, Schrift; scribe scriptum i n pismo schreiben, Schrift; scribe scutum i n tarcza Scytha ae m Scyta Scythicus 3 m f n scytyjski secunda ae f druga, pomyślna sekunda secundum acc. według secundus 3 m f n drugi, pomyślny sekundieren; second; seconde securus 3 m f n bezpieczny security sed lecz sedeo sedi, sessum, 2 siedzę Sediment; sediment; session, siège, séance semen inis n ziarno säen; sow, seed semper zawsze senator oris m senator senatus us m senat sensus us m czucie, zmysł sensowny, sensual sententia ae f zdanie, myśl sentencja sentio sensi, sensum, 4 czuję, myślę sentimental, Sensibilität; sense separo 1 oddzielam separować septimus 3 m f n siódmy septyma sepulcrum i n grobowiec, grób sepulture serva ae f niewolnica Servis; service servio 4 słuŜę Servis; service servo 1 ocalam konserwować servus i m niewolnik servil; serf sextus 3 m f n szósty seksta si jeśli, jeŜeli sic tak si, ainsi, aussi Sicilia ae f Sycylia sicut tak jak, jakby signo 1 oznaczam sygnować, sygnał signum i n znak Siegel; sign, design; signer silentium i n cisza silence silva ae f las silvan silvestris e m f n leśny simia ae f małpa similis e m f n podobny simulieren, Simili; similar simplex icis m f n prosty simpel; simple, simplicity sine abl. bez singula ae f pojedyncza, poszczególna singiel singularis e m f n pojedynczy singulus 3 m f n pojedynczy, poszczególny sinister tra, trum m f n lewy sinister sino sivi, situm, 3 pozwalam socer eri m teść socius i m sprzymierzeniec Sozietät, Socius; society; société socrus us f świekra, teściowa sol solis m słońce Sonne; solar soleo solitus sum, 2 mam zwyczaj solum i n ziemia, gleba solus 3 m f n sam Solo, Solist; solitary solveo solvi, solutum, 2 rozwiązuję somnium i n sen somnus i m sen soror oris f siostra Schwester; sister sors sortis f los spatium i n przestrzeń spacja spectaculum i n oglądam spektakl, spektakularny specto 1 oglądam spero 1 mam nadzieję despair

Page 19: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

19

spes ei f sg nadzieja spina ae f cierń spiritus us m duch, oddech spirytyzm spiro 1 oddycham spirometr, respirator statim natychmiast statua ae f posąg, rzeźba statua statuo statui, statutum, 3 postanawiam Statut; statute; statuer status us m stan stella ae f gwiazda Stern, star sto steti, staturus, 1 stoję Station; station struo struxi structum, 3 buduję Konstruktion; structure studens entis m f n student studeo studui, -, 2 staram się, studiuję studieren; study studium i n stultitia ae f głupota stultus i m głupi sub abl. pod sub- sub-igo -egi, -actum, 3 ujarzmiam, podbijam subiekt subsidia orum n pl wojska pomocnicze subsidiary sub-sum -esse, -fui jestem pod czymś Suebi orum m pl Swebowie sum esse, fui jestem essence summa ae f ilość suma summus 3 m f n najwyŜszy Summe, summieren; sum, summit, sommet sumo sumpsi, sumptum, 3 biorę sumpt super acc. nad, ponad super-;sur, sur-, super- supero 1 pokonuję superata super-sum -esse, -fui pozostaję sus,suis suis m f świnia suus 3 m f n jego, jej, ich, swój (dla 3 os.) sein tabernaculum i n namiot tabernakulum taceo tacui, tacitum, 2 milczę taciturn talis e m f n taki, tego rodzaju der, dies; the, that, this tamen jednak tango tetigi, tactum, 3 dotykam taktvoll; tangible tantum tylko tantus 3 m f n taki tant, autant, pourtant taurus i m byk toro tempestas atis f burza tempest tempus oris n czas Tempo, temporär; tense tendo tetendi, tensum, 3 dąŜę Tendenz; contend; contention tenebrae arum f pl ciemność teneo tenui, tentum, 2 trzymam Tenor; tenant, tenacity; tenir, tenue tener era, erum m f n delikatny ter trzy razy terra ae f ziemia, kraj Terrain,; terraine terreo terrui, territum, 2 przestraszam terror terrestris e m f n ziemski terenowy territus 3 m f n przeraŜony terror terror oris m strach, przeraŜenie tertia ae m f n trzecia tercja tertius 3 m f n trzeci Thebae arum f pl Teby thesaurus i m skarb, skarbiec tezaurus Throni orum m Trony (gatunek aniołów) thronus i m tron timeo timui, -, 2 boję się timorous, timid ; timoré timor oris m strach timorous, timid ; timoré toga ae f toga Toga; toga; toge tollo sustuli, sublatum, 3 zabieram, znoszę totus 3 m f n cały total trado tradidi, traditum, 3 przekazuję Tradition; tradition, traitor

