CuộcPhiêuLưuKỳDiệuCủaNils

SelmaLagerlöf

Nguyêntác:NilsHolgerssonsunderbararesagenomSverige

Dịchgiả:HoàngThiếuSơn

Nhàxuấtbản:NXBTrẻ

Sốtrang:552trang

Ngàyxuấtbản:11-2011

∞∞∞∞∞

Nguồnpdf:cxz27

Thựchiệnebook:BốBủmXì

Ngàyhoànthành:22/04/2016

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

MỘTSỐLƯUÝVỀCÁCHĐỌCTÊNTHỤYĐIỂN

*Trong tiếng ThụyĐiển, nguyân âm cuối e trong các từSirle, Gripe,Smirre…vẫnđượcphátâm,đọcgầnnhưâ trong tiếngViệt (Xirlè,Gripè,Xmirrè…).

*BảngchữcáitiếngThụyĐiểncó29chữcái,vớicácchữđặcbiệtå,ä,ôxếpsaucùngtrongbảng:

•å–phiânâmquốctế’o:’hoặc’ɔ’đọcgầnnhưĩtrongtiếngViệt.

Vídụ,ÅsađọclàĨxa,SkåneđọclàXkĩnâ.

•ä –phiân âmquốc tế /ɛ:/, /ɛ/ hoặc trước r là /æ:/, /æ/, đọcgầnnhưetrongtiếngViệt.

Vídụ,NärkeđọclàNerkâ.

•ô–phiênâmquốc tế /ø:/, /ø/hoặc trướcr là /œ:/, /œ/,đọcgầnnhươtrongtiếngViệt.

Ví dụ,Ôland đọc làƠlanđ, tân tác giả Selma Lagerlôf đọc là XelmaLayerlơp.

(Vui lòng tham khảo thêm cách phát âm tiếng Thụy Điển ở trang:http://conservapedia.com/Swedish_language)

Mụclục

1:NilsHolgersson2:AkkanúiKebnekaise3:ĐượcđivớingỗngTrongcáitrại4:Tòalâuđàicổ5:Hộimúachimhạc6:Tiếttrờimưa7:Mộtđêmchốngbakẻthù8:CảngKarlskrona9:ChuyếnđiOland10:MũiđấtcựcnamđảoOland11:Conbướmlớn12:Trênhònđảonhỏ13:Haithànhphố14:TruyệncổvềtỉnhSmåland15:Lũquạkhoang16:Bàlãonôngdân17:Câuchuyệngiữatầngmâyvớimặtđất18:Conchimmồi19:Chiếcthuyềnconcũ20:Lờitiênđoán21:Miếngvảilenthô22:Khuvườnxinhđẹp23:ChóKarrvànailôngxám24:Băngtan25:Việcchiagiatài26:Ởcáckhumỏ27:Congấuvớinhàmáythép28:ĐêmlễnữthánhValborg29:Trậnlụt

30:TruyệncổvềtỉnhUppland31:Thànhphốbơitrênnước32:Gorgo,chimđạibàng33:Ngàyhộirừng34:Quamiềnrừng35:ĐâymiềnBắc36:Åsa,côbéchănngỗng,vàbéMats37:ỞxứsởcủangườiLapps38:VềNam!VềNam!39:Truyệncổdoconquạkể40:Cáitrạinhỏ41:Lênđườngrabiển42:TrởvềVemmenhög

1NilsHolgersson

Chúanhật20thángba

Cómộtchúbékhoảngmườibốntuổi,ngườicao,lẻokhoẻo,tócvàngnhưsợigai.Chúchẳngđượctíchsựgì.Chỉthíchănvàngủ,lạicònbàyranhữngtrònghịchácnữa.

Một buổi sáng chúa nhật, bốmẹ sắp sửa đi lễ nhà thờ, chúmặc chiếcsơmi,ngồiởmộtgócbàn.Chúhíhửngthấybốmẹsắpđivàmìnhsẽđượctựdochẳngaicaiquảntronghaigiờ.Chúnghĩbụng:“Mìnhcó thể lấysúngcủabốxuống,bắnvàibaviênđạn,chẳngaibiếtcả”.

Cóthểnóilàbốđãđoánđượcýđịnhcủachú.Lúcrađibốdừnglạitrênbậccửavànói:

-Conđãkhôngmuốntheobốmẹđinhà thờ thìcó thểđọckinhởnhà.Concóhứavớibốnhưvậykhông?

-Vâng,nếubốmuốn.Nhưngtrongbụngchúthìnghĩlàchỉđọccáigìchúthíchmàthôi.

Chưabaogiờchúthấymẹchúnhanhnhẹnđếnthế.Chỉnháymắtmẹđãđếntrướccáigiánhỏtreotrêntường,lấycuốnsáchthuyếtgiáocủaLuther,đặtlêncáibànkêtrướccửasổ,giởrađúngtrangcóbàigiảnghômấy.Mẹlại tìmcảđoạnkinhPhúcâmsẽđọchômchúanhậtấy,đặt luônbêncuốnthuyết giáo. Sau cùng, mẹ kéo sát vào bàn chiếc ghế bành lớnmua nămtrước,hồibánđấugiácáinhàmụcsưởVemmenhưg,cáighếmàthườngchỉcóbốmớiđượcngồi.

Chúbénghĩrằngmẹchúđãquánhọccôngtrongviệcdàncảnhranhưvậyvìchắclàchúsẽđọcchỉmộthaitrangthôi.Nhưnghìnhnhưbốlạiđoánbiếtýđịnhcủachú.Bốnói,giọngnghiêmnghị:

-Cốđọcchokĩđấy.Lúcvềbốsẽhỏitừngtrang,cứbỏbớtthìliệuhồn.

-Bàithuyếtgiáonhữngmườibốntrangrưỡi,mẹnóithêm.Muốnđọchếtthìhãybắtđầungayđi.

Cuốicùngbốmẹrađi.Quacửachúbénhìnbốmẹđixadầnvàchúthấynhưmình bịmắcmưu vậy. Chú lẩm bẩm: “Biếtmình phải chúimũi vào

quyểnsáchsuốtcảbuổimàhọvắngmặtthếnày,bốmẹchắcbằnglònglắmđấy”.

Nhưngmàbốmẹchẳngbằnglòngchútnào,tráilạicònrấtphiềnmuộn.Bốmẹlànhữngnôngdânnghèo,mảnhđấtlàmănchẳngrộnghơnmộtchéovườnchútnào.Khimớiđếnđây,cái trạichỉnuôiđượccómộtconlợnvàmấymáigà.Nhờchịukhó,siêngnăng,tháovát,giờđãcómấyconbòcáivàđànngỗng.Nghĩalàhọlàmănđãkhá,vànếunhưkhôngphảinghĩgìđếnđứacontraithìbuổisángđẹptrờihômấyhọđãđilễnhàthờrấtvuivẻ.Bốphiềnlòngvìthấyconlườiquásức,ỳquásức,chẳngmuốnhọchànhgìởtrườngcả,mayrachỉcóthểđichănngỗngđượcmàthôi.Mẹcũngthấyđúngnhưthế,nhưngmẹbuồnnhấtlàthấynóđộcác,quánhẫntâm,quátànbạovớisúcvật,xấubụngvớimọingười.Mẹthanthở:“LạyChúabẻgãycáitínhđộcáccủanóđivàphúchonómột tâmtínhkhác,nếukhôngchínhnósẽgâyrabấthạnhchonóvàchocảnhànữa”.Saukhisuynghĩmộthồilâu,chúbéquyếtđịnhlầnnàynênvânglờibốmẹthìhơn.Chúngồivàochiếcghếbànhlớnvàbắtđầuđọclẩmnhẩm.Chưađượcbaolâugiọngchúđãnhưruchúngủ.Chínhchúcũngthấylàmìnhcứthếthiếpđi.

Bên ngoài, trời xuân đẹp tuyệt. Mới hai mươi tháng ba, nhưng làngVemmenhưgở tậncùngmiềnnam tỉnhSkåne[1] đãvàoxuânhẳn rồi.Tiếttrờichưalàmcâycốixanhlại,nhưngkhắpnơiđãđâmchồivàsánglên.Conmươngnàocũngđãcónước,hoatửuyênđãnởbênnhữngvệđường.Tấtcảrêuvàđịaymọctrêntườngđáđãchuyểnsangmàunâuvàánhlên.Rừngdẻgaiởphía tậncùng, lớnlên trôngthấy,vànhưmỗi lúcmột thêmumtùm.Bầutrờidườngnhưcaothămthẳmvàxanhmộtmàutrongvắt.Cửangôinhànhỏvẫnđểmởhé,nghelọttiếngríurítcủachimsơnca.Ngoàisân,gàvàngỗngđangkiếmmồi;nhữngconbòcáicảmthấykhôngkhímùaxuânđếntậncuốichuồng,thỉnhthoảngrốnglênmộttiếngdài.

Chúbéđọc, thiếpđi,giậtmình tỉnhdậyvàcốchống lạicơnbuồnngủ.“Mìnhkhôngmuốnngủ,vìngủthìhếtcảbuổisángcũngchẳngđọcxong”.Nhưngdùquyếttâmnhưvậy,cuốicùngchúcũngphảinhượngbộcơnbuồnngủ.

Chúngủđãlâuhaychỉmớimộtlúc,chúcũngchẳngbiếtnữa,nhưngmộttiếngđộngkhẽởđằngsauđánhthứcchúdậy.

Trênbậccửasổ,trướcmặtchú,cótấmgươngnhỏphảnchiếugầnhếtcănphòng.Chúngẩngđầulênthìnhìnngayvàotấmgương,vàthấychiếchòmlớncủamẹđãmởnắp.

Bốmẹcómộtcáihòmgỗsồilớntướng,nặngvàđóngđaisắt,khôngcho

phépaimởrabaogiờ.Mẹcấtvàođótấtcảnhữngvậtthừahưởngđượccủamẹmìnhvàrấtquýnhữngthứấy.Đólànhữngchiếcáodàithônnữkiểucổbằng dạ đỏ, thân ngắn, váy gấp nếp và trước ngực thêu ngọc trai. Đó lànhữngchiếcmũtrắng,túixáchvànhữngchiếchoatainặng,nhữngsợidâychuyềnbằngbạc.Giờngườitakhôngmuốnmặcnhữngáokiểucổấynữa,và nhiều lúcmẹ đã nghĩ đến việc bỏ đi hết, nhưng rồi cũng không quyếtđược.Nhữngthứấyđốivớilòngmẹthânthiếtquá.

Thếmàchúbé trông thấy rõ ràng tronggương lànắphòmbịmở.Chúkhônghiểutạisaolạicóthểnhưthếđượcvìchắcchắnlàmẹđãkhoáhòmtrướckhiđi.Chẳngbaogiờmẹlạibỏngỏkhichỉcómìnhcontraimẹởnhà.

Chúthấykhóchịuhếtsức.Chúsợcótêntrộmnàođãlẻnvàonhà.Khôngdámcựa,chúngồiyênnhìnchằmchằmvàotấmgương.

Chú chờ tên kẻ trộm lómặt ra. Bỗng chú tự hỏi cái bóng đen vừa rơixuốngnắphòmkialàcáigì.Chúnhìn,nhìnmãimàvẫnkhôngtinđượcmắtmình.Nhưngdầndầncáimàlúcđầuchỉlàmộtbóngđenkia,đãhiệnrõra,vàchúliềnhiểungayrằngđólàmộtvậtcóthật.Trướcmặtchúlàmộtôngtumtê[2]khônghơnkhôngkém,đangngồinhưcưỡingựatrênméphòm.

Tấtnhiênchúđãnhiềulầnnghenóiđếncácgiathần,nhưngchưabaogiờchú lạinghĩ rằnghọbénhỏđến thế.Vị thầnnàykhôngcaohơngang tay.Mặtthầngiànua,nhănnheovàkhôngcórâu.Thầnmặcchiếcáođenrấtdài,cáiquầnchẽn,độichiếcmũđenrộngvành;trangphụcrấtchảichuốt:haicổtayáovàcổáođềuviềnđăngtentrắng,đôigiàycónhữngcáivòngđẹp,vàbíttấtthắtnơto.Thầnlấymộtchiếcyếmthêutronghòmra,ngắmnghíacáicôngtrìnhngàyxưaấysaymêđếnnỗikhôngthấychúbéđãthứcgiấc.

Thấygiathần,chúbérấtngạcnhiênnhưngchúkhôngsợlắm.Làmsaomàchúphảisợmộtkẻbétítẹonhưthế?Vàtrongkhithầnđangmảimêđếnmứcchẳngtrôngmàcũngchẳngnghethấygìcả,thìchúbénghĩlàchơiôngtamộtvốthìthíchquá.Chẳnghạnđẩyôngtavàohòmrồiđậynắplại,hoặclàmột trògìđại loạinhưvậy.Tuynhiênchúcũngkhôngđủcanđảmđếnmứcđưatayrasờvàothần.Bởivậychúđưamắttìmmộtvậtgìcóthểdùngđểnện thầnmột cái.Chúnhìn từgiường sangbànvà từbànđến lò sưởi.Ngướcnhìnlênxoongchảovàấmcàphêđểtrêncáigiágỗnhỏ;nhìnkhẩusúngcủabốtreotrêntườnggiữanhữngbứcchândungcủavươngthấtĐanMạch, lạinhìn tớinhữngcâyphong lữnởhoa trướccửasổ, rồicuốicùngchúdừngmắtlạinơicáivợtbắtbướmcũtreoởcửasổcon.

Thoáng thấy chiếcvợtbắt bướm là chúvớngay lấy, vọt lênvàúp sậpxuốngméphòm.Chínhchúcũngngạcnhiênvì sựmaymắncủamình,vì

chúđãbắtđượcgiathần,rõmườimươi.Vịthầnbénhỏđángthươngnằmgọnởđáyvợt,đầulộnngượcxuống,khôngsaochuirađược.Mớiđầuchúbékhôngbiếtlàmgìconmồicủamình.

Chúchỉlắclắcchiếcvợtchogiathầnkhôngtrèorađượcthôi.

Thầnliềnlêntiếngvàhếtsứcvanxinchútrảlạitựdochomình.Thầnnóilàtrongbaonhiêunămquađãđemchogiađìnhchúnhữngđiềutốtlành;vàđángđượcđốixửkhácthếnày.Nếuchúthảra,thầnsẽbiếuchúmộtcáithìabạc,vàmộtđồngtiềnvàngtobằngcáiđồnghồcủabố.

Chúbécholànhữngthứấychẳngnhiềunhặngì,nhưngtừkhibắtđượcthầnchúlạiđâmrasợ.Chúthấymìnhđangliênquanđếnmộtcáigìlạlùng,khủng khiếp, không thuộc về thế giới củamình, và chỉmong sao ra khỏicuộcphiêulưunày.

Vìvậychúđồngýtứcthìvớiđềnghịcủagiathần,vàngừngtaylắcvợtđểchokẻbénhỏkiatrèora.Nhưngđúnglúctùnhâncủachúragầnkhỏivợtthìchúchợtnảyracáiý làphảinắmlấynhữngcủacải lớnvàđủmọi thứkhácnữa.Đểmởđầu,ítrachúphảibắtrằngbàithuyếtgiáocứtựnhiênnhậpvàoócchú.Chúnghĩ,“đểchoôngtathoátthìmìnhnguthật”,vàthếlàđộtnhiênchúlạilắclắccáivợt.

Nhưngđúngvàolúcấychúbịmộtcáitátdữdội,đếnnỗitưởngnhưđầusắpnổtoangra.Trướctiênchúbịbắnvàotường,rồibậtsangtườngbênkia,saucùngngãvậtxuốngđấtvànằmbấttỉnhnhânsự.

Lúctỉnhlạichúchỉcònmộtmìnhtrongphòng,chẳnghề thấychútdấuvếtnàocủagiathầncả.Nắphòmđãđậylại;chiếcvợtbướmtreoởchỗcũ,nơicửasổ.Nếukhôngthấyđaurátởmáthìchúđãcóthểchorằngtấtcảnhữngchuyệnấychỉ làchiêmbao.Chú tựnhủ:“Dùsaođinữa thìbốmẹcũngvẫnchorằngđóchỉlàgiấcchiêmbao.Bốmẹsẽchẳngvìgiathầnmàthachomìnhbàithuyếtgiáo.Vìvậytốtnhấtlàmìnhhãyđọclạiđi”.Nghĩvậychúđilạiphíabàn,bỗngchúnhậnthấymộtđiềugìkháclạ.Lẽnàocáinhàlạitorathếnày.Nhưngmàgiảithíchbằngcáchnàokhácđược,vìchúphảiđibaonhiêubướcmớitớicáibàn.Vàcáighếthìlàmsaothếnày?Hìnhnhưcáighếkhôngtora;thếmàtrướchếtchúphảiđumìnhlênthanhgỗbêndướirồitừđómớileolênđượcchỗngồi.Cáibàncũngvậy,cótrèolêntayghếbànhmớitrôngthấyđượcmặtbàn.

Chúnghĩ:“Thếnàylàthếnào?Mìnhcholàgiathầnđãhóaphépthayđổicáighếbành,cáibànvàcảnhàrồi!”Cuốnthuyếtgiáovẫnđểmởtrênbànvàhìnhnhưkhôngbiếnđổigì.Thếmàrõrànglàtrênsáchvẫncócáigìkìquái,vìchúkhôngthểnàođọcđượcmộtchữnếukhôngđứnghẳnlêntrêncuốn

sách.

Chúđọcvàidòng,rồingẩngđầulên.Mắtchúlạibắtgặptấmgương,vàchúkêutolên:“Kìa,lạimộtgiathầnnữa!”

Tronggương,chúthấyrõràngmộtngườibénhỏ,bétítẹo,độimũnhọn,mặcquầnchẽnbằngda.

“Tay này ănmặc hệt nhưmình”, chú reo lên, hai tay chắp lại vì ngạcnhiên.Thếlàconngườibénhỏtronggươngcũnglàmđộngtácnhưthế.

Chú bé liền bứt tóc mình, tự cấu mình, xoay người mình như chongchóng,tứcthìngườitronggươngcũnglàmđúngđộngtácnhưchú.

Chúliềnchạyvòngquanhcáigươngxemcókẻnàonấpđằngsaukhông.Nhưngchẳngthấyaicả.Thếlàchúbắtđầurun,vìchúchợthiểurarằnggiathầnđãlừachú,vàhìnhngườiphảnchiếutronggươngchínhlàhìnhcủachúđó.

Đànngỗngtrời

Tuynhiên,chúbévẫnkhôngthểtinrằngmìnhđãbịbiếnthànhgiathần.Chúnghĩ:“Chỉcóthểlàmộtgiấcmơhaylàmìnhtưởngtượngrađóthôi.Đợilúcnữa,mìnhsẽbiếnlạilàmộtconngười”.

Chúđứng trướcgươngnhắmmắt lại.Vàiphút sau chúmớimởmắt ramongchophépthuậthếttácdụng.Nhưngkhông,chúvẫnbétítẹonhưthế.Ngoàikíchthướcrathìchúvẫnhoàntoànnhưtrước.Vẫnmớtócvàngnhạt,vẫnnhữngtànnhangtrênmũi,vẫnnhữngmiếngvátrênchiếcquầnda,vàchỗváởbíttất,chúthấyđủtấtcảnhưngđềunhỏtíxíuhết.

Chờđợicũngchẳngíchgì.Phảihànhđộng.Vàtốthơncả làđi tìmgiathần,đểcốlàmlànhvớithần.

Chúbènnhảyxuốngđất,vàbắtđầutìm.Chúnhìnphíasaucácghếtựavàcáctủ,dướigầmgiườngvàtrongbếplò.Chúláchcảvàomấycáilỗchuột,nhưng vô ích. Vừa tìm chú vừa khóc, vừa van, hứa hẹn đủ điều; nào làkhôngbaogiờlàmsailờihứanữa,khôngbaogiờđộcácnữa,nàolàkhôngbaogiờngủtronggiờthuyếtgiáonữa.Maymàchúđượctrởlạithànhngườithì chú sẽ là đứa bé biết vâng lời nhất, hiền lành nhất và đáng yêu nhất.Nhưngchúcứviệchứahẹn,việcđóvẫnchẳngíchgì.

Bỗng chú sực nhớ là có nghemẹ nói rằng các gia thần thường quenởchuồng bò, thế là chú quyết ra đấy.Maymà cửa ra vào vẫn để ngỏ, nếu

khôngthìchẳngbaogiờchúcóthểmởnổicáithen.Chúđirachẳngvướngmắcgì.

Rađếnbậccửa,chúđưamắt tìmđôigiàygỗ[3]củachú,vìở trongnhàthườngchúđilạibằnggiàyvải.Nhưngmàchúsẽmangthếnàonổiđôigiàygỗtovànặngcủachúđây?Vừađúnglúcấychúthấytrênngưỡngcửamộtđôigiàygỗbétítẹo.Việcpháthiệnnàychỉlàmchúthêmsợ;nếuthầnđãlotrước đến việc thay đổi cả kích thước đôi giày gỗ của chú thì chẳng phảicuộcphiêulưutaihạinàysẽcònkéodàinữasao?

Mộtconchimsẻnhảynhót trêncáibậcbằnggỗsồiđãcũở trướccửa.Vừatrôngthấychúbélànóđãríurítkêulên:

“Chuyt,chuyt,nhìnkìa.NhìnNils,thằngbéchănngỗngkìa!NhìnthằngbéTíHonkìa!NhìnNilsHolgerssonTíHonkìa!”

NhữngconngỗngvànhữngcongàmáilậptứcquayvềphíaNils,tiếngcụccụcvàcàkíu,càkíuliềnnổilênầmĩ.Congàtrốnggáy:

“Cúccùcucu!Đánglắm!”“Cụccụccục,đánglắm!”Bọngàmáicũngkêulênvàcứnhắcđinhắclạimãicáicâuấy.Cácconngỗngtụtậplại,chenchúcnhau,tấtcảđềuvươndàicổracùnghỏi:“Aigâyraviệcnày?Aigâyraviệcnày?”

Điềukìdiệunhấtlàchúbéhiểutiếngnóicủachúngnó.Ngạcnhiên,chúđứnglạimộtlúctrênbậccửađểnghechúngnónói.

Chúnghĩbụng:“Bởivìmìnhđãbiếnthànhgiathầnnênbiếttiếngnóicủaloàichim”.

Chúthấycáccongàmáithậtlàkhóchịu,cứcụccụcvàkêumãi:“đángkiếp”.Chúnémvềphíachúngmộthònđáđểbắtchúngim.“Cóimmồmđikhông,đồvôlại”.Khốnthay,chúquênmấtrằngchúkhôngcònđủsứcđểlàmchobọngàmáisợnữa.Cảbọnchạyxôđến,vâylấychúvàcứcụccục.“Cụccụccục,thậtđángđời!Cụccụccục,thậtđángđời”.

Chútìmcáchchạytrốn,nhưngđámgàmáiđuổitheovàkêuđếnđiếccảtai.Chúchẳngtàinàothoátnổiđàngànếulúcđóconmèonhàkhônghiệnra.Vừatrôngthấynó,đàngàliềnimtiếngvàlàmbộmảimiếtbớiđấttìmsâu.

Chúchạylạiphíaconmèovànói:“NàyMiubénhỏcủamình,cậubiếtrõmọihanglỗngõngáchtrongtrại,cậulàmơnbảochomìnhbiếtđi tìmgiathầnởchỗnàođây”.

Mèokhôngtrảlờingay.Nóngồilại,xếpcáiđuôiquanhmìnhthậtduyên

dáng,rồichằmchằmnhìnchúbé.Miulàmộtconmèođento,ngựctrắng.Bộlôngmượtánhlêndướitiamặttrời.Móngnóquắplạihết.Mắtnótoànmộtmàuxám,cómộtkherấthẹpởgiữa.Nócóvẻhiềnlành.

Mèonóigiọngrấtdịudàng:“Tấtnhiênmìnhbiếtgiathầnởđâu,nhưngcậutưởngmìnhsẽnóichocậubiếtđấyà?”

-Miuthânmếnạ,phảigiúpmìnhtí.Miukhôngthấylàmìnhbịôngấylừađấyà?

Conmèohémắtra,ácýlộquaánhmắtmàulục.Nógầmgừ,thíchchímãirồimớinói:“Cậumuốnmìnhgiúpcậuđểcảmơncậucứthườngthườngkéođuôimìnhấyà?”

Chúbénổigiậnvàquênhẳnrằngmìnhbénhỏvàbấtlực,hétlên:“Taoấyà,taovẫnrấtcóthểkéođuôimàynữa.Đợiđấytí!”

Trongnháymắtconmèo thayđổiđếnnỗikhómànhận ranó.Mỗi sợilôngtrênmìnhnótuatủalên.Lưngcongvònglại,chânduỗira,móngcàocàođất,cáiđuôixùlênvàcolại,đôitairụtsátvàođầu,mồmnhỏdãi,cặpmắtmởtorựclênmộtánhlửađỏ.

Chúbékhôngmuốnđểchomộtconmèolạidọamình.Chúbướclênmộtbước.Thếlàconmèovọtlên,nhàothẳngvàochúbé,hấtchúngãxuốngđấtvàđứngchắc trênmìnhchú,hai chân trướcđè lênngực,mõmhá tongaytrêncuốnghọngchú.

Chúthấycácmóngcủamèođangcắmvàothịtmìnhqualầnáovétvàáosơmi;nhữngchiếcrăngnhọncọvàohọngchúbuồnbuồn.Chúlấyhếtsứckêucứu.

Nhưngchẳngaichạytớicả,vàchútưởngrằnggiờcuốicùngcủađờichúđãđến.Saucùngchúbỗngthấymèothumónglạivàthảchúra.

“Đấy!Thế làđủ.Lầnnày tớ thachocậuvì tớnghĩđếnbàchủ.Tớchỉmuốnchocậuhiểulàcậuvớitớaikhỏehơnthôi”.

Nóixongmèobỏđi,vẫnuyểnchuyểnvàhiềnlànhnhưtrước.Chúbéxấuhổđếnnỗikhôngthốtnênlời,nhưngchúcứđivềphíachuồngbòtìmgiathần.

Trongchuồngchỉcóbaconbòcái.Thếmàkhichúbéhiện ra là tiếngrốnglênhuyênnáotưởngchừngítracũngphảicóđếnbachụcconbò.

-Mòo!Mòo!Mòo!-conHoaHồngThángNămkêu-sướngthaylàtrênđờinàycócônglí!

-Mòo!Mòo!Mòo!Cảba conbò cái cùngkêu tiếp.Chúbékhông thểngherõchúngnóigìvìconnọcốrốngtohơnconkia.

Chúmuốnnóichuyệngiathần,nhưngkhônglàmthếnàochochúngnghetiếngđược.Mấyconbòcáiđanggiữacơnnổi loạn.Chúngnhốnnháo lênnhưlúcchúđemmộtconchólạvàochuồngvậy.Chúngtungcẳnglênđá,lắclắcdâyxích,quayđầurađằngsauvàgiươngsừngradọa.

-Cứlạiđây!-ConHoaHồngThángNămhét-Taosẽchomàymộtcáiđá,khôngquênngayđượcđâu!

-Lạiđây!ConHoaKènVàngnói-Tasẽchonhảylộntrênđôisừngnày!

-Lạiđâyđi,lạigầnđâytí!ConNgôiSaogầmlên-Taấyà,tasẽchobiếtlàtađãđaunhưthếnàolúcmàylấygiàygỗnémtamùahènămngoái.

-Lạiđây!ConHoaKènVàngrốnglên-Tasẽchođềncáitộiđãbỏongbòvẽvàotaita!

HoaHồngThángNăm,conbòlớntuổivàkhônngoanhơncả,lạilàconbòtứcgiậnhơncả.Nónói:“Lạiđây,tasẽthưởngcôngchovềviệcbaolầnkéochânchiếcghếđẩulúcmẹmàysắpvắtsữachúngta,vềtấtcảnhữnglầnngángchânmẹmàylúcbàấyxáchnhữngxôsữađiqua,vềtấtcảnhữnggiọtnướcmắtđãphảikhócvìmày,ngaytạiđây”.

Chúbémuốnnóivớichúnglàchúhốihậnvìđãđộcácvớichúng,rằngchúsẽkhôngbaogiờchơiáclạinhưvậynữa,chỉcầnchúngbằnglòngchochúbiếtgiathầnởđâuthôi.Nhưngmấyconbòlàmầmĩvàvùngvằngdữquáđếnnỗichúsợlàdâybuộcsẽđứtmất,nênchúnghĩtốtnhấtlàcứlẻnrakhỏichuồng.

Rangoàisân,chúnảnlắm.Chúthấyrõlàchẳngmộtaisẵnlònggiúpchútìmgiathầncả.Vảlạitìmthấyđượcthầncólẽcũngchẳngíchgìcholắm.

Chú trèo lên bức tường đá xếp quanh trại mà từng quãng bị phủ kínnhữngcâymâmxôivànhữngbụigai.Chúngồiđấyngẫmnghĩvềnhữnggìsẽxảyranếuchúkhôngđượctrởlạithànhngườibìnhthường.Trướchếtbốmẹởnhàthờvềsẽngạcnhiênđếnthếnào!Phảirồi, tấtcảcácxứsẽkinhngạc,vàngườitasẽkéonhautừVemmenhưgĐông,từTorp,từSkerup,từcácxãđếnđểxemchú.VàcóthểlàbốmẹsẽđưachútớichợphiênKivikbàychothiênhạxemnữa.

Khủngkhiếpthật!Chúnhữngmuốntừnaykhôngmộtaitrôngthấychúnữa.Thậtbấthạnhquá!Chẳngcóaiđángphànnànnhưchú!Chúkhôngcònlàmộtconngườinữa,màlàmộtquáivật.

Dầndầnchúhiểurarằng:khôngcònlàconngườithìsẽnhưthếnào?Từnaychúbịxacáchtấtcả.Chúkhôngcònđượcchơivớinhữngtrẻkhácnữa;khôngthểlĩnhcanhcáitrạisaukhibốmẹquađời,vàchắcchắnlàsẽkhôngbaogiờtìmramộtcôgáimuốnlấymìnhlàmchồng.Chúnhìncáinhàmình.Mộttúpnhàtranhnhỏ,tườngđất,trôngnhưtụtvàolòngđấtdướisứcnặngcủacáimáirạcaovàdốc.Nhữngbuồngphụcũngđềunhỏtí,rẻođồngruộngthìhẹpđếnnỗimộtconngựacũngkhócóđủchỗquaymình.Nhưngdùcóbénhỏvàtồitànđếnđâuthìgiờđâychỗởnàyđốivớichúcũngtốtđẹpquárồi.Chúkhôngcòncóquyềnđòihỏigìhơnmộtcáilỗnhỏdướisànchuồngngựa.

Trờiđẹplạlùng.Xungquanhchúnướcchảytràntrề,cànhcâyđâmchồi,chimchócríurít.Riêngchúmangmộtnỗibuồnghêgớm.Chúchẳngcònthấyvuivớicáigìnữacả.

Chưabaogiờchúthấytrờixanhđếnthế.Nhữngloàichimdicưbayquatừng đàn. Chúng từ nước ngoài về, vượt biển Baltic, bay thẳng đến mũiSmygahuk,vàgiờđâyđangbaylênphươngBắc.Cónhiềuloàichimkhácnhau,nhưngchúchỉnhận ranhữngconngỗng trờibay theohaihàngdài,họplạithànhmộthìnhchữnhân.

Đãnhiềuđànngỗngbayquarồi.Chúngbayrấtcao,nhưngchúvẫnnghetiếngchúngkêu: “Chúng tôi bay lên các caonguyênbăng tích.Chúng tôibaylêncáccaonguyênbăngtích”.[4]

Khitrôngthấynhữngconngỗngnhàlữngthữngđi trongsângàvịt, thìđànngỗngtrờibaythấpxuống,vàgọito:“Đivớichúngtớđi!Đivớichúngtớđi!Chúngtớbaylêncáccaonguyênbăngtích!”

Những con ngỗng nhà không thể không ngẩng đầu lên nghe. Nhưngchúngđáplại,rấtkhônngoan:“Ởđâychúngmìnhsướngrồi.Ởđâychúngmìnhsướngrồi”.

Nhưđãnói, hômấy làmộtngàyđẹp tuyệt vời, khôngkhímátmẻ làmsao,nhẹnhàng làmsao,nhưmờingười tabay lên.Nhữngđànngỗng trờikháccàngbayquathìnhữngconngỗngnhàcàngbănkhoăn.Cólúcchúngvỗcánhnhưđãquyếtbaytheobọnngỗngtrời.Nhưngmỗilầnnhưthếlạicómộtmụngỗnggiàlắmmồmnàođólêntiếngnói:“Này,đừngcóđiênrồthế.Bọnchúngnórồisẽphảikhổvìđói,vìrétđấy”.

Nhưnglạicómộtconngỗngđực,nghetiếnggọicủacácngỗngtrời,tỏrarấtkhátkhaođượcbayđi.Nónói:“Nếucònmộtđànnữađến, tôisẽ theongay.”

Mộtđànnữabaytới,lạigọinhưnhữngđàntrước.Thếlàngỗngđựcđáp:“Đợití,đợití.Tôiđingay”.

Nódangcánhbaylên,nhưngvìchẳngquenbaytínàonênlạirơixuốngđất.

Nhưnghìnhnhưnhữngconngỗngtrờiđãnghetiếngngỗngđực.Chúngthongthảbaylộnlại,xemngỗngđựccótheochúngkhông.“Đợití!Đợití!”,ngỗngđựckêu,rồilạicốbaylên.

Ngồinấptrênbờtường,chúbénghethấytấtcả:“Ngỗngđựcmàbayđithìthiệtquá!Đilễvềmàthấyngỗngbaymấtrồi,bốmẹsẽbuồnlắm”.

Lạimộtlầnnữa,chúquênrằngmìnhnhỏbévàyếuđuối.Chúnhảyvàogiữađànngỗngnhà,vòngtayômlấycổngỗngđực,miệnghét:“Màyphảiởlạiđâynghechưa”.

Nhưngđúnglúcấy,ngỗngđựchiểulàphảilàmthếnàođểbaylênkhỏimặtđất.Nókhôngthểngừnglạiđểhấtchúbéxuống,vàthếlàchúbịmangtheolênkhông.Chúbịmangđinhanhđếnchóngcảmặt.Chưakịpnghĩđếnviệcbỏtayômcổngỗngrathìchúđãlêncaođếnnỗinếungãxuốngđấtthìsẽchếtngay.

Chúchỉcòncáchlàcốtrườnlênlưngngỗng.Chúđãlênđược,nhưngthậtlàvấtvả.Lạicũngchẳngphảidễdànggìmàngồiyênđược trêncái lưngnhẵnmượtvàtrơntuột,giữađôicánhđậpliênhồi.Chúphảithọcsâuhaitayvàobộlông,đếntậnlôngtơcủangỗngđểchokhỏibịlaonhàoxuốngđất.

Tấmvảikẻô

Chúbébịchóngmặtmộthồilâu,chẳngnhậnracáigìhết.Khôngkhírítlên,quậtvàochú,cánhngỗngđập,lôngngỗngrungầmầmnhưbão.Mườibaconngỗngbayquanhchú.Tấtcảđềukêucà-kíu,vàvỗcánh.Mắtlóa,taiù,chúchẳngbiết làchúngbaycaohay thấp,cũngchẳngbiếtcáiđíchcủacuộclữhànhnàylàgì.

Sauđó,chútrấntĩnhlại,vàhiểulàmìnhphảicốtìmchobiếtxemchúngđưamình đi đâu. Nhưng làm saomà chú có đủ can đảm nhìn xuống đấtđược?

Đànngỗngtrờikhôngbaycaolắm,vìbạnđồnghànhmớisẽkhôngthểthởnổikhôngkhíquánhẹ.Vàcũngvìnómàđànbaycũngkhôngnhanhnhưthườnglệ.

Saucùng,chúbédám táobạonhìnmộtcáixuốngđất.Chúngạcnhiênthấy dưới ấy trải ra như thểmột tấm vải rộng, chia thành vô số những ôvuônglớnnhỏ.

“Mìnhởđâuthếnhỉ?”Chútựhỏi.

Chúlạinhìn.Chỉtoànnhữngôvuông.Cónhữngôhẹpvàdài;vàiônằmchéo, nhưng chú thấy nhiều nhất là nhữnggóc vuôngvà nhữngbờ thẳng.Chẳngcócáigìtròncả,chẳngcómộtđườngcongnào.

“Tấmvảikẻôtotướngkialàcáigìthếnhỉ?”Chúnóilàubàu,chẳngđợiaitrảlời.

Nhưngnhữngconngỗngtrờiđangbayxungquanhliềnlêntiếng:“Nhữngđồngruộngvànhữngđồngcỏ.Nhữngđồngruộngvànhữngđồngcỏ”.

BấygiờchúmớihiểurằngtấmvảikẻôlàđồngbằngtỉnhSkånemàcảđànđangbayqua.Vàchúcũnghiểutạisaotrôngnósặcsỡđếnthế.Nhữngômàulámạ,chúnhậnratrướctiên.Đólànhữngcánhđồnglúamạch[5]gieotừmùa thu trướcvàvẫncònxanhdưới tuyếtphủ.Nhữngôvàngnhạtphaxám là chân rạ của lúamìmùahạ,nhữngômàunâu lànhữngcánhđồngtrướcđâytrồngcỏchẽba,nhữngôđenlàruộngtrồngcủcảiđườngđãthuhoạchhết,naytrơtrụi,haylànhữngđámđấtbỏhoang.Nhữngômàunâuviền vàng chắc là những rừng dẻ gai, vì trong những rừng ấy,mùa đôngnhữngcâycaomọcởquãnggiữađềutrụilá.Tráilạinhữngcâynonởvenrừnggiữđược lávàngkhô trêncànhđến tậnmùaxuân.Cũngcónhữngômàusẫmđiểmcáigìmàuxámởgiữa.Đólànhữngtrạilớnmànhàlợprạđãđen, bao quanh những cái sân lát gạch. Lại còn những ô khác, ở giữa thìxanh,chungquanhviềnnâu.Đólànhữngmảnhvườnvớinhữngbãicỏđãxanh,dùcòntrôngthấy lớpvỏ trần trụicủanhữngbụicâyvànhữnghàngrào.

Chúbéngắmtấtcảnhữngôđómàkhôngsaonhịnđượccười.

Nhưngnghechúcười,nhữngconngỗngtrờiliềnkêuto,giọngtráchcứ:“Đấtnướctốtlànhvàmàumỡ,đấtnướctốtlànhvàmàumỡ”.

Chúliềntrởlạinghiêmchỉnhvànghĩthầm:“Làmsaomàmàydámcườikhivừagặpphảibướcphiêulưughêgớmnhấtcóthểxảyđếnchomộtconngườinhưthế?”

Chútậpnghiêmđượcmộtlát,rồitrởlạivuivẻngay.Chúquenliềnvớikiểuduhànhnày,vớitốcđộlớn,vàcóthểnghĩđếnviệckhácngoàiviệccốngồichovữngtrênlưngconngỗngđực.Chúbắtđầunhậnthấykhônggiancóbiếtbaođànchim,tấtcảđềuđangbaylênphươngBắc.Vànhữngtiếng

kêulên,tiếnggọinhautừđànnàyquađànkhác.Đànnàykêu:

-A,cácbạnđấyà,cácbạnvừavượtbiểnhômnayà?

-Vâng,vâng,đànngỗngđáp.Mùaxuânởđâythếnàorồi?

-Khôngmộtchiếclátrêncâyvànướccáchồthìlạnhnhưbăng-nhữngchimkháctrảlời.

Bayquamộtnơi, trôngthấynhữnggànhà,đànngỗnggọivàhỏi:“Trạinàytênlàgì?Trạinàytênlàgì?”.Thếlàcongàtrốngvươndàicổravàgáy:“TrạitênlàĐồngNhỏ.Nămnaycũngnhưnămngoái!Nămnaycũngnhưnămngoái”.

Phần lớncác trạiđềumang tênchủcả, theo tục lệở tỉnhSkåne,nhưngđánglẽnóiđâylàtrạicủaPerMatssonshaycủaOlaBossonsthìlũgàtrốngđặtranhữngtênmàchúngcholàhợphơn.Nơinhàtranhnghèonàn,vàtrạinôngdânnhỏ thìkêu: “Trạinày tên làHạtBay”.Ởnhữngnơinghèokhổnhấtthì:“TrạinàytênlàNhaiÍt!NhaiÍt!NhaiÍt!”

Những trại lớncủanôngdângiàu thìđượcnhững tênđẹp,như: “ĐồngGiàuCó”,“ĐồiTrứng”,“ThịTrấnBạc”.Nhữngbọngàtrốngởcáclâuđàivàcáctrangấplớnthìkiêungạolắm,chẳngthèmđùa.Mộtcontrongbọnấylêngiọnggáythậttonhưmuốnlàmchomặttrờicũngphảinghetiếng:“ĐâylàlâuđàiDybeck.Nămnaycũngnhưnămngoái!Nămnaycũngnhưnămngoái!”.

Xatínữa,mộtconkháckêu:“ĐâylàSwanholm.Mọingườiđềubiết”.

Chúbénhậnthấyrằngđànngỗngkhôngbaythànhđườngthẳng.ChúngbayvàlượntrênkhắpđồngbằngrộnglớntỉnhSkåne,dườngnhưvuisướngđượctrởvề,chúngmuốnchàomỗimộtngôinhàbêndưới.

Chúngđếnmộtnơimọclênmấytòanhàlớnnặngnề,trêncónhữngốngkhóicaovàbaobọcxungquanhcónhiềungôinhànhỏ.

“ĐâylànhàmáyđườngJordberga!”Bọngàtrốngkêu.“ĐâylànhàmáyđườngJordberga!”.Chúbégiậtmình.Làmsaomàchúkhôngnhận ranơinàynhỉ?Cócáchnhàchúbaoxa,hènămngoáichúcònđếnđâychănngỗngmướnnữacơmà.Nhưngtừtrêncaonhìnxuống,mọithứđềukháccả.

Jordberga!Jordberga!VàÅsa,conbéchănngỗngvàthằngbéMatsđềulàbạnchú!Chúrấtmuốnbiếtchúngcócònởđấykhông.ChúngsẽnóigìnếubiếtrằnglúcnàyNilsđangbaytrênđầuchúng.

Nhưng chẳngmấy chốc đãmất hút Jordberga.Đàn ngỗng bay về phía

SvedalavàSkaberđểtrởvềphíanhàtuBưringe.

ChỉtrongcómộtngàyhômnaymàchúbéthấyđượcnhiềuthứtrêntỉnhSkånehơntấtcảbaonhiêunămchúđãsống.

Những lúc ngỗng trời gặp ngỗng nhà chính là lúc chơi đùa vui nhất.Chúngbayrấtthongthảvàgọi:“Chúngtớđangtrênđườnglênnhữngcaonguyênbăngtích.Cóđikhông”.

Nhưngcácngỗngnhàđáp:“Trongxứđangcònlàmùađông.Cácbạnđếnsớm quá. Trở lại đi! Trở lại đi!”Đàn ngỗng trời xuống thật thấp, để chongỗngnhànghethậtrõ.Chúngkêu:“Lênđây,chúngtớsẽbảochomàbay,vàbơi!”

Bựcmình,cácngỗngnhàchẳngthèmđáplạimộtlời.Đànngỗngtrờilạisàxuốngthấpnữa,đếnlàlàsátmặtđất,rồilạibayvụtlênnhưnhữngmũitên,vừabayvừa làmravẻsợhãi:“Ai,ai,ai!Chúngkêu lên.Nàophải làngỗng.Chỉlànhữngconcừu!Chỉlànhữngconcừu!”.

Đếnlúcấythìcácngỗngnhàtứcgiậnvàhétlên:“Mongchongườitabắnchúngmàyvàhạcảlũchúngmày,cảlũchúngmày!”

Nghenhữnglờibôngđùađó,chúbécười.Rồilạinghĩđếnnỗibấthạnhcủamình,chúkhóc,đểrồimộtlátsaulạicười.Từtrướcđếnnay,chưabaogiờchúđượcđinhanhnhưthế.Chúthườngvẫnthíchphingựađinhanh,thậtnhanh.Nhưngtấtnhiên làchúkhôngbaogiờ tưởngtượngra làở trêncaokhôngkhílạimátmẻ,thúvịđếnthế,cũngnhưtrênnàytađượchítnhữnghươngthơmđếnthếcủađấtẩmvànhựacây, từmặtđấtbốclên.Màcũngchẳngbaogiờchúcóthểbiếtlàbaycaođếnnhưthếthìsẽrasao.Cóthểnóilàđãbayxanhữngnỗilolắng,nhữngmốiphiềnmuộn,vànhữngđiềubuồnbực,đủmọithứ.

2AkkanúiKebnekaise

Buổichiều

Laotheođànngỗngtrời,conngỗngđựctorấtlấylàmtựhàođượccùngcác bạn đi khắp đất nước, và được trêu ghẹo, giễu cợt các gia cầm khác.Nhưngdùvuisướngđếnđâu,chiềuđếnnócũngbắtđầuthấymệt.Nócốthởthậtsâuvàđậpcánhmauhơnnhưngvôích,nóvẫntụtlạisaumấysải.

Khi những con ngỗng đi tập hậu trông thấy ngỗng đực không thể theochúngđượcnữa, liềngọi conđầuđànđangbayởmũinhọncủađộihình:“AkkanúiKebnekaise!AkkanúiKebnekaise!”[6]

-Gìthế?

-Contrắngtụtlạiđằngsau!Contrắngtụtlạiđằngsau.

-Bảonóbaynhanhdễhơnbaychậm!Akkađápvàcứtiếptụcbaynhưtrước.

Ngỗngđựccốtheolờikhuyênấy,baynhanhlên,nhưngchẳngmấychốcđãmệthếthơivàtụtxuốngthấp,làlàsátnhữngrặngliễubịxénngọnởhaibênđườngvàvennhữngcánhđồng.

-Akka,Akka,AkkanúiKebnekaise!Những conngỗng tậphậu lại gọikhitrôngthấynhữngcốgắngvấtvảcủangỗngtrắng.

-Lạigìnữađấy?Ngỗngđầuđànhỏi,giọnggiậndữ.

-Contrắngrơi!Contrắngrơi!

-Bảonóbaycaodễhơnbaythấp!Akkađáp.Nóchẳnggiảmtốcđộchútnào,vẫnbaynhưtrước.

Ngỗngđựclạicốlàmtheolờikhuyênấy,nhưngkhimuốnbaycaolên,nóhụthơi,tưởngnhưsắpvỡtunglồngngực.

-Akka,Akka!Nhữngconngỗngbayởhaibênlạigọi.

-Cácngườikhôngthểđể tayênđượcsao?Mộtgiọngbực tứchơnbaogiờhếtđáplại.

-Conđựctrắngsắpchết!Conđựctrắngsắpchết!

-Kẻnàokhôngtheonổiđànthìquayvềđi!Conngỗngđầuđàntrảlời,vàkhôngmộtlúcnàonócóýbaychậmlại.

“À!Rathếđấy!”Ngỗngđựcnghĩbụng.NóvừachợthiểulàbọnngỗngtrờikhôngbaogiờnghĩđếnviệcđưanótớiLapland.[7]Chúngchỉmuốnlàmchonórờikhỏinhàđểchovuithôi.

Ngỗngđựctứcgiậnthấysứcmìnhphảnlạimình,vàmìnhkhôngthểtỏcho bọn lang thang kia thấy rằng ngỗng nhà này cũng chẳng thua kémgìchúng.Cáibực tứcnhất lànó lạigặpđúngAkkaởKebnekaise.Dùchỉ làmộtcongiacầm,khôngphảinókhôngnghenóiđếnmộtconngỗngđầuđàntên là Akka, đã sống trên trăm năm. Akka nổi tiếng đếnmức những conngỗngtrờicừnhấtcũngmuốnđượcnhậpvàođàncủanó.NhưngchẳngcóaimàkhinhbỉngỗngnhàhơncáimẹAkkavàcảđàncủanó,vìvậymàngỗngđựclạicàngmuốntỏchochúngbiếtlàmìnhchẳngthuakémgìchúng.

Vừanghĩđếnviệcquyếtđịnhlàm,ngỗngtrắngvừabaychậmlại,tụtsauđànmột chút.Bỗng cái con người bémộtmẩumà nó cõng trên lưng lêntiếngnói:“NgỗngđựcMårtenthânmếnà,cậucũngthừahiểulàcậuchẳngbaogiờbaycảthìkhôngthểnàotheobọnngỗngtrờiđếntậnLaplandđược.Trởngayvềnhà,đừngtựlàmkhổmìnhcóphảihơnkhông?”

Vả lạiđứacon trainhànày, cái thằngmấtdạyấy,ngỗngđựcvốnghétquá. Cho nên vừa hiểu rằng thằng bé tưởng nó không thể nào theo nổichuyếnđinày,nóbènnhấtquyếtkhôngbỏcuộc.“Cậunóithêmtiếngnữalàtớquẳngxuốnghầmđá sét gặpđầu tiênđấy”, ngỗngđực rít lênnhưvậy.Cơngiậnđemchonósứcmạnh,khiếnnóbayngaychẳngkémgìnhữngconngỗngtrờikia.

Nhưngdùthếnàođinữathìchắclànócũngkhôngthểtiếptụcbaylâuđược.Maythaycũngchẳngcầnbaylàmgìnữa,mặttrờiđãxuốngnhanh,vàkhinóvừalặnthìđànngỗngliềnlaothẳngxuốngđất.ChưakịpnghĩgìthìngỗngđựcvàchúbéđãthấymìnhởbênbờhồVomb.“Chắclàbọnmìnhsẽởđêmnaytạiđây”,chúbévừanghĩnhưvậyvừanhảyxuốngđất.

Chúởtrênmộtdảicáthẹp,trướcmặttrảiramộtcáihồkhárộng,chẳngcóvẻgìlàmchongườitayêntâmcả.Mộtlớpbăngphủgầnkínmặthồ,đen,lổnnhổn,đầykẽnứtvàlỗthủngnhưthườngthấytrênmặtbăngmùaxuân.Người ta thấy rõbăngấynhấtđịnhphải tanđếnnơi rồi.Đã táchkhỏibờ,băngnằmgiữamộtdảinướcrộng,đenvàphẳng.Tuyvậynóvẫncònđấy,vànómàcònđấylàcòntỏakhílạnhvànỗibuồnmùađônglêntấtcảcảnhvật.

Bênkiahồhìnhnhưlàmộtvùngquangđãngvàsángsủa,nhưngởnơi

đànngỗnglaoxuốnglàmộtkhutrồngthôngrộng.Cóthểnóilàrừngcâycónhựanàycóuylựcgiữmùađônglại.Khắpnơimặtđấttrơtrụi,nhưngdướinhữngcànhláchằngchịtnày,tuyếtđãtanrarồiđônglạinhiềulần,vàđãrắnnhưbăng.

Chúbénghĩrằngmìnhđãđếnmộthoangmạctrênxứsởcủamùađông,vàthấylòngkhắckhoảitưởngnhưphảikêulên.

Chúđói,cảngàycóănchútgìđâu.Nhưngmà tìmđâu rađượccáigì?Vàothángba,mặtđấtcũngnhưcâycốichẳngcócáigìănđượccả.

Phảirồi,chúkiếmcáiănởđâuđược?Vàaisẽchochútrúnhờ?Aisẽdọngiườngtrảiđệmchochú?Aisẽchochúsưởitrướclòsưởicủahọ?Aisẽbảovệchúchốnglạicácthúdữ?

Bâygiờmặt trời đã lặn.Khí lạnh dườngnhưbốc lên.Đêmđen buôngxuống,nỗikinhhoàngtrườntheobướcđicủađêmtối,vàtrongrừngthoángnghethấynhữngbướcchânrónrénvànhữngtiếngsộtsoạt.Thếlàtiêutancái can đảmvui vẻmà chú bé đã biểu lộ khi ở trên trời. Trong cơn khắckhoải, chúquayvềvới cácbạnđồnghành, chú chỉ còn có chúngnữamàthôi.

Chúthấyngỗngđựclạicònkhổsởhơnmình.Nóởnguyêntạichỗnólaoxuống, vànhư là sắp chết.Cổnóvươndài ra, bất động trênmặt đất,mắtnhắmlạivàhơithởchỉlàmộttiếngrítthoithóp.

“NgỗngMårtenthânyêunày,chúnói,cốuốnglấymộtngụm.Hồnướcchỉcáchcóhaibước”.

Nhưngngỗngđựckhônghềnhúcnhích.

Chú bé trước đây vốn độc ác với mọi vật, và với cả ngỗng đực nữa.Nhưngbâygiờchúnghĩrằngngỗngđựclàchỗdựađộcnhấtcủachú,nênchúrấtsợmấtnó.Chúbènđẩynóxuốngnước.Ngỗngđựctovànặng,vàchúbéphảivấtvảlắm,nhưngcuốicùngcũnglàmđược.

Ngỗngđựcrơixuốnghồ,đầulaotớitrước.Nónằmimlìmmộtláttrongbùn,nhưngchẳngbaolâunóngócđầulên,lắcchohếtnướcđãlàmmờmắtnó,vàthởra.Rồinóbắtđầubơi,khỏemạnh,giữanhữngcỏlácvàlausậy.Nhữngconngỗngtrờiđãlaoxuốngnướctrướcngỗngđực.Chúngchẳngbậntâmgì đến ngỗngđực, cũngnhưngười cưỡi lên lưngnó,mà cứnhào hếtxuốnghồ.Chúngtắmtáp,rửaráy;rồigiờthìđangthongthảnhaicâynhãntử tháiđã thốimộtnửavàcỏchẽba ládướinước.Ngỗng trắngmaymắntrôngthấymộtconcámăngnhỏ.Nóđớpvộilấybơivàobờvàđặttrướcmặtchúbé.“Này,đểcảmơncậuđãđẩymìnhxuốngnước”,nónói.Lầnđầutiên

trongngàyhômnay,chúbéđượcnghemộtlờinóithântình.Chúvuisướngquá, đến nỗimuốn nhảy lên ôm lấy cổ ngỗng đực, nhưng lại không dám.Chúhàilòngvềmónquà.Thoạttiênchúchorằngkhôngthểnàomàănnổimộtconcásống,nhưngrồichúlạimuốnthửxemsao.

Chútựhỏikhôngbiếtmìnhcócòncondaonhỏnữakhông.Maysao,chúthấycondaocònlủnglẳngởthắtlưng,nhưngbétítẹo,khôngdàihơnmộtquediêm,tuythếcũngđủđểđánhvảyvàmoiruộtcá.Chẳngmấychốcconmăngđãbịnuốtsống.

Nobụngrồi,chúbéthấyxấuhổquávìđãăntươimộtvậtsống.“Rõràngmìnhkhôngcònlàmộtconngườinữa,màlàmộtgiathầnthựcsựrồi”.

Trongkhichúbéăn,ngỗngđựcđứngyên lặngbêncạnh.Chúănxongmiếngcuốicùngthìnókhẽnói:

-Chúngtagặpphảimộtđànngỗngtrờikiêungạo,khinhmiệtcácloàigiacầm.

-Đúng,mìnhcũngthấythế.

-ThậtlàvinhdựlớnnếutôicóthểtheochúngđếntậnLaplandvàtỏchochúngthấyrằngmộtconngỗngnhàkhôngphảilàvôtíchsự.

-Phảiđấy,chúbéngậpngừngđáplại,vìkhôngtinlàngỗngđựcsẽlàmnổiviệcấy,nhưngchúkhôngmuốnnóitráilờinó.

-Nhưngtôikhôngtinlàmìnhcóthểvượtnổikhókhăntrongmộtchuyếnđinhư thếnày -ngỗngđựcnói.Tôimuốnhỏixemcậucó thểcùngđiđểgiúptôiđượckhông?

Tấtnhiênchúbékhôngcómộtdựđịnhnàokháchơnlàquayvềnhàchothậtnhanh.Chúngạcnhiênvàchỉbiếttrảlời:“Mìnhcứnghĩrằngmìnhvớingỗngvốnlàkẻthùcơmà”.

Nhưnghìnhnhưngỗngđựckhôngnhớđếnchuyệnấynữa.Nóchỉnhớlàchúbévừacứunókhỏichết.

-Mìnhphảivềnhàbốmẹmìnhchứ,chúbénói.

-Tôisẽđưacậuvềnhàtrongmùathu-ngỗngđựcnói,tôisẽkhôngbỏcậutrướckhiđặtcậuxuốngngưỡngcửanhàcậu.

Chúbénghĩrằngtốtnhấtlànênđểmộtthờigianrồihãyramắtbốmẹ.Dựđịnhcủangỗngđựckhôngphảilàmchochúkhôngthích,vàchúsắpđáplại làmìnhnhậnlời thìbỗngnghetiếngồnàosaulưng.Nhữngconngỗngtrờiđãcùngnhaurakhỏimặtnướctấtcả,vàđanggiũcánh.Rồichúngxếp

thànhhàngdài,conđầuđànđitrước,tiếnvềphíachúbévàngỗngđực.

Nhìnkĩđànngỗngtrời,ngỗngđựcthấykhóchịu.Nócứtưởngngỗngtrờigiốngngỗngnhànhiềuhơn,vàthấymìnhhọhàngvớingỗngtrờigầnhơn.Hóarachúngnhỏhơnnónhiều,lạichẳngmộtconnàotrắng,tấtcảđềumàuxámcónhữngvạchnâunhạt, vàmắt chúnggầnnhư làmnóphát sợ.Mắtvàngvàsángrựcnhưcólửacháyởđằngsau.Bấynayngỗngđựcvẫnđượcdạydỗrằngđithìphảibướcthongthảvàđungđưathânhìnhmớilàđúngmực.Thếmàchúngnóthìkhôngđitừngbước,lạicứchạy.Nhấtlànóngàingạikhi trôngthấybànchâncủachúng.Nhữngbànchânto,ganbànchânmòn và rách xơ.Rõ ràng là ngỗng trời không bao giờ quan tâm đến việcchânmìnhđitrêncáigì.Chúngchẳngbaogiờđiquanh,đivòngtránhcáigìhết.Chúngănmặcthìđẹpvàrấttrauchuốt,nhưngnhìnbànchânngườitathấyngayrằngchúnglànhữngdânnghèosốngởcáchoangmạc.

Ngỗngđựcchỉkịprỉ taichúbé:“Cứmạnhdạntrả lờiphầncậu,nhưngđừngcóxưngmìnhlàai”.

Chúngđãđếncảđấy.Đànngỗngtrờigậtgậtcổchàonhiềulần,vàngỗngđựcchàolạiđúngnhưvậy,nhưnglâuhơn.Chàonhauđủrồi,ngỗngđầuđànnói:“Chúngtamuốnbiếtcácngườilàai?”

-Về phần tôi, chẳng có gì đáng nói nhiều, ngỗng đực đáp. Tôi sinh ởSkanưrmùaxuânnămngoái.ĐếnmùathutôibịbánchoHolgerNilssonởVemmenhưg,tôiởnhàôngtatừđóđếnnay.

-Hìnhnhưanhchẳngcómộtaiđểnhận làgiađìnhcả,ngỗngđầuđànnói.Vậythìcáigìkhiếnanhmuốncùngđivớingỗngtrời?

-Cólẽlàđểtỏchongỗngtrờithấyrằngngỗngnhàcũngcóthểlàmđượccáigìđó.

-Chúngtachẳngđòihỏigìhơn,Akkanói.Giờchúngtađãbiếtlàvềmônbayanhcóthểlàmđượcgìrồi.Nhưngcólẽvềcácmônthểthaokhácanhcòn giỏi hơn chăng.Chẳng hạn anh cómuốn đấu với chúng ta về bơi lộikhông?

-Tôikhôngdámkhoelàbiếtbơi,ngỗngđựcđáp(nócứtưởngrằngAkkađãquyếtđuổinóđivàkhôngđểýtớilờinónóinữa).Tôichưabaogiờbơixaquáchiềurộngcủamộtcáiao.

-Vậytachorằnganhchạyrấtgiỏiđi,ngỗngtrờinói.

-Chưabaogiờ tôi trông thấymộtngỗngnhà chạy cả, và chính tôi, tôicũngchưabaogiờchạythửcả.Ngỗngđựcngangnhiênđáplạinhưvậy.

GiờthìngỗngđựcchắcmẩmrằngAkkasắpbảonólàđànngỗngkhôngmuốnchonóđitheo.VìthếnórấtngạcnhiênkhiAkkareolên:“Anhtrảlờicáccâuhỏibạodạnlắm,vàaimàdũngcảmthìcóthểlàmngườibạnđườngtốt,dùlúcđầuchẳngbiếtgìđinữa.Anhnghĩthếnàonếuchúngtamờianhở lạivớichúng ta ítngàychođếnkhi thấy rõanhcó thể làmđượcnhữnggì?”

-Tôimuốnthếlắm,ngỗngđựcđáp,hếtsứchàilòng.TứcthìAkkađưamỏchỉchúbé,hỏi:

-Anhmangtheoaithếkia?Tachưabaogiờtrôngthấymộtvậtnhưkẻấyđấy.

-Bạnđườngcủatôiđấy,ngỗngđựcnói.Cảđờicậuấyđichănngỗng.Tôinghĩlàcậuấysẽcóthểcóíchchochúngta.

-Cólẽcóíchchomộtngỗngnhàthôi.Akkađáp.Anhgọicậutalàgì?

-Cậu tacónhiều tên,ngỗngđực trả lời,hơi lúng túngvàchỉcòncáchứngkhẩubịaramộtcáitên(nókhôngmuốnphảnchúbévàtốgiácchúcómộtcáitênngười).Saucùngnónói:“CậuấytênlàTíHon”.

-Cậutadònghọgiathầnà?Akkalạihỏi.

Ngỗngđựckhôngtrảlời,hỏimộtcâukhácđểngắtcâuchuyện:

-Mấygiờngỗngtrờicácngườimớiđingủ?Giờnàymắttôiđãdíplạivìbuồnngủrồi.

Conngỗngđangnóichuyệnvớingỗngđựcđãgiàlắm,điềunàydễthấythôi.Bộlôngnótoànxám,mộtmàuxámbóngkhôngcómộtvạchsẫmmàunào.Đầu nó to hơn, chân khỏe hơn, bàn chânmòn nhiều hơn những conngỗngkhác.Lôngnócứng,vainhôlên,cổgầy.Tácđộngcủathờigianmà.Chỉcóđôimắtlàtuổitáckhôngthểthắngnổi.Đôimắtsánglên,tronghơn,vàcóphầnnàotrẻhơnmắtcácconngỗngkhác.Nóquaylạiphíangỗngđực,vẻhếtsứckiêukì:“AnhphảibiếtrằngtalàAkkaởnúiKebnekaise.BaybênphảitalàYksiởVassijaure,bêntráilàKaksiởNuolja.ThứhaibênphảilàKolmiởSärjaktjokkovàthứhaibêntráilàNeljäởSvappavaara.Đằngsau,bên phải làViisi ở cao nguyênOviks vàKuusi ở Sjangeli.Anh phải biếtrằng:tấtcảchúngta,vàcảđếnsáungỗngconbayđằngsau,babênphảivàbabêntrái,tấtcảchúngtađềulàngỗngnúicaovàthuộcnhữngdònghọlớnnhấtcả.Đừnglầmtưởngchúngtalànhữngkẻlangthang,cứnhậnbấtkìailàmbạnđường,vàhãytinchắcrằngchúngtasẽkhôngchiasẻnơitrúđêmcủachúngtavớikẻnàokhôngmuốnnóirõhọhàngnguồngốccủamìnhra”.

Akkanóiđếnđấythìchúbéliềnbướcnhanhtớimộtbước.Chúrấtbựcthấyngỗngđực trả lờivềphầnnórất trôichảy,màvềphầnchú thì lại rấtbângquơ.

“Tôilàai,tôikhônggiấu,chúnói:têntôilàNilsHolgersson;vàtôilàcontraimộtngườichủtrạinhỏ.Chotớingàyhômnay,tôivẫnlàmộtconngười,nhưngsángnay...”

Chúkhôngcóthìgiờnóithêmnữa.Chúvừamớinóiracáitiếng“người”thìngỗngđầuđànliềnlùilạibabước,vànhữngngỗngkháccònlùixahơnnữa.Vàcảđànngỗngđềuvươndàicổvàrítlên,tứcgiận.

“Đúngnhưtađãngờkhivừatrôngthấymàytrênbờ,Akkanói.Vàgiờthìcútđi!Chúngtakhôngchịuđượccáigiốngngườiởvớichúngta”.

Nhưngmàngỗngđựcliềncanthiệp:“Cóthểnàocácvịlàngỗngtrời,lạiđisợmộtsinhlinhbénhỏnhưthế.Ngàymaichắcchắncậuấysẽtrởvềnhà,nhưngmàđêmnaycácvịcóthểđểcậuấyởlạivớichúngtachứ.Làmsaomàchúngtacóthểđểmặckẻbénhỏđángthươngnàymộtmìnhchốngchọivớinhữngconcáo,concầyđược?”

Ngỗngđầuđànlạigần,nhưngvớivẻnghingờramặt.Akkanói:“Tađãhiểu được là phải ghê sợ tất cả cái gì thuộc về loài người, dù lớn dù bé.Nhưngnếuanhbảođảmchonó,ngỗngđựcà,thìnócóthểởlạiđây.Vảlạichẳnglấygìlàmchắclànơitrúđêmnaycủachúngtathíchhợpvớianhvàvớinó,vìchúngtasẽngủgiữatảngbăngnổitrênmặthồ”.

Hẳnlàngỗngđầuđànnghĩrằngngỗngđựcsẽdodự,ngạiđitheođàncủanórađấy.Nhưngmàngỗngđựcchỉnói:“Cácvịchọnnơitrúđêmchắcchắnnhưthếlàkhônlắm”.

Akka hỏi thêm: “Nhưng anh hứa là ngàymai nó sẽ trở về nhà nó đấychứ?”

-Thếthìtôicũngsẽphảitừbiệtcácvị,vìtôiđãhứakhôngbỏrơicậuấy,ngỗngđựcnói.

-Anhtựdo,cóthểđiđâutùyanh,ngỗngtrờiđáp.

Nóixong,ngỗngcấtcánhbayratảngbăng.Nhữngngỗngkhác,contrướcconsau,lầnlượtbaytheo.

Chúbéngaongánquávì thấymơướcđi đếnLaplandcủamình thế làkhông thành; thêmnữachú lại sợđêm tối.Chúnói: “Mỗi lúc lạimộtxấuthêm,ngỗngđựcạ.Chúngtasẽchếtréttrêntảngbăngmấtthôi”.

Nhưngngỗngđựcvẫncanđảm,nónói:“Chẳngcógìnguyhiểmcả.Nhờcậunhanhtaynhặtlấythậtnhiềucỏvàrạ.Mangđượcbaonhiêunhặthếtlấybấynhiêu”.Khichúbéđãnhặtđượcmộtômtocỏkhô,ngỗngđựcliềncắplấycổáosơmicủachú,nhấcbổngchúlênvàbayvềphíatảngbăng.Ởđấynhữngconngỗngtrờiđãngủ,connọđứngcạnhconkia,mỏrúcvàodướicánh.“Giờcậutrảicỏrachotôiđểchânlên,khỏidínhvàobăng.Cậugiúptôi,vàtôigiúplạicậu”,ngỗngđựcnói.Chúbélàmtheolờinó,vàlàmxongthìngỗngđựclạicắplấycổáosơmicủachúvàvùichúvàodướicánhnó.“Tôitinlàởđócậusẽấmlắm”,ngỗngđựcvừanóivừakhépcánhlại.

Chúbéđượcvùikíntronglớplôngtơđếnnỗikhôngtrảlờiđược.Đúngvậy,chúđượcấmthật,vàvìmệtquá,chẳngbaolâuchúđãngủthiếpđi.

Banđêm

Bănglàthứtráotrở,tinvàolàsailầm,đólàmộtsựthậtvẫnđượccôngnhậnxưanay.Vào lúcnửađêmmảngbăngnổicủahồVombđổichỗvà,nhưmộtchiếc tàu,giạtvàomắccạnbênbờ.Lạiphải lúcSmirre,concáo,hồiđóđangởbênphíađông,trongvườncâyƯvidCloister,trôngthấytrongkhiđangsănmồibanđêm.Smirređãthấyđànngỗngtrờitừchậptốinhưngkhông hi vọng gì bắt nổi một con, nên nó tức khắc lao đến. Những conngỗng trời choàngdậyvàđậpcánhbay lên,nhưngSmirrenhanhhơn.Nónhảyvụtlên,ngoạmlấycánhmộtcon,rồithamồitẩuthoátvềphíađấtliền.

Nhưngđêmhômấy, đànngỗng trời khôngphải côđộc, giữa chúng cómộtconngười,dùnhỏbéđếnthếnàođinữa.Khingỗngđựcdangcánhrathìchúbétỉnhdậy.Chúbịrơixuốngvàngãngồitrênmặtbăng,ngơngácvìphảithứcgiấcđộtngột.Chúchẳnghiểutígìvềviệcbáođộngnàytrướckhitrôngthấymộtconchónhỏ,chânngắn,chạytháothânquamảngbăng,mồmngoạmmộtconngỗng.

Chúbéliềnlaotheođểbắtconngỗnglạitừmõmconchóđộcácấy.Chúngherõtiếngngỗngđựchétphíasau:“Coichừng!TíHon!Coichừng!”.

NhưngNilsthìkhôngthấytạisaomìnhlạiphảisợmộtconchónhỏnhưthế,vàchúcứđuổitheonó.

Con ngỗng trời bị Smirre cắp đi, nghe tiếng giày gỗ dội trên băngmàkhôngdám tinvào taimình. “Làmsaomà thằngbéấynghĩ là có thểgiậtmìnhrakhỏimiệngconcáođược?”Nótựnhủ.Vàmặcdùđangởtrongthếnguy, nó cũng không sao kìm nổi một tiếng “tục tục” nhỏ tận trong đáyhọng,giốngnhưmột tiếngcười.“Trước tiên lànósẽngãvàomộtcáikhebăngnứt”,ngỗngnghĩthế.

Nhưngdùđêmtối,chúbévẫnphânbiệtrấtrõnhữngkẽnứtvànhữnghốlõm,vàtránhđượchết.Bâygiờchúđãcóđôimắtcủagiathần,nhìnrõtrongbóngtối.

Smirre rakhỏimảngbăngởchỗdínhvàođất liền,vàsắpsửa leosườndốc củabờhồ, thì chúbéhét tobảonó: “Màycónhảngayconngỗng rakhông,đồvôlại!”

Smirrekhôngcầnbiếtaiđãgọimình,nóchẳngbuồnmấtthìgiờngoáilạinhìnmàcàngchạynhanhhơn.

Nóchạyvàomộtkhurừngdẻgaitoànnhữngcâycaotuyệtđẹp,theosaulàchúbévẫnchưalườngđượcnỗinguyhiểm.Nilsnghĩđếncáchđóntiếpkhinhthịcủađànngỗngđốivớimìnhlúctối.Chúnónglòngmuốntỏchochúngthấyrằngconngườilàcáigìhơnhẳncácsinhvậtkhác.

Chúthétnhiềulầnbắtconchóphảinhảconngỗngra:“Cóaithấybaogiờmộtconchótrângtráođếnthế,ăntrộmmộtconngỗngtomàkhôngbiếtxấuhổ.”Chúbéthétlên:“Màycónhảnórakhông,nếukhôngmàysẽnhừđòn.Nhảra,bằngkhôngtaomáchchủmàycho”.KhiSmirrethấynóbịtrônglầmlàmộtconchónhátđònthìđiềuấyđốivớinóbuồncườiquásức,đếnnỗinósuýtđểxổngmấtconngỗng.Smirrelàmộttêncônđồđánggờm,khôngchỉsănbắtchuộtđồng,chuộttrũingoàiđồngmàthôi,màcònliềumạngvàotậncácấptrạibắttrộmgàmáivàngỗngnữa.Nólàmốikhiếpsợcủacảvùngnày.Từlúccònbétí,nóchưahềnghecáigìkhôihàihơncâuvừarồi.

Chúbéchạynhanhđếnmứcnhững thâncâydẻgai to lớnnhư laovàongườichú.Khoảngcáchgiữachúvớicáorútngắnlại.Saucùngchúđếnsát,rồinắmđượcđuôinó:“Taosẽlấyđượcconngỗngcủamàyđây”.Chúvừahét vừa đem hết sức ra kéo con cáo lại. Nhưng chú không thể nào hãmSmirrelạiđược.Connàylôichúđinhanhđếnnỗilákhôcuốnlênnhưcơnlốcxungquanhnó.SaucùngSmirrenhậnralàkẻtấncôngchẳngthểlàmgìđượcnó.Nódừng lại,đặtconngỗngxuốngđất,haichân trướcgiữ lấyvàsắpsửacắnđứthọngconnàynhưngnókhôngthểcưỡnglạicáiýthíchtrêuchúbémộttítrướcđã.Nónói:“Màychạynhanhđếnôngchủmàkiệnđi,vìtaosắpgiếtconngỗngđây”.Nilskinhngạcbiếtbaokhitrôngthấycáimũinhọn và nghe cái giọng khàn khàn điên cuồng của con chó kì quặc này.Nhưngđồng thời chú lại tứcgiậnquá sứcvìbị concáochếgiễu,đếnnỗiquêncảsợnó.Chúbámchặthơnvàocáiđuôicủakẻthù,gòngườitìvàomộtrễcâydẻgai,vàđúnglúccáohámồmnhằmvàohọngconngỗngthìbấtthìnhlìnhchúđemhếtsứcragiậtmạnh.SmirrebịbấtngờđếnnỗiphảiđểchoNilskéo lùi lạimấybước,và thế làconngỗng trờiđược tựdo.Nặngnhọcnóbaylên,mộtcánhbịthươngvàgầnnhưkhôngcửđộngđượcnữa.

Vảlạinónhưmùtrongbóngtốidàyđặccủakhurừngvàkhôngthểgiúpchúbéđượcchútgì.Nótìmmộtkhehởtrongtáncâyvàbayvềphíahồ.

Smirrevọtmộtcáiđếnbắt chúbé. “Đứanọ thoát, taobắtđứakia”,nónói,giọngrunlênvìgiận.

-Màytưởngthếà?Vậylàmàylầmrồi,chúbénói,phấnchấnhẳnlênvìthắnglợi.Chúvẫnkhôngthảđuôicáora.

Thậtlàmộtcuộcnhảymúađiênloạndướitánrừng,giữađámlákhôcuốnlênnhưcơnlốc.Smirrequayvòngtròn,đuôinócũngquaytheo,vàchúbéthìbámvàocáiđuôi.

MớiđầuNilschỉcườigiễuconcáo,nhưngSmirrecócáikiêntrìdaidẳngcủamộttaythợsăngià,vàchúbébắtđầulorằngcuộcphiêulưusẽtrởthànhbấtlợichomình.

Chợtchútrôngthấymộtcâydẻnonthânmảnhnhưmộtcáisàodài,vươncaolênbầukhôngkhítựdotrêntánlámànhữngcâydẻgaigiàtrùmlênđầunó.Thìnhlìnhchúbébuôngđuôiconcáoravàtrèongaylêncâydẻnon.

Giữa lúc hăngmáu, Smirre chưa biết ngay được cứ tiếp tụcmúa vòngtrònmấtmộtlúcnữa.“Màymúađủrồiđấyhiểuchưa”,chúbécấttotiếngbảonó.

Smirrekhôngchịunổicáinhụcđểchomộtconngườitítẹochẳngracáigìlừavàgiễu.Nóliềnnằmxuốnggốccâychờ.

Chúbéngồinhưcưỡingựatrênmộtcànhcâynhỏvàyếu,thấykhóchịuquá.Câydẻnonchưacaotớitánrừngdonhữngcànhdẻgiàhợpthành.NhưvậyNilskhôngthểtrèosangmộtcâykhác,màcũngkhôngthểtụtxuốngđấtđược.Chẳngmấychốcchúrétcóng,đếnnỗikhómàngồichovững,lạicònphảichốngcơnbuồnngủ,chẳngdámchợpmắtsợngãxuốngđất.

Vàogiờnàygiữađêmkhuya,rừngảmđạmkhủngkhiếp.Trướcđây,chưabaogiờchúhiểurõbóngđêmlàthếnào.Toànthểthếgiớinhưtêcónglại,vĩnhviễn.Cuốicùng,trờihửngsáng.Chúbésungsướngthấymọivậtđãtrởlạiquangcảnhbìnhthường,dùcáirétcàngbuốthơn.

Khimặttrờimọclênthìkhôngvàngmàlạiđỏ.Cóthểnóirằngmặttrờiđỏlàvìtứcgiận,vàchúbétựhỏivìlẽgìmàtứcgiậnnhưvậy.Phảichăngvìtronglúcvắngmặttrời,bóngđêmđãlàmchomặtđấttốitămvàrétbuốtđếnthế.

Tiamặt trời lóe thành những chùm lớn, chạy khắp nơi để xem cho kĩnhữngmốihại củađêm tối; vàmọivật đềuđỏmặt lên, tựahồ lương tâm

khôngđượcthanhthản.Nhữngđámmâytrêntrời,nhữngthândẻgaimượtmà,nhữngcànhcâymảnhdẻchằngchịttrongrừng,băngphủlênlớplárụngtrênmặtđất,mọithứđềurựclênmộtmàuđỏthắm.

Mỗi lúc một nhiều thêm, những chùm tia sáng tỏa khắp không gian.Chẳngmấychốcnỗikhủngkhiếpcủabóngđêmkhôngcòngìnữa.Cảnhtêcóngcũngchấmdứt,vàkhắpnơihiệnrakhôngbiếtbaonhiêulàsinhvật.Chimgõkiếnlôngđenmàođỏ,bắtđầugõmỏvàomộtthâncây.Consócrakhỏitổ,mangtheomộthạtdẻ,vàngồilênmộtcànhcâyđểbócvỏ.Chimsẻđáchợtđến,mỏngậmmộtrễcây,vàchimmaihoađanghóttrênmộtngọncây.

Chú bé hiểu rằngmặt trời đã nói với tất cả những sinh vật nhỏ bé ấy:“Dậyđi!Vàrakhỏinhàđi!Cótađây.Chẳngcógìmàphảisợnữa”.

Bênphíahồ,nghetiếngđànngỗngđangxếphàngđểbayđi.Látsaucảmười bốn con bay qua khu rừng. Nils cố gọi, nhưng chúng bay cao quá,tiếngchúkhôngthấu.Cólẽchúngtưởngrằngcuốicùngconcáođãănthịtchúrồi...Thậmchíchúngkhôngtìmchúnữa.

Lòngkhắckhoải,chúbémuốnkhóc.Nhưnggiờđây,mặt trờisángrựctrêntrời;màuvàngnhưvàngthật,vàvuivẻnhưđemnỗiphấnchấnđếnchotoànthể tạovật.“NilsHolgersson,mặt trờinói,mìnhmàcómặtởđây thìchúchẳngcógìphảiphiềnmuộnvàlongạicả,”chúhiểuthế.

Cáitrịcủađànngỗng

Thứhai,21thángba

Trongkhoảngthờigiantạmđủchomộtconngỗngđiănsáng,khôngcógìxảyratrongrừngnữa.Nhưngvàoquãnggầntrưa,mộtconngỗnglẻloibayqua, lenxuốngdưới tán rừngdàynhữngcànhcây.Dườngnhưnó tìmđườngbaygiữanhững thâncâyvàcành láumtùm,và tiếnrấtchậm.Vừatrông thấynó,Smirre liềnbỏchỗđangnằmdướigốcdẻnon,và trườnvềphíanó.Ngỗngkhông tránhconcáo,mà lạibayđến sát cạnhcáo.Smirreliềnnhảyvọtlênbắt,nhưnghụt.Vàngỗngtiếptụcbayvềphíahồ.

Một lúc sau,một conngỗngkhác hiện ra.Nóbay theo đường của contrước,màcònthấphơnvàchậmhơn.NócũngbaylướtsátSmirre,vàconcáovọtcaolênbắt.Đôitainóđãgầnchạmvàochânngỗng,nhưngngỗngcứbaytiếpvềphíahồ,imlặngnhưmộtcáibóng.

Lạimột lúcnữa trôiqua,vàkìa, lạimộtconngỗngnữa,bay thấphơn,

chậmhơn,hìnhnhưthấyvấtvảhơnkhitìmđườnggiữanhữngthâncâybạchdương.Smirrevọtlên,chỉcaohơnmộtngóntaynữalàtómđượcconngỗng.Lầnnàynữa,conngỗnglạibaythoátvềphíahồ.Nóvừabaykhuấtthìconngỗngthứtưhiệnra.NóbaychậmvàthấpđếnnỗiSmirrenghĩrằngnómàmuốnlàcóthểtómgọn,chẳngchútkhókhăngì,nhưngnósợtrượtmộtlầnnữavàquyếtđịnhđểmặcchongỗngbayqua.Ngỗngvẫnbay theođườngnhưnhữngcontrước,rồikhiđếnđúngtrênđầuSmirre liềnhạxuốngthấpđếnnỗiconcáokhôngcưỡngnổicáithèmliềnnhảylênbắt.

Cáonhảykhácao,chânđãchạmvàoconngỗng,nhưngbỗngnólaosangmộtbênrồithoátmất.

Smirre chưa kịp thở thì ba con ngỗng bay tới thànhmột hàng. ChúngcũnglàmnhưnhữngcontrướcvàSmirrelạinhảycuốngcuồnglên.

Rồi thì những năm con ngỗng hiện ra.Chúng bay giỏi hơn những contrước,vàdùchúngnhưmuốnnhửSmirre,nócứđểmặcchochúngbayqua,khôngcốbắtnữa.

Mộtlúckhálâutrôiqua,mộtconngỗngđơnđộchiệnra.Đâylàconthứmườiba.Nógiàquá,đếnnỗimìnhnóxámtuyền,khôngmộtvạchsẫmnàocả.Hìnhnhưnókhôngsửdụngđượcmộtcánh,vànóbaymộtcách thảmhại,loạngchoạng.Cólúcnólàlàsátmặtđất,Smirrekhôngbuồnvọtlênbắt,mà đuổi theo, vừa chạy vừa nhảy cho đến tận bờ hồ, nhưng lần này nữa,nhữngcốgắngcủanóđềuvôhiệu.

Khiconngỗngthứmườibốnbaytới thì thật làmộtcảnhđẹp.Nótrắngmuốt,khinóvẫyđôicánhrộng,ngườitacóthểnóilàmộtkhoảngtrờilóesángchạydàitrongrừngâmu.Trôngthấynó,Smirredồnhếtsứcnhảylên,nhưngconngỗngtrắngbaythoát,bìnhyênvôsựnhưnhữngconkia.

Dướibóngnhữngcâydẻgai,đượcmộtlúcyêntĩnh.ChợtSmirrenhớđếntùnhâncủanóvàngướcmắtnhìnlêncây.CậubéTíHonkhôngcònđónữanhưngườitacóthểđoánđược.

Smirrekhôngthểngẫmnghĩlâuvềsựtổnthấtcủanóvìconngỗngthứnhấtđãtừphíahồbaytrởlại,baythấpdướicáccànhlá.Mặcdùvừamớigặp sựkhôngmay,Smirre cũngbằng lòng thấyngỗng trở lại, bèn lao lênđuổi.Nhưngnókhông tínhkĩđànhảyvà lạivồhụt.Sauconngỗngấy lạiđếnmộtconkhác,rồimộtconthứba,conthứtư,conthứnăm,chođếnkhicả loạt chấmdứtvới conngỗnggià lôngxámnhưánh thépvàconngỗngtrắng to. Tất cả bay đến rất thong thả và rất thấp. Khi đến phía trên đầuSmirre,chúngcònhạthấpxuống,nhưmờinónhảylênbắt.VàSmirrenhảy,nóvọtlênnhiềulần,vàlaotheochúng,nhưngkhôngsaobắtđượclấymột

con.

HômấylàngàyxấunhấtmàSmirređãsốngtrênđời.Nhữngconngỗngtrờicứbaymãitrênđầunó.Chúngbayđi,baylại,rồibaylạinữa.Cứnhưthế,nhữngconvậtđẹptuyệtđãlớnlênvàbéoratrongnhữngcánhđồngvàtruông trảngbênĐức,bay suốtngàyquakhu rừng,dướinhữngcànhcây,thườngchạmnhẹvàocáo,mànókhôngthểnàobắtđượcmộtconđểlàmdịubớtnỗiđóilòng.

Mùađôngvừamới chấmdứt, vàSmirre nhớ lại nhữngngày và nhữngđêmmànóvôcôngrồinghề,rìnhmò,chẳnggặpđượcconmồi,nhữngloàichimdi cưđãbayđi cả rồi, giống chuột đã lẩnxuốngdướimặt đất đóngbăng,bọngàmáithìcònbịnhốttrongchuồng.Nhưngmànạnđóitrongmùađôngnàoănthuagìsovớinhữngnỗithấtvọngcủangàyhômnay.

Smirre không còn làmột con cáo nonnữa, biết bao phen nó đã bị chóđuổisátđítvàngheđạnrítbêntai.Nóđãtừngnằmbẹpdướiđáyhang,tronglúcnhữngconchólùntaidài,bòvàocácngạchngầm,chỉchútnữalàtìmthấynó.Nhưngmànỗikhắckhoảiđãsiếtchặtlấyhọngnótrongnhữngcuộcsănđuổimệtnhoàicũngchẳngthểnàosánhđượcvớinhữnggìmànócảmthấylúcnàysaumỗicáivồhụt.

Sáng nay, khi cái trò nàymới bắt đầu, Smirre trông đẹpmã đếnmứctưởngchừngđànngỗngphảilóamắt.Smirrethíchvẻlộnglẫy:bộlôngnóđỏrực, ngựcnó trắng,mõmnóđen, vàđuôi nódày, phongphúnhư lôngđàđiểuvậy.Nhưngchiềutốicũngngàyhômnay,bộlôngcủaSmirrerũtừngtúmrốichằngchịt,mìnhnóđẫmmồhôi,đôimắtmấthếtvẻsáng,vàlưỡithèrakhỏicáimõmhổnhển,sùinhữngbọt.

Buổichiều,Smirređãmệtlả,đếnmứcnhưbịmêsảng.Đâuđâunócũngchỉtrôngthấynhữngconngỗngđangbay.Nóchồmvàonhữngvệtsángmặttrờithấytrênmặtđất,chồmvàomộtconbướmtộinghiệpmớitừnhộngnởraquásớm.

Thế nhưng những con ngỗng trời vẫn không thôi, cứ bay qua rừng vàhành hạ Smirre. Chúng chẳng chút thương hại nào, dù Smirre đã bị đánhbẹp,đangrunlẩybẩy,điênloạnlênrồi.Chúngvẫncứtiếptục,dùbiếtrằngSmirrechỉcòntrôngthấychúnglờmờvàvồtheobóngcủachúngmàthôi.

Chỉđến lúcmàSmirregụcxuốngmộtđốnglákhô,kiệtsứcvàđờđẫn,sắptrảlạilinhhồn,thìchúngmớichấmdứttròchơi.

“Cáonày,từnaymàyđãđượcbiếtlàtấncôngAkkanúiKebnekaisethìphảitrảgiánhưthếnào!”.Chúngkêutovàotaiconcáo,saucùngkhibuông

thachonó.

3ĐượcđivớingỗngTrongcáitrại

Thứnăm,24thángba

Đúng trongnhữngngàyấy,ở tỉnhSkånexảy ramộtviệcđượcbàn tánnhiều,cảbáochícũngnóitới,mànhiềungườicholàchuyệnhuyễnhoặc,vìkhôngthểgiảithíchđược.

Câu chuyện như thế này, người ta bắt đượcmột con sóc cái trong khurừngtrăn[8]thưatrênbờhồVomb,mangvềmộtcáitrạigầnđó.Từgiàđếntrẻ,mọingườitrongtrạiđềuthíchthúngắmconvậtbénhỏ,xinhquávớicáiđuôiđẹp,đôimắttòmòvàthôngminh,nhữngcáichânxinhxắn.Ngườitatínhsẽđượcgiảitrísuốtmùahèvớinhữngđộngtácnhanhnhẹn,cáchcắnvỏhạtdẻmaulẹvànhữngtròchơivuivẻcủanó.Ngườitachonóvàomộtcáilồngsóccũ,gồmmộtchiếcnhànhỏsơnmàulácâyvàmộtchiếcbánhxebằngdâythép.Chiếcnhànhỏcócửalớnvàcửasổ,làmphòngănvàphòngngủ;trongđóngườitaxếpláthànhmộtchiếcgiườngnhỏ,đểmộtbátsữavàmộtnắmhạtdẻ.Chiếcbánhxephảilàcáiphòngchơi,nơiconvậtbénhỏcóthểchạynhảyvàleotrèo.

Nhữngngườitrongtrạithấylàđãthuxếpchoconsóctấtcảmọithứrấtchuđáo,vàlấylàmlạrằngchỗởcủanódườngnhưchưalàmconsóchàilòng.Nó cứbuồnbãvàkhó tính, trongmột góc của chiếcnhànhỏ, thỉnhthoảnglạithốtramộttiếngkêuđaukhổnhứcnhối.Nókhôngđụngđếnthứcăn.Ngườitabảo:“Nócònsợ,maikiaquenchỗởrồinósẽănvàchơi”.

Cũngvàođộấy,cácbànộitrợbậnrộnsửasoạnmộtbữatiệc,vàcáihômbắtđượcsóc,ngườitađangnướngbánhmì.Hoặcdomộtsựkhôngmaynàođólàmchobộtkhôngnở,khiếncôngviệcchậmlại,hoặcvìngườitauểoảinênphảiởlạicoibánhrấtkhuya.

Trongbếp,côngviệctíutítvàtấtnhiênngườitakhôngcóthìgiờnhớđếnconsóc.Nhưngtrongnhàcómộtbàcụgià,vìtuổicaoquákhônggiúpviệcnướngbánhđược.Bà cụgià hiểu rõnhư thế lắm, nhưngbà cụkhông thểchấpnhậnđượcýnghĩlàmìnhbịgạtrangoàicôngviệc.Buồnquá,khôngthểđingủđược,bàcụgiàngồibêncửasổnhìnrangoài.Vìtrờinóng,cửanhàbếpđểngỏ,ánhsángtừcửaấychiếurasángcảsân.Cáisânbốnmặtđềucónhàbaoquanh,cáinhàtrướcmặtđượcchiếusángđếnnỗibàcụgiàcóthểphânbiệtrõcáclỗhổngvàkẽnứttrênmặttườngđất.

Bàcụcũngtrôngthấycáichuồngsóctreođúngchỗsángnhất.

Bàcụchúýthấyconsócchạysuốtđêm,khônglúcnàonghỉ,từcáinhànhỏđếnchiếcbánhxe,rồi từcáibánhxevềcáinhànhỏ.Bàcụnghĩrằngconvậtkhôngngủđượcvìđangbịmộtnỗilongạilạthườngdàyvò,nhưngrồibàlạicholàvìcáiánhsángquáchóichang.Giữachuồngbòvàtàungựacómộtlốiđirộnglợpmái,ănthôngracổngchoxengựaravào.Cáilốiđiấynằmtheohướngđượcchiếusáng.Đêmcũngkhákhuya,bàcụgiàchợtthấymột conngườibé tí, khôngcaohơnmộtgang tay, từdướimáivòmđi ratừngbướcthậntrọng.Ngườiấyđigiàygỗ,mặcquầnchẽnbằngdanhưmộtngườithợ.Bàcụgiàbiếtngayrằngđólàgiathầnvàbàkhôngsợ.Bàvẫnnghenóilàgiathầnthườngởnhữngchỗnhưthế,vàbiếtrằngthầnđếnđâulàmanglạihạnhphúcđếnđó.

Vừavàođếnsân,giathầnliềnchạyngayđếnchiếclồngsóc.Khôngvớitớilồngđược,thầnđikiếmmộtcáisàođemdựavàolồng,rồileotheosàomàlênnhưmộtngườithủythủleosợidâythừngvậy.Thầnlắccánhcửacáinhànhỏmàulácây,nhưngbàcụgiàrấtyêntâm,bàbiếtrằngbọntrẻconđãkhóacửalạivìsợtrẻhàngxómđếnlấytrộmconsóccủachúng.

Giathầnkhôngmởđượccửa,bàcụgiàthấyconsócđirachỗchiếcbánhxe.Ởđóhai bên thì thầmvới nhaumột hồi lâu, rồi thần theo cây sào tụtxuốngđấtvàracửabiếnmất.

Bàcụgiànghĩlàchẳngcònthấylạithầntrongđêmhômnaynữa,tuyvậybàvẫnngồibêncửasổ.Mộtlátsau,bàthấythầntrởlại.Thầnvộiđếnmứcchânđi nhưkhông chạmđất.Thần chạyđến bên chiếc lồng.Với đôimắtviễnthị,bàcụtrôngthấythầnrấtrõ.Bàthấycảthầncầmvậtgìtrongtay,nhưngkhôngthểnhậnralàcáigì.Thầnđặtvậtcầmtrongtaytráixuốngsànvàmangvậtcầmtrongtayphảilêntậnchiếclồng.Thầnlấychiếcgiàygỗđávàocánhcửasổnhỏ,phávỡravàđưavậtđangcầmchoconsóc.Rồithầntụtxuốngcầmlấyvậtđãđểdướiđấtvàlại trèolênlồngđưachosóc.Tứckhắcsauđóthầnchạytrốn,nhanhđếnnỗibàcụnhìntheokhôngkịp.

Thếlàbàcụgiàkhôngthểngồiyêntrongnhàđượcnữa;bàrónrénđiracửavànấpvàobóng tốicủacáibơmnướcđể rìnhgia thần.Mộtvậtkháccũngđãtrôngthấythầnvànổitínhtòmò.Đólàconmèo.Nólướtnhẹđếntậnbứctườngvàdừnglạiởgầnchỗcóánhsángmộtchút.Bàcụvàconmèođợimộtlúclâutrongđêmthángbagiálạnh.Bàđangđịnhtrởvàothìnghecótiếngđộngtrênsàn,vàthấygiathầnlontontrởlại.Cũngnhưlầntrước,haitaythầnđềumangvậtgìvàvậtthầnmangkêurốirítvàvùngvẫy.Bàcụhiểuralàthầnđãđikiếmnhữngđứaconcủaconsócởtrongrừngtrănvàmangđếnchonó,đểchúngkhỏiphảichếtđói.

Bà cụ già đứngyênkhôngđộngđậy, để gia thần khỏi sợ, và hình nhưthầnkhôngtrôngthấybà.Thầnđịnhđặtmộtconsócconxuốngđấtđểmangnhanhconkialênlồngthìthấylóelênngaycạnhmìnhđôimắtxanhcủaconmèo.Thầnđứngkhôngnhúcnhích,bốirối,mỗi taycầmmộtconsóccon.Rồi thần quay lại nhìn khắp chung quanh và trông thấy bà cụ già. Thầnchẳngdodự,chạylạichỗbàvàchìamộtconsóccon,đưachobà.

Bàcụgiàkhôngmuốntỏrakhôngxứngđángvớilòngtincậyấy.Bàcúixuống,đỡlấyconsóccon,vàgiữnóchođếnlúcgiathầnđãmangđượcconsóckialênlồngvàtrởlạilấyconsócđãgửichobà.

Sánghômsau,khimọingườitrongtrạitụtậplạiănsáng,thìbàcụkhôngthểgiấumàkhôngkểlạinhữngviệcbàđãtrôngthấyđêmqua.Tấtnhiênlàmọingườiđềuchêbàcụgià,vàcholàbàcụđãnằmmê.Vàođộnàytrongnăm,làmgìmàcósóccon.

Nhưngbàcụtinchắcởlờimìnhnói,vàbàmờimọingườiđếnlồngsócmàxem.Họlàmtheolờibà.Ởđấy,trênmộtlớplátrảilàmgiường,cóbốnconsóccon,mìnhnửatrầntrụivàmắtchưamởhết,rađờiítnhấtcũnghaibangàyrồi.

Khi trông thấy lũ sóc,ngườichủ trạinói:“Dùsaođinữa,cóđiềuchắcchắnlàchúngtaphảilấylàmxấuhổ”.Rồiôngtamởlồnglấyconsóccùnglũconnóra,đặtvàotạpdềcủabàcụgiàvànói:“Mangchúngvàorừngtrăn,trảlạitựdochochúng”.

Đó là sựkiệnmàngười tanóiđếnnhiều, cả trên các tờbáo,mànhiềungườikhôngchịutinvìhọkhôngthểgiảithíchnổi.

Trongkhuvườncây[9]

Suốtcảngày,tronglúcđànngỗngtrêucợtconcáothìNilsngủtrongmộttổsócbỏkhông.Đếntốikhithứcgiấc,chúrấtlo.“Mìnhsắpbịđuổivềnhà,vàkhôngthể tránhmặtbốvàmẹđược”,chúnghĩ thế.NhưngkhichúđếntìmđànngỗngtrờiđangtắmtronghồVombthìkhôngmộtconnàonóivớichúvềviệcphảitrởvềcả.Chúnghĩbụng:“Cólẽchúngnónghĩrằngngỗngtrắngmệtquá,khôngđưamìnhvềtốinayđược”.

Sánghômsau,đànngỗngđãthứcgiấclúcmớitảngsáng,trướckhimặttrờimọckhálâu.

Nilstinchắcrằngthếnàochúngcũngđuổichúđi,nhưnglạthay,cảchúlẫnngỗngđựctrắngđềuđượctheođànngỗngtrờidạochơibuổisáng.

Chúkhônghiểunguyênnhâncủasựtrùngtrìnhnày,chútựnhủrằngđànngỗngtrờikhôngmuốnđuổichúđi trướckhichúđượcănthậtno.Dùsaochúcũngcứhưởng lấymỗiphútgiâyngười tachochú, trước lúcquayvềgặpbốmẹ.

ĐànngỗngtrờibaytrênấpƯvidCloister,cóvườncâyđẹptuyệtnằmởmạnđônghồ.Đâylàmộttrangấpđẹp,cótòalâuđàilớn,mộtsândanhdựrộnglátđá.Baoquanhcóthànhlũyvàđìnhtạ,mộtkhuvườncổtrồngnhữngcây cắt xén, uốn lại thành vòm, những lối đi có lợpmái, những bể nước,nhữngvòiphun,nhữngcâyđạithụ,nhữngbãitrồngcỏngaythẳng;bênrìađiểmcácloàihoamùaxuân.

Khiđànngỗngbaytrêntrangấpvàolúcrấtsớmthìchưamộtaidậy.Biếtchắcnhưvậy,đànngỗngsàxuốngmộtcáicũichó,vàkêu:“Cáilềuconnàytênlàgì?Cáilềuconnàytênlàgì?”

Conchógiữnhàlaongayrakhỏicũi,giậndữ,sủainhlêntrời:“Chúngmàybảođâylàcáilềuà,nhữngquânlangthangkhốnkhổkia?Chúngmàykhôngthấyđâylàmộttòalâuđàibằngđácaolớnà?Chúngmàykhôngthấynhữngbứcthànhđẹpkiaà,tấtcảnhữngcửasổ,cửalớnvàcáisânthượngtránglệkiaà?Gâu,gâu,gâu,gâu.Chúngmàybảođâylàcáilềuà?Chúngmàykhôngthấykhuvườn,cácnhàươmtrồngcây,nhữngtượngcẩmthạchà?Chúngmàybảođâylàcáilềuà?Từbaogiờmàcáccáilềulạicóvườncây với những khu rừng trồng dẻ gai, những rừng trồng cây trăn, nhữngchòmcây sồi, nhữngbãi cỏxanh, vànhững trảng trồngđầy thông, nhungnhúcnhữngconhoẵng.Gâu,gâu,gâu!Chúngmàybảođâylàcáilềuà?Cóaithấynhữngcáilềumàlạicóbaonhiêulàtòangang,dãydọc,cóthểnóinhưlàmộtcáilàngthếkhông?Chúngmàyđãthấycáilềunàomàcónhàthờriêng,vànhàmụcsưriêng,ngựtrịtrênnhữnggiatrạch,nhữngtrangtrại,vànhữngấpphátcảnh,nhữngnhàởchongườilàmcôngnhưthếà?Gâu,gâu,gâu!Chúngmàybảođây làcái lềuà?Cái lềuấycónhữngvùngđất rộngnhất cả tỉnh Skåne đấy. Đồ ănmày khốn nạn! Chúngmày có ở đâu nữachúng mày cũng không thể trông thấy một vạt đất nào mà không thuộcquyền cái lều này! Gâu, gâu, gâu!” Con chó sủa lên một tràng như vậy,khôngngừng, cũngkhôngnghỉ lấyhơi; cònnhữngconngỗng thì cứ lượntrêncáisân,đợilúcmànóbuộcphảingừnglời.Bấygiờchúngmớikêulên:“Vìsaomàcậugiận?Chúngmìnhcónóitòalâuđàiđâu,chúngmìnhnóicáicũicủacậucơmà”.

Nghecâuđùanày,lúcđầuchúbécườithỏathích,rồimộtýnghĩchiếmlấytâmhồnchú,khiếnchútrởnênnghiêmtrang.“Hãynghĩxem,nếungườitađểchomàyđếntậnLaplandthìmàycònđượcnghebaonhiêuchuyệnvuiđùanhưthếnữa.Tronghoàncảnhcủamàyhiệntại,mộtchuyếnđinhưthế

sẽlàcáihạnhphúcnhấtcóthểđếnvớimàyđấy”.

Đànngỗngtrờibaytiếp,rồihạxuốngmộttrongnhữngcánhđồngrộngởphíađôngtòalâuđàiđểănrễcỏ,nhưthếmấtmấytiếngđồnghồ.Trongthờigian ấy, chú bé đi sâu vào khu vườn rộng bên cạnh, tìm đếnmột khoảnhtrồngcâytrăn,rồibắtđầuđikiếmnhữnghạtdẻcònsótlại.Nhưngýnghĩvềchuyếnduhànhvẫntrởlạitrongócchúmãi.Chúhìnhdungratấtcảnhữngniềmthích thúsẽđược,nếuchúđi theođànngỗng.Có thể làđôi lúcphảichịuđóichịurét,nhưngbùlạichúsẽkhôngphảilàmlụng,màcũngkhôngphảihọchànhgì.

Trongkhichúlangthangtrongkhuvườncây,conngỗngđầuđàngiàđếnhỏichúđãkiếmđượccáigìănchưa.Không,chúchẳngkiếmđượcgìcả.Nóbèngiúp chú.Chính nó cũngkhông tìm thấy hạt dẻ, nhưng có trông thấynhữngquảdãtườngvidại.Chúbéănngonlành,vừaănvừanghĩmẹchúsẽbảosaonếubiếtchúănnhữngcásốngvàquảcâyđãcứngvìbăng.

Khiđãănnorồi,đànngỗnglạiđếngầnhồvàvuichơiđếntậngiữatrưa.Nhữngconngỗngtrờimờingỗngđựcthivớichúng:thibay,thibơi,vàthichạy.Ngỗngđựccócốhếtsứccũngvôích,nhữngconngỗngtrờilanhlẹnvẫn thắng luôn luôn.Chúbé suốt buổi ngồi trên lưng ngỗngđực và độngviênnó,vui chơikhôngkémgìnhữngngỗngkhác.Tiếng reo, tiếngcười,tiếngcàkíuầmĩ,cũnglạlànhữngngườiởtronglâuđàikhôngnghethấygìcả.

Chơiđùađãchán,đànngỗngmớibayquamặthồvàđậulêntảngbăngđểnghỉtronghaitiếngđồnghồ.Buổichiềucũngquađinhưbuổisáng.Trướctiênchúngăncỏhaihayba tiếng, rồi tắmvàchơiđùa tronghồ,bêncạnhtảngbăngchođếnkhimặttrờilặn;saucùngthìchúngđingủ.

“Đúnglàcuộcđờithíchhợpvớimình,Nilsnghĩbụnglúctrườnvàodướicánhngỗngđực.Nhưngngàymaihọsẽđuổimình”.

Trướckhiđingủ,chúcònkiểmlạitấtcảnhữngcáilợisẽđượcnếuchúđitheođànngỗng.Chúsẽkhôngbịmắngvìlườibiếngnữa,sẽcóthểsuốtngàyđidôngdàichẳngphảilàmgìhết.Chỉcómốiloduynhấtlàtìmlấycáiăn.Nhưngmàbâygiờchúchỉcònlođếnthếnày,thìviệcấycũngchẳngkhógìlắm.

Hômsau,thứtư,chúvẫnluônluônchờbịđuổi,nhưngngàyhômấynữa,đànngỗngvẫnchẳngnóigìhết.Lạimộtngàytrôiquanhưhômtrước;cuộcđờihoangdãmỗilúcmộtlàmchochúthêmthích.ChúthấyhìnhnhưcảkhurừnglớnƯvidCloisterlàcủariêngmìnhchú.Chúchẳngcònchútýmuốnnàotrởvềcáinhànhỏhẹpvớinhữngmảnhđồngbétícủaquêhươngnữa.

Chúbắtđầuhivọngđànngỗngsẽgiữchúlạivớichúng.Nhưnghômthứnămchúlạimấthivọng.

Ngàyhômấy,bắtđầucũngnhưmọingày,đànngỗngăncỏtrongnhữngcánhđồngrộng,vàchúbéthámsátkhurừngkiếmthứcăn.Đượcmộtlúc,Akkađếnhỏixemchúđãtìmđượcgìănchưa,vàkhibiếtchúchưatìmđượcchútgì,liềnđưachochúmộtthâncâythìalàcòncảhạt.Khichúbéănxong,Akkabảorằngchúđãchạychơitrongrừngquátáobạo.Chúcóbiếtlàchúcóbaonhiêukẻthù,khimàchúbénhỏthếkhông?Khôngbiết,phảikhông?VàAkkaliềnkểrachochúnghe.

Đichơitrongrừng,trướchếtphảiđềphòngconcáovàconcầylônghoe.Trênbờnướcthìphảinhớđếnnhữngconráicá.Đứngtrênnhữngbứctườngđáthìkhôngnênquênconcầymìnhdàithườngchuiquabấtkìlỗthủngnào;vàmuốnnằmtrênmộtđốngcỏthìxinphảixemkĩcóconrắnđộcnàongủmùađôngởđókhôngđã.Bướcchânranhữngcánhđồngquangđãnglàphảidò xem bọn chim cắt và chim điểu, những đại bàng và chim ưng bơi lộitrongkhôngtrung.Ởtrongnhữngkhurừngtrăn,cóthểbịconcắttrốngbắtcóc;áclàvàquạthìđâucũngcó,tốtnhấtlàđừngtingìởbọnchúngcả;đêmtối thì phải giỏng tai lên cố đoán xemở đâu có những con cúmèo to vànhữngconvọbaynhẹđếnnỗiởngaybêncạnhchúngcũngchẳngnghethấygì.

Nghenóiđếnbaonhiêugiốngvậtmuốn sáthạimình,Nils thấynhư làkhôngsaothoátnổiđượcchúng.Khôngphảiýnghĩphảichếtlàmchochúsợlắmđâu,màýnghĩbịănthịt.VìvậychúhỏiAkkalàphảilàmgìđểtựvệ.Akkakhuyênchúnênănởtửtếvớinhữngconvậtnhỏtrongrừngngoàinội,với tộc đoàn các con sóc và tộc đoàn các con thỏ rừng, với những giốngchimtướcvànhữngchimsẻnúi,nhữngchúchimgõkiến,vànhữngchimsơnca.Nếuchúthànhbạncủachúngthìchúngsẽcóthểbáochochúbiếttrướcnhữngmốinguyhiểm,giúpchúnhữngnơiẩnnáuvànếucầnthìliênminhlạiđểbảovệchúnữa.

Nhưngchiềuhômđó,khimuốnrútlợiíchtừlờikhuyêncủaAkka,chúngỏ lời với Sirle, con sóc, xin nó che chở chomình, thì con này từ chốikhông chịu giúp.Nónói: “Đừng có bao giờ chờđợi gì ở tôi, cũngnhưởnhữngconvậtnhỏkhác.TưởngtôikhôngbiếtcậulàNilschănngỗngấyà?Nămngoáicậuđãphácáctổén,cậuđậpnáttrứngchimsẻđá,cậubắtnhữngquạconrakhỏitổvànémxuốngao,cậuđánhbẫynhữngchimsáo,vàbắtnhữngconsócnhốtvàolồng.Hãytựgiúplấymìnhđi.Chúngtôimàkhônghợpnhaulạiđểđánhcậu,đuổicậurakhỏiđây,vàbắtcậuphảiquayvềgiađình,thìcậucũngđãphảilấylàmhàilònglắmrồi”.

Đólàmộttrongnhữngcâutrảlờimàtrướckia,hồicònlàNils,taychănngỗng,chúkhôngthểnàobỏquamàkhôngtrừngtrịđược.Nhưngbâygiờthìchúrấtsợnhữngconngỗngtrờibiếtrằngchúđãđộcácnhưthếnào.Vìsợbịđuổi,chúchẳngdámgiởmộttròchơikhămnhỏnàoratừkhiởcùngđànngỗng.Thậtrathìchúkhôngcókhảnănglàmviệcác,vìbénhỏnhưthế,nhưngnếumuốn thìcũngcó thểđậpvỡmấyquả trứngchim.Không,chúngoanlắm,khôngnhổđếncảmộtcáilôngởcánhcácconngỗng,khôngmộtlầnnàotrảlờimộtcâuvôlễ,vàmỗibuổisángchàoAkka,chúđềubỏmũra.

Suốt ngày thứ năm, chú nghĩ xem có thể làm gì để những con ngỗngquyếtđịnhđưachúđitheođếnLapland.Buổitối,đượcbiếtvợcủaSirlebịbắt,vàmấyđứaconcủanósắpchếtđói,chúquyếtgiúpgiađìnhnày.Chúngtađãkể làchú thànhcôngnhư thếnào rồi.Ngày thứ sáu,bướcvàovườncây, chú nghe tiếng những con chimmai hoa hót khắp nơi trong các bụimâmxôi,vàthuậtlạichuyệnvợSirleđãbịnhữngkẻtànácbắtđinhưthếnào, vàNils, chú chăn ngỗng, đã liềumình vào giữa loài người đểmangnhữngconsócconđếnchonónhưthếnào.

Bầychimmaihoahót:“GiờđâytrongvườncâyƯvidCloister,aiđượcchúcmừng,hậuđãibằngchúbéTíHon,kẻmàtấtcảđềughêsợlúccònlàNils,taychănngỗng?Sirle,consóc,sẽchoTíHonhạtdẻ;cácchúthỏrừngdễthươngsẽchơivớichú,cácconhoẵngsẽcõngchútrênlưngvàđưachúchạy trốnkhiSmirre,concáo,đếngần;cácchimsơn tướcsẽbáochochúbiếtlúcchimưngđến,giốngchimtướcvàcácchimsơncasẽhótlờicatụngchú”.

ChúbétinchắcrằngAkkavànhữngconngỗngtrờikhácđềunghethấytiếngchimmaihoa.Nhưngcảngàythứsáutrôiquamàđànngỗngchẳngnóigìvớichúvềchuyệngiữchúlạivớichúngcả.

Đến tận thứbảy,đànngỗngcó thểăncỏ trongnhữngcánhđồngchungquanhƯvidCloistermà không bị Smirre, con cáo, quấy nhiễu gì.Nhưngsángthứbảy,khichúngkéonhaurađồng,thìconcáođãrìnhsẵn,vàrượtchúngtừđồngnàysangđồngkhác,khôngchochúngcóthìgiờănnữa.Khihiểurarằngcáosẽkhôngđểchochúngyên,Akkaliềntứckhắcquyếtđịnhcùngcảđànbaylênvàdẫnđànbayxanhiềudặm,quavùngtruônghoangPherx,vànhữngngọnđồithưacỏtrêncaonguyênLinderưds.ĐànngỗngchỉdừnglạiởvùnglâncậnVittskưvlegầnbiểnBalticthôi.

Lạiđếnchúanhật.Cảmột tuầnlễ trôiquatự lúcNilsbịbiếnthànhgiathần,vàchúvẫncứbénhỏnhưvậy.Vảlại,chúchẳngcóvẻgì lolắngvềviệcđócả.Buổichiềuchúngồitrêncànhcâyliễulớnumtùmbênbờnước,thổi ống sậy chơi.Khắp chungquanh chú, đếnđậunhững chim sơn tước,

maihoa,sẻđa.Bụiliễuchịuđượcbaonhiêu,chúngđếnđậubấynhiêu,vàđàn chimhót nhữngđiệumà chú cố thổi theo.Nhưngmà chú khônggiỏitrongnghệthuậtnàylắm.Chúthổisaiđếnnỗilôngtrênmìnhtấtcảnhữngthầygiáonhỏbécủachúđềudựngđứngcả lên,vàchúngkêu lên,vàđậpcánhthấtvọng.Chúbévuithíchvìnhiệttìnhcủachúng,đếnnỗiđểrơicảốngsậy.

Rồichúthổilại,cũngvẫntồinhưtrước.Tấtcảnhữngconchimnhỏđềuthanphiền:“Hômnaycậuthổitồihơnbaogiờhết,TíHonạ.Cậukhôngthổiđúngâmthanhtrongtrẻocủatôi.Đầuóccậuđểcảđâuthế,TíHon?”

-Đểởchỗkhác,chúbétrảlời;màđúngthếthật.Chúvẫnluônluôntựhỏi,làđànngỗngcòngiữchúlạivớihọđượcbaolâunữa.

Bỗngchúbéquẳngốngsậyđivànhảyxuốngđất.ChúvừathấyAkkavànhững con ngỗng trong đàn xếpmột hàng dài, đi về phía chú. Chúng đithong thảvà trịnh trọng.Chúhiểungay là cuối cùngchúngcũngphảinóichochúbiếtđiềumàchúngđãquyếtđịnhvềchú.

Khiđànngỗngdừngbước,Akkanói:“Cậucóquyềnngạcnhiênvềcáchxửsựcủata,TíHonạ.TađãkhôngcảmơncậucứutathoátkhỏiSmirre,concáo.Nhưng ta thuộccáihạng thíchcảmơnbằngviệc làm,chứkhôngphảibằnglờinói.Vàđây,TíHonạ,tatưởngđâylàlúcđếnlượttagiúplạicậumộtviệc.Tađãcử tín sứđếnvịgia thầnđãchài cậu.Thoạtđầu thầnkhôngmuốnnghenóiđếnviệc trả lạichocậuhìnhdángbanđầucủacậu;nhưng tađãgửiđến thầnhết tinnàyđến tinkhác,đểnóicho thầnbiết là,sốngvớichúngta,cậuđãxửsựtốtnhưthếnào.Cuốicùng,thầntinchocậubiếtlàsẽđểcậutrởlạilàmngười,ngaykhicậutrởlạinhà”.

Khingỗngtrờibắtđầunói,chúbévuimừngbaonhiêuthìnghexongchúcàngphiềnmuộnbấynhiêu.Chúkhôngnóimột lời,ngoảnhmặtđivàbắtđầukhóc.“Thếlànghĩathếnào?Akkanói.Cóthểnóilàcậucònchờđợiởtanhiềuhơnnhữnggìtađãhiếnchocậuư?”Nilsđangnghĩđếnnhữngngàysốngvôtưvànhữngtròđùavuivẻ,nhữngcuộcmạohiểmvàcảnhtựdo,vànhữngchuyếnlữhànhtrênđấtnước,mànayphảibỏđi,chúbuồnquá,kêurốnglên:“Tôikhôngmuốntrởlạilàmngười.TôimuốnđiLaplandvớiđàn”.

-Nghekĩđây,Akkanói.Ta sắpnóivớicậumộtđiều.Gia thầndễ tứcgiậnlắm,talođấy,cậumàkhôngnhậnlờingaybâygiờ,thìlầnkháckhómàlaychuyểnđượclòngthần.

Lạthay,suốtđờichúbéấychưabaogiờthươngyêuaicả.Chúchưabaogiờyêubốchú,cảmẹchú,cả thầygiáo,cảcácbạnhọc;cảnhữngđứabétrongcáctrạilâncận.Tấtcảnhữnggìngườitamuốnbảochúlàm,dùlàtrò

chơihaylàcôngviệc,đốivớichúđềuđángchán.Bởivậychúchẳngthấythiếuthốnaicả,vàchúchẳngnhớtiếcaicả.

Chỉcóvàikẻítỏihợpvớichúmộtchút,đólàÅsa,vàchúbéMats,haiđứacùngchănngỗngngoàiđồngnhưchú.Nhưngchúcóthựcsựyêuthươnggìchúngđâu,cònlâu.

“Tôikhôngmuốntrởlạilàmngười,”chúbégàolên,“tôimuốntheođànđếnLapland.Vìthếmàtôiđãngoanngoãnsuốtmộttuần.”

-Takhôngmuốntừchốikhôngchocậutheochúngtađixađếnđâumàcậu muốn. Akka nói, nhưng trước hết, hãy nghĩ kĩ lại xem, có phải cậukhôngmuốnvềnhàkhông.Cóthểmộtngàykiacậusẽhốihậnvềquyếtđịnhấy.

-Không,tôisẽkhônghốihậngìhết,chúbéđáp.Tôichưabaogiờthấysungsướngnhưởđâyvớiđàn.

-Vậythìnhưýcậumuốnthôi.

- Cám ơn, Nils đáp. Chú sung sướng quá đến nỗi òa lên khóc vì vuimừng,cũngnhưtrướcđâychúđãkhócvìbuồnbực.

4Tòalâuđàicổ[10]

ChuộtđenvàchuộtxámMiềnnamtỉnhSkåne,khôngxabiển,cómộttòalâuđàicổgọilàGlimminge.Lâuđàichỉcómộttòanhàbằngđá,cao,rộng,kiên cố. Trong đồng bằng, ở cách xa nhiều dặm vẫn trông thấy. Lâu đàikhôngquábốntầng,nhưngtrôngđồsộđếnnỗimộtcáinhàbìnhthườngxâytrongsântrôngcóvẻnhưmộtcáinhàbúpbê.

Nhữngbứctườngngoài,nhữngbứctườngtrongvànhữngmáivòmcủalâuđàidàyđếnnỗitronglòngnhàchẳngcònmấychỗchonhữngthứkhác.Cácthanggácthìhẹp,cácgianxépthìnhỏ,cácphònglạiít.Đểchocácbứctườngđượchếtsứcvữngchắc,chỉmộtítcửasổđượctrổởnhữngtầngtrên,tầngdướicùngchẳngcóchiếcnào,màchỉcónhữnglỗthôngrấthẹp.Trongnhữngthờichinhchiếnxưakia,người tabằng lòngđượcgiammìnhtrongmộttòanhàkiêncốvàđồsộnhưvậy,cũngnhưngàynayngườitavuilòngđượckhoácmộtchiếcáolônggiữamùađông.Nhưngkhithờibìnhtốtlànhđếnthìhọkhôngmuốnsốngtrongnhữngbuồngbằngđáâmuvàlạnhlẽocủatòalâuđàicổnữa.Đãtừlâu,họbỏlâuđàiGlimmingerộnglớnđểđếnởnhữngngôinhàmàánhsángvàkhítrờidễlưuthông.

VàothờimàNilsHolgerssonlangthangđâyđóvớinhữngconngỗngtrờithìchẳngcómộtconngườinàoởGlimminge,tuylâuđàichẳngthiếukẻcưtrú.Trênnócnhà,mùahèđến,mộtđôivợchồngsếuchiếmmộtcáitổrộng;trongkhothócsốnghaiconcúmèo.Nhữngcondơitreomìnhtrongnhữngngõngáchbímậtgiữacácbứctường;mộtconmèogiàđếnởtronglòsưởinhàbếp;vàdướitầnghầmthìcóvàitrămconchuộtthuộcgiốngchuộtxưamàuđen.

Giống chuột vốn không được các loài vật khác quý trọng lắm, nhưngnhữngchuộtđenởGlimmingelạilàngoạilệ.Ngườitanhắcđếnchúngbaogiờcũngvớilòngkínhtrọng,vìchúngđãtỏrarấtdũngcảmtrongcáccuộcchiếnđấuvớikẻthù,vàcómộtsứcchịuđựngrấtlớnsaunhữngnỗibấthạnhđãgiángxuống tộcđoàncủachúng.Chúng thuộcmột tộcđoànchuộtxưakiarấtđôngvàrấtmạnh,nhưngnayđangchếtdầnchếtmòn.Baonhiêunămròng,nhữngchuộtđenđãlàmchủtỉnhSkånevàcảxứ.Ngườitagặpchúngtrongtấtcảcácnhàhầm,cáckho,cácvựalúavàcácsânphơi,cáckhothựcphẩmvàcácxưởnglàmbánhmì,cácchuồngbòvàtàungựa,cácnhàthờvàlâuđài,cácnhàxaybộtvàxưởngcấtrượu, trongtấtcảmọicôngtrìnhdo

conngườixâydựng.Nhưngbâygiờthìchúngbịđánhđuổikhắpnơivàgầnnhưlàbịdiệtchủng.Lácđácđóđâyởnhữngnơihẻolánhvàhoangvắng,hãnhữungườitamớitrôngthấyvàicon.NhưngởGlimmingethìchúngcònlạikháđông.

Khi mà một tộc đoàn giống vật mất đi thì nói chung là chính tại conngười,nhưngtrườnghợpnàythìkhôngphảinhưvậy.Dĩnhiênlàconngườiđãđánhgiếtbọnchuộtđen,nhưngkhôngthểlàmchúngtổnhạinhiềulắm.Nhữngkẻđãđánhbại chúng làmột tộcđoànnhữngđồng loạivới chúng;nhữngconchuộtxám.

Nhữngchuộtxámnàykhôngphảiđãđịnhcưtrongxứtừthuởxưachẳngainhớlàbaogiờnhưlũchuộtđen.Chúnglàconcháucủavàidândithựckhốnkhổ,trướcđâyđộtrămnămđãtừmộtchiếctàuthủyởLübeckđổbộlênMalmư.[11]Chúnglànhữngkẻnghèokhổtộinghiệp,đóikhát,khôngcửakhôngnhà,sốnglaylấtngaytrongcảng,bơilộigiữanhữngcọcnhàsàntrênmặtnước,dướinhữnggầmcầu,vàsốngnhờnhữngthứrữathốingườitavứtxuốngnước.Chúngchẳngbaogiờdámliềuthânmòvàothànhphốdogiốngchuộtđenchiếmcứ.

Tuynhiên,dầnhồisố lượngchuộtxámtăng lên,chúng trởnên táobạohơn.Đểbắtđầu,chúngđếnởtrongmấycănnhàcũhoangphếmàchuộtđenđãbỏđi.Chúngkiếmcáiănquanhnhữngrãnhnướcvànhữngrácrưởi,nhặtnhạnhtấtcảnhữngthứvụnvãimàlũchuộtđenkhôngthèm.Chúngcósứcchịuđựng,yêntâmvớicảnhbầnhànvàrấttáobạo.Chỉítnămlàchuộtxámđã đủ đông để đánh đuổi chuột đen khỏiMalmư. Từng bước, từng bước,chúng cướp của chuột đen những vựa lúa, những nhà hầm và những khotàng.Vâychochuộtđenđói,buộcphảiđầuhàng,hoặcgiếtđivìchuộtxámvốnkhôngsợđánhnhau.

ChiếmđượcMalmưrồi,chuộtxámtừngđànlớn,đànnhỏ,đichinhphụccảnước.Cũngkhóhiểulàtạisaogiốngchuộtđenlạikhôngtậphợpnhaulạiđểdiệthếtchuộtxámtrongmộtcuộcchiếntranhlớntrướckhibọnnàyđônglênquásức.Cólẽchuộtđenquátinởnềnthốngtrịcủachúngđếnnỗikhôngnghĩđượcrằngchúngcóthểbịtướcmấtquyềnlực.Chúngcứởyêntrongcáclãnhđịa,trongkhichuộtxámcướpcủachúnghếttrạinàyđếntrạikhác,hết thônnàyđếnthônkhác,hết thànhphốnàyđếnthànhphốkhác.Chúngphảinhượngbộ từngbước, từngbướcvìbịhãmvàocảnhđóikém,bịsănđuổi,bịtiêudiệt.TrongtỉnhSkåne,chúngchỉcòngiữlạiđượccómộttòathànhGlimminge.

Tòalâuđàicổnàycónhữngbứctườngthậtkiêncốvàlốiđixuyênquacáctườnglạirấtít,nêngiốngchuộtđengiữđượcđườngvào.Nămnàyqua

nămkhác,đêmnọquađêmkia,cuộcchiếnđấucứkéodàigiữanhữngkẻgiữthànhvànhữngkẻvâythành;chuộtđencanhphòngcẩnmậtvàchiếnđấuvớitinhthầncoithườngcáichếtđếncaođộ.Nhờtòalâuđàicổ,chúngđãchiếnthắng.Phảinóithậtrằngtrongthờihùngcườngcủachúng,bọnchuộtđencũngđãbịtấtcảcácsinhlinhkhácthùghétchẳngkémgìlũchuộtxámngàynay,vàthếlàcólído.Chúngđãtấncôngnhữngngườitùkhốnkhổbịxiềngtrongngục tối,chúngđã thamtànnhaingấunghiếnnhữngxácchết,chúng đã ăn trộm đến củ cải cuối cùng trong hầm nhà người nghèo khổ,chúngđãcắnchânnhữngconngỗngđangngủ,tànphácácổgàmái,cướpđinàotrứngnàogàcon.Tómlại,chúngđãphạmmuônnghìntộiác.Nhưngtừkhichúngsavàocảnhbấthạnh,mọiviệcnhưđãđượcquênđi,vàngườitakhông thểkhôngkhâmphụcnhữngconcuốicùngcủagiốngnòichúngđãbámtrụvữngvàng,chốngkẻthùđượclâudàiđếnthế.

NhữngconchuộtxámởtrangviênGlimmingevàcácvùnglâncận,vẫntiếptụccuộcchiếntranh,rìnhcơhộichiếmtòalâuđài.HìnhnhưchúngcóthểđểyênchocáibộlạcchuộtđenbénhỏởGlimmingevìbâygiờchúngđãchiếmđượctấtcảphầnđấtnướccònlạirồi,nhưngýcủachúngtuyệtnhiênchẳngphảinhưthế.Chúngnóirằngviệcđánhbạinhữngconchuộtđenđốivớichúnglàmộtđiểmdanhdự.Nhưngnhữngaihiểuchúng,đềubiếtrằngbọnchuộtxámmànónglòngmuốnđánhchiếmchỗnàyđếnthếlàchỉđơngiảnvìconngườiđãdùngGlimmingelàmkhochứangũcốc.

Consếu

Thứhai,28thángba

Một buổi sáng, vào lúc tinhmơ, những con ngỗng trời đang ngủ đứngtrêntảngbăngởhồVombthìđượcnhữngtiếngkêu,giọngrấtcao,từtrêntrờivẳngxuốngđánhthứcdậy:“Trirop,Trirop!Trianut,chimhạcxinchàoAkka,ngỗng trời,vàcảđàn”.NóbáochoAkkabiết rằngngàymai làhộimúalớncủachimhạcởKullaberg.

Akkaliềnvươncổlênđáp:“Xinchàovàxincámơn”.Đànchimhạclạibaytiếp,nhưngđànngỗngtrờivẫnnghetiếngchúngcònkêugọivàbáotintrêncáccánhđồngvàrừngcây:“TrianutloanbáorằngmailàngàyhộimúachimhạcởKullaberg”.

Đànngỗngtrờirấtvuithíchvìđượctinnày.

-Maychoanh - chúngbảoconngỗngđực trắng to, anhđượcxemhộimúalớncủachimhạc.

-Đượcxemhạcmúathúđếnthếcơà?Ngỗngđựchỏi.

-Đólàcáimàanhcónằmmơcũngchẳngthểthấyđược,cácconngỗngtrảlời.

-TaphảinghĩxemlàcóthểlàmgìchoTíHonngàymai,đểkhôngxảyrabấthạnhchocậutronglúcchúngtađiKullaberg,Akkanói.

- TíHon sẽ không ở lạimộtmình đâu, ngỗng đực đáp.Nếu chim hạckhôngchophépcậuấyxemhọmúa,thìtôicũngsẽkhôngđinữa.

-Chưatừngcómộtconngườinàođãđượcdựcuộchọpmặtcủacácloàivật ở Kullaberg cả, Akka nói. Và ta sẽ không dám dẫn Tí Hon đến đó.Nhưngtasẽbànlạichuyệnấysau.Giờphảinghĩđếnviệccócáigìănđã.

Akka hạ lệnh khởi hành. Lần này nữa nó dẫn đàn đi ăn rất xa, vì sợSmirre, con cáo; và đàn ngỗng chỉ đỗ xuốngnhững cánhđồng lầyở phíanamGlimminge.Suốtcảngày,Nilsngồibênbờmộtcáiaonhỏ,thổiốngsậychơi.Chúcáuvìngườitakhôngmuốnđemchúđixemhộimúachimhạc,vàchúchẳngnóinănggìvớingỗngđực,cũngnhưvớicácconngỗngkia.ChúgiậnvìAkkakhông tinchú.Khimộtđứacon traiđã từchốikhông trở lạilàmngười để cùngđi với những conngỗng trời khốnkhổ, thì chúngphảihiểurõrằngnókhôngcóýmuốnnàophảnlạichúngchứ.Khinóđãhisinhtấtcảđểđitheochúngthìbổnphậnchúnglàphảichonóxemtấtcảnhữnggìlạlùngcóthểxemđượcchứ.“Phảinóichohọbiếtýnghĩcủamình”,chúlàubàunhưthế.Nhưnghàngtiếngđồnghồtrôiquamàchúvẫnkhôngthểtựquyếtđược.Điềunàycóthểnhưlàlạlùng,songchúcảmthấymộtnỗikínhtrọngđốivớingỗnggiàđầuđàn.Người tachẳngaichống lạiýmuốncủaAkkacả.

Viềnmộtbêncánhđồngcỏlầy,nơiđànngỗngđangkiếmăn,làmộtbứctườngđáxếpkhárộng.Thếlàbuổi tối,khichúbéngẩngđầulênđịnhnóivớiAkka, thìmắtchúbỗngnhìn lênbức tườngấy.Chúthốt lênmột tiếngkêunhỏvìkinhngạc,vàtấtcảcácconngỗngđềungướcmắtlêncùngnhìnvềphíavớichú.Thoạtđầu,ngườitacóthểnóilànhữnghòncuộimàuxámdùngđểdựngbứctườngđềucóchân,vàđangchạy.Nhưngchẳngbaolâuchúngthấyrằngđólànhữngđànchuộtđangchạytrênmặttường.Chúngphirấtnhanh,vàhàngngũchúngdàyvàđôngđếnnỗichekíncảbứctườngmộtlúclâu.Khicònlàmộtchúcontraicaolớnvàkhỏemạnh,Nilscũngđãsợchuộtrồi.Bâygiờlạicàngtệhơn,chúbénhỏđếnnỗihaihaybaconchuộtcống cũngđủđánhbại chú.Chú thấy rùngmình suốt sống lưng.Lạ thay,nhữngconngỗnghìnhnhưcũngsợ lũchuộtnhưchú.Chúngchẳngnóigìvớilũchuột,vàkhichuộtđãđiquahết,chúngliềngiũthânhìnhtựahồlông

củachúngbịlấmbùnvậy.

“Bên ngoài biết bao nhiêu là chuột xám!Yksi ởVassijaure nói, khôngphảilàđiềmtốt!”.

NilsnghĩđâylàlúcthuậntiệnđểnóivớiAkkalàphảiđểchochúcùngđếnKullabergvớiđànngỗng,nhưngmộtconchimrất tovừabayđếnlàmchúkhôngnóiđược.Nhìnconchimngườitacóthểnóilànóđãmượnthânhình,cáicổvàcáiđầucủamộtconngỗngtrắngnhỏ.Nhưngthêmvào,nólạicònkiếmđượcđôicánhtomàuđen,đôichâncaomàuđỏvàmộtchiếcmỏdài,dày,quátosovớicáiđầunhỏcủanó.Cáimỏrấtnặngnàylàmchođầunógụcvềphíatrước,đemđếnchonócáivẻtưlựvàusầu.

Akkavộixếplạinhữngchiếclôngtoởđôicánhmình,gậtcổchàonhiềulần,vàtiếnlênđónconsếu.AkkakhôngquángạcnhiênthấysếuđãvềđếnSkåne rồi,vìbiết rằngmùaxuânđến thìnhữngchim trốngvềđếnnơi rấtsớm.Chúngvềđểxemchochắc làchiếc tổđãkhôngbịquáhưhại trongmùađông,trướckhinhữngconmáichịucấtcôngvượtbiểnBaltic.NhưngmàAkkangạcnhiênvìthấyconsếuđếngặpmình,loàisếunóichungvốnchỉđilạivớinhữngkẻcùngnòigiốngvớichúngmàthôi.

“Mongrằngcáitổcủaôngkhôngđếnnỗihưhỏnggì,ôngErmenrichạ”,Akkanói.

Mộtlầnnữa,hìnhnhưngườitakhôngnóidốikhixácnhậnrằngmộtconsếukhôngthểhámỏmàkhôngkêurênđược.Connàyhìnhnhưlạicònrềnrĩhơnnữa,vìnó thấyrấtkhókhănkhiphảiphát ramột tiếng.Nó lậpcậplàmcáimỏkêu lạchcạchmột lúckhá lâu, rồimớinóiđượcvớicáigiọngkhànkhànvàyếuớt.Nóthanvãnđủđiều;nàolàcái tổởtrênnóclâuđàiGlimmingeđãbịnhữngcơnbãomùađônglàmhỏngnhiều,nàolàthờibuổinàyởSkånechẳngcòncáchnàotìmramộtthứcgìănđượcnữa.NgườidântỉnhSkånecàngngàycàngchiếmđoạthếtcủacảicủanó,họ làmkhôcạnnhữngđồngcỏthấpcủanóvàtrồngtrọtlênnhữngđầmlầycủanó.Nótínhsẽbỏxứnày,đikhôngtrởlạinữa.

Trong lúcsếu thanvãn thìAkka,ngỗng trời,dùkhông tìmđâurađượcnơichechởvàtrúẩn,cũngkhôngthểkhôngnghĩthầm:“ÔngErmenrichạ,nếutôiđượcsungsướngnhưôngmàcònthanphiềnthìtôisẽxấuhổlắm.Ôngvẫnlàmộtconchimtrờitựdo,nhưngônglạicóquanhệtốtvớigiốngngườilắm,nênchẳngaibắnôngmộtphátsúnghaylấytrộmởtổôngmộtcáitrứngnào”.NhưngAkkagiữkínnhữngýnghĩấy,khôngnóira,chỉnóilàkhôngthểtinđượcrằnggiađìnhsếuđãởcáitổđótừlúcmớixâydựng,màlạibỏđi.

Độtnhiên sếuhỏiđànngỗngcó trông thấy lũchuộtxámđang tiếnđếnGlimmingekhông.KhingheAkkatrảlời làcó,ôngErmenrichbènkểchonghechuyệnnhữngconchuộtđendũngcảmđãbaonămcốthủtòalâuđài,rồithởdàikếtluận:

-NhưngđêmnayGlimmingesẽvàotaylũchuộtxámthôi.

-Tạisaođêmnay,ôngErmenrichà?Akkahỏi.

-TấtcảchuộtđenđềuđãđiKullabergtừchiềuhômqua,tinchắcrằngtấtcảmọigiốngvậtđềucùngđicả.Nhưngcácbácthấylàchuộtxámđềuởnhàhết, giờ đang tập họp để đêm nay xông vào lâu đài; chỉ còn cómấy conchuộtgiànuakhốnkhổ,khôngđủsứcđếnnổiKullabergởlạibảovệthôi.Lũ chuột xám sẽ làmđược việc đó, nhưng tôi đã sống với chuột đen baonhiêunăm,tôikhôngthíchsốngvớikẻthùcủahọ.

Akkahiểurõlàsếutứcgiậnvềcáchhànhđộngcủagiốngchuộtxám,đãtìmđếnđâyđểthổlộnỗilòng.Nhưngtheothóiquencủaloàisếuthìchắclàđãchẳnglàmgìđểchốnglạitaihọacả.

-Ôngđãbáotinchochuộtđenbiếtchưa,ôngErmenrich?Akkahỏi.

-Không.Íchgì?Họchẳngđủthìgiờtrởvềtrướckhilâuđàibịchiếm.

-Khôngchắcnhưvậyđâu,ôngErmenrichạ,Akkanói.Tôibiếtcómộtngỗngtrờigiàchẳngmonggìhơnlàngănchặnmộtviệcthâmđộcđếnthế.

Nghenóiđếnđấy,sếungẩngđầulên,trònxoemắtranhìnAkka.

Thậtvậy,ngỗnggiàAkkachẳngcómóng,chẳngcómỏcóthểchiếnđấuđược.Ngoàira,Akkalàmộtconchimănngày, trờimới tối,dùmuốnhaykhông, làđãbuồnngủrũrarồi.Màloàichuột thì lạichiếnđấutrongđêmtối.

NhưngAkkađãquyếtgiúploàichuộtđen,nêngọiYksiởVassijaurevàralệnhdẫnđànngỗngvềhồVomb.Đáplạiýkiếnphảnđối,Akkanói,giọngquyềnthế:“Tanghĩrằngtốthơnhếtchotấtcảchúngtalàngươihãynghelờita.Taphảibayđếntậncáitòanhàđákiakìa,vànếucảđàntheotathìkhông thể nào những người trong trại lại không trông thấy và không bắnchúngtađược.TasẽchỉmangmộtngườilàTíHon.Cậuấycóthểgiúpta,vìcóđôimắttốtvàcóthểthứcđêmđược”.Ngàyhômđó,chúbévẫnươngngạnh.NghelờiAkkanói,chúưỡnthẳngngườichocaođượcđếnđâuhayđếnđấy,vàbướclên,haitaychắpsaulưng,mũihếchlêntrời,đểnóirằngchúkhôngmuốnđánhnhauvới loàichuộtmộtchútnào.Tốthơn làAkkanêntìmmộtbạnchiếnđấuởnơikhác.

Nhưngchúbévừalómặtralàsếuliềnlinhhoạthẳnlên.Chođếnlúcấy,sếuvẫncúiđầu,mỏtựavàocổ,theothóiquencủaloàisếu.Thếmà,bỗngnghephátramộttiếngòngọctừtậnđáyhọng,tựahồnócườivậy.Rồithìnhlìnhnóchìamỏra,cắplấychúbévàtunglêncaokhoảnghai,bamét.Nólàmđilàmlạibảylầnliềncáitrònày,chẳngquantâmđếntiếngkêurúcủachú bé, cũng như tiếng cà kíu ầm ĩ của đàn ngỗng; “Ông làmgì thế, ôngErmenrich?Đâuphảilàconnhái.Conngườiđấychứ,ôngErmenrichạ”.

Sau cùng, sếu đặt chú bé xuốngđất, bình yên vô sự.Rồi quayvề phíaAkka,sếunói:“TôitrởvềGlimmingeđây,mẹAkkaạ.Tấtcảnhữngaiởđóđềurấtlokhitôichiatayvớihọ.BàcóthểtinchắcrằnghọsẽrấtmừngkhiđượcbiếtlàAkka,ngỗngtrời,vàTíHon,chúnhóc,sẽđếncứuhọ”.

Nóixong,sếuvươndàicổ,dangđôicánhvàbayvútđinhưmộtmũitênbật ra từmột cái cungcănghếtmức.Akka thừahiểu rằngôngErmenrichgiễumình,nhưngkhôngđểlộrachútýgì.Akkađợichúbénhặtxongđôigiàygỗmàsếuđãlàmvăngđi,rồinhấcchúlênlưngmìnhvàbaytheosếu.Về phầnmình, chú bé không cưỡng lại, và không nói một lời về ý địnhkhôngmuốnđi.Chútứcsếuquáchừng,nêncứthởphìphì,vẻgiậndữ.Cáiloàicaocẳng,đỏchânkiarõrànglàđãtưởngrằngNilslàđồvôtíchsựbởivì bé nhỏ, nhưng chú sẽ tỏ cho nó biết rõ rằng Nils Holgersson ởVemmenhưgcóthểlàmđượcgì.

Mộtlúcsau,Akkađỗxuốngcái tổsếulớntrênnóclâuđàiGlimminge.Cáitổtuyệtđẹp.Tổđặttrênmộtcáibánhxe,vàgồmnhiềulớpcànhcâyvàcỏkhô.Cáitổlâuđờiđếnnỗirấtnhiềucâynhỏvàcâybụiđãmọcrễởđấy,vàkhiấptrứngtrongcáihốctrònởgiữatổ,thìmẹsếukhôngnhữngcóthểthưởngngoạnquangcảnhmộtphầnlớntỉnhSkåne,màcònđượcngắmngaytrướcmắt những hoa tường vi dại và những dây thường xuân nữa. Thoạtnhìn,Akkavàchúbéthấyngayrằngmọithứtrongtoànthểtòanhàđềulộntùngphèolênhết.Trênméptổ,ngồihaiconcúmèo,mộtconmèoxámvàmột táchuột lọmkhọm,vẩurăng,mắtsướtmướt lệ.Thậtchẳngphảichútnàonhữngconvậtthườngthấytrongcáccuộchộihọpthanhbình.

KhôngmộtconnàotrongbọnquaynhìnvàchàođónAkkacả.Hoàntoànbịhútvàomốibậntâmcủamình,chúngđưamắtnhìntheonhữngđườngdàimàuxámthấpthoángtrongnhữngcánhđồngtrơtrụivìmùađông.Nhữngconchuộtđen,lặngnhưcâm,đắmđuốitrongmộtniềmtuyệtvọngcùngcực.Chúnghiểurấtrõlàchúngkhôngthểbảovệđượctínhmạngmình,cũngnhưtòalâuđài.Haiconcúmèođảolialịađôimắttrònxoe,làmthayđổimàusắccủahaivònglôngquanhmắt,nomnhưhaimắtkính,vànóiđếnsựhungtànđộcáccủaloàichuộtxám,giọngthêthảmvàchuachát.Chúngthấybắtbuộcphảibỏ tổmàđi, vì nghenói rằngbọnchuộtxámkhông tha cảđến

nhữngquảtrứngvànhữngconchimnon.Conmèogiàlôngvằnthìtinchắcrằng,chuộtxámsẽgiếtmìnhvìchúngkéođếnđôngnhưthế,vànócứmãitráchmócđộcácnhữngconchuộtđen:“Saocácngườilạicóthểngudạiđểchocácchiếnsĩgiỏinhấtcủamìnhđimấtcả?Saocácngườilạicóthểđitinloàichuộtxám?Thậtkhôngthểthathứđược!”

Mườihaichuộtđenkhôngđáplạimộtlời,nhưngsếudùđangbuồn,cũngkhông thểkhông trêumèomột chút: “Đừng sợ,miu ạ” - sếunói. “KhôngthấymẹAkkavàTíHonđãđếncứulâuđàiđấyà?Miucóthểtinchắcrằnghọsẽthànhcông.Giờthìtôiđingủđây,vàtôisẽngủhếtsứcyêntâm.Ngàymaikhichúngtathứcgiấc,chắcchắnsẽkhôngcònlấymộtconchuộtxámnàoởGlimmingenữa”.

ChúbénháymắtvớiAkka,vàrahiệuchobiếtlàchúmuốnchờlúcsếungủ say, đứngmột chânở cuốimép tổ thì đẩy cho ngã xuốngđất, nhưngAkkangănlại.Akkachẳngcóvẻbựcmìnhchútnàocả:“Ngầnấytuổiđầurồi,màkhôngbiếtcáchthoátkhỏinhữngkhókhăntệhạinhưthếthìthậtlàbấthạnh.Chỉcầncáicặpcúmèocóthểthứcsuốtđêmkia,sẵnlòngmanggiúpmấylờinhắntincủatađithìchắclàmọiviệcsẽổncả”.

HaiconcúmèonóilàsẵnsàngthihànhlệnhcủaAkka.Ngỗngbèncửcúchồngđuổitheonhữngconchuộtđenđãrađi,vàbảochúngtrởvềngaylậptức.Vợcú thìđượcpháiđếngặpFlammea,conchimlợnởnhà thờLund,mangmộttintốimậtmàAkkachỉhơidámthầmthìnóinhỏvàotainóthôi.

Ngườidụchuột

Saucùng,gầnnửađêmthìnhữngconchuộtxámmới tìmramộtcái lỗthônggiódướihầmnhàđểngỏ.Lỗởkhácaotrênmặttường,nhưnglũchuộtchồngnhaulên,vàchẳngbaolâucontáobạonhấttrongbọnđãlênđếncáilỗ,sẵnsàngchuivào lâuđài,mà trướcđâybaoôngchachúngđãngãquịdướichântường.

Con chuột xám đứngmột lúc không động đậy, ở lỗ thông, chờ bị tấncông.Bộphậnchủ lựccủa toánquânbảovệ lâuđàichắcđãđi rồi,nhưngcon chuột xámcho rằngnhững chuột đenđể lại giữ lâuđài sẽ khôngđầuhàngmà không chiến đấu. Tim đập hồi hộp, nó nghe ngóng những tiếngđộng nhỏ nhất, nhưng tất cả đều im lặng. Thế là chỉ huy bọn chuột xámmạnhdạnlênvànhảyvàotronghầmtối.

Nhữngchuộtkhác,contrướcconsau,lầnlượttheoconđầuđàn.Chúngluồnvàolâuđàirấtthậntrọng,đềphòngnhữngsựbấtngờ.Chúngchỉkhông

tiến lênnữakhi trên sànkhôngcònđủ chỗđứngchânchonhữngkẻxâmlượcmớiđến.

Dùchưabaogiờvào lâuđài,chúngcũngchẳngkhókhăngìmàkhôngtìm ra đường.Nhanh chóng thôi, chúng tìm ra giữa các tường những ngõngáchmàbọnchuộtđenđã theođể lênnhững tầng trên.Nhưng trướckhibướcvàonhữngngõngáchấy,chúngcònlắngtainghengóngnữa.Nhữngconchuộtđenvắngbóng thếnàycòn làmchochúng longạihơnmột trậnchiếnđấucôngkhainhiều.Chúngkhôngdámtinởhạnhphúccủachúngkhichúnglênđượctầngtrên.

Ngay cửa vào,mùi lúamì chất từng đống, xộc vàomũi chúng.Nhưngchưađến lúchưởng thụcuộcchiến thắng.Trước tiên,chúngphảixemxétthậttỉmỉnhữnggianphòngtrốngtrải,mênhmông.Chúngleolênlòsưởiởgiữacănbếp rộng,và suýtchếtđuối trongcáigiếngởmộtgiancuốinhà.Chúngxemxét từngchiếccửasổnhỏtrênmáinhà,nhưngchẳngtìmthấybọnchuộtđenởmộtxónàocả.Khiđãlàmchủđượctầnggácnày,chúngbắtđầuchiếm lấygáchai, cũngvẫn thận trọngnhư thế.Lạimộtphen leotrèogiankhổvànguyhiểmgiữanhữngbứcthànhcổ;mỗilúcmộtlobịtấncôngbấtngờ.Mặcdùbịhươngthơmdễchịucủalúamìthuhút,chúngbuộclòngphảigiữhết sức trật tự,khámxétgianphòng rộngcủa línhcanhgácngàyxưacónhữngcộtto,chiếcbànđácủahọ,cáilòsưởi,nhữnghốcsâucủacáccửasổ,vàcáilỗkhoétgiữasàn,màngàyxưangườitadộinướcchìđunchảyxuốngđầuquânđịch.

Chuộtđenvẫnđâucảchẳngthấy.Quânchuộtxámliềnđánhbạolêntầngba.Phònglớncủachúalâuđàicũnglạnhlẽochẳngtranghoànggì,nhưtấtcảcácphòngkhác.Cuốicùng,chúnglênđếntầngcaonhất,chỉlàmộtphòngduynhấtrấtrộngvàtrốngkhông.Nơiđộcnhấtmàchúngkhônghềnghĩđếnviệckhámxétlàcáitổsếutotrênnócnhà.Đúnglúcấy,trêntổmụcúmèođánhthứcAkkadậy,báochobiếtlàFlammea,chimlợn,đãchuẩnylờithỉnhcầucủaAkkavàgửiđếnchocáimàngỗngmượn.

Saukhiđãkiểmsoáttoànbộlâuđàicẩnthậnnhưthế,lũchuộtxámthấyyêntâm.Chúngbiếtlàchuộtđenđãtếchcảrồi,khôngchốngcựlạichúngnữa.Và thế là hết sức vuimừng, chúng nhảy bổ đến những đống lúamì.Chúngvừangấunghiếnnhaiđượcmấyhạtlúathìnghetiếngsáothổilanhlảnhdưới sân.Chúngngẩngđầu lên lắng tainghe,vẻ lo sợ,nhảymấycáinhưmuốnbỏcácđốnglúamàđi,nhưngrồilạiăntiếp.

Tiếngsáo lạinổi lên,gaygắtvànhứcnhối.Thế làmộtviệc rất lạ lùngxảyra:mộtcon,haicon,rồimộtđànchuộtbỏlúamàchạy,theoconđườngngắnnhất,xuốngnhàhầmđểrakhỏilâuđài.Tuyvậy,nhiềuconvẫnkhông

nhúcnhích.ChúngnghĩđếnnỗikhónhọcđểchiếmGlimminge,vàkhôngmuốnrờikhỏichốnnày.Nhưngchúnglạinghenhữngđiệusáo,vàphảichạytheođồngđội.Chúngchenlấnnhaunhưđiên,chạytheocáchànhlanghẹpgiữacácbứctường,xôđẩynhauđểrachothậtnhanh.

Giữa sân,một conngười bé tí đang thổi sáo.Chungquanh chuột đứngthànhvòngtròn,lắngnghe,ngạcnhiênvàmêmẩn.Cứmỗiphútlạinhữngchuộtkháckéođến.Mộtlúc,conngườihạốngsáoxuống,xòebàntayra,đểngóncáivàomũi,nhạolũchuột.Bâygiờtưởngnhưlũchuộtsắpchồmlênvồconngườibénhỏấyvànhaingấunghiến,nhưngnólạibắtđầuthổithìchúngđềukhuấtphụcuylựccủanó.

KhiđãnhửđượctấtcảnhữngconchuộtxámrakhỏiGlimmingethìconngườibénhỏấybắtđầuđithongthảtrênđường,vàtấtcảđềuđitheo.Điệusáobêntaichúngdịudàngđếnnỗikhônglàmsaomàcưỡnglạiđược.

Conngườibénhỏđi trước lũchuột,kéochúngvềphíaVallby.Nóđưachúngđingoằnngoèo,khôngbiếtbaonhiêukhúcquanhco,quabaohàngrào,baohàohố,khắpnơi,nóđiđâuchúngđitheođó.Nóvẫnthổichiếcsáo,hìnhnhưlàmbằngsừngcủaconvậtnàođó,nhưngnhỏlắm,đếnnỗichẳngmộtconvậtnàomàngàynaycósừngbéđếnthế.Chẳngaicóthểnóiđượckẻnàođãchế ra chiếc sáođó.Flammea, chim lợn,đã tìmđượcchiếc sáotrongmột chỗ lõm vào tường ngọn tháp nhà thờ ởLund.[12]NóđemchoBataki,conquạ,xemvàcảhaiđềuchorằngđâylàmộttrongnhữngchiếcsừngngàyxưangườitadùngđểtrấnápcácgiốngchuộtcốngvàchuộtnhắt.QuạlàbạncủaAkka,vàchínhnhờquạmàAkkabiếtđượcrằngFlammeacómộtbảovật như thế.Vàdĩ nhiên là lũ chuộtkhông thểnào chống lại nổichiếcsáo.Ánhsaocònchiếu, làchúbécònđi trướcchúngnó,vừađivừathổi,vàchúngnócứđitheokhôngngớt.Chúthổiđếnhừngđông,thổiđếnlúcmặttrờimọc,vàđámđôngchuộtxámvẫnđitheochúmãi,càngđicàngbịcuốnxanhữngvựalúamìrộnglớncủaGlimminge.

5Hộimúachimhạc[13]

Thứba,29thángba

Kullaberglàmộtquảnúithấp,dài,chẳngtolớnmàcũngchẳnghùngvĩchút nào. Trên đỉnh rộng có những cánh đồng, những khóm rừng và vàitruôngnhỏ;lácđácnhữngmôđấtphủđầythạchthảo,vànhữngkhốiđátrơtrụi. Trên ấy chẳng có gì đẹp lắm, quang cảnh cũng như phần lớn nhữngvùngđấtcaoởtỉnhSkånethôi.

Aiđitheođườnglênđỉnhnúicũngđềuthấtvọngmộttí.Nhưngmàraxaconđườngmònấy,đếngầnnhữngsườnnúivàhãyđưamắtnhìnvềphíanhữngváchnúidốcđứng,thìsẽtìmthấybaonhiêucáilạ,vàsẽtựhỏilàmsaomàcóthểnhìnxemchohếtđược.Thậtvậy,Kullabergkhôngtựalênmặtđất như bao nhiêu núi khác xung quanh có đồng bằng và thung lũng,mànhoàirabiểnxathậthếtmức.Chẳngcólấymộtdảiđấtnàotrảiradướichânnúiđểbảovệnúichốnglạisóngbiển.Nhữngsóngấyvỗvàováchnúi,vàthahồxóimòncácváchấy,tạoranhữnghìnhdángtheoýthíchcủachúng.Bởivậy,cácváchnúicứđứngđóđểchobiểnvàkẻtrợlựccủabiểnlàgió,đụcđẽovàchạmtrổ.Cónhữngvựcsâukhoétvàováchđávànhữngchópđenbịmàinhẵnvìgióquậtliênhồi.Cónhữngcộtđátrơtrọinhôlênkhỏimặtnước,vànhữnghangđáâmulốivàochậthẹpcónhữngbờdốcthẳngđứng,trơtrụivànhữngsườnthoaithoảimọcđầycỏcây.Cónhữngnúiđácaonhonhỏvànhữngvũngnhonhỏ,nhữngbờbiểnđầynhữnghòncuộithậtnhỏbịnhữngđợtsónglănđilănlại,tiếnglạoxạokhôngngừng.Cónhữngcổngđáđẹptuyệtvời,hìnhmáivòmmởratrênmặtnước;cónhữngmỏmđángầmnhọnchốcchốclạibịmộtđámbọttrắngvùikín,vànhữngmỏmkhácvĩnhviễnđứngyênlặngsoimìnhtronglànnướcmàulụcphalamvàđen.Cónhững“nồicủakhổnglồ”[14]đượcđàotrongđákhối;cónhữngkhenúidàirộngnhưgiụcdukháchđánhbạođisâuvàolòngnúi,đếntậnđộngcủaconquỷlùnởKullen.

Nhữngbụigaivàcâydạibòlan,leolênleoxuốngnhữngváchbiểnấy,nhữngmỏm đá ấy và những khe núi ấy. Cây cối đãmọc lên, nhưng sứcmạnhcủagióbuộcchúngphảibiếnthànhcâybụiđểcóthểbámchắcđượcvàonhữngsườnnúi.Nhữngcâysồibịđèsátmặtđất,vànhữngcâydẻgaithân thấp lè tè,họp thànhnhữngchiếcrạprộngxanhrờn trongnhữngchỗlõmvànhữnghầmhố.