Page 20: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

20

tragoedia ae f tragedia traho traxi, tractum, 3 ciągnę traktieren; trail, trace trans acc. przez, poza, za trans-; très, tra-, tré- tribunus i m trybun, dowódca tribus us f dzielnica tristitia ae f smutek Troia ae f Troja Troianus 3 m f n Trojańczyk, trojański tu ty du; thou tuba ae f trąba tuba tum wtedy denn; then tumulus i m grób turpis e m f n brzydki, szpetny turpitude; turpitude tus turis n kadzidło tutus 3 m f n bezpieczny tuus 3 twój thy; dein ubi gdzie ulmus i f wiąz ultimus 3 m f n ostatni, ostateczny Ultimatum, Ultimo; ultimate; ultime umbra ae f cień umbrella unda ae f fala unde skąd undecimus 3 m f n jedenasty unguis is m paznokieć, pazur unus 3 m f n jeden ein, einig; one, only Uranus i m Uran urbs urbis f miasto urbanity; urbain, urbanité uro ussi, ustum, 3 palę, podpalam ursa ae f niedźwiedzica ursus i m niedźwiedź usus us m uŜycie Usus; use, usual; usage ut jak, aby, Ŝeby utilis e m f n uŜyteczny utilitär; utility uxor oris f Ŝona vacuum i n próŜnia vaccum cleaner vado vasi, vasum, 3 kroczę, idę valde bardzo valeo valui, valitum, 2 jestem zdrowy, mam siłę Valet, walten; valid vallum i n wał vanus 3 m f n próŜny varia ae f róŜna, róŜnorodna veriieren, Varietät; various; vair, variété varius 3 m f n róŜny, róŜnorodny veriieren, Varietät; various; vair, variété Varsavia ae f Warszawa vas vadis m poręczyciel vas vasis n naczynie vectigal vectigalis n podatek velo 1 zasłaniam vena ae f Ŝyła vein venenum i n trucizna venom venia ae f łaska venio veni, ventum, 4 przybywam, przychodzę Intervention; intervene venter tris m brzuch, łono ventus i m wiatr Ventilation, Wind; vent, wind; paravent ver veris n wiosna vernal; primavère verbero 1 chłoszczę, smagam verbum i n słowo, czasownik Verb; verb, verbal Vergilius i m Wergiliusz Vergil veritas atis f prawda versus us m wiersz, wers verum i n prawda verity verus 3 m f n prawdziwy wahr vesper eri m wieczór vesper

Page 21: LINGUA LATINA Pars prima - słowniczek.pdf

21

vester tra, trum m f n wasz vestimentun i n odzienie, szaty vestis is f szata Weste, Travestie; vest, invest veto vetui, vetitum, 1 snie pozwalam Veto; veto; veto vetus veteris m f n stary Veteran; veteran, inveterate via ae f ulica, droga Weg, Viadukt; way vicinus 3/i m f n sąsiedni, sąsiad victor oris m zwycięŜca victoria ae f zwycięstwo victory vicus i m wieś video vidi, visum, 2 widzę Visitation; view villa ae f willa vinco vici, victum, 3 zwycięŜam convince vinum i n wino vir i m mąŜ, męŜczyzna, wojownik,

człowiek viril; virility

virgo inis f dziewica, panna virgin, verginal viridis e m f n zielony virtus utis f cnota virus i n jad wirus vis - f siła violence, violent vita ae f Ŝycie vital vito 1 unikam vivo vixi, victum, 3 Ŝyję vivacious, victual vix ledwie, z trudem Vladislaus i m Władysław vocativus i m wołacz voco 1 wołam, nazywam Advokat, Vocal; vowel volo 1 latam volo volui, velle chcę Volontär; voluntary voluntas atis f wola vos wy vox vocis f głos, wyraz vulgus i n tłum vulgär; vulgar; vulgaire vulnus vulneris n rana vulnerable; vulnérable vultus us m twarz