Nhữngváchnúituyệtvờiấyvớibiểnxanhbaolaởbêndưới,vàkhôngkhílạnhbuốt,rựcrỡbêntrên,đãlàmchoKullabergthânthiếtvớiconngườihếtsức,khiếnhọlũlượtkéonhauđếnđấysuốtcảmùahè.Khómànóiđượchơnlàcáigìđãthuhútcácloàivậtđếnđây,nhưngmànămnàochúngcũngtụ tậpvềđây thànhmộtcuộchọpmặtvuichơi lớn.Đây làmột tục lệxưalắm,đãtừnhữngthờinàochẳngainhớnữa.Phảicómặtởđâyvàolúcngọnsóngbiểnđầutiênphủbọttrắnglênbờmớigiảithíchđượclídocủasựlựachọnnày.

Khimàcuộchộihọp sắpmở ra thìnai,hoẵng, thỏ, cáovàcácvậtbốnchânkhácliềnlênđườngvàobanđêmđểloàingườikhỏitrôngthấy.Trướclúcmặt trờimọcmộtchút, chúngđếnđịađiểmcáccuộcchơi,một truônghoangởbêntráiđường,khôngxacáimỏmtậncùngcủahònđảo.

Khắpchungquanhbãihọpđềucónhữnghònnúitròntrặnbaobọc,nênchỉđếngầnsátmớitrôngthấybãi.Vàothángba,khócóthểcóngườinàolạcbướcđếnchốnnày.Nhữngngườikháchlạtrongmùanắngđẹp,dạochơiquanhữngngọnđồivàleoquảnúi,thìmùathubịnhữngcơnbãoxuađuổi.Ngườigácđènbiểntrênmũiđất,bàcụgiàtrênrẫycao,ngườichủtrạivớiđámgia nhân, đềuđi theo lối đi quen thuộc củahọ, không lẩnquất trongnhữngtruônghoangvắng.

Đếnbãi chơi, nhữngvật bốnchânđều lênyênvị trênnhữngngọnđồi,loàinàotheoloàiấy,dùlàmộtngàynhưngàyhômấy,màhòabìnhđếngiữamọivật,vàchẳngvậtnàocòncógìphảisợnữa.Ngàyhômấy,mộtconthỏconcóthểđiquaquảđồicủanhữngconcáomàkhôngsợmấtmộtmẩucủađôitaidàicủanó.Tuythếcácloàivậtvẫnởthànhtừngnhóm.Tụclệlànhưvậy.Khi tấtcảđãyênchỗrồi thìbắtđầuchờcác loàichimđến.Hầunhưnămnàongàyhômấytrờicũngđẹp.Loàichimhạcgiỏiđoánthờitiết.Nếutrờicóthểmưa,chúngsẽkhôngtriệutậpcácloàivật.

Vậymà,dùtrờitrongvắt,vàkhôngcógìchekhuấttầmmắt,cácthúbốnchânvẫnkhôngthấycácloàichimbayđến.Thậtlàlạvìmặttrờiđãmọcrồi,vàchimđáng lẽđãphải lênđường rồi.Chỉ thấynhữngđámmâyđennhỏbayquatrêncánhđồng.Nhưngkiarồi!MộttrongnhữngđámmâyấytiếnvềphíaKullaberg,dọc theobờbiểnƯresund.[15]Đến trênbãibiểudiễn,đámmâyngừnglại,vàbỗngnhiêncảđámmâychỉlàlờicavàtiếnghót,vàâmnhạc.Đámmâylêncao,rồixuốngthấp,rồilạilêncao,rồilạixuốngthấp,vàchỉlàlờicavàtiếnghót,vàâmnhạc.Cuốicùng,cảđámmâyấysàxuốngmộtngọnđồi,tấtcảậpxuốngnhanhnhưchớp,vàchỉloángmộtcái,ngọnđồiđãbiếnmấtdướinhữngchimsơncalôngxám,nhữngchimmaihoađẹplôngđỏ,xámvàtrắng,nhữngchimsáosậulấmtấmxanhvànhữngchimsơn

tướclôngmàuláchuốinon.

Chẳng bao lâu lại cómột làn sương khói nhẹ bay qua đồng bằng. Lànsươngbaychậmlại trênnhữngkhómnhà, trênnhữngmái tranhvànhữnglâuđài,nhữngxóm làngvànhững thànhphố,vàmỗi lầnnhư thế lạihìnhnhưhúttừmặtđấtlênmộtcộtnhữnghạtbụixámxoaytrònthànhlốc.Lànsươnglớndần,lớndần,vàsaucùnglúctiếnvềphíaKullabergthìkhôngcònlàmộtlànsươngmongmanhnữa,màlàmộtđámmâydàyđặc,rộnglớnđếnnỗibóngrâmphủlênmặtđấttừHưganäsđếnMưlle.Lúcdừnglạitrênbãibiểudiễn,đámmâychekhuấtcảmặttrời,vàmưaxuốngtoànchimsẻ,mộthồilâutrướckhinhữngconbayởgiữađámmâytrôngthấyánhsángtrongtrẻocủabanngày.

Nhưngkìa, đámmâychim lớnnhấtđangđến,gồmnhữngđànchim từkhắpmọinơi.Đámmâymàuxámxanhnặngnề,khôngđểlọtqualấymộttiamặttrời.Mâyđến,tốisầmvàdữdộinhưmộtđámmâydông,vanglêntiếnghuyênnáokhủngkhiếp,những tiếngkêughêgớmnhất,những tiếngcười trêughẹonhất,những tiếngquàngquạc thê lươngnhất.Người ta lấylàmmừngkhithấymâytảnrathànhmộttrậnmưalảtảvàquangquácnhữngquạđen,quạkhoang,quạnhỏvàquạbé.Sauđó,ngoàinhữngđámmây,trênnền trời còn hiện lên bao nhiêu những hình và dấu.Ở phía đông và phíađôngbắcmọclênnhữngđườngthẳngvàchấmchấm,đólànhữngchimrừngtỉnhGưingebaytới:đađavàgàrừngbaythànhhàngdọc,connọcáchconkiahai,bamét.CácgiốngchimnướcsốngtrênđảoMåkläppenởphíatrướcFalsterbo,ngượceobiểnƯresund lên,bay thànhnhữnghình lạ lùng:hìnhtamgiácvàhìnhcâylaodài,hìnhmócxiênvàhìnhbánnguyệt.

CáinămmàNilsđivớingỗngtrờithìAkkavàđàncủamìnhđếnsautấtcảmọigiốngchimkhác,vìđãphảibaysuốtquatấtcảchiềungangcủatỉnhSkåneđểtớiKullaberg.Ngoàira,trướckhilênđường,cònphảiđitìmchúbéđãthổisáotừnhiềutiếngđồnghồcholũchuộtxámnghevàkéochúngraxaGlimminge.Cúmèochồngđãtrởvề,báotincácchuộtđensẽtrởvềngaysaulúcmặttrờimọc.VìvậycóthểkhôngcầnthổichiếcsáocủaFlammeamàchẳngsợnguyhiểmgìnữa.

Vảlại,chẳngphảiAkkalàkẻđầutiêntìmthấyNilsđanglữngthữngđi,theosau làđànchuộtxám; lại cũngchẳngphảiAkkađộtnhiên laoxuốngnhưmộtmũitên,cắplấychúvàlạibayvútlênkhôngvớichú,màchínhlàôngErmenrich,consếu.VìôngErmenrichđãđíchthânđitìmTíHon.Saukhiđặtchúvàotổ,liềnxinlỗichúlàtốihômtrướcđãcưxửkhinhthịvớichú.

Nilsrấthàilòng,chúvớisếuđãtứckhắcthànhđôibạn.Akkacũngtỏra

rất tử tế, cứ cọ cái đầugià vào cánh tay chúbé và khen chúđã cứugiúpnhữngkẻđangcơnhoạnnạn.

Cũngphảibiểudươngchúbélàdùvậy,vẫnkhôngmuốnnhậnnhiềulờikhenhơnchúđángđượckhen.Chúnói:“Không,không,mẹAkkaà,đừngnghĩ rằng tôikéo lũchuộtxámđi raxa làđểgiúpbọnchuộtđen.TôichỉmuốntỏchoôngErmenrichbiếtlàítnhấttôicũnglàmđượcviệcgì”.

Bấy giờ Akka liền quay lại hỏi sếu xem là mang Tí Hon đi theo đếnKullabergthìcónênkhông.“Theoýtôi,”Akkanói,“chúngtacóthểtincậychúbénhưtinvàochúngtavậy”.

ÔngErmenrichnhiệtthànhkhuyênAkkađemchúđitheo.

“Nhấtđịnhrồi,mẹAkkaạ,phảiđưaTíHonđếnKullabergchứ.Chúngtaphải lấy làmsungsướngvìcó thể thưởngchoTíHonvềnhững thử tháchcậu ấyđãphải chịuđựngđêmquavì chúng ta.Vàvì tôi vẫn còn tựgiậnmìnhlàđãcưxửkhôngtốtvớicậutốiqua,nênchínhtôisẽcõngcậutrênlưngđếncuộchọpmặt”.

Ítcónhữnglờikhenngợinàomàdễchịubằngnhữnglờikhenngợicủanhữngkẻthôngminhvàgiỏigiang:chưabaogiờNilsthấysungsướngnhưthế.Vậylàchúlênđường,haichânvắthaibêncổôngErmenrich,consếu.Dùđólàmộtvinhdựlớnđốivớichú,cólúckhôngphảichúkhôngthấykhálo ngại, vì ông Ermenrich là một bậc thầy trong nghệ thuật bay, và baynhanhhơncácngỗngtrời.TrongkhiAkkabaytheođườngthẳngtắp,cánhvỗđềuđềuthìôngErmenrichlạithíchbiểudiễnnhữngtròxảođiệu.Lúcthìsếucứbấtđộngởmộtđộcaođếnchóngmặt,lượntrênkhôngmàkhônghềnhúcnhíchcánh;lúcthìlaovútxuốngthấpnhưmộthònđá,nhanhđếnnỗitưởngphải tanxác trênmặtđất.Hoặc là sếu lạiđùa,bayvòng trònquanhAkka,cứthuhẹpmãivòngbaylại,trôngnhưmộtcơnlốc.Chưabaogiờchúbéđượcthấymộtcảnhnàonhưvậy,vàtuylúcnàocũngnơmnớpsợ,chúcũngphải thúnhậnrằng từ trướcđến lúcấy,chúchưabiết thếnào làmộtđườngbayđẹp.Trênđườngđi,chỉdừnglạicómộtlầnởhồVomb,đểnhậpvớiđànngỗngcủaAkka.RồithìbaythẳngtớiKullaberg.

Cảđànđỗxuốngđỉnhngọnđồidànhchongỗngtrời.Đưamắtnhìnnhữngđồi cao chung quanh, chú bé nhận thấy trênmột ngọn, những bộ gạc cónhiềuchạccủacácconnai,trênmộtngọnkhácnhữngchùmlôngxámtrênđầunhưcáimàocủanhữngcondiệc.Mộtngọnđồiđỏnhữnglôngcáo,ngọnkhácchỗđenchỗ trắngđầynhững loàichimbiển, lạimộtngọnkhácxámmộtmàu chuột nhắt và chuột đồng.Một ngọnđồi dobọnquạđen chiếm,chúngluônmồmkêuquạquạ.Mộtngọnkhácđầychimsơnca,chúngkhông

tàinàoởyênchỗ,cứmỗilúclạilaovútlênkhông,hótlênthậthoanhỉ.

Theo lệ thường thìnhữngconquạnhỏmởđầucác tròvuivàcáccuộcbiểudiễntrongngàyhộibằngmộtđiệumúatrênkhông.Quạchia làmhainhómmàngườitathấytừhaiphíabaylạivớinhau,gặpnhaurồitáchnhaura,rồilạibắtđầulạinhưthế.Điệumúanàygồmnhiềuhồilặpđilặplại,đốivớinhữngkhángiảkhôngbiếtluậtlệthìcóvẻhơiđơnđiệu.Đànquạrấttựhàovềđiệumúa,nhưngcácloàivậtkhácthìđềumừnglúcnóchấmdứt.Đốivớichúng,điệumúaấycũngtẻngắtvàvônghĩachẳngkémgìnhữngtrậnbãomùađôngđùavớinhữngnắmtuyếtvậy.Nólàmchomọingườibuồnbã,ngườitanónglòngchờmộtcáigìvuihơn.

Chẳngphảichờlâu,đànquạvừamúaxongthìnhữngconthỏrừngđãvúttới.Chúnglaomìnhchạythànhmộthàngdài,khôngtrật tựgì lắm,khithìtừngconđơnđộc,khithìbabốnconchạyhàngngang.Tấtcảđềuđứnghaichânsau,rồichạynhưbayđếnnỗinhữngđôitaidàicủachúngcứquaytrònđủmọiphía.Chúngkhôngngừngchạy,vừachạyvừaxoaytrònmình,vàlấyhaichântrướcvỗvàongựcbômbốp.Mấyconnhàolộnliêntiếpnhiềuloạt,mấyconnữagậpđôimìnhlạivàlănlônglốcnhưnhữngbánhxe.Ngườitathấycónhữngconđứngmộtchânvàquaytròn,nhữngconkhácđihaichântrước.Tấtcảnhữngtrònàyđềulộnxộn,chẳngchúttrật tựnàohết,nhưngđiệumúacủaloàithỏtrôngvuiquá,vànhữngvậtđứngxembắtđầuthởgấplên.Đanglàmùaxuân,niềmvuivàcáclạcthúsắptrởlại.Mùađôngđãqua,mùahạsắpđến.Chẳngbaolâunữa,đờisốngsẽchỉlàmộttròchơi.

Khiđànthỏrừngđãxongnhữngtrònhảynhótrồi,thìđếnlượtnhữngloàichimlớntrongrừngtrổtàikhéoléo.Độmộttrămcongàrừngáođenbóngloáng,lôngmàyđỏchót,đậutrênmộtcâysồilớnởgiữabãi.Conđậutrêncànhcaoxùlông,rũcánh,vàxòeđuôithànhhìnhquạt,cốtđểlộrachothấyrõlôngcánh,lôngđuôimàutrắng.Rồinóvươncổ,vàphátmấyâmthanhrấttrầmtừcáihọngbạnhra:“Chi-ec,chi-ec,chi-ec”.Nóchỉkêu lênđượccóthếrồingườitachỉnghethấyvàitiếngkhànkhànnhưrứtrakhókhăntừđáyhọngnó.Nónhắmmắtlại,vàthìthầm:“Xì,xì,xì!Hãylắngnghe,haybiếtmấy!Xì,xì,xì”.Rồinhưlênmộtcơnvuimừng,nókhôngcònbiếtgìhếtvềmọiviệcxảyraquanhmìnhnữa.

Trongkhicongàrừngđầutiêncònđanghuýtxìxìthìbaconkhácđậubêndướinóbắtđầugáy.Vàchúngchưagáyxongthìđếnlượtmườiconđậuởnhữngcànhbêndướinữabắtđầu,vàcứnhưthế,lầnlượttừcànhnàyđếncànhkhác,vàcuốicùngthìcảtrămcongàrừngđềugáylên,đềucụccụcvàxìxì.Tấtcảđềucùngmộtcơnvuithúnhưnhau,vàđiềuđótácđộnglêncácloàivậtkhácnhưmộtniềmsaysưalantruyền.Máumớiđâycònlưuthôngkhoankhoáivànhẹnhàng,thìgiờđãnặngvànóngbỏng.“Thậtrađanglà

mùaxuân,cácconvậttựnhủ.Giálạnhmùađôngđãtiêutanrồi.Ngọnlửaxuânmớiđangcháytrênmặtđất”.

Trông thấy thành công của đàn gà rừng, lũ đa đa không thể ngồi yênđược.Vìkhôngcócâychochúngđậu,chúngbènlaorabãibiểudiễn.Ởđâythạchthảomọccaođếnnỗichỉcòntrôngthấynhữngbộlôngđuôiuốncongduyêndángvànhữngchiếcmỏtocủachúngmàthôi,vàchúngbắtđầuhót“Orr,orr,orr”.

Trong lúc bầy đa đa vào thi với đàn gà rừng thì một việc kì quái phithườngxảyra.Lợidụnglúctấtcảcácloàivậtđangchúýxemtròvuicủađàngàrừng,mộtconcáođãlẻnvềphíađồicủađànngỗngtrời.Nóbòrấtthậntrọngvàđãlêngầnđếnđỉnhđồithìmộtconngỗngchợttrôngthấy.Vìnghĩ chắc chắn rằngmột con cáo không lẻn vào giữa đàn ngỗng vớimộtdụngýtốt,conngỗngbènkêulên:

“Coichừng,ngỗngtrời!Coichừng!”

Concáolaođếnvồconngỗng,vàcắnvàocổnó,cólẽchỉđểbuộcnóimđi, nhưng những con ngỗng khác đã nghe tiếng kêu và tức khắc bay lênkhông.Bấygiờcác loàivậtkhác trông thấy trênđồimàngỗngvừabỏđi,Smirre,concáongậmmộtconngỗngchếttrongmồm.Concáođãphátancảnhđìnhchiếntrongngàyhộivuichơi.Nóbịkếttộiphảichịumộtsựtrừngphạtnghiêmkhắc,đếnnỗi trọnđờinósẽhốihậnvìđãkhôngnénđượcýmuốnbáothùAkkavàbầyngỗng.Mộtbầycáoliềntứckhắcvâylấynó,vàtheotụclệcũ,tuyênánnóphảiđàybiệtxứ.Khôngmộtconcáonàocốthửgiảmnhẹánphạt,vìtấtcảđềubiếtrằnglàmnhưthếthìchúngsẽmãimãibịđuổikhỏibãichơinày,vàkhôngbaogiờngườitacònchophéptrởlạinữa.Bởi vậy, tất cả chúng đều đồng ý tuyên án đày Smirre, con cáo. Cấm nókhôngđượclưulạitỉnhSkåne.Nóbuộcphảitừgiãvợconvàhọhàng,rờikhỏinhữngkhusănmồi,nhàở,nơiẩnnáuvàtrốntránhmànóđãcóđược,đểđikiếmănnơikhác.VàđểchotấtcảloàicáođềuđượcbiếtlàSmirređãbịđày,concáocaoniênnhấtcắnđứtcáiđầunhọnbêntaiphảicủanó.Tứckhắcnhữngconcáononbắtđầukêuăngẳngvìsaymáu,vànhảybổcảvàoSmirre.Connày chỉ cònmột cách là chạy trốnvàbị cảbầy cáonon rượttheo,nóbènchạyàoxuốngnhữngsườndốccủanúiKullaberg.

Tronglúcđó,nhữngconđađavàgàrừngvẫntiếptụctròvuicủachúng.Nhưngvìmảimêquásứcvớibàihátcủamình,nênchẳngtrôngthấy,nghethấygìcả.

Cuộc thicủachúngvừaxong thìđến lượtnhữngconnaiởHäckebergatiếnlên.Nhiềucặpnaitocùngđấuvớinhaumộtlúc.Chúnglaohếtsứcvào

nhau, làmchonhữngbộsừngchằngchịtnhữngchạcchạmvàonhauđômđốp,vàcứthếconnọcốsứcđẩylùiconkia.Móngnaicàonátcảđấtcủacácđồngthạchthảo.Hơithởcủachúngbốcthànhmộtlànkhóitỏaquanhmìnhchúng,nhữngtiếngkêukhanphátratừcổhọngchúngvàbọtsùirachảydọcvaichúng.

Một cảnh im lặng hồi hộp bao trùm các ngọn đồi khắp chung quanh.Những cảmxúcmới khuấyđộng tấm lòng cácgiốngvật.Tất cả đều thấymìnhcanđảmvàdũngmãnh,đượcmộtsứcmạnhtáisinhlàmcholinhhoạt,đượcmùaxuânlàmchokhỏelại,tấtcảđềunhanhnhẹnvàsẵnsànglaovàomọicuộcmạohiểm.Chúngchẳngchúttứcgiậngìnhau.Tuyvậynhữngđôicánhvànhữnglôngcổdựnglên,nhữngchiếcmóngthànhsắcnhọnra.Nếuđànnaicòntiếptụcnữathìđấuvõsẽnổrakhắpnơitrêncácngọnđồi,vìmọivậtđềulêncơnhammuốntỏramìnhdồidàosinhlực,rằngcáibấtlựctrongmùađôngđãbịđánhbại,rằngsứcmạnhđangsôisụctrongthânthểchúng.

Nhữngđànnaiđãngừngcáccuộcđấu,vàmộttiếngxìxàolantừđồinọsangđồikia. “Đànchimđangđến”.Thật thế, chúngđangđến,nhữngconchimmàu xám khoác áo hoàng hôn, cánh trang sức những lông dài phấpphới,mộtchiếcmàođỏdàitrêngáy.Nhữngconchimlớnchândài,cổthonthon,mảnhdẻ,đầunhỏnhắn,sàxuốngsườndốcnhưlướtđitrongmộtcơnchóngmặtkhóhiểu.Vừalướtvềphíatrước,chúngvừaquaytrònmình,nửabay nửa múa. Những đôi cánh cong lên một cách thanh lịch, chúng dichuyểnvớimộttốcđộkhôngthểnàohiểuđược.Điệumúacủachúngcómộtcáigìđộcđáovàkìdị.Cóthểnóiđólànhữngcáibóngmàuxámbiểudiễnmộttròvuimàmắtnhìnkhódõitheokịp,vàcáitròấyhìnhnhưbầychimđanghọcđượcởnhữngđámsươngmùbồngbềnhtrôitrênnhữngđầmlầyhoangvắng.Cáitròấynhưtừyêuthuậtmàra.

TấtcảnhữngaiđếnnúiKullaberglầnđầu,rồithếnàocũngsẽhiểutạisaocuộchọpmặtnày lạigọi làhộimúachimhạc.Trongđiệumúanàycóvẻhoangdại,nhưngkhôngphảivìthếmàtìnhcảmnógợilêntronglòngkhángiả lạichẳngphải làmộtnỗiđaukhổ triềnmiênmàdịudàng.Khôngcònconvậtnàonghĩđếnviệcđấuchọinữa.Nhưngtấtcảnhữngvậtcócánhvànhữngvậtkhôngcócánh,đềukhátvọngbaybổnglêncao,lênnhữngtầngmây,mong tìmxemcó cái gì sau các tầngmây,mongvứt bỏ cái thểxácnặngnềđãkéochúngxuốngmặtđấtđểbayvútlêntrờicao.

Lòngaihoàicáikhôngthểvươntớiđược,cáiẩntàngbênkiacuộcđời,cácloàivậtchỉcảmthấymỗinămcómộtlần,vàchínhvàolúcđượcxemhộimúachimhạc.

6Tiếttrờimưa

Thứtư,30thángba

Hômnay làngày trờimưađầu tiên trongcuộc lữhành.Lúcđànngỗngcònở trongvùngquanhhồVomb thì trờicònđẹp.Nhưnghômchúng lênđườngbayvềmiềnBắc,trờibắtđầumưa.Trongnhiềutiếngđồnghồchúbéphảiởtrênlưngconngỗngđực,ướtsũng,rétrun.

Buổisáng,khirađi,trờitrongvàlặng.Đànngỗngbayrấtcao,đềuđều,không vội và rất trật tự.Akka bay đầu, những ngỗng khác theo hai hàngthànhhìnhchữnhân.Chúngchẳngmấtthìgiờđểgàonhữnglờiquáiácvớicácconvậtdướiđất,nhưngvìkhôngthểcứhoàntoànimlặngđược,chúngluônmồmgọitheonhịpcách:“Bạnởđâu?Tôiđây!Bạnởđâu?Tôiđây!”

Chuyếnđithậtđơnđiệu.Khinhữngđámmâykéođến,Nilsnghĩrằngđâythậtlàmộttrògiảitrí.Nhữngđợtmưaxuânđầutiênvừađậpxuốngđấtlàtấtcảnhữngloàichimnhỏliềncấttiếngkêuhoanhỉtrongnhữngchòmcâyvànhữngrừngthưa.Khônggianvangtiếngchiêmchiếp,vàNilsbỗngchốcgiậtmình.

Lũchimhót:“Mưađâyrồi,mưachotamùaxuân.Mùaxuânchotahoathắmvàláxanh,hoathắmvàláxanhchotaấutrùngvàsâubọ.Ấutrùngvàsâubọchotalươngthực.Lươngthựcngonlànhvàphongphúlàcáitốtnhấttrênđời”.

Nhữngconngỗngtrờicũnghớnhởvìmưasắpthứctỉnhcâycỏ,vàđàoranhiềulỗtronglớpbăngtrêncácmặthồ.Chúngkhôngthểcứlầmlìmãi,vàbắtđầutungxuốngvùngnàynhữngcâuđùacợt.Khibaytrênnhữngcánhđồngkhoaitâyrộnglớn,vốnrấtnhiềutrongvùngChristianstad,lúcđócòntrơ trụimộtmàuđen,chúngkêu:“Dậyđinào,và tỏracó íchđi.Kẻđánhthứccácbạnđãđếnđây.Cácbạnlườibiếngđãkhálâurồi”.

Trôngthấynhữngngườivộivãtrúmưa,chúngréolên:“Vộivãmàlàmgì?Không thấyhay saomưa rabánhmìvàbánhngọt,bánhngọtvàbánhmì”.

MộtđámmâylớnvàdàybaynhanhlênphíaBắcvàtheosátđànngỗng.Chúng nhưmuốn tưởng tượng ra rằng chúng đang kéo cả đámmây theomình.Khithấynhữngvườntượcrộngrãi,chúngkêulêntựhào:“Chúngtôi

mang hoa bạch đầu ông đến, chúng tôimang hoa táo và nụ anh đào đến,chúngtôimangđậuđũavàđậucôveđến,củcảivàbắpcảiđến.Aimuốnlấythìlấy,aimuốnlấythìlấy”.

Đólànhữnglờiđànngỗngrêuraotrongnhữngđợttrútnướcđầutiên,khimọi người vuimừng thấymưa.Nhưng khi trời cứmưa tiếp suốt cả buổichiều,thìđànngỗngsốtruột,hétlênvớinhữngkhurừngkhátnướcquanhhồIvư:“Cácbạnuốngđãsắpđủchưa?Sắpđủchưa?”

Bầutrờimỗilúcmộttối,vàmặttrờinấpkínquá,chẳngaicóthểđoánranóởđâu.Mưarơinặnghạt,đậpmạnhlêncánh,vàlenvàogiữanhữngchiếclôngnhờnbóngbênngoài, thấmvàotậnmìnhchúng.Mặtđấtbịphủdướimộtmànmưamờnhưsương.Hồ,núivàrừnglẫn lộnvàonhautrongmộtmớhỗnđộndịhình.Chẳng làmsaophânbiệtnhữngđiểmmốcđượcnữa.Đànngỗngbaychậmlại,nhữngtiếngreovuiimbặt.Nilsmỗilúcmộtthấylạnhthêm.

Tuy vậy, chú vẫn giữ nguyên lòng can đảm, chừng nào còn cưỡi lưngngỗngbay trênkhông.Chiều tối, đànngỗnghạxuốngdướibóngmột câythôngnhỏcằncỗi,giữamộtbãilầyrộng,ởđấytấtcảnhữnggìcũngẩmvàlạnh,ởđấycóvàibụirễbịtuyếtvùi,ởđấyvàibụikháchiệnlêntrơtrụitừmộtvùngnước lạnhbuốtdobăngmớihơi tan.Bấygiờchúvẫnchưanảnlòngchútnào.Chúvuivẻ,chạynơinọnơikia,tìmquảnhamlê,vànhamlêđầmlầyđãbịcứnglạivìbănggiá.Nhưngtốiđến,bóngđêmậpxuốngdàyđặcđếnnỗimắtNils cũngkhông thểnhìn thấuquađược.Chốnhoangvunàytrởnênthêthảmđángsợlạthường.Nilschuivàodướicánhconngỗngđực,nhưngkhôngtàinàongủđượcvìướtvàlạnh.Chúnghethấybaonhiêutiếngsộtsoạt,tiếngchạmkhẽ,tiếngchânlướtvàtiếngkêuđedọa;chúcảmthấykinhhãiđếnnỗikhôngbiết trốnvàođâu.Chúphảiđiđếnnơinàocólửavàánhsángmớikhỏichếtvìkhiếpsợ.

Chúnghĩthầm:“Giámìnhđánhliềutìmđếnnhữngconngười,chỉriêngđêmnaythôi,đếnchỉđểngồimộtlúccạnhngọnlửa,vàănlấymộtmiếng!Mìnhcóthểtrởlạivớiđànngỗngtrướclúcmặttrờimọclắmchứ”.

Chúgỡmìnhrakhỏicánhngỗng,vàtụtxuốngđất.Chúkhôngđánhthứcngỗngđực, cũngkhôngđánh thức ai cả, lặng lẽ lách ra khỏi bãi lầy.Chúhoàn toàn không biết mình đang ở đâu, đang ở Skåne, ở Småland hay ởBlekinge.[16]Lúcrakhỏibãilầy,chúthoángthấymộtthịtrấnlớn,chúđiđếnphíaấy.Chẳngbaolâu,chúthấymộtconđườngvàđiđếnmộtphốdàicócâytrồng,nhàcửasansáthaibên.Nhàbằnggỗvàdựngrấtthanhnhã;phầnlớn đều có đầu hồi vàmi nhà chạm trổ, và những hàng hiên có kínhmờ.Tườngquétsơndầumàutươi,khungcửalớnvàcửasổsơnxanhlụchaysơn

đỏnữa.Vừađivừangắmnghíacácngôinhà,từngoàiphốNilsnghetiếngngườinóicườitrongnhữngngôinhàấmcúng.Chúkhôngngherõtừnglời,nhưngnghĩrằngđượcnghetiếngngườilàtốtrồi.“Khônghiểunếumìnhgõcửavàxinngườitachovàonhàthìngườitasẽbảosao?”

Đúnglàchúcóýđịnhlàmthế,nhưngnỗisợhãibóngtốiđãtiêutantừlúcchú trông thấynhữngcửa sổ sángđèn.Bấygiờchú lại thấynhútnhátnhư thườngngàykhiởgầnbêncạnh loàingườivàchỉđành lẩmbẩmmộtmình:“Mìnhhãyđichơi trong làngmột látnữa trướckhihỏixinvàonhàmộtngườinàođó”.

Mộtngôinhàcóbaolơn.KhiNilsđiqua,cửabaolơnmởra,mộtluồngánhsángvàngchiếuquanhữngbứcmànmỏngvànhẹ.Mộtngườiđànbàtrẻ,đẹpbướcravànghiêngmìnhtrênlancan.“Trờimưa,chẳngbaolâunữamùaxuânsẽđến”,ngườiấynói.Trôngthấyngườiấy,Nilscảmthấykhắckhoảilạthường.Chútưởnglàmìnhsắpphátkhóc.Lầnđầutiên,chúxótxavìđãtựtáchmìnhrakhỏiloàingười.

Rồichúđiquamộtcửahàng.Trướccửacómộtcáimáygieohạtsơnđỏ.Chúđứnglạixem,trèolênghếngườiláivàngồivào.Yênvịởđórồi,chúbậpbậpmôivàlàmnhưđangláixe.Chúnghĩlàđượcláimộtchiếcmáyđẹpnhưthếnàytrênmộtcánhđồnglúamìthìthíchthật.Trongchốclátchúđãquênmất thânphậnhiện tạicủamình,nhưngrồichúnhớ lạingay.Thế làchúvộinhảyxuốngđất.Mỗilúcchúlạimộtthấylosợthêm:kẻsốngmãigiữacácloàivậtđãphảitừbỏbiếtbaonhiêuthứ.Conngườitaquảlàgiỏivàđángphục.

Chúđiquatrướcnhàbưuđiệnvànghĩđếnnhữngbáochíhàngngàyđemtintứctừkhắpbốnphươngtrênthếgiớiđến.Chúthấycửahàngôngdượcsĩ,nhà ông thầy thuốc, và nghĩ rằng con người có đủ uy lực chống lại bệnhhoạnvàcáichết.

Chúđếnnhàthờ,vàtựnhủlàconngườiđãxâydựngnólênđểđếnđâymànghenói đếnmột thếgiới khác, đếnChúa, đến sự tái sinhvàđếnđờisốngvĩnhhằng.

Càngđi,chúcàngyêumếnconngười.Chúsợkhôngbaogiờcóthểlấylạiđượchìnhdạngbanđầucủachúnữa.Làmthếnàođểtrởlạithànhngười?Chú trèo lênmộtbậc thềm,ngồidưới trờimưanhư trút,vàsuynghĩ.Chúngồiđómộtgiờ,haigiờ,mảimiếtsuynghĩ,đếnnỗinhữngnếpnhănhằnlêntrêntrán.

BỗngNils thấymộtconcú tođếnđậu trênmộtcáicây trongphố.Mộtconcúmèoẩndướimộtốngmángliềncựaquậy,vàkêulên:“Kivitt,Kivitt!

Báclạivềđấyà,báccú?Ởnướcngoàibácthoảimáichứ?”

-Cảmơnbáccúmèo,thoảimáilắm.Ởnhàcóviệcgìxảyratronglúctôiđivắngkhông?

-ỞBlekingenàythìkhôngcóviệcgì,báccúạ,nhưngởSkånecóxảyraviệcmộtchúbébịbiếnthànhgiathần,vàthunhỏlạichỉbằngconsóc.Sauđó,chútađiLaplandvớimộtconngỗngnhà.

-Thậtlàmộttinlạ,mộttinlạ.Nócóthểbaogiờtrởlạithànhngườinữakhông,báccúmèo?Nócóthểbaogiờtrởlạithànhngườinữakhông?

-Đólàmộtđiềubímật,báccúạ,tuyvậybáccũngsẽđượcbiếtthôi.Giathầnđãtuyênbốlànếuchúbétrôngnomconngỗngđựcvàđưanóvềnhàbìnhyênvôsựthì...

-Thìsao,cúmèo?Thìsao,sao?

-Báchãybayvớitôilêngácchuông,báccúạ,rồitôisẽnóivớibáchết.Tôisợởtrongphốthếnày,cókẻnghethấycâuchuyệncủachúngta.

Haiconchimđêmliềnbayđi.Nilstungchiếcmũlênkhông.“Nếumìnhtrôngnomngỗngđựcvàđưanóvềbìnhyênvôsựthìmìnhsẽtrởlạithànhngười.Huara!Huara!Mìnhsẽtrởlạithànhngười!”

Thậtlàlạ,ngườiởtrongcácnhàkiakhôngnghethấytiếng,dùchúreotolắm.Chúliềnbachânbốncẳngchạyvềvớiđànngỗngtrờitrongđầmlầyẩmướt.

7Mộtđêmchốngbakẻthù[17]

Thứsáu,1thángtư

SaukhirờitỉnhSkåne,cảSmirre,concáolẫnđànngỗngtrời,chẳngbênnào tin là còn gặp lại nhau nữa.Nhưngmà, chúng ta thấy là, những conngỗngtrờiđãphảichọnconđườngBlekinge,vàchínhđấylànơiSmirreẩnnáu.Nóđãlưulạiởmiềnbắctỉnhnày,nhưngchẳnghềthấyởđâynhữngvườncâyrộnglớncủacáclãnhchúacóđầynhữnghoẵngvànaitơ.Nóbựcmìnhhếtsức.Mộtbuổichiều,đangđilacàtrongmộtvùnghoangvắngvànghèonàn,khôngxaconsôngRonneby,nótrôngthấymộtđànngỗngbayngang trời.Nó để ý ngay đếnmột conmàu trắng trong đàn, và hiểu rằngmìnhđangcóviệcvớiaiđây.Nóthấyđànngỗngbayvềphíađông,đếntậntrêndòngsông.Rồichúngđổihướngvàbaydọcsôngvềphíanam.Nóhiểurằngđànngỗngđangtìmchỗtrúđêmbênbờnước,vàhivọngsẽchộpđượcmộthayhaicontrongbọn,chẳngkhónhọcgì.

Nhưngcuối cùng,khiSmirređếnnơi trúcủađànngỗng, thìnóhiểu làđànngỗngđã tìmđượcmột chỗmàởđónókhông thểnàovới tới chúngđược.

Ronnebykhôngphảilàdòngsônglớnvàchảymạnh,nhưngnổitiếngvìhaibờđẹp.Cónhiều chỗ sôngchảygiữahai bờdốc thẳngđứng trênmặtnước, rồi lại lẩnmình dưới những cây kim ngân hoa, sơn trà, trăn, thanhlươngtràvàlê liễu;vàkhôngcòngì thúhơnlàbơi thuyềntrêndòngsôngnhỏ, nước sẫmmàu ấy, vàomột ngày hè đẹp trời, và ngắm tất cả đám láxanhtươi,mềmmại,bámvàobờsôngdốcđứngấy.

Nhưnglúcnàycònlàmùađônghaymớivàoxuân,trờicònlạnhvàmâycònxám,tấtcảcâycốicòntrơtrụi,vàchẳngmộtainghĩđếnviệcngắmxembờsôngđẹphayxấu.Đànngỗng thì tựcho là sung sướngvìđã tìmđượcdướibờdốccaomộtrẻocátnhỏ,vừađủđểcóthểđậuxuống.Trướcmặt,dòngsôngầmầmchảyxiếtnhưthác,vàlũvìtuyếttan.Phíasau,khốinúiđóthẳngtuộtkhôngthểvượtquađược,vànhữngcànhcâyrủxuốngchekhuấtvàgiấukínđànngỗng.Chẳngcóthểtìmđượcnơinàotốthơn.

Đànngỗngngủngaytứckhắc,nhưngNilsthìkhôngsaochợpmắtđược.Mặttrờivừakhuất,nỗikinhhãibóngđêmvàkhiếpsợthiênnhiênhoangdãtấncôngchú,vàkhiếnchúnhớloàingười.Ẩndướicánhconngỗngđực,chú

chẳngcóthểtrôngthấygìhết,chỉnghelơmơ,vàchúsợcógìđóxảyrachongỗngđực,màchúkhôngthểbáochonóbiếtnỗinguyhiểmđược.Nhữngtiếngsộtsoạtvàrìrầmtừmọiphíađếntaichúmộtcáchhỗnđộn,cuốicùngnỗi lo lắngkhiếnchúgỡmìnhrakhỏicánhngỗng,vàngồixuốngđấtbêncạnhđànngỗng.

Từtrênngọnváchđá,Smirrevươnmõmra,và tức tốinhìnđànngỗng.“Sănđuổinhưthếnàythìthàbỏcuộcngayđicònhơn,”nónói.“Khôngphảimày là kẻ có thể đỗ xuốngđượcmột ngọnnúi dốc đứngnhư thế này, lạicũngkhôngphảilàkẻcóthểbơitrongmộtdòngthácdữdộinhưthế,vàởdướichânváchđá lạikhôngcómộtrẻođấtmọnnàocó thểđếnđượcchỗchúngtrú.Tốtnhấtlàngừngcuộcsănlạithôi”.

Nhưngcũngnhưtấtcảmọiconcáo,Smirrekhóbỏđượcmộtcôngviệcđã bắt đầu.Vì vậy nó nằm dài ở ngaymép ngọn vách đá,mắt không rờinhữngconngỗngtrời.Nhìnđànngỗng,nótổngkếtlạitấtcảnhữngsựđaukhổmàchúngđãgâyrachonó.Chẳngphảilàvìchúngmànóbịtrụcxuấtkhỏi tỉnhSkånegiàu có, vàbắtbuộcphải sống trong tỉnhBlekingenghèonànư?Càngnghĩ,nócàngtứcgiận.Đượcthấynhữngconngỗngkiachếtđithìnóhảdạquá,dùchínhnókhôngđượcănthịtchúngđinữa.

LòngcămthùcủaSmirređangcứthếdânglênthìchợtnónghemộttiếngrít trênmộtcây thông lớnvà thấymộtconsóc laoxuống,mộtconcầyxứlạnhđuổitheosát.ChẳngconnàotrôngthấySmirre,vànóbènnằmkhôngnhúcnhích,xemcuộcsănđuổitừcâynàysangcâykhác.Nónhìnconsócchuyểngiữacáccànhcâylẹlàng,tưởngnhưlànóbay.Nónhìnconcầy,tuykhôngcóhoàntoàncáiđiêuluyện,nhưngcũngleolênvàtụtxuốngcácthâncâyvớicáichắcchắnnhưrongruổitrêncáclốiđibằngphẳngtrongrừng.“Giá mình trèo giỏi bằng nửa nó thôi, thì những con ngỗng đằng kia sẽchẳngngủyênđược lâuđâu”, nónghĩ nhưvậy.Lúc con sócđãbị bắt vàcuộcsănchấmdứt,Smirretiếnlạiphíaconcầy,nhưngngừnglạicáchnóvàibướcđể tỏ rõ làkhônghềcóýđịnhcướpcáimồicủanó.Smirrebiếtnóinhững lời ngonngọt, như tất cảmọi con cáo.Con cầy thì trái lại, với cáimìnhthondàivàmềmdẻo,cáiđầuthanhthanh,bộlôngmịnmàng,màunâutươi,trôngquảlàmộtkìcôngnhonhỏvềsắcđẹp,nhưngthậtrachỉlàmộtthúrừngmandã.Nóầmừchẳngbuồntrảlời.

“Tôilấylàmlạ,”Smirrenóitiếp,“làmộttaysăntàigiỏinhưanhmàlạichịubắtnhữngconsóc,tronglúcngaytầmtaycủaanhcócáimồingonhơnnhiều”.Nóngừnglạimộttí,nhưngvìconcầycười,khinhnómộtcáchhỗnxược,nólạinóitiếp:“Cóthểnàomàanhkhôngtrôngthấynhữngconngỗngtrờiđằngkia,dướichânváchđáấy?Haylàanhkhôngđủtàiđểleoxuốngtậnđấyđược?”

Lầnnàythìnókhôngcầnchờmộtcâutrảlời.Concầynhảybổtớiphíanó,lưngconglại,vàlôngdựnglêntuatủa.“Màycótrôngthấynhữngconngỗng trờià?”Nórít lên.“Chúngnóđâu?Nóiđi,không taomóchọngrabâygiờ.”

-Từtừ,từtừđãnào,cậunênnhớlàmìnhtogấpđôicậuđấy,vàphảilễđộchứ.Mìnhkhôngmonggìhơnlàchỉchocậuthấynhữngconngỗng.

Mộtlátsau,concầyđãlênđường.Smirredõitheocáithânhìnhmềmmạinhưmình rắn của con cầy lướt trôi chảy từ cànhnày sang cànhkhác.Nónghĩbụng:“Con thú săn tàinghệchốn rừngxanhnàycó tấm lòngđộcácnhấttrongrừngrú.Mìnhtinrằngbọnngỗngkiasẽơnmìnhmộtcảnhtỉnhgiấcđẫmmáu”.

NhưngđúnglúcmàSmirretưởngđượcnghenhữngtiếngkêuhấphốicủađànngỗng,thìnóthấyconcầylăntừmộtcànhcây,rơixuốngsông,làmchonướctungtóelêntứphía.Rồithìtiếngcánhvỗmạnh,vàtấtcảđànngỗngvụtbaylên,hốihảtẩuthoát.

Mớiđầu,Smirretínhđuổitheo,nhưngnótòmòmuốnbiếtcáigìđãcứuđànngỗng, và nó đợi con cầy trở lại.Convật khốnnạnnàyướt sũng, vàchốcchốcdừnglại,đưahaichântrướclênxoađầu.

-Tớđãnghĩtrướclàcậuvụngvềvàsẽngãxuốngsông,Smirrekhinhbỉnói.

-Taokhôngvụngvề,màykhôngcógìphảinói.Taođãởtrênmộtcànhcâycuốicùngvàđang tínhcách làm thếnàogiếtđượcnhiềucon, thìmộtthằngngườibétí,khôngtohơnmộtconsócđâu,nhảylên,némtaomộthònđávàođầu,mạnhđếnnỗi taongãxuốngnước.Trướckhi taocóthìgiờrakhỏimặtnướcthì...

Concầykhôngcầnkểtiếpnữa,khôngcòncóainghenónóinữa.Smirređãchạyxa,đuổitheođànngỗng.

TronglúcấyAkkađãcùngđànngỗngbayvềphươngNam,tìmmộtchỗtrúkhác.Hãycònmột ít sáng trời,và trăng thượng tuầnrấtcao,cũngchochúngtrôngrõđôichút.CũngmaylàAkkabiếtrõvùngnày,vìđãnhiềulầnbịgióthổibạtđếnbờbiểntỉnhBlekinge,nhữngkhimùaxuântớibayquabiểnBaltic.

Akkabaydọctheoconsôngchừngnàomàcòntrôngthấysônguốnlượnquacảnhthiênnhiênđượcánhtrăngchiếusáng,trôngtựamộtconrắnđenbóng.Cứ thế ngỗngđếnDjupafors, ở đó dòng sôngbiến vàomột cái khengầm, rồi nước trong suốt như gương, lao xuốngmột cái hẻm núi, vỡ ra

thànhnhữnggiọtnướclónglánhvànhữngbọtsủibồngbềnh.Bêndướithácđổtrắngxóa làmấytảngđá lớn,nướcchảyxiếtqua thànhmộtdòngcuồncuộn,ầmầm.Akkahạcánhxuốngđấy.Chỗnàythậttuyệtvời,nhấtlàvàolúckhuyakhoắtthếnày,màmọingườiđềuđãvềnhàhết.Sớmhơnthìđànngỗngđãkhôngtàinàodừnglạiđâyđược,vìDjupaforskhôngphảiởvùnghoangvu.Mộtbênbờthácnước,mọclênmộtnhàmáybộtgiấy,vàbênbờkia,caovàcórừnglàvườncâyDjupadal,nơingườitathườngđếndạochơitrênnhữnglốiđidốcđứngvàtrơntuột,để thưởngngoạnvẻđẹpcủadòngthác điên cuồng ở bên dưới, trong khe núi. Ở đây, cũng như ở nơi khác,nhữngkháchlữhànhcủachúngtachẳnghềnghĩđếnvẻđẹpcủacảnhtrướcmặt,màlạicòn thấyhơinguyhiểmvìbắtbuộcphảingủđứngtrênnhữngtảngđátrơn,ởgiữamộtdòngthác.Nhưngcũngphảilấylàmbằnglòngvìtránhđượcnhữngconvậtđisănmồi.

Cảđànngỗngngủngaytứckhắc.Cònchúbé,vìquálolắngnênkhôngngủđược,ngồicạnhchúngđểtrôngchoconngỗngđực.

ChẳngmấychốcSmirrechạyđếndọctheobờnước.Nótrôngthấyngaynhữngconngỗngởgiữanhữngđámbọtnướcxoáy tròn,vàhiểu rằng lúcnàynó lạicàngkhôngthểbắtđượcchúng.Nóngồi trênbờvànhìnchúngmộthồilâu.Nócảmthấybịnhụcmạtrongdanhdựthiệnxạcủanó.

Bỗngnóthấymộtconráicábòrakhỏinước,miệngngậmconcá.Smirretiếnlạiphíaráicá,dừnglạicáchráicáhaibướcđểtỏrakhônghềcóýđịnhcướpmồicủarái.

“Đằngấythậtlàmộtthânxácđángbuồncười,đànhphảiđibắtcátrongkhicóđầycảngỗng trờiđằngkia, trêncácmỏmđá”,Smirremởđầunhưvậy.Lầnnàynóphấnkíchquá,khôngnhẩnnhamà lựa lời chokhéonhưthườnglệđược.Conráicácũngchẳngbuồnquayđầulạinhìndòngthác.Nólàmộtconlangthangnhưtấtcảmọiconráicá.NóđãnhiềulầnbắtcátronghồVombvàbiếtrõSmirrelắm.Nónói:“Tớbiếtrõcậulàmthếnàođểđánhlừangườitamàcướpmộtconcáhươngrồi,Smirreà”.

-A,đằngấyđấyà,Gripe,Smirrenói,nórấthàilòngvìbiếtcáiconráinàylàmộttaybơilộitáobạovàkhéoléolắm.Tớchẳnglấylàmngạcnhiênkhiđằngấykhôngthíchnhìnnhữngconngỗng,bởivìđằngấykhôngđủsứcđểbơiđếnchỗchúngnó.

Conráicácónhữngchâncómàng,nócómộtcáiđuôiđẹpvàcứng,chắcnhưmộtmáichèo,vàmộtbộlôngkhôngthấmnước.Nókhôngmuốnainóivớinórằngcómộtdòngthácnàomànókhôngthểbơingượclênđược.Nóquaynhìnvềphíasông, trôngthấyđànngỗng, liềnquẳngconcáhươngđi

và,từtrênbờdốcđứng,nhàoluônxuốngnước.

GiámùaxuânđếnsớmhơnvànhữngconchimhọamiđãtrởvềvườncâyDjupadal thìchúngđãca tụngbaođêmtrườngcuộcvật lộncủaGripevớidòngthác.Vìnhiềulầnconráicábịnhữngngọnsóngcuốnvàđưađitheodòngnước,nhưngnóngoancườngbơingược lại.Nó lợidụngnhữngchỗnướccuộn,bòquanhữngtảngđá,dầndầnđếngầnđànngỗng.Thậtlàmộtchuyếnraquânnguyhiểm,xứngđángđượcchimhọamicatụng.

Smirrenhìntheocuộchànhquâncủaconráicá.Cuốicùngnótrôngthấyráinhôlênsátcạnhđànngỗng.Nhưnglúcđóbỗngvanglênmộttiếngkêuchóiócdữdội.Conráicángãngửaxuốngnước,vàdòngnướccuốnnóđinhưmộtconmèoconmù.Rồitiếngngỗngđậpcánh.Đànngỗngbốcmìnhlênvàtẩuthoátđitìmmộtnơitrúkhác.

Chẳngbaolâu,conráitrởlạibờsông.Nóchẳngnóichẳngrằng,chỉliếmliếmmộtbênchântrước.ĐếnkhiSmirretựchophépgiễunóthìnómớihétlên: “Khôngphải vì khôngbiết bơi đâu, Smirre à.Tớđã đến tận chỗ đànngỗngđứngvàsắptrèolêntảngđá,thìmộtthằngngườibétítẹolaovàotớ,cầmmộtmiếngsắtnhọnđâmtớmộtphátvàochân.Đauquátớphảibuôngtayra,thếlàlănxuốngdòngthác”.

Nóchẳngcầnkểtiếpcâuchuyện,Smirređãchạyxarồi.

Lạimột lầnnữa,Akkavàđànngỗngphảibay trongbóngđêm.May làtrăngchưalặn,vànhờánhtrăng,Akkacóthểtìmmộtchỗtrúthứbamànóbiếtởtrongvùng.Akkalạibaytheodòngsôngvềhướngnam,baytrêntrangviênDjupadal,trênnhữngmáinhàmàusẫmvàthácnướcđẹpcủathànhphốnhỏRonneby.Hơiquávềphíanamthànhphốmộtchút,khôngxabiểnmấy,làkhunghỉmátRonnebyvớinhữngnhàtắm,suốinước,kháchsạnlớn,vàbiệtthựcủakháchnghỉhè.Trongmùađông,tấtcảđềuđóngcửa,trốngrỗngvàvắngvẻ;vàtấtcảcácloàichimđềubiếtrõvìvàonhữngkhithờitiếtxấu,rất nhiềunhữngđàn chimđến tìmchỗ trú ẩn trênnhữngbao lơnvàhànhlangcủanhữngngôinhàhoangvắng.

Đànngỗng trời đậu trênmột bao lơn và ngủngay, theo thói quen.ChỉmìnhNilslàkhôngngủđược,vìkhôngmuốnrúcvàodướicánhngỗngđực.

Bao lơn quay về hướng nam, và từ đó chú bé có thể trông thấy biển.Khôngngủđược,chúngắmcáicảnhrấtđẹpmàởBlekingenàyđấtvàbiểngặpgỡnhau.

Thậtra,đấtvàbiểncó thểgặpnhaubằngrấtnhiềucách.Nhiềukhiđấttiến ra đón biển bằng cách trải ra những đồng cỏ thấp và phẳng, cỏmọc

thànhchùm,vàbiểngặpđấtvớinhữnghạtcátdiđộngmànóchấtlênthànhbãi,và thànhcồn.Người tabảo rằngbiểnvàđất ítyêunhau lắm,nênchỉmuốnphô ravớinhaucáigì ít đẹpnhất củachúng.Cũngcó lúc,đếngầnbiển,đấtdựnglênmộtlũynúi,nhưđểchặnbướcmộtkẻthù,thếlàbiểnlaonhữngngọnsóngđiêncuồngvào,biểnquật,biểngầm,biểnlaynhưmuốnxécảbờra.

NhưngởBlekingethìlạikháchẳn.Đấtrảirácrathànhđảolớn,đảonhỏ,vàmũi đá, và biển, len lỏi vào giữa những thứ ấy, làm thành vịnh, thànhvũngvàthànheobiển;tựahồđấtvàbiểngặpnhautrongcảnhhòahợpvàhoanhỉ.

Vềmùa đông, người ta không thấy rõ tất cả những cái ấy, nhưngNilscũngnhậnthấyrằngởđâythiênnhiêndịudàngvàtươitắn,vàchúbắtđầucảmthấyyêntâmhơn.Bỗngchúnghemộttiếngengécchóiócvàhunggởtừvườncâyvọngtới.Chúđứngdậyvàdướiánhtrăngsángtrắng,trôngthấymộtconcáoởdướibaolơn;Smirrelạivẫnđitheođànngỗng.Nhưnghiểurằng lầnnày,khôngcócáchnàobắtđượcchúng,nókhôngkìmđượcmộttiếngrúdàitứcgiận.

TiếngrúđólàmAkkathứcgiấc.Mặcdùchẳngtrôngthấygì,ngỗngđầuđàncũngnhậnracáitiếngấy.

-Màyđấyà,Smirre,màyrìnhtrongđêmtốiđấyà?

Akkahỏi.

-Phải,Smirređáp,chínhta.Tamuốnđượcbiếtđànngỗngnghĩthếnàovềcáiđêmhômnaymànhờta,đànđãđượchưởng.

-Màymuốnnóilàchínhmàyđãpháiconcầy,conráicáđếnchỗchúngtađấyà?

-Tạisaolạiphảichốikhôngnhậnmộtchiếncôngđẹp?Chúngmàyđãcólầnđemcáitròngỗngratrêuta.Bâygiờtabắtđầuchơicáitròcáovớibọnmàyvàsẽchưangừngcáitrònàychừngnàomàcònmộtđứatrongbọnmàysốngsót,dùcóphảiđuổitheochúngmàyquasuốtcảđấtnước.

- Này Smirre, một đứa có nào răng, nào vuốt như mày, lại đuổi theonhữngkẻkhôngcógìđểtựvệnhưthế,thìcóhaygì?

SmirrenghĩrằngAkkanóithếlàvìsợ,nóliềnvộivàngđềnghị:“Akkanày,nếumàyđồngýquẳngchotaocáithằngTíHonđãbaolầnchốnglạitaoấy,taohứasẽgiảnghòavớimày.Taosẽkhôngbaogiờđuổitheomộtconnàotrongđànmàynữa”.

-NộpTíHonchomàyà!Akkakêulên,màynóidễnghenhỉ!Từconnonnhấtđếncongiànhấttrongđànchúngta,chúngtađềuvuilònghisinhtínhmạngchonó!

-Chúngmàyyêunóđến thếcơà,Smirrenói,vậy thì taohứavớimàyrằng,nósẽlàđứađầutiêntaotrảthùtrongbọnchúngmày.

Akkakhôngđốiđápgìnữa.Smirrerúlênmấytiếngdàinữa,rồicảnhyêntĩnh trở lại.Nilsvẫnmãikhôngngủđược.Lầnnày thìchính làcâu trả lờicủaAkkavớiconcáođãlàmchochúthaothức.Khôngbaogiờchúcóthểngờsẽđượcnghemộtcâunhưthế,cũngnhưnghemộtaituyênbốsẵnsàngliềuchếtvìchú.Kểtừlúcđó,ngườitakhôngthểnóiđượcvềNilsrằngchúkhôngyêuthươngmộtaicả.

8CảngKarlskrona

Thứbảy,2thángtư

ỞKarlskrona[18]mộttốicótrăng.Đẹptrờivàyêntĩnh,nhưngbanngàymộtcơnbãođãnổilên.Trờicómưa,ngườitrongthànhphốnghĩchắcrằngthờitiếtvẫncònxấu,vìchẳngcómộtaingoàiphốcả.

Thành phố tưởng chừng hoang vắng khi Akka và đàn ngỗng đến. Đãkhuya rồi, và ngỗng đi tìmmột chỗ trú chắc chắn trong các đảo. Chúngkhôngdámởlạitrênđấtliền,sợSmirre,concáo.

Đànngỗngbayrấtcao,vàNilsngắmbiểnvàđảobêndưới,thấymọithứcómộtvẻhưảo,huyễnhoặc.Trờikhôngxanhnữa,vànhưmộtcáichuôngthủytinhmàulụcúplênmặtđất.Mặtbiểntrắngnhưsữa.Nhìnxatớiđâucũngthấycuồncuộnnhữngsóngnhỏbạcđầu.Ởgiữatấtcảcácmàutrắngấy,nhữnghònđảorấtđông,đứngtrướcbờbiển,tựahồmàuđen.

ĐêmđóNilsđãtựhứalàphảidũngcảm,nhưngbỗngchútrôngthấymộtvậtgìlàmchúsợkhiếp.Đólàmộthònđảođácao,phủnhữngkhốivuôngtotướng;giữanhữngkhốiấycókhôngbiếtbaonhiêuhạtvàngnhỏgieo rắcxuống. Chú liền nghĩ đến hòn đá của Magle ở Trolle-Ljungby mà thỉnhthoảngcácyêulùn[19]giươnglêntrênnhữngcộtcaobằngvàng.Đâyphảilàmộtcáigìnhưloạiấy.Nhưngcáilàmchúsợhơnnhiềulàtrôngthấykhôngbiếtbaonhiêuvậtkìquáidướinước,chungquanhhònđảo.Cóthểnóiđólànhữngcávoivàcámậphaynhữngthủyquáikhác,nhưngchúbéhiểurằngđólànhữngyêulùndướibiểnđangtụtậpnhaulạiđểtấncônghònđảo.Thậtvậy, trên chópđảo,mộtôngkhổng lồđangđứng thẳngdanghai cánh taythấtvọnglên trời.Nils lạicàngsợhơnnữakhi thấyđànngỗngbắtđầuhạxuống.“Không,không,đừngxuốngđấy!Đừngxuốngđấy!”.Chúkêulên.

Nhưngđànngỗngkhôngđểýđếntiếngkêucủachúvàchẳngmấychốcchúbéđãrấtngạcnhiênvàhổthẹnvìđãnhìnlầmcáikiểuấy.Cáckhốiđálớnkiachỉ lànhữngcáinhà,nhữnghạtvàngrựcrỡchỉ lànhữngđènlồngthắpngoàiphốvànhữngcửasổđượcchiếusáng.Ôngkhổnglồdanghaitaylàmộtngôinhàthờcónhữngngọnthápvuông,cácquáivậtvàcácyêulùndướibiển lànhững tàuvànhững thuyềnđủcác loại, thảneovàbuộcchặtquanhđảo.Vềphíađất liền thìnhiềunhất lànhữngchiếc thuyềncóchèo,nhữngchiếcmànhthondàicómộtcộtbuồm,nhữngtàuchạyhơinướcđểđi

lạidọcbờbiển.Nhưngphíabênkiathìcónhữngchiếnhạmthiếtgiáp,chiếcthìrộng,ốngkhóitotướngnghiêngvềphíasau;chiếcthìthondàivàđóngtheokiểucóthểđixuyênquanướcnhưnhữngconcá.

Thànhphốnàođây?Nilstìmracâutrảlờikhitrôngthấycáctàuchiến.Suốtđờichúvẫnthíchcácthứtàu,nhưngchưabaogiờchúđượctrôngthấythứnàokhácngoàinhữngchiếcthuyềnconnhẹ,thonthonmàchúchobơitrênmặtnướccácconhàobêncạnhđườngcái.TuyvậychúhiểungayrằngmộtthànhphốmàcónhiềutàuchiếnđếnthếthìchỉcóthểlàKarlskronamàthôi.

ÔngngoạiNilsnguyênlàmộtthủythủhảiquân,thuởcònsốngngàynàocũngnóiđếnKarlskrona,đếncôngtrườngđóngtàulớncủahảiquânvàđếntấtcảnhữnggìcóthểtrôngthấyởđấy.

Nilschỉvừađủthìgiờnhìnquacácngọnthápvàcáccôngtrìnhphòngngựchắnnganglốivàocảng,thìAkkavớiđànngỗngđãđổxuốngnóccủamộttrongcácngôinhàthờ.Rõràngđâylàmộtchỗchắcchắnđểtránhthoátmột concáo,và chúbénghĩ rằngđêmnaychúcó thểdámchuivàodướicánh con ngỗng đực.Được ngủ thích lắm chứ.Rồi sau chú sẽ cố đi xemcôngtrườngvànhữngchiếctàu,khitrờiđãsáng.

NhưngchínhNilscũngkhônghiểunữalàtại làmsaomàchúlạikhôngthểnằmyên, chờđến sángđểđi xem tàu.Chưachợpmắtđược lấyngoàinămphútlàchúđãgỡmìnhrakhỏicánhngỗngđực,vàtụtxuốngđấtdọctheocộtthulôivàcácốngmáng.

Mộtlátsauchúđãởgiữamộtquảngtrường,trướcmặtnhàthờ.Nhữngaiđãquenvới chỗhoangvắnghayđãởmộtxóxỉnhxaxôinào thìbaogiờcũngcảmthấylolo,khiđếnmộtthànhphốmànhàcửadựnglênthẳngtắpvàphốxámởrộngthênhthang,chẳngcólấymộtchỗtrúẩn.VìthếchẳngmấychốcNilsđãmongđượccứởlạitrênkia,trênngọnthápvớiđànngỗng.Cũngmaylàchẳngcóbóngngườinàotrênquảngtrường;chỉcómộtngườibằngđồngđenđứngsữngtrênchiếcbệcao.Đólàmộtngườiđànôngcaolớn,khỏemạnh,độicáimũbagóc,mặccáiáochẽndài,cáiquầnchẽnngắnvàđiđôigiàyto.Ôngtacầmmộtcáigậyvàcóvẻbiếtdùngđếnnếucần,vìôngtacóbộmặtnghiêmkhắcghêgớmvớicáimũikhoằmdài,vàcáimồmrấtxấu.

“Đứngmàlàmgìđây,cáiôngnày,vớicáimôidàychảythòngxuốngthếkia?”,chúbénói.Chưabaogiờchútựthấybénhỏhơn,khốnkhổhơntốihômnay.Chúcốtựđemđếnchomìnhchútítcanđảmbằngcáchlàmravẻbạodạn.Rồichúkhôngnghĩgìđếnphotượngnữa,vàđivàomộtđườngphố

rộng,xuốngphíabờnước.Mớiđicóvàibướcthìnghetiếngaiđiđằngsaumình.Nhữngbànchânnặngnềnệnxuốngđálátđường,vàmộtcáigậyđậpxuốngđất.Cóthểnóilàchínhconngườibằngđồngđenđãxuốngđường.

Nilsnghetrộmcácbướcđi,rồiliềnchạytrốn,chỉmộtlátchúđãtinchắcrằngđóchínhlàconngườibằngđồngđen.Mặtđấtrungchuyển,vàcácnhàđềubịlunglaytheo.Chỉcóngườiấymớicóthểđiđứngnặngnềđếnthế,vàNilsđâmrasợvìcâunóicủachúlúcnãy.Chúkhôngdámquayđầulại.

“Cólẽôngtadạochơichovuithôi,chúnghĩ.Ôngtakhôngthểtrùmìnhvìđiềumìnhđãnóiđược.Mìnhnóikhôngácýgì”.

ĐánglẽtiếptụcđithẳngthìNilsrẽsangmộtđườngngang.Nhưthếchúhi vọng thoát được ông bạn đường. Nhưng chỉmột lát là chú nghe tiếngngườiđồngđencũngđivàoconđườngấy,vàchúsợquásức.Làmsaotìmđượcmộtchỗẩnnấptrongmộtthànhphốmàtấtcảmọinhàđềuđóngcửa?Chútrôngthấybênphảimộtngôinhàthờcổbằnggỗ,cómộtcôngviênrộngbaoquanh.

Khôngdodự,chúchạybổvàođấy. “Chỉcầnđếnđượcđấy làmìnhsẽđượcchechở.”

Bỗngchútrôngthấyởgiữalốiđivàonhàthờmộtngườiđànôngđangrahiệuchochú.Sungsướngquá,chúvộivàngđếngần.Timchúđậpdữdội.

Nhưngkhiđếncạnhconngườiđứngtrênmộtchiếcghếđẩunhỏ,ởlốiđiấy,chúbỗngdừnglại,chẳngbiếtnóinănggì,chúnghĩbụng:“Chắckhôngthể làcáingườinàyđã rahiệuchomìnhđược,vìông tabằnggỗcơmà”.Chúlặngnhìnngườiấymộthồi.Đólàmộtngườihiềnhậu,thấplùnvàkhỏemạnh,mặtrộng,hồnghàovàtươitắn,tócđenvàbóng,vàcóbộrâuđendài.Trênđầu, ông ta độimột cáimũbằnggỗđen,mìnhmặc chiếc áo lendàibằnggỗmàunâusẫm,quanhmìnhđeomộtdâylưngbằnggỗđen,mặccáiquầnrộngbằnggỗmàuxámvàđiđôitấtbằnggỗ,chânđiđôigiàycaocổbằnggỗmàuđen.Ôngtavừamớiđượcsơn,vừamớiđượcđánhbóngnênsángrựclêndướiánhtrăng,việcđólàmtăngthêmvẻphúchậucủaôngta,vàlàmchochúbétincậy.Taytráiôngtacầmmộttấmbảnggỗ,Nilsđọcởđấy:

“Kính cẩn van xin, dù giọng thấp bé, xin đặt vào đâymột chút nghĩaquyên,nhưngtrướchếthãygiởmũtôilênđã”.

Nils hiểu: conngười kia chỉ làmột cái câyđểquyên tiềngiúpkẻkhó.Chú thấtvọng.Chúđãmongchờgìnhiềuhơn thế.Chúnhớ lạiôngngoạichúđãnóiđếnconngườigỗphúchậunày,nói rằng trẻconởKarlskrona

đềuyêumếnôngta.Nilshiểurõđiềuđólắm.Ngườiấycócáivẻphúchậungàyxưa, đếnmứcngười ta có thể cho rằngông tađãmấy trăm tuổi rồi.Đồng thời, ông ta có vẻ khỏemạnh, tự hào, cương quyết, và vui vẻ nhưngườitathườngtưởngtượngranhữngngườingàyxưa.

Cứnhìnôngngườigỗ,Nilsgầnnhưquênmấtcáiôngđangđuổimình.Nhưngmàkìa,chúbỗngnghetiếngôngấyđến.Ôngấyđivàonghĩatrang.Ôngấytớigần.Nấpđâubâygiờđược?

Đúnglúcđó,Nilsthấyôngngườigỗcúixuốngvàchìachochúbàntaytovàrộngcủaông.Khôngthểnàomàkhôngtinôngtađược;Nils liềnnhảyvàobàntayngườidangragiúpchú.Vàngườigỗđưachúlêncao,đếntậncáimũcủamìnhvàchuồichúvàotrongmũ.

Chúbévừaẩnxong,ngườigỗvừađủthìgiờhạcánhtayxuốngvàtrởlạithếđứngnhưtrước, làngườiđồngđenđãđứngdừnglại trướcmặtôngta,lấycâygậyđậpđậpxuốngđấtvàthét lên,giọngtovàvangxa:“Ngươilàai?”

Cánhtaycủangườigỗgiơlênvớimộtđộchínhxáclàmchocáisườngỗgiàcủaôngtakêurăngrắc;cácngóntaycủaôngtađặtvàomépmũ,vàôngtatrảlời:“Rosenbom,tâuBệhạbỏlỗicho.Ngàytrước,trungsĩtrênchiếnhạmTáobạo;mãnhạnphụcdịchchiếnthời,vềhưu,giữnhàthờBộTưlệnhhảiquân;cuốicùngđượctạcvàogỗvàđặttrongnghĩatranglàmcâynghĩaquyêngópgiúpkẻkhó”.

Nghengườigỗ“tâuBệhạ”,chúbégiậtnảymình.Nghĩlại,chúhiểurarằngcáiphotượngđặtởquảngtrườnglớnlàtượngcủangườiđãlậprathànhphố.Thì rachúđãphảinóichuyệnvớivuaKarlXI[20],đơngiản thế thôi.Ngườiđồngđennói:“Ngươinóinăngrõràngđấy.Ngươilạicóthểnóichotabiếtlàngươicótrôngthấymộtđứabéconchútxíu,chạykhắpthànhphốđêmnaykhông?Đólàmộtthằngbétinhnghịchvàmộtđứaxấcláo.Tamàbắtđượcthìsẽdạychonóliệumàhỗnláo”.

-“TâuBệhạ,xinbỏlỗi,thầncóthấynó,”ngườigỗnói.Nghecâutrảlờiđó,chúbéngồicorotrongcáimũvànhìnvịquốcvươngquamộtkhegỗ,phátsợđếnnỗibắtđầurun.Nhưngchúyêntâmngaykhinghengườigỗnóitiếp:“Bệhạtheodõidấuvếtsairồi.Thằngbéhìnhnhưcóýđịnhchạytrốnvàocôngtrườngđểnấptrongấy”.

-Ngươitinthếà,Rosenbom?Vậythìđừngđứngimtrênghếcủangươinữa,mà đi theo ta và giúp ta tìm nó! Bốnmắt nhìn rõ hơn haimắt chứ,Rosenbom.

Nhưngngườigỗtrảlờigiọngthanvãn,rênsiết:-Thầnkínhcẩncầuxinbệhạđểchothầnởyênchỗ.Thầncóvẻtươitắnvàbónglộnlànhờnướcsơn,chứthầngiànuavàmụcnát,cửđộngmộtcáimạnhcũngkhôngchịunổi”.

Con người đồng đen dường như không thuộc những kẻ chịu để ngườikháctráiýmình.

“Chuyệnnhảmnhí gì thế?Đi ngay,Rosenbom!”.Nhà vua giơ cao câygậylênvànệnngườikiamộtphát trênvai,nghevanglên,vànói:“Ngươithấylàngươicònvữngđấychứ,Rosenbom”.

Nhàvuadứtlờilàhọđingay.Caolớn,hùngdũng,họđiquacácphốcủaKarlskrona,vàsaucùngđếnmộtcánhcổngnặngdẫnvàocôngtrường.Mộtthủythủđanggác,nhưngngườiđồngđenkhôngđểýđếnchútnào.Ôngtalấychânđẩycổng,vàhaingườiđivào.

Trướcmặthọtrảiramộtcảngrộngcónhữngcầutàuđặttrêncọc,chiaralàmnhiềungăn.Cácbểđềucótàuchiếnđậu.

-Bắtđầutìmđâutrướcthìhơn,Rosenbom?Ngườiđồngđenhỏi.

-Mộtngườitítẹonhưnóchắcphảinấptrongphòngbàycácvậtmẫu.

Trênmộtlưỡiđấthẹpchạyphíabênphải,dọctheosuốtbềdàicủacảng,cómấyngôinhàcũkĩ.Ngườiđồngđenđếngầnmộtngôicónhữngcửasổnhỏvàmáirấtcao.Ôngtalấygậyđậpvàocửavàcửamở;rồinặngnềleolênmộtthanggáccũmàcácbậcđãmòn.Haingườiđivàomộtgianphòngrộngchứatoànnhữngchiếctàunhỏ,đầyđủcảcộtbuồm,dâynhợ.Chúbébiết rằngđó làhìnhmẫucủanhữngchiếc tàuđãđóngchohảiquânThụyĐiển.

Cóđủtấtcảcácloạitàu;nhữngchiếnhạmcổ,sườnđầyắpđạibác;đầumũi,đầuláiđềucónhữngcôngtrìnhdựngcaolên,vàcáccộtbuồmphảiđỡnhữngcánhbuồmcùngdâynhợchằngchịt;nhữngchiếctàucanhphòngbờbiểnnhỏ,cóghếbăngchocáctaychèongồisuốtcảbềdàithântàu;nhữngpháohạmkhôngcóboongvànhững tàubuồmcổmạvàng lộng lẫy, hìnhmẫucủanhữngchiếcmàngàyxưavuachúadùng trongcáccuộc lữhànhcủahọ.Saucùngcòncónhữngthiếtgiáphạmdàivànặng,cónhiềuthápvàđạibáctrênboongmàngàynayngườitathườngdùng,vànhữngtàuphóngngư lôi thon thả,mảnhmai, trông tựanhữngconcádài.Nilshếtsứcngạcnhiênvàkhâmphục:“Rangườitađãđóngnhữngchiếctàutođếnthế,đẹpđếnthếởđây,trênđấtThụyĐiểnnày!”

Chúthahồmàngắmnghíavàkhâmphụccáckiểutàu,vìcáingườiđồng

đen cứ thoạt nhìn thấy các hìnhmẫu là quên hếtmọi cái khác.Ông ta điduyệtquatấtcả.VàRosenbom,trướckialàtrungsĩtrênchiếnhạmTáobạo,phảikểlạitấtcảnhữnggìđãbiếtvềnhữngngườiđãđóngcáctàuvànhữngngườiđãchỉhuycáctàu,cùngsốphậnmàhọđãphảichịu.ÔngtanóiđếnChapman,đếnPuke,vàđếnTrolle;đếnnhữngtrậnHoaglandvàSvensksundchođếnnăm1809, thờikìmà sauđóông takhôngcònnữa.Ông ta cùngngườibạnđườngnóichuyệnvớinhaunhiềunhấtlàvềnhữngchiếctàucổbằnggỗtrangtríthậtđẹp.Họhìnhnhưkhônghiểucácthiếtgiáphạmmới.

“Rosenbom,tathấyrằngnhàngươichẳngbiếtchútgìvềnhữngchiếctàuhiệnđạiấy,”nhàvuanói.“Đixemcáikhácđi.Vìtấtcảnhữngthứởđâyđềulàmtathích,Rosenbomà”.

Họđãthôitìmchúbé,vàchúthấyyêntâmvàthoảimáiởtrongcáimũgỗ.Họđiquanhữngcơsởlớncủacôngtrường,nhữngxưởngmaybuồm,lòluyệnsắt,nhữngxưởngchếtạomáyvànhữngxưởngmộc.Họthămnhữngcầntrụcdùngđểtáncáckimloại,vànhữngbếntàu,nhữngkhovậtphẩmdựtrữ,xưởngchữatàutorộng,đàotrongđánúiđãbỏhoang.Họđiranhữngđậpdài,nơibuộccác tàu trận;họxuốngcác tàu,xemxétmọi thứnhưhaithủythủgià.Họngậpngừng,tuyênán,tánthànhvàgiậndỗi.

Nấp trongcáimũgỗ,Nilsnghehọnóichuyện.Nhưvậychúbiếtđượcrằngngườitađãphảiphấnđấuvàlaođộngbiếtbaoởchốnnàyđểcóthểvũtrangchotấtcảmọihạmđộimàngườitapháitừquâncảngrađi.Chúbiếtrằngngườitađãkhôngquảnxươngmáuvàtínhmạng,rằngngườitađãhisinhđếnđồng tiềncuốicùngđểđóng ranhững tàuchiếnnày, rằngnhữngngườitàigiỏiđãđemhếtcốgắngcủahọradùngvàoviệccảitiếnvàhoànthiệncácchiếctàuđãbảovệtổquốcnày.Nghenóiđếntấtcảnhữngđiềuđó,chúbérơmrớmnướcmắtvàcảmthấysungsướngđãđượcngườitachobiếtkĩcàngđến thếvề tấtcảmọiviệcấy.Saucùnghọđivàomộtcáisânmởrộng.Ởđódướimộthànhlangđãxếphàngnhữnghìnhmũicáctàuchiếnxưa.Nilschưabaogiờđượcthấycáigìlạlùnghơnthế,vìtấtcảnhữnghìnhấy đều có nhữngmặt người hùng tráng và khủng khiếp, không thể tưởngtượngđược.Cáchìnhấyđềutolớn,dũngcảmvàhoangdã,bắtnguồncảmhứng từchínhcái tinh thần tựhàođãvũ trangchocác tàu lớnấy.Nils tựthấymìnhbénhỏhơnbaogiờhết.Nhưnglúcấy,ngườiđồngđenbảongườigỗ:“Cấtmũra,Rosenbom,chàocácmũitàukiađi.Tấtcảđềuđãratrậnvìtổquốc!”.Rosenbom,cũngnhưngườibằngđồngđenđãquênhẳnlàhọđếnđâyđểlàmgì.Chẳngsuynghĩgì,ôngtagiơchiếcmũgỗlênvàhô:“Xincấtmũchào,vinhdựthayngườiđãchọnvịtrícảngnày,đãlậpcôngtrườngnàyvàđãtáitạorahảiquâncủata.Vinhdựthaynhàvuađãhiếncuộcđờichotấtcảnhữngthứnày”.

-Cámơn,Rosenbom.Ngươinóiphải,ngươi làmộtngườichính trực...Nhưngcáigìthếnày,Rosenbom?

Ông ta chỉNilsHolgersson đang đứng trên cái sọ trần củaRosenbom.NhưngmàNilskhôngsợnữa.Chúvẫymũvàhô:“Huara,huara!Conngườicómôidày!”

Ngườiđồngđenlấygậyđậpxuốngđất,nhưngchúbékhôngbaogiờbiếtđược làông tađãđịnh làmgì,vìđúng lúcấymặt trờimọc lên.Tứckhắcngườiđồngđenvàngườigỗđềubiếnmấttựahồhọđãđượclàmbằngsươngmù.Tronglúcchúđứngdậy,đảomắttìmhọ,thìđànngỗngtrờibaylêntừnóc nhà thờ và bắt đầu lượn trên thành phố. Bỗng chúng trông thấyNilsHolgersson,vàconngỗngđựctrắngliềnrẽkhôngkhíxuốngđónchú.

9ChuyếnđiOland

Chúanhật3thángtư

Đànngỗngtrờiđếnăncỏtrênmộthònđảonhỏbênbờbiển,vàởđấygặpnhững conngỗngxám;bọnnày rất ngạcnhiênkhi trông thấyđàn, vì biếtrằngnhữngbàconhoangdãấycủachúng thườngkhôngđếngầnbờ.Bọnngỗng xám tòmò và tọcmạch, vàmãi đến lúc những ngỗngmới đến kểxongcâuchuyệnbịcáorượtmớichịuthôi.Nghexong,mộtconngỗngxám,hìnhnhưnganghàngvớiAkkavề tuổi tácvàkinhnghiệm,bảocácngỗngtrời:

-Concáobịđàyđikhỏixứsởcủanó,làmộttaihọalớnchocácbạn.NósẽgiữlờihứavàsẽtheocácbạnđếntậnLapland.NếutalàcácbạnthìtasẽkhôngbayquatỉnhSmåland,màsẽtheođườngngoàivàbayquađảoƯland.[21]Concáosẽmấthútdấuvếtcácbạn.Vàđểđánhlạcnóhơnnữa,cácbạnnênnghỉlạihaihaybangàyởmỏmphíanamcủađảothìhơn.Cáiănởđónhiều lắm, và bầu bạn cũng vậy. Tôi tin là các bạn sẽ không ân hận vềchuyếnđicủamình.

Lờikhuyênrấtđúng,vàđànngỗngtrờiquyếtnghetheo.Ănnorồi,chúngliền lên đường đi Ưland. Chưamột con ngỗng nào trong đàn đã đến đó,nhưngngỗngxámđãchỉchonhữngđiểmmốcrõràng.ChỉviệcbaythẳngvềphíaNamchođếnlúcgặpđườnglớncủacácloàichimdicưthườngbayqua,ởngoàikhơi,dọcbờbiểntỉnhBlekinge.Tấtcảcácgiốngchimcótrúđông trênbiểnTâyvàxuânđến thìbaysangPhầnLanhaysangNga,đềutheođườngấy.Dọcđường,chúngđỗ lạinghỉởƯland.Đànngỗng trời sẽchẳngthiếukẻdẫnđường.Hômấylàmộtngàyyêntĩnhvànóngnhưngàyhè, thời tiết lí tưởngchomộtchuyếnbay trênmặtbiển,chỉcóđiều làbầutrời không hoàn toàn quang đãng mà u ám, và hơi bị mây che. Lác đácnhữngđámmâytụlại,xuốngthấpsátmặtnướcvàngăntầmmắtngườita.

Khicácdukháchđãbayquahếtquầnđảo,thìmặtbiểntrảiraxinhđẹpvàlónglánhđếnnỗiNilsnhìnxuống,tưởngnhưtráiđấtđãbiếnđâumất.Chỉcòncómâyvàtrờichungquanh.Chúbỗngthấychóngmặtvàcuốngcuồngbámchặtlấylưngngỗngđựchơncảhômbayđầutiên.

Khiđếnđườnglớnmàngỗngxámđãchỉcho,lạicàngsợhơnnữa.Hàngđànchimnốiđuôinhau, tất cảđềubaycùngmộthướng.Hìnhnhưchúng

theomộtđườngđãvạchsẵn.Đólànhữngconvịttrời,vànhữngconngỗngxám,nhữngvịttrờiBắccực,nhữngconcốcphươngBắc,nhữngconcốcbắtcá, những con cốc trắng cómào, những con ác là biển... Lúc cúi về phíatrước,Nilstrôngthấybóngtấtcảdãychimdàiấydomặtnướcphảnchiếulại.Đầuócchúquaycuồng,cóthểnóilàtấtcảđànchimấyđangbay,bụngngửalêntrời.Vảlạicáigìđangởtrêncaovàcáigìđangởdướithấp?Chúchẳngcònbiếtgìnữa.

Chimđãmệtvàmongchóngđến.Chẳngmộtconnàokêulahayđùacợt.Cảnhimlặngấylàmchomọithứthànhhưảolạlùng.“Cólẽbọnmìnhđãrờikhỏitráiđấtrồi!Nilsnghĩbụng.Cólẽbọnmìnhđanglêntrời”.

Cũnglúcđó,chúnghehaitiếngsúngvàthấyhaicộtkhóinhỏbaylên.

Đànchimxônxao,sợhãi.“Cóngườibắn!Cóngườibắn!Cóngườibắnởdướitàu!Chúngkêulên.Baycaolên!Caonữalên!”.

BâygiờNilsmớithấymìnhvẫnbaytrênmặtbiển,chứkhôngphảiđãlêntrờichútnàocả.Trênmặtnướccónhữngchiếctàunhỏđithànhmộthàngdài,chởđầyngườiđisăn,họbắnhếtphátnàyđếnphátkhác.

Nhữngđànchimbayđếnđầutiên,khôngkịptrôngthấyhọ,vàđãbayquáthấp.Nhiều tấm thânmàu sẫm rơinhàoxuống.Mỗi con rơi lànhữngconsốngsótkêulênnhữngtiếngđauđớn.

Sựkhiếpsợvànhữngtiếngkêurênấychẳngcógìđánglạđốivớikẻmớimộtthoángtrướcđâycòntưởngmìnhđangởtrêntrời.Akkavútnhanhlêncaovàcảđànbaytheohếtsứcnhanh.Đànngỗngtrờithoátkhỏivòngnguyhiểm,nhưngNilsvẫnchưahoànhồn.Saolạicóthểnhưthế!LạicónhữngngườiđibắnvàonhữngvậtnhưAkka,Yksi,Kaksi,ngỗngđực,vàcácbạnđồnghànhcủachúngta?Rangườitachẳnghiểugìviệcngườitalàmcả.

Hàngngũđànchimđãsátlạivớinhauvàcuộclữhànhquabầukhôngkhíbấtđộngcứtiếptục.Cảnhimlặngđãtrởlại.Thỉnhthoảngmộtconchimđãkiệt sứckêu lên: “Đã sắpđếnnơi chưa?Cácbạn có chắc là chúng tabayđúngđườngkhông?”.Thế lànhữngconbayhàngđầuđáp:“Chúng tabaythẳngđếnƯland,thẳngđếnƯland”.

Đànvịt trờiđãmệt,nhữngconcốcđãvượtchúng.“Đừngvộiquáthế,”đànvịtkêu.“Cácbạnđịnhănhếtđấyà?Sẽcóđủchocácbạnvàchochúngtôi”,đànchimcốcđáp.

Chưa trông thấyđảochútnào,chúngđãgặpmột làngiónhẹmangđầynhữngđámkhóitrắngđặc,nhưcómộtđámcháyđâuđây.

Lúcđànchimtrôngthấynhữngcơnlốctrắngđầutiên,chúnglolắngvàbaynhanhlên.Nhưngnhữnglànkhóicuồncuộnvẫntỏaramỗilúcmộtdàyđặc,vàcuốicùngvâylấychúng.Khôngngửithấymùigìcả,vàkhóikhôngđencũngkhôngkhôchútnàomàtrắngvàẩm.Nilshiểungayrằngđóchỉcóthểlàsươngmù.

Khisươngđãdàyđếnmứcởngaytrướcmặt,cáchmộtthânngỗng,cũngkhôngtrôngthấygìnữa,thìnhữngđànchimđâmrahoảnghốt.Chođếnlúcấy,chúngbayrấttrậttự;giờchúngbắtđầubaylungtungtrongsươngmù.Chúngbayvềđủmọihướngvàlàmlạcđườngnhau.“Coichừng,chúngkêu.Cácbạnđangbayquanhbayquẩnđấy.Quaylạithôi!SẽkhôngbaogiờđếnđượcƯlandđâu”.

Tất cả đều biết rất rõ hòn đảoở nơi nào, nhưng chúng ra sức làm chonhauhoảnghốtlên:

-KìatrôngnhữngconvịtphươngBắckìa,mộttiếngkêulêntrongsươngmù.ChúngquaytrởlạiphíabiểnTâyđấy.

-Coichừng,ngỗngxámạ,một tiếngkháckêu.Cứbay theohướngđó,cácbạnsẽđếnđảoRugen[22]đấy.

Đối với những loài chim quen bay qua biển thì chẳng sợ lạc hướng,nhưngđốivớinhữngđámngỗngtrời thì thật làgiankhổ.Bọnhaybày tròchẳnglâulagìmàkhôngnhậnthấyrằngchúngkhôngchắchướngđilắm.

-Điđâuđấy,nhữngkẻcảtinkia?MộtconthiênngahỏivàbaythẳngđếnchỗAkka,vẻthươnghạivànghiêmtrang.

-ChúngtôiđiƯland,nhưngchúngtôichưabaogiờđếnđócả.Akkađáp,tưởnglàcóthểtincậyđượcconchimấy.

-Khổchưa,thiênnganói.Ngườitalàmcácbạnlạcđườngrồi.CácbạnđangbayvềphíaBlekingeđấy.Đitheotôi,tôisẽchỉđườngcho.

Nó lạibayđi,vàđànngỗngbay theo.Khiđãdẫnđànngỗng rakháxađường lớn, để không còn nghe thấy tiếng kêu nữa, thì nó biến ngay vàosươngmù.

Đànngỗngbayloanhquanhhúhọamộthồi.Vừatìmlạiđượcnhữngđànchimkhácthìmộtconvịtbaytới.“Tốthơnhếtlàcácbạnđậuxuốngnướcchođếnlúcsươngtan,”vịtnói.“Rõrànglàcácbạnkhôngquenbayxarồi”.NhữnggiốngchimkhốnnạnấyđãlàmchoAkkamấtbìnhtĩnh.CứtheosựxétđoáncủaNilsthìđànngỗngđãbayloanhquanhmộthồilâurồi.

Một con cốc bay lướt nhanh bên cạnh kêu: “Coi chừng đấy! Các bạn

khôngbiếtlàmìnhcứbaylênrồilạibayxuốngđấyà?”

Nilsbámchặtlấycổngỗngđực.Đóđúnglàcáiđiềumànósợtừlúcnãy.

Chẳngmộtaibiếtđượcbaogiờthìđếnnơi,nếubỗngnhiênkhôngnghemộttiếngnổtovangrềnrền.

Akkavươncổ ra,đậpđôicánhvà laohết tốc lực.Cuốicùng,nóđãcómộtcáigìđểtựđịnhlấyhướng.

ConngỗngxámđãbảonóđừngbayxuốngmỏmcựcnamcủađảoƯland,vìởđóngườitađãđặtmộtkhẩuđạibácđểbắnvàosươngmù.Cuốicùng,nóđãbiếthướngđi,vàtừnaythìkhôngmộtaitrênđờicòncóthểlàmchonólạcđườngđượcnữa.

10MũiđấtcựcnamđảoOland

Ngày3đếnngày6thángtư

Trongmiền cực nam đảoƯland cómột lâu đài cổ của nhà vua gọi làOttenby,mộttrangviênkhárộngtrảisuốtbềngangcủađảotừbờnọđếnbờkia.Đâyvẫnlànơiẩnnáuưathíchcủabaonhiêuloàivật.Trongthếkỉmườibảy,hồicácquốcvương thườngđếnsănbắnởƯland thì trangviênchỉ làmộtkhuvườncâyrộngđểnuôihươu.Vàothếkỉmười tám,ởđâycómộttrạinuôinhữngngựagiống rấtquý,vàmột trạicừucó tớihàng trămcon.NgàynayởOttenbykhôngcóngựanòi,màcũngkhôngcócừucái.Ởđâyngườitanuôirấtnhiềungựatơchocáctrungđoànkịbinh.

Trongcảnước,khôngthểcómộtnơinàothuậnlợichothúvậtbằngởnơinày.Dọcbờbiểnphíađông,đồngcỏchocừuănxưakiatrảidàiragầnbacâysố.Đólàđồngcỏrộngnhấtcủatoànbộđảonày,súcvậtcóthểđếnđâyăn cỏ, chơi đùa và chạy nhảy thỏa thích. Lại còn có khu rừng nổi tiếngOttenby, với những cây sồi trăm năm,mà ở dưới gốc, người ta được chenắngvàtránhcáigióghêgớmcủaƯland.CũngkhôngđượcquênbứcthànhdàiOttenby,chạy từbờnàysangbờkia,ngăn trangviênvớiphầncòn lạicủađảo,chỉchocácsúcvậtbiếttrangviênxưacủanhàvuarộngđếnđâu,vàbáochochúngbiếtlàđừngphiêulưuđếnmộtđấtkháckhôngđượcbảovệnhưởđây.

VàcũngchẳngphảichỉcónhữnggiasúcmớithấythíchthúởOttenby.Cả đến những thú rừng, người ta nói thế, cũng cảm thấy rằng, trongmộttrangviêncổcủanhàvua,tấtcảkhôngtrừai,đềucóthểđượcchechởvàtrúẩn.Vìthếmàchúngtụtậpởđâyđôngđếnthế.Ngoàinhữngconnaithuộcdònggiốnglâuđờicònsốngsót,vànhữngconthỏrừng,nhữngconvịtnhiềumàu,nhữngchimđađayêuthíchđấtnày,mùaxuânvàmùathungườitacòngặpởđâyhàngnghìnchimdicư.Nhữngchimnàyđỗxuốngăncỏvànghỉngơi, nhiềunhất là trênbờphíađông, thấpvà lầy, trướcmặtđồngcỏ củacừu.

Cuốicùng,đànngỗngtrờivàNilsHolgerssonđếnƯlandvàhạxuốngbãicátsỏi,nhưtấtcảmọichimkhác.Sươngmùtrùmlênđảo,cũngdàyđặcnhưtrênbiểnvậy.NhưngcũngkhôngvìthếmàNilsbớtngạcnhiênkhithấybaonhiêulàchimtrêncáikhoảngđấthẹpmàmắtchúcóthểnhìnthấy.

Đâylàmộtbãibiểnthấp,rảiráccóđávànhữngvũngnước,córongbiểndosóngnémvàophủđếnmộtnửadiệntích.Nếuđượclựachọn,cóthểlàNilsđãkhôngdừnglạiđây,nhưngmàđànchimthìxemởđâydườngnhưđangởthiênđườngvậy.Vịtvàngỗngxámăntrênđồngcỏ.Trênbãicátsỏi,nhữngconchimmỏnhátconvànhữngloàichimkhácsốngởcácbờbiểnđangchạynhảy.Nhữngconcốcbơidướinướcvàbắtcá.Nhưngnhộnnhịphơn cả là trên những bãi rong dài phía trước bờ biển. Ở đây, chim đứngthành hàng sát nhau,mổ những ấu trùng và giun, chắc là nhung nhúc, vìchẳngnghecótiếngchimnàophànnànlàthiếucáiăncả.

Phầnlớnđềuphảitiếptụccuộclữhànhvàchỉdừnglạiđểnghỉ.Conđầuđànkhimớinhậnthấyđàncủamìnhđãănlạisứclàliềngọi:“Cácbạnđãsẵnsàngthìchúngtalênđườngthôi!”

-Không,không,đợití!Cònlâuchúngtôimớino-nhữngconkhácđáplại.

-Cácbạnmuốnngốnđếnnỗikhôngthểbayđượcnữađấychắc?Conđầuđànnói.

Xong,nóđậpcánhvàlấyđàbaylên.Nhưngthườnglànóphảiquaylại,vìnhữngconkháckhôngbaytheo.Xanữa,quánhữngbãirongcuốicùng,mộtđànthiênngađangbơi.Chúngkhôngnghĩđếnviệcđổbộvàobờ,màcứnghỉtrênmặtnước,đểcáclànsóngđuđưamình.Chốcchốc,chúngvươncổxuốngnước, tìmcáiăndướiđáybiển.Khikiếmđượccáigìđặcbiệtngonlành,chúngkêulênnhữngtiếnggiốngnhưtiếngkèntrumpet.Đượcbiếtlàcóthiênnga,Nilsvộichạyvềphíanhữngbãirong.Chúchưabaogiờđượcthấythiênngahoangdãcả.Chúđượccáimaylàcóthểđếnrấtgầnchúng.Vả lại, không phải chỉ có mình chú ngắm đàn thiên nga. Ngỗng trời vàngỗngxám,vịttrờivàchimcốcđứngthànhvòngtrònquanhchúng.Nhữngcon thiên nga xù lông lên, giương cao cánh làmbuồmvà vươndài cổ ra.Thỉnhthoảng,mộtconbơiđếngầnmộtconngỗnghaymộtconcốc,vànóivớinómộtđôilời;nhưngconkiadườngnhưkhôngdámngướcmỏlêntrảlời.

Nhưngcómộtconchimnướcnhỏ,mộtconquỷconđenngòmmàtấtcảcácđiệubộtrangnghiêmkialàmchokhóchịuđếnngạtthở.Thìnhlìnhnónhàoxuốngvàbiếnmấtdướinước.Liềnsauđó,mộtconthiênngakêulênmộttiếngvàbỏchạy,nhanhđếnnỗinướcsủibọtlênquanhmìnhnó.Rồinódừnglạivàlấylạicáivẻđườngbệnhưcũ.Nhưngtứcthìmộtconthiênngakháclạikêunhưconthứnhất,rồilạimộtconthứbanữa.

Nhưngkhôngmayconchimđenkhôngthểởdướimặtnướclâuhơnnữa.

Nóhiệnlên,bénhỏ,đenthui,vẻtinhquáivôcùng.Đànthiênngalaocảvàonó,nhưngthấymìnhgặpphảimộtconchimbénhỏquáchừng,chúngbèndừngngaylại,tựahồchúngchorằngnókhôngđángđểchúngbậntâm.Thếlàconchimđenlạinhàoxuốngnước,vàlạicắnvàochânchúng.Chắcrằngnólàmchocácconthiênngaphảiđau,nhưngcáibựcnhấtlàchúngkhônglàm sao giữ được phong thể đường bệ của chúng nữa.Bỗng nhiên chúngquyếtđịnhmộtđiều.Chúngliềnđậpcánhầmầm, laovềphía trước, trôngnhưlàchạytrênmặtnướcvậy.Saucùng,cóđủkhôngkhídướicánh,chúngliềnbayvútlên.

Đànthiênngađirồi,cácloàichimkháctiếclắm;nhữngconđãcườivìcáctrònghịchtinhcủaconchimđen,giờlạitráchnólàláoxược.

Chúbétrởlạiđấtliền,đứngnhìnnhữngconmỏnhátcon.Chúnggiốngnhữngconchimdangtíxíu.Cũngnhưchimdang,thânchúngnhỏ,cẳngcao,cổdài,cửđộngnhẹnhàngvàuyểnchuyển;nhưng lôngchúngkhôngxámmàhunghungđen.Chúngđứng thànhmộthàng trênbãibiểnmàcácđợtsóngquétvàorửasạch.Cứmỗilầnmộtđợtsóngtrànvàolàcảhàngchạyvộivềphíasau.Nhưngđợtsóngvừabịbiểnhútlại,làchúnglạiratheo.Cứthế,chúngtiếptụchànggiờliền.

Đẹpnhấttấtcảcácloàichimlànhữngconvịtbiểnnhiềumàu.Loàinàyđúnglàhọhàngvớivịtthường,vìthânhìnhcũngnặngnềvàhaivaibèbè,mỏ rộng, chân cómàng, nhưng chúng chưngdiện lộng lẫyhơnnhiều.Bộlông chúng trắng, quanh cổ là một dải rộngmàu vàng; đôi cánh tô điểmnhiềumàumànổilênrựcrỡlàmàulục,màuđỏvàmàuđen,vàcácđầucánhcũngđen;cáiđầuthìmàulụcsẫm,óngánhnhưtơ.

Mộtcontrongbọnxuấthiệntrênbãi,nhữngloàichimkhácreolên:

-Nhìnchúngkiakìa!Xemchúngchưngdiệnđếnmứcthếnào!

-Nếukhôngđẹpđếnthế,chúngđãchẳngcầnphảiđàođấtlàmtổ,vàđãcóthểấptrứnggiữabanngàybanmặtnhưchúngtađâycảrồi,mộtconvịtmáinâunóivậy.

-Cứđểchúngchưngdiệntùythích;cólàmgìđinữa,thìcũngchẳngbaogiờtrôngđược,vớicáimũinhưthếkia,mộtconngỗngxámnói.

Màđúngthếthật.Nhữngconvịtbiểnnhiềumàucómộtcáibướutongaychỗmỏmọcra,làmhỏngcảbộmặtcủachúng.

Dọcbờbiển,nhữngconhảiâuvànhữngconénbiểnđangbaylượnkiếmmồi.

-Cácbạnăngìvậy?Mộtconngỗngtrờihỏi.

-Cángạnh,cángạnhƯland.Ởđời,chẳngcógìngonbằng,mộtconhảiâuđáp.Cómuốnnếmthửkhông?Vànóbayđếnchỗconngỗng,mỏngậmđầycácon.

-Khiếp!Đằngấytưởnglàtamuốnăncáicủabẩnấyà?-Ngỗngnói.

Ngàyhômsau,sươngmùvẫnđặcnhưthế.Đànngỗngtrờiăntrongđồngcỏ,Nilsramépnướcnhặtnhữngcontrai.Cónhiềutrailắm.Nghĩrằngngàymaicóthểđếnmộtnơikhôngtìmrađượccáigìđểăncả,chúquyếtđanthửmộtcáitúinhỏđểchứađầynhữngcontrai.Trongđồngcỏ,chútìmthấycỏlách khô, dài và chắc, liền bắt đầu đan túi. Công việc nàymấtmấy tiếngđồnghồ,nhưnglàmxongchúlấylàmhàilònglắm.

Vàolúcgiữa trưa, tấtcảcácconngỗngtrời trongđànchạylạihỏixemchúcótrôngthấyconngỗngđựctrắngkhông.

-Không,ngỗngđựckhôngđivớitôi,Nilsđáp.

-Lúcnãynóởvớichúngta,Akkanói,khôngbiếtgiờnóralàmsaorồi.

Nilshoảnghốtđứngvụt lên.Chúhỏixemcóai thấymộtconcáo,hayconchimưng,haynhữngconngườiởquanhđâykhông.Chẳngaithấycáigìkhảnghicả.Hẳnlàngỗngđựcđãlạctrongsươngmùrồi.

ĐốivớiNils, taihọanàykhôngphải lànhỏ;chúliềnđi tìmngỗngđực.Sươngmùtrùmlấychú,làmchochúcóthểchạykhắpnơimàkhôngbịaitrông thấy, nhưng lại ngănkhông cho chú thấy gì hết.Chúđi đến tận cáimỏmcủađảo,nơicócâyđènbiểnvàkhẩuđạibácđểbắnlàmhiệu,khicósươngmù.Nơinàocũngvẫncáicảnhnhungnhúcnhữngchimlàchim,màtuyệtkhông thấyngỗngđực trắngđâucả.Chúđánh liềuvào tận trongsântrang viên Ottenby, và xem xét tất cả các gốc sồi thân rỗng trong vườn.Chẳngnơinàotìmthấydấuvếtngỗngđựccả.

Chútìmđếntậnlúcđêmxuống.Bấygiờchúđànhphảiquayvềbờđảophíađông.Chúbướcnhữngbướcnặngnề,lònghếtsứcchánnản.Khôngcóngỗngđực rồi chú sẽ ra sao?Khi chúđến giữa đồng cỏ rộng, thìmột cáibóngtrắnghiệnlêntừmànsươngmù.Đólàngỗngđực.Nóvẫnbìnhyênvôsự và rất sung sướng được gặp lại đàn ngỗng trời. Sươngmù làm nó lạchướngđếnđộphảibayquanhđồngcỏrộngsuốtcảngày,nókểlạinhưvậy.Nilsvòngtayômlấycổnó,vànằnnìxinnónêncẩnthậnhơn,vàkhôngnênđixađànnữa.Ngỗngđựchứasẽkhônglàmlạinhưthếnữa.Không,khôngbaogiờ.Nhưngsánghômsau, lúcNilsđangdạochơibênbờbiển, thìcácconngỗngtrờilạichạyđếnhỏinóngỗngđựcđiđâu.

Nilschẳngtrôngthấyngỗngđựcđâucả.Nhưvậylànólạibiếnmấtmộtlầnnữa.Cũngnhưhômtrước,nólạilạctrongsươngmù.

Nils rất hoảng sợ, lại đi tìm. Chú tìm thấymột chỗmà bức thành củaOttenby bị đổmột đoạn.Nhờ chỗ đó, chú trèo qua được. Phía ngoài bứcthành,hònđảomởrộngra,vàcónhữngcánhđồng,bãicỏvàấptrại.Chútrèolêntậncaonguyênởgiữađảo,nơichẳngcónhàcửagìhết,ngoàinhữngcốixaygió.Ởđấycỏthưathớtđếnmứcđávôitrắnglộramặtđất.

Chẳngthấydấuvếtngỗngđựcnơinàocả,sắptốirồivàphảiquayvềvớiđànngỗngtrời,chútinlàngỗngđựcđãmấttoirồi.Chútuyệtvọngquáđếnmứchầunhưlêbướcđikhôngnổi.

Chú leo lên thành, rồi chợt nghe tiếngmột hònđáđổxuốngbên cạnh.Quaylại,hìnhnhưchúthấymộtvậtgìcựaquậytrênmộtđốngđásátngaybứcthành.Chúbướcnhẹđếngần,vàbỗngthấyconngỗngđựcđangnặngnhọcleolênnhữnghònđá,mỏngậmmấysợirễcâydài.Ngỗngđựckhôngtrôngthấychúbé,vàchúthìcũngkhônglêntiếnggọi,vìchúmuốnbiếttạisaongỗngđựcđãđimấthútliềnliềnnhưvậy.

Chẳng lâu lagìchúđãbiết rõ lído.Tận trênđỉnhđốngđácómộtconngỗngmáitơmàuxámđangnằmnghỉ,trôngthấyngỗngđực,nóreolênvuivẻ.Nilstrườnđếngầnhơnnữađểcóthểnghechúngnóigì,vàđượcbiếtlàconngỗngxámbịthươngmộtcánh,khôngbayđược.Đàncủanóđãbỏrơinó,khôngcóngỗngđựctrắnghômtrướcnghetiếngnókêu,vàđếncứuthìnóđãchếtđóirồi.Ngỗngđựcvẫntiếptụcmangcáiănlạichonó.Cảhaiđềuhi vọng rằng ngỗng mái sẽ khỏi trước khi ngỗng đực lên đường, nhưngngỗngmáivẫnchưathểbay,chưathểđiđược.Nóbuồnkhổ,ngỗngđựcanủinó,nóirằngmìnhvẫnchưalênđường.Saucùngngỗngđựcchàonó,hứangàymaisẽtrởlại.

Nilsđểchongỗngđựcđi,vàkhinóđãđikhuấtrồi,lạiđếnlượtchútrèolênđốngđá.Chútứcgiậnvìđãbịđánhlừa,vàđịnhnóichocáiconngỗngtơlôngxámnàybiết rằngngỗngđực làsởhữucủachínhchú.NgỗngđựcsẽphảiđưaNilsđếnLapland,khôngthểcóchuyệnđểnóởlạisauvìconnàyđược.Nhưnglúcnhìngầnconngỗngtơxám,chúhiểutạisaongỗngđựcđãmangcáiănđếnchonótronghaingày,vàtạisaongỗngđựclạikhôngmuốnnóigìvềviệcnàycả.Ngỗngmáicócáiđầunhỏđẹpvôcùng;bộlôngnhưmộtchiếcáolụamềmmạinhất,vàđôimắthiềntừ,nhưvanlơn.

Trôngthấychúbé,ngỗngmuốnchạytrốn,nhưngcánhbêntráinóđãbịtrậtkhớpvàkéolêtrênmặtđất,khôngchonónhúcnhíchđượctínào.

“Đừngsợ,”-Nilsnói,cơngiậnđãnguôi.“TalàTíHon,bạnđườngcủa

Mårten,ngỗngđựcđây”.

Rồichúngừnglời,khôngbiếtnóigìhơnnữa.

Ởcácloàivật,đôikhicócáigìđólàmchochúngtaphảitựhỏixemlàmìnhđangcóviệcvớiai.Gầnnhưtasợrằngđólànhữngconngườiđãbiếnhình thànhvật.Conngỗngxámnhỏnàycũng thếđấy.TíHonvừa tựgiớithiệu,lànóđãnghiêngcổvàcúiđầuvềphíachú,duyêndángvôcùng,rồinói, giọng hay đến nỗi Nils không thể tin rằng đó là tiếng của một conngỗng:

-Tôirấtsungsướngđượccậuđếngiúpđỡ.Ngỗngđựctrắngđãnóivớitôirằngkhôngcóaithôngminhvàtốtbụngbằngcậu.

Nónóivớimộtphongthái làmchoNils thấysợ.Đâykhôngthể làmộtconchimđược.Nilstựnhủ,chắcrằngđâylàmộtcôngchúađãbịphápthuậtbiếnthànhchim.BỗngNilsrấtmuốncứuconngỗng.Chúlùađôibàntaybénhỏvàodướilôngngỗng,vànắnchiếcxươngcánh.Xươngkhônggãy,chỗđaulàởkhớpxương.Ngóntaychúbévàosâumộtchỗtrống.“Canđảmlênmộttí!”Chúnói,rồinắmmạnhxươngcánh,nắnnólại.Chúlàmviệcđórấtnhanhvàrấtkhéo,dùđâylàlầnđầu,nhưngchắcđãlàmngỗngđaulắm,vìconchimnhỏđángthươngkêulênmộttiếngnhứcnhối,rồingãvậtxuốnggiữacáchònđá,bấttỉnhnhânsự.

Nilssợquá.Chúmuốncứunó,vàthếlàđãgiếtchếtnó.Chúnhảyxuốngchânđốngđávàbỏchạy.Đốivớichúhìnhnhưvừagiếtchếtmộtconngười.

Sánghômsau,trờiđẹp.Sươngmùđãtan,Akkaralệnhtiếptụccuộcbay.Chỉmìnhngỗngđựclàbànkhácđi,Nilshiểurấtrõlànókhôngmuốnrờicon ngỗng xám nhỏ. Nhưng Akka không chút để ý đến điều đó, và đànngỗnglênđường.

Nilsnhảylênlưngngỗngđực,vàngỗngbaytheođàn,dùchậmchạpvàmiễncưỡng.Nilssungsướngđượcrờihònđảo.Cáichếtcủaconngỗngtơđènặnglênlươngtâmchú,vàchúquyếtđịnhkhôngkểvớingỗngđựckếtquảtaihạicủaviệccứuchữacủachú.ChúnghĩlàcólẽcứđểchoMårtenngỗngđựcđừngbaogiờhaybiếtchútgìcả lại tốthơn.Đồngthờichúlấylàmlạlàngỗngđựctrắnglạicóthểbỏngỗngxámmàđinhưvậy.

Bỗngnhiênngỗngđựcbayngoặttrởlại;nghĩđếnconngỗngtơnóchẳngtàinàoyêntâmđược.ChẳngcầngìđiLaplandnữa.

Chỉmấycáiđậpcánhlànóđãtớiđốngđá.Nhưngchẳngthấyngỗngtơđâucả.

“LôngTơMịn!LôngTơMịn!Emởđâu!”Ngỗngđựcgọito.

“Cáobắtmấtnórồicũngnên”,Nilsnghĩbụng.Nhưngđúnglúcấy,chúnghemộttiếngđápnhỏ:

“Emđây,ngỗngđực,emđây.Emvừatắmbuổisángxong”.

Vàconngỗngxámtơdướinướcđilên,bìnhanvôsự.NókểrằngTíHonđãnắnlạicánhchonó,vànóđãkhỏi,sẵnsàngtheođàn.

Nhữnggiọt nước trên bộ lông óng ánh của nó khác nào nhữnghạt traiđangchảyxuống.Vàlạimộtlầnnữa,Nilstựbảorằngđólàmộtnàngcôngchúathậtlàbénhỏ,xinhđẹp.

11Conbướmlớn

Thứtư,6thángtư

Đànngỗngbaydọc theohònđảohẹp,mà từ trêncaonhìnxuống trôngthấytoàncảnh.Chúbécảmthấylòngthanhthản.Tốihômtrướcchúchánnảnvàbuồnrầubaonhiêu,tronglúclangthangtrênđảotìmngỗngđực,thìbâygiờchúsungsướngbấynhiêu.Hìnhnhưởgiữađảolàmộtcaonguyêntrơtrụi,baoquanhlàmộtdảiđấtrộnggiàucóvàphìnhiêu,dọccácbờbiển.Nilsbắtđầuhiểuýnghĩacủacâuchuyệnnàođómàchúđãnghekểtốihômtrước.

Chúđangnghỉdướichâncủamộttrongcácnhàxaychạybằngsứcgió,mọctrêncaonguyên, thìhaingườichăncừutớigần,cónhữngconchóđitheo,vàđi trướclàmộtđàncừurấtđông.Chúbékhôngphảiđứnglên,vìchúởrấtkíndướinhữngbậcthangcủanhàxay.

Nhưngtìnhcờthếnàomàhaingườichăncừulạiđếnngồingaytrêncầuthangấy,vàNilsđãphảingồimãiởđóchođếnlúchọbỏđi.

Mộttronghaingườichăncừulàmộtchàngtraitrẻbềngoàitrôngchẳngcóchútgìđặcbiệtcả,ngườikialàmộtônggiàkìquặc.Thânhìnhôngtacaovàgầygiơxương,đầunhỏ,khuônmặtcónhữngnétdịudàngvàmềmmỏng.Cóthểnóilàthânhìnhvàcáiđầuôngkhônghàihòavớinhau.Ôngngồiimlặngmộtlúc,nhìnvàosươngmùvớicáinhìnmệtmỏivôcùng.Rồiôngbắtđầunóichuyệnvớingườibạntrẻ.Anhnàyđãlấybánhmìvàphómáttừcáitúirađểăntối.Anhchẳngtrảlờicâunào,nhưnghìnhnhưngheôngtanóikhôngsốtruộtchútnào.

“Tôikểchoanhnghechuyệnnày,Erikà,”ônggiànói.“Tôiđãsuynghĩvàtôitinrằng,xưakiatrongcáithờimàngườivàvậtđềutolớnhơnngàynaynhiều,thìloàibướmcũngphảitomênhmông.Cómộtlần,cóconbướmdàimấydặm;cánhrộngnhưhaicáihồmàuxanhvớinhữngánhbạc,vàđẹpđếnđộtấtcảnhữngsúcvậtkhácđềuđứnglạingắmconbướmkhinóbay.

“Khốnnỗi lànótoquá.Đôicánhđỡthânnóthậtkhókhăn.Chỉcầnnókhôn ngoan, cứ bay trên mặt đất thôi thì còn may không xảy ra việc gì.NhưngnóđãliềubaytrênbiểnBaltic.Nóbaychưađượcbaoxathìbãođãlàmlunglayđôicánhcủanó.Anhcũnghiểu,Erikà,cáigìphảixảyđếnkhiđôicánhbướmmongmanhphảiphơiratrướcbãotốbiểnBaltic.Đôicánh,

chẳngmấychốcđãbịnhữngđợtcuồngphonggiậttungvàcuốnđi,vàconbướmđángthươngrơixuốngbiển.Ởđónóbịnhữngđợtsóngđánhđiđánhlạichođếnkhibịgiạtvàomấy tảngđángầmtrướcbờbiển tỉnhSmåland.Mắccạn,nónằmdàirađó.

“Tôichorằng,Erikạ,nếuxácbướmmànằmtrênđấtliềnthìnóđãnhanhchóng thối rữavà tan thànhbụi rồi.Nhưngvìnó rơixuốngbiển,ởđónóđượcchấtvôithấmvào,vàđãcứnglạinhưđá.Anhcònnhớlàchúngtađãtìmthấyởtrênbờnhữnghònlànhữngcongiunđãhóađá.Tôitinrằngđólàviệcđãxảy racho thânhìnhconbướm lớn.Tôi tin lànóđã thành ramộtkhốiđádàivàhẹpnằmgiữabiểnBaltic.Anhnghĩthếnào?”

Ônggiàngừnglạiđểchờmộtcâutrảlời,ngườitraitrẻlắcđầu.

-Báckểtiếpđi,vàchocháubiếtlàbáccóýđịnhgì?

-Nàyđểýxem,Erikạ,đấtƯlandmàanhvớitôiđangsốngđây,khôngphảigìkháccáixácbướmấy.Chỉcầnsuynghĩlàthấyhònđảonàyđúnglàmộtconbướm.Ởmạnbắc,tathấycáingựcthắtlạivàcáiđầutròn;ởmạnnamlàcáibụng,trướcmởrộngngangra,rồithuhẹp,vàcuốicùngthìthótlạithànhmũinhọn.[23]

Ônggiàngừnglạimộtlúcvàlongạinhìnngườibạntrẻ,xemanhtatiếpnhậnlờikhẳngđịnhcủamìnhnhưthếnào.Nhưnganhchàngvẫntiếptụcănmộtcáchthảnnhiênvàchỉrahiệuchoôngkểtiếpcâuchuyện.

“Conbướmvừathànhramộtkhốiđávôithìrấtnhiềuhạtgiốngcỏcâybịgióthổiđến,đãthửbắtrễxuốngđấy.Cáchạtgiốngthấykhólắmmớibámđượcvàokhốiđátrơtrụivàtrơntrượt.Mộtthờigiandàichỉcócỏláchlàcóthểmọc nổi ở đây thôi. Rồi đếnmột loài hòa thảo và loài hướng dương.Nhưngmãiđếnnaynữa,ởđây,trêncaonguyênnày,vẫnkhôngđủcâycốiđểphủkínhếtđượckhốiđá,vìđálộrakhắpnơi.Màcũngchẳngainghĩđếnviệccàybừacũngnhưgieohạtởđây,bởivìlớpđấtmỏngđếnthế.

“Nhưngnếuanhcôngnhậnrằngcaonguyênvàcácnúiđồilàdoxácconbướmtạonên,thìanhcóquyềnhỏirằngchỗđấttrảirabêndướikia,chungquanhđảo,làởđâumàra.”

-Cháuđịnhhỏibácđiềuấyđấy.

-Thếnày!Anhnhớrằnghònđảođãlưulạidướibiểnrấtnhiềunăm,vàtrongkhoảngthờigianấy,tấtcảcácthứmàbiểnđẩyđi;rongbiển,cát,vỏsò,vàvỏốcđềuchấtlạithànhđốngởđó.Rồi,từhaibênsườncaonguyên,cónhữngphiếnđávàđấtđổlởxuống.Nhưthếđảocónhữngbờrộngđểcholúamì,vàcácloàihoa,cácloàicâycóthểmọclênđược.

Ởđây,chỗcao,trênlưngbướm,chỉthấycónhữngcừucái,nhữngbòcáivànhữngconngựabétí.Ởđâychỉcónhữngconchimtetevànhữngconchimóccau,khôngcócôngtrìnhxâydựngnàongoàinhữngnhàxaygióvànhững túp lều tồi tàn bằng đá mà chúng ta, những dân chăn cừu trú ẩn.Nhưng, trêncácbờbiểncónhữngnhànôngdânlớn,cónhữngnhàthờvànhữngnhàmụcsư,nhữngxómchàivàcảmộtthànhphố”.

Ônggiàngừnglờivànhìnngườikia.Anhnàyđãănxongvàđanglúihúibuộcchặttúilươngthựccủamình.

-Cháumuốnbiếtlà,báccómụcđíchgì?Cuốicùnganhtanói.

-À,đâynày,ônggiàhạthấpgiọng,gầnnhưthìthầmvàđôimắtnhỏ,mệtmỏi vì đã cố tìm ra tất cả nhữnggì thực sựkhông có, nhìndõi vào trongsươngmù.Đâylàđiềumàtôimuốnbiết.Nhữngnôngdânởtrongnhữngsânvâykínđàngkiadướichâncaonguyên,nhữngdânchàiđánhcámòingoàibiểnvànhữngngườibuônbánởBorgholm,nhữngngườiđitắmmùahènàocũng tới đây, và những du khách đi dạo trong các phế tích của lâu đàiBorgholm,nhữngngườiđisăncứmùathu thìđếnđâybắnchimđađa,vànhữnghọasĩleolênngồitrênđỉnhnúinàyđểvẽnhữngconcừuvànhữngcốixaygió,tôimuốnbiếtcóbaogiờmộtkẻnàotrongsốđóhiểurằnghònđảonàynguyên làmộtconbướmđã từngbay trênkhôngvớinhữngcánhrộnglớn,rựcrỡkhông?

-Ồ,cóchứ,anhchàngchăncừunói,mộtngườinàođótrongbọnhọsẽngồi trên bờ biển đá vàomột buổi chiều, sẽ nghe tiếng họami hót trongnhữngrừngcâynhỏdướichânmình,vàsẽngắmeobiểnKalmar,[24]sẽphảihiểuhònđảonàykhôngthểđượctạoranhưtấtcảcácđảokhácđược.

-Tôimuốnbiết, ônggiànói tiếp, cómộtngườinào trongbọnhọcóýmuốnđemchocáccốixaynàynhữngchiếccánhtođếnmứccóthểbaylêntrời,tođếnmứcđủsứcnhấcbổngcảhònđảorakhỏibiểncảvàlàmchonóbaynhưmộtconbướmgiữacácconbướmkhông?

-Trongđiềubácnóicócáiđúng,chàngtraiđáplại,vìtrongnhữngđêmhè,lúcbầutrờinhưmộtcáivòmxanhbaolatrùmlênđảo,đôikhicháuthấyđúnglàhònđảođangmuốncấtmìnhkhỏimặtbiểnvàbaylên.Nhưngônggià, cuối cùng đã kéo được chàng trai vào câu chuyện, rồi ông lại khôngngheanh tanóinữa.Ông lại tiếp tục, giọngcònhạxuống thấphơn: “Tôimuốnbiếtrằngcóngườinàođócóthểgiảithíchđượcchotôitạisaoởđây,trên caonguyên, người ta cảm thấynhớquêhươngnhư thếnày.Tôi cảmthấythếtấtcảmọingày,trongsuốtcảcuộcđời,vàtôitinrằngcáitìnhquêhươngấylenvàolồngngựccủatấtcảnhữngaisốngởđây.Tôimuốnbiết

rằng,cóngườinàođólạikhônghiểulàcótâmtrạngmònmỏiđó,vìchưngtoànthểhònđảonàylàmộtconbướmđangkhátkhaođượcmộtđôicánh”.

12Trênhònđảonhỏ[25]

Cơnbão

Thứsáu,8thángtư

Đànngỗngnghỉđêmởmũibắchònđảo,vàđangbayvềđất liền.Mộtluồnggiónamkhámạnh thổi trongeobiểnKalmar,vàđẩychúnggiạtvềphíabắc.Dùvậychúngvẫnkhôngbaykémnhanhvềphíađất;vàđãđếngầnnhữnghònđảonhỏđầu tiênbênbờbiển.Bỗngchúngnghemột tiếngđộngdữdội,tựahồcómộtđànchimlớnvớinhữngđôicánhrấtkhỏeđangbayđếnsaulưng;nướcchuyểnthànhmàuđen.Akkangừngđậpcánhngaytứckhắcvàbuôngmìnhrơixuốngbiển.Nhưngtrướckhiđànngỗngxuốngtớimặtnướcthìcơnbãotừphíatâyđãậptớibấtngờ.Bãolùanhữngđámmâybụivàbọtnướcmặn,vànhữngconchimnhỏđitrước,bãocuốntheocảngỗngtrời,xôđẩychúngvànémchúngrakhơi.Thậtlàmộttrậnbãokinhkhủng. Đã nhiều lần, đàn ngỗng cố sức bay ngược lại, nhưng không thểđược,vàbịcuốngiạtrabiểnBaltic.Chẳngmấychốc,bãocuốnngỗngraquáđảoƯland.Trướcmặt làbiển rộngmênhmông, trống trảivàhoangvắng.Chỉcònbiếtkhuấtphụctrướcsứcmạnhcủagiónữamàthôi.

Biếtkhôngcòncáchnàoquaylạiđược,vàđểkhỏibịcuốnquasuốtbiểnBaltic, Akka quyết định thả mình xuống nghỉ ở mặt biển. Sóng biển đãmạnh,vàmỗilúcmộttolên.Nhữnglớpsóngtrảiramàulụcsẫm,đầuphủbọttrắng.Ngọnsóngnàyvượtquangọnkhác.Cóthểnóilàsóngtranhnhauvọtlênxemngọnnàocaonhất,vàtunglênnhiềubọtnhất.Nhưngnhữngconngỗng trờikhônghềsợsóng,vàkhôngdạigìmàbơichomệt.Cứđểchosóngđưa lênđưaxuốnggiữabụngsóngvàngọnsóng, lạiđùanghịchnhưnhữngđứatrẻvớimộtcáiđu.Mốilongạiduynhấtcủangỗnglàbịtanđàn.Nhữngconchimđángthươngsốngtrênđất liền,bịcuốnvàocơnbão,baytrên cao, kêu lêngiọngganh tị: “Cácngười cókhổgìđâu, cácngườibiếtbơi”.

Tuyvậy,khôngphảingỗng trờiđã thoátvòngnguyhiểm.Trướchết làsóngbiểnđungđưalàmchongỗngbuồnngủ.Mỗilúcchúnglạiquayđầuraphíasau,đểđútmỏxuốngdướicánhvàngủ.Thếnhưngkhônggìnguyhiểmhơn là không chống lại được buồn ngủ như thế. Akka luôn mồm nhắc:

“Đừngngủ,aingủthìsẽlạcđàn.Ailạcđànlàchết!”

Dùđãcốgắnghếtsức,hếtconnọđếnconkiacứngủthiếpđi,vàchínhAkkacũngđãngủgàngủgật,thìbỗngtrôngthấycáigìtrònvàđenhiệnlêntrênmộtngọnsóng.“Hảicẩu!Hảicẩu!Hảicẩu!”,nókêulên,giọngchóiócvàvỗcánhbaylênthậtnhanh.Mayvừakịp;conngỗngcuốicùngvừabaylênkhỏimặtnướcthìsuýtbịnhữngconhảicẩuđớpphảicẳng.

Đàn ngỗng trời lại bay vào giữa cơn bão, và luôn luôn bị đẩy ra khơi.Khôngtrôngthấymộtkhoảngđấtnào,bốnbềlàbiểnmênhmông,vàhoangvắng.

Vừahết sợ, đànngỗng lại hạxuốngmặtbiểnmột lầnnữa.Nhưngmớiđungđưamộtlúctrênmặtsóng,cơnbuồnngủlạiđến.Vàchúngvừathiếpđilànhữngconhảicẩulạikéolên.NếugiàAkkakhôngcanhgáccẩnmậtthìkhôngmộtconngỗngnàođãthoátkhỏikẻthù.

Bãokéodàisuốtcảngày;vàgâynênnhữngtànphághêgớmgiữanhữngđànchim,vàothờigiannàyđanghoànthànhcuộclữhànhhàngnăm.Mộtsốrấtlớnbịcuốnraxađườngbayvàphảichếtđói;nhữngconkháckiệtsức,ngãquịxuốngnhữnglànsóngbiểnvàchếtđuối.Nhiềuconbịđậpnátvàosườnnúiđá,nhữngconkháclàmmồichohảicẩu.

Chiềuđến,vìcơnbãonhưchẳngmuốnngớtchútnào,Akkabắtđầu lorằngmìnhvàcảđànsắpchếthết.Cảđànđãkiệtsứcrồi,màkhôngtìmramộtnơi trúẩnnàocả.Thậmchícũngkhôngdámbồngbềnhmột lúc trênmặt nước, vì biểnđãphủđầynhữngmảngbăng lớn, cácmảng ấyvavàonhauvàcóthểkẹpnáttấtcả.Đànngỗngcũngđãcốđỗlênmặtbăng,nhưngbịgió thổibạtđi; lầnkhác thìnhữngconhảicẩuhungác trèo tót lênmặtbăng.

Lúcmặt trời lặn, đàn ngỗngvẫn còn bay nhưng lòng khắc khoải trướccảnhđêmsắpđến.Bóngtốinhưbuôngxuốngcáiđêmđầynhữngnỗinguyhiểmnàysớmhơnthườnglệ.

Vậymàvẫnkhôngthấyđấtliềnđâucả.Bầutrờiuám,trăngbịchekhuấtvàbóngtốidàyđặc.Đêmtốiđầynỗikinhhoàngvàlàmchonhữngkẻdũngcảmnhấtcũngphảirunsợ.Nhữngtiếngkêucủacácloàichimbayquatrongcơn nguy khốn vang lên suốt ngày trên biển,mà chẳngmột ai để ý đến,nhưng lúcnày,khikhôngcònbiếtnhững tiếngấy từđâuphát ra, thìnghethậtlàhunggởvàkhủngkhiếp.Đằngkia,trênmặtbiển,nhữngkhốibăngvavàonhauầmầm.Nhữngconhảicẩurốnglênnhữngbàihátsănmồihungdữ.Bầutrờivàtráiđấtnhưmuốnsụpđổ.

Bầycừu

ĐãmộtlúcrồiNilschămchúnhìnmặtbiển.Bỗngchúthấynhưbiểnkêuto hơn lên.Chúngướcmắt nhìn.Trướcmắt chú, chỉ cách vài bước, sừngsữngmột vách đá trơ trụi; bên dưới, sóngvỡ tan thành bọt tung tóe.Đànngỗngtrời lao thẳngtớikhốiđá,vàNils lo là tấtcảsẽbẹpdívàováchđárắn,khôngthoátđược.

Nils vừa kịp ngạc nhiên rằngAkkamà không hề trông thấymối nguyhiểmtínàocả,thìcảđànngỗngđãđếntrênnúi;vàchỉlúcấy,chúmớithấytrướcmặtmởracáicửahìnhbánnguyệtcủamộtcáihang.Đànngỗngbaytọtvào,vàđãthoátnạn.

Trướccảviệcnghĩđếnnỗimừngvìgặpmay,chúnglàmcáiviệcđầutiênphảilàmngaylàđiểmlạiquânsố.Akka,Yksi,Kolmi,Neljä,Viisi,Kuusi,sáungỗngcon,ngỗngđựctrắng,LôngTơMịnvàTíHonđềucóđấycả,chỉcònthiếuKaksiởNuolja,ngỗngbayđầuhàngbêntrái,chẳngaibiếtđãcóviệcgìxảyra.

Tuy nhiên, đàn ngỗng cũng không quá lo: Kaksi đã già và đầy kinhnghiệm,biếtcácđườngđivàcác tậpquáncủađàn,vàsẽbiếtcách tìmlạiđàn.

Bâygiờ,đànngỗngmớibắtđầunhìnxemquanhmìnhtronghang.Ánhsángbênngoàicòn lọtvào,đủđểcó thể thấyhangsâuvà rộng.Đangvuimừngvìtìmđượcchỗtrútốtnhưthế,thìbỗngmộtconngỗngthoángthấymấyđốmsángmàulụcánhlêntrongmộtgóctối.

-Nhữngconmắtđấy,Akkathốtlên.Ởđâycónhữngloàivậtlớn.

Tấtcảlaoraphíacửa,nhưngTíHonnhìntrongbóngtốitinhhơncả,liềngọilại:

-Khôngcógìnguyhiểmđâu.Chỉlànhữngconcừunépsátváchđáthôi.

Khiđãhơiquenvớicáiánhnửatối,nửasáng,đànngỗngnhìnthấyrấtrõnhữngconcừu.Nhữngcon tocũngđônggầnbằngđànngỗng;cũngcócảmấyconcừunon.Mộtcừuđựcto,sừngcong,dài,hìnhnhưlàđầuđàn.Cácngỗngtrờihếtsứckínhcẩnđilạiphíacừu.

“Tạinơihoangvắngnày,xinkínhchào!”.Đànngỗngvừachàovừanói;nhưngconcừuđựctocứđứngyên,vàkhôngchàolạigìcả.

Đànngỗngkết luận rằng,đàncừukhôngbằng lòngvì thấykẻ lạvàoởtronghangcủamình.

“Cólẽcácbạnphật lòngthấychúngtôivàonhàcácbạnchăng?”Akkahỏi, “nhưng thật là vạn bất đắc dĩ, vì chúng tôi bị gió thổi giạt vào đây.Chúngtôiđãphảivậtlộnvớicơnbãosuốtngày,vàchúngtôilấylàmsungsướngđượcởđâyđêmnay”.

Mộtlúclâuđàncừumớiquyếtđịnhtrảlời.Ngườitanghetiếngmấyconthởdàithườnthượt.Akkavẫnbiếtrằngcừulànhữngconvậtnhútnhátvàkìquặc,nhưngnhữngconnàythìhìnhnhưhoàntoànkhôngbiếttígìvềphéplịchsựcả.Saucùng,mộtcừucáigià,mặtdàivàvẻsầumuộn,trảlờigiọngrềnrĩ:

-Tấtnhiênlàkhôngmộtaitrongbọnchúngtôilạitừchốikhôngchocácbạnnghỉlạiđây.Nhưngđâylàmộtcáinhàcótang,vàchúngtôikhôngthểtiếpkháchnhưtrướcđượcnữa.

-Xinđừngbậntâm,Akkanói.Giácácbạnbiếttấtcảnhữnggìchúngtôiđãphảichịuđựngngàyhômnay,thìcácbạnsẽhiểurằngchỉxinđượcmộtgócchắcchắnđểngủlàchúngtôibằnglònglắmrồi.

Nghevậy,cừugiàđứngdậynói:

-Tôinghĩrằngđốivớicácbạn,phảibaytrongcơnbãoghêgớmnhấtcònhơnlànghỉlạiởđây.Nhưnghãyxindùngvàithứcgiảikhátmàchúngtôicóthểhiếncácbạnđã,rồihãylênđường.

Cừucáidẫnđànngỗngđếnmộtchỗđấttrũngđầynước.Bêncạnhcómộtđốngrạbămnhỏvàcám.Cừumờiđànngỗngăn.

“Chúngtôivừatrảiquamộtmùađôngnhiềutuyết,khắcnghiệthếtsức,cừunói.Nhữngnôngdânlàmchủhònđảonàymangcỏkhôvàrơmrạ,kiềumạchđến cho chúng tôi khỏi chết đói.Và cái đốngkia là tất cảnhữnggìchúngtôicònđấy”.

Đànngỗngsàvàoăn,vànghĩ làđãđượcgặpmay,đều lấy làmvuivẻ,nhưngthấyrõlàđàncừuđanglolắng.Mặtkháccũngbiếtrằngcừurấtdễhoảnghốt,nênkhôngtinlàcómộtmốinguythật.Ănxong,sửasoạnđingủ,thìcừuđựcgiàđứngdậyvàlạigần.Nilsnghĩmìnhchưabaogiờtrôngthấymộtconcừucócặpsừngdàivàtođếnthế.Cừulạiđặcsắcvềnhiềumặt,cócáitránrộngvàxuôi,đôimắtthôngminhvàtưthếđĩnhđạccủamộtconvậttựhàovàcanđảm.

-Tôikhôngthểyêntâmđểcácbạnnghỉởđây,màkhôngbáotrướclànơinàykhôngchắcchắn-cừunói.Chúng tôikhông thểnhậnkháchngủđêmđược.

Akkabắtđầuhiểulàcóviệcgaygothật.

-Chúngtôixinđivậy,vìbạnthấylàphảithế.Nhưngtrướchếtbạncóthểcho biết là cái gì đe dọa các bạn? Chúng tôi chẳng biết gì cả. Thậm chíchúngtôicũngchẳngbiếtlàmìnhđangởđâunữa.

-CácbạnđangởtrongđảoKarlNhỏ,đốidiệnbờbiểnGottland,[26]-cừuđựcđáp,đảochỉcócừuvàchimbiểnởmàthôi.

-Cólẽcácbạnlàcừuhoangchăng?Akkahỏi.

-Gầnnhưthế,cừuđựcđáp.Chúngtôihầunhưchẳngcóviệcgìvớiloàingườicả.CómộtquyướctừlâugiữachúngtôivớinôngdânmộtcáitrạiởGottland:họphảitiếpchochúngtôirơm,cỏkhimùađôngcótuyếtxuống.Ngượclạihọcóquyềnmangđivàikẻtrongsốchúngtôi,khichúngtôisinhđẻquánhiều.Đảonhỏquá,chỉcóthểnuôiđượcmộtsốvậtnàothôi.Cònlạimọithứthìchúngtôiphảitựliệu,bởithếchúngtôikhôngbaogiờởtrongcácnhà,saunhữngcánhcửacókhóa,màởtrongcáchangđá.

-Vàcảmùađông,cácbạncũngởđâyư?Akkangạcnhiênhỏi.

-Dĩnhiên,cừuđựcđáp.Ởđâychúngtôicónhữngđồngcỏtốtsuốtmùađông.

-Nhưngtôi thấylàcácbạnsướnghơntấtcảcácgiốngcừukhác,Akkanói.Cácbạnđãgặpđiềubấthạnhgì?

-Mùađôngnămngoái, trời rét lắm.Biểnđóngbăng,vàbaconcáođãnhânđấy,đi trênmặtbăngđến, rồiở lạiđây.Trừchúng ra, trongcảđảo,khôngcómộtconvậtnàonguyhiểmcả.

-Cáomàcũngdámđánhnhữngvậtnhưcácbạnà?

-Banngàythìkhông,vìtôibiếtchốnglại-cừuđựcvừanóivừalắclắccặpsừng.Nhưngbanđêm,chúnglenvàogiữabọntôi, lúcchúngtôiđangngủ trong cáchang.Chúng tôi cố thức, nhưng cũng có lúcphải chợpmắtchứ,lúcấychúngđánhchúngtôi.Trongcáchangkhác,chúngđãgiếtđếnconcừucuối cùng,màởđấycónhữngđàncũngđôngnhưđànchúng tôiđấy.

-Thúnhậncảnhkhốnđốncủamìnhđếnthế, thậtchẳngvuivẻgì-cừucáigiànóithêmvào.Chúngtôikhôngcóthểtựvệhơngìcừunhàđâu.

-Cácbạncócholàchúngsẽđếnđánhcácbạnđêmnaykhông?Akkahỏi.

-Chắcchắn.Đêmqua,chúngđãđếnbắttrộmcủachúngtôimộtconcừunon.Chúngtôimàchỉcònmộtconlàchúngcònđến.Ởcácnơikhác,chúng

đãlàmthế.

-Nhưngchúngcứtiếptụcnhưthế,thìcácbạnsẽbịdiệthết,Akkanói.

-Đúng thế, giống cừuở đảoKarlNhỏnày sẽ chẳng cònđượcbao lâunữa.

Akka hơi lưỡng lự. Lại lên đường trong bão táp thì chẳng dễ chịu gì,nhưngmặt khác làm sao ở lại được một nơi mà người ta đang phải chờnhữngkháchnhưthế?Suynghĩmộtlúc,ngỗngquaylạihỏiNils:

-Cậucóvuilònggiúpchúngtôinhưcậuđãlàmnhữnglầntrướckhông?

Nilstrảlờilàchúkhôngmonggìhơn.

-Khôngđượcngủthìphiềnchocậuquá-Akkanói.Nhưngdùvậycũngnhờcậuthứcgác,vàgọichúngtanếubọncáođến,đểchúngtacóthểbayđi.

Chúbékhôngbằnglònglắmvềcáchthuxếpnhưvậy,nhưngdùsaothìcũngvẫn tốt hơn làphải bay trongbão tốnhư lúcnãy.Vì thế chúhứa sẽcanhgác.

Chúđếnngồinấpsaumộttảngđáởcửahang.Đêmcàngvềkhuya,gióhình như càng dịu đi. Trời quangmây, ánh trăng chiếu giỡn trên các lànsóng.Cửahangmởrakhácaotrênváchnúi.Mộtconđườnghẹpvàcheoleođưađếnđấy.Chắclàmấytênkẻtrộmkiasẽđếntheođườngấy.

ChưathấyconcáođâucảthìNilsđãpháthiệnracáigìmàmớithấyđãlàmchúsợquá; trênbãibiểnhẹp,dướichânváchnúi,cónhữngkhổng lồhaynhữngyêutinh,hayhơnnữanhữngngườitầmvócdịthường.

Thoạt tiên chú tưởngmình nằmmê, nhưngmà chú trông thấy rõ quá,khôngthểngờlàmộtảoảnhđược.

Vàikẻđãtiếnxuốngtậndướinước,nhữngkẻkhácnhưđangmuốnleolênváchnúi.Vàikẻcónhữngcáiđầutotròn,nhữngkẻkháclạikhôngcóđầu.Mấykẻcụt tay,nhữngkẻkhác lưnggù lạingựcbướu.ChưabaogiờNilstrôngthấymộtcáigìkìquáiđếnthế.Chúnhìnhọmàkhiếpđảm,đếnnỗiquênbẵng lũcáo.Nhưngbỗngchúnghe thấy tiếngmộtcáimóngcàovàođá.Chúthấybaconcáolenlénlạigần.Vừathoángthấylàmìnhphảiđươngđầuvớimộtmốinguyhiểmthựcsự,chútrấntĩnhlạingay,nỗikinhhoàngtiêutanhết.Chútựnhủlànếuđánhthứcđànngỗngdậyvàbỏchạylấythân,phómặcđàncừuchosốphậncủachúngthìtaihạiquá.Chúcóthểlàmgìhơnkhông?

Nils trườnnhanhvàocuốihang,nắmsừngcừuđực lay,đánh thứcdậy,đồngthờileotótlênlưngcừuvànói:“Bốgià,dậyđi,chúngtasẽlàmchobọncáokiahoảngmộttí!”

Chúđãcốgiữimlặnghếtsức,nhưnghẳnlàmấyconcáođãnghethấytiếngđộng.Đếncửahang,chúngđứnglạibànbạc.

-Cókẻnàođãđộngđậyởđây?Mộtconnói.Taokhôngbiếtnócóthứckhông?

-Dào ôi, cứ vào đi! Con khác nói.Mày cho là chúng nó làm gì đượcmình?

Lũcáorónrénbướcvào,nhưnglạidừngnữađểđánhhơi.

-Đêmnaybắtconnào?Conđiđầuthìthầm.

-Đêmnaybắtconcừuđựctoấy,conđisaucùngđáp.Nhưthế,sẽđỡmệtvớinhữngconcònlại.

Ngồitrênlưngcừuđực,chúbéthấychúngnóđếngần.“Húcđầumộtcáithẳngvềphíatrước!”,Nilsnóikhẽvàotaicừu.

CừuđựclàmtheolờiNils,vàconcáođiđầubịxônhàovàhấtraphíacửahang.

“Giờhúcmộtcáibêntrái”,chúbévừanói,vừaquaycáiđầutocủacừuđựcsangđúnghướngấy.

Cừuđựchúcmộtcáihếtsứcmạnhđúngvàosườnconcáothứhai;nólộnđinhiềuvòng,rồimớiđứnglênđượcvàtháochạy.Nilsrấtmuốnrằngconthứbacũngđượcthanhtoánnợnần,nhưngnóđãbỏchạyrồi.

-Thếđấy!Tôimongrằngchúngđãlĩnhđủchođêmnayrồi,Nilsnói.

-Tôicũngnghĩthế,cừuđựcđáp.Giờthìcậunằmxuốnglưngtôi,rúcvàolen của tôi. Cậu rất đáng được ngủ ấm cúng và kín đáo, sau khi đã phảichốngchọivớicơnbãohômnay.

Lỗđịangục

Thứbảy,9thángtư

Hômsau,cừuđựcchoNilsngồitrênlưngvàđưađimộtvòngquanhđảo.Đảochỉlàmộtkhốiđáduynhấtvàđồsộ.Cóthểnóiđólàmộttòanhàlớn,tườngthẳngđứngvàmáibằng.Trướctiên,cừuđựctrèolênmáiđểchoNils

xemnhữngđồngcỏđẹp trênđó;Nilsphải côngnhận rằnghònđảo tuồngnhưđượctạolậpravớidụngýdànhchocừuởvậy.Ởđấychỉmọclênvàiloàicâynhỏcóhươngthơmmàcừurấtthích.

Nhưngcònbaonhiêuthứkhácđángxemnữa.Trướchếtlàmặtbiểnxanhmênhmông,trànngậpánhnắng,đẩycuồncuộnvềphíađảonhữngđợtsóngdài lăn tăn,đềuđặnvàphẳng lặng.Chỉđâyđó,đậpvàomộtmũiđấtcao,sóngmớivỡra,bắntunglênthànhbọt.Thẳngvềphíađông,trôngthấyrõđảoGottlandvớimộtdảibờbiểnbằngphẳng;vàvềphíatâynamlàđảoKarlLớn,cấutạonhưđảoKarlNhỏvậy.CừuđựcđiđếntậnrìacaonguyênđểNilscóthểtrôngthấyváchnúiphủđầytổchim,vàmặtbiểnởchânváchđácókhôngbiếtbaonhiêu làchim:cốc,nhạnbiển,vịtbắccực,chimbắtcá,chimcánhcụt,đangbìnhyênvàhòathuậnvớinhauvìmảibắtcámòi.

-Đâythậtlàđấthứa,[27]chúbénói.Cácôngđượcchỗởtốtquá,ôngcừuà.

- Phải, đây đẹp thật. Nhưng đi chơi một mình, cậu phải để ý kẻo rơixuốngmộtchỗnàođótrongcáckẽnứtngangdọckhắpmặtcaonguyên,cừuđực vừa nói vừa thở dài.Mới đầu, hình như cừumuốn nói thêm điều gì,nhưngrồilạilàmthinh.Đólàlờidặntrướccóích,vìnhữngkẽnứtnhiềumàsâu.KẽlớnnhấtgọilàLỗĐịaNgục,sâumấysảivàrộnggầnmộtsải.[28]

“Aimàngãxuốngđấylàchếtởđấy”,cừuđựcnói.

HìnhnhưđốivớiNils,giọngcủacâunóiấyngụmộtýđặcbiệt.

Sauđó,cừuđựcđưaNilsxuốngbãibiển;ởđấyNilscóthểtrôngthấytậnmắtnhữnggãkhổnglồđãlàmchúkhiếpsợđêmhômtrước.Đóchỉlànhữnghònđálẻloi.Cừuđựcgọilànhững“raukar”.Nilsnhìnmãikhôngchán.Nếukhôngmaymàcácyêutinhbịbiếnthànhđá,thìphảicóhìnhdángnhưthế.[29]

Dùcảnhbờbiểnrấtđẹp,Nilsvẫnthíchtrởlêntrêncao.Dướinàykhắpnơi thấy cốt của những cừuđã bị giết.Chínhở đây lũ cáo đã đến ăn.Cónhữngbộxươngđãbịgặm thậtkĩ,nhưngcũngcónhữngxácmớibịnhaimấtmộtnửa,vànhữngxáckhácmàlũcáomớiđụngqua.Lòngchúthắtlạitrướccảnhtànsátmàlũcáođãgâyra,phầnlớnchỉvìthíchsănbắtvàgiếtchóc.

CừuđựclạicùngNilstrởlêncaonguyên.Đếnđỉnh,cừudừnglạivànói:

-Nếuaiđó tài trívà thôngminhmà thấycảnhkhốnkhổnày, thì chưatrừngtrịđượclũcáolàchưachịuthôi.

-Nhưngmàchínhlũcáocũngphảisốngchứ,Nilsđáp.

-Đúng,nhữngaichỉgiếtđểkiếmmồimàsốngthìcóquyềnđượcsống,cừuđựcnóilại.Nhưngbọnnàylàquâncônđồ.Chúngđángtộichết.

-Ôi,bốgià!Chẳng lẽbố lạinghĩ rằngmột thằngbénhư tôimàcó thểthắngđượcbọnchúng,trongkhicảbốlẫncácnôngdânđềukhônglàmgìnổisao?

-Aibénhỏmàmưutríthìcóthểlàmđượckhốiviệc,cừuđựcđáp.

Haibênkhôngnóiđếnchuyệnđónữa.Nilsđếnngồibênđànngỗngtrờiđangăncỏtrêncaonguyên.Tuykhôngđểlộchútnàoýmìnhchocừubiết,chúthànhthậtxótthươngđàncừuvàrấtmuốngiúp.“PhảinóichuyệnnàyvớiAkkavàngỗngđựcMårten,chúnghĩbụng.Mayra,họcóthểgópýkiếnvớimình.”

Mộtlátsau,ngỗngđựctrắngcõngNilstrênlưng,đivềphíaLỗĐịaNgục.Nóbướcđi,vô tư, trênmặtcaonguyênquangđãng,vànhư làchẳngchútnhậnthấyrằngmàutrắng,cũngnhưtầmvóccaolớncủamình,cóthểlàmchongườitatrôngthấyrõràngtừrấtxa.Cànglạhơnnữalàtrậnbãohômquatấtnhiênđãlàmchonóxơxácđinhiều.Nóđicànhắc,chânbênphảivàcánhbên tráinókéo lê trênmặtđất.Tuythếnóvẫn làmnhưkhônghềcóchút nguy hiểm gì cả, đớp chỗ này chỗ kia một ngọn cỏ, không nhìn gìchungquanhhết.ChúbéTíHonnằmdàitrênlưngngỗngđực,mắtmảinhìntrờixanh.Chúđãquenởtrênlưngngỗngđếnđộcóthểnằm,đứnghayngồiđấytùythích.

Vôtâmđếnthếthìlàmsaochúbévàngỗngđựclạicóthểtrôngthấybaconcáođãlẻnlênmặtcaonguyên.Lũcáobiếtrằnglạigầnmộtconngỗnggiữamộtcánhđồngtrốngtrảilàviệcgầnnhưkhôngthểlàmnổi.Mớiđầuchúngkhôngnghĩđếnviệcđuổibắtngỗngđực.Nhưngmà,chẳngcóviệcgìlàm, chúng népmình lại trongmột khe nứt và rón rén bò về phía ngỗng.Chúng không còn xa nữa thì bỗng ngỗng đực cố bay lên. Nó đập cánh,nhưngkhôngtàinàocấtmìnhlênđược.Thấythế,lũcáocànghănglêngấpbội,chúngleolênmặtđồng,vàchạyvềphíangỗng,vừachạyvừanấpsaunhữngtảngđávàmôđất.Cuốicùng,chúngđãđếnsátngỗngđực,chỉcầnlấyđàmộtlầnchótđểnhảylênvồlấyngỗngnữathôi.

Nhưngđếnphút chót, ngỗngđực trông thấychúng, liềnnhảy sangmộtbên.Lũcáovồhụt.Tuyvậy,thấtbạinàycũngchẳngquantrọnggì,vìngỗngchỉcáchchúngcóhaisải,vảlạicònđicànhắcnữa.

Chúbéngồitrênlưngngỗng,quayvềphíasau,kêulênnhạobángchúng.

“Chúngmàyđãtọngquánhiềuthịtcừurồià?Đếnnỗiđuổibắtmộtconngỗngcũngkhôngđượcnữa”.Chúgiễulũcáo,đếnmứcchúngphátkhùnglênvàbạtmạngđuổitheongỗngđực.

Ngỗngđựcchạy thẳngvềphíakhenứt to.Đếnmépkhe, nóđậpmạnhcánhvàvượtsangbênkia.

Bấygiờ,lũcáođãgầnnhưtómđượcngỗng.

Sangbờbênkia,ngỗngchạytiếpmấythướcnữa,nhưngNilsvuốtvecổnóvàbảo:

“Đứnglạiđượcrồiđấy,ngỗngđựcà!”

Cùnglúc,ngheđằngsaulưngnhữngtiếngkêuhunghãn,tiếngmóngsắckènkẹtvàmộttiếngngãnặngnề.Lũcáođãmấttích.

Ngàyhômsau,ngườigácđènbiểntrênđảoKarlLớntrôngthấydướicửanhàmình,mộtmiếngvỏcâycóviếtmấychữ,nétvụngvềvàxươngxẩu:

“LũcáoởĐảoNhỏđãrơicảxuốngLỗĐịaNgục.Báccóthểxuốngđấynhặt”.

13Haithànhphố

Thànhphốchìmdướibiển

Thứbảy,9thángtư

Đêmsauyêntĩnhvàquangđãng.Đànngỗngkhôngmấtcôngđitìmmộtnơitrútrongcáchangđá,màngủngaytrênmặtcaonguyên.Nilsnằmtrêncỏbêncạnhđàn.Đêmtrăngrấtđẹp,đếnnỗiNilskhómàngủđược.

Chútựhỏilàđãởvớiđànngỗngbaolâurồi,vàtínhralàtừnhàrađiđãbatuầnrồi.ChợtchúnhớrarằngngàymailàlễPhụcsinh.

“Chínhđêmnay,cácmụphù thủy từBlåkullavề”[30]chúnghĩ thầmvàcười;vìchúcóhơisợông thầnsôngvàcácgia thầnmộtchút,nhưngchúkhôngtinlàcócácmụphụthủychútnàocả.

Giácócácmụấyngoàitrờitốinay,thìngườitađãtrôngthấyrồi.

Tấtcảkhônggianđượcchiếusángđếnmứccóthểtrôngthấymộtchấmđenbénhấttrênbầutrời.

Trongkhihếchmũilênkhôngmànghĩthế,thìchúbỗngthấymộtcáigìđấyrấtđẹp.Khuônmặttrăngtròntrịavàđầyđặnđangởrấtcaotrêntrời,vàởtrướckhuôntrăngđangbaymộtconchimlớn.Nókhôngvượtkhỏikhuôntrăngchútnào;cóthểnóilànótừtrăngbayra.Conchimtrôngtoànđentrêncáinềnsáng,đôicánhdangratừbênnàysangbênkiakhuôntrăng.Nóbaythànhđườngthẳngtắpđếnnỗitrôngnhưnóđượcvẽlêntrêncáihìnhtrònsángkia.Thânhìnhnónhỏ,cổdàivàmảnh;đôichânthõngxuống,cũngrấtdàivàrấtmảnh.Đóchỉcóthểlàmộtconsếu.

ĐólàôngErmenrich.SếuhạxuốngcạnhNilsvàlấymỏđẩychúđểđánhthứcchú.Nilsnhổmdậyngay.Chúnói:

“Tôicóngủđâu,ôngErmenrich.Làmsaomàông lạiởngoài trờiđêmhômkhuyakhoắtthếnày?ỞGlimmingenaythếnào?ÔngmuốnnóichuyệnvớimẹAkkachứ?”“Đêmnaysángquá,ngủlàmsaođược,”sếutrảlời.“Vìvậytađimộtchuyếnđếnthămcậu,bạnTíHonạ.

Một con chim âu bảo cho ta biết chỗ cậu ở. Ta chưa dọn về lại

Glimminge.ChúngtacònởbênxứPommern.”

NilsrấtsungsướngđượcgặplạiôngErmenrich.Họnóichuyệnvớinhaunhưnhữngbạncốtri.SaucùngôngErmenrichđềnghịNilsbaymộtchuyếnchơitrongcáiđêmđẹpnày.

Nilschẳngđòihỏigìhơn,miễnlàđượctrởvềvớiđànngỗngvàolúcmặttrờimọc.Sếuhứalàsẽđưachúvềkịp.Họliềnkhởihành.ÔngErmenrichbay thẳng về phíamặt trăng.Họ lên cao, lên cao,mặt biển trông như hạxuống,nhưngbaynhẹlạthườngđếnnỗingườitacócảmgiácnhưđứngimmànổibềnhbồngtrongkhôngkhí.

ĐốivớiNils,hìnhnhưhọmớichỉbaycómộtchốcthôi,nhưngsếuđãhạxuốngđấtrồi.Họđổbộtrênmộtbãibiểnhoangvắng,phủcátmịnvàphẳng.Dọcbờbiểntrảidàimộtdãycồncátdiđộng,chópphủnhữngtúmcỏmạch.[31]Cồnkhôngcao,nhưngđãngănkhôngchoNilsnhìnthấygìcảtrongphíađấtliền.

ÔngErmenrichđậulênmộtngọncồn,colạimộtchân,ngảcổrađằngsauđểđútmỏxuốngdướicánhvàbảoTíHon:“Cậucóthểdạochơiquanhđâymộttítrongkhitanghỉ,nhưngđừngđixaquáđểcóthểdễtìmlạita.”Nilsliềnquyếtleolênmộtngọncồnđểnhìnxemphongcảnh.Vừađimộtbước,chiếcgiàygỗcủachúđãchạmphảimộtvậtcứng.Chúcúixuốngvàtrôngthấytrongcátmộtđồngtiềnđồngnhỏ,bịgỉđồngănmònđếnmứcgầnnhưnhìnsuốtquađược.Đồngtiềnxấuđếnnỗichúchẳngnghĩcảđếnviệcnhặtlấynữa,màlấyđầungónchânđáđi.

Lúc ngẩng dậy, chú ngạc nhiên: cách chú hai bước dựng lênmột bứcthànhảmđạmcómộtcổnglớngiữahaingọntháp.

Ởchỗlúcnãylàbiểnmênhmôngvàphảnchiếuánhsánglonglanhthìgiờđâychạydàimộtbứcthànhcónhữngchỗkhuyếtđặtsúng,cónhiềutháplớn,thápnhỏtrangtríđẹp.Vàtrướcmặtchú,ởnơilúcnãychỉcómộtdảimỏngrongbiển,giờmởramộtcáicổnglớn.

Nilshiểurằngđãcóyêuthuậttrongviệcbiếnhóanày,nhưngchúchẳngchútsợhãi.Cổngvàthànhđềuđẹptuyệt,khiếnchúcứmuốnxemphíabêntrongcónhữnggì.Dướimáivòmsâu,nhữngvệsĩmặcquầnáosặcsỡ,vaivàốngtaybồnglên,đangđánhsúcsắc,rìutrậndàiđểbêncạnh.Họmảimêđánhvàkhôngđểýđếnchúbéđangđiquanhanh.

Bênkiacổngchúthấymộtquảngtrường, látnhữngphiếnđálớn.Khắpchungquanhmọclênnhữngnhàcao;giữacácnhàmởranhữngđườngphốhẹpvàdài.Trênquảngtrường,ngườiđôngnhưkiến.Đànôngmặcquầnáo

lụa,khoácáodàiviềnlôngthú,đầuđộinghiêngnghiêngnhữngcáimũcắmlôngchim;ngựcđeolòngthòngnhữngdâychuyềnbằngvàngnặng.Tấtcảđềuđẹpnhưnhữngvuachúa.Đànbàđộinhữngmũrấtcaovàrấtnhọn,hoặcnhữngáodài, tayhẹp.Họănmặcrấtđẹp,nhưngkhônglộnglẫybằngđànông.Tấtcảnhưhiệnra từcuốn truyệncổ,mà trongnhững trườnghợprấthiếm,mẹNilsmớilấytừhòmcủabàrachoconxem.Chúkhôngthểnàotinởmắtmìnhnữa.

Nhưngchínhcáithànhphốcònkìdiệuhơncáccưdânnữa.Mỗingôinhàđềuxâyđểchobức tườngđầuhồi trông rađườngphố.Màcácbức tườngđều trang trí đẹp đến nỗi như ganh đua với nhau về vẻ tráng lệ. Khimàngườitabỗngnhiênpháthiệnrabaonhiêuthứlạlùng,thìngườitakhómànhớđượctấtcả,nhưngvềsaucònnhớlàcóthấynhữngtườngđầuhồimàđáđượcđụcthànhhìnhrăng,cótượngChúaCơđốcvàcácvịsứđồ[32]ởtrêncácbậc.Nhữngđầuhồikhácphủkínnhững tượngđặt trongnhữngkhámđụcvàotường,nhữngđầuhồikhácnữathìtrangtrínhữngmảnhkínhnhiềumàuhaynhữngđườngthẳngvàđườngkẻôbằngcẩmthạchtrắngvàđenhọplại.

Vừa khâmphục các thứ tốt đẹp ấy,Nils vừa thấy lòngmình tựa hồ longại.Chúnghĩ:“Chưabaogiờmắtmìnhđượcthấynhữngthứnhưthế,vàkhôngbaogiờmìnhcònđượcthấylạinhữngthứnhưthếnữa”.Rồichúliềnchạyvàophíatrongthànhphố,đilênvàđixuốngphốnàyđếnphốkhác.

Nhữngphốấyhẹpvàthắtdầnlại,nhưngkhôngtrốngtrảivàbuồnbãnhưphốxácủacácthànhphốmàchúđãbiết.Khắpnơiđềutấpnập,nhữngbàgiàkéo sợi trêncácngưỡngcửa.Họkhôngcầnxaquaymàchỉdùngđơngiảncómộtconcúi.Nhữngcửahiệuvànhữngquánhàngcủangườibuônbántrôngraphốnhưnhữngsạphàngởcácchợphiên.Tấtcảthợthủcôngđềulàmviệcngoàitrời.Chỗnàyngườitaépdầu,chỗkiathuộcda,xamộttíthấycóchỗbệnthừng.GiámàNilscóthìgiờthìchúđãcóthểhọcđượctấtcảmọinghề.Nhữngthợvũkhínệnbúadátkimloạiđểlàmnhữngtấmchengựcmỏngở áogiáp, những thợkimhoànkhảmngọc thạchvàonhẫnvàvòng, những thợ giày đóng đế cho những chiếc giày mềm mại màu đỏ,nhữngthợkéovàngxedâyvàng,nhữngthợdệtdệtlụa,thêunhữngchỉvàngvàovải.NhưngNilskhôngcóthìgiờdừnglại.Chúchạynhanhquacácphốđểxemchothậtnhiềuthứtrướckhitấtcảbiếnđi.

Bứclũycaobaoquanhthànhphốkhắpmọiphía,vâykínthànhphốnhưmộthàngràovâykínmộtcánhđồng;cứđếnmỗiđầuphốlạitrôngthấybứclũycónhiềuthápvàquãngtrốngđểđặtsúng.Trênmặtlũy,quânlínhmặcgiápsắtbónglộn,độimũsắt,đangcanhgác.

Đi suốtquahết thànhphố,Nilsđếnmột cổng thứhai.Bênkia cổng làbiểnvàcảng.Nhữngchiếctàukiểucổvớinhữngghếdàichocáctaychèongồi,vànhữngcông trìnhcaodựng lênởđằngmũivàđằng lái,đangbốchay dỡ hàng. Khắp nơi hoạt động náo nhiệt lạ thường. Nhưng Nils vẫnkhôngchịumấtthìgiờdừngchân.Chúquaytrởlạivàchỉmộtlátlàđếnmộtquảng trường lớn.Ởđấymọc lênngôinhà thờcóbangọn tháprấtcaovànhững cửa vòm sâu hoắm trang trí nhiều tượng. Những người thợ đá đãchạm trổ các tường đẹp đến nỗi chỉ cònmỗimột phiến đá nào đó khôngđược trau chuốt.Trướcmặt làmộtngôinhà, trên cómộtngọn tháp thanhthanh,vươnthẳnglêntrời.Đóchắclàtòathịchính.Ởgiữanhàthờvớitòathịchính,chungquanhquảngtrường,nhữngnhàcótườngđầuhồiđềutrangtríđẹptuyệtvời.

Nilsbắtđầumệtvànóngvìchạynhiều.Chúnghĩlàđãđượcxemnhữngthứđẹpnhấtđời.Vìthếchúliềnđithongthảhơn,vàomộtđườngphố;ởđấycólẽdânthànhphốđếnmuanhữngquầnáođẹpcủahọ,vìchúthấyrấtđôngngườitấpnậptrướccácquầybàyhàng;nhữngngườibánhànggiởratrướcmặtkháchhàngnhữnglụathêucànhlá,dàyvàcứng;nhữngtấmhàngnặng,dệtsợivàng,nhữngnhungóngánh,nhữngthenhẹtênhvànhữngđăngtenthanhnhưtơnhện.

Chúbémàcònchạynhanhquacácphốthìkhôngaiđểýđếnchú.Ngườitacóthểchođólàmộtconchuộtxám.Nhưngbâygiờchúđithongthả,thìmộtngườibánhàngtrôngthấychúvàliềnrahiệuchochú.

Thoạttiênchúbésợvàmuốnchạytrốn,nhưngngườibánhànggọimãivàmỉmcườikhôngthôi,lạitrảiramộttấmlụahoaĐama[33]tuyệtđẹpnhưđểnhửchú.

Nilslắcđầu.Chúnghĩ:“Mìnhthìchẳngbaogiờđủtiềnđểmualấychỉmộtmétthứlụaấy”.

Giờthìngườitatrôngthấychúởtấtcảmọicửahàngtrongphốấy.Chúnhìntớibấtkìđâulàmộtngườibánhàngrahiệugọichú.Họbỏrơinhữngkháchhànggiàucócủahọvàchỉquantâmđếnchú.Chúthấyhọchạybổđếnnhữngxóxỉnhsâukínnhấttrongcửahàngcủahọ,vàlấyranhữnghàngquýnhất.Khihọtrảihàngramặtquầythìtayhọrunlênvìsốtsắngvàvộivàng.Nils làmbộ tiếp tụcđi thìmộtngười trongbọnhọ lao raphố, chạytheochú,vàđặtngayxuốngchânchúmột tấmvải thêuchỉbạc,vànhữngtấm thảm long lanh nhữngmàu rực rỡ. Nils không thể không buồn cười.Ngườibánhànglạitinrằngmộtkẻnghèorớtmồngtơinhưchúmàcóthểmuađượcnhữngthứnhưthếư?Chúdừnglạivàdanghaitaykhôngra,đểlàmchongườitahiểurằngchúchẳngcóchútgìcả,vàngườitaphảiđểcho

chúyênthân.

Ngườibánhàngkhôngmuốnbiếtgìhết.Ôngtagiơmộtngóntay,gậtđầuvàđẩyvềphíaNilstấtcảđốngcủacảiấy.

“Cóthểnàohọbántấtcảnhữngthứấychỉlấymộtđồngtiềnvàng”,Nilstựhỏi.

Người bán hàng rút trong ví ramột đồng tiền nhỏ, nhỏ đếnmức cuốicùng,mònhết,chẳngchútgiátrịnào,vàgiơchoNilsxem.Vàvìhambánđượchàngquá,ngườiấylạithêmvàođốnghànghaicáichénuốngrượutovànặng,bằngbạc.

Sữngsờ,Nilsliềnlụclọicáctúicủamình.Chúbiếtrấtrõlàmìnhkhôngcólấymộtđồngtiền,nhưngchúkhôngthểngănmìnhkhôngxemlạicóchắcthếkhông.

Tất cả những người bán hàng khác đều nghểnh cổ ra xemkết quả củacuộcvậnđộngấy.Vừa trông thấychúbé lục lọi các túi, là cảhọnữa,họcũnglaoquacácquầyhàng;taynắmđầyđồtrangsứcbằngvàng,bằngbạc,họđưarabiếuchú.Vàtấtcả,họlàmchochúhiểulàhọchỉxinmộtđồngxunhỏtrảgiámàthôi.

Nhưng chú bé phải lộn hết túi áo, túi quần ra để cho họ thấy làmìnhchẳngcógìhết.Thếlàtấtcảcácthươngnhângiàucóấy,họđềuròngròngnướcmắtvìthấtvọng.Nilsxúcđộngvìcảnhsầukhổvàvẻmặtkhắckhoảicủa họ quá chừng, chú liềnmoi óc tìm xem có cách nào giúp họ không.Bỗngchúsựcnhớđếnđồngtiềnbịgỉđồnggặmmònmàchúđãtrôngthấytrênbãibiển.Chúliềnchạyđi,vàcáimaygiúpchú;chútìmracáicổngmàchúđãđivào.Chúrakhỏithànhphố,đếnlạibãibiểnvàbắtđầutìmđồngxunhỏbằngđồng.Quảnhiênchútìmthấyđồngxu,nhưngkhiđãnhặtlênvàmuốntrởvàothànhphốthìchúchỉthấycóbiểncảởtrướcmặt.Chẳngchútthànhlũynào,chẳngtícổngthànhnào,chẳngcólínhcanh,chẳngphốxá,chẳngnhàcửa,chỉcómặtbiểnmàthôi.

Chúbékhôngcầmđượcnướcmắt.

Đúnglúcấy,ôngErmenrichthứcgiấcvàđếngầnchú.Nilskhôngnghetiếng,vàsếuphảilấymỏđẩychúđểbắtchúlưuý.Sếunói:“Tatưởngcậungủnhưta?”

-A!ÔngErmenrich!Nilskêulên.Thànhphốnàoởđâylúcnãythế?

-Cậucó thấymột thànhphốà?Sếuhỏi.Cậuđãngủvànằmmơ,đúngnhưtađãnói.

-Không,tôikhôngnằmmơ,Nilsquảquyếtnhưvậy,vàchúkểlạinhữnggìchúđãtrôngthấy.

ÔngErmenrichnghechúkể,rồinói:

“Vềphầnta,TíHonạ,tatưởnglàcậuđãngủởđâytrênbãibiểnvàcậuđãnằmmơ.Nhưngtakhônggiấugìcậu,Bataki,conquạ,làconchimthôngtháinhất,mộtlầnđãkểchotangherằngngàyxưachắclàcóởbênbờnướcmộtthànhphốtênlàVineta.Thànhphốđógiàucóvàsungsướngđếnmứcchưabaogiờcóđôthịnàolộnglẫybằng.Khôngmaycưdântrongthànhđãlaomìnhvàocảnhxahoa,kiêubạc.Bịtrừngphạt,thànhphốVinetacólẽđãgặpmộtđợtsóngthầndữdộiphủlênvàbiểnnhấnchìmmất,Batakiacholànhưvậy.NhưngmàcưdâncủaVinetakhôngthểchết,vàthànhphốcủahọcũngkhôngbiếnmãiđược.Cứmộttrămnăm,trongmộtđêm,thànhphốtừsóngbiểnhiệnlênmộtlầnvớitấtcảvẻhuyhoàng,vàởtrênmặtđấttrongmộtgiờ.

-Đúng,tấtphảilàđúng,Nilsnói.Vìtôiđãtrôngthấythànhphốđó.

-Nhưngmộtgiờquarồithìthànhphốlạichìmxuốngbiển,trừphimộtngườibánhàngởVinetađãbánđượcmộtvậtgìchomộtngườisống.Giácậucómộtđồngtiềnmọnnàođóđểtrảchocácngườibánhàng,TíHonạ,thìVinetađãởlạiđâytrênmặtđất,vàcưdâncủanóđãcóthểsốngvàchếtnhưtấtcảmọikẻphùsinhkhácrồi.

-ÔngErmenrichạ,Nilsnói,giờtôihiểutạisaoôngđãđếntìmtôivàonửađêm.Làvìôngnghĩrằngtôicóthểcứuthànhphốcổấy.Tôirấtbuồnvìdựđịnhcủaôngđãkhôngthựchiệnđược,ôngErmenrichạ.

Chúlấyhaitaychemặtvàbậtlênkhócnứcnở.Ngườitakhôngthểnóilàaicóvẻsầukhổhơnai,chúbéhaylàôngErmenrich.

Thànhphốsống

Thứhai,11thángtư

NgàythứhailễPhụcsinh,đànngỗngtrờivàTíHonbaybuổitốitrênđảoGottland.

Hònđảolớnởbêndướiphẳnglì,khôngchútmấpmô.ĐấtchiathànhôvuôngnhưởtỉnhSkåne,vàcũngcónhiềunhàthờvàấptrại.Nhưngởđâynhữngkhurừngnhỏgiữacáccánhđồngnhiềuhơn.TuyvậychẳngđâucónhữnglâuđàivớithápcaovàvườnrộngnhưởSkåne.

ĐànngỗngtrờichọnconđườngđiquaGottlandlàvìTíHon.Từhaihômrồi,chúkhôngcònnhưtrướcnữa,vàkhôngnóilấymộtlờinàovui.Chúcứmảinghĩđếncáithànhphốđãhiệnratrướcmắtchúmộtcáchhuyềnbínhưthế. Chú chưa bao giờ được thấy cái gì đẹp đến thế, và chú buồn khổ vìkhôngcứuđượcnó.

AkkavàconngỗngđựctocốthuyếtphụcNilsrằngchúđãlànạnnhâncủamộtcơnmêhaymộtảoảnh,nhưngkhôngănthua,chúchẳngchịunghechútgìhết.Chúchắcchắnhếtsứclàđãthấythựcsựcáimàchúthấy!Khôngmộtaicóthểthuyếtphụcchúđược.Chúcứkhăngkhănggiữnỗibuồncủamình,đếnnỗicácbạnđườngphảibắtđầulongại.

Đúng lúcNils buồn khổ nhất thì ngỗngmái giàKaksi trở về với đàn.NgỗngbịbãođẩyraGottlandvàđãbayquasuốtbềrộngcủađảo,cuốicùngđượcmấyconquạ chobiết là cácbạnđangởđảoKarlNhỏ.Biết nguyênnhânnỗibuồncủaNils,ngỗngkêulên:

-NếuTíHontiếcthươngmộtthànhphốcổthìchúngtasẽbiếtcáchanủicậu,cứđivàtasẽđưacácbạnđếnmộtnơimàtađãtrôngthấyhômqua.Rồicậuấysẽkhôngbuồnlâunữađâu.

Nóidứtlời,đànngỗngđãtừbiệtđàncừuvàlênđường.Thậtlàmộtbuổichiềuđẹpvàtĩnh.Tiếttrờimùaxuânmátmẻ,câycốinẩynhữngnụto,hoarụngphủlênmặtđấttrongrừngvàngoàinội.Nhữngchùmhoadàicủacáccâybạchdươngphấtphơtrướcgió,vàtrongcáckhuvườnnhỏ,trướctấtcảcácngôinhànhỏ,nhữngcâyphúcbồnđãxanhum.

Mùa xuân đến, và các nụ hoa đã nở gọi mọi người ra các sân và cácđườngcái,vàđâuđâungườitacũngvuichơi.Khôngnhữngtrẻconmàcảngười lớncũngchơinhững tròkhéo tay,khéochân.Người ta tậpnémđá,ngườitanémnhữngquảbóngmạnhđếnnỗisuýttrúngcácconngỗng.Xemnhữngngườilớnvuichơithậtlàthích,vàNilsđãrấtvuithíchnếuchúđãcóthểquênđượcnỗibuồnvìchúkhôngcứunổithànhphốVineta.

Tuyvậy,chúcũngphảicôngnhậnrằngđâylàmộtcuộcđichơirấtthú.Khôngtrungvanglừngtiếnghát.Trẻconvừamúavòngtrònvừahát.ĐạoquânCứuthế[34]đãxuấthành.Nilsthấymộtđámđôngngườimặcquầnáođỏvàđen,ngồitrongmộtcánhrừng,đànghi-tavàthổikènđồng.Trênmộtcon đường, những đám đông kéo đi, đó là những ngườiĐoàn viên GiáođườngTốt[35] trởvềsaumộtcuộcduhành.Chúnhậnrahọnhờlácờthêuchữvàngcủahọ.Họháthếtbàinàyđếnbàikhác,vàchúmàcòncóthểnghethấylàhọchưangừnghát.Từngàyđó,khônglúcnàonhớđếnGottlandmàđồngthờiNilskhôngnghĩđếnnhữngtròchơivànhữngbàihátấy.

Nilsnhìnxuốngdướimộthồilâu,bỗngchúngướcmắtlên.Aimàcóthểtảđượcnỗingạcnhiêncủachú!Đànngỗngđãtừgiãtrungtâmhònđảovàđangbaydọcbờbiểnphíatây,màNilskhônghềbiết.Biểnxanhmênhmôngtrảiratrướcmặtchú.Tuyvậy,làmchúngạcnhiênkhôngphảilàbiểnmộttínàocả,màlàmộtthànhphốởbênbờnước.

Nilstừphíađôngbaysangvàmặttrờiđãbắtđầulặnxuốngbênphíatây.Khichúđếngần thànhphốấy thì thành lũy, thápcao,đầuhồivànhà thờtoànmộtmàuđen,nổihẳnlêntrênnềntrờisángrực.Khôngthểnhìnthấyrõnhữngchi tiết,vàđốivớiNils thì thoạt tiênhìnhnhưđó làmột thànhphốgiốnghệtvềvẻlộnglẫyvớithànhphốchúđãtrôngthấyđêmlễPhụcsinh.

Khiđếnsát,chúmớinhậnthấylàthànhphốnàyvừagiốngthànhphốtừbiển hiện lên, lại vừa rất khác.Khác nhaunhưgiữamột conngườimà tatrôngthấymộtngàynọmặctoànmàuđỏthắm[36]vàđeođầyđồtrangsức,rồingayhômsaugặplạithìráchmướp,trầntrụi.

Tất nhiên là thành phố này phải giống thành phố mà chú đã nhớ lại.Nhưngmànhữngngọnthápcủathànhphốcònlạitrênmặtđấtnàykhôngcómái,trốngkhôngvàbịbỏphế.Cáccửakhôngcòncócánhnữa,nhữngngườigácvàquânlínhđãbiếnđâumất.Tấtcảvẻlộnglẫyxưađềuđãtiêutan.Chỉcònlạicóbộxươngbằngđátrơtrụi,màuxám.

KhiNils đến đúng trên thành phố, thì chú thấy phần lớn là những nhàthấp;giữacácnhàấycònlạilácđácvàihồinhàcaovànhữngnhàthờcổ.Tườngcácđầuhồiquétvôi trắngvàchẳng trang trígìcả,nhưngNilsvừatrôngthấythànhphốchìmdướinước,tưởngnhưđãhiểulànhữngtườngđóđãđượctrangtrínhưthếnào.Đốivớicácnhàthờcũngthế.Phầnlớnđềukhôngcómáivàtrốngkhông.Cáccửasổtoanghoáckhôngcókínhmàu,cỏmọc lêngiữacácphiếnđá látvàdây thườngxuân leodọccácbức tường.NhưngmàNilsbiết làcácnhà thờ trướckia thếnào:đầynhững tượngvàtranh,gianhátkinh trangtrínhữngbàn thờvà thánhgiámạvàng,haibênlăngxăngnhữngmụcsưmặcáothêuvàng.

Chúbécũngthấynhữngđườngphốhẹpgầnnhưtrốngtrải,chiềutốingàylễ này.Nhưng chú biết rằng bao nhiêu là người khỏemạnh và kiêu hãnhngàyxưađãqua lạiởđây.Chúbiết rằngphốxáấyđãnhưlànhữngcôngxưởngtorộng,đôngđúcthợthuyềnđủmọingànhnghề.

Nhưng cáimàNils không thấy, ấy là thành phốngày nayvẫn còn đẹptuyệt.Chúkhông thấycáiduyêndángcủanhữngchiếcnhàbénhỏđầyđủtiệnnghiởnhữngphốvắng,vớinhữnghoaphonglữđỏsaunhữngtấmkínhrựcrỡcủacáccửasổ,cũngkhôngthấyrấtnhiềukhuvườncócáclốiđiđược

chămsóccẩnthận,cũngkhôngthấyvẻđẹpcủacácphếtíchmàcâyleophủlêntừngtràng.Đôimắtchúbịlóavìvẻtránglệcủaquákhứ,khôngthểtìmrađượcchútgìtốtđẹptronghiệntại.Đànngỗngbayqua,baylạihaibalầntrênthànhphố,đểchoTíHoncóthểnhìnthỏathíchmọithứ,rồicuốicùnghạxuốngvàthuxếpđểtrúđêmtrênnhữngphiếnđálátphủkíncỏcủamộtngôinhàthờhoangphế.Ngỗngđãngủcảrồi,màTíHoncứcònnhìnmãi,quacácmáivòmđổnát,nềntrờimàuhồngnhạtcủabuổichiềuhôm.Cuốicùng,chútựnhủlàkhôngnênsầukhổvìđãkhôngthểcứuđượcthànhphốchìmdướibiểnkianữa.

Không,chúsẽkhôngsầukhổnữa,bởivìchúđãtrôngthấythànhphốnàyđây.Nếuthànhphốkiamàkhôngbịbiểnvùilạilầnnữa,thìcólẽcuốicùngnócũngphảisuytànđinhưthànhphốnày.Chắcrằngnósẽkhôngthểchốnglạithờigianvàsựtànphá.Chẳngbaolâurồicảnónữa,nócũngsẽphơibàyranhữngnhà thờkhôngmáivànhữngnhàởkhông tranghoàngvànhữngphốxátrốngrỗng,khôngsinhkhí.Thàrằngnócứởdướivựcthẳmbíẩnvớitấtcảvẻhuyhoàngnguyênvẹn,cònhơn.RấtnhiềukẻtrongđámngườitrẻtuổiđềunghĩnhưNils.Nhưngmàkhingườitavềgià,vàđãquenvuilòngvớicảnhđạmbạcthìngườitathíchcáithànhphốVisby[37]còntồntạihơnmộtthànhphốVinetaxinhđẹpởdướiđáybiển.

14TruyệncổvềtỉnhSmåland

Thứba,12thángtư

ĐànngỗngđãbayquabiểnbìnhyênvôsựvàđổxuốnghuyệnTjust,ởmạnbắc tỉnhSmåland.Tjust hìnhnhưkhông thể tựquyếtđịnhxemmìnhmuốnlàđấthaylàbiểnđược.Khắpnơi,cácfyord[38]ănsâuvàonộiđịavàcắtđấtrathànhđảovàbánđảo,thànhmũiđấtvàoeođất.Biểnlàmộtkẻhaylẻnvàochỗkhôngphảicủamình,màchỉcóđồivànúimớicóthểchốnglạinổi,cònđấtthấpthìđềuđãmấtbiếndướilànnướccả.

Đànngỗngđếnnơivàokhoảngxếchiều;vùngnàyrấtđẹpvớinhữngđồithấp,nhỏđượcnhữnglạchbiểnlónglánhbaoquanh.Vôtình,NilsnghĩđếntỉnhBlekinge; đây cũng lại làmột tỉnh nữamà đất và biển gặp nhaumộtcáchdịudàngvàyêntĩnh,phôravớinhaunhữngđứctínhtốtđẹpnhấtcủamình.

Đànngỗngđãlaoxuốngmộthònđảonhỏtrơtrụi,ởtậncùngmộtvũngsâu.Thoángnhìnlênbờ,chúngnhậnthấylàmùaxuânđãcónhữngtiếnbộđángkể.Nhữngcâycaovàđẹpchưamọclạilá,nhưngmặtđấtbêndướiđãrựcrỡnhữnghoabạchđầuông,hoahuệvàhoađịatiền.

Trông thấy thảmhoa ấy, đàn ngỗng trời sợ là đã la cà lâu quá ởmiềnnam. Akka tức khắc quyết định rằng đàn sẽ không dừng lại trong tỉnhSmåland. Ngay sáng hôm sau, đàn sẽ tiếp tục bay lênmiền bắc qua tỉnhƯstergưtland.

Như thếNils sẽchẳng trông thấychútgìcủa tỉnhSmålandcả;chúvừabuồnvừagiận.ChúkhônghềnghenóivềmộttỉnhnàokhácnhiềubằngtỉnhSmåland,vàchúđãhivọngchínhmắtmìnhnhìnthấytỉnhấy.

Mùahènămngoái,khichănngỗng thuêchomộtnhànôngdânởvùngchungquanhJordberga,gầnnhưngàynàochúcũnggặphaiđứatrẻnghèotỉnhSmåland,cũngđichănngỗng;vàđãkíchđộngchúbiếtbao,vớinhữngchuyệnkểvềtỉnhSmålandcủachúng.

TuyvậynóirằngÅsa,côbéchănngỗngđãtrêuchúthìkhôngđúng.Côbéthậthếtsứcngoan,đâulạilàmthế.Nhưngcôtacóđứaemtrai,béMatsthìtráilạilàchúatrêughẹongườikhác.

“MàycónghekểchuyệntỉnhSmålandvàtỉnhSkåneđãđượclậpranhưthếnàokhông,thằngchănngỗngkia?”.Nóhỏi,vànếuNilstrảlờilàkhôngthìnótứckhắckểcáichuyệnbôngđùangàyxưanhưsau.

“ĐólàcáithuởmàChúasánglậprathếgiới.TrongkhiChúađangngậpgiữacôngkiaviệcnọthìthánhPhêrô[39]bỗngđiqua.Thánhdừnglạinhìnvàhỏiviệcđócókhólắmkhông.

“Khôngphảilàdễlắm”,Chúatrảlời.

ThánhPhêrôđứngnhìnhồi lâu, rồi thấyChúasắpxếpcácvùngđấtdễdàngquásức,thánhcũngmuốnlàmthử.Cuốicùngthánhđềnghị:

“CólẽChúacũngcầnnghỉmộttí.Tôicóthểlàmtiếptronglúcấy”.

NhưngChúa từ chối. “Ta sợngươi không thạo cái thứ côngviệcnày”,Chúanói.

ThếlàthánhPhêrôgiậnvàtuyênbốrằngthánhnghĩlàmìnhcũngđủkhảnănglậpramộtxứnhưchínhChúavậy.

Đúng lúcđó,Chúađang tạo lập tỉnhSmåland,[40]Chúa chưa làmđượcmộtnửa,nhưngngườitađãthấyhìnhnhưcáiđósẽthànhramộtmiềnphìnhiêuvàxinhđẹptuyệtvời.Chúacủachúngtacholàkhómàbác lờiyêucầucủathánhPhêrô.Vảlại,Chúanghĩlàkhôngmộtaicóthểlàmhỏngmấtmộtsựnghiệpđãbắtđầutốtđẹpnhưthếnày.Chúanói:

“Vậythì,nếungườimuốn,chúngtasẽxemaitronghaichúngtathạohơncả trongloạicôngviệcnày.Nhàngươimới tậpviệc, thì làmtiếpchỗnày.Cònta,tasẽtạolậpramộttỉnhmới”.

ThánhPhêrônhận lời, và cùngChúachia tay,mỗingười làmviệcmộtđằng.

Chúađi xahơnmột tí vềmiềnnamvà chuẩnbị tạo lập ra tỉnhSkåne.Chẳngphảilâulagì.LàmxongChúabènhỏithánhPhêrôđãlàmđếnđâurồi,vàmờithánhđếnxemmiềnđấtmới.

“Phầntôi,tôiđãxongtừlâurồi”,thánhPhêrônói,vàgiọngthánhđểlộralàthánhhàilòngđếnmứcnàovềsựnghiệpcủamình.

Khi thánhPhêrôtrôngthấytỉnhSkåne, thánhphải thúthậtrằngchỉcònbiết ca tụng nữamà thôi.Đây làmộtmiền phì nhiêu, dễ trồng trọt, đồngbằngrộngtrảikhắpbốnphía,vàchỉcóíthaygầnnhưkhôngcónúi.RõrànglàChúađãmuốnlàmchoxứnàydễchịuđốivớiconngười.

-Vâng,xứnàytốtđấy,thánhPhêrônói,nhưngtôinghĩlàxứcủatôicũngchẳngkémgì.

-Đếnxemđi,Chúađáplại.

Khi thánhPhêrôbắt tayvàoviệc, thì tỉnhnàyđãđượclàmxongởmạnbắcvàmạnđông.VậylàcácphầnnamvàtâylàsựnghiệpcủathánhPhêrô.Vừađếnnơi,Chúacủachúngtađãđứngsữnglạivìkhiếpsợquá.“Saothếnày?Ngươiđã làmgì thế, thánhPhêrô?”,Chúahỏi.ThánhPhêrônhìnmàsữngsờ.Thánhtựnhủlàđốivớiđấtđaichẳngcógìgiátrịbằngánhnắng.Thếlàthánhđãthunhặtđáhòn,đátảng,chồngchấtlên,vàxâylênmộtsơnnguyêncaocóthểđếngầnmặttrờibaonhiêucàngtốtbấynhiêu.Saucùng,trêncáikhốiđáấy, thánh rải lênmột lớpmùnmỏng,và tưởngrằng tấtcảmọithứđềuđãhoànhảo.

Nhưngmà,tronglúcthánhđiSkånethìmấycơnmưaràokéođến;chẳngcầncáigìhơnnữađểthấyrõgiátrịviệclàmcủathánh.KhiChúađếnthămxứcủa thánhPhêrô thì tấtcả lớpmùnđãbịmưaquyếnđihết,nềnđáhoacươnglộrakhắpnơi.Ởnhữngchỗthuậnlợinhất,mộtlớpđấtsétvàcátthôlẫncuộisỏiphủlênđákhối,nhưngngườitacũngthấyrằngđấtmàbạcđếnthếthìchẳngsinhracáigìkhácnhữngcâybáchtán,thạchthảovàrêu.Nướckhôngthiếu.Nướcđầyắptấtcảcáckẽđá.Khắpnơithấynhữnghồ,nhữngsông,nhữngsuối,ấylàkhôngnóiđếnnhữngaochuôm,nhữngđầmlầyphủkínnhữngkhoảngđất rộng.Cái tệ nhất là nước ấyphânphối rất bậy; vàimạnthìthừathãi,nhữngnơikhácthìchẳngcóchútnào,đếnnỗinhiềucánhđồngmênhmôngchỉlànhữngtruôngtrảngkhôcằn,hơitígiólàcátvàbụibốcxoáylênthànhcơnlốc.

“Ýnhàngươiđịnhthếnàomàtạolậpramộtxứnhưthếnày?”,Chúahỏi.

ThánhPhêrôtạsựlàmìnhmuốndựnglênmộtxứcóthểcaođếnđâuthìcứcaođếnđấy,đểchonócónhiềuánhmặttrời.

“Nhưngmànhưthếcũngphảikhổ,vìrétvàbănggiábanđêm.Chúađáplại,vìchínhcáilạnh,chínhnócũngtừtrêntrờixuốngcơmà.Tarấtsợlàcóchútgìmọclênđượcởđâythìcũngkhôngkhỏichếtcóngmất”.

RathánhPhêrôchẳngmảymaynghĩđếnđiềuđó.“Thôi,đâysẽlàmộtxứnghèovàphơi ra sươnggiá, chẳng làm thếnàođượcnữa”.Chúakết luậnnhưvậy.

Chúa rất buồn khổ, nhưng thánh Phêrô thì vẫn không chịu nản lòng.ThánhlạicònmuốnanủiChúanữa.Thánhnói:

-Chúađừngbuồnkhổvềviệcđóđếnthế!Vàhãychờtôicóthờigiantạo

ranhândâncókhảnăng trồng tỉa trênnhữngđầmlầyvàvỡvạcranhữngcánhđồng!

Khôngnhịnđượcnữa,Chúakêulên:

-Không,không,ngươiđisangSkånemàtađãlàmthànhmộtxứtốtlànhvàdễtrồngtrọt,vàngươitạoranhữngcưdântỉnhSkåneấy,tamuốntựtatạoracưdântỉnhSmålandnày.

ThếlàChúacủachúngtatạorangườidânSmålandlinhlợi,tháovát,vuivẻ,chămlàmvàgiỏigiang,vàyêntâmtrongcảnhđạmbạcđểcóthểkiếmđượckếsinhnhaitrênxứsởnghèonàncủahọ.”

TruyệncủachúbéMatskết thúcnhưthế.GiáNilsHolgerssonbiết làmthinhthìđãchẳngxảyraviệcgìcả,nhưngNilslạikhôngthểkhônghỏirằngthánhPhêrôđãtạorađượcnhữngngườidântỉnhSkånenhưthếnào?

“Thếmàynghĩvềviệcấythếnào,chínhmàyấy?”,béMatstrảlờivẻtinhquái,nhưnglàmnhưngâyngô.[41]Nilschẳngdằnlòngđược,liềnlaobổvàonó,nhưngMatschỉlàmộtthằngnhóc,vàÅsa,chịnó,lớnhơnmộttuổi,tứckhắcchạyđếncứuem.Côbédịudàngthế,nhưnghễaimàđộngđếnemthìbiếnngaythànhmộtconsưtửcái.NilsHolgerssonkhôngmuốnđánhnhauvớimộtđứacongái,chúquaylưnglại,bỏđivàkhôngthèmnhìnđếnchúngnónữa,suốtcảngàyhômđó.

15Lũquạkhoang

Chiếchũsathạch

ỞgóctâynamtỉnhSmålandlàmộthuyệntêngọiSonnerbo.Đấtnàykhábằngphẳng, ai trông thấy trongmùađông,khi tuyếtphủcũng tưởng rằngdướilớptuyếtlàcánhđồngđượccàybừa,nhữngđồnglúamạchxanhtốtvànhững đồng cỏ chẽ ba đã gặt. Nhưngmà khi tuyết tan, đầu tháng tư, thìnhững gì bị che dưới tuyết liền hiện ra, chỉ là những trảng cát khô cằn;nhữngmỏmđátrơtrụi,vànhữngđầmlầymênhmông.

Dĩnhiênlàcómộtvàicánhđồng,nhưngkhôxấuđếnnỗigầnnhưchẳngai trông thấy, cũng có những túp lều tranh nhỏ màu xám hay đỏ, nhưngthườnglàẩnmìnhgiữanhữngcụmbạchdương,nhưsợphảilộmặtrangoài.NơixãnàygiápvớitỉnhHallandcómộttrảngcátrộng,đếnmứcđứngđầunàykhôngtrôngthấyđầukia.Ởđấycâythạchthảongựtrịtoànquyền,trừmộtđồiđáthấplắmchạyquagiữavùng,làcónhữngcâyđỗtùng,câythanhlương trà và cả mấy cây bạch dương cao đẹp. Vào cái thời mà NilsHolgerssonđi theođànngỗng trời,người tacũng thấyởđấymột túpnhà,xungquanhlàmộtmiếngđấtvỡhoang,nhưngnhữngngườisốngởđấyđãbỏđi.Túpnhàởlạitrốngkhôngvàmiếngđấthoangphế.

Khibỏtúpnhà,họđãbịtốngkhóilại,đóngkíncáccửasổvàcửaravào.Nhưnghọđãquênlàcómộtôkínhcửasổbịvỡ,đượcbịtbằngmộtmiếnggiẻ.Sauvàinăm,mưađãlàmchomiếnggiẻmụcđi,vàmộthômrơixuốngvìbịmộtconquạmổ.

Thậtra,ngọnđồiđáởgiữatrảngkhôngvắngvẻchútnàonhưngườitacóthểtưởng:cảmộttộcđoànquạđôngđúcởđấy.Tấtnhiên,quạkhôngởđấysuốtcảnăm.Mùađông,chúngranướcngoài.MùathuchúngđếnthămtấtcảcáccánhđồngởGottlandđểănlúamì.MùahạchúngphântánravàsốngquanhcácấptrạiởSonnerbo,ăntráicây, trứngvàngỗngcon;nhưngmùaxuânnàochúngcũngquayvềtrảngnàyđểlàmtổvànuôicon.

Con quạ đã giậtmiếng giẻ bịt cửa sổ nọ làmột quạ đực đã già, tên làGarmLôngTrắng, nhưng người ta bao giờ cũng chỉ gọi nó là Fumle hayDrumle,hayhơnnữalàFumle-Drumle[42]vìnóvụngvề,lúcnàocũnglàmnhữngviệcngốcnghếchđểbịchếgiễu.Nótohơnvàkhỏehơntấtcảnhững

conquạkhác,nhưngsứcmạnhcủanóchẳnggiúpchonóđượcviệcgìcả.Nóvẫnlàđối tượngchomọingườitrêucợt.Ngaycảcáiviệcnóthuộcvềmộtdòngdõirấtquýtộccũngkhôngchechởđượcchonó.Cứcôngbằngmànói thìđáng lẽnóphải làquạđầuđàn,vì từrấtxưa,khôngainhớ là thuởnào, cái chức vị ấy bao giờ cũng thuộc về đứa con cả của dòng họLôngTrắng.NhưngtừtrướckhiFumle-Drumlerađời,họđóđãđểmấtquyềnthế,vàbâygiờnắmquyềnlàmộtconquạđộcácvàdãman.Nótên làCuồngPhong.Việc triềuđại thayđổi làdonhữngconquạđãbỏ lối sốngcũcủamình.Cólẽngườitatưởngrằngtấtcảcácconquạđềusốngmộtcáchnhưnhau.Đó làmộtđiềuhiểu sai.Cónhững tộcđoànquạ sốngmộtcuộcđờilươngthiện,nghĩalàchỉănhạtcâycỏ,sâubọ,ấutrùngvàsúcvậtđãchết;nhưngcónhữnggiốngkhácsốngmộtcuộcđờicướpbóc,bắtnhữngthỏcon,chimnon,vàcướpphátấtcảnhữngtổchimtrôngthấy.

NhữngtộctrưởnggiàcủadònghọLôngTrắngxưakianghiêmkhắcvàônhòa;còndẫnđạocảđànlàcònbuộccácconquạkhácphảiănởlàmsaođểkhỏibịcácgiốngchimkhácchêtrách.Nhưngmàquạthìđôngvàcảnhnghèo khổ lại trầm trọng quá, và chúng đã nổi dậy chống lại dòng LôngTrắngvà traoquyềnhànhchoCuồngPhong, làkẻphá tổbắtchimnon tệnhất,vàlàtênđộcácnhấtmàngườitacóthểgặp.Tuynhiên,vẫncònkémvợnólàconGióLốc.Dướitriềuđạicủachúng,bọnquạđãmởđầumộtlốisốngkhiếnchochúngđượcsợhãivàbịoánghéthơncảnhữngconchimcắtvàcúto.TấtnhiênlàFumle-Drumlechẳngcógìphảinóitrongđàncả.Tấtcảquạđềuthốngnhấtđểnóilànóchẳnggiốnggìchaôngnó,vàsẽchẳngbaogiờcóthểlàmthủlĩnhđược.Vảlạicũngchẳngainghĩđếnnócả,nếunó chẳng luôn luôn làm những việc ngốc nghếch. Có kẻ bảo rằng nómàvụngvềvàngudạiđếnthế,âulàmộtđiềumaychonó;nếukhôngthếthìconCuồngPhongvàvợchắcđãchẳnggiữlạitrongđànmộtconcháunàocủagiađìnhthủlĩnhcũ.

Bâygiờthìvợchồngchúngđãkhátửtếvớinó,vàhayđemđitheosănmồi.Nhữnglúcấy,tấtcảđềuđượcthấyvợchồngchúnggiỏigiangvàtáobạohơnnóbiếtbaonhiêu.

KhôngmộtconquạnàolạingờrằngchínhFumle-Drumleđãrứtmiếnggiẻởcáicửasổ;biếtđượcđiềuđó,chắcchúngsẽrấtngạcnhiên.Khôngmộtailạingờlànótogan,đếngầnchỗởcủaconngườinhưthế.Chínhnócũngchẳng nói gì về chuyện ấy. Nó có lí do của nó. Con Cơn Lốc và CuồngPhong vẫn cư xử tốt với nó ban ngày, và trướcmắt những con quạ khác.Nhưngmộtđêmtốitrời,saukhitấtcảnhữngconquạkhácđềuđãđậutrêncâyđểngủ,nóđãbịhaiconquạtấncôngvàđánhgầnchết.Sauvụmưusátđó, nó có thói quen là cứ đêmđến là rời chỗ cũ và đến ẩn trong túp nhà

trống.Nhưngmàmộtbuổichiềumùaxuân,saukhiđãxếpđặtxongcáctổ,đànquạpháthiệnramộtviệclạ:CuồngPhongvàCơnLốccùnghaiconquạkhác,đãchúixuốngđáymộtcáihốtotrongmộtgóctrảng.Đóchỉlàmộtmỏcát,nhưngcácconquạkhônghiểuvìsaongườitađãđàora.Tòmò,chúngcứ tới đấy lật đi lật lại khôngngớt từnghạt cát.Bỗng cát sỏi lở ra và đổxuốngchúngnónhưmưa.Giữacáctảngđávàtúmcâythạchthảođổxuốngấy,chúngthấymộtcáihũto,cónắpgỗđậykín.

Chúngmuốnbiếttronghũấyđựnggì,nhưngcốmởhaydùngmỏbổvỡrađềuvôích.

Sữngsờ,chúngnhìncáihũ,thìcótiếngnói:

“Cómuốnmìnhgiúpmộttaykhông,cácbácquạ?”

Chúngngẩngđầulên.Bênmiệnghố,mộtconcáođangnhìn.Đólàmộttrongnhữngconcáocómàulôngvàdángvócđẹpnhấtmàchúngchưabaogiờđượcthấy.Nhượcđiểmduynhấtcủanólàmộttaibịsứt.

“Nếuanhmuốngiúp,chúngtôichẳngtừchốiđâu.“CuồngPhongvừanói,vừabaynhanhlêncùngcảbọn.Concáonhảyxuốngđáyhố,cắnngaychiếchũvàkéocáinắpđểgiậtra,nhưngcũngkhôngtàinàomởđược.“Anhcóđoánđượccáigìtrongđókhông?”,CuồngPhonghỏi.

Concáolăncáihũvàlắngnghe:

“Cólẽchỉlànhữngđồngtiềnbạc”,nónói.

Thậtlàvượtquánhữngđiềumàquạkhôngdámmongước.

“Anh tin là bạc thật chứ?” - mấy con quạ hỏi, mắt thao láo vì thèmthuồng;vì,thậtlàlạlùng,ởđờichẳngcócáigìmàquạthíchbằngtiềncả.

-Nghenày,kêu loảngxoảngđấy!Concáovừanói, vừa lăncáihũ lầnnữa.Khổnỗi,mìnhchẳngbiếtlàmthếnàomàlấyrađược.

-Chịu,chẳngcócáchnàocả,lũquạthởdàinói.

Concáođưachântráilêngãiđầuvàsuynghĩ.Giánhờlũquạmànócóthể tómđược cái thằngmất dạy vẫn bay cùng đàn ngỗng trời, và lần nàocũngthoátkhỏitaynó,thìhaybiếtmấy!Cuốicùngnónói:

-Mìnhbiếtchắcaicóthểmởđượccáihũchocácbác.

-Chobiết tênkẻđóđi!Nói đi!Lũquạ reo lên, và trong lúchănghái,chúngsàcảxuốngđáyhố.

-Mìnhkhôngchocácbácbiết,trừphicácbácnhậnnhữngđiềukiệncủa

mình,cáođáplại.

CáobènnóivớimấyconquạvềTíHon,quảquyếtrằngchúsẽđủsứcmởcáihũ,nếulũquạcóthểđemđượcnóđếnđây.Đểđềnơnvìlờikhuyênhaycủanó,quạphảinộpTíHonchonó,saukhichúđãgiúpchochúngxongviệcấy.LũquạkhôngcóchútlídogìđểchừaTíHonracả,liềnnhậnlời.

Nhưngcáiviệckhónhấtđâuđãlàmđược;phảitìmchorađànngỗngtrờivàTíHon.CuồngPhongđíchthânlênđường,cónămchụcquạđitheo.Nóhứasẽtrởvềngay.Nhưngbaongàyđãquamàđànquạvẫnkhôngthấynótrởvề.

Bịquạbắtcóc

Thứtư13thángtư

Trờimớihửngsáng,đànngỗngtrờiđãdậyđểănmộtchútgì trướckhikhởi hành chuyến bay qua tỉnhƯstergưtland.[43] Hòn đảo nhỏ chúng ngủđêmquavừachậthẹp,vừa trơ trụi,nhưng trongvùngnướcbaoquanhcókháđủnhữngthứcâychochúngănno.Chúbéthìkhôngđượcmaymắnnhưthế,chúđãcốtìmmãimàchẳngtàinàokiếmracáigìcóthểănđược.

Vừađóivừarétcóngvìcáilạnhbanmai,chúđangnhìnquanhmình,thìchợtthấyhaiconsócđangchơiđùatrongvòmcâytrênmộtmũiđấtđốidiệnhònđảo.Nghĩrằngnhữngconsóccóthểchưaănhếtlươngthựcdựtrữmùađông của chúng,Nils nhờ ngỗng đực cõngmình sang bên đất liền để xinchúngíthạtphỉ.

Ngỗngđựctrắnglàmtheolờichútứckhắc,nhưngkhổthaycácconsóccứmải chơiđếnnỗi chẳngnghechúbénóigì.Nhảy từcâynày sangcâykhác,mỗi lúcchúngmộtđi sâuvào trong rừng.Nils theochúngvàchẳngmấychốcđãkhôngtrôngthấyngỗngđựcđứnglạibênbờnướcnữa.

TíHonđangvất vảbướcđi giữanhững câybạchđầuông caođến tậncằmthìbỗngnhiêncảmthấybịtúmlấyởphíasau,aiđóđangcốnhấcbổngchúlên.Chúquaylạithìthấymộtconquạkhoang.Nóđãquắplấycổsơmicủachú.Nilsvẫyvùngđểgỡra,nhưngmộtconquạ thứhaibayđếngiúpsức,túmlấymộtchiếctấtdàicủachúvàlàmchúloạngchoạng.

GiáNilsHolgerssonkêucứungaythìchắcngỗngđựctrắngđãcóthểcứuchúkhỏitaybọnquạ,nhưngchúnghĩlàmộtmình,cũngđủsứcđánhđuổiđượchaiconquạ.Chúđá,chúđánh,nhưnghaiconquạkhôngbuôngrachútnào,vàcuốicùngđãquắpchúbaylênkhông.Chúngdạidộtđếnnỗiđểđầu

Nilsđậpvàomộtcáicây.BịchạmmạnhquámắtNilsquáng loạn,vàchúngấtđi.LúcNilsmởmắtrathìđãxađấtliềnrồi.Chútỉnhlạidầndần,vàlúcđầuchẳngbiếtmìnhđangởđâu,cũngnhưcáigìđãxảyra.Phíadướitrảiramộtthảmlớnnhưlendệt,màunâuđenvàmàulục.Dướinhữngchỗráchvàlỗthủngcóánhrựclênnhưcửakínhmài,cóthểnóilàtấmthảmđãđượctrảitrênmộtmặtgương.

Rồichú thấymặt trờiđang lên trênbầu trời.Thế làmặtgương lúcnãytrôngthấyquanhữngchỗtấmthảmbịmócrách,bắtđầulấplánhmàuđỏvàvàng.Cảnhđẹptuyệttrần.Bấygiờ,mấyconquạhạxuốngthấp.Nilsnhậnratấmthảmlớnkialàmặtđấtphủnhữngkhurừng,nhữnglỗthủngvàchỗráchlànhữnghồvàđầmlầy.

Chú tựđặtchomìnhvôsốcâuhỏi.Làmsaochú lạikhôngở trên lưngngỗngđựctrắng?Tạisaocảmộtbầyquạlạibaychungquanhchú?Vàsaucùng,tạisaochúbịlay,bịlắcđếnlongcảngườira?

Bỗngchúhiểu:nhữngconquạđãbắtcócchú.NgỗngđựctrắngđangđợichútrênbờbiểnvàđànngỗngsắpbayđiƯstergưtlandngayhômnay.Cònchúthìbọnquạđangđưavềphíatâynam,mặttrờiđangởsaulưngchú.Lũquạkhôngcầnđểýchútgìđếnnhữnglờiyêucầucủachú.Chúngbayhếttốcđộ,thẳngvềphíatrước.Bỗngmộtconđộtnhiênđậpmạnhcánhbáohiệucó nguy cơ. Cả đàn liền sà vội xuống một rừng thông, lẩn sâu vào giữanhữngcànhcâychằngchịt.ChúngđặtNilsxuốngđất,dướimộtgốccâyumtùm.Mộtconchimưngcũngkhôngtìmrachúđược.

Nămmươiconquạvâylấychúbé,quaynhữngchiếcmỏđedọavềphíachú.

-Nàyquạ,cólẽbâygiờđãnóiđượcchotabiếttạisaođãbắtcóctachứ?

Chúvừahỏixongthìmộtconquạtorítlên:

-Imđi,khôngtaomổmắtbâygiờ.

Nilsphảilàmtheo,vìnónhưhếtsứcquyếttâmthựchiệnlờidọacủanó.Vậy là chú cứ ngồi chằm chằm nhìn lũ quạ, trong khi lũ quạ cũng chằmchằmnhìnchú.

CàngnhìnNilscàngkhôngưachúng.Bộáolôngcủachúngbụibặmvàxốcxếchkinhkhủng.Hìnhnhư chúng chẳngbiết gì đến tắm rửa, đến lauchùichobóngbẩy.Chânvàmóngphủdàymột lớpbùnkhô,haibênmépcòndínhthứcăn.Chúnglànhữngconchimkháchẳnnhữngconngỗngtrời.Nilsthấychúngcóvẻđộcác,thamtàn,hungbạovàliềulĩnhnhưnhữngtêncônđồhayquânduđãng.

“Mìnhrơivàotaymộtbọnkẻcướprồi”,chúnghĩbụng.

Đúnglúcđó,chúnghetrênđầutiếnggọicủađànngỗngtrời:

-Cậuởđâu?Mìnhđây.Cậuởđâu?Mìnhđây.

Chúhiểulàcácbạnđồnghànhđangtìmmìnhnhưngkhôngcóthìgiờđáplại.Conquạtohìnhnhưlàconđầuđàn,rítvàotaichú:“Liệuhồn,đôimắtmày!”,Nilschỉcònbiếtimlặngnữamàthôi.

ĐànngỗngtrờikhôngthểbiếtlàNilsđangởgầnchúngđếnthế.Sauhaibacâu, tiếnggọicủachúngmấtvàonơixa.“Thôirồi,NilsHolgerssonà,”chúbétựnhủ,“giờthìphải tựxoayxởlấymộtmìnhthôi.Hãytỏra làcóhọcđượcgìtrongmấytuầnsốngcuộcđờihoangdãvừarồi”.

Một lúc sau, lũ quạ làmbộ lên đường lại, nhưng hình như chúng có ýđịnhchohaiconcùngmangNilsđi.Mộtconquắpchúởcổáosơmi,conkiaquắpởmộtchiếctất,nênchúkêulên:

-Khôngai trongbọncóđủsứccõng tasao?Đãhànhngười taquárồi,làmtanhừcảngườira.Phảiđểtangồitrênlưngnhưcưỡingựa,tasẽkhôngnhảyxuốngđấtđâu,tacamđoannhưvậy.

-Màytưởnglàchúngtaophảilochomàyđượcthoảimáiđấyà,màylầmrồi,quạthủlĩnhnói.

Nhưnglúcđó,mộtcontolớn,lùđù,thôkệch,lônglởmchởm,cánhcómộtchiếclôngtrắng,bướcrakhỏiđànvànói:

-NàyCuồngPhongà,giữchoTíHonvềđếnnơiđượcnguyênvẹncóphảilàtốtchotấtcảbọnmìnhkhông.Tôisẽcốcõngnótrênlưngvậy.

-Nếumàylàmđược,Fumle-Drumleà,thìtacònđòigìhơnnữa,quạcầmđầuđáp.Nhưngđừngđểnóngãđấy.Thếcũnglàđượcrồi,vàNilslấylàmhàilòng.Bịquạbắtcóc.Chẳngcógìphảisợ,chúnghĩbụng.Mìnhnhấtđịnhsẽcócáchtrịđượcquânkhốnkiếpnày.

Lũquạvẫntiếptụcbaytheohướngcũ,vềphíatâynam.Buổisángđẹptrời,yêntĩnhvàchanhòaánhnắng,khắpnơi,chimchóccấttiếnghótnhữngkhúchônlễ.Trongmộtkhurừngcâycaoâmu,cảđếnconsáo,đôicánhrũxuống,cáicổgânlên,đếnđậutrênngọnmộtcâythông,cũnghót:“Emđẹplàmsao!Emđẹplàmsao!Chẳngmộtaiđẹpbằngemcả.Chẳngmộtaiđẹpbằngemcả!”.Khúchátvừadứt,sáoliềnhótlạitứcthời.

BấygiờNilsbayqua,haibalầnđượcnghebàihát.Chúbènđưahaitaylênmiệnglàmloavàkêulênnhưgọi:

-Chúngtôingherồi!Chúngtôingherồi!

-Aiđấy?Aiđấy?Aigiễutađấy?Sáokêutolênhỏi.

-ChínhKẻ-bị-quạ-bắt-trộmgiễubàihátcủaanhđấy,chúbétrảlời.

Lậptức,conquạthủlĩnhquaylạidọa:

-Liệuđôimắtmàyđấy,TíHon!

NhưngNilsthìnghĩ:“Kệmày.Taosẽchomàybiếtlàtaokhôngsợmàyđâu.”

Càngbayvàosâuxứnày,khắpnơiđâucũngcórừngvàhồ.Trongmộtkhurừngbạchdươngnhỏ,mộtconchimgáymáiđậutrênmộtcànhcâytrụilá;trướcmặtlàconchimgáytrống.Nóxùlônglênuốnéocáicổ,cúixuống,rồiưỡnmìnhlên;lôngcổcọsộtsoạtvàonhữngcànhcon,nógù:“Chínhem,em,emlàđẹpnhấtrừng.Khôngmộtaikhácđẹpbằngem,em,em.”

Chúbébayquatrêncao,khôngthểlàmthinhđược.

-Đừngtinlờinó.Đừngtinlờinó.Chúkêulên.

-Ai,ai,aivukhốngtađó?Conchimgáyvừagù,vừacốnhìnxemainói.

-ChínhKẻ-bị-quạ-bắtvukhốnganhđấy-chúbétrảlời.

CuồngPhong lạiđưamắtdọa,vàra lệnhchochúphải immồm,nhưngFumle-Drumlenóichêmvào:

-Cứđểmặcnó.Bọnchimnhỏkiasẽtưởnglàgiốngquạchúngmìnhđãthànhrakhôihàivàdídỏmđấy.

-Chúngchẳngnguđếnthếđâu,quạthủlĩnhđáp.Nhưngchắclàýkiếnkiađãlàmchonóthích,vìnókhôngquởmắngchúbénữa.

Lũquạbaynhiềunhấttrênnhữngkhurừngrậmvànhữngcánhrừngnhỏ,nhưngthỉnhthoảngcũngbayquanhữnglàngxóm,nhàthờvànhữngchiếcnhànhỏxâyvenmộtcánhrừng.Chúngtrôngthấymộttrangviêncổrấtđẹp.Ngôi nhà quétmàu đỏ, lưng quay vào rừng và có cái hồ phía trướcmặt,quanhsântrồngnhữngcâyphonglớn,vàvườnđầynhữngcâyphúcbồnrậmrạp.Một con chim sẻđáđậungay trên chiếc chong chóng chỉ hướnggió,đemhếtsứcrahótđểchoconmáiđangấptrứngtrongtánlámộtcâylêcóthểngherõ từngđiệu:“Chúng tacónhữngquả trứngnhonhỏxinhxinh,”chimsẻđáhót.“Chúngtacóbốnquả trứngtròn tròn,nhonhỏ,xinhxinh.Chúngtacóđầycảtổnhữngquảtrứngđẹptuyệtvời”.

Conchimsẻđáhátđihát lạiđếnlầnthứmộtnghìnthì lũquạbayqua.

Nilsđưataylênmiệnglàmloa,nóito:

-Conáclàsẽlấymấttrứng.Conáclàsẽlấymấttrứng.

-Aimuốndọachotasợđó?Sẻđálolắngđậpcánhhỏi.

-ChínhKẻ-bị-quạ-cướp-đilàmanhsợđấy-chúbéđáp.Lầnnàythìquạthủlĩnhkhôngtìmcáchbắtchúlàmthinhnữa.Tráilại,nóvàcảđànkhoáichí,quạquạinhỏivìchúngthấyquávuimừng.

Càngvàosâunộiđịa,nhữngcáihồlạicàngrộngvàcàngcónhiềucùlaovàmỏmđất.Trênmộtbãicát,convịtđựcđanglàmduyênvớiconvịtcái:

-Anhsẽtrungthànhvớiemsuốtcảđờianh,anhsẽtrungthànhvớiemsuốtcảđờianh.

-Khôngtrungthànhđượcđếnhếthènàyđâu,chúbénói,khibayqua.

-Đứanàođấy?Vịtđựchỏi.

-TatênlàTù-nhân-của-lũ-quạ,Nilskêutolên.

Vàokhoảnggiữa trưa, lũquạ laoxuốngmộtđồngcỏđểăn.khôngmộtconnàonghĩđếnviệcchochúbémộtchútgì.BỗngFumle-Drumlelạigầnquạthủlĩnh,vàđưachonómộtcànhtườngvidạicònvàiquảđỏ.

“Phầnanhđấy,CuồngPhongạ”,nónói.CuồngPhonghíthítvẻkhinhbỉ.

-Màytưởngtaomuốnănnhữngquảđãlâungày,khôkhốcấyà?Nónói.

-Tôinghĩlàlàmanhvuilòng,Fumle-Drumlethấtvọngđáplại,vànémcànhtườngviđi.

CànhtườngvidạirơingaytrướcmặtNils,chúliềnvớlấyănchođỡđói.

-Thủ lĩnhnghĩgì thế,CuồngPhongà?Hômnay thủ lĩnh im tiếng thế,mộtconnói.

-Tanghĩđếnmộtcongàmáitrướckiaởvùngnày.Nóyêuquýmụchủnólắm,vàđểlàmvuilòngchủ,nóđẻmộtổtrứng,đemgiấudướisànkhothóc.Dĩnhiênmụchủngạcnhiênvìthấyvắngnó.Mụđitìm,nhưngchẳngthấyđâu.Này,Dàimỏ,màycóthểđoánđượclàaiđãtìmranó,congàmáivàổtrứngkhông?

-Tôinghĩlàđoánđược,CuồngPhongà.Vàlạiđếnlượttôi,tôicũngcómộtchuyệntươngtựđểkểchocácvịnghe.Cácvịcónhớconmèocái tođentrongnhàmụcsưởHinnerydskhông?Nókhôngbằnglòngbọnchủcủanó,cứlầnnàonóđẻcũngđemnhữngconmớirađờicủanódìmchochết

đuối.Mộtlần,nógiấuđượccon,ngaytrongmộtđốngcỏkhôởgiữađồng.Nórấtmêđànconnhỏấynhưănphảibùa,nhưngmàtôinghĩlàtôicònsungsướng vì chúng nó hơn con mèo mẹ nhiều. Cả lũ quạ, con nào cũng cónhững chuyện để kể lại cho nhau nghe.Chúng kích động nhau và cả bọncùngnóimộtlúc.

“Ăncắp trứngvàbắtmèocon thìcógìđángđểkhoekhoang.Làmthếchẳngtàigì-mộtconnói.Tôiấyà,đãcólầntôisănmộtconthỏcon,đãtogầnbằngconthỏlớn.Tôirượtnóhếtbụinàysangbụikhác...”

Mộtconquạkhácngắtlời:

“Làm cho những gàmái và nhữngmèo cái phát điên lên thì cũng thú,nhưngquạmàcó thể làmchomột conngườiphải lo lắngmớiđángphụchơn.Tôiđãcólầnđánhcắpmộtcáithìabằngbạc...”

Tứcgiận,Nilsbỗngngắtlờichúng.Chúngheđủlắmrồi.

“Imcảđi,đồquạ,”chúthétlên,“chúngbaykhôngxấuhổà?Taođãsốngbatuầnvớiđànngỗngtrờivàtaochỉthấylàmvànghenóitoànnhữngcáihay.Thủlĩnhchúngbayphảilàđồxấuxa,mớiđểchúngbaycướpbócvàgiết chócnhư thế.Vả lại, chúngbaynênbắt đầumột cuộcđờimớiđi thìhơn, vì tao có thểnói cho chúngbaybiết rằng loài người, đã chánnhữnghànhđộngxấuxacủachúngbay,sẽtìmđủcáchđểdiệtsạchchúngbay”.

Nghethế,CuồngPhongvàđồngbọngiậnđiênlên,địnhlaovàoxéxácchúbé,nhưngFumle-Drumlecười,vàkêuquạquạ,đứngchắnngangtrướcmặtnói:

-Đừng,đừng,đừng!Nóthétlên,nhưkinhhãi.CácanhmàgiếtchếtTíHontrướckhinógiúptaviệcđóthìCơnLốcsẽbảosao?

- Này Fumle-Drumle, chỉ có mày là sợ giống cái. Cuồng Phong đáp,nhưngmànócũngđểyênchoTíHon.

Tứckhắcsauđó,đànquạlại lênđường.Đếnlúcnày,đốivớiNilshìnhnhư tỉnh Småland chẳng phải là vùng hoang vắng và nghèo nàn như chúđượcnghetảchútnào.Đúnglànhiềurừngvàsôngnúi,nhưngmàởquanhcácsông,cáchồ, trải ranhữngcánhđồngđãđược trồng trọt;chođếnđâyvùngnày khôngphải là hoangvắng.Nhưng từ đây, làng xómvà nhà cửathưathớtdần.Chẳngmấychốcchúchỉthấynhữngđầmlầy,nhữngtrảngcátvànhữngđồiphủđầycâyđỗtùng.

Mặttrờiđãlặn,nhưngtrôngcònrõlắm,lúcđànquạvềđếncáitrảngrộngcủa chúng, Cuồng Phong phái một con về trước báo tin chuyến đi thành

công;vàvừanghe tin, làCơnLốcvàhàngtrămconquạđãbayđiđónTíHon.Giữanhữngtiếngquạquạđinhtaicủacảhaiđànquạ,Fumle-DrumlekhẽrỉtaiNils:

-Tronglúcđiđường,cậuvuivẻvàdũngcảmquá,khiếntôimếncậulắm.Vìvậy,tôikhuyêncậumộtđiều,ngaylúcchúngtađếnnơi,ngườitasẽnhờcậumộtviệc,đốivới cậucó lẽdễ thôi.Nhưngcẩn thận, chớcó làmđấy!Mấyphútsau,Fumle-DrumleđặtNilsxuốngđáymộtcáihốto.Chúbéđểmìnhngãxuốngđấtnhưđãmệthếthơi.Bọnquạbaychậpchờnquanhchú,nhiều đến nỗi làm cho không khí ào ào như bão, nhưng Nils vẫn khôngngẩngđầulên.

“TíHon,”CuồngPhonggọi,“dậyđi!Màysẽgiúpchúngtaomộtviệcmàđốivớimàylàrấtdễ”.

NhưngNilskhôngđộngđậy.Chúgiảvờngủ.CuồngPhongbènquắplấycánhtaychúvàlôixềnhxệchtrêncátvềphíacáihũkiểucổ,đặtởgiữahố.

-Dậyđi,TíHon,nónói,vàmởcáihũnàyra.

-Đểtangủ,chúbéđáp.Mệtquárồi,tốinaychẳnglàmgìđượcđâu.Đểđếnmai.

-Mởhũra-CuồngPhongvừahét,vừalaychú.Chúbéđứngdậy,vàxemxétcáihũ.

-Làmsaomàta,mộtđứabéđángthương,lạicóthểmởđượcmộtcáihũnhưthếnày?Chúnói.Hũnàytohơnta.

-Mởđi!CuồngPhongralệnhmộtlầnnữa.Mởđi,nếumàymuốnsống!

Chúbéđứngdậy,làmnhưloạngchoạng,bướclạigầncáihũ,nắnnắncáinắp, rồibuông thõnghai tayxuống.“Thườngthì takhôngđếnnỗiyếu thếnày”-chúnói.“Nếuđểchotangủđếnsángmai, ta tinchắc làcó thểmởđược.”

NhưngmàCuồngPhongsốtruột.Nólaovàochúbé,vàmổmộtcáivàochânchú.Phảichịuđểchomộtconquạđốixửvớimìnhnhưthếthìquálắm,chúbéđộtnhiêngỡmìnhra,nhảylùilạimấybước,rútcondaoracầm,dangthẳngvềphíatrước.

“Coi chừng!”. Chú thét lên với Cuồng Phong. Giận quá đến nỗi mùquáng,CuồngPhong chẳng chút để ý đến con dao; nó lao thẳng vàomũidao,bịdaođâmvàomắtvàngậpsâuđếntậnóc.Nilsnhanhtayrútvũkhíra,nhưngCuồngPhongđậpmạnhđôicánhvàlănrachết.“CuồngPhongchếtrồi.Tênlạmặtđãgiếtthủlĩnhcủachúngta!”

Đànquạkêulên,vàtiếpđólàmộtcảnhhuyênnáokhủngkhiếp.Vàiconrênsiết,nhữngconkhácđòitrảthù.Cảbọnchạyvàbaytớichúbé,điđầulàFumle-Drumle.Nhưngcũngnhưmọikhi,connàyvẫnvụngvề.Nóvừabaytrênđầuchúbé,vừađậpcánhvàchỉcảntrởkhôngchonhữngconkháclạigầnđểlấymỏmổchếtchú.

Nilshiểutìnhthếnguyhiểm,vàtuyệtvọngnhìnquanhtìmmộtchỗtránh.Chúđangnghĩlàkhôngtàinàothoátkhỏiđànquạ,thìbỗngtrôngthấycáihũ.Chúnắmmạnhlấycáinắp,nhấclênvànhảyvàotronghũđểtrốn.Chỗtrốnnàykhôngtốt,vìhũđầynhữngđồngtiềnbạcnhỏđếntậnmiệng.Chẳngcócáchnàochuivàođược,Nilsbèncúixuốngvànémtiềnra.

Đànquạvâyquanhchúthànhmộtđámdày,nhưngkhichúbắtđầuquẳngbạcra,thìchúngliềnquênhếtlòngkhaokháttrảthù,xúmvàonhặtcácđồngbạc.Chúbénémtừngvốc,vàtấtcảđànquạ,vàcảchínhCơnLốcnữa,cũngđánhnhauđểđớptiền.Connàomàcướpđượcmộtđồnglàliềnvộivàngbayđigiấucủa.

Mãi đến lúc ném hết sạch tiền trong hũ,Nilsmới dám ngẩng đầu lên;tronghốchỉcòncómộtconquạ.ĐólàFumle-Drumlecóchiếclôngtrắngởcánh,conquạđãcõngTíHontrướcđấy.

“Cậuđãgiúp tôimộtviệc lớnhơncậu có thể tưởngTíHonạ,”nónóigiọngkháchẳn.“Tôisẽcứusốngcậu.Leolênlưng,tôisẽđưacậuđếnmộtchỗẩn.Ởđócậusẽantoànđêmnay.Ngàymaitôisẽthuxếpđểđưacậutrởvềvớiđànngỗngtrời”.

Chiếcnhànhỏ

Thứnăm,14thángtư

Sáng hôm sau, chú bé thức giấc trên một cái giường, ở giữa bốn bứctường,dướimộtmáinhà.Lúcđầuchútưởnglàmìnhđangởnhà.“Khônghiểulàmẹcósắpmangcàphêchomìnhkhông?”,chúlẩmbẩmmộtmình.Rồichúchợtnhớra làmìnhđangnằmtrongmộtchiếcnhàbỏhoang,nơiFumle-Drumlecólôngtrắngđãđưachúđếntốihômqua.

Vàngườichúcònnhừnhưdưa,nênchú thấy lànằmnghỉ thêmmột tí,chờFumle-Drumlehẹnđếntìmmình,thìdễchịuquá.

Trướcgiườngcótreonhữngrèmvảibôngkẻô,chúvénlênnhìnxemcănbuồng.Chúnhậnthấyngaylàchưabaogiờchúđượcthấymộtcáinhàxâynhưthếnày.Tườnglàmấyhànggỗdầm,tiếpluônđếnmái.Nhàkhôngcó

trần,vàcóthểnhìnlêntậnnóc.Tấtcảcáinhànhỏđếnnỗihìnhnhưlàmrachonhữngkẻnhưchú,chứkhôngphảichonhữngconngười.Chỉcólòsưởivàcáibếplàto,tohơntấtcảnhữngcáimàchúđãthấy.Trongnhàgầnnhưchẳngcóđồđạcgìcóthểdichuyểnđược.Chiếcghếbăngnhỏdọcsuốtbềdàicủangôinhàvàcáibànởcửasổđềuđóngliềnvàotường.Chiếcgiườngchúnằmvàchiếctủconsơnmàulòeloẹtcũngđềugắnvàotườngnhưthế.

Nils tựhỏikhôngbiếtai làchủnhà,và tại saonhà lạibỏ trống.Vả lạihìnhnhưnhữngngườitrướcởđâyđãnghĩđếnviệctrởlại.Ấmcàphêvàcáinồivẫncònđểtrênlòsưởi,vàtronggóclòcócủichẻnhỏ.Quegạtthanlòvà cái xẻng để đưa bánhmì vào lò nướng còn dựng trongmột góc khác;guồngquaysợiđặttrênmộtghếdài.Phíatrêncửasổ,ởcáigiánhỏcónhữnggóisợilanhvàxơgai,mấycuộnlen,mộtcâynếnvàmộtbaodiêm.

Chắclànhữngngườiởnhànàyđãnghĩđếnviệc trởvề.Họđãđểchănđệmtrêngiường,vàquanhtườngcócăngnhữngbăngvảidàivẽbangườicưỡingựatênlàKaspar,Melchior,vàBalthazar.Cáinhómbangườiđượcvẽđivẽlại,suốtchiềudàicủabăngvải.Họcưỡingựachạyquanhsuốtcảcănphòng,vàviệccưỡingựarongchơicủahọtiếptụclêntậncácdầmtrênmáinhà.

Nhưngtrêncaokia,chúbéchợttrôngthấymộtcáigìlàmchúvụtnhảyrakhỏigiường.Đólàmấychiếcbánhmìhìnhvòngtròn,xâuvàomộtcáigậyđặt ở khoảng giữa các dầm.Tất nhiên bánh trông đã lâu lắm vàmốc rồi,nhưngmàlàbánhmì,vàvẫnlàbánhmì.Chúlấycáiquegạt than,đậpvàlàmrơixuốngmấymiếng.Chúănvàcònnhétđầyvàocáibịcủamìnhnữa.Thậtkhôngngờbánhngonđếnthế.

Chúlạitìmxemcònvậtgìkháccóthểcóíchchochúnữakhông“Mìnhrấtcóthểlấycáigìmìnhcần,vìhìnhnhưchẳngcóaiphiềngìmìnhcả”,chúnghĩthầm.Nhưngcógìnhiềuđâumàlấy,phầnlớnvậtdụngđềuquátovàquánặng,khôngmangđiđược.Chúchỉcóthểlấyđượcmấyquediêm.

Chútrèolênbànvàtừđấylầntheobứcrèm,leolêncáigiáởtrêncửasổ.Trongkhichúđangchodiêmvàobịthìconquạcóchiếclôngtrắngbayvào,quacửasổ.

-Tôiđâyrồi,quạvừađỗxuốngbàn,vừanói.Tôikhôngthểđếnsớmhơn,vìhômnayngườitabầumộtthủlĩnhkếvịchoCuồngPhong.

-Ngườitađãbầuai?Nilshỏi.

-Ngườitađãlấymộtkẻkhôngchophépcướpbócvàtrộmcắp!NgườitađãchọnGarmLôngTrắng, từ trướcđếnnayvẫnbịgọi làFumle-Drumle!

Quạvừađápvừaưỡnngườilêndángđiệuthậtuynghi.

-Chọnthếlàtốt,Nilsvừanóivừachúcmừngquạ.

Bấygiờchúbénghephíadướicửasổcógiọngnóimàchútưởngcóthểnhậnra.

-Nóởđâyà?Smirre,concáohỏi.

-Phải,nótrốnởđây,tiếngmộtconquạđáp.

-Cẩnthận,TíHon!Garmkêulên.CơnLốcđangởđấy,nơicửasổ,vớiconcáođangmuốnvồlấycậumàănthịtđấy.

Đúng thế,Smirrevừanhảyxổvàocửa sổ.Gỗđãcũmụcgãyngay,vàSmirre hiện ra;GarmLôngTrắng không kịp chạy đi, Smirre giết nó chếttươi.Rồicáonhảyxuốngđất,đưamắtnhìnquanhđểtìmchúbé.Nilscốnấpsaumộtbóxơgai,nhưngSmirređãtrôngthấychúvàthumìnhlạiđểlấyđà.Cáinhàthấpquá,hẹpquáđếnmứcNilsthấyrõlàconcáosẽbắtđượcchú,chẳng khó gì. Nhưngmà không phải chú không có cách tự vệ: chú đánhngaymộtquediêm,châmvàoxơgai,tứcthìxơbốccháyvàchúnémngaybóxơvàoconcáo.Hoảnghốt,kinhhoàng,cáovọtrakhỏinhà.Khốnthay,đểthoátmộtmốinguy,Nilslạitựlaovàomốinguykhác.Bóxơbốccháyđãbắtvàocácrèmchegiường,Nilsnhảyxuốngđấtvàcốdậpngọnlửa,nhưngmuộnquárồi,rèmđãbốccháy.Khóiumcảcănnhà,vàSmirre,concáo,cònđứngbênngoài,dướicửasổ,thấyrõtìnhhìnhđó.

“Thếnào,TíHon!Nóhétto,màychọnđườngnàobâygiờ?Tựđểmìnhđượcthuihaylàrađâytheotao?

Chắclàtaothíchănthịtmàyhơn,nhưngmàychếtcáchnàothìtaocũngchẳngvìthếmàkémphầnhảdạ”.Nilsnghĩrằngconcáosắpđượchảdạ,vìngọn lửa lan ra nhanh khủng khiếp. Cái giường đã cháy rồi, và trên suốtbăngvảisơn,cácngọnlửachạytừngườikịmãnàyđếnngườikịmãkhác.Nils đã trèo vào lò sưởi thì chợt nghe tiếngmột chiếc chìa khóa nhè nhẹquaytrongổkhóa.Hẳnlàcóngườiđến.Trongcơnnguybiến,chúchẳngsợchútnào,màlạithấyvui.Chúlaotớilốiravàgầnđếnngưỡngcửathìcửamở.

Chúthấytrướcmặtmìnhhaiđứatrẻ.Chúchẳngmấtthìgiờnhìnhaiđứa,màlaorangoài.

Chúkhôngdámchạyraxa lắm,chắcchắn làSmirre,concáo,cònrìnhchú; như vậy thì phải ở gần hai đứa trẻ.Chú quay lại, nhưng vừa thoángtrôngthấychúng,chúliềnreolên,vàchạyđếnvớichúng:“ChàoÅsa,côbé

chănngỗng!ChàobéMats!”

Trôngthấyhaiđứatrẻ,Nilsđãquênđứtlàmìnhđangởđâu.Nhữngconquạ,cáinhàcháy,nhữngconvậtbiếtnói,tấtcảbiếnhếtkhỏikíứccủachú.ChúđangởtrênmộtđốngrơmởVemmenhưg,vàđangchănmộtđànngỗngtrên cánh đồng, bên cạnh hai đứa trẻ người tỉnh Småland đang trông đànngỗngcủachúng.Tứcthìchútrèolênmộtbứctườngđáxếpvàgọi:“ChàoÅsa,côbéchănngỗng!ChàobéMats!”.Nhưngtrôngthấycáimẩungườibétítẹođótiếnlạiphíamình,taydangra,haiđứabéliềnnắmlấytaynhau,lùilạimấybước,lộvẻkinhhoàng.

Trướcnỗikhiếpsợcủachúng,Nilstỉnhgiấcmơ,vànhớlàlúcnàychúlàai;chẳngcógìghêgớmhơncóthểđếnvớichúbằngcáiviệcđểchonhữngđứaấytrôngthấymìnhdướidạngmộtgiathần.Nỗixấuhổvàđauđớnvìkhôngđượclàmộtconngườinữa,làmcholòngchúkhắckhoải.Chúquaylạivàchạytrốn,khôngbiếtmìnhsẽđiđâu.

Nhưngrađếnngoàitrảng,chúbéđượcmộtcuộcgặpgỡmaymắn.Giữabụithạchthảo,chúthoángthấymộtvậtgìmàutrắng,ngỗngđựccóLôngTơMịnđi theo, tiếnđếnvớichú.ThấyNilschạyđếnhấptấpnhưvậy,ngỗngđực tưởng làchúbịaiđuổi.Vìvậynóvộivàngquắp lấychú,hấtchú lênlưng,vàmangchúbayvụtlênkhông.

16Bàlãonôngdân

Thứnăm,14thángtư

Trờiđãkhuyamàbakẻlữkháchmệtmỏiđangởngoàitrời,đitìmmộtchỗ trúđêm.HọđiquamộtvùngnghèokhổvàhoangvắngcủamiềnbắctỉnhSmåland.Vàtấtnhiênlàhọphảitìmđượcmộtnơinghỉthíchhợp,vìhọkhôngphảilànhữngkẻsốngẻolảtrongnhunglụa,đòiphảicónhữngchiếcgiườngêmấmvànhữngbuồngngủkínđáo.

Mộtkẻnói:“Giátrongsốcácsốngnúidàikiamàcómộtđỉnhnhọnđủcaođểchomộtconcáokhôngthểleolênđược,thìởđấychúngtasẽyênổnmàngủđêm”.

-Giáchỉmộttrongcácđầmlầyrộngkiamàđãtanbăngđủđểchomộtconcáokhôngdámliềuthânrađấy,thìđósẽlàmộtnơitrúẩnrấttốt-kẻthứhainói.

-Giábăngtrênmặtmộttrongcácchiếchồmàchúngtađiquamàđãrờirakhỏibờđểchomộtconcáokhôngthểvới tớiđược, thìchúngtasẽ tìmđượccáimàtacần-kẻthứbanói.

Lạikhôngmayhơnnữalàmặttrờivừalặnlàhaitrongcáclữkháchđãhếtsứckhómàchốnglạiđượcbuồnngủ,đếnnỗicứmỗilúcmộtsuýtngãxuốngđất.Kẻthứbacóthểthứcthìđêmcàngkhuyacànglorằng:“Nguyquá,vìmìnhđếnmộtmiềnmàhồvàđầmlầyđềucònđóngbăng,vàconcáocó thể đi qua khắp nơi.Ở những nơi khác băng đã tan, nhưng đây chúngmìnhlạiởmiềncaotỉnhSmålandvàmùaxuânchưađến.Làmsaotìmđượcmộtchỗẩnchắcchắn?MìnhmàchẳngtìmđượcchỗnàothìtrướckhitrờisángSmirređãnhảylêncổmìnhrồi”.

Kẻấycốnhìnsuốtquabóngđêm,nhưngchẳngmộtchỗnàothấycóchốntrúngụđểđỗxuống.Trờitốivàbuồn,cógióvàmưanhỏhạt.Mỗimộtlúccáclữkháchcàngcảmthấymỏimệtthêmvàcànghoảngsợthêm.

Cuốicùng,đãmuộnrồikhikhôngcònmộtvệtánhsángnàodướigầmtrờinữa thìhọđếnmột cái trại trơ trọi, rấtxa tất cả các trạikhác.Khôngnhữnghẻo lánh,màhình nhưhoangvắngnữa; chẳng chút khói nào từ lòsưởibốclên,cáccửasổđềuchẳngcóánhsángvà trongsânchẳngmộtainhúcnhích.Khitrôngthấycáinhàthìkẻtrongbalữkháchcóthểthứcđêm

kianghĩrằng:“Gìthìgì.Chúngmìnhphảixuốngđâythôi.Chẳngkiếmrachỗnàohơnnữađâu”.

Chỉlátsaulàhọđãởtrongsân.Haitrongbalữkhách,vừacóthểdừnglại làđãngủngay,nhưngkẻ thứbađưamắt tìmmộtchỗ trú.Cái trạinàykhôngnhỏ.Ngoàikhunhàở,chuồngngựavàchuồngbò,còncónhữngvựathócrộng,nhữngsânphơi,nhữngnhàxevànhữngkhođồvật.Nhưngmàmọithứđềucóvẻkhổsởvàđổnát.Cáctườngnhàxámxịt,địaygậmnát,ngảnghiêngnhưsắpđổ.Cácmáinhàđểlộnhữnglỗthủngtoanghoác,vàcáccánhcửanằmtréonganglủnglẳngởnhữngbảnlềgãy.Rõrànglàđãnhiềunămrồichẳngaicònđóngmộtcáiđinhvàotườngđểgiữchonhữngnhàcửakiakhỏixiêuvẹo.

Nhưngmàkẻlữkháchkhôngngủđãướcxemchuồngbòởđâu.Nólaycácbạndậyvàdẫnhọđếnđấy.Cửachỉcàithen,dùngmộtcáigậylàmởrađược.Nóđãthởdàimộtcáinhưtrútđượcgánhnặng.Nhưngđúnglúccánhcửa quay, với một tiếng rít ken két, thì một con bò cái kêu lên từ cuốichuồng.Bònói:“Giờbàmớiđếnđấyà,bàchủ?Tôitưởnglàbàđịnhkhôngchotôiăntốinay”.

Ba kẻ lữ khách đứng khựng lại khi thấy không phải là chuồng bò bỏtrống,nhưnglúcnhậnrarằngởđấychỉcómỗimộtconbòcáivàbahaybốncongà,thìhọbạodạntrởlại.Mộttrongbalữkháchnói:

-Chúngtôilàbalữkháchtộinghiệpmuốntìmmộtchỗtrúđêm,màởđóconcáokhôngthểtấncôngchúngtôi,vàloàingườikhôngbắtlấychúngtôi.Ởđâychúngtôikhôngđượcnhưthếà?

-Tôinghĩlàđượcđấy,bòcáitrảlời.Cácbứctườngđềuhỏngcả,nhưngdầusao,thìcũngkhôngphảilàconcáođãcóthểđixuyênquađược,vàtrạinàythìchỉcómộtbàgià thôi,màbàta thìchẳngcóthểbắtbấtcứmộtaiđược.Nhưngmàcácbạnlàai?Bònóitiếpvàquaylạiđểcốnhìnxemcácvịkhách.

-TôilàNilsHolgerssonởVemmenhưg,đãbịbiếnthànhgiathần,kẻđivàođầutiêntrảlời.Tôiđemtheomộtconngỗngnhàđểcưỡivàmộtngỗngxám.

-Đâylàlầnđầutiêntôiđượctiếpnhữngkháchdanhtiếngnhưthếnày,bòcáinói.Tôixinchúcmừngcácvị,dùcólẽlàtôiđãmongbàchủtôiđếnmangchotôicáiănbữatốihơn.

Chúbéđẩycácconngỗngvàochuồngbòvàđặtnằmtrongmộtcáimángănbỏkhông.Ởđóchúnglạingủngaytứckhắc.Rồithìchúvunchomình

mộtổrơmnhỏvàsửasoạnlàmtheocácbạn.

Nhưngchúchẳnglàmthếđược,vìconbòcáiđángthươngchưađượcănbữatối,đâucóchịuđứngyênlấymộtlát.Nólắclắccáidâyxích,giậmchântrongcáikhoangcủanóvàkêu làđói.Nilskhông thểchợpmắtđược,hồitưởnglạitấtcảnhữnggìđãxảyrachochútrongmấyngàyqua.

ChúnghĩđếnÅsa,côbéchănngỗng,vàđếnbéMats,màchúđãgặpmộtcáchbấtngờđếnthế.ChúhiểurằngchiếcnhànhỏmàchúđãlàmcháychínhlànhàcũcủachúngnóởSmåland.Chúnhớ làđãnghechúngnónóiđếnmộtchiếcnhànhỏởvenmộtcái truông.ÅsavàMatsđãđếnthămnhàcũcủachúngvàvừađếnlàchúngđãthấynhàcháy.ChắcchắnlàNilsđãlàmchochúngbuồnlắm.Chúngaongánquá,vàquyếttâmnếumaymắnchútrởlạilàmngười,thìsẽcốgắngđềnbùlạichochúnghếtsứcmình.

RồichúlạinghĩđếnlũquạvàđếnFumle-Drumleđãcứuchú,nhưngbịgiếtchếtngaysaukhivừađượcbầulàmthủlĩnh.Nghĩmàứanướcmắt.

Đúng,chúđãđaukhổmấyngàyvừaqua.VàmaymàngỗngđựcvàLôngTơMịnđãtìmđượcchú.NgỗngđựcđãkểlạilàvừathấyTíHonbiếnmất,đànngỗngtrờiliềnđihỏicácvậtnhỏtrongrừngvềsốphậncủachú.NhưvậyhọbiếtđượcrằngmộtlũquạtỉnhSmålandđãbắtcócchú.Nhưngchẳngaibiếtlũquạđãđivềphíanào.Akkaliềnlệnhchođànngỗngphântánra,cứtừngđôimộtđitìmchú,Akkalạihẹnlàsauhaingàytìmtòi,dùcóthấyhaykhông,cũngphảiđếngặpnhauởmạntâybắctỉnhSmåland, trênđỉnhmộtngọnnúinomgiốngnhưcáithápbịphá,ngọnTaberg.Saukhichỉdẫnchohọtườngtậncáchtìmđếnngọnnúiấy,Akkachúcmaymắn,vàhọchiataynhau.

NgỗngđựcđãchọnLôngTơMịnlàmbạnđồnghànhvàlênđường,lòngrấtlongại.Đilangthangkhôngcócáigìlàmđích,chúngnghemộtconsáo,đậutrênchópmộtcáicây,kêuvàrủakẻnàođóxưngtênlàBị-quạ-bắt-trộm,đãchếgiễunóquáđáng.NgỗngđựcvàLôngTơMịnđãbắtchuyệnvớiconsáo, và được biết là kẻ Bị-quạ-bắt-trộm đó đã đi về phía nào. Xa ít nữa,chúngđãgặpmộtconchimgáy,mộtconsẻđá,vàsauhếtmộtconvịttrời,tấtcảđềuphànnànvềmộtkẻbất lươngđãngắtbàihátcủachúngvàlàmchúnghoảng sợ tên làBị-quạ-bắt,Bị-quạ-cướp-đi,Tù-nhân-của-lũ-quạ, cứthế, chúng đã lần theo dấu vết của Tí Hon đến tận cái truông trong xãSonnerbo.

NgỗngđựcvàLôngTơMịntìmlạiđượcTíHon,làtứckhắclênđườngđiTabergđểđếnvớiđànngỗngtrời.Đườngbayxalắm,vàgặpphảiđêmtối.“Nhưngmàngàymai,vềvớiđànngỗnglàphiềnmuộnsẽtiêutanhết”,Nils

vừachuivàoổrơmchoấmvừanghĩvậy.

Conbòcáiđãthôivùngvẫy.Bỗngnócấttiếngnóivớichúbé.

-Hìnhnhưmộttrongcácvị,khivàođây,cónóivớitôirằngmìnhlàgiathần.Nếucóthếthìchắclàvịấyphảibiếtsănsócmộtconbòcái.

-Thếbòthiếucáigì?Nilshỏi.

-Tôithiếuđủmọithứ,bòcáiđáp.Ngườitakhôngvắtsữa,cũngkhôngchảilôngchotôi.Rơmcũngkhôngtrảichotôinằm,vàngườitacũngkhôngđemcỏchotôiănbữatối.Bàchủtôicóđếnmộtlátlúchoànghônsănsóctôi,nhưngbàthấymìnhốmquávàlạiđira,sauđóbàkhôngtrởlạinữa.

-Tôilấylàmtiếclàmìnhbénhỏvàyếuđuốinhưthếnày.Tôikhôngtinlàcóthểgiúpđượcbò,chúbénói.

-Thầnkhônglàmchotôitinđượclàthầnyếuđuối,dùthầncóbénhỏ,bòcáiđáp lại.Tấtcảcácgia thầnmà tôiđãnghenóiđềukhỏeđếnmứcmộtmìnhkéocảmộtxecỏkhô,vàđâmmộtcáilàchếtmộtconbòđực.

Nilskhôngthểkhôngcườiđược.Chúnói:

-Đólànhữngyêulùnthuộcmộtloàikháctôi.Tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmlàtháoxíchvàmởcửachuồngchobò.Nhưthếbòcóthểrasânuốngnước.Trướcđó,tôisẽleolênchỗđểcỏkhôvàcốnémmộtítxuốngmángchobòăn.

-Thếcũngđược,bòcáinói.

Nilslàmnhưđãnói,vàkhimàbòđãđượcyênvịtrướcmángănđầycỏ,thìchúnghĩlàcóthểngủđượcrồi.Nhưngchúvừachuixuốngổrơmlàbòlạinói:

-Tôichắclàmphiềnthần,nếutôixinthầnmộtđiềunữa.

-Khôngphiềngì,nếutôicóthểlàmbòvuilòng.

-Tôimuốnnhờthầnvàocáinhàtrướcmặt,xembàchủốmthếnào.Tôisợcóđiềubấthạnhxảyđếnchobà.

-Khôngthểđược.Tôikhôngdámramắtloàingười,chúbéđáp.

-Nhưngmàthầnsợgìmộtbàlãoốmđau?Bònói.Vảlại,cũngchẳngcầnvàonhà,thầnchỉviệcnhìnquakhecửa.

-Nếuchỉcóthếthìtôikhôngthểtừchốikhônggiúpbò,saucùngchúbébằnglòngnhưvậy.

Chúdậyvàrasân.Đêmtốithậtkhủngkhiếp,khôngtrăng,khôngsao,giórítvàgầm,vàmưarơitầmtã.Ghêgớmnhấtlàtámconcúxếpthànhhàng,đứngcạnhnhautrênnócnhà.Tiếngrúccủachúng,tiếngchúngthanphiềnvềthờitiếtnghethậthunggở,vàNilstựnhủrằngmộtcontrongbọnchúngmàtrôngthấychúthìthếlàchúđiđời.

“Khốnkhổ cho ai bé bỏng!”.Chúbé vừa than thởvừa liềumìnhđi rangoài.Chúnóithậtkhôngsai.Hailầngióquậtchúngã, trướckhichúđếnđượcngôinhà,vàchúbịxônhàoxuốngmộtvũngnướcsâuđếnnỗithiếutínữathìchếtđuối.Tuyvậychúvẫnđếnđích.

Chú leo lênmấybậc thềm,khónhọc trèoquangưỡngcửavàbướcvàophòngáo.[44]Cửagianbếpđóngkín,nhưngmộtgócphíadướicókhoétmộtlỗ cho conmèonhà chuiqua, chui lại.Thế làNils chẳngkhónhọcgìmàkhôngnhìnvàogianphòngđược.

Vừaghémắtnhìnvào,chúgiậtmìnhvàvộirụtđầulại.Mộtbà lão tócbạcnằmsóngsoàidướiđất.Bàkhôngnhúcnhích,cũngkhôngrênsiết.Mặtbàsánglên,trắngmộtcáchdịthường.Cóthểnóilàđượcánhsángbàngbạccủamộtmảnh trăng vô hình chiếu vào.Nils nhớ rằng ôngmình khi chếtcũngcókhuônmặttrắngcáimàulạthườngấy.Vàchúhiểurằngbàlãonằmdướisànkiađãchếtrồi.Cáichếtchắcđãđếnbấtngờlàmbàkhôngkịpnằmxuốnggiường.

Chúsợquákhinghĩđếncáicảnhphảiởmộtmìnhtrongđêmtốivớimộtngườichết.Chúlaovộixuốngthềmnhàvàchạycuốngcuồngvềchuồngbò.

Chúkểchobòcáinghenhữnggìchútrôngthấytrongnhà.Bòngừnglạikhôngăncỏnữa.Thởdàibònói:

-À!Bàchủ,bàmấtrồi.Thếlàchẳngbaolâulạiđếnlượttôi.

-Thếnàocũngcóaiđóchămsócbòchứ.Nilsnóiđểcốanủibò.

-Thầnkhôngbiếtrằngtuổitôiđãgấpđôituổinhữngbòcáimàngườitathườngđemlàmthịt,bòđáplại.Vảlạibâygiờbàchủtôikhôngcònđếnsănsóctôinữathìtôicũngchẳngthiếtsốnglàmgì.

Bòlặngyênmộtlát,nhưngNilsthấylàbòkhôngngủcũngkhôngăn.Rồibòlạitiếptụccâuchuyện.

-Thầnbảolàbànằmtrênsànnhàkhôngchănđệmgìà?

-Vâng,Nilsđáp.

-Bàcóthóiquenthườngđếnđây,trongchuồngnày,nóivớitôivềnhững

sựđãlàmbàbuồnphiền.Tôihiểurõnhữngđiềubànói,dùtôikhôngthểnàotrảlờibàđược.[45]Mấyhômnaybànóilàbàsợphảinằmmộtmìnhkhibàmất.Bà sợkhông có ai đếnvuốtmắt chobà, vàđểhai taybàkhoanh lạitrướcngựcsaukhibàmất.Hay là thầncómuốn làmgiúpkhông?Nilsdodự:chúnhớrằngkhiôngchúchết,mẹchúđãhếtsứcthậntrọngđặtôngnằmtheođúnglễthức.Chúbiếtrằngđólàmộtviệcphảilàm.Nhưngmàchúlạitựthấylàkhôngthểnàolạivàobêncạnhngườichếtđược.Chúkhôngvângcũngkhôngkhông,nhưngkhôngbướclấymộtbướcraphíacửa.

Bòcáigiàlặngthinhmộtlúc,nhưchờmộtcâutrảlời.Chẳngnghethấygì,bòkhôngnhắclạilờicầuxin,nhưngbắtđầunóichuyệnbàchủmình.

Bòcónhiềuchuyệnđểnóilắm.Trướchếtnóiđếntấtcảcácđứaconmàngườichếtđãnuôinấng.Ngàynàohọcũngvàochuồngbòvàmùahèđưabòđiăntrêncácbãilầyvàđồngcỏ,chonênbòcáigiờnàyrấtquenhọ.Tấtcảhọđều rất tốt, vui vẻ, và chăm làm.Một conbò cái hiểunhữngngườichănnógiátrịnhưthếnàolắm.

Bòlạicòncóbaonhiêuchuyệnđểkểvềcáitrại.Dinhcơnàyxưađâucónghèonhưgiờđây.Đấtrộnglắm.Phầnlớnlàđầmlầy,rừngcâyvàbãicỏlẫnđá.Khôngnhiềucánhđồngđểtrồnglúamì,nhưngkhắpnơilànhữngbãicỏ tốt.Đãcó thờimàkhôngmộtmángănnàobỏ trống,vàchuồngbògiờđâybỏhoang,đãchậtnhữngconvậtrấtđẹp.Chỗnàocũngvuivẻvànăngnổ.Khibàchủđếnchuồngbò,bàkhekhẽhát,rồihátto,vàtấtcảcácbòcáikêulênvìvuimừngkhinghetiếngchânbàđến.

Nhưngôngchủchết,lúccácconđềucònnhỏvàchưathểlàmgìhết,thếlàbàchủđảmđangphảigánhváccáitrại,gánhváctấtcảcôngviệc,vàtấtcảnhữngmốiloâu.Bàkhỏenhưđànông,vàbàđicày,đigặt.Buổitối,đếnvắtsữacácbòcái,lắmkhimệtquábàkhóc.Nhưngchỉnghĩđếnđànconlàđủđểchobàcanđảm trở lại.Bỗngnhiên,quênhết lophiền,bà launướcmắt,lắcmìnhchohếtbuồnngủvàlẩmbẩm:“Thôikệ.Đếnlúcđámtrẻlớnlênthìcảmìnhnữa,mìnhcũngđượcthảnhthơi.À,đếnlúcchúnglớnlên...”

Nhưngmàkhicácconbàđãlớn,thìthếlàmộtnỗibuồnnhớlạlùngxâmchiếmlấytâmhồnhọ.Họkhôngmuốnởnhà,họmuốnđiranướcngoài.Mẹhọchẳngbaogiờđượchọgiúpđỡchútgì.Vàingườitrongbọnhọlấyvợlấychồngrồimớirađi,họđểconhọlạinhà.Lạiđếnlượtnhữngđứatrẻấytheobà chủ chúng tôi vào chuồng bò như chính những đứa con bà trước kia.Chúngđưabòđiănvàcũngtrởnênnhữngkẻtrunghậuvàgiỏigiang.Vàbuổi tối, trongkhivắtsữacácbòcái,gầnnhưngủ thiếpđivìmệt,bàchủchúngtôilấylạisứcbằngcáchnghĩđếnchúngnó:“Mìnhnữa,mìnhcũngsẽđượcthảnhthơi.Khichúngnólớnlên”,bàvừanóivừalắclắcmình.

Nhưng, thế là những đứa trẻ ấy, một khi khôn lớn, lại đi theo bố mẹchúngởđấtkháchquêngười.Chẳngmộtaitrởlại,chẳngmộtaiởlại.Chỉbàchủnhàởlạitrạimộtmình.

Bàchẳngbaogiờyêucầumộtai trongbọnhọởlạinhà.“Thếnào,conLôngHungà,màynghĩrằngtalạibảochúngnóởvớita,trongkhichúngcóthểtiếnthủởbênđóhaysao?Ởđây,ởtỉnhSmålandnày,chúngchỉcóthểhivọngcảnhnghèokhổmàthôi”,bànóivớibòcáigiànhưvậy.

Nhưngmàkhiđứacháucuốicùngcủabàđãrađi,làbàchủchúngtôiliềnquị xuống. Trông bà bỗng nhiên còng lưng và bạc đầu, bà lảo đảo tưởngchừng không thể bước đi được nữa, và bà thôi làm lụng.Bà không trôngnomcáitrạinữa,bàđểnhàcửatảtơi,bàbángiasúcđi,chỉgiữlạicóconbòcáigiànhất.Bàđểchonósống,bởivìtấtcảcácconbàđềuđãlầnlượtchăndắtnó.

Bà có thể thuê đàn ông, đàn bà đến làm, nhưngmà trông thấy nhữngngườilạquanhbà,trongkhiconcháubàđãbỏbàmàđi,điềuđóbàkhôngchịunổi.Cáitrạicóhoangphếđithìcũngcầngì,bởivìhếtđờibàcòncómộtđứaconnàocủabàsẽnhậnlấynữađâu.

Các con bà thường viết thư khẩn khoảnmời bà đến với họ, nhưng bàkhôngchịu.Bàkhôngmuốntrôngthấycáinướcđãcướpcácconcủabà.

Bàchỉnghĩđếnđámcon,vànghĩrằnghọphảirađiđểkiếmmiếngăn.Mùahèđến,bàdắtbòcáirabãicỏtrongđầmlầylớn.Chínhbàngồisuốtngàybênbờđầm,haitaykhoanhtrênđầugối,vàchiềuvềbànhắclạinhữngýnghĩcủabànhưsau:

-Thấykhông,LôngHung,giáởđâymàcónhữngcánhđồngmàumỡchỗcáibãilầyrộnglớnmàngườitakhôngthểtrồngtrọtđượcấy,thìchúngđãkhôngcầngìmàphảirađi.

Bàtứcgiậncáiđầmlầyvìnólanraxađếnthế,vàkhôngdùngđượcvàomộtviệcgìhếtcả.Bàlẩmbẩmrủanó,buộctộinóđãlànguyênnhânlàmchocácconbàbỏnhàrađi.

Buổitốicuốicùngnày,bàhìnhnhưyếuđuốivàlẩybẩyhơnbaogiờhết.BàkhôngthểvắtxongsữachoconLôngHungnữa.Bàđãđứngtựavàocáimángănmộthồi,vàđãnóichuyệnvớihaingườinôngdânđếngặpbàđểhỏimuacáiđầmlầy.Họtínhtiêunướcchonó,gieohạtvàođó,vàgặtháiđượcmùamàngởđó.“Màynghechưa,LôngHung,màynghechưa,họnóilàlúamạchcóthểmọclêntrênđầmlầy.Tasẽviếtthưngaylậptứcchoconcháutađểchúngnótrởvề.Chúngchẳngcầnởlạinướcngoàilàmgìnữa.Chúng

sẽkiếmđượcmiếngănởđây,tạinhànày”.

Đểviếtthưbàđãđivàonhà...

Chúbékhôngnghethêmbòcáikểnữa.Chúđãmởcửachuồngbò,vàđãlạilênnhàtrên,đếnvớingườichết.Chúđứngmộthồitrênngưỡngcửa,nhìntất cảmọi vậtmột lượt.Cái nhàkhôngnghèonhưngười ta tưởng.Có rấtnhiềuđồđạcmàngườitathườngthấyởnhànhữngngườicóbàconởbênMĩ.Trongmộtgóccómộtchiếcghế“xíchđu”Mĩ;cáibàntrướccửasổcótrảimột tấmvảinhunglôngdài;giườngphủmộtchiếcđệmthêuđẹp; trêntườngtreonhữngảnhcủacácconvàcháubàlão,lồngtrongnhữngkhungthépvàngđẹp.Trêncáihòmlớnbàynhữngbìnhtovàmộtđôichânđèncắmnhữngcâynếnmàudài.

Nilstìmdiêmvàthắpnến,khôngphảivìchẳngtrôngthấygì,màvìđốivớichúhìnhnhưthếlàmộtcáchtôntrọngngườichết.

Rồi chú đến gần bà lão, vuốtmắt cho bà, khoanh hai tay bà lại trướcngực,vàrẽcácmóntócbạcthưathớtlòaxòatrướctránbà.

Chúkhônghềnghĩcảđếnviệcsợbànữa.Nghĩđếnviệcbàđãsốngtuổigiàcôquạnhvàbuồnbã,lòngchúxótxasâusắc.Ítralàchúsẽtúctrựcđêmnaybêncạnhthihàibà.

Chú tìm tậpThánh thi[46] ngồi xuốngvàđọckhekhẽ.Nhưngđếngiữachừngchúngừnglại,vìbỗngchúchợtnghĩđếnbốmẹmình.

Rabốmẹcóthểnhớthươngconcáiđếnthế!Racuộcđờiđốivớihọhìnhnhưđãhếtkhiconcáibỏrađi!Giáởnhàchú,bốchúvàmẹchúnhớchúbằngbàlãonàyđãtiếcnhớconbà!Ýnghĩấylàmchúsungsướng,nhưngmàchúkhôngdámnghĩthếlâunữa.Chúđãănởphảichăngđượcchútnàođâuđểchobấtcứaicũngcóthểtiếcthươngchú.

Chú chưa được như thế, nhưngmà rồi có lẽ chú sẽ được.Khắp chungquanh chú, chú trông thấy chân dung của những người vắng mặt. Đó lànhữngngườiđànôngcaolớn,khỏemạnhvànhữngngườiđànbàcóbộmặttrangnghiêm.Đólànhữngcôdâutrùmkhănvoandàivànhữngôngmặcáođendàiđiphố,vàđólànhữngtrẻcontócuốnxoăn,mặcnhữngáodàitrắngđẹp. Và Nils thấy hình như tất cả, họ nhìn chằm chằm trong không, vớinhữngđôimắtngườimùkhôngmuốnthấy.

“Những kẻ khốn khổ!” Nils nói với các bức chân dung. “Mẹ của cácngười đã chết.Các người không thể nào chuộc lại cái tội đã ra đi xamẹ.Nhưngmẹta,mẹcủata,bàđangsống!”

Chúngừnglại,gậtđầuvàmỉmcười.Chúnhắclại:“Mẹtacònsống!Bốtavàmẹta,cảhaiđềucònsống!”

17Câuchuyệngiữatầngmâyvớimặtđất[47]

Thứsáu,15thángtư

Chúbésuốtđêmkhôngngủ,nhưngsángrachúthiếpđivàmêthấybốmẹ.Chúchỉhơinhậnrabốmẹthôi.Cảhaiđềuđãtócbạcdamồi.Bốmẹnóivớichúlàhọgiànhưthếlàvìđãtiếcnhớchúquáchừng.Chúcảmđộngvàngạcnhiên,vìchúvẫntưởnglàbốmẹsẽhàilòngkhitốngđượcchúđi.

LúcNilsthứcgiấcthìbuổisángđẹptrờivàtrongtrẻo.Chúănmộtmiếngbánh mì tìm được trong bếp, rồi lấy cỏ, rơm cho con bò cái và hai conngỗng,vàsaucùngmởcửachuồngbòchobòcáicó thểsangcái trạibêncạnh.Nhữngngườihàngxómtrôngthấybòliềnhiểurằngđãcóviệcgìđóxảyrachobàchủnó.Họchạysang,thấythihàicủabàvàchôncấtchobà.Đôingỗngvàchúbécấtcánhlênkhông.Chẳngmấychốchọtrôngthấymộtquảnúicao,sườngầnthẳngđứngvàđỉnhnhưbịcắtcụt;chúnghiểurằngđóphảilànúiTaberg.[48]Trênđỉnh,AkkacùngYksivàKaksi,KolmivàNeljä,ViisivàKuusi,vàsáungỗngconđangchờ.Thậtlàvui,nhữngtiếngtụctục,nhữngtiếngkêuvànhữngtiếngvỗcánhkhôngthểtảđược,khingườitathấyngỗngđựcvàLôngTơMịnđưaTíHontrởvề.

Rừngmọctheocácsườnnúilênrấtcao,nhưngtrênđỉnhthìtrơtrọi,vàtừđấytầmmắtnhìnrarấtrộng.Phíađông,phíanamvàphíatây,chỉthấycómộtcaonguyênkhánghèovớinhữngrừngtùngmàunâusẫm,nhữngmặthồcònđóngbăngvànhững sốngnúixanhxanhdần.Nhữngcái đó cho thấyrằng đấng SángThế[49] đã làm việc vội vàng và không chút chuyên chú.Nhưngmànhìnvềphíanamthìkháchẳn.Ởđấy,đấtđaitựahồđượcxếpđặtmột cách âu yếm và chăm chút hết sức. Khắp nơi, những ngọn núi đẹp,nhữngthunglũngdịudàngvànhữngdòngsônguốnlượnchảyđếntậnhồlớnVettern[50]màbăngđã tanvàđang lóng lánhánhdươngquang, tưởngchừngkhôngphảichứanước,màchứađầyánhsángxanhlơ.

Hồ Vettern làm đẹp hẳn tất cả mạn bắc; có thể nói rằng một ánh hồiquangmàu thanh thiên đã hiện lên từ đó, và tỏa ra khắpmặt đất.Nhữngkhóm cây, những ngọn đồi, những mái nhà, những mũi tên, thành phốJưnkưping,[51]tấtcảđềuđắmmìnhtrongmộtánhquangminhbiêngbiếcdịudàng,nhưvuốtvemắtngườingắmcảnh.

Ngàyhômsau, tiếp tụccuộc lữhành,đànngỗngbayngược thung lũngxanhbiếckia.Khísắcvuivẻhếtsức,chúngkêukhôngngớt,đếnnỗichẳngmộtaicóđôitaimàcóthểtựmiễnkhôngnghechúngđược.Vớilại,trongmiềnnày,hômnaylàngàyxuânđẹpđầutiên.Chođếnlúcấy,mùaxuânđãlàmcôngviệccủamìnhnhờnhữngcơnmưavànhữngtrậnbão.Phảibuổiđẹptrờinhưthếnàythìnỗinhớnhungmùahènắngấmvàrừngxanhmớixâmchiếmlòngngười,khiếnhọthấycôngviệchàngngàythậtlànặngnhọc.Khicácngỗng trờibayqua, tựdovànhẹnhàng,nhanhnhẹn trênkia,bêntrênmặtđất,thìchẳngmộtailàkhôngbỏdởcôngviệcmànhìndõitheo.

NhữngkẻđầutiênngàyhômđótrôngthấyngỗnglànhữngthợmỏởnúiTaberg,đangđàoquặngở sátmặtđất.Nghengỗngkêu,họngừngđàovàmộtngườitrongbọnhọkêulên:“Điđâuđấy?Điđâuđấy?”

Đàn ngỗng nghe không hiểu mấy lời ấy, nhưng chú bé nghiêng mìnhxuốngvàkêu:“Điđếnnơikhôngcócuốcchim,cũngkhôngcóbúatạ.”

Nghethấythế,nhữngngườithợmỏtưởngrằngchínhnỗinhớnhungcủahọđãlàmchohọnghetiếngnhữngconngỗngmànhưmộttiếngngười.

-Chochúngtôiđivới!Chochúngtôiđivới!Họgọi.

-Nămnaychưađược,nămnaychưađược.Nilsđáplại.

Đànngỗng trờivẫnkêuầm ĩ,bay theodòngsôngTaberg sangphíahồMonk.TrêneođấtdàivàhẹpgiữahồMonkvàhồVetternmọc lên thànhphốJưnkưpingvớinhữngnhàmáylớn.TrướctiênđànngỗngbaytrênnhàmáygiấyMonk.Đúnglàgiờvàolàmviệclạisaubữaăntrưa,vànhữngtoáncôngnhânđivềphíacổngnhàmáy.Nghetiếngngỗng,họdừnglạimộtlát,lắng tai: “Đi đâu đấy? Đi đâu đấy?”Một công nhân hỏi lên. Đàn ngỗngkhônghiểu,nhưngmàchúbétrảlời:

“Điđếnnơikhôngcómáy,cũngkhôngcónồihơi”.

Nhữngngườicôngnhântưởngnghetiếngcủachínhnỗinhớnhungcủahọ.

-Chochúngtôiđivới!Chochúngtôiđivới!Nhiềungườitrongbọnhọkêulên.

-Nămnaychưađược,nămnaychưađược!Nilstrảlời.

Đànngỗngbay trênnhàmáydiêmnổi tiếngnằmbênbờhồVettern, totựamộttòathànhlũy,dangthẳnglêntrờinhữngốngkhóicao.Chẳngmộtainhúcnhíchngoàisân,nhưngtrongmộtphòngrộng,nhữngcôthợtrẻđangđóngdiêmvàohộp.Vìtrờiđẹp,cáccôđãmởramộtcửasổ,vàquacửasổ

ấytiếngđànngỗngvangđếntậncáccô.Mộtcôgáinghiêngmìnhrangoài,taycầmcáihộp,hỏilên:Điđâuđấy?Điđâuđấy?

-Đếnxứkhôngcầnánhsáng,cũngkhôngcầndiêm!Nilsnóixuống.

Côgáinghĩ làcôngherõ tiếng tục tụccủangỗng,nhưngtưởngnhưcóngheravàitiếngngười,nêncôđáplời:

-Chochúngtôiđivới!Chochúngtôiđivới!

-Nămnaychưađược,nămnaychưađược,Nilstrảlời.

Ởphíađôngcácnhàmáy,Jưnkưpingmọclêngiữamộtcảnhtríđẹpnhấtmàmộtthànhphốcóthểaoước.HồVetternhẹp,bờcaovàdốcđứngbênđôngcũngnhưbêntây,nhưngmàởmũiphíanam,nhữnglũycáthìnhnhưđãbịpháđiđểthôngmộtcáicổnglớnđirabờhồ.Ởchínhgiữacổng,thànhphố trải ra với núi bên đôngvà núi bên tây, với hồMonkphía sau và hồVetternphíatrước.

ĐànngỗngbayquaJưnkưpingvẫnkêuinhỏinhưvậy,nhưngmàtrongthànhphố,chẳngmộtaiđểý.Đừngmongthấynhữngngườidânthànhthịdừnglạigiữađườngphốđểgọinhữngconngỗngtrời.

Cuộc lữ hành tiếp tục dọc hồ Vettern. Đàn ngỗng đến trên viện điềudưỡngSanna.Vàingườibệnhrangoàisânđểhưởngkhôngkhímùaxuân,họnghetiếngngỗng.Mộtngườitrongbọnhọhỏi,giọngyếuđếnnỗichỉkhẽnghethấymàthôi:-Điđâuđấy?Điđâuđấy?

-Đếnxứkhôngcóđauđớn,cũngkhôngcókhổsở-chúbéđáplại.

-Chochúngtôiđivới!

-Nămnaychưađược,nămnaychưađược,Nilstrảlời.

Xa tí nữa, đàn ngỗng đếnHuskvarna ở cuốimột thung lũng.Núi đẹp,hiểmtrởbaoquanh.Mộtdòngsôngđổxuốngthànhmộtchuỗi thácdàivàhẹp.Nhữngnhàmáylớnvànhữngxưởngthợdựavàocácsườnnúi; trongthunglũngdựnglênnhữngnhàởcủacôngnhân,cóvườnnhỏbaoquanh,vàởgiữa cácnhà là trườnghọc.Lúcđànngỗngbayđến thìmột cái chuôngđánhlên,mộtđàntrẻconxếphàngrakhỏitrường.Chúngđôngđếnnỗisânchơichẳngmấychốcmàchậtních.Nghe tiếngngỗng,đàn trẻkêu lên:Điđâuđấy?Điđâuđấy?

-Đếnnơikhôngcósáchvở,cũngkhôngcótrườnghọc,chúbéđáplại.

-Đemchúngtôiđivới!Đemchúngtôiđivới!

-Nămnaychưađược,nămnaychưađược!Nămkhácvậy!Nilstrảlời.

18Conchimmồi

Chúanhật,17thángtư

TrongkhiNilsđangphiêulưutrênlưngđànngỗngtrờithìởhồTåkern,Jarro,chúvịttrờiconbịkẹtlại.Nóyếuquákhôngtheonổichuyếnbay,bịrơi,vàđượcPerOla,contraingườichủtrại,đónvề.Mấyhômsau,nóđãlạisứcđểcóthểbayquanhtrongphòng.Bàchủvuốtvenókhôngrờitay,vàPerOlachạykhắpsân,háichonónhữngngọncỏvừamớinhúrakhỏiđất.Jarrotựnhủrằng,dùnaynóđãđủsứcđểcóthểbayrahồTåkern,nóvẫnkhôngmuốntừbiệtloàingười,màsẽởlạivớihọsuốtđời.

Ngàyhômsau,mớimờsáng,bàchủbuộcvàoJarromộtthứdâythítchặtđôicánhnólại.Rồibàgiaonóchoanhngườinhàđãbắtđượcnótrongsân.NgườinàycặpnóvàonáchđemxuốnghồTåkern.

BăngđãtantrongkhiJarroốm.Nhữngcâysậygiànămngoáiđãkhô,vẫncònlạidọcbờhồvàcácđảo,vànhữngmầmxanhđãnhúlêntrênmặtnước.Hầuhếtcácloàichimdicưđềuđãtrởvề.Nhữngchiếcmỏkhoằmcủachimdẽgàchĩaragiữacáccâysậy.Nhữngchimcốctrắngcómào,bơiđâybơiđó,đãthayvònglôngmớiquanhcổ;vànhữngchimmỏnhátđangnhặtcỏ,tíchlạiđểlàmtổ.

Anhngườinhàxuốngmộtchiếcthuyền.AnhđểJarrovàolòngthuyền,vàđẩyragiữahồ.Jarrođãcóthóiquenchờđợiởloàingườitoànnhữngsựtốtlành.NóbảoconchóCesarđicùng:“Tôibiếtơnanhngườinhàđemtôirangoài hồquá!Nhưng anh ta đừngngăn trởhoàn toànkhông cho tôi nhúcnhíchthếnàythìhơn,vìtôicóýđịnhbayđiđâu!”.

CesarchẳngđáplạiJarrolấymộtlời.SánghômấyCesarnàythậtrấtítbahoa.

CáiviệcmàJarrothấyhơikhácthườnglàanhngườinhàđãmangtheocảsúng.Nókhôngthể tinrằngmột trongnhữngconngười trunghậuởtrongtrạiấy lạimuốnbắnvàonhữngconchim.HơnnữaCesarđãnóivớinólàngườitakhôngsănbắnvàomùanàytrongnăm.

“Giờ là thờigiancấmsăn,dùviệccấmấy tấtnhiênchẳng liênquangìđếnmình”,Cesarnói.

Trong lúcấyanhngườinhàđãđến tậnmộthònđảonhỏ lầy lội,chung

quanhtoànlàsậy.Anhtabướcrakhỏithuyền,bẻnhữngthânsậyúa,xếplênthànhmộtđống,rồingồiyênvịởphíasau.Jarrođượccởisợidâytróicánhvàbuộcvàothuyềnbằngmộtsợidâydài,nêncóthểđilạitrênmặtnước.

Bỗngnótrôngthấyvàiconvịtnon,trướcđâyđãcùngnótungtăngtrênhồ,đivềkhắpmọihướng.Chúngcònởcáchkháxa,nhưngJarrođãkêutolên gọi.Chúngđáp lời, vàmột đàn vịt bay rất đẹp đến gần hònđảo.Đànchưađến thậtgần thì Jarrođãbắtđầukểchochúngngheviệcmìnhđượccứumạngkìdiệu,nóichochúngbiết lòngphúchậucủa loàingười.Đúnglúcđó,haitiếngsúngnổsaulưngnó.Baconvịtrơixuốngchếttrongđámsậy,vàCesarlaođếnbắt.

ThếlàJarrohiểura.

Người tađãcứusốngnóđểdùngnólàmconmồinhửnhữngconchimkhác.Vàmưumẹoxảoquyệtđãthànhcông.Baconvịtđãchếtbởitạinó.Nótưởnglàphảichếtđivìxấuhổ.NónghĩlàchínhbạnCesarcủanócũngnhìnnókhinhbỉ.Vàkhicùngnhautrởvềnhà,convịtkhôngdámnằmcạnhconchónữa.

Ngàyhômsau,ngườitalạiđemJarroramặthồ.

Lầnnàycũngvậy,chẳngmấychốcnóthấymấyconvịt.Nhưngmàthấychúngbayvềphíanó,nókêulênbảochúng:“Điđi!Điđi!Cẩnthận!Đinơikhácđi.Mộtngườiđisănnấpsauđốngsậy.Tôiởđâychỉđểlàmmồi!”

VàthếlàJarrođãngănđượcnhữngconvịtbayvàotầmsúng.Nóchỉhơicònchútthờigianđểnhấmnhápmộtmầmcỏnon,vìquábậntheodõikhắpchungquanh.Mộtconchimnàođếngầnlànókêulênbáođộng.Nóbáochocảnhữngconcốctrắngcómàobiếtmốinguyđangđedọa,dùnóghêtởmbọn cốc trắngvì chúng thườngđánhđuổi vịt ra khỏi nhữngnơi trú ẩn tốtnhất.NhưngmàJarrokhôngmuốnlànguyênnhângâyrachếtchócchomộtconchimnàocả.NhờviệccảnhgiớichuđáocủaJarromàanhngườinhàtrởvềtrại,khôngbắnmộtphátsúngnào.ĐiềuđókhôngngănđượcCesartỏvẻkémbựcmìnhhơnhômtrước.Và,tốiđến,nóngậmJarrovàomõm,manglạicạnhlòsưởi,vàđểchovịtngủgiữahaichântrướccủanó.NhưngJarrokhôngthấyvuiởtrạinàynữa.Tráilại,nóhếtsứckhổsở.Nóxótxatronglòngkhinghĩrằngloàingườikhôngbaogiờthươngyêunócả.Khibàchủhayđứacontraicủabàđếnvuốtvenóthìnóđútmỏxuốngdướicánhvàgiảvờngủ.

TừnhiềuhômrồiJarrolàmcáidịchvụđángbuồncủanótrênmặthồ,vàngườitađãbiếtnótrênsuốtcảhồTåkern.

Nhưngmộtbuổi sáng, trongkhi theo thường lệnókêu: “Cẩn thận, cácchimơi!Đừngđếngầntôi!Tôichỉđứngđâyđểnhửcácbạn!”,thìmộtcáitổchimcốctrắngbỗngbồngbềnhđếntậnchỗmàJarrobịbuộc.Đóchẳngphảilàmộtvậtgìlạlùng.Cáitổnàycótừnămtrước,vànhữngtổcốctrắngđềulàmkhéođểcóthểnổitrênnướcnhưnhữngchiếctàu.Vànhưthếthườngcũngxảyraviệcnhữngtổbịdòngnướcnàođócuốnmãirangoàikhơi.

NhưngJarrobấtđộng,lặngnhìnchiếctổấy,vìtổđếnthẳngphíahònđảo.Cóthểnóilàcóaiđóđanghướngtổđi.

Cáitổđếngần,vàJarrotrôngthấymộtconngườibétí,bénhấtxưanaytrongcácconngườimànóđãgặp.Conngườingồitrongtổcốcvàchèovớihaicànhcâycon.ConngườibénhỏđókêulênbảoJarro:“Nhảyxuốngnướcđi,nếucóthể,Jarro,vàhãysẵnsàngđểbaylên!Cậusắpđượccứuthoát!”

Látsau,chiếctổcốctrắngcặpbờnhưngngườichèobénhỏkhôngnhảyxuốngđất,mà cứ ngồi imgiữa những cành cây convà cọng cỏ.Về phầnJarrocũngvậy,cóthểnóilàchẳngcửđộngchútnào.Nógầnnhưbịtêliệtvìsợngườitapháthiệnrakẻđếngiảiphóngchonó.

Cácviệcđầutiênxảyralạilàviệcmộtđànngỗngtrờibayđến.Jarrotrấntĩnhlại,vàkêutobáochođànngỗngbiếtmốinguy.Tuyvậy,đànngỗngvẫncứbaytrênbờhồlầylộinhiềulần;baykhácaoởhẳnngoàitầmsúng,nhưnganhngườinhàkhôngthểchốnglạiđượcnỗicámdỗ,cũngbắnvàiphátvềphíangỗng.

Mấyphátsúngấyvừanổlàconngườibénhỏnhảyngayxuốngđất,rútmộtcondaotíxíurakhỏivỏvàcắtgọnnhữngdâybuộcJarro“Baynhanhđi,Jarro, trướckhingườikianạp lạiđạn!”.Nókêu lên trongkhichínhnócũnglạinhảyvàochiếctổcốctrắngvàcốsứcchèo,raxakhỏibờ.

NgườiđisănmảinhìntheođànngỗngvàkhôngđểýđếnviệccứuthoátJarro;Cesarchúýhơnđếnmọisựxảyra,liềnlaovàoJarrovàtómlấycổnó,đúnglúcmànóvừaxòecánhra.

Jarro kêu lênmột tiếng thảm thương, nhưng con người bé nhỏ đã cứuthoátnó,bìnhtĩnhbảoCesar:“Nếumàythựcsựlàconchólươngthiệnnhưtrôngvẻngoàicủamày,thìmàykhôngthểcólòngthèmmuốngiữlạiđâymộtconchimtrunghậuđểnólôikéobaonhiêuconkhácvàochỗchếtnhưthế”.

Nghenhững lờiđó,Cesarcongcáimôi trên lên,nhănmặtmộtcái thậtxấu,nhưngnónhảJarrora tứcthì:“Bayđi,Jarro,”nónói.“Thậtrachẳngphảimàysinhrađểlàmconmồi;vàcũngkhôngphảilàchủýcủataomuốn

giữmàylạiđể làmviệcấy,màchỉvìkhôngcómàythìnhàcửasẽ thật làtrốngtrải!”

19Chiếcthuyềnconcũ

Thứtư,20thángtư

Màthậtvậy,cáitrạitựahồvắngtanhsaukhiJarrođirồi.Conchóvàconmèothấyngàydàiquá,vìchúngkhôngcódịpđểcãinhauvềJarronữa,vàbàchủthìnhớtiếcnhữngtiếngbậpmỏlẹpkẹpvuimừngcủanóđónbàmỗikhibàbướcvàophòng.NhưngkẻthấythiếuJarrohơncảlàPerOla,đứabécon,vìsuốtđờinóchẳngcóbạnchơinàonhưthế.

KhibiếtJarrođãtrởvềhồTåkernđểlạiởvớinhữngconvịtkhác,thìnókhôngchịuđểchovịtđimấtnhưvậy,màchỉnghĩđếnviệc làmsaođemJarrotrởvềtrại.PerOlađãtròchuyệnnhiềuvớiJarro,nhữngkhiconvịtcònnằmtrongcáirổcủanó,vànótinchắcrằngvịthiểunó.NóxinmẹđưanóđếnbênbờhồđểcóthểtìmthấyJarro,vànóichovịtbằnglòngtrởvềnhàvớinó.Mẹnókhôngnghe,nhưngđứabékhôngchịuchỉvìchútviệcnhỏấymàtừbỏýđịnhcủamình.NgayhômsaucáingàymàJarrobiếnmất,PerOla rangoàisân.Ởđấynóchơinhững tròchơinhưmọingày.Cesarnằmtrêncácbậcthềm,vàkhiphảiđivắng,mẹnóbảoconchó:“TrôngPerOla,nghechưaCesar!”

CứnhưmọikhithìCesarđãnghelệnhbàchủ,vàđứabéđãđượctrôngnomcẩnthận.Nhưngmàđãmấyhômnay,Cesarkhôngcònlànónữa.Nóbiếtrằngnhữngchủtrại,nhữngnôngdân,nhữngtraicàyởquanhhồTåkernđãbànnhauvềviệctátcạncáihồ,vàhọsắpsửaquyếtđịnhthựchiệnviệcđó.NhữngconvịtsẽmấtđivàchẳngbaogiờCesarsẽcòncódịpđisănmộtcuộc săn ra trò nữa.Chỉ nghĩ đến tai họađó làCesar đãkhổnãođếnnỗichẳngnghĩđếnviệctrôngnomPerOlanữa.

Vàđứabévừaởlạimộtmìnhtrongvườn,làliềnthấyđãđếnlúcđirahồTåkernvànóichuyệnvớiJarro.Nómởmộtcáicửanhỏ,vàtheolốiđihẹp,băngquacácđồngcỏ,xuốnghồTåkern.Còntrôngthấyngôinhàlànócònđichầmchậm,nhưngsauđóthìnórảobước.Nórấtsợmẹnóhaymộtaiđógọilạivàcấmnóđixahơn.

PerOlakhôngcóý làmmộtviệcgì có lỗi,nóchỉmuốn làmchoJarrophảitrởvề,nhưngnóđoánbiếtrằngmẹnósẽkhôngtánthànhviệcnóđịnhlàm.

Đếnbờhồ,PerOlagọi Jarronhiều lần.Rồinóchờmột lúc lâu,không

thấyJarrođến.PerOlatrôngthấynhiềuchimgiốngnhưconvịttrời.Chúngbaychẳngđểýgìđếnnó,chonênnóhiểurõrằngchẳngconnàotrongbọncóthểlàJarrocả.

VìJarrokhôngđếngặpnólại,nênđứabénghĩlàcóthểtìmranódễhơnởngaytrênmặthồ.Ởđấycóvàichiếcthuyềntốt,nhưngđềubịkéolênbờcả.Chỉcómộtchiếcthuyềnconcũ,vánđãhởracả,đangtrôinổitựdotrênmặtnước,nhưngbởivìnóhưnátquásứcnênchẳngmộtainghĩđếnviệcdùngnócả.Tuyvậy,PerOlacứleoquamạn,xuốngthuyền,khônglorằngnướcđãđầycảlòngthuyền.Nókhôngđủsứcdùngchèođểbơi,tráilạinócứviệcđungđưathânhìnhsangphảirồisangtráiởtronglòngthuyền.Tấtnhiênlàkhôngmộtngười lớnnàocóthểlàmchomộtchiếcthuyềnconđiđượctrênhồTåkernbằngcáchấycả;nhưngmàkhinướcsâuvàtainạncóthểxảy ra, thì những trẻ nhỏ lại cókhảnăng lạ lùngđểđi liều, không sợnguyhiểmtrênmặtsông.ChỉmộtchốclàPerOla,đãđượcđưađitrênmặthồTåkern,mồmgọiJarro.

Chiếcthuyềnconcũcứbậpbềnhgiữahồ,nhữngkẽhởgiữacáctấmvánrộngdầnra,vànướctrànvào.Tuyvậy,PerOlachẳngchútmảymaylosợ.Ngồi trênmột chiếcghếnhỏ, đằngmũi, nógọi tất cả những con chimnótrông thấy, và ngạc nhiên vì Jarro không đến.Dù sao thì cuối cùng JarrocũngtrôngthấyPerOla,nghegọinóbằngcái tênmànhữngconngườiđãđặtchonó,thìnóhiểurằngđứabéđãđếntìmnó.Jarrosungsướngquávìthấycómộtconngườiđãthựcsựcólòngthươngnó.NólaoxuốngvớiPerOlanhưmộtmũitên,ngồibêncạnh,vàđểchoPerOlavuốtve;cảhaiđềurấtvuimừngvìđượcgặp lạinhau.NhưngbỗngJarronhận thấy tìnhhìnhchiếc thuyền đã ngập nước đếnmột nửa và sắp sửa đắm. Jarro cố thuyếtphụcPerOlalàphảigắngtrởvàođấtliền,vìPerOlakhôngbiếtbơi,cũngkhôngbiếtbay.PerOlachẳnghiểuchútgìngônngữcủaJarro.Thếlàchẳngdodựnữa,Jarrobayđitìmcứuviện.

Mộtlátsau,Jarrođãtrởlạivớimộtconngườibétí,béhơnPerOlarấtnhiều.Nếuconngườibénhỏkiakhôngbiếtnóinăngvàcửđộngthìđứabéđãchorằngđólàmộtconbúpbê.

ConngườibénhỏralệnhchoPerOlaphảitứckhắccầmlấycâysàodàiởlòngchiếcthuyềncon,vàcốgắngchốngthuyềnvềmộttrongcáchònđảomọcđầysậy.PerOlalàmtheongay.Đượcconngườibénhỏgiúpsức,nócóthểđưachiếcthuyềnconđi.Chỉchốngvàicái làđếnmộthònđảo,vàPerOla đặt chân lên đất, chính đúng cái lúcmà chiếc thuyền con ngập nướchoàntoànvàđắmluôn.

Trôngthấythế,đứabécũngbiếtrằngbốmẹnósẽmắngrấtdữ,vànóđã

bậtrakhóc,nếukhôngđượcnhữngýnghĩkháclàmchoquênngayđiềuđó.Thậtvậy,mộtđànchimtolôngxámbayđếnđỗcạnhnó,vàconngườibénhỏkiadẫncảđànđếnphíanó.Conngườinóichonóbiếtnhữngchimđólàaivàcắtnghĩachonóhiểunhữnglờinóicủachim.PerOla thíchquáđếnmứcquênhếtmọiviệc.

Tronglúcấyởtrại,ngườitanhậnthấyđứabéđiđâumất,vàngườitabổđitìm.Ngườitatìmtrongkholúamì,dướigiếng,dướihầmnhà.Rồitấtcảmọingườikéonhaulêncácđườnglớnvàcácđườnghẻmnhỏ,hỏithămlàngxómlánggiềngcótrôngthấynókhông.Saucùng,ngườitađếntìmtậnhồTåkern.Nhưngchẳngthấynóđâucả,vàCesar,conchó,chẳnglàmchútgìđểđưachủđitheodõidấuvếtcả.Tráilại,nócứnằmdàihếtsứcyêntĩnh,tựahồviệcấychẳngliênquangìđếnnóhết.

Trời đã hơi chiều, người ta thấy dấu chân của PerOla gần bến đò, vàngườitanhậnthấylàchiếcthuyềnconcũkhôngcònởchỗcủanóvenbờnữa.Thếlàngườitahiểunhữnggìđãxảyra.Chủtrạivàcácanhngườinhàliềnđẩycácchiếc thuyềnragiữahồ, lùngsụckhắpnơiđể tìmđứabé.HọchèođikhắpmọiphíatrênmặthồTåkern,chomãiđếntậntốimàchẳngtìmthấydấuvếtcủaPerOlađâucả.Chiếcthuyềncũchắcđãđắmthẳngxuốnghồ,vàđứabéđãnằmdướiđáynướcrồi.

Chiềutối,mẹPerOlađilangthangtrênbãicátvenhồ.Tấtcảmọingườiđềuđinhninhrằngđứabéđãchếtđuối rồi,nhưngbà thìkhông thểcho lànhưthếđược,vàbàcứtiếptụcđitìm.Bàtìmgiữacácđámlausậyvàcóilác;bàđilạikhôngbiếtmệttrêncácbờhồlầylội,khôngnghĩlàmìnhđanglúnxuốngbùnvàlấmbelấmbét.Nỗituyệtvọngthậtlàvôhạn.Bàkhôngkhóc,nhưngvặnhaibàntayvàgọitênconngheđứtruột.Chungquanh,bànghekêulênnàothiênnga,nàovịttrời,nàodẽgà.Bàtưởnglàchúngđitheobà,vừakêurênvừathankhócnhưbà.“Chúngcũngphảiphiềnmuộnmớikêuthannhưthế”,bàtựnhủ.Nhưngrồibỗngbànhớralàbàđangnghĩđếnchim,màchimthìchắclàkhôngcóchútlonghĩnào.Tuynhiên,thậtlạthay,mặttrờiđãlặnrồi,màchúngvẫnkhôngchịulàmthinh.Tráilại,bànghetấtcảchimchócđangởtrênhồTåkernđềukêu,rồilạikêu.Nhiềuconcứbaytheobà,dùbàcấtbướcđếnđâu.Nhữngconkhácbayqua,cánhkhẽlướtvàobà.Chungquanhbà,khôngtrungchỉcònlànhữnglờithanvãnvàoántrách.

Nỗilosợcủachínhbàlàmchobàcởimởtấmlòng.Bàhiểuhơnbaogiờhếtnhữngtìnhcảmcủacácloàichim.Hoàntoànnhưbà,chúngcũnglolắngđếnnhàcửacủachúng,concáicủachúng.Giữabàvớichúngnàocókhácgìnhưchođếnnaybàvẫntưởng.

Và, bà nghĩ đến việc đã quyết định, có thể nói là tước của hàng nghìn

thiênnga,vịttrời,chimcốcnhữngchiếctổấmcạnhhồTåkern.Thếlàchúngphảibiếtbaololắng!Saucáiviệcấythìlàmsaomàchúngcóthểnuôinấngvàdạydỗconcáichúngđược?Bàđứngimlặng,miênmansuynghĩ.Thoạtmớinhìnthìhìnhnhưbiếnmộtcáihồthànhđấttrồngtrọtvàđồngcỏlàmộtcôngviệchữuíchvàtốtlành,nhưngmàcũngphảicómộtcáihồnàokháchồTåkern,mộtcáihồmàkhôngcómộtsốchimđôngđếnnhưthếnàycưtrúchứ.

Bànhớrarằngngayngàymaiđâythôi,ngườitasẽquyếtđịnhtátcạnhồTåkern,vàbàtưởnglàđãthấytrongviệcnàymộtlídocủaviệcconbàmấttích.Bàvộivàngchạyvềtrại,vànóingaychochồngnghecáiđiềumàbỗngnhiênbànghĩra.Bànóivớichồngvềcáihồvàvềcácloàichim,vàbànóivớichồngrằngcáichếtcủaPerOlaphảilàmộtsựtrừngphạtcủaChúachocảhaivợchồnghọ.Và,tứcthìbàthấychồngcũngcùngýnghĩnhưbà.Họđãcómộtdinhcơlớn,nhưngnếuviệctátcạnhồmàhoànthànhthìphầnlớnđấtđaithuđượcởđấysẽthuộcvềhọvàsảnnghiệpcủahọsẽtănglêngầngấpđôi.Bởithếmàhọđãthúcgiụcviệcthựchiệndựđịnhnàyhăngháihơnbấtkìmộtngườinàotrongsốcáccưdânvenhồ.

Thếlàngườichồngđứnglặng,tựhỏicónênxemlàmộtýChúa,cáiviệchồTåkernđãbắtmấtcontraihọngayhômtrướccáingàymàhọđịnhkíhợpđồngvềviệc tátcạnhồkhông.Vợông tachẳngcầnphảinóigìnhiều, thìôngtađãtrảlời:

-CóthểlàChúakhôngmuốnchúngtaxenvàocáimàchínhChúađãanbài.Mai, tôi sẽnóivớinhữngngườikia,và tôi tin rằngchúng tasẽquyếtđịnhlàhiệnnaykhôngnênthayđổichútgìcả.

Trongkhiôngbàchủbànvềdựđịnh tátcáihồ, thìCesarnằmtrước lòsưởi.Nóngẩngđầulênvàlắngtainghehếtsứcchămchú.Khinóđãchắcrằngviệcnólàmlàđúng,nóbènchạyđếnphíabàchủ.Nóđớplấyváybà,cắnvàohaihàmrăng,vàcứthếđưabàrađếncửa.

-GìthếCesar!Bàvừanóivừamuốngỡra.

Rồibỗngnhiênbàkêulên:-MàybiếtPerOlaởđâuà?

Cesarsủamộttiếngvuimừngvàđâmbổvàocánhcửa,mởra,rồichạythẳngvềphíahồTåkern,bàchủlaotheosau.

Vàthếlàchưađếnbờhồđãnghetiếngmộtđứatrẻkhócởphíahồ.PerOlađãsốngcáingàythíchthúnhấttrongđờinócùngvớichúbéTíHonvàđàn chim, nhưng giờ đây bỗng nó khóc, vì nó sợ đêm tối.Khimẹ nó vàCesarđếntìmnóthìnócảmthấysungsướnglạthường.

20Lờitiênđoán

Thứsáu,22thángtư

MộtđêmnọNilsđangngủ trênmộthònđảonhỏcủahồTåkern, thìbịnhữngtiếngchèothuyềnđánhthứcdậy.Vừamởmắtrađãbịmộtánhsángchóichanglàmchophảinhấpnháy.Trướctiên,chúkhônghiểuánhsángđótừđâutrênhồđến,nhưngchỉmộtlátsauchúthấymộtchiếcthuyềnconđậusátbờsậy;đằng láicómộtcâyđuốchắc ín tobuộcvàomộtchiếccột sắtđangcháy.Ngọnlửađỏcủacâyđuốcchiếuxuốngmặtnướccủahồđêm,vàcáiánhđẹpấychắcđangthuhútcáđến,vìkhắpchungquanhthấycửđộngvàvùngvẫyvôsốnhữngvệtđen.

Haiônggiàđangởdưới thuyền.Mộtngườingồi chèo,ngườikiađứngtrên chiếc ghế dài đằng lái, tay cầmmột chiếc lao khá ngắn, vót qua loathành ngạnh. Người chèo có vẻmột dân chài nghèo. Ông ta bé nhỏ, khôkhan,darámnắng,vàmặcchiếcvéttôngmỏngđãsờn.Ngườitathấyrõlàôngtađãquenrangoàitrờilàmlụngbấtkìthờitiếtthếnào,vàôngtakhôngbiếtsợlạnh.Ngườikia,áoquầnđẹpđẽ,ănuốngđầyđủ,cócáivẻháchdịchvàquantrọngcủamộtchủtrại.“Giờhãydừnglạiđây!”Ngườichủtrạinóikhihọđếnngaytrướchònđảonhỏ,nơimàchúbénằm.Nhanhnhưcắt,ôngtaphóngchiếclaoxuốngnước.Rútlênthìmộtconlươntođangquằnquạiởmũilao.Gỡlươnra,ôngtanói:“Đấy.Lạimộtconkhôngphảilànhỏ.Tôicholàtốihômnaychúngmìnhkiếmđượcthếlàvừa,vàcóthểvềđượcrồi”.

Ôngbạnkhôngcấtmáichèolên,mơmàngnhìnrachungquanh.

“Đêmnaytrênhồđẹpquá”,ôngtanói.

Vàđúngthếthật.Tấtcảđềuyêntĩnh;mặtnướctrảiralặngnhưtờ,trừvệtnướcphíasauchiếcthuyềnmàánhđuốclàmcholonglanhtựahồmộtconđườngtrángvàng.Bầutrờitrongvàxanh,lấplánhmuônnghìntinhtú.Cácbờhồđềubịcácđảonhỏđầylausậychekhuất,trừbênphíatây.ỞđấynúiOmbergnổicaolên,âmu,hùngtránghơnlúcbanngày,bóngphủlênnềntrờimộthìnhtamgiáclớn.

Ngườichủtrạiquayđầuđi,chokhỏilóamắtvìcâyđuốc,vànhìnquanh,rồicuốicùngnói:

-Đúng, xứnàyđẹp, nhưngvẻđẹp chẳngphải là nét quýnhất của tỉnh

Ưstergưtlandcủachúngta.

-Thếtỉnhtacócáigìquýhơn?Ngườichèothuyềnhỏi.

-Ưstergưtlandxưanayvẫnlàmộttỉnhđượcquýmếnvàtôntrọng.

-Cóthểlàthế,ngườikiathừanhận.

-Vớilạirồisẽmãimãinhưvậy.

-Biết thếnàođược?Ngườichèo thuyềnnói.Ngườichủ trạingồi thẳngmìnhlên.

-Vềviệcnàycómộttruyệncổmàtrongdònghọtôingườitatruyềnlạichonhautừđờichađếnđờicon.Chúngtôikhôngphảibấtcứaicũngkểchongheđâu,nhưngvớimộtngườibạngiànhưanhthìtôirấtcóthểtâmsự.

Ôngtabắtđầukể,giọngnhưngườiđọcmộttruyệncổđãgầnthuộclòng.

ỞUlvåsa,tạiđây,tỉnhƯstergưtland,thờixưalắm,cómộtphunhâncótàiđoántrướctươnglai,vànóichothiênhạbiếtnhữnggìsẽxảyra,chắcchắnnhưlànhữngviệcđãxảyraxongrồivậy.Bàrấtnổitiếng,vàngườitađếnhỏibàtừnhữngnơirấtxa.

MộthômphunhânấpUlvåsaấyđangkéosợitronggianphònglớn,theophong tục ngày xưa, thì một nông dân đi vào và ngồi xuống ở tận cuốiphòng,gầncửaravào.

-Thưaphunhânkínhmến,tôicóthểbiếtđượcphunhânđangnghĩđếncáigìkhông?Ôngtanóisaumộtphútimlặng.

-Tanghĩđếnnhữngđiềucaocả,thánhthiện,bàtatrảlời.

-Thếthìhỏiphunhânmộtcâuvẫnlàmtôibănkhoăn,cóthểlàsỗsàngquákhông?

-Chắclãomuốnbiếtcánhđồngnhàlãocósẽcholãođượcnhiềulúamìkhông...Nhưngmàta,tanhậnnhữnglờithỉnhcầucủahoàngđế,longạivìsố phận của hoàng triều, và của giáo hoàng, lo lắng vì tương lai của uyquyềnTòathánhcơmà.

-Chắcrằngđólànhữngcâuhỏikhôngdễtrảlời,ngườinôngdânnói.Bởivậy,tôicónghenóirằngngườitaởđâyvề,aicũngkhôngvuilòngvềnhữngđiềuđượcbiết.

Ngheđếnđấy,phunhânấpUlvåsacắnmôivàngồivữngvàng lại trênghế.

-À!Lãocónghenóithếà!Vậythìcứthửhỏiđi,xemtacóbiếttrảlờicholãohàilòngđượckhông.

Ngườinôngdânnóirằngôngtađãđếnvớihivọngđượcbiết tươnglaicủatỉnhƯstergưtland.Ôngtakhôngyêuquýgìtrênđờibằngxứsởcủaôngta,vàsẽthấysungsướngchođếnhơithởcuốicùng,nếumangtheovềđượcmộtcâutrảlờitốtlành.

-Nếulãokhôngmongướccáigìkhác,phunhânấpUlvåsaminhtuệđáp,thìtatinlàlãosẽhàilòng.Vìtacóthểnóingayvớilãotạiđây,khôngphảiđứnglênrằngtỉnhƯstergưtlandbaogiờcũngcócáigìđócóthểtựhàosovớicáctỉnhkhác.

-Thậtlàmộtlờigiảiđáptốtlành,thưaphunhânkínhmến,ngườinôngdânnói,vàtôisẽđượchoàntoànmãnnguyệnnếutôichỉđượcbiếtrằngđiềuấylàmsaomàcóthểthànhđược!

-Tạisaolạikhôngthểđược?PhunhânấpUlvåsanói.ThếlãokhôngbiếtrằngƯstergưtland đã làmột tỉnh nổi tiếng rồi sao?Lão cho rằng ởThụyĐiểnnàycòncómộttỉnhnàokháccóthểtựphụlàcóhaituviệnnhưcáctuviệnởAlvastra vàVreta vàmột nhà thờ lớn nhưnhà thờởLinkưping[52]sao?

-Quảđúngnhưvậy,ngườinôngdânthừanhận,nhưngtôilàmộtlãogià;tôi biết rằng đầu óc người ta vốn thay đổi. Tôi e rằng sẽ cómột thờimàchúngtasẽchẳngcòn thấyvinhquanggìvềAlvastra,cũngnhưvềVreta,màcảvềcáinhàthờlớncủatanữa.

-Lãonói cũngcó cái đúng,phunhânấpUlvåsa côngnhận,nhưng lãokhôngcầnvìthếmàhoàinghilờitiênđoáncủata.TasắpxâymộttuviệnmớitrênlãnhđịaVadstena,đósẽlàtuviệndanhtiếnglừnglẫynhấtphươngBắc.Quý tộcvà tiệndân sẽđếnhànhhương,và tất cảmọingườiai cũngchúctụngtỉnhnàyđãcó, trênđấtmình,mộtthánhđịalinhthiêngđếnthế.Ngườinôngdântựthấysungsướngđượcbiếtcáitintốtlànhấy.Nhưngmàởtrongthếgiannày,cáigìrồicũngtiêuvong,nênôngtamongđượcbiếtrằngthanhdanhcủatỉnhnhàsẽlàmsaomàgiữđược,nếutuviệnVadstenasuytàn.

-Thậtkhómàlàmcholãohàilòngđược,phunhânấpUlvåsanói,nhưngtacóthểbằnghuyềnthuậtnhìnthấykháxavàocácthờiđại,đểnóicholãobiếtrằngngaycảtrướckhituviệnVadstenamấtuydanhcủanó,thìmộttòalâuđàiđãmọc lênởbêncạnh; lâuđàiđó sẽ tráng lệnhất thời, vuachúa,cônghầusẽđếnviếngthăm;vàsẽlàmộtvinhdựlớnchocáitỉnhđãcómộtbảovậtnhưthế.

-Tấtnhiêntôilấylàmhàilònglắm,ngườinôngdânnhắclạimộtlầnnữa.Nhưngmàtôiđãgiàrồi,vàtôibiếtcáiphùducủanhữngvậthàohoa,tránglệtrênthếgiannày.Vànếumộtngàykiatòalâuđàiđổnátthìbấygiờcáigìsẽcóthểthuhútsựngưỡngmộcủangườitaởtrêncáitỉnhnàynữa?

-Lãothậthiếukì,phunhânấpUlvåsanói,nhưngtanhìnđượckháxađểtrôngthấymộtcảnhnhộnnhịptuyệtvờitrongcácmiềnrừngFinspång.Tathấydựnglênnhữnglòcaovànhữngxưởngđúc,vàtatinrằngtỉnhnàysẽrấtđượcquýtrọngvìthuậtluyệnsắtcủanó.

Ngườinôngdâncôngnhậnrằngviệcấylàmôngtavuimừnglắm.NhưngnếusaunàymàvinhquangcủacácnhàmáyởFinspångsuyvi,thìsẽcòncáigìđểtỉnhnàycóthểtựhàođượcnữakhông?

-Thậtkhólàmcholãohàilòngquá,phunhânấpUlvåsanói,nhưngmàtacònnhìnthấykháxanữađểnóicholãobiếtrằngnhữngngôinhàởtorộngnhưnhữngtòalâuđàisẽmọclêntrêncácbờhồ,donhữngvươngcônghiểnháchđichinhchiếnvớinướcngoàixâylên.Tatinrằngnhữnglâuđàiấysẽlàmchotỉnhnàymĩlệvôcùng.

-Hoàntoànđúngnhưvậy,nhưngđếnmộtthờimàcáclâuđàikiađổnáthoangtàn!Ngườinôngdânlạicóýkiến.

-Đừnglo,phunhânấpUlvåsanói.TanhìnthấynhữngsuốikhoángrỉratrongnhữngđồngcỏởMedevi,khôngxahồVetternmấy.Ta tin rằngcácsuốiấysẽđemđếnchotỉnhchúngta tấtcả tiếng tămmàlãocó thểmongước.

-Biếtthếlàtốt,nhưngmàđếnmộtthờimàthiênhạlạiđinhờchữabệnhởnhữngsuốikhác,ngườinôngdâncốchấplạinóitiếp.

- Đừng sợ, phu nhân trả lời, ta trông thấymột đám đông nhung nhúcnhữngngườiởquãnggiữaMotalavàMem.Họđàomộtconkênhthôngsuốtcả xứ, và khi đào xong thì tên tỉnhƯstergưtland sẽ được nhắc đến ở cửamiệngcủatấtcảmọingười.

Ngườinôngdânvẫngiữvẻtưlự.

-TathấycáctháclớnởMotalađanglàmquaynhữngbánhxe,phunhânởUlvåsanóitiếp,haivệtđỏhiệnlêntrênđôimábà,vìbàbắtđầusốtruột-TanghethấynhữngbúamáyđậpầmầmnhưsấmởMotala,vànhữngmáydệtkêuvangởNorrkưping.[53]

-Thậtlàmộttinvui,ngườinôngdânnói,nhưngmàtôinghĩmọithứđềusẽquađi,vàtôisợrằngnhữngcáiấymộtngàykiarồisẽbịquênmất.

ThếlàphunhânấpUlvåsakhôngthểnàokiênnhẫnđượcnữa.

-Lãonóirằngmọithứđềuquađi,bànói.Vậythìta,tasẽtiếtlộcholãobiếtmộtcáigìsẽkhôngthayđổi.Sẽcòncóởcáixứnày,mãimãichođếnngàytậnthế,nhữngnôngdânươngngạnhvàtựphụnhưlão.

Nhưngbấygiờ,ngườinôngdânliềnđứngdậy,hoanhỉvàmãnnguyện,vànhiệtthànhcámơnphunhân.Ôngtanóilàôngtaravề,rấtvuisướng.

-Thậtra,tachẳnghiểuýcủalãorasaocả,phunhânấpUlvåsanói.

-Thếnàyạ,thưaphunhânkínhmến,ngườinôngdânnóirõýmình,tôinghĩrằngtấtcảnhữnggìmàcácquốcvươngvàcáctusĩ,vàcáclãnhchúa,vàcác thịdâncó thểsáng lậpvàxâydựng, rồicũngsẽchỉđượcvàinăm.Nhưngmà phu nhân đã bảo tôi rằng tỉnhƯstergưtland rồi sẽmãimãi cónhữngnôngdântrungthựcvàkiêntrì.Nhưthếtôibiếtrằngđấtnướcsẽgiữđượcdanhdựđãlâuđời.Vìchỉnhữngkẻcúixuốnglàmcáilaođộngvĩnhviễngiankhổ trênđấtđai, làsẽcó thểgiữđược, từ thếkỉnàysang thếkỉkhác,nềnthịnhvượngvàniềmvinhquangcủatỉnhtôi.

21Miếngvảilenthô

Thứbảy,23thángtư

Nilsbayrấtcaotrênkhông;phíadướitrảirađồngbằngrộnglớncủatỉnhƯstergưtland.Chúđếmchơicácnhàthờmàutrắngmànhữngngọnthápnhôlêngiữacácchòmcây.Chẳngmấychốcmàđãđếmđượcnămchục.Rồichúlẫnlộnvàkhôngđếmtiếpnữa.

Phầnlớncáctrạiđềucónhữngnhàtohaitầngquétvôitrắng,quangcảnhthật tráng lệ, làmNils rất đỗi ngạc nhiên. Chú nghĩ: “Chắc trong xứ nàykhôngcónôngdân,vìkhôngcóấptrạicủanôngdân”.

Bỗngđànngỗngcấttiếngkêulên:“Ởđâynôngdânsốngnhưnhữnglãnhchúa.Ởđâynôngdânsốngnhưnhữnglãnhchúa!”.

Trênđồngbằng,tuyếtvàbăngđãtanhết.Việcđồngángmùaxuânđãbắtđầu.

-Nhữngcontômcàngnàobòquacáccánhđồngthế?Nilshỏi.

-Nhữngcáicàyvànhữngconbò.Nhữngcáicàyvànhữngconbò.Đànngỗngđồngthanhtrảlời.

Cácconbòđichậmđếnnỗichỉthấyhơinhúcnhích,đànngỗngbènkêulênbảochúng:

-Sangnămmớiđếnnơi.Sangnămmớiđếnnơi.

Cácconbònàocóchịuthua.Chúnghếchmõmlênkhông,rốnglên:

-Trongmộtgiờchúng tớ làmnhiềuviệc ích lợihơncácđằngấy trongsuốtcảmộtđời.

Đâyđócónhữngconngựakéocày.Chúngđinhanhhơnbònhiều,nhưngđànngỗngvẫnkhôngcưỡnglạinổiýmuốntrêuchúng:

-Cácđằngấykhôngxấuhổvìđilàmcôngviệccủamấyconbòà?

Thếlàcácconngựahílên:

-Chínhcácđằngấylạikhôngxấuhổvìđilàmcáiviệccủabọnvôcôngrồinghềà?

Trongkhingựavàbòđangđicàythìconcừuđựcởnhà,vàđidạotrongsân.Nóvừamớicắtlôngvà,nhanhnhẹnnóđùanghịchbằngcáchhúcngãtrẻcon,đẩyconchógiữnhàvàochuồng,rồiđilạioaivệ,tựhàonhưchínhnólàôngchủnhàvậy.

-Cừuđực,cừuđực,bộlôngđãđemlàmgìrồi?

Đànngỗngvừabayquavừakêu.

-MìnhgửiđếncácxưởngmáyDragởNorrkưpingrồi,cừutrảlờivớimộttiếngbêdài.

-Cừuđực,cừuđực,đôisừngđãđemlàmgìrồi?Nhưngmà,cừutachưabaogiờcóđượcđôisừng,vàđiềuđólàmnóphiềnmuộnlắm,nênkhôngthểcócáchnàoxúcphạmnónặngbằnghỏinóvềđôisừng.Nótứcgiậnđếnnỗichạylồnglộnlênmộthồilâuquanhsân,vừachạyvừahúcđầuvàokhôngkhí.Trênđườngcái,mộtngườiđànôngđangđi,xuatrướcmặtmộtđànnhỏlợnsữatỉnhSkåne,mớiđẻchỉđộvàituần,địnhđemlênbántrênmạnbắc.Dùbé thế,cácchú lợnconvẫnchạy lon ton rấtbạodạn,và sátmìnhvàonhauđểtựvệ.

“Nơp!Nơp!Nơp!Ngườitabắtchúngmìnhlìamẹ,lìachasớmquá!Nơp,nơp,nơp,tộinghiệpthânmình,rồisẽrasao?”.Chúngnókêu,giọngtrongvàsắc.

Chínhđànngỗngcũngchẳngcònbụngdạnàomànhạobángnhữngđứabéđángthươngấy.“Cáccháusẽthấymọiviệcrồitốtlànhcảchocáccháuthôi!”Chúngkêuđểanủiđànlợncon.

Tronglúcbayquađồngbằngrộnglớnấy,Nilsbỗngnghĩđếnmộttruyệnđãđượcđọc trướckia trong cuốn lịch sửThụyĐiển,mànaynhớ lạimộtcáchmơhồ.Đólàtruyệnmộtchiếcváynhungdệtchỉvàng,màmộtmiếnglạilàvảilenthô.Vàaiđóđãphủlênmiếngvảilenthôkiabaonhiêulàngọctraivàngọc thạch, làmchonó rực rỡ,mĩ lệhơnvàgiàu sanghơncả tấmnhungdệtchỉvàng.

Chú nhớ đến miếng vải len thô đó khi từ trên cao nhìn xuốngƯstergưtland,vìtỉnhnàygồmmộtđồngbằngrộng,kẹpgiữanhữngmiềnnúivàrừng,chạydàiởhaiphíabắcvànam.Nhữngngọnnúixanhbiếcmộtmàutuyệtdiệu,huyhoàngtrongánhbanmaidướinhữngmànsươngnhẹmờmờvàng; đồng bằng trải ra đến vô tận những cánh đồng trơ trụi, nhìn chẳngkhácgìmiếngvảilenthô.

Tuyvậychắcchắnlàngườitađãthấysungsướngởtrongđồngbằngvìnótốtlànhvàquảngđại,vàngườitađãđemhếtsứcratôđiểmchonó.Đối

vớiNils,đang lượn trênchốnrấtcao, thìhìnhnhưbaonhiêunhững thànhphốvàấptrại,nhữngnhàthờvànhàmáy,nhữnglâuđàivànhàgalỗchỗtrênmặtđồngbằng,đềulàbấynhiêuvậttrangsức.Nhữngmáingóirựcrỡvànhữngcửakínhlonglanhkhácnàonhữngviênngọcthạch.Nhữngđườngcáimàuvàng,nhữngđườngsắtbóngnhoángvànhữngdòngkênhxanhbiếcchạy ngang dọc nhưmột mạng lưới đan bằng lụa. Thành phố Linkưpingkhảmngôinhàthờlớncủamìnhnhưmộtviênkimcươngvàogiữanhữnghạtngọctrai,vànhữngcáitrạiởnôngthônthìtrôngnhưnhữngchiếctrâmnhỏvànhữngchiếccúcquý.Bốtríthìkhôngđềuđặnlắm,nhưngthậtlàmộtcảnhtránglệ,nhìnkhôngchán.

ĐànngỗngđãtừgiãvùngnúiOmbergvàđangbayngượcsôngđàoGưtabênphíađông.Consôngcũngđangtrangđiểmđểvàohè.Nhữngngườithợđang sửa sang lại các bờ kênh, và sơn hắc ín các cánh cửa lớn ở các âuthuyền.

Khắpnơingườitalàmlụngđểđóntiếpmùaxuânmộtcáchxứngđáng,cảtrongcácthànhphốcũngvậy.Ởđấythợquétvôivàthợnề,đứngtrêncácgiàngiáo,losửasangcácbứctườngbênngoài;nhữngngườiởgái,leolêncácmépcửasổmởrộng,lauchùicáctấmkính.Trongcácbến,ngườitasửachữavàsơnmớicácthuyềnbuồmvàtàumáy.

ĐếnNorrkưpingđànngỗngtrờitừgiãđồngbằngvàrẽvềphíamiềnrừngKolmården.Đànbaymộtlúctheomộtđườnglàngcũhỏngnát,uốnlượnvennhữngkhesâu,dướichânnhữngsườnnúidốcđứng,thìNilsbỗngkêulênmột tiếng.Chú đung đưa chơi cái chân và chiếc giày gỗ của chú vừa rơixuốngđất.

“Ngỗngđực,ngỗngđực,mìnhmấtchiếcgiàygỗ”,chúkêulên.

Ngỗngđựcbay trở lạivàhạ thấpxuốngđất,nhưngNils trông thấyhaiđứatrẻđangđitrênđườngcái,đãnhặtchiếcgiàygỗ.

“Ngỗngđực,ngỗngđực,”chúkêulên.“Baylênnhanhđi.Chậmmấtrồi.Cóainhặtmấtrồi”.

Nhưngmàởbêndưới, giữađườngcái,Åsa, côbé chănngỗng,vàđứaem,béMatsđangtòmònhìnmộtchiếcgiàygỗbétí,từtrêntrờirơixuống.

-Ngỗngtrờiđánhrơiđấy,béMatsnói.

Åsa, cô bé chăn ngỗng, đứng lặng hồi lâu, ngắmnghía chiếc giày, saucùng,chậmrãinói,vẻsuynghĩ:

-Emcónhớkhông, béMats à, khi đi quaƯstergưtland, trongmột cái

trại,chúngmìnhcónghenóilàcónhữngngườiđãtrôngthấymộtgiathần,mặcquầndavàđigiàygỗnhưmộtngườithợbìnhthườnglàgì?Ởxatínữa,mộtbégáicótrôngthấymộtyêulùnđigiàygỗ,cưỡimộtconngỗng.Vàkhimìnhvềđếnnhà,đếncáinhàcủamình,béMatsà,chúngmìnhđãtrôngthấyrõràngmộtconngườibé tí,ănmặcđúngnhư thế,vàngườiấycũngcưỡimộtconngỗngđựcbaylên.Haycólẽchínhlàkẻấyđangđiquatrêncaovàđánhrơichiếcgiàygỗ.

-Chắclàngườiấy,béMatsnói.

Haiđứa trẻ lậtđi lật lạichiếcgiàygỗ,xemxétkĩ lưỡng,vìkhôngphảingày nào người ta cũng bắt được chiếc giày gỗ của một gia thần ở trênđườngcái.

-Này,thongthả,béMatsà,Åsa,côbéchănngỗngbỗngkêulên.Cóchữgìviếtđâynày,ởphíabên!

-Ờ,thậtnhỉ.Nhưngmàchữbéquásức.

-Đểchịxem!Có...chữviết:NilsHolgerssonởVemmenhưg.

-Emchưabaogiờthấycáigìlạlùngđếnthếnày,béMatsnói.

22Khuvườnxinhđẹp

Chúanhật,24thángtư

Ngàyhômsau,đànngỗng trờibay lênphíaBắc, theohướngSưrmland.[54]Nils ngắmphong cảnh từ trên caovà riêngnghĩ rằngmiềnnày chẳnggiốngmộtmiềnnàomàmìnhđãthấytrướcđây.Chẳngcónhữngđồngbằngrộng như ở Skåne hay ở Ưstergưtland, chẳng có những rừng lớn như ởSmåland,nhưngmàhỗnhợptấtcảmọiquangcảnhcóthểcóđược.Nilsnghĩrằng:“Ởđây,mộtchiếchồ lớn,mộtconsông lớn,mộtkhurừng lớn,mộtquảnúilớnđãbịxẻthànhmiếngnhỏ,rồiđemtrộnlẫnvàrảiratrênmặtđấtchẳngchúttrậttựnào”.

Thậtthế,Nilschỉthấynhữngthunglũnghẹp,nhữngchiếchồcon,nhữngngọnđồibé,vànhữngchùmcâynhỏ.Chẳngcógìthựcsựcóthểtrảirộngrađược.Mộtcánhđồngnhưcóýmuốnmởrachútít, tứcthìmộtquảđồiánngựngaychínhgiữa,vànếuquảđồimàtìmcáchtrởthànhmộtngọnnúithìđồngbằnglạibànhtrướngrađểngăntrở.Mộtcáihồvừacóvẻmởrộngdiệntíchralàđãthuhẹplại,chỉcònlàmộtdòngsông;vàchínhdòngsôngcũngchẳngchảybaolâuthìđãmởrộngrađểlàmthànhmộtcáihồ.

ĐànngỗngbaydọcsátbờbiểnđểchoNilscóthểnhìnbaoquátcảmặtbiển.Chú thấy rằngchínhbiểncũngkhông trải ra tựdođược,màcácđợtsóngrộnglớnbịvôsốnhữnghònđảocắtra,vàđếnlượtcácđảoấychưakịptocaolênthìbiểnđãđòilạiquyềncủamình.

Tấtcảđềuchỉlàtraođổivàbiếnhóa.Nhữngrừngtùngbáchxenkẽvớinhững rừng cây lá rộng,[55] những cánh đồng với nhữngmỏ than bùn, vànhữnglâuđàivớinhữngnhànôngdân.

Khôngthấyngườilàmlụngngoàiđồng,tráilạihọđilạitrêncácđườngcáivàđườnghẻmnhỏ.Họrakhỏinhữngtúpnhànhỏgiữarừng,trênsườnnúiKolmården,mặcquầnáođen,taycầm“cuốnsách”vàchiếckhănvuông.“Hômnaychắclàchúanhật”,nhìnnhữngtínđồđilễnhàthờ,Nilsnghĩvậy.Nhữnghailần,chúthấynhữngcôdâu,chúrểđixeđếnnhàthờ,theosaulàmộtđoànngườidài.Nơikhácmộtđámtangđichầmchậmtheođườngcái.Nils trông thấy những cỗ xe ngựa đẹp của nhà chủ, và những xe nhỏ haibánhlợpmuicủanôngdân.Trêncácmặthồ, thuyềncũngđi tấtcảvềcácnhàthờ.

ChúbébayquanhàthờBjưrkviks,quaBettna,Blacksta,Vadsbro,vàsauđó thì đànngỗngbayvềphíaSkưldinge.Chuôngđánhkhắpnơi.Nghe từtrêncao,tiếngchuônghaylạthường.Cóthểnóilàtoànthểkhôngtrungchỉcònlàâmnhạcvanglừng.

“Mộtđiềuchắcchắnlàđiđếnđâutrongcáixứnày,mìnhcũngnghetiếngchuông”,Nilsnghĩthế.Vàýnghĩđóđemđếnchochúmộtcảmtưởngyêntâm.Dùchúhiệnnaycósốngtrongmộtthếgiớikhácđinữa,thìhìnhnhưchú vẫn không bao giờ có thể hoàn toàn lạc loài, chừng nàomà cái tiếngtrangnghiêmcủacácchuôngnhàthờcòngọichúlại.

ĐànngỗngđãbaymộtđoạnkháxatrênvùngSưrmlandthìchúbétrôngthấymộtchấmđencửđộngtrênmặtđất,bêndưới.Trước,chútưởnglàmộtconchó,vàđãkhôngnghĩđếnnónữa,nếucáichấmđenkiakhông tỏvẻmuốnchạytheokịpđànngỗng.Nóchạynhanhởnơiđấttrống,vàkhibăngcáccánhrừngthìnhảyquacáchầmhốvàcáchàngrào,chẳngđểchomộtcáigìcảnchân.

“Có lẽ là Smirre, con cáo, lại đuổi theo chúng ta,” Nils nghĩ thầm.“Nhưngdùsaocũngchỉlátnữalàchúngtasẽbayxakhỏitầmsănđuổicủanó”.

Sauđómộttí,đànngỗngbaynhanhhếtsức,vàcòntrôngthấyconcáolàcònbayvớitốcđộnhưthế.Đếnkhicáokhôngcònthểnàotrôngthấynữa,thìđànngỗngquayngoắtlạivàvòngmộtvòngrộnghướngvềphíatâyvàphíanam,tựahồcóýđịnhtrởlạitỉnhƯstergưtland.“ĐúnglàSmirre,”Nilstựnhủ,“vìAkkarẽlốivàbaytheođườngkhác”.

Gần tối ngày hôm đó, đàn ngỗng bay trên một trang ấp lâu đời ởSưrmland, tên làStoraDjulư.Đằngsau tòanhà lớnmàu trắng, trải ramộtkhuvườncâytrồngxanhum.MặttrướccủaStoraDjulưtrôngramộtcáihồ,bờkhúckhuỷuvàcónhữngmỏmđánhôrathànhghềnh.Trangấpcủathờixưaấycóvẻniềmnở,mếnkhách,vàNilskhôngthểkhôngbuộtmồmthởdàimộttiếngkhibayquađấy.

Đànngỗnghạxuốngởphíabắctrangấpmộttí,trênmộtkhoảngđấttrốngngậpnướcgiữarừng.Chỉcóvàimôđấtnổilênlácđác.ĐâylàchỗtrúđêmtệnhấtmàNilsđãgặptrongsuốtcảcuộclữhành.Chúcứngồinánlạitrênlưngngỗngđựcmột lúc,khôngbiếtkiếmđâuđượcchỗđặtchân.Sauđó,chủnhảynhữngbướcdài,từmôđấtnàysangmôđấtkhác,đếntậnđấtliền,rồiđinhanhvềphía tòa lâuđàicổ.Chínhđúng tốihômđócómấyngườiđangchuyệntròquanhngọnlửalòsưởi,trongmộtchiếcnhànhỏcủangườilàm công nhật, thuộc ấp Stora Djulư. Họ nói đến bài thuyết giáo,[56] đến

côngviệcmùaxuân,đếnthờitiếtnónglạnh,nhưngmàcạnhếtchuyện,họbènnhờmộtbàlão,mẹngườicôngnhật,kểchohọnghechuyệnmaquỉ.Bàlãođã từngđiởchonhiều trangấp trong thiếu thời,có thểkểkhôngngớtchođếnsánghômsau.

Khi bà lão đã kể xong những chuyện về Eriksberg, Vibyholm, Julita,Lagmansư,vàbaonhiêuchốnkhácnữa,thìngườinàođóhỏibàlàởStoraDjulưxưanaycócáigìxảyraquáilạkhông.

“Cóxảyracáigìchứ,chắcchắnnhưvậy”,bàlãonói.

Vàtứcthì,aicũngnằnnìxinđượcbiếtlàngườiđờiđãkểlạigìvềtrangviêncủachínhhọ.

Theo truyệnxưa thì ngày trước cómột tòa lâuđài cổởphía bắcStoraDjulư,trênmộtngọnđồimànaychỉcóđộccâyrừng.Phíatrướclâuđàitrảiramộtkhuvườnxinhđẹp.Nhưngmà,mộtngàykia,mộtngườiđànôngmàngườitagọilàtônôngKarl,thờiấylàmchúacảxứSưrmland,vừadulịchtrởvề lâuđài.Saukhiănuốngxong,ôngtaravườn,vàđứnghồi lâumảingắmcáihồcủaấpStoraDjulưcónhữngbờbãirấtđẹp.Nhưngtrongkhivuisướngtrướccảnhđẹpnày,vànghĩrằngchẳngxứnàotrênthếgianmàcóthểđẹphơnSưrmlandđược,thìchợtngheaiđóthởdàimộttiếngnãonuộtởsaulưng.Quaylại,ôngtatrôngthấymộtngườilàmcôngnhậtgià,đanggậpmìnhtrênmộtcáimaiđàođất.

-Cóphảilãothởdàiđấykhông?TônôngKarlhỏi.

Tạisaolãothởdài?

-Cósaotôimớithởdài,tôiphảilàmlụngởđâyhếtngàynàysangngàykhác-ngườicôngnhậttrảlời.

TônôngKarlcótínhdễtứcgiận.Ôngkhôngthíchnghetôitớthanphiền.

-Lãokhôngcònduyêndonàokhácnữađểthanphiềnà?Ôngtaquátto.TaquảquyếtvớilãorằngtasẽrấtthíchthúđượcđàođấtxứSưrmlandnàysuốtcảđờita.

-Mongrằngcáchạcầuđượcướcthấy!Ngườicôngnhậtđáplại.

Sauviệcấy, trongxứngười tacho rằng tônôngKarlnằmdướimồmàchẳngđượcyênnghỉchútnào,vàđêmđêm lại trởvềStoraDjulưđểcầmmaiđàođấttrongkhuvườnxinhđẹpcủaôngta.

Ngàynay,ởđâykhôngcólâuđàicũngkhôngcóvườntược;chỉcònthấycómộtchiếcgòcâymọcthànhrừng,rấtmựcbìnhthườngthôi,nhưngnếuai

mạohiểmvàorừngtrongđêmtốithìmayracóthểtrôngthấykhuvườn.Bàlão kể đến đấy thì ngừng lại và chú mục nhìn vào một góc tối của gianphòng.

-Cácngườicónghetiếngđộngđậykhông?Bàlãohỏi.

-Cógìđâu,mẹà,mẹkểtiếpđi,ngườicondâunói.Chuộtcốngđãcắnthủngmộtlỗtotronggócấy,nhưngconnhiềuviệcquáquênkhôngbítlại.Mẹkểchochúngconnghexưanaycóaiđãđượctrôngthấykhuvườnxinhđẹpđóchưa?

-Cóchứ,bàlãokểtiếp,chínhbốtađãđượcngắmcảnhvườnrồi.Ôngcụđiqua rừng,mộtđêmhè thìbỗng thấydựng lên trướcmặtmộtbức tườngbaoquanhvườn;phíatrêntườngnhìnthấycâycốiđẹpnhấttrầngian.Cànhnhánhmangnặnghoaquả,nhiềuđếnnỗi rũcảrangoài tường.Mộtngườilàmvườnbướcra,vàhỏiôngcụtacóthíchvàoxemvườnkhông.Ngườiấytay cầm cáimai, vàmangmột cái tạp dề dài như những người làm vườnkhác.Ôngcụtasắpđitheongườiấythìtìnhcờliếcnhìnmặtôngta,vàtứckhắcnhậnratúmtócnhọnhấtngượctrêntránvàtúmrâucằm.ĐíchthịlàtônôngKarlrồi!

Câuchuyệnlạibịngắtnữa.Lầnnàythìmộtsúccủinổra,bắnnhữngtialửavànhữngvụnthanlênsànnhà.Cảgianphòngsángrực,vàbàlãotưởngnhư trông thấymột con người bé nhỏ ngồi trước lỗ chuột khoét, nghe kểchuyện,nhưngvộivàngbiếnmất.

Ngườicondâucầmcáichổivàcáixẻng,quétthanhốtđi,rồingồixuốnglại.

-Kểtiếpđimẹ,chịtanói.Bàlãokhôngbằnglòng.

-Tốinaythếlàđủ,bànóigiọngkháchẳn.

Các người khác đều muốn nghe thêm, nhưng người con dâu thấy mẹchồngtáimặtvàhaitayrunlẩybẩy,liềnnói:

-Thôi!Thôi!Mẹmệtrồi.Mẹphảiđinằm.

Lát sau,Nils trởvào rừngvớiđànngỗng.Chúnhaimột củ cà rốt nhặtđược trướchầmnhàvànghĩ rằngmìnhđãđượcmộtbữaăn tối tuyệtvời.Chú lại thích thúđượcở lạigiờ lâu trongchiếcnhànhỏấmáp.Chúnghĩ:“Chỉcầntìmđượcmộtchỗtrúthoảimáichođêmnaythôi”.

Bỗngchúchợtnghĩrằngcáchtốtnhấtlàlênnằmtrênmộtcâybáchumtùmmọcởbênđườngcái.Chúleolêncây,lấynhữngcànhconđanlạithànhmột thứ giường.Chú nằmđómột lát, nghĩ đến câu chuyện được nghe kể

trongchiếcnhànhỏ,vànhấtlàchuyệnvềtônôngKarl,màngườitanóilàvẫnhiệnvềtrongkhuvườnDjulư.Đếnđấythìchúngủthiếpđi.

Chắclàchúđãngủthẳngđếnsánghômsau,nếukhôngbịtiếngkènkẹtcủachiếccổngsắtmởra,cóthểnóilàởngaydướichân,đánhthứcdậy.TứcthìNilsdụimắtvànhìnquanh.

Ngaybêncạnhdựng lênmộtbức tườngcaongangđầungười,phíasauthấycócâycốimàcànhnhánhoằnxuốngdướisứcnặngcủatráicây.ThoạttiênNilscholàviệcnàykhálạlùng.Trướckhichúngủ,ởđâychẳngcócáicâyănquảnàocả.Nhưngmàrấtnhanh,chúnhớlại,vàchúđoánrangaykhuvườnchútrôngthấykialàvườnnào.

Điềulạnhấtcólẽlàchúchẳngthấysợchútnào,màtráilại,thấymuốnđivào trongvườnkhôngcưỡng lạiđược.Nơichúnằmtrêncâybáchvừa tốivừalạnh,nhưngkhuvườnthìsángsủa,vàNilstưởngtrôngthấynhữngtráicâyvànhữnghoahồngrựcrỡdướiánhmặttrời.Nhưchú,đãlangthangbaonhiêungàydướicáirétvàtrờimưa,màđượchưởngmộtchútnắngấmmùahèthìthíchthúbiếtmấy.

Vả lại,hìnhnhưđivàovườn thậtchẳngchútkhókhănnào.Bức tườnglớncótrổmộtcáicổngngaycạnhgốcbáchnơichúnghỉ,vàmộtngườilàmvườngiàvừamởhaicánhcổngsắt lớnra.Ôngtađứngởcổngvànhìnracánhrừng,vẻchờđợiai.Chỉnháymắt,Nilsđãtụtxuốnggốccây.Chúđilạiphíangười làmvườn, taycầmmũ,khẽgậtđầuchàovàxinphépvàoxemvườn.

“Ừ!Tachophép.Vàođi!”Ngườilàmvườntrảlời,giọngnghekhóchịu.VàNilsvàolàôngtakhóacửasắtlạivớichiếcchìakhóanặng,rồiđútnóvàotúi.Bấygiờchúnhìnônglàmvườn.Ôngtacóbộmặthãmtài,vớibộriamép to tướng, túmrâucằmnhọnhoắtvàcáimũikhoằmnhưmỏchimănthịt.Giáôngtakhôngmặccáitạpdềcủangườilàmvườnvàcầmởtaymộtcáimainặng,thìNilsđãchoôngtalàmộtônglínhgià.

Ngườilàmvườnbướcnhữngbướcdài,đisâuvàokhuvườnvàNilsphảichạymớitheokịp.Họđidọcmộtconđườnghẹp,vàNilsvôtìnhgiẫmlênmépbồncỏ.Tứckhắc,ngườilàmvườnnghiêmkhắccấmchúkhôngđượcđilêncỏ.SauđóthìNilschỉcứviệcđitheongườihướngdẫntừngbướcmột.

Nilscảmthấyrõrànglàngườilàmvườnmàđưamộtthằngbéđẻthiếuthángnhưhạngchúđi thămvườnmình thìđã tự thấymìnhquánhânhậu,nênchúkhôngdámhỏiôngtamộtcâunào.Chỉthỉnhthoảngôngtamớinóivớichúmộtlờigìđó.

Vừaquakhỏibức tường làgặpngaymộthàng ràodày.Qua ràoxong,người làm vườn kể cho Nils biết là ông ta đã đặt cho cái rào tên làKolmården.

“Đúnglàhàngràonàycaolớnvàrấtxứngvớicáitênấy”.[57]Nilstrảlời,nhưngmàônglàmvườnchẳngthèmquantâmchútnàođếncáiđiềuchúcóthểnói,haykhôngthểnói.

Họrakhỏilùmcâydày,vàNilscóthểnhìnbaoquátmộtphầnlớnkhuvườn.Chú thấyngay lànókhôngrộng lắm,mayrađượcmộtmẫu tây.[58]Haiphíanamvàtâycóthànhcaochechở,nhưnghaiphíabắcvàđôngthìcónướcbaobọc,chonênchẳngcầnmộtthứtườngràonàocả.

Ngườilàmvườndừngchânđểbuộclạimộtthâncâynhỏ,thếlàNilsđượcnhìnrachungquanh.Trongđời,chúchưatrôngthấynhiềuvườn,nhưngchúcũngđoánđượcrằngvườnnàychẳnggiốngcácvườnkhác.Chắcnóđượcbốtrítheokiểungàyxưa,vìngàynaychẳngaicònthấymộtsốnonbộnhỏ,bồnhoanhỏ,mépviềnhoanhỏ, vạt cỏnhỏ, vòmcâynhỏ, nhiềuđến thế.Ngườitalạicàngítgặpmộtsốaocon,sôngmánguốnkhúcquanhconhiềunhưNilscứmỗibướclàmộtgặpphảiởđây.

Khắpnơicónhữngđạithụuynghinhất,vànhữnghoathơmtaonhãnhất.Nướcởcácsôngđàohẹp,trongvắtcáitrongcủathủytinh,haylàmộtmàulụcsẫminbóngcácbờbãichungquanh.TấtcảcácthứđótựahồmộtchốnthiênđườngtrướcmặtNils.Chúvỗtayvàkêulên:

-Tôichưabaogiờtrôngthấycáigìđẹpđếnthếnày.Vườnnàylàvườnnàođây?

Ngheđếnđấy,ngườilàmvườnquayngoắtlạivànói,giọngthôlỗ:

-KhuvườnxinhđẹpnàygọilàSưrmland.Thếmàylàđứanàomàchẳngbiếtgìcảvậy?Sưrmlandxưanaycótiếnglàmộttrongnhữngvùngđẹpnhấtđấtnước.Nilshơi tầnngầnmộtchút,nhưngmàcóbaonhiêucáiđểxem,nênchúkhôngthểsuynghĩđếnýnghĩacủacâutrảlờiấy.Đúng!Xinhđẹpthật,khuvườnnàyvớitấtcảcácloàihoacủanó,cácdòngnướcuốnkhúcquanhcocủanó,Nilskhôngthểtìmthấymộtkhuvườnnàokháclàmchúthíchhơnđược...vàtấtcảnhữngđìnhtạkia,tấtcảnhữngngôinhànhonhỏdànhchocáctròvuichơikia,bốtrígầnnhưkhắpnơi,nhưngmànhiềunhấtlàvenbờnhữnghồnhỏvànhữngdòngkênh!Đóchẳngphảilànhữngnhàthật.Kíchthướcchậthẹp,nhưtuồnglàmrachonhữngkẻtầmvócbằngNils,nhưngmàtrôngthậtduyêndáng.Nhữngnhàấythậtnhiềukiểu.Cónhữngcáigiốngnhưnhững lâuđài,đủcảcácngọn thápvàcánh trái, cánhphải.Nhữngcáikháccóvẻ lànhữngnhà thờ,nhữngcáikhácnữa lànhữngnhà

cốixay,nhữngnhàởcủanôngdân.Nhànàocũngđẹp,đếnnỗiNilsmuốndừnglạinhìnkĩ từngcáimột,nhìngầnhơn,nhưngmàphảiđi theongườilàmvườn.

Chỉmộtlátsauhọđếnmộttòanhàrộnghơnvàdángdấpquýtộchơntấtcảnhữngnhàđãgặpđếnlúcấy.Nhàhaitầng,trêncómí,vàhaibêncóhaicánhnhô raphía trước.Tòanhàdựng trênmộtmôđất,ởgiữanhữngbồnhoa;vàđườngcáidẫnđếnđóđãvượtquatấtcảcácsôngđào,cáinàyđếncáikhác,trênnhữngchiếccầubétíthanhnhãmàduyêndáng.Nilsvẫnchạylúpxúpbéngótngườilàmvườn,vàchỉlướtquakhôngdừnglạitrướcnhữngthứ kì quan ấy; chú thở dài một tiếng não nuột, khiến người bạn đườngnghiêmkhắcnghethấyvàquaylại.

- Ta gọi chốn này là Eriksberg, ông ta nói.Muốn vào không? Ta chophép,nhưngcoichừngphunhânấpPintorpa!

Mộtlờimờinhưthế,Nilskhôngđểchongườitanhắclạiđếnlầnthứhai.Chúchạydọclốiđicótrồngcâyhaibên,chúđiquanhữngchiếccầunhỏvàbăngquanhữngbồnhoa,chúbướcvàonhà.Nhữngbậcthềmvừatầmvóccủachú,chúcó thểmở tấtcảcáccửa,vàchưabaogiờchúdámnghĩđếnviệcđượctrôngthấycáigìđẹpđếnthếnày.

Nhữngsànnhàlátgỗsồiđánhxibónglộn,nhữngtrầnnhàquétvôitrắngvẽđầytranh.Trênmọitường,cácbứctranhchenchúcnhau.Nhữngđồgỗthếpvàngđềuphủlụa.Nilstrôngthấynhữnggianphòngmàtườngxếpđầysách,chú thấynhữngphòngkhácmàbànvà tủđểđầybảovật.Nhưngdùxemvội,chúvẫnkhôngtàinàoxemđượcmộtnửatòalâuđài,thìngườilàmvườnđãgọitrởlại,vàchúmớibướcralàđãthấyônglãođangnhainhaibộriamépvẻsốtruột.“Thếnào,cótrôngthấyphunhânấpPintorpakhông?”,ngườilàmvườnhỏi.

NhưngNilscóthấymộtbóngngườinàođâu,vàkhichúnóithếvớingườilàmvườnthìmặtôngtanhănlại.“PhunhânấpPintorpađãđượcquyềnyênnghỉrồi,màtathìkhông”,ôngtakêulên.

VàNilsnghĩlàchưabaogiờmìnhphảicảmthấymộtnỗithấtvọngđếnthếrunlêntronggiọngnóicủamộtconngười.

Sauđó,ngườilàmvườnlạibướcnhữngbướcdài,đitiếpconđườngcủamình,vàNilslạichạytheoôngta,vừachạyvừacốhếtsứcxembaonhiêuthứkìquan.Họđivòngquanhmộtcáibànhơirộnghơncáccáikhácmộttí.Nhữngngôiđìnhmàutrắng,trôngnhưnhữngnhàchủấp,mọclênkhắpnơi,giữanhữngchòmcâyrợpbóngvànhữngbồnhoa.Ngườilàmvườnkhôngdừngchân,nhưngvừađivừanói,khicâunày,khicâukia:

“Tađãđặtchobàunàycái tênlàYngaren.ĐâylàDanbyholm-ĐâylàHagbyberga.-ĐâylàHovsta,vàkialàÅkerư.”

Rồithì,nhảyhaicái,ngườilàmvườnđếnmộtkhoảnhnướcnhỏmàôngtagọilàBåven.Nghemộttiếngkêungạcnhiên,ngườilàmvườndừnglại.Nilsđãđứngsữngtrướcmộtcáicầudẫnđếnmộttòalâuđài,nằmtrênmộthònđảogiữakhoảnhnước.

“Cóthìgiờxemthì tachophépnhìnqualâuđàiVibyholm,ôngtanói,nhưngcoi chừngBạchphunhân!”ỞVibyholm, cácbức tường treonhiềutranhđếnnỗiNilstưởngnhưđangđứngtrướcmộtcuốnsáchtranhvẽlớn.Chúthíchquá,nhữngmuốnởsuốtđêmtại lâuđài,nhưngmàgiọngngườilàmvườnđãvộigọichúra:“Trởlại!Trởlại!Tacònbaoviệckhácphảilàm,thìgiờđâumàchờmày,đồlangthangbẩnthỉu!”.

Nilschạyquacầu,vàvừatrôngthấychú,ngườilàmvườnliềnhỏi:

“Làmsaothế?CótrôngthấyBạchphunhânkhông?”Nilscótrôngthấymộtbóngngườinàođâu,vàchúthúnhậnvớingườilàmvườnnhưthế.Ônglãoliềncầmcáimaiđậpxuốngmộthònđá,mạnhđếnnỗiđávỡtan,bayratừngmảnh,vàôngtanói,giọnghoàntoàntuyệtvọng:

“BạchphunhânởVibyholmđượcquyềnyênnghỉ,còntathìkhông...”

Chođếnlúcđó,họđãđihếtphíanamcủakhuvườn,bâygiờngườilàmvườnđivàophầnphíatây,ởđấymọithứđềubốtríkháchẳn.Nhữngphiếnđálớnbằngphẳngxenvớinhữngbồndâutâyhìnhvuông,nhữngvạtbắpcảivànhữngđámphúcbồn.[59]Lạicònnhữngđìnhtạnhỏđểvuichơi,nhưngphầnlớnđềumàuđỏ,vàrấtgiốngnhữngnhànôngdân.Khắpchungquanhlànhữnggiànhublông[60]vànhữngđámxơri.Ngườilàmvườndừnglạimộttí,vàbuôngmộtcâu:“TagọivùngnàylàVingåker”.

Rồi tức thì ông ta chỉmột cái nhà, đơn sơ hơn các nhà đã trông thấynhiều,vàhoàntoàncóvẻlàmộtlòđúcsắt.

“Đâylàmộtxưởnglớnchếtạocôngcụ.TagọilàEskilstuna.Thíchthìcóthểvàonhìnmộttí”.

Nilsđivào.Nhữngbánhxeđangquay,nhữngchiếcbúađangnện,nhữngmáytiệnđangtiện.Biếtbaonhiêucáiđángxem,Nilscóthểởsuốtđêmđểnhìnnếungườilàmvườnkhônggọitrởlại.

Sauđó,họvượtquahồlênphíabắccủakhuvườn.Bờhồkhúckhuỷu,chỉlàvũngvớighềnh,ghềnhvớivũng.Phíatrướccácghềnhđá,nổilênnhữngđảonhỏ,cáchđấtliềnbằngnhữngcáieocon.Cácđảonhỏấycũngthuộcvề

khuvườn.Cũngđượctrồngtrọtcẩnthậnnhưnhữngphầnkhác.Nilsđiquaphíatrướcnhữngtrangviên,nơisaucàngđẹphơnnơitrước,nhưngchúchỉdừnglạicómộtlần,trướcmộtngôinhàthờmàuđỏ,vẻngoàicaoquý.Ngôinhà thờ dựng trênmột cái ghềnh trồng những cây rất sai quả.Người làmvườn,đãquentừnãy,khôngmuốndừnglại,nhưngNilskhôngchịuvàxinphépvàoxem.

“Được. Ta đồng ý, người làm vườn nói, nhưng coi chừng Rogge, ônggiámmục.RấtcóthểlàngàynayôngtavẫncònhiệnhồnvềSträngnäs!”

Nilslaovàonhàthờ.Chúxemxétnhữngmộchícổvànhữngbứctranhtambình[61]đẹp.Nhấtlàchúngắmnghíamộthiệpsĩ,giáptrụmạvàngđứngtrongmộtkhám thờ, cạnhcổngvào.Trongnhà thờ cũngbaonhiêu làvậtđángxem,Nilsnhữngmuốnởlạiđấycảđêm,nhưngchúđànhphảiđira,đểkhỏi bắt người làm vườn chờ.Chú vừa ra đến sân trước nhà thờ thì thấyngườilàmvườnđangnhìntheomộtconcúđuổimộtconchimbônglauởrấtcaotrêntrời.Ônglãohuýtsáomồmgọiconchimbônglau,nótincậyđếnđỗ trên vai ông ta, và khimà con cú, hăng hái sănmồi,muốn bắt nó, thìngườilàmvườnlấycáimaiđánhđuổiđi.“Ôngtakhôngphảiđộcácnhưtathấybênngoài”,Nilsnghĩbụng,khitrôngthấyônglãodịudàngchămsócconchimbébỏngtộinghiệpkia.

Lúcđó,trôngthấyNils,ngườilàmvườnquaylạihỏicótrôngthấygiámmụcRoggekhông?Vànghechúbétrảlờilàkhông,ôngtaliềnnói,vớimộtnỗibuồnvôhạn:

“GiámmụcRoggethếlàđượcquyềnyênnghỉ,còntathìkhông”.

Látsauhọđếntrướcngôinhànguynganhấttrongtấtcảcácnhàbúpbêởđây.Đólàmộtngôinhàbằnggạch,cóbangọnthápđồsộnặngnề,donhữngcănnhàởrộngrãinốilạivớinhau.

“Cóthíchthìvàođi,vàxemcảbốnbềchungquanh,đâylàGripsholm,ngườilàmvườnnói.Nhưngcoichừng,kẻogặpquốcvươngErik”.

Nilsquamộtcổngđồsộ,vàvàomộtsânrộnghìnhtamgiác,chungquanhlànhữngnhàcửakhôngcógìđángđểý.Nilschỉchơinhảycừuquamấycỗđạibácrồitiếptụccuộcviếngthăm.Chúquamộtcổnglớnnữa,rồisaucùnglàmộtcáisândanhdự,màvâyquanhtoànnhữngcôngtrìnhxâydựngtuyệtmĩ.Nilsđếncáiphònghộihọprộng,xàngangxàdọctrôngrõ,vàtườngthìtreokínnhữngbứcchândungtolớnvàâmu,vẽnhữnglãnhchúanghiêmnghịvànhữngphunhâncaoquý,mặcnhữngbộyphụccứngđờ,hìnhdánglạlùng.

Ở tầngdưới, cácgianphòngđều sáng sủavàvuivẻhơn.BấygiờNilsmới nhận rõ làmình đang ở trongmột tòa vương cung, vì chỉ thấy toànnhững chân dung quốc vương và vương hậu. Ở tầng thứ hai là một kholươngmênhmôngcórấtnhiềugianphòngbaoquanh.Cácphòngđềutrắng,đồđạcthanhnhã;cómộtrạphátnhỏ,vàngaybêncạnhlàcảmộtnhàlaothựcsự.Đólàmộtphòngmàtườngđátrầntrụi,cửasổràosắt,vàmặtđấtđãbịbướcchâncủabaotùnhângiẫmnát.BiếtbaonhiêuthứthuhútsựchúýcủaNils,đếnmứcchúnhữngmuốnởđâynhiềungày,nếungườilàmvườnkhônggọira.

“CóthấyquốcvươngErikkhông?”.Ônglãohỏi.NhưngmàNilscóthấymộtngườinàođâu,vàngườilàmvườnlạikêulên,nhưôngtavẫnkêumấylần,nhưngvớimộtnỗituyệtvọngcònlớnhơnnhiều.

“QuốcvươngErikthếlàyênnghỉrồi,còntathìkhông!”

Saucùnghọđếnphầnbênđôngcủakhuvườn.Họđiquatrướcmộtkhunhàtắm,màngườilàmvườngọilàSưder-tälje,rồiquatrướcmộtlâuđàicổ,màôngtagọilàHưrningsholm.Cảnhchẳngcógìđángchúýlắm.Chỉthấynhữngbờđádựngđứng,vànhữngbãiđángầm,càngnhìncàngthấytrơtrụi,hoangdã,thêlương.

NilsvàngườilàmvườnquaysangphíanamvàNilsnhậnracáihàngràomàôngbạnđườngđãgọi làKolmården,chúbiết làđã rađếncổngvườn.Làm thế nàomà cámơn người làm vườn đây?Nhưngmà ông lão khôngnghechúnói.Ôngtađi thẳngracổng.Đếnđấy,ôngquaylạiNils,vàđưachúcáimaiđangcầm.

“Cầmgiùmtacáinàytrongkhitamởcổng”.

Longạivìđãlàmphiềnônglãogiànuakhótínhkiađếnthế,Nilsmuốntránhchoôngmộtnỗikhónhọcthêmnữa.

“Vôích,khôngcầnvìtôimàphảimởcánhcổngnặngnày”chúnóito,vàvừa nói vừa chui giữa các gióng sắtmà ra.Chú có thiện ý nhất trần đời,nhưngchúsửngsốt:ngườilàmvườngàothétgiậndữ,giẫmchânxuốngđất,laycáicổngsắt.

-Nhưnglàmsao thế?Nilshỏi.Tôichỉ tìmcách tránhchoôngkhỏivấtvả.Tạisaoônglạigiậnđếnthế?

-Tagiậnchẳngđúngsao,ônglãođáp.Giámàycầmlấycáimaicủatathìđãđếnlượtmàyởlạiđâyvàtrôngnomkhuvườn.Còntathìđãđượcgiảithoát.Bâygiờthìtakhôngbiếtlàcònsẽphảiởlạichốnnàybaonhiêulâunữa.

Ôngtavẫnlaycáicổngsắtmộtcáchkhủngkhiếp,nhưngNilskhôngthểkhôngthươnghạiông,vàchúcốgắnganủiông.

“Đừnggiận,tônôngKarltỉnhSưrmlandạ,chẳngmộtaitrênđờimàcóthểtrồngtrọtkhuvườncủaônggiỏihơnôngđược”.

Ônglãolàmvườnnguôigiậnvàlàmthinh,vàNilstưởngnhưtrôngthấynétmặtdữdộicủaôngsángra.Tuynhiênchúkhôngthểxemlàcóchắcthếkhông,vìđúnglúcấy,ônglãotiêutan,biếnmấttrongmộtmànsươngmù.Màkhôngphảichỉmộtmìnhôngta,màcảtoànbộkhuvườncũngmờđivàbiếnmấtvớinhữnghoanhữngquả,vớiánhmặttrờicủanó.Ởchỗkhuvườnchỉcònthấycócánhrừnghoangvu,quạnhquẽ.

23ChóKarrvànailôngxám

ỞphíabắcvùngBråviken,chỗgiáp ranhgiữahai tỉnhƯstergưtlandvàSưrmlandmọclênmộtquảnúidàimấydặmvàrộngmộtdặm.Giánúimàcaotươngxứngvớibềdọc,bềngangcủanóthìđãlàmộttrongnhữngnúiđẹpnhấtmàngườitacóthểtrôngthấy,nhưngmàđâykhôngphảinhưvậy.

Đôikhingười tagặpmộtngôinhàkhởicôngvớiquymôrộng lớnđếnnỗingườixâydựngkhôngbaogiờcó thểhoàn thànhđược.Người ta thấynhữngnềnmóngkiên cố, nhữngkhung tò vò vững chắc, nhưng chẳng cóchúttườngcũngnhưtímáinàocả;côngtrìnhxâydựngchỉmọclêncaohơnmặtđấtcóvàibộ.[62]Chẳngcócáigìchotamộtýniệmđúnghơnthếvềquảnúiranhgiớiấy.Cóthểnóirằngđólànềnmóngcủamộtquảnúihơnlàmộtquảnúiđãhìnhthành.Nómọctừđồngbằnglênvớinhữngsườndốcđứng;khắp nơi những khối đá hiên ngang chồng chất lên nhau hình như để đỡnhữnggianphòngmênhmông,caovút.Mọithứđềuhùngvĩvàhoànhtráng,nhưngmà thiếumất bề cao.Người xâydựngđã chánvàbỏdở côngviệctrước khi đắp xong những sườn dài, những mũi nhọn, những đỉnh cao,thường làm nên những tường thành và nóc mái của những quả núi bìnhthường.

Đểđềnbùlại,quảnúilớnấyđượcphủkínnhữngđạithụhùngtráng.Từnhữngthuởnào,sồivàbồđềđãmọctrongnhữngthunglũng,phongvàtrăntrêncácbờhồ,thôngtrênnhữngsườncheoleo,vàbáchthìkhắpnơi,ởđâumàcómộtnhúmmùn.

TấtcảnhữngloàicâyấyhọpthànhkhurừnglớnKolmården,màxưakiangườitakhiếpsợđếnnỗiaibắtbuộcphảiđiquarừngđềugửihồnchoChúavàsửasoạncáiphútlâmchungcủamình.

Rừnglàmộtsàohuyệttuyệtvờichonhữngdãthúvànhữngcônđồbiếtleo,biếtbò,biếtchuiquacácbụigairậmrạp.Đốivớinhữngkẻlươngthiện,rừngchẳngcógìhấpdẫn:âmuvàhunggở,hoangvuvàlừalọc,gainọcvàchằngchịt.Rừngcónhữngcổthụnhưhìnhnhữngyêutinhvớithânđầyrêu,cànhphủđịaynhưnhữngchòmrâudài.

Ngườitanhìnrừngvớiđôimắtảmđạmvìvớikhílựcxumxuê,rừngnhưngạomạntháchthứccảnhnghèokhổcủahọ.Tuyvậy,cuốicùngrồihọcũnghiểurarằngcólẽhọcóthểrútrađượcchútlợinàođấyởrừngchăng.Họbắt

taykhaithác,đẵngỗ,xẻvánvàkèo,cộtđembánchongườiởđồngbằng,vìchínhnhữngngườinàyđãđẵnhếtcâycủamìnhđirồi.Ngườitatìmrađượcrằngrừngcóthểnuôisốngngườita,chẳngkémgìđồngruộng.Thếlàhọđiđếnchỗnhìnrừngbằngconmắtkháchẳn.Họquenchămsócrừngvàyêumếnrừng.Họquênhếttấtcảnỗihậnthùxưakia,vàđiđếnchỗxemrừngnhưbạntốtnhấtcủahọ.

Karr

VàokhoảngmườihainămtrướccuộclữhànhlớncủaNilsHolgersson,thìcóviệcmộtngườichủởvùngKolmårdenmuốnloạibỏmộttrongnhữngconchósăncủamình.Ôngtachotìmngườigácrừngđến,vànóilàkhôngthểgiữconchóđượcnữa;nócứrượtđuổicừuvàgà,mãikhôngthôi.Vìvậynóphảiđượcđưavàorừngvàbắnchết.

Ngườigáccầmđầumútsợidây,dắtconchóđếnchỗmàngườitathườnggiếtvàchônnhữngchókhôngdùngvàoviệcgìnữa.Ôngtakhôngphảilàmộtngườiác,thậtralàôngtacũngmuốntrừkhửconchóđi,vìôngtabiếtrằngkhôngnhữngnóchỉrượtđuổicừuvàgà,màcònthườngthoátvàorừngđểbắtthỏhaygàrừngtơnữa.

Conchónhỏvàđen,ứcvàchântrướcđềumàuvàng.NótênlàKarr,vàthôngminhđếnmứchiểu tấtcảnhữnggìmàngười tanói.Khingườigácdẫnnóđiquakhurừngthìnóbiếtrấtrõcáigìđangchờnó.Nhưngmànóchẳngđểlộrachútgìcả.Nókhôngngoẹođầu,cũngkhôngquắpđuôivàohaichân;hìnhnhưnóvẫnvôtưlựnhưthườngngày.Chẳngphảingười tađangđiquakhurừngmàởđónóđãlàmốikinhhãicủatấtcảmọivậtnhỏcưtrútạiđóư.Nótựnhủ:“Khắpnơitrongbụibờgaigóc,ngườitasẽrấthàilòngnếubiếtcáigìđangchờmình”.Nóbènvẫyđuôivàsủalênmộttiếngvuivẻđểchongườitađừngngờchútgìhết.

Nhưngnóbỗngđổicáchđi,nóvươndàicổravàngẩngđầunhưđểtrulênvậy.Vàđánglẽchạynướckiệubêncạnhngườigácthìnócứởlạiđằngsau;ngườitathấyrõlàmộtýnghĩkhóchịuđãtácđộngmạnhđếnnó.

Mùahèvừamớibắtđầu.Nhữngconnaixứlạnh[63]vừamớiđẻcon,vàchiềuhômqua,Karrtáchđượcmộtconnaicon,mớiđẻchưađầynămngàyrakhỏimẹnó,vàđuổinóđếnmộtcáiđầmlầy.ỞđấyKarrđãrượtconnaicontừmôđấtnàysangmôđấtkhác,khôngphảiđểvồlấynó,màchỉđểthấynósợchovui.Connaimẹbiếtrằngvàocữnày,ítngàysaukhitanbăngthìđầmlầysâulắmvàkhôngthểmangnổimộtconvậttonhưnó,nêncứởtrênđấtliềnchođếnkhikhôngởđượcnữa.Nhưngvìconnómỗilúcmộtchạy

xa,nênbỗngnóliềumìnhxuốngđầmlầy,vàđếnlượtnóđuổiconchóđivàgọiconnólại,rồitrởvềđấtliền.Loàinaixứlạnhđitrongcácđầmlầy,tránhkhôngbịlúnkhéoléohơntấtcảcácloàivậtkhác,nênhaimẹconhìnhnhưđãsắpthoáthiểm.Nhưngđếngầnbờthìmộtmôđất,màconnaicáivừađặtchânlên,bỗngsụtxuốngbùn,vànóbịlúntheo.Nócốgắngnhấcchânlênđểđứngchovững,nhưngkhôngăn thua,vàmỗi lúcmộtbị lúnsâu thêm.Karrnhìntheokhôngdámthở;trôngthấyconnaikhôngtàinàothoátchếtđượcnó liền ba chânbốn cẳng chạy trốn.Nóhiểu rằngmột trận đòn nênthânđangchờnó,ngườitabiếtrằngnóđãlàmchếtmấtmộtconnai.Nósợđếnmứcchỉkhiđãvềđếnnhàmớidámthôichạy.

CáiviệcxảyramàKarrvừanhớlạilànhưvậy,chẳngcóviệcxấunàonóđã làmmàkhiếnnóxótxađến thế.Nócómuốn làmhạiconnaicáicũngnhưconnaiconđâu,nhưngmànóđãlànguyênnhângâyracáichếtcủacảhaimẹcon.

Bỗngnónghĩ:“vảlạicóthểlàchúngchưachết.Cóthểlàchúngđãđượccứuthoátrồi”.

Nó hết sức muốn được biết sự thể đã ra sao. Người gác cầm sợi dâykhôngchặt;Karrthìnhlìnhnémìnhsangmộtbên,vàsợidâytuộtxuốngđất.Karr bèn chạy thoát qua cánh rừng về phía đầm lầy; khi người gácmuốnnhắmbắnthìnóđãxaquárồi.

Ngườigácchạytheo;đếnđầmlầythìbắtgặpnóđangđứngtrênmộtmôđấtcáchbờvàimét,dùnghếtsứctrutréolên.Tòmòmuốnbiếtviệcgìđãxảy ra,ông tabòbốnchân trênmặtbăng, raxem.Chỉmột lát,ông ta tìmthấymộtconnaicáibịvùikíndướibùn.Sátbêncạnhlàconnaicon.Nócònsống,nhưngkhông thểcựaquậy,vì trôngnóđãkiệtsức lắmrồi.Karrcúixuốngthânhìnhnó,lúcthìtrulênkêucứu,lúcthìliếmliếmnó.

Ngườigáclôiconvậtbénhỏlênđấtliền.Conchónhưcuồngđiênlênvìvuisướng.Nónhảynhótquanhngườigác,vừanhảyvừasủa,vàliếmhaitayôngta.Ngườigácmangconnaiconvềvànhốttrongchuồngbò.Sauđóôngtaphảigọingườiđếnkéoconnailớnrakhỏiđầmlầy;mãivềcuốimớinhớralàphảiđembắnKarr.Ôngtagọinó,vàlạiđivềphíarừng.Nhưnggiữađườngdườngnhưông ta thayđổiýkiến,vìbỗngông taquay lạivàđivềphíalâuđài.Karrvẫnbìnhtĩnhđitheoôngta,nhưngthấyđượcđưavềlạinhàchủthìnóđâmlo.Chắcrằngngườigácđãbiếtrằngchínhnó,Karr,đãgâyracáichếtcủaconnaimẹ,vàgiờđâyngườitasắpđemnórađánhđòn,trướckhigiếtnó.

NhưngmàbịđònthìđốivớiKarrdườngnhưlàđiềutệhạinhất.Nómất

bìnhtĩnh;cáiđầurũxuống,nólàmnhưchẳngnhậnrangườinàonữa.

Ôngchủđứngtrêntamcấp.Karrthumìnhlạibétívànépsátvàosauđôichânngườigác,lúcmàôngnàynóiđếnviệccácconnai.Nhưngmàôngtalạikhônghềkểcâuchuyệntheolốimàconchósợ.ÔngtakhenKarr.RằngKarrbiếtcácconnaiđanggặpnạnvàđãmuốncứuchúngnó.

Ôngtakếtthúccâuchuyệnrằng:“Xinôngchủthalỗicho,chứtôikhôngthểgiếtchếtconchónàyđược!”Karrvểnhtailên.Nócóngherõkhông?Dùnócókhôngmuốn tỏ ravẻ longạichútnàođinữa thìnócũngkhông thểkhôngsủa lênmột tiếng than thởnhonhỏ.Có thểnàochỉmỗicáiviệcnómuốncứucácconnaimàđãđángcứumạngchonóđược?

ÔngchủcũngđồngýlàKarrđãănởtốt,nhưngvìôngkhôngmuốngiữnónữa,nênôngdodựkhôngbiếtquyếtđịnhrasao.

Saucùngôngtanói:“Nếuanhmuốnnhậnnuôinóvàbảođảmvớitalànósẽkhônglàmnhữngviệcngudạinữa,thìtarấtmuốnđểchonósống”.

Ngườigácnhậnlời,vàKarrđãđếnởcáinhàtrongrừngnhưthếđấy.

ViệctrốnđicủaLôngXám

TừđóKarrthôihẳnkhôngđisăntrộmnữa;vìkhôngmuốnlàmphậtlòngônggáchơnlàvìsợ;ôngtađãcứusốngnó,vànóđãquyếnluyếnvớiôngtangay.Nótheoôngtakhắpnơi.Khiôngtađituần,Karrchạytrướcđểtrôngchừngđườngđivàkhiông taởnhà thìKarrnằm trướccửa, thị sát tất cảnhữngaiqualại.

Khimọivậtđềuyêntĩnh,chẳngnghemộtbướcchânnàotrênđườngcái,vàônggácchămsócvườnươmvàcác luống raucủaông ta thìKarrđếnchơivớiconnaicon.

Lúcđầu,Karrchẳngmuốnchămlosănsócconnaiconchútnào,nhưngvì nó theo chủ đi khắp nơi, nó cũng cùng đi với chủ vào cả chuồng bò,nhữnglúcngườitamangsữachoconnai,Karrngồitrướccáikhoangdànhchoconnaivànhìnnóuống.ÔnggácđặttênnólàLôngXám,vìkhôngthấynóxứngđángvớimột cái tênnàođẹphơnđược, vàKarr cũnghoàn toànđồng ý như vậy.Mỗi lần trông thấy nó,Karr lại nghĩ là chưa hề bao giờtrôngthấymộtcáigìxấuhơnvàcấutạovụngvềhơnthế.Connaiconcónhữngcáicẳngdàilềunghều,dínhvàothânhìnhnóvụngđếnnỗicóthểnóilànóđitrênnhữngđôicàkheo.Cáiđầutotướng,giànuavànhănnhúm,vàlúcnàocũngngoẹosangbênnàyhaybênkia.Bộdathìlùngnhùngquásức,

gấpthànhnếp,ùnthànhcục,nhưthểmộtcáiáokhoácđộnbôngquáto.Lúcnàonócũngcóvẻbuồnrầuvàchánnản,nhưngsựlạlàhễtrôngthấyKarrlànóđứngphắtdậy,nhưvuimừngđượcgặpconchó.

Convậtbénhỏấyhìnhnhưkhóở,nókhônglớnđược,vàsứccủanómỗingàymộttệthêm.Cuốicùngnókhôngdậyđượcnữa,dùcóthấyKarrđến.Thế làconchónhảyvào trongkhoang;một tiasángnhỏ lóe lên trongđôimắtcủaconvậtđáng thương.TừđóvềsaungàynàoKarrcũngđến thămconnai,ởhànggiờcạnhnó,liếmnó,chơiđùavớinó,dạychonónhữnggìmàmộtconvậtởrừngphảibiết.

Thếlà,xảyracáiviệclạ,connailiềnbéotốtravàlớnlên.Nólớnnhanhđếnnỗichỉsauhaituầnlàkhôngthểvàođượccáikhoangdànhchocácconbêđượcnữavàngườitaphảichuyểnnóramộtđồngcỏnhỏcóràokín.Haithángsau,cẳngnóđãcaođếnmứccóthểleoquahàngrào,chẳngkhókhăngì.Bấy giờ ông gác được phép làm cho nómột cái hàng rào gỗ cao, baoquanhmộtcánhrừngnhỏ;ởđấynósốngnhiềunămvà thànhmộtconvậtđẹptuyệt.Karrvẫnthườngxuyênđếnchơivớinó,khôngphảivìthươnghạinữa,màvìtìnhthânái.Connaivẫnluônluônusầuvàhìnhnhưuểoải,vàkhôngcònsinhkhínữa;chỉKarrlàbiếtlàmchonóvuichơimàthôi.

LôngXámđãởđượcnămnămvớiônggácrừng,thìngườichủấpnhậnđược thưcủamộtvườnbách thúởnướcngoàihỏimuanó.Ngườigác rấtkhổtâmvìviệcấy,nhưngôngtakhôngcóquyềnbàytỏýkiến;vàviệcbánconnailiềnđượcquyếtđịnh.Karrbiếtngaynhữnggìsắpxảyđến,vàchạyđếnbáovớibạn.Nghĩđếnviệcmấtbạn,conchóbuồnkhổquá,nhưngconnai thìbình tĩnhcamchịusốphận,vàhìnhnhưkhôngbằnglòngmàcũngkhôngphậtlòng.

-Thếlàcậuđịnhđểngườitadẫnđi,khôngchốngcựà?Karrhỏi.

-Chống lại làmgì?Connai đáp.Tất nhiên là tôimuốnở lại đây hơn,nhưngnếutôimàbịbánthìthếnàongườitacũngdẫntôiđithôi.

Karrnhìn connai hồi lâu, đưamắtước tầmvóc củanó.Rõ ràng lànóchưalớnhếtmức;nóchưacóđôigạcrộng,cáiucao,cũngnhưcáibờmdàybằngnhữngconnaiđựcđãđếnđộtrángniên,nhưngkhôngphảivìthếmànókhôngđủsứcđểbảovệtựdocủanó.Karrnghĩrằng“rõrànglànóđãsốngsuốtđờitrongcảnhgiamcầm”,nhưngKarrchẳngnóigìhết.Karrchỉquaylạithămconnaisaunửađêm,cáilúcmànóbiếtlàLôngXám,saumộtgiấcngủđẫymắt,đangănbữađầutiêntrongngày.Nónói:“LôngXámà,cậuđểchongườitadẫnđicũngphảithôi.Cậusẽđượcgiữlạitrongmộtkhuvườnrộng,vàcậusẽsốngmộtcuộcđờichẳngphảilonghĩgì.Chỉthiệtmột

điềulàcậuđikhỏinướcnàymàkhôngđượctrôngthấyrừngbaogiờ.[64]Cậubiết đấy, phương châm của dòng họ cậu là: “Nai xứ lạnh với rừng chỉ làmột”,màcậuthìchưahềnhìnthấyrừnglàgì!”.

Connaiđangăncỏchẽba,ngẩngđầulên,nóivớicáivẻuểoảiđãquenthườngngày:

-Tôixemrừngcũngđược,nhưngtôikhôngthểrakhỏihàngrào.

-Quảđúngthế,cẳngngườitamàngắnnhưthếthìkhôngthểnàorađượcthật,Karrnói.

Connaicúiđầu,đưamắtnhìntrộmnó:Karrbétíthếmàmỗingàynhảyqua ràogỗbaonhiêu lần.LôngXámđếngầnhàng rào, nhảymột cái, và,chẳnghiểusựviệcđãxảyranhưthếnào,nóđãđượctựdorồi.KarrvàLôngXámcùngđivào rừng.Đêmcuốihèsáng trăngđẹp,nhưngdưới tán rừngvẫntối:connaiđirấtchậm.

Karrnói:“Cólẽtrởlạithìhơn,cậukhôngquenởrừngvàcóthểngãgãycẳng”.

Connailàmbộkhôngnghetiếng,nhưngnórảobướcvàngẩngđầulên.

Karrdẫnconnaivàomộtkhutrongrừngcónhữngcâybáchđạithụmọcdàyđếnnỗigiókhôngthểnàolọtvàođược.

Karrnói:“Chínhởđâynhữngkẻtrongdònghọcậutrúbãovàrét.Mùađônghọvẫnởngoàitrời.Còncậuthìsẽđượcchỗởtốthơn.Ngườitasẽđểcậuởtrongmộtcáichuồng,nhưmộtconbò”.

LôngXámchẳngđáplạigìhết;nóđãdừnglạivàkhoankhoáihíthươngnồngcủanhựaởnhữnglábách.Saucùngnónói:

-Còncógìchotôixemnữakhông,haylàchúngtađãxemhếtrồi?

Karrđưanóđếnmộtđầmlầylớn,vàchỉchonónhữngmôđấtvànhữngchỗthụt.Karrnói:

-Nhữngkhibịsănđuổi,loàinaichạythoátthânquachínhđầmlầynày.Mìnhchẳnghiểuhọlàmthếnào, tolớnthếvànặngcânthếmàkhônglúnxuốngbùn.Cậuthìkhôngthểnàobướcđitrênmộtmảnhđấtnguyhiểmnhưthếnàyđượcđâu,nhưngmaymắnlàcậusẽkhôngcầnphải thử,vìcậusẽkhôngbaogiờbịthợsănrượtđuổi.

LôngXámkhôngđáp lại,nhưngnhảymộtcái,nó laongayxuốngđầmlầy.Nósungsướngcảm thấycácmôđất rung rinhdướichân,vànóchạytungtăngngangdọckhắphướnggiữacácchỗthụt,rồiquaylạicạnhKarr,

nóhỏi:

-Chúngtađãthấyhếtcảrừngchưa?

-Chưa,chưahết,Karrtrảlời.

Karrđưaconnaivềphíabìarừng,nơimọcnhiềucâylárộngtốtđẹp:sồi,bồđề,hoàndiệpliễu.Karrnói:

-Chínhởđâynhữngkẻtrongdònghọcậuđếnănlávàvỏcây.Họxemđólàbữatiệc,nhưngmàởnướcngoàicậusẽđượcănuốngngonlànhhơnnhiều.

Connaithánphụcnhìnnhữngcâycaogiăngratrênđầunónhữngtánláxanhum.Nónếmlásồivàvỏnhữngcâyhoàndiệpliễu.

Nónói:“Ngonvàđắng.Hơncỏchẽba”.

-Ítnhấtcậucũngđượcnếmmộtlần,conchónói.Xongnóđưaconnaiđếnmộtcáihồnhỏ,nướcyênlặngphảnchiếu,bờhồphủnhữngmànsươngmùnhẹ,mờmờ.LôngXámđứngkhựnglại.Nókêulên:“Cáigìthếnày?”.Nóchưabaogiờtrôngthấycáihồ.

-Đâylàmộtvũngnướclớn,Karrtrảlời.Tộcđoàncủacậuthườngquenbơitừbờnàysangbờkia.Cậuchắclàkhôngbiếtlàmthế,nhưngmàcậucóthểtắmmộtcái.

Nóixong,Karrnhảyxuốngnướcvàbắtđầubơi.LôngXámđứngtrênbờmộtlúclâu,nhưngrồicũnglàmtheoconchó.Khinướcmátđãdịudàngphủlấythânhìnhthìnócảmthấymộtnỗikhoáilạclàmnóthởhổnhển;nómuốndìmlưngxuốngnướchồ,vàmỗilúcmộtđiraxabờ,nónhậnthấylànướccứlàmchonónổilên,vànóliềnlaoxuốngbơi.NóbơichungquanhKarr,vàthấynhưđãquenvớinướctừbaogiờrồi.KhitrởlênbờthìKarrrủnóđivề,connaicãilại:

-Cònlâumớisáng.Đithêmmộtvòngnữatrongrừng.

Chúnglạiđisâuvàorừng.Chỉmộtlátlàđếnmộtquãngrừngthưanhỏ,cóánhtrăngchiếusáng;cỏvàhoalónglánhsươngmóc,ởđấymấyconvậtlớnđangăncỏ.Mộtconnaiđực,vàiconcái,nhữngconnaitơvànhữngconkhácbé tí.Trông thấychúng,LôngXámđứngkhựng lại.Nóchỉhơinhìnquamấyconcáivàconcon;nódườngnhưbịconnaigiàmêhoặc,connaiđầuđàncóbộsừngtuyệtđẹp,gồmnhiềutấmgạcxòerộngvàmọclênbaonhiêulàchạc;cómộtcáiucaoởgiữahaivai,mộtchiếcyếmphủlôngdàilủnglẳngdướicổ.

Giọngrunrunvìxúcđộng,LôngXámhỏi:

-Aiđấythế?

-TênlàĐộimũmiệnđấy,Karrnói,vàbàconcủacậuđấy.Cảcậucũngvậy,mộtngàykiarồicậucũngsẽcónhữnggạcrộngvàmộtcáibờmnhưthế;vànếucậuởlạitrongrừngthìsaunàycũngcómộtđànnaimàdìudắtnhưthế.

-Nếulàhọhàngnhàtôithìtôimuốnđượcnhìngầnhơn.LôngXámnói.Tôichưabaogiờtưởngtượngrađượcmộtconvậttuyệtđếnnhưthế.

Nóđếngầnđànnai,nhưngquaylạingayvớiKarrđangchờnódướibóngcâyrừng.

Karrnói:-Hìnhnhưngườitakhôngtiếpcậuà?

-Tôinóiđâylàlầnđầutiêntôiđượctrôngthấynhữngbàcon,nhưngnaiđựclạiđưagạcradọatôi.

-Cậurútluilàphải,Karrnói.Cònnonnhưcậu,mớichỉcóvàicáichạcđầutiên,khôngnênđọsứcvớibọnnaigiàlàphải.Mộtconkhácmànhượngbộkhôngchốngcựthìsẽbịtoànthểcánhrừngnàylàmvèchếgiễu,nhưngcậuthìcầngì,cậucóởlạiđâyđâumàđiởnướcngoàicơmà!

Karr chưanóihết câu thìLôngXámđãquay lưngvà chạy trở lại phíarừngthưa.Connaigiàđónđầunó,vàcuộcchiếnđấubắtđầu.Haiconchâusừngvàonhauvàđemhếtsứcbìnhsinhrađẩynhau;LôngXámphảilùiquasuốt cả khoảng rừng thưa.Nó dường như không biết dùng sứcmạnh củamình,nhưngmàđếnbìarừngthìnóấnchúixuốngđấtchặthơn,congmìnhtrụlại,cốgắnghếtsức,vàđếnlượtnóđẩyđượcđốithủlùilại.Nóyênlặngmàchiếnđấu,cònconnaigiàthìthởphìphì.Chợtnghemộttiếngcắc.Mộtcáichạcởsừngconnaigiàgãy.Naigiàbỗnggỡmìnhravàchạythoátvàorừng.

Karrchờbạndướibóngcây.KhiLôngXámtrởlại,nónói:

-Giờthìcậuđãthấycónhữnggìtrongrừngrồi.

Cậucómuốntrởvềkhông?

-Vâng,trởvề,đếngiờrồi,connaiđáp.

Chúnglặnglẽđi.Karrthởdàinhiềulần,tựahồthấtvọng;LôngXámthìbướcđi,đầungẩngcao,hàilòngvìcuộcphiêulưuvừatrảiqua.Nóđithẳngđếntậnhàngràokhôngdodự,nhưngđếnđấythìnódừnglại.Nóđảomắtnhìnkhoảnhđấtchậthẹpởđónóđãsống,thấymặtđấtbịgiẫmnát,cỏănúa

vàng,cáichậunhỏnóthườnguốngnướcvàcái lántốiomnóthườngngủ.“Naivớirừngchỉlàmột”,nókêulên,rồingửađầurađằngsau,nóvụtchạytrốnvềphíarừng.

CáichếtcủaLôngXám

Mộtbuổichiều,AkkanúiKebnekaisevàđànngỗngđếnhạxuốngbờmộtcáihồởgiữarừng.ĐànngỗngcònởtrongrừngKolmården,nhưngthuộcđịaphậntỉnhSưrmland.

Xuânđếnmuộn,băngcònphủmặthồ,trừmộtdảihẹpnhưthườngthấyởcácvùngnúi;nướcđãtựdo,dọctheobờđất.Đànngỗnglaoxuốngnướcđểtắmvàkiếmăn,NilsHolgersson,sánghômấymấtchiếcgiàygỗ,chạygiữacâytrănvàcâybạchdươngtrênbờ,kiếmcáigìđểquấnbànchân.

Chú phải đi khá xa để tìm. Sau cùng chú trông thấymộtmảnh vỏ câybạchdương;chúlấyquấnvàobànchânthìnghesaulưngcótiếnglákhôsộtsoạt.Quaylạichúthấymộtconrắnđangbòthẳngđếnphíamình.Conrắnrấttovàrấtdài,nhưngNilsthấynócóhaivếtmàunhạthaibênmá,nêncứđứngyên.Chúnghĩ:“Chỉlàconrắnráo.Nóchẳngthểlàmhạimìnhđược”.

Nhưngconrắnhúcchúmộtphátmạnhvàongực,làmchúngãnhào.Nilsvọtdậychạytrốn,conrắnđuổitheo.Mặtđấtlổnnhổnđásỏivàđầynhữnggaigóc,làmchúbékhôngchạyđượcnhanh.Bởivậy,trôngthấymộtkhốiđácheoleo,chúliềnleolênđấy.Đãđếntrêncao,chúquaylạivàthấyconvậtcứcốđuổitheomình.

Bêncạnhchú,trênchópkhốiđá,cómộttảngđágầntròn,tobằngcáiđầungười,nằmngaybêncạnhsườndốc,vàhìnhnhưlunglay.Thấyconrắnđếngần,Nilschạyraphíasautảngđávàđẩyxuống,tảngđálănthẳngđếnconrắn,cuốnnóđivàđèlênđầunó.Thấyconrắnđộtnhiênquằnquạimấycáirồinằmyên,Nilsthởphàovànghĩ:“Thếlàthoát.Cólẽmìnhchưabaogiờgặptainạnnàoghêgớmhơn,trongchuyếnđinày”.

Chúvừahoànhồnthìliềnnghetiếngcánhchimlạoxạovàthấymộtconchimhạxuống,đỗcạnhcon rắn.Conchimđó thânhìnhvàdángdấpnhưmộtconquạ,nhưngbộ lôngđen tuyềnbóng lênnhưánhkim.Chúbécẩnthậnnấpvàomộtkheđá.Chúvẫnnhớnhưincuộcphiêulưuvớibầyquạtrướcđây.

Conchimđenbướcnhữngbướcdàiquanhconrắnvàlấymỏkhẽđẩycáixác.Saucùngnóvỗcánhhai,balầnvàkêu,giọngcaochóióc:“ChínhlàVôphươngTựvệ,conrắnráo,mìnhthấynằmchếtởđây!”Mộtlầnnữa,nóđi

vòngquanhcáixác,rồidừnglạinhưsuynghĩthâmtrầm,vừanghĩvừađưachânlêngãivàogáy.Rồicuốicùngnónói:“Trongrừngkhôngthểnàocóhaiconrắntobằngnàyđược.Chỉcóthểlànómàthôi”.

Hình như nó sắp mổ vào xác con rắn thì bỗng đứng lại và lẩm bẩm:“Đừnglàmbộngốcnữa,Batakiạ.Làmsaomàcóthểnghĩđếnviệcănthịtconrắn,trướckhigọiKarrđếnđây?NósẽkhôngchịutinlàVôphươngTựvệ,kẻthùcủanóđãchếtrồi,nếunókhôngtậnmắttrôngthấy”.

Nils cố lập nghiêmđừng cười, nhưng con chim cứ đi đi, lại lại và nóinăng một mình, long trọng một cách lố bịch quá chừng, đến nỗi chú békhôngthểnàokhôngbậtcườiđược.

Nghe tiếng, conchimvỗcánhmột cái,nhảy tót lênkhốiđá.Nilsđứngdậy,đếntrướcmặtnóvàhỏi:

-CóphảiđằngấylàBataki,conquạ,vàlàbạncủaAkkanúiKebnekaiseđấykhông?

Conchimnhìnchúchằmchằm,rồigậtđầubalần.

-CólẽcậulàkẻcùngbayvớiđànngỗngtrờimàngườitagọilàTíHonchăng?

-Chínhmìnhđây,Nilsđáp.

-Đượcgặpcậumaymắnlắmthay!Cólẽcậucóthểnóichotôibiếtaiđãgiếtconrắnnày?

-Chínhtảngđámàmìnhlănxuốngđãđèbẹpnóđấy.Nilsnói,rồikểlạisựviệcđãxảyra.

-Thếlàtốtlắm,đốivớimộtnhânvậtbénhỏnhưcậu,conquạnói.Ởmạnnàytôicómộtđứabạnsẽrấtvuisướngđượcbiết tinconrắnnàychết,vàđếnlượtmìnhtôisẽrấthàilònglàcóthểgiúpcậuđượcviệc.

Ngoảnhđầulại,Batakilắngtainghe.Nónói:

-Nghenày!Karrđangởgầnđây.Nósẽvuisướngđếnngầnnào!

Nilscũnglắngtainghe,rồinói:

-Nóđangnóichuyệnvớiđànngỗng.

-NólêmìnhrabờhồđểhỏitinLôngXámđấy.

Chúbévàconquạvộivàngđiraphíabờhồ.Tấtcảđànngỗngđềuđãlênbờvàđangbắtchuyệnvớimộtconchógià,yếuđuối,tàntậtđếnnỗitưởng

nhưmỗilúccóthểngãlănrachết.

“Karrđấy,BatakibảoNils.Cứđểchonónghechuyệnđànngỗngkểđã.Xongrồichúngtasẽnóichonóbiếtconrắnchếtrồi”.

Akkakể:“Nhưtađãnói,đólàlúcmàchúngtađichuyếnmùaxuânnămngoái.Yksi,Kaksivàta,mộtbuổisáng,chúngtakhởihànhtừhồSiljanởtỉnh Dalecarlia và đi qua các vùng rừng lớn giữa hai tỉnh Dalecarlia vàHälsingland.Nhìnxuốngchúng ta chỉ thấynhữngcây láxanh sẫm.Tuyếtđangcòndày,mặtsôngngòiđóngbăng,lácđácmớicóvàibacáilỗđen;vàdọccácbờthìtuyếtđãtan.Bỗngchúngtatrôngthấybangườithợsănđangđitrongrừng.Họđivántrượttuyết,dắttheochó,nhưngkhôngcósúng.Mặttuyếtrấtrắnvàchắc,nênhọkhôngtheonhữngđườngkhúckhuỷu,màcứđithẳngtrướcmặt.Dườngnhưhọbiếtrõlàhọđivềđâu.

“Chúng ta bay rất cao, và nhìn thấy suốt cả vùng rừng.Đã trông thấyngườiđisăn,chúngtalạimuốnthấyvậtbịsăn.Chúngtabayvàivòngtrêntánrừngvừanhìnkĩxuốnggiữacácthâncây.Bỗngtrongmộtlùmcâyrậm,chúngtatrôngthấyvậtgìđấygiốngnhưnhữngkhốiđálớnrêuphong.

“Chỉ có thể là đá, vì bên trên không có tuyết. “Chúng ta để mình rơixuốnggiữ lùmcây.Bakhốiđánhúcnhích.Đólàbaconnaixứ lạnh,mộtđựcvàhaicái.Chúngtađếngầnthìconnaiđựcđứngdậy.Tachưabaogiờthấyconvậtnàođẹpđếnthế;nhậnralàchỉcóbaconngỗngtrờitộinghiệpđãlàmnótỉnhgiấc,nailiềnnằmxuốngđất.

“Đừng, đừng, bố già ạ, đừng ngủ lại! Ta nói thế. Chạy trốn nhanh đi,trongrừngcóngườiđisăn,vàhọđangđithẳngvềphíanày.

“Cámơn,mẹngỗngạ,nhưngmẹbiết rằngcữnày là thờigiancấmsănnai.Nhữngthợsănđóđilùngrừngbắtcáođấy.”“Khắpnơiđềucólốtchâncáo,nhưngthợsănchẳngchútđểýđến.Hãytinta!Họbiếtcácbácđangởđâu.Vàhọđếnđểgiếtcácbácđấy.Họđikhôngđeosúng,màcầmdaovàmanggậybịtsắtnhọn,vàhọkhôngdámnổsúngvàocữnàytrongnăm”.

Naiđựcvẫnbìnhtĩnh,nhưnghainaicáibắtđầulongại.

“Cólẽngỗngnóiđúng”,hainaicáinói,vàđứnghaichântrướclên.

“Cứởyên!Naiđựcnói:thợsănchẳngđếnđâyđâu.

Chắcchắnnhưvậy”.

“Chẳngbiếtlàmthếnàođược,chúngtabènbaylên,nhưngkhôngđixanơiđó.Vảlạivừalênđếnđộcaothườngngàythìchúngtathấynaiđựcđirakhỏi lùmcây.Naiđánhhơibốnchungquanh,rồiđi thẳngvềphíacác thợ

săn.Vừađivừagiẫmlênnhữngcànhcâygãyrăngrắc.Mộtcáiđầmrộng,quangquẻchắnnganglốiđi.Naiđếnđứngởchínhgiữađểchoaicũngtrôngthấy.

“Naiởđấychođếnlúcmàbọnthợsăntừrừngđira.Bấygiờnaimớivọtlênvàbỏchạy,nhưngkhôngchạyvềphíamànóđãđến.Bọn thợsăn thảchóravàđuổitheorấtnhanhvìchânđivántrượttuyết.

“Naiđực,đầungảraphíasau,chạyhếttốclực;tuyếtbaythànhlốcquanhmình.Chóvàngười tụt lạiđằngsaurấtxa.Thế lànaidừngchânnhưchờđợi,rồikhitrôngthấychúng,lạichạytiếp.Chúngtahiểulànaimuốnkéobọnthợsănvàchóđixanơicócácnaicái.

“Cứthế,cuộcsănđuổikéodàihaibagiờ.Chúngtangạcnhiênthấybọnthợ săn cứ cố chấpđuổi theomột kẻ chạynhanhđến thế, vì họkhông cósúng.Vậyhọtưởnglàcóthểlàmchonómệtđượcchăng?

“Nhưnglúcấychúngtanhậnthấynaikhôngchạynhanhđượcnhưtrướcnữa.Naiđặtchânlênmặttuyếtcẩnthậnhơn;vàkhinhấcchânlênthìđểlạinhữngvếtmáu.

“Thếlàchúngtahiểutạisaomàbọnthợsănkhôngnảnlòng.Họtinlàtuyếtsẽcólợichohọ.Naiđựcnặngcân,cứmỗibướclạilúnthêm.Vàbềmặtrắncủatuyếtcọvàochânnai,làmtuốtcảlôngvàda.

Bọn thợsănđiván trượtvàcácconchókhánhẹcân,dễchạy trênmặtbăng,vẫnđuổi theonai.Vànai cứchạy, cứchạy.Nhưngbướcchâncàngkémchắcchắn,naitrượtchânvàthởhồnghộc.Chịuđauđớnghêgớm,naikiệtsứcvìvấtvảvớilớptuyếtdày.

Saucùngnaikhôngnhịnđượcnữa.Naiđứnglạiđểchobọnchóvàthợsănđếngần,vàchiếnđấuvớichúng.Trongkhichờ,naingướcnhìnlêntrờivàtrôngthấychúngta,naikêulên:

- Này, hãy chờ xem cảnh kết thúc! Sau này đi qua rừng Kolmården,ngỗnghãytìmKarr,conchó,vànóilạirằngbạngiàLôngXámcủaKarrđãchếtmộtcáichếtđẹp!

Ngheđếnđấy,conchógiàđứngdậy,đếngầnAkka,vànói:

-LôngXámđãsốngmộtcuộcđờilươngthiện.Nóquenta.Nóbiếtrằngtalàmộtconchótrungthực,vàtasungsướngđượcbiếtlànóđãchếtmộtcáichếtđẹp.Giờkểchotanghe...

Nó vểnh đuôi và ngẩng đầu lên cho tư thế hiên ngang và dũng cảm,nhưnglạiquịxuốngngay.

Đúnglúcấynghetiếngngườigọitrongrừng:“Karr,Karr!”

Conchógiàlạiđứngdậy,nónói:

-Ôngchủtađanggọi,vàtakhôngmuốnchậmtrễ.Lúcnãytađãthấyôngấynạpđạnvàosúng.Ôngấyvớita,chúngtacùngđivàorừngmộtlầncuối.Tacámơnngỗngtrời.Giờtađãđượcbiếttấtcảnhữnggìtacầnbiếtđểmãnnguyệnđiđếncáichết.

24Băngtan

Thứnăm,28thángtư

Buổisánghômấy,cònrấtsớm,haiđứatrẻngườitỉnhSmåland,Åsa,côbéchănngỗng,vàbéMats,đangđi trênđườngcái từ tỉnhSưrmlandsangtỉnhNärke[65]ConđườngấychạydọcbờnamhồHjälmarvàhaiđứanhìnbăngđangcònphủphần lớnmặthồ.Mặt trờibanmai tỏa ánh sáng trongtrẻoxuốngđấy,vàbăngchưahềcóchútnàocáidiệnmạoâmuvàphảntrắcnhưthườngthấytrongmùaxuân,màlạiánhlên,trắngtrẻovàhấpdẫn.Nhìnxatớiđâu,cũngthấybăngcóvẻchắcvàkhô.Mưatohômtrước,nướcđãchảyvàocáckẽnứtvà lòngkhe,hoặcbị chínhbănghút lấy.Haiđứachỉtrôngthấymộtbềmặtđẹprựcrỡ.

Åsa,côbéchănngỗngvàbéMatsđangđilênmiềnbắc.Haiđứatrẻnghĩđếnbaonhiêubướcđườngsẽrútngắnđượcnếuchúngcóthểđibăngquamặtcáihồlớn,chứkhôngphảiđivòngquanhbờ.Chúngkhôngphảikhôngbiếtrằngtincậyvàobăngmùaxuânlànguyhiểm,nhưngmàlớpbăngnàyxem ra hoàn toàn rắn chắc. Người ta trông thấy ở gần bờ, băng còn dàynhữngmấylóngtay.Ngườitalạithấycảmộtconđườngtrênmặtbăng,vàbờhồbênkiahìnhnhưrấtgần,chỉmộtgiờlàđủđểsangđếnnơi.

BéMatsđềnghị:“Tađithử.Chỉcầnđểýđừnglaoxuốngmộtcáilỗlàtrôichảycảthôi”.

Chúngbènđilênmặthồ.Băngkhôngtrơnlắm,màđirấtthíchchân.Tuyvậybăngcónhiềunướchơnchúngtưởngmộttí:thỉnhthoảngcóchỗbăngxốpvàđểnướcchảyquaòngọc.Đólànhữngchỗphảitránhnhưngchẳngcógìdễhơnviệcấygiữabanngàyvàmặttrờisángnhưthếnày.

Haiđứatrẻđinhanh,khôngmệtnhọcgì,mừngvìcóýkiếnhay,đãtránhđượcmộtđoạnđườngvòngdàivàlầylội.

ChúngđếngầnđảoVin.Mộtbàcụgiànhìnquacửasổtrôngthấychúng.Bàliềnchạyvộira,danghaitaylàmnhữngdấuhiệutuyệtvọngvớichúng,vàthéttonóivớichúngđiềugìmàchúngkhôngnghethấy.Tuyvậy,chúngcũng hiểu là bà cụ báo cho chúng biết đừng nên đi tiếp nữa. Nhưngmàchúngthìđangởtrênmặtbăng,chúngthấyrõlàchẳngcógìnguyhiểmcả.Đườngđiđangtốtthếnàymàrờibỏmặtbăngthìthậtlàngốc.

Thếlàchúngđiquáhònđảovàgặpphảitrướcmặtmộtkhoảngrộngítralàhaihaybadặm[66].Ởđấycónhữngvũngnướcrộngđếnmứckhônglộiquađược,phảiđivòngquanh,chúnglạilấythếlàmthích.Chúngthinhauxemaitìmranhữnglốiđitốtnhất.Chúngchẳngthấyđói,cũngchẳngthấymệt.Chốcchốcnhìnsangbờbênkia,chúnglạingạcnhiênthấycònxaquádùchúngđãđinhữngmộtgiờrồi.BéMatsnói:“Emnghĩ làcáibờhồnólùi”.

Trên cánhđồngbăng rộng lớn ấy, chẳng còn có cái gì nữa để che chochúngcáigiótây,cứmỗiphútlạithổidữthêmvàlàmquầnáochúngdínhsátvàothânhình,đikhákhónhọc.Cáigiólạnhthấmthíaấylànỗibựcmìnhđầutiênmàchúnggặpphải.

Mộtviệcnữalàmchúngngạcnhiênhếtsứclàgióthổiđếnvớitiếngrấtdữ,tựahồmangtheocảcáihuyênnáocủamộtnhàxaytorộnghaymộtnhàmáy.Cáiồnàonàycóthểtừđâuđếnđược?

Chúngđãđimenbêntráimộthònđảolớn,vàthấyhìnhnhưrốtcụcđãđếngầnbênbờbắc.Nhưngđúnglúcấygiótrởnênkhóchịuhơn,vàtiếngồncàngtothêm.

Bỗngchúngnhưhiểurarằngtiếngồnàođólàtiếngsónglaovàobờvàbịvỡtungrathànhbọt;nhưnglàmsaomàcóthểnhưthếđược,bởivìhồđangcònđóngbăngkiamà?

Tuyvậychúngvẫnđứnglạivànhìnquanh.Thếlàchúngtrôngthấyởrấtxabênphíatây,mộtbứcthànhthấp,trắng,cắtquamặthồtừbênnàysangbênkia.Thoạttiênchúngchorằngđólàmộtđốngtuyếtvenmộtđườngđi,nhưngrồichúnghiểungayrằngđólàbọtcủanhữngđợtsónglaovàokhốibăng.

Nhìn thấy thế, chúng nắm tay nhau và bắt đầu chạy, chẳng nói chẳngrằng.Hồmởrộngrađằngphíatây,vàchúngtưởngnhưtrôngthấycáiđườngmàutrắngkia tiếnnhanhsangphíađông.Băngsắpvỡrakhắpnơichăng?Chúngcảmthấynguyquá.

Bỗng chúng thấy hình nhưmặt băng dâng lên đúng ở chỗ chúng đangchạy;băngdâng lên, rồihạxuống,nhưđượcđẩy từphíadưới.Đồng thờichúngnghemộttiếngcháttaitừkhốibăngphátra,vànhữngđườngnứtcủabăng tỏa rakhắpmọihướngnhưnhữngnanhoa.Chúng trông thấynhữngđườngnứtấychạytrênmặtbăng.

Tiếptheolàmộtlúcyêntĩnh,rồimặtbănglạidânglênvàlạihạxuốngtừtừ.Nhữngđườngnứtmởrộngrathànhkẽhở,vànướcchảyquacáckẽấy.

Rồithìcáckẽhởthànhranhữngkherộng,vàlớpbăngchiarathànhnhữngmảngbănglớnbềnhbồng.

-Åsaơi,băngtan,béMatsnói.

- Đúng, băng tan nhưngmàmình còn có thể đến đất liền được. Chạynhanhlên.

Thậtvậy,sóngvàgiócònphảigiankhổchánmớiquéthếtbăngtrênmặthồđược.Khilớpbăngvỡtungralàcáikhónhấtđãlàmxong,nhưngtấtcảcácmảnhbăngtokiacũngphảiđậpvỡrathànhphiến,vàcácphiếnlạicònphảiđậpnhỏ,nghiềntơi,hòatanranữachứ.Màbấygiờthìbăngđangcònlànhữngcánhđồngrộng,dàyvàchắc.

Cáilàmtăngmốinguychohaiđứabélàchúngkhônglàmsaonhìnraxađược,chúngkhôngthểnhìnthấycáckhenứtngănkhôngchochúngđiquachỗnào.Chúngcứđilangthang,phómặcchomayrủi,vàđánglẽđếngầnđất liền thì lại đi xa ra.Hoangmang,hoảnghốt trướckhốibăngđangnẻ,đangnứt,saucùngchúngdừnglạivàbắtđầukhóc.

Đúnglúcấy,mộtđànngỗngtrờitheohìnhchữnhânbayqua,nghenhưmộttiếngrítcao.Cácconngỗngkêuto,vàkêuđikêulại.Giữanhữngtiếngkêuhaiđứa trẻ tưởngnhưnghe thấymấy tiếng: “Đi sangphải, sangphải,sangphải”.

Chúngnghetheolờikhuyên,nhưngchỉlátsaulạiphảidừngchân,sữngsờtrướcmộtcáikherộng.

Nhưngchúng lạingheđànngỗngkêu,vàchúngnghe rõmấy tiếng:“Ởđâucứchờđấy.Ởđâucứchờđấy!”

Haiđứatrẻchẳngnóivớinhaumộttiếng,nhưngchúngvângtheolờikia.Chẳngmấychốccácmảngbăngtrôilạidínhvàonhau,vàthếlàchúngvượtquađượccáikhe.Chúnglạinắmlấytaynhauchạy.Việccứugiúplạlùngđólàmchúngsợhãichẳngkémgìcơnnguyđanggặp.

Khichúng lạingậpngừng, thì tiếngnói liềnvẳngxuống:“Thẳng trướcmặt.Thẳngtrướcmặt”.

Sự thểcứ thế tiếp tục trongnửagiờ liền.CuốicùngchúngđếnmũiđấtLunyer, và có thể bỏmặt băng, lội qua nước cạn đi lên bờ.Đến đất liền,chúngcũngchẳngđứnglạiđểnhìnmặthồ,màcácđợtsóngđãbắtđầuxôđổnhữngkhốibăng,vìnỗikhiếpsợvẫnđuổitheochúngmãikhôngthôi.ChỉmộthồisauÅsamớidừnglại,nónói:“Đứngđâychờchịmộttí,béMatsà.Chịquêncáinày”.

Nóchạyvềphíabờhồ,lụclọitrongcáibịcủanó,vàrútramộtchiếcgiàygỗ, đem đặt trênmột tảng đá, chỗ ai cũng trông thấy rất rõ. Rồi nó chạynhanhlạivớiemnó.

Côbévừaquaylưngthìmộtconngỗngtrắngtoliềnlaothẳngxuốngtảngđá,quắplấychiếcgiàygỗvàbayvútlên,cũngnhanhchẳngkémgìkhilaoxuốngvậy.

25Việcchiagiatài

ĐànngỗngtrờiđãđếncứuÅsa,côbéchănngỗng,vàbéMats,đểchúngvượt qua hồ Hjälmar xong, rồi bay thẳng lên phía bắc, và đến tỉnhVästmanland.ỞđấyngỗnghạxuốngmộttrongnhữngcánhđồngrộngcủavùngFellingsbro để nghỉ và ăn cho lại sức.CảNils nữa cũng đói, nhưngkiếmkhắpmọiphíamàchẳngcógìănđượccả.

Đi xem xét chung quanh thì chú trông thấy ở cánh đồng bên cạnh haingườiđangcày.Bỗnghọngừnglại,vàngồixuốngăntrưa.Nilsliềnchạyvềphíahọ,vàđếnrấtgần.Cóthể làhọănxongthìsẽvớđượcvàimiếngănthừa,cảmộtmẩuvỏbánhmìcũngnên.Mộtconđườngcáichạydọc theocánhđồng,vàtrênđườngcómộtônglãođangđi.Trôngthấyhaingườiđicày,ônglãoleoquahàngràođivềphíahọ.Ôngtanói:“Lãocũngvậy,đãđếngiờăn”.Rồi,cầmtúithứcănlên,ôngtalấyrabơvàbánhmì.“Khôngphải ngồi ănmộtmình bên vệ đường, thật là dễ chịu”. Chỉmột chốc haingườicàyruộngđượcbiếtrằnghọđangcùngănvớimộtngườithợmỏởxứNorrland.[67]Từnayvềsauôngtakhôngthểlàmviệcđượcnữa,nhưngvẫnởmột túp nhà con bên cạnhmỏ.Ông ta cómột người con gái lấy chồngtrongvùngFellingsbro,ôngtavừađithămconvề,vàcôtarấtmuốnbốđếnởvớimình;nhưngônglãokhôngthểquyếtđịnhnhưthếđược.

- Vậy ra bác không cho rằng vùng này cũng đẹp chẳng kém gì xứNorrlandà?Mấyngườinôngdânnói,vừanóivừamímmôimộttívìhọthừabiếtrằngFellingsbrolàmộttrongnhữngvùngđẹpnhấtvàgiàunhấtnước.

-Làmsaomàtôilạicóthểởmộtcáiđồngbằnggiốngnhưthếnàyđược!Ônglãokêulên,vừakêuvừalàmđiệubộnhưgạtramộtýnghĩkhôngthểtưởngtượngđược.

CảbangườiliềnhếtsứchữuáibànxemtrongtỉnhVästmanlandnơinàoởthíchhơncả.MộttronghaingườidâncàysinhởFellingsbro,vàcatụngnhữnggiátrịcủavùngmình;nhưngngườikiaquêởvùngVästerås,thìchorằngcácbờpháMälar[68]vớinhữngxoiđấtphủrừngvànhữngcáighềnhxinhxắn,đãthànhnơiđẹpnhấtđấtnước.

Dùsao,ônglãovẫnkhôngchịuđểchongườitathuyếtphục,vàmuốntỏchonhữngngườikiathấylàmìnhcólí,ôngtaxinphépkểchohọnghemộtcâuchuyệnmàôngtađãđượcngheônggiàbàcảkểtừthuởcònthơ.

“Cáchngàynaylâu,lâulắm,ởtỉnhVästmanlandcómộtbàgiàthuộcmộtdònggiốngkhổnglồ,giàucóđếnmứcmàsởhữulàtoànthểmiềnnày.Dùởtrongcảnhsungtúcvôcùng,bàtavẫnmangnhữngmốilolớn,vìkhôngbiếtchiatàisảnchobacontrainhưthếnào.Bàtathươngngườiconúthơncảvàmuốnanhtađượcphầntốtnhất.Nhưngđồngthờibàtalạisợlàcáiânhuệấysẽlàmchohaingườianhoánhậnanhta,nếuhọthấylàviệcchiagiatàikhôngđượccôngbằng.

“Mộthôm,bàmẹcảmthấylàmìnhđãquágầnđấtxatrờiđểcóthểcònsuynghĩlâulahơnnữavềcáiđiềuvẫnlàmmìnhbậntâm.Thếlàbàtachogọibacontraiđếnvànóivớihọvềcáigiatài.

“Mẹđãchiacủacảiralàmbaphầnvàcácconhãytựchọnlấyphầnmình,bàbảohọthế.

“Phầnthứnhấtgồmtấtcảnhữngrừngsồicủamẹ,nhữnglùmcâyumtùmvànhữngbãicỏnởhoaquâyquầnquanhpháMälar.[69]Connàochọnphầnnàysẽđượcnhữngđồngcỏtốt tươiđểnuôicừuvàbòởvenbờphá;vàởtrêncácxoibãithìháicủitươi,nếukhôngmuốntrồngtrọtgì.Vôsốvũngvàlạchtừbiểnănsâuvàođấtliền,sẽđemđếnnhiềukhảnăngchoviệcbuônbánđườngbiểnvàviệcgiaolưuvớinộiđịa.Ởcáccửasông,chủnhâncủađấtnàycóthểxâydựngnhữngcảngrấttốt,vàvìthếmẹchorằnglàngmạcvà thành thị sẽmọc lên dễ dàng trên lãnh thổ này.Đất đai dù bị chia cắtmanhmúnnhưthế,vẫnkhôngngăntrởgìviệctrồngtrọt.Concháuchủnhânvùngnàyphảiđilạitừđảonọsangđảokiamớicólợi.Họsẽthànhnhữngnhàhànghảigiỏi,cóthểvượtbiểnđếnnhữngđấtnướcxaxôivàkiếmđượcởđấynhữngtàisảnlớn.Vậyphầnthứnhấtcủamẹlàthế.Cácconnghĩthếnào?”“Bangườicontraiđềuđồngýrằngphầnđóthậttuyệtvời.Ngườinàomàđượcthìchỉcòncóthểchorằngmìnhlàngườihạnhphúcnữamàthôi.

“Quảthậtphầnnàychẳngchútkhuyếtđiểmnàocả!Bàlãokhổnglồlạinóitiếp,nhưngmàphầnthứhaicũngchẳngđángcoithường,vìmẹđãgomvàođấytấtcảnhữngđấtđaibằngphẳngvànhữngđồnđiềnquangđãngmàmẹcó.Cánhđồngnàytiếptheocánhđồngkia,suốttừmiềnpháMälarchođếntậntỉnhDalarna.Connàolấyphầnnàysẽchẳngcógìânhận.Cóthểthahồmàgieotrồng,cóthểlậpnhữngvườncâyrộnglớn,vàtừđờichaôngchođếnđờiconcháusẽchẳngphảilolắngvềmiếngănlấymộtngày,vìđểchođồngbằngkhỏikhôcạn,mẹđãđàoranhữngconsônglớn.Trêndòng,thỉnhthoảnglạicónhữngthácnướcđủsứcđểquaycáccốixay,hayđểđặtnhữnglòđúc.Dọccácdòngsôngđó,mẹlạibốtrínhữngbãicát,chorừngcâymọclênthuậntiệnđểngàysaucócủimàđun.Đólàcáiphầnthứhaicủamẹ.Connàomàđượcthìsẽhoàntoàncólídođểmãnnguyện”.

“Bangườicontraicholàmẹnóiphải,vàcámơnmẹđãvìhọmàbốtrímọithứhoànhảođếnthế.

-“Mẹđãcốlàmhếtsứcmình,bàlãonóitiếp.Nhưnggiờthìmẹđiđếncáiviệcđã làmmẹbănkhoănhơncả.Vìcáccon thấyđấy,mẹđãbỏvàophần thứnhất tấtcảcáccánhđồng trồngcây,cácbãicỏ,cácrừngsồicủamẹ;vàophầnthứhaitấtcảcáccánhđồnggieotrồng,tấtcảnhữngđấtmớikhaiphácủamẹ.Nhưngkhimẹmuốnkiếmcáigìđểxâydựngphầnthứbathìmẹmớithấylàtấtcảcủacảicủamẹchỉcònlạicónhữngsườndốcphủcâythông,nhữngrừngcâybách,nhữngváchnúiđávànhữngphiếnđáxám,khôngkểnhữngbụiđỗtùngcằncỗi,nhữnglùmcâyxơxác,nhữngcâybạchdươngvànhữngcáihồnhỏ.

Vàmẹkhôngthểmonglàmộtconnàocủamẹlạiưathíchnhữngthứấyđược.Tuyvậy,mẹcũngquấyquáthuvéntấtcảcảnhkhổấy,đemđặtraởphíabắcvàphíatâymiềnđấtbằngphẳng.Mẹlorằngconnàomàchọncáiphầnnày thì sẽ chẳng còn có thể chờmong cái gì ngoài cảnhnghèokhổ.Cừuvàdêđúnglàđàngiasúcduynhấtcóthểnuôiđượcởđây,rồilạiphảicâucátrêncáchồ,sănbắntrongrừngđểnuôithân.Trongcáiphầnnàycóvô số thác nước để có thể dựng lên những nhà xay, rộng bao nhiêu cũngđược;nhưngmẹsợrằngởđâychỉcóvỏcâyđểmàxaythôi.Vàchủnhâncủaphầnđấtsẽphảigiankhổchốnglạisóivàgấu,ởnhữngchốnhoangvunày.

“Cáiphầnthứba,mẹcũngbiếtrõ,làkhôngthểsánhđượcvớihaiphầnkia;vàgiámẹchưagiàđếnthếnàythìmẹđãchialạigiatài,nhưngmàviệcấykhôngthểlàmđượcnữarồi.Vàgiờđây,tronggiờphútcuốicùngcủamẹ,mẹkhôngthểnàoyêntâmvìkhôngbiếtphảichoconnàocáiphầnnày,phầnxấunhấttrongcảbaphần.Cácconđềuhiếuthảo,tấtcảbacon,nênmẹthậtlàkhổtâmvìphảitỏrabấtcôngđốivớimộttrongbacon”.

“Ngừnglời,bàlãokhổnglồlolắngnhìncáccon.Giờhọkhôngnóinăngnhưlúcnãy,làbàđãchiacủacảiđúnghếtsứcnữa.Họlặngthinh,vàngườitathấyrõràngchủnhâncủaphầnđấtthứbakiasẽchỉcóthểlàbấtmãnmàthôi.

“Nhưngngườiconmàbàmẹthươngnhất,khôngthểchịunổicáicảnhmẹphảibănkhoănphiềnmuộnnhưvậy,anhtaliềnnói:

“Xinmẹđừnglobuồnvềviệcchianàynữa,tráilạimẹhãybìnhtĩnhvàantâmmànhắmmắt.Mẹcứchoconcáiphầnthứba.Consẽcốtậndụngphầnđó,vàcóthànhcônghaykhông,concũngsẽkhôngcathángì,khithấycácanhconmaymắnhơncon”.“Ngườiconvừanóixonglàbàmẹliềnbình

tĩnhtrởlại.Bàcámơnconvàkhenconcótấmlòngquảngđại.Bàchẳngcònchútkhókhănnàotrongviệcchiahaiphầnđấtkia,vìcóthểnóilàhaiphầngiátrịchẳnghơnkémgìnhaucả.

“Khimọiviệcđãgiảiquyếtxong,bà lãocámơnngườiconútmột lầnnữa,nóirằngchínhbàđãmongchờanhtagiúpbà.Bàxinanhtakhiđãđếncáixứsởhoangvucủamìnhthìnhớlạitấmlòngthươngyêulớnlaocủabàđốivớianhta.Nóixong,bànhắmmắtvàquađời.

“Chôn cất bà xong, ba anh emmỗi người đi xem xét phần gia tài củamình.Haingườianh,tấtnhiênchỉcóthểmãnnguyệnmàthôi.

“Ngườiconthứbađilênxứsởhoangdãcủamình,vàthấylàmẹmìnhđãnóiđúng:củacảicủaanhchủyếuchỉgồmcónhữngsốngnúiđávànhữngchiếchồcon.Anhhiểurằngmẹanhđãnghĩđếnanhvới tấmlòngthươngyêu,khidựngnênđấtnàyđểdànhphầnchoanh;vìtuylàtrongtaychỉcónhữngthànhphầnxấukém,bàđãtậphợpcảlại,chămchútđếnthếnào,vàđãlàmracáivùngđẹpnhấttrongmọivùngnày.Cáixứhoangdãlàmchongườitasợnày,khôngphảivìhoangdãmàkémphầnxinhđẹp.Ngườiconúthàilòngnhậnthấythế,nhưnganhtavẫnkhôngđượcsungsướng.

“Bỗnganhtatrôngthấyđấtchỗnàychỗkiacómộtvẻlàlạ.Và,xemxétkĩhơn,anhtapháthiệnralàgầnnhưkhắpnơiđềucónhữngmạchkimloạichạy thànhvỉaở trongđất.Anh ta tìm thấynhiềunhất là sắt,nhưngcũngnhiềubạcvàđồng.”[70]

“Ướcđoánrằngtàisảncủamìnhnhiềuhơncủahaianh,dầndàanhtabắtđầuhiểudụngýcủamẹnhưthếnào,khibàchiagiatàichocáccon”.

26Ởcáckhumỏ

Chuyếnđicủađànngỗngrõrànglàkhó.Saukhiănsángtrongcáccánhđồng Fellingsbro, đàn có ý định bay thẳng lên phía bắc, qua tỉnhVästmanland,nhưnglạibịgiótâyđẩysangphíađông,đếntậngiớihạntỉnhUppland.[71]

Ngỗng trờibay lên rấtcao trênkhông,vàbịgió thổibắnvềphía trướctheomộtcáiđàrấtgấp.Nilsnghiêngmìnhxuốngđểxem,nhưngchẳngnhìnthấygìrõ.Tấtnhiên,chúchorằngmiềnnàyphíađôngbằngphẳngkhôngchútmấpmô,nhưngmànhữngđườngchắnngangđồngbằng từbắc sangnamkialàcáigìthế?

Chú nói: -Xứ này lắm sọc, kém gì chiếc tạp dề củamẹmình.Nhưngchẳnghiểunhữngcáiđườnghiệnratrênmặtđấtkiacóthểlàcáigì?

- Sông và núi, đường bộ và đường sắt, đàn ngỗng trả lời, sông và núi,đườngbộvàđườngsắt!

Màđúngthật!Vìlúcbịđẩysangphíađông,trướctiênđànngỗngđãbaytrêndòngsôngHedKolbäcksånchảygiữahaitriềnnúi,dọcmộtconđườngxelửa.RồichúngđếnKolbäcksån,ởđómộtbênlàconđườngsắtvàbênkialàconđườngbộlớn.SauđóchúnggặpsôngSvartån,mànhữngđườngbộvàcácdãynúiLillånvàSagånđềucùngđitheo.Ởđấyngườitatrôngthấycảconđườngcáilớnlẫnđườngxelửa.

Nilsnghĩthầm:“Mìnhchưabaogiờtrôngthấynhiềuđườngtừcùngmộthướngchạyđếnnhưthếnày.Hànghóatừphíabắcxuốngchắcphảinhiềulắm”.

Tronglúcấy thìgióđãxuađànngỗngđếntậnSagån,vàchínhbấygiờAkkamớibiếtlàđànđãđếnnhữngmạnkháchẳnnhữngnơimuốnđiqua.Ngỗnggiàliềnchođànquaylại,baytrởvềphíatây,bắtphảicươngquyếtchống lại gióngược.Thế là lạimột lầnnữa, đànngỗngbayqua cái đồngbằngsòngsọc,rồibaytiếpbênphíatâymiềnnày, trênnhữngdãynúiphủkínrừng.

Còn bay trên đồng bằng làNils còn nghiêngmình trên cổ ngỗng, nhìnxuốngbêndưới,nhưngkhiđãhếtmặtđấtbằngphẳngthìchúngồithẳnglênvànhắmmắtlại.Chắclàtrongcáivùngrừngnúinàychẳngcógìmấymà

xem.

Saumộthồilâubaytrênnhữngnúinonphủkínrừngvàlỗchỗnhữnghồnhỏ,bỗngNilsnghenhưthểmộttiếngrênrỉtừmặtđấtcấtlên,vàchúliềnnghiêngmìnhvềphíatrước.

Cáivậtmàchú trông thấy trước tiên làmộtcái lỗđenngòm,sâu thẳngxuốnglòngđất.Ởtrênmiệnglỗ,ngườitadựngmộtcáimáytrụcghépbằngnhữngsúcgỗlớn,vàchínhchiếcmáyấyđangnângmộtcáibenchứađầynhững tảng đá lên, với những tiếng hú vangvang, tiếng rít kèn kẹt.Khắpchungquanhlànhữngđốngđátướng.

Mộtchiếcmáyhơinướcphìkhói trongmộtnhàxe.Đànbàvà trẻcon,ngồi xuống đất thành vòng tròn, nhặt sỏi vụn ra.Trênmột đường sắt hẹpdùngngựakéonhữngđoànxe,vàibaxegoòngđanglănbánh,chởnhữnghònđáxám;và,venrừnglànhữngnhàởnhonhỏcủacôngnhân.

Nilskhôngthểhiểutấtcảnhữngthứấythuộcvềcáigì,vàchúkêutolênđểchongườitanghetiếng:

-Chỗnàylàgìđâymàngườitakhaitừđấtlênlắmđáxámthế?

-Hãynghecáikẻngốckia!Hãynghecáikẻngốckia!Khôngthểphânbiệtnổiquặngsắtvớiđáxám,nhữngconchimsẻríurítnhưvậy,chúngởtrongvùngvàbiếtrõđólàcáigì.

ThếlàNilshiểurarằngcáimàchútrôngthấyđóchẳnglàcáigìkháccáimỏ.Chúsửngsốtvìxưanayvẫnnghĩrằngmỏlàởtrêncácnúicao,thếmàcáimỏnàylạihiệnratrênmộtkhoảngđấtbằngphẳnggiữahaidãyđồi.

ĐànngỗngvừabayquahếtcáimỏlàNilsngồilạithoảimáiđểngủ,chúđãtrôngthấykhôngbiếtbaonhiêulầnnhữngrừngbáchvànhữnglùmbạchdươngmàchúđãbayqua.

Bỗngmộtlànhơinónggắtbốclênphíachú,vàchúnghiêngmìnhxuốngtìmxemnguyênnhântừđâu.Tậndướixa,thấychồngchấtnhữngđốngthanvàquặngđồsộnhưnhữngngọnnúinhỏ,ởgiữamọclênmộtngôinhàxâyhình bát giác cao, quétmàu đỏ, đang phun lên trờimột chùm lớn nhữngngọnlửa.

-Đâylàcáixứgì,màchẳngmộtailongạitrướccảnhnhàcháythếnày?Chúbékêulên.

-Hãynghekẻngốcsợlửakia.Khôngbiếtrằngsắtđangđượcđunchảytừquặngra,vàkhôngphânbiệtnổinhữngngọnlửalòcaovớilửađámcháy!Nhữngconchimmaihoalàmtổởbìarừngkêulênnhưthế.Vừabỏlạiđằng

saumấycái lòcao, làNilsngồi lạingayngắntrên lưngngỗng, tinchắc làchẳng có chút gì bổ ích để xem trong cáimiền rừng rú này.Nhưng bỗngnhữngtiếnghuyênnáokhủngkhiếplàmchúgiậtnẩyngười.Cúixuốnglầnnữa,chúnhìnthấyrõmộtdòngthácđangphunrarấtmạnhtừmộtváchđá.Bêncạnhtháclàmộtcôngtrìnhxâydựngtolớnlợpmáiđenvàcómộtốngkhóicao,phunramộtluồngkhóiđặclẫnnhữngtialửa.Quanhngôinhàthấynhững khối sắt, những thanh sắt, và những núi than thực sự.Khắp chungquanh,mặtđấtđềuđen,vànhữngconđườngcũngđen,chạytỏarakhắpmọihướng.

Từ ngôi nhà vang lên những tiếng ồn ào không thể tả được. Toàn lànhữngtiếnggầmvàtiếngrít.Cóthểnóilàaiđóđangcốtựvệ,chốnglạimộtconácthúvừakhạcvừarít,bằngcáchnệnchonónhữngđòntuyệtvọng.

Nhưngmàlạthay,chẳngmộtaingạcnhiênvềviệcđangxảyracả.

Xamộttínữa,nhàởcủacôngnhânquâyquầndướinhữngcâyxanh.Và,xanữa,làmộttòalâuđàilớnmàutrắng.

Trẻconchơiđùayêntĩnhtrêntamcấpcácnhàcôngnhân,nhữngngườidạochơi,bìnhtĩnhđilạitrêncácconđườngcủakhuvườn.

Chúbénghiêngmìnhxuốngphíamặtđất,kêulên:

-Đâylàcáinơinàomàchẳngmộtaiđểýđếnnhữngkẻđanggiếtnhautrongngôinhàkiacảthế?

-Ái!Ái!Xemkìamộtkẻhiểubiếtcôngviệc.Chẳngaigiếtaitrongngôinhàkiacả.Đólàsắtnổlốpbốpvàrítkènkẹtvìbúađập.Mộtconchimchìavôitrảlờivàcườinhưnắcnẻ.

ĐànngỗngđãbayquánhàmáythépvàNils,ngồirấtthẳng,chẳngquantâmgìđếnphongcảnh,thìbỗngnghetiếngchuôngvàthấybêndướimộtcáitrạimàchúchưahềbaogiờtrôngthấycótrạinàotobằng;mộtngôinhàđỏmộttầng,nhưngvâyquanhlàvôsốnhữngnhàphụrộngrãivàkiêncố.Nilsbiếtđạikháisốnhàphụcầnthiếtchomộtcáitrạilàbaonhiêu,nhưngmàởđây,sốấygấpđôi,thậmchígấpbaconsốthườngthấy.Chưabaogiờchúnghĩlàmộtcáitrạilạicóthểcóđếnmộtsốcôngtrìnhxâydựngnhiềuđếnthế được, và chúkhông tài nàomà tưởng tượng ra nổi cái gì có thể chứatrong các ngôi nhà kia, vì chung quanh trại chỉ thưa thớt rất hiếm đồngruộng.Chúcũngcónhìnthấyrõvàibamiếngđấtkhaihoangnhỏtíởgiữarừng,nhưngnhữngmiếngđấtấyhoặcquánhỏđểcóthểthựcsựcholàcánhđồnghoặc làởđấyđãxâymộtcáivựa thóccó thểchứa tấtcảhoa lợi thuhoạchđượctrênmiếngđấtrồi.

Cáichuôngdùngđểbáogiờănchonhânviêntreodướirìamáinhà,vàchínhcáichuôngấyđangkêu.Ôngchủnơinàyđivềphíanhàbếpcùngvớitôitớ,vàNilsthấylàđámkẻănngườiởnơiđâykháđông,vàtrôngravẻlắm.

Chúkêu,hỏixuốngphíadướiđất:“Nhữngkẻxâydựngấptrạitolớnnhưthếởgiữarừng,chẳngcólấymộtcánhđồngthựcsựnàocả,làaithế?”

Congàtrống,đứngtrênmộtđốngphân,trảlờichútứcthì:

-Trangviêncổcủachủmỏ,cánhđồngnằmởdướiđất.Cánhđồngnằmởdướiđất!

Nghetiếng,Nilsmớihiểurarằngdướimắtmìnhkhôngphảilàmộttrongnhữngmiềnrừngrúmàbayquangườitacóthểkhôngcầnnhìnđến.

Tấtnhiên,rừngcâyvàđánúiởđâyrấtnhiều,nhưngcòncómộtsốrấtlớnnhữngcơsởlạlùngẩnnáutrongđónữa.Trênđấtmỏ,chỗnàygiươnglênnhữngchiếcmáytrụcsắpsụpđổ,chỗkianhữnghầmmỏmởrasátmặtđất,vàtrongcácmỏđanghoànthànhcáicôngviệcmànhữngtiếngnổầmìvanglênđếntậnđànngỗng.Nhữnglàngthợmỏtrọnvẹnhiệnraởbìarừng.Chúbé trông thấynhữnglòsắtcũbỏphế;quamáinhàsụpđổ thấynhữngbúamáytotướngvànhữngvòngsắtbêncạnhnhữngcáilòxâyđắpthôkệchvànặng nề. Trong những nhàmáy thépmới, công việc tiến hành với nhữngtiếngồnàodữdộiđếnnỗiđấtcũngrungrinh.

Nhữngchiếcbenđầyquặngchạy trênnhữngdâycápmắc trongkhông.Những thácnước làmquaynhữngbánhxe.Nhữngdâyđiệnmắc trên cáckhu rừng im lặng, và nhữngđoàn sáu, bảy chục toa xe chởđầyquặngvàthan,thanhsắt,tấmthéphaydâythép,chạytrênđườngray.

Chúbé im lặngngắmcảnh tượngấymột lúc, rồikhông thểnhịnđược,kêulên:“Vùngnàygọilàgìmàchỉthấycósắtmọclênthôi?”

Thếlàmộtconcúgiàởyêntrongmộtchiếclềubỏhoang,liềnthứcdậy.Nóthòcáiđầutrònravàkêu,giọngdữdội:

“Hu!Hu!Hu!VùngnàygọilàBergslagerna[72]haylàcáckhumỏ.Ngườitamàkhôngtìmthấysắt,thìchođếnnayđâyvẫncònlànơiởcủaloàicúvàloàigấu”.

27Congấuvớinhàmáythép

Thứnăm,28thángtư

Mộtluồnggiómạnhthổitừphíatâysanggầnsuốtcảngày.Đànngỗngcứcố tìm cách bay nhanh lên hướng bắc, nhưng lại bị đánh bạt sang hướngđông.TronglúcđóAkkatinrằngSmirre,concáo,đangrongruổitrênmiềnđôngcủađấtnước,nênkhôngmuốnđisangphíaấy.Liêntục,ngỗnggiàbắtcác bạn đồng hành quay trở lại, vất vả cố trở về hướng tây. Cứ thế, đànngỗng chỉ tiến rất chậm, và đến chiều còn ở trên các khu mỏ tỉnhVästmanland.

Gầntối,gióbỗngdịuđi,vàđànlữkháchthấmmệt,hivọngđượcmộtgiờbaydễdàngtrướclúcnghỉđêm.Nhưngmộttrậncuồngphongkhácnổilêntấn công, đẩy các ngỗng trời đi như những quả bóng con.VàNils tưởngchẳngcónguyhiểmgìđángsợ,liềnbịtunglênvàlaovàokhônggian.

Bénhưthế,nhẹnhưthế,trongcơngiódữdộinhưthế,chúkhôngthểrơithẳngxuốngđất;màgiócuốnchúđimộtlúc,rồiđểchúrơinhènhẹ, từngđợt,từngđợt,nhưmộtngọnlátừcànhcâyrụngxuống.

Trongkhirơi,Nilsnghĩ:“Nào!Tìnhcảnhnàychẳngcógìnghiêmtrọnglắm!Mìnhrơixuốngđấtnhẹnhàng,tưởngnhưmìnhlàmộtmẩugiấymọn.ChắcthếnàongỗngđựcMårtencũngsẽvộivãbayquađâyđểđónmình!”.

Việcđầutiênchúlàmsaukhiđặtchânxuốngđấtlàbỏmũra,cầmvẫyvẫyđểrahiệuchongỗngđựctrắngcóthểnhậnrachỗchúđangđứng.

“Mìnhđây!Cậuđâu?Mìnhđây!Cậuđâu?”Chúkêulên,hơilấylàmlạlàkhôngnhìnthấyngỗngđựcbêncạnhmìnhnữa.

Nhưngmàconngỗngtrắngtokhôngthấyđến,vàNilscũngchẳngthấycảđànngỗngbaytrênnềntrờinữa.Hìnhnhưđãbiếnmấtđâuhếtcảrồi.

Chúthấyviệcnàyquảlàlạ,nhưngchẳngsợ,cũngchẳnglochútnào.ChúkhôngthểnghĩrằngnhữngkẻnhưAkkahayMårten,ngỗngđực,lạicóthểbỏrơichúđược.Chắclàtrậncuồngphongđãquyếnhọđithôi.Lúcnàocóthểquaylạilàhọsẽtrởvềtìmchú.Nhưngmà,trờiơi,chúđangởchốnnàothếnày?

Từnãychúchỉngướcnhìnlêncácđámmây,tìmđànngỗng;giờchúmới

nhìnraquanhmình.Khôngphảichúrơixuốngmộtkhoảngđấtbằngphẳng,màxuốngmộtcáihẻmsâu.Chỗnày rộngbằngmộtcáinhà thờkhôngcónóc;baoquanhmọiphíalànhữngváchđágầnthẳngđứng.Mặtđấtlácđácnhữngtảngđátotướng,xenvàogiữalàrêu,nhữngtúmlêđávànhữngcâybạchdươnglùn.Từngquãng,váchđáđểlộranhữngkhenứtcóconđườnghẻmkhổsởđiqua.

Ởmộtbên,mởramộtcáilỗđenngòm,hìnhnhưănrấtsâuvàolòngđá.

Nilsđãbaysuốtmộtngàytrêncáckhumỏkhôngphảilàvôích.Chúhiểungayrằngcáihốcrộngnàylàdolaođộngcủaconngười,trướckiađãkhaiquặngởđây,đàora.

Chútựnhủ:“Dùsaomìnhcũngphảicốhếtsứcnhanhleolêntrêncaocủachỗtrũngnày,nếukhôngthìecácbạnđồnghànhkhôngtìmramìnhđượcđâu”.

Chúliềncốleolêncáiváchđá,thìbỗngthấynhưbịtúmlấysaulưngrấtthôbạo,vànghemộtgiọng thô lỗgầmgừbên tai: “Mày làđứanàovậy?Hử”.

Nilsvộivàngquaylạivà,trongcơnhoảnghốtđầutiên,tưởngnhưtrôngthấycạnhmìnhmộtkhốiđáđồsộphủrêumàunâusẫm.Rồi thìchú thấykhốiđácónhữngchântotướng,mộtcáiđầu,mộtcặpmắtvàmộtcáimồmrộngđanglầubầu.Chúchẳngbiết trả lời làmsao,nhưngconvật to tướnghìnhnhưkhôngthèmchờmộtcâutrảlờingắnnào.Nóvậtngãchúxuống,lấychânđậpchúnhènhẹ,làmchúlăntừphảisangtrái,vàngửivàongườichúkhắpcảmọiphía.

Nócóvẻnhưsắpnuốtsốngchú,thìbỗngđổiý,kêulên:

-ỦnỉnvàÙngục!Cácconyêudấucủamẹ!Đếnđâynhanhlên!Cácconsắpđượcbữachénngonlành.Tứcthìhiệnrahaicongấucon,rậmrì,chânbướcchưavững,vàlôngmượtnhưlôngchócon.Chúngkêulên:

- Mẹ kiếm được cái gì thế mẹ? Xem nào! Xem nào! Nils nghĩ bụng:“Đúnglàmìnhđãgặpphảigấurồi,erằngtừgiờtrởđi,Smirresẽđượcmiễnkhỏiphảiđuổitheomìnhnữarồi”.

Gấumẹlấychânhấtchúvềphíahaiđứacon.Mộtđứađớplấychútứcthì, rồichạy trốn.Nhưng răngcủanókhôngcắnchặt,vìnóchỉnghịchvànghĩđếnviệcchơiđùamộtlúcvớithằngbéTíHonnày,trướckhigiếtđi.Congấuconkia liềnchạy theođểcướp lấyNils.Nhưngnóchạyđếnquávụngvề,bổnhàovàođầuconkia,vàcảhaicùnglănlônglốc,rồicắnnhau,lấychânđánhauvàkêulênnhữngtiếngdữdội.Nilsliềngỡmìnhrađược,

chạybổvềcáiváchđá,vàleovộilên.Haicongấubènchạytheo,chúngleonhanhvàkhéohếtsức.Chúngbắtchúlạivànémchúxuốngmộtlớprêu,tựahồchúlàquảbóngvậy.

Chúbétựnhủ:“Giờthìmìnhhiểurõmộtconchuộttộinghiệpcảmthấygìkhisavàochânmộtconmèo!”Chúcốchạytrốnnhiềulần,vàosâutrongcácđườnghầmcũcủamỏ,nấpsaucáctảngđá,leolêncáccâybạchdương;nhưnglàmgì thì làm,vẫnbịhaicongấu tómlại.Mỗi lầnchúngbắtđượcchú,chúnglạithảchúrađểxemchúchạytrốnnữa,vàđùanghịchbằngcáchbắtchúlại.

Saucùng,hếthơi,vàmệtnhoàivìcáitròấy,Nilsnằmsóngsoàirađất.

Haicongấukêulên:-Chạyđi,khôngchúngtaoănthịtbâygiờ!

-Thìcứăntaođi,taohếthơirồi!

Tứcthìhaicongấuconvộivãđitìmmẹ:

-MẹGấuơi!MẹGấuà!Nókhôngmuốnchơinữa!

-Thếthìcầmlấynóvàxéra,chianhaulàmhaiphầnchođều,mẹgấutrảlời.

Nghemấylờiấy,Nilskinhhãiquásức,liềntiếptụclạicuộcchơi.

Đếngiờđingủ,mẹgấugọihaiconđếnnằmcạnhmình,thìchúngđãvuithíchđếnmứcđịnh sángmai lại chơicái trònhưhômnaynữa.ChúngđểNilsnằmgiữahaichúngnóvàđặtchânlênngườichú,khiếnchúkhôngthểcựaquậymàkhôngđánhthứcchúngdậyđược.

Chúngnằmxuống làngủngay,vàNilsđịnhbụng là saumột lúc sẽcốtrườnrakhỏichânchúng.Nhưngsuốtcảđờicóbaogiờchúbịlăn,bịxô,bịđuổitheođếnthế,vàchúđaunhừcảngườiđếnnỗichínhchúcũngngủquênmất.

Mộtlúcsau,bốgấutừtrênđầuváchđátụtxuống.Nilsthứcgiấcvìnghetiếngđávàsỏirơidướibướcchângấu,khinóxuốngcáimỏcũ.Chúkhôngdámcựaquậy,nhưngchúquaymặtlạivànghểnhcổranhìnxemcongấu.

Nólàmộtcongấugià,lưngrộngkinhkhủng,chântotướng,răngsắcnhưthép,đôimắt tihíđộcác.Trôngthấychúasơnlâmgiàấy,Nilskhôngthểkhôngrùngmình.

-Cómùingườiđâuđây!Bốgấunóikhivừađếngầncácgấucon,vàgầmgừnhữngtiếngkhủngkhiếp.

-Làmsaomàtrongócbốnólạicóthểnảyramộtýnghĩngốcđếnthếđược?Mẹgấucãi lạivàcứđiềmnhiênởyênchỗ.Chẳngphải làmìnhđãđồngýtừnayvềsaukhônglàmhạiloàingườinữalàgì?Nhưngnếumộtkẻtrongchúngnómàdẫnxácđếnđây,nơichúngtaở,cácconvớitôiở,thìbảođảmvớibốnólàxácnóchẳngcònlạigìđủđểchobốnócóthểngửithấymùiđâu.

Bốgấunằmxuốngcạnhmẹgấu,chẳngđôicogìthêmnữa.Tuyvậy,câutrảlờicủavợhìnhnhưkhônglàmchogấuthỏamãnlắm,vìnócứhíthítvàngửingửikhôngngớt.

Mẹgấunói:-Này,thôiđừngcólàmnhữngcáitròbằngmũithếkianữa!Bốnócũngphảihiểu tôi,đủđể tin rằng tôichẳngđểchobấtcứmộtmốinguyhiểmnàođedọahaiđứatrẻđâunhá.Kểchotôinghebốnólàmnhữnggìcóhơnkhông.Tôichẳngtrôngthấymặtbốnósuốtcảtuầnrồiđấy.

-Tôiđixemxétđấtnướcđểtìmmộtchỗởmới.TrướctiêntôisangtỉnhVärmland,đểhỏi thămtìnhhìnhbàconmìnhởEkshärad,nhưngchỉnhọccôngvôích;cảhọmạcđãbiếnđâumấtsạch.Suốtcảmiềnrừngchẳngcònlấymộthanggấunàonữa.

-Tôinghĩlàloàingườimuốnởlạimộtmìnhtrênmặtđất!Dùlàbâygiờtakhôngtấncôngnhàcửacũngkhôngtấncôngconngườinữa,dùlàbâygiờtachỉ ăndâu, ănkiếnvàăn lácây, ta cũngkhôngđượcquyền sống trongrừngnữa.Thậtratôikhôngbiếtlàchúngtacòncóthểđếntrúngụởchốnnàothìngườitamớiđểchomìnhsốngyênổnnữa.

-Trướcđây,chúngtaởtrongmỏnàylàtốthếtsứcrồi,bốgấunói,nhưngtôikhông thíchởđâynữa từkhicáimáy làmra tiếngồnkiađặtngaysátcạnhmình.LầnđixasaucùngcủatôilàsangphíađôngsôngDal,điquánúiGarpen.Ởđấycónhữnggiếngkhaimỏcũvànhữngchỗẩnnấptốtkhác,vàtôinghĩrằngởđấychúngtasẽđượckínđáokhôngsợloàingườimấynữa.

Vừanóibốgấuvừađứngdậyvàlạihíthít.

-Ấy,cứnóiđếnngườilàtôilạingửithấycáimùicủachúngnó,bốgấunói.

-Thìbốnócứtựmìnhđixemxétkhắpchungquanhđi,mẹgấunói.Thựctìnhtôichẳnghiểulàởđâythìmộtconngườicóthểnấpvàođâuđược.

Gấuđivòngquanhhang,vừađivừahítkhắpmọiphía,saucùngthìtrởlạinằmxuống,chẳngnóimộtlời.“Chẳngphảitôinóiđúngsao?Chắcbốnótưởnglàchỉmìnhbốnócótai,cómũithôiđấy.

“Cứcáicảnhhàngxómmàtađượcbanchonhưthếnày,thìcócẩnthậnmấycũngchẳngđủđược!Bốgấubìnhtĩnhnói.

Nhưngbỗngnhiên, thật khôngmay,một congấuconđặt chân lênmặtNils, và chú bé tội nghiệp, ngạt thở, bèn hắt hơi.Mẹ gấu đành phải thôikhônggiữchồnglạinữa.Gấuđựcliềnbấtngờgạthaigấuconsanghaibên,vàtrôngthấyNilstrướckhichúbékịpđứngdậy.Nóđãnuốttươichútứckhắc,nếumẹgấukhôngcanthiệp.

-Đừngđụngđếnnó!Củahaiđứanhỏđấy.Nhờnó,chúngđãđượcvuichơisuốtcảngày,đếnmứcchúngkhôngchịuănnónữa,đểdànhcáiviệcthíchthúấylạiđếnsángmaiđấy.

Nhưnggấuđựcđẩyvợra.

-Đừngcódựvàoviệcgìmàmìnhkhônghiểu!Mìnhkhôngngửithấycáimùiconngườicủanótừxađấyà?Tôiănthịtnóngaybâygiờ,nêukhôngnósẽrấtcóthểchơichochúngtamộtvốgìnữađây.

Rồinólạihámõmralầnnữa.Tronglúcđóthìchúbécóđủthìgiờlấytrongbịcủamìnhramấyquediêm,vũkhíduynhấtmàchúcó.Chúquệtmộtquevàoquầndạcủamìnhvànhétcảquediêmđangcháyvàomồmgấu.Nóhítvàovàngửithấymùilưuhuỳnh;nóliềnthổivàngọnlửatắt.Nilsđãcầmmộtquediêmnữa,nhưng thật lạ lùng,cuộc tấncônghìnhnhưkhônglàmchobốgấuxúcđộnggìmấy.

Gấuhỏi:

-Màycóthểđốtlênnhiềucáivậtxanhnhỏnhỏấykhông?

-Tacóthểđốtlênđủđểhủydiệttoànthểkhurừngnày!Nilstrảlờinhưthế,vìnghĩlàcóthểdọađượccongấubằngcáchấy.

-Cólẽmàycũngbiếtđốtcháymộtcáinhà,toànthểmộtcáiấp?

-Việcđóđốivớitachẳngchútkhókhăngì,Nilschữngchạctrảlời.

Congấuliềnkêulên:“Càngtốt!Càngtốt!Màysẽgiúptaomộtviệc.Taothậtlàmừngvìđãkhôngănmấtmày!”

Nói xong, nóngậmnhẹnhàng chúbévàomồm, rồi bắt đầu leongượcsườndốccủacáihốmỏ.Nótiếnlêndễdànglạthường,dùthânhìnhtolớnvànặngcân.Vàkhiđã lên trêncao,nó liềnchạychẳngđếnphía rừngvàchạyrấtnhanh.Rõràngbốgấuđượctạoralàđểtựvạchlấyđườngđitrongcácrừngrậm,cáikhốiđồsộcủanórẽđôicáclùmcâynhưmộtcontàurẽsóng.Nóchỉdừnglạitrướcmộtconsuốiởbìarừng.Từchỗấy,nócóthể

nhìnthấycáinhàmáythéplớn.Nóngồixuống,đặtchúbétrướcmặt,vàgiữchặtchúgiữahaichân.Nóbảochúbé:“Nhìncáimáylớnlàmratiếngồnkia”.

Nhàmáythéplớngồmnhiềungôinhàdựnglênbênbờmộtvũngnướcrộng.Nhữngốngkhóicaophunlênnhữnglànkhóiđencuồncuộn.Nhữngngọnlửatỏaratừcáclòcao,vàtấtcảcáccửasổđềusángtrưng.Nhữngbúamáyvàmáycánđanghoạtđộng.Cácmáylàmviệcmạnhđếnnỗibầukhôngkhíchỉlànhữngtiếngàoào,ầmầm.Quanhcácxưởngmáy,lànhữngđốngthantolớnlạthường,nhữngđốngxỉsắtcaonghều,nhữngchồngvánxẻ.Xamộttílànhữngnhàxevànhàởcủacôngnhân,nhữngbiệtthựxinhxắn,mộttrườnghọc,nhữngphònghọp,nhữngnhàkho.Nhưngcảcáixómấyđềuyênlặngvàhìnhnhưđangngủ.

Mặtchúbékhôngquayvềphíaấy.Nilschỉnghĩđếnviệcnhìnxemthậtgầncácngôinhàtrongkhunhàmáythépthôi.Đấtdướichânchúmộtmàuđen.Bên trêncác lòcao,vòm trờixanhsẫmrấtđẹp.Consôngcuồncuộnchảy,nướcngầubọt,vàtừchínhcáclỗcaotỏaraánhsáng,nhữngngọnlửavànhữngtia lửa.ChưabaogiờNilsđượcchứngkiếnmộtcảnhtượngnhưthế.

“Nào!Màycóchorằngmàyđủsứcđốtcháynhữngcáixâydựngtolớnthếnàynữakhông?”Gấuhỏi.

Bịcầmtùtronghaichântrướccủagấu,Nilstựnhủlàchúcóthoátđượckhông là tùy theoýkiếncủagấu sắpđánhgiácaohay thấpkhảnăngcủachú.Chúnói.

-Đốivớita,mộtngôinhàmàtohaynhỏchẳngquantrọnggì.Dùsaotacũngbiếtđốtcáinhànàycháysạchsànhsanh.

-Thếthìtanóivớimàyviệcnày,bốgấulạitiếptụccâuchuyện.Tổtiêntađãchiếmvùngnàytừcáithờimàrừngmớibắtđầuphủlênđây.Tathừahưởngcủatổtiênđấtsăn,đồngcỏ,hanghốc,chỗtrú,vàtađãởđâysuốtđờichẳngbịaiquấyphá.Lúcbanđầubọnngườichẳnghềlàmphiềnta.Họđiđàonúiđểkhaiítquặng,rồihọdựnglênmộtlòsắtnhỏvàmộtcáilềugầnbênsông.Búachỉđậpsắtcóvàigiờmộtngày,vàcáibễlòsắtchỉlàmviệckhôngquávàituầntrăng.Tađãcóthểchịuđựngcáicảnhấylắm.

“Nhưngmấynămvừaqua,từkhihọchếracáimáylàmtiếngồnấyvàchochạycảngàylẫnđêm,thìtachẳngthấythíchthúgìởđâynữa.

“Lúcđầu,chỉcóchủlòsắtvớihaithợrènởđây.Naythìmộtđámđôngngườilaoxao,nhungnhúckhắpnơi.Chẳngởchỗnàolàtađượcyênthân,

khôngphảilongạigì.Tađãtínhđếnviệcdọnđinơikhác,đúngthế,thìlạinảyramộtý”.

Nilsnghĩxemýcủagấucóthểlàthếnào,nhưngchưakịphỏithìgấuđãlạingậmchúvàomồmvàlạichạyđi,theonướckiệuchậm.

Nilskhôngthểtrôngthấycáigìhết,nhưngnghetiếngầmầmmỗilúcmộtto,chúhiểulàđãcùngkẻđồnghànhkiađếngầncáclòcao.Chắclàbốgấubiếtrấtrõchỗnày,vìđãqualạinhiềuđêmtối,quansátnhữnggìxảyra,vàtựhỏi là thỉnh thoảngcó thểsẽđượcchứngkiếnmột lúcnàongừngcôngviệcchăng.Nóđãlấychânsờcácbứctường,ướcaocóđủsứcđểđánhmộtcáiđổnhàotấtcảcôngtrìnhxâydựngnày.Ngườitakhôngnhìnrõconvậtmấytrênmặtđấtđen,vàhơnnữa,nónépvàobóngcácbứctường.Nóđivàokhoảnggiữacácxưởngmáy,chẳngsợgìcả,rồileolênmộtđốngxỉsắt.Đếnđỉnh,nóđứngthẳngmìnhlên,đặtNilsxuốngchânrồibảo:

-Thửnhìnmộttínhữnggìmàytrôngthấytrongấy.Trongnhàmáythép,người tađangchochạynồi luyện.BốgấubắtNilsphảingắmcáicảnhấychođếnkhinồihếthơi,vàthéplónglánhđỏ,chảyvàohaicáithùngrộng.

Nilsthấyrằngnhữngthứấyđẹpquá,nhìnđếnsửngsốtvàgầnnhưquênmấtlàmìnhđangbịkẹpvàogiữahaicáichângấu.Nhưngbốgấulạibắtchúnghiêngmìnhxuống, nhìn cácmáydát đangbiến thỏi sắt ngắnvàdàyđãnungtrắng,thànhphiếnthépđỏvàdài.

Nilsngạcnhiênvàthíchthúngắmnhữngtấmsắtsinhđộngấy,nhưngchúcònngắmnghíalâuhơnnữanhữngcôngnhândẻodai,khéoléo,đangdùngkìmcắplấyconrắnlửa,bắtnóphảichuixuốngdướicácmáydát.

Nilsnghĩthầm:“Đómớithậtlànhữngconngười,bằngkhôngthìmìnhchẳnghiểubiếtgìhết”.

Congấucũngchochúxemcáilòđúc,ởđóngườitađangđúcnhữngthỏisắt;vànỗingạcnhiêncủachúbécàngtăngkhithấynhữngngườithợđúcsửdụngsắtvàlửadễdàngđếnthế.Nhữngkẻấychẳngchútsợlửa,sợnóng.Đenngòmvàđầymồhóng,họhiệnratrướcmắtNilsnhưnhữngquỷsứ,cóthểbẻcongngọnlửatheoýthíchcủahọ.Chúkhôngtàinàotinđượcrằngnhữngconngườibìnhthườngmàlạicóthểđượcaiphúchomộtuylựclớnđếnthế.

Bốgấungồibệtxuốngvànói:“Đó,nhữnggìhọlàmhếtngàynàysangngàykhác,hếtđêmnàysangđêmkhác.Giờthìmàyhiểurằngngườitaphảingáncáitrònhưthếnày,vàtasẽlấylàmthíchđượcthấynóchấmdứtthôi.”

-Thậtthếà!Nhưngmàđằngấysẽlàmthếnào?

Chúbéhỏilại.

-Thếnàynày,tanghĩlàmàysẽđốtcháynhữngnhànàyđi.Nhưthếtasẽđượcthoátkhỏicáicảnhlàmlụngliênmiênấy,vàtasẽlạicóthểtrởvềởyênnơichônnhaucắtrốncủata.

Nilsthấylònglạnhnhưbăng.

Bốgấulạinóitiếp:“Tahứavớimàylàsẽđểchomàysống,nếumàyđốtcháycáimáykia;nhưngnếumàykhônglàmtheoýta,thìtứckhắcmàyđiđời!”

Cácxưởngrộngrãiđềuxâybằnggạch,vàchúbénghĩbụnglàbốgấucóthểcứviệcralệnhchochúphảiđốtđi,tùythích,màchúthìthậtkhôngthểnàolàmtheolờigấuđược.Nhưngbỗngchúnhậnthấylànghĩchokĩthìviệcấykhôngphảilàkhônglàmđược.Ngaybêncạnh,chútrôngthấymộtđốngrơmvàvỏbào,màchúcó thểđốt lên chẳngkhókhăngì.Bêncạnhđốngrơm,ngườitađãchấtvánthànhđống,vàcácđốngvántiếpliềnvớicáikhochứathan.Lạinữa,khothanởsátcácxưởngthợ,vànếuthanmàcháythìlửasẽbénngaylênnócnhàmáythép.Tấtcảmọichấtdễcháyđềutứckhắcbốclửa;sứcnóngsẽlàmđổcácbứctường,vàtườngđổsẽđậpnáthếtcácmáy.“Thếnào,màycóquyếtkhông,haykhôngquyết?”,bốgấuhỏi.

Nilsbiết làkhôngnên trả lờingayrằngmìnhkhôngmuốnlàmtheo lờigấu, nhưng chú cũng biết rằng chân của gấu sẽ chỉ bópmột cái là nát cảngườichúra.

Vìvậychúnói:-Đểmộtlát,mìnhsuynghĩđã.

-Tachophépmàynghĩ,nhưngphảibiếtrõlàvìnhờsắtmàloàingườiđãcóthểlấnátchúngtađếnnhưthế,nêntahếtsứcmuốnđượcthấycáccôngviệcđanglàmởđâyphảingừnglại.

Nilsnghĩ làphải lợidụngcái lúc tạmhoãnnàyđể tìmmột lối thoát rakhỏi tình thếcủachú,nhưngmàchúkhiếpsợđếnmứckhông tàinàosuynghĩchocómạchlạcđược.

“Nào,màycómuốnhaykhôngnào?”,bốgấuhỏi.Mấy lờiấybỗngrứtNilsrakhỏicơnsuynghĩ.

Chúkêulên:-Chớnóngnảythế!Đâylàviệchệtrọngvàcầncóchútthờigianmìnhmớinghĩra.

-Thìhãynghĩthêmlátnữa,bốgấunói.Nhưngphảibiếtrằngvìnhờsắtmàloàingườikhônranhhơnloàigấuđếnthế,vàchínhvìvậymàtamuốntrôngthấycáicôngviệcnàyphảingừnglại.

Xinđượcmộtthờihạnnàynữa,chúbécốgắngphácramộtkếthoátthân,nhưngvôhiệu.

“Thếnào?Thếnào?Màyđãquyếtchưa”,gấulạihỏi.

Nilsgiậtmình.

-Chọnlựađâuphảidễnhưđằngấytưởng.Chomìnhnghĩmộtlátnữa,chúnói.

-Được,nhưngmàsauđóthìkhôngđượcdodựnữa.Bởivìsắtmàloàingườiđếnởđây,xứsởcủagấunày,vàmàyphảihiểurằngtamuốnthấycáicôngviệcnàyngừnglạithôi.

Nilsnghĩlàphảilợidụnglầngiahạncuốinàyđểtìmramộtcáchtựcứu,nhưngchúsợquá,chúbốirốiquá,khôngsuynghĩcómạchlạcđược,vàýnghĩcủachúcứquaytrởlạinhữngcáimàchúđãthấykhibayquacáckhumỏ.Thậtlàphithườngtấtcảcáicảnhsinhhoạtấy,tấtcảcáicảnhhoạtđộngấyở trongmột xứheohút đến thế!Cáimiềnnày sẽ nghèokhổvàhoangvắngđếnđâu,nếungườitakhôngtìmthấysắtởđây!

Cái nhàmáy này đã đemviệc làm đến cho biết bao công nhân, từ khingườitabắtđầuxâydựng!Ngàynay,chungquanhlạicóbiếtbaonhiêulànhàở;vàbaonhiêulàđườngsắtvàđườngdâythépcũngchạyđếnđây,vàchínhnhữngđườngấyđãđiệnnhữnglờinhắngửiđikhắpthếgiới.

Gấunói:“Màyquyếtđịnhthếnào?Muốnhaykhôngmuốn?”

Nilsđưataylêntrán.Chúchẳngtìmrađượcmộtcáchtựcứunào,nhưnggiờthìchúbiếtrằngchúsẽkhônglàmgìchốnglạisắtcả,vìsắtđãgiúpđỡngười tanhiềuđến thếnào,ngườigiàucũngnhưngườinghèo,vàđãđembánhănđếnchobiếtbaonhiêungười.

-Takhôngmuốn!

Bốgấuchẳngnóichẳngrằng,bópchúmạnhhơngiữahaichâncủanó.

-Đằngấykhôngbắttaphảiquyếtđịnhpháhủymộtnhàmáythépđượcđâu,vìsắtlàmộtânhuệrấtlớn,khôngthểnàođánhvàođược.

-Đãthếthìmàyđừngmongtađểchomàysống.

-Không,takhôngmong.Nilsnhìnthẳngvàohaimắtbốgấumànóinhưvậy.

Bố gấu không ngừng bóp mạnh thêm. Nils đau đến nỗi ứa nước mắt,nhưngtuyệtkhôngnóimộtlời.

“Vậythìthếnào?”Bốgấuvừalàubàu,vừatừtừdanglênmộtcánhtay;vì nó vẫn hi vọng rằng, dù thế nào, đến phút cuối cùng rồi Nils cũng sẽnhượngbộ.Đúnglúcấy,Nilsnghemột tiếngláchcáchngaybêncạnh,vàthấymộtnòngsúnglonglanhlóesángcáchvàibước.BốgấuvàchínhcảNilsnữa,đãbịcôngviệccủabảnthânhọthuhútđếnmứcchẳngnhậnthấymộtconngườiđanglặnglẽđiđếngần.

Nils kêu lên: “Bố gấu! Không nghe người ta lên đạn đấy à? Chạy đi!Khôngngườitabắn!”

Bốgấuvộivàngchạy trốn,nhưngvẫncốmangtheo tùnhâncủamình.Mấytiếngnổngắnvanglên,trongkhigấubachânbốncẳngchạy.Đạnrítbêntai,nhưnggấuvẫncốchạyđượcantoànđếnchỗchắcchắn.

Trongkhinửa thânhình lủnglẳngởmõmgấu,Nils tựnhủlàchưabaogiờmàmìnhngunhưđêmnay.Nếuchúđừngnóigìthìgấuđãbịgiếtchết,vàchúđãđượcgiải thoát rồi.Nhưngmàchúđãquengiúpđỡcác loàivậtđếnmứclàrốtcụcchúcứgiúp,màkhôngcầnsuynghĩgìcả.

Bốgấuchạymột thôiđườngtrongrừng,rồidừnglạiđểđặtNilsxuốngđất.

“Cảmơn!TíHon!Nhữngviênđạnchếttiệtấysẽkhôngbắntrượtđích,nếucậukhôngbáochota;vàgiờthìta,tacũnggiúplạicậumộtviệc.Nếuvạnnhấtcậugặpmộtcongấu,thìcậuchỉcầnnóivớinócáiđiềutasắprỉtaicậuđây,lànósẽkhônglàmchútgìhạicậuđâu!”

Nóixong,bốgấuthìthầmmấylờivàotaiNils,rồichạyđihếttốclực,vìcứ tưởng như còn nghe tiếng những người đi săn và chó đang đuổi theomình.

Nilsthìởlạigiữarừng,tựdovàkhôngtổnthươngchútgìhết,nhưngchỉhơihiểurarằngmộtviệcmàunhiệmđếnthếmàlạicóthểxảyrađược.

Đàn ngỗng trời vẫn không ngừng bay trên vùng đó suốt cả chiều tối.Chúngkêu, chúngcố tìm tòi quanhvùng,nhưng tuyệt chẳng thấyTíHonđâucả.Chúngtiếptụctìmlâumãisaukhimặttrờilặn;vàcuốicùngkhitrờiđêmđãtốimịtđếnnỗichúngbắtbuộcphảiđỗxuốngđểngủ,thìchúngthấylòngbuồnquáđỗi.KhôngmộtconnàomàkhôngtưởngrằngNilsđãchếtvìrơi xuống, và đang nằm trong rừng, nên chúng không thể nào trông thấyđược.

Nhưng sáng hôm sau, ngay khimặt trời vừa hiện lên trên ngọn núi vàchiếuvàođànngỗng,thìNilsđãởtạichỗthườngngàycủamình,nằmngủgiữađànngỗng;vàthứcdậythìchúkhôngthểnàonhịnđượccườiđượckhi

ngheđànngỗngkêulêncàkíu,càkíuvìngạcnhiên.Nónglòngmuốnbiếtviệc gì đã xảy ra, chúng không chịu đi kiếm ăn.Chú thuật lại cho chúngnghecuộcphiêulưucủachúvớicongấu,hếtsứchoạtbát,nhưngxongrồihìnhnhưchúchẳngmuốnnóigìthêmnữa,chắcrằngcảđànđãbiếtrõmìnhtrởvềđànnhưthếnàorồi.

-Đâu,chúngmìnhcóbiếtgìđâu.Chúngmìnhcứtưởnglàcậuđãchếtvìrơixuốngđất.

-Thếthì lạ thật,Nils lạinói.Khibốgấutừgiãmình,mìnhliềnleolênmộtcâybáchvàngủluônởđấy.Trờivừahừngsángthìmìnhthứcgiấc,vìnghetiếngmộtconđạibànglaoxuốngmình.Nólấymóngchânquắpmìnhvàmangđi.Cảđànhiểuchomìnhrằngmìnhtinlàgiờphútcuốicùngcủamình đã đến rồi vậy.Nhưngmà đại bàng chẳng làm gìmình cả.Nó baythẳngđếncánhđồngnàyvàthảmìnhxuốnggiữađàn.

-Nókhôngnóivớicậurằngnólàaià?Ngỗngđựctrắngtohỏi.

-Nóđingay,trướccảkhimìnhcóthểcámơnnó.

MìnhnghĩlàmẹAkkađãpháinóđitìmmình.

-Quảthật là lạ lùng!Ngỗngđựctrắngnói.Cậucóthậtchắcrằngđólàmộtconđạibàngkhông?

-Mìnhchưabaogiờtrôngthấyđạibàng.Nilsđáp,nhưngconchimđótolắm,nênmìnhkhôngbiếtgọinóbằngcáitênnàokháctênđóđược.

Mårten,ngỗngđựcquayvềphíacácngỗngtrờiđểxemchúngnghĩgìvềcáichuyệnnày.Nhưngchúngđềungẩngđầulên,nhìntrời,vớicáivẻnhưđangnghĩđếnmộtviệcgìkháchẳn.

“Tốtnhấtlàtađừngquênmấtbữaănsángnay!”,Akkanóivàbỗngdangcánhrađểbayđi.

28ĐêmlễnữthánhValborg

Thứsáu,29vàthứbảy,30thángtư

NgàyhômđóNilstrôngthấymiềnnamtỉnhDalarna.ĐànngỗngbaytrênvùngmỏGrängesbergsrộnglớn,nhữngxínghiệptolớnởLudvika,vàbaytiếpđếntậncáccánhđồngStoraTunasvàsôngDalälv.[73]Lúcđầu,hễcònthấynhữngốngkhóinhàmáychĩalênsaumỗisốngnúilàNilscóthểtưởngrằngmìnhcònở tỉnhVästmanland.Nhưngkhiđếngầndòngsông lớn, thìmộtcảnhtượngmớihiệnradướimắtchú.ĐólàconsôngđầutiênđánggọilàsôngmàNilsđượcgặp.Chúngạcnhiênkhitrôngthấycáidòngnướcrộngấychảychầmchậmquađấtnày.

Đến cầuphaoTorsångs thì đànngỗngquay lại hướng tây-bắc, baydọcsông,tựahồdòngnướclàmhướngđạochochúng.NilsthahồngắmhaibờsôngDalälv,màphần lớnsansátnhàcửa trênnhữngquãngdài.Chú thấycácthácnướclớnDomnarvetvàKvarnsveden,vàcácnhàmáyrộnglớnmàtháclàmchohoạtđộng.Chúthấynhữngcầuphaonổitrênmặtsông,nhữngchiếcphàmàsôngđưađi,nhữngbègỗdàimàsôngquyếnđi,nhữngđườngsắtchạytheovàbăngquadòngsông,vàchúbiếtrằngđólàmộtconsônglớnvàtuyệtdiệu.

CómộtđêmmàtấtcảtrẻcontỉnhDalarnatrôngđợiđếnsốtruộtgầnnhưđêmGiángsinh,vàđólàđêmlễNữthánhValborg,màchúngcóthểđốtlửaởngoàiđồng.

Nhiềutuầntrướcđêmđó,contraicongáichỉnghĩđếnviệccópnhặtcủicho cuộc đốt lửa đêm lễ Nữ thánh Valborg. Chúng vào rừng nhặt nhạnhnhữngbócànhkhôvànhữngquảthông,chúngđikiếmvỏbàoởnhàôngthợmộc, nhữngmẩuvỏ câyvànhữngđoạn củi khẳngkhiuquákhông thểbổđượcởnhà cácông thợ rừng.Khôngngàynàomàchúngkhôngquấy rầyôngchủhiệutạphóa,hỏimuathùngcũ;đứanàomàcóthểkiếmđượcmộtcáivỏtô-nôđựnghắcínthìgiữnhưmộtkhotàngbảovật,vàchỉđemraphôvàocáiphútđượcnhenđống lửa.Nhữngcọcđỡchođậupơ-ti-boavàđậucô-ve, cô-bơ leo, đều lâm nguy, cũng như những rào giậu bị gió thổi đổ,nhữngdụngcụhỏnggãyvànhữnggiànphơicỏbỏquênngoàiđồng.Ngàylongtrọngđến,trẻconmỗilàngdựngtrênmộtngọngòhaybênbờhồ,mộtgiànhỏathựcsựvớinhữngcâythônggiángsinhcũ,nhữngcànhkhôvàđủ

các thứ chất đốt. Có khimột làng đốt những hai, ba đống lửa, vì trẻ conkhôngthểđiđếnchỗđồngývớinhauđược.

Cácđốngcủithườngđãxếpsẵnrấtsớmtừchiều,tấtcảtrẻconđềuđidạochơi,baodiêmtrongtúi,chờlúctốitrời.Cữnàytrongnăm,ởDalarnatrờisáng lâughêgớm.Đến támgiờ,hoànghônmớihơibắtđầu.Đidạongoàitrời trong những ngày đầu xuân thế này, người rét cóng và rất khó chịu.Tuyếtđãtanngoàiđồngvàởnhữngnơiđấtquang,vàlúcgiữangàymặttrờichiếuxuống thìngười ta thấygầnnhưnóng.Nhưngmàrừngcòngiấukínnhữngđốngtuyếtcao,băngcònphủcácmặthồ,vàvềđêmlạnhnhiềuđộdướikhông.Bởithếmàcóthểnơinọnơikia,mộtngọnlửađãđỏlêntrướcgiờ.Nhưngchỉcónhữngtrẻbénhất,vànhữngtrẻthiếukiênnhẫnnhất,mớivộivàngnhưthế.Nhữngtrẻkhácđềuchờđếntốiđểchocácđốnglửacháyđẹp.

Cuốicùngrồicũngđếnlúcbấtcứngườinàocũngđềucómặtvàmangđếngópmộtcànhcủimọntrongđốngcủi.Chúcontrailớnnhấtđámđốtlênmộtcâyđuốc rơm,đemđútvàodướiđốngcủi.Nhữngngọn lửaphụt lên,nhữngcànhcâynổlốpbốpvàkêurăngrắc;nhữngcànhmảnhmaicũngđỏrựclên,trôngnhưlàtrongsuốt;khóitrànravàtỏacuồncuộnthànhnhữngvòngđenrộng.Saucùng,lửatừngọnđốngcủivútlên,caovàsáng;lửavọtcaolêntrênkhông,khắpnơitrongvùngđềutrôngthấy.

Chỉđếnlúcấyđámtrẻconmớicóthìgiờnhìnrachungquanh.Kiamộtngọn lửa!Lạikiamộtngọn lửanữa!Người tađốtmộtngọn trênđồiđằngkia,vàmộtngọn tận trênđỉnhnúi!Tấtcảđámtrẻđềumongrằng lửacủamìnhtonhấtvàđẹpnhất;chúngcứsợlửacủamìnhkhônghơnđượctấtcảcáclửakhác,vàđếnphútcuốicùngvẫnchạyvềnhà,khẩnkhoảnxinthêmvàibócủihaygỗvụnnữa.

Khi lửađãcháy to,người lớnvàcảngườigià,đềuđếnxem lửakhôngphảichỉnhìnđẹp,màcòntỏanhiềuhơiấmtrongbuổitốitrờilạnh,vàngườitangồikhắpchungquanhlửa, trênnhữngtảngđá.Người tangồiđấy,mắtnhìnvàolửa,chođếnkhimộtngườinàođócóýkiếnphamộttícàphê,vìngườitacómộtngọnlửađẹpnhưthế.Vàthườngthìtrongkhinướcphacàphêđangsôi,mộtngườinàođókểmộtcâuchuyện;xonglàngườikháckểtiếp.

Ngườilớnnghĩđếncàphêvàtruyệnnhiềuhơn,còntrẻconthìchỉnghĩđếnviệclàmchongọnlửabốclênthậtcaovàcháythậtlâu.Mùaxuânvớibănglởvàtuyếttan,đếnmuộnnhưthếcơmà!Đámtrẻmuốngiúpsứcmùaxuânbằngngọnlửacủamình.Nếukhông,hìnhnhưxuânkhôngtàinàolàmđâmchồivànẩylộcđược.

ĐànngỗngtrờiđãđổxuốngmặtbăngcủahồSiljanđểngủ,vàvìgióbắcthổi dọc theo hồ, lạnh như băng,Nils đã chui ngay xuống dưới cánh conngỗngđực.Vừamới thiu thiungủ,chúđãbịmột tiếngsúngnổđánhthứcdậy.Từdướicánhngỗngchúvộivàngchuiravànhìnchungquanhrấtlosợ.

Trênmặtbăng tấtcảđềuyên lặng.Rìnhmãinhưngvôhiệu,chúchẳngtrôngthấykẻđisănđâucả.Nhưngphóngmắtnhìnlêncácbờhồ,chúsửngsốtvàtưởngđếnmộtảocảnhquáidịnhưởVinetavậy.[74]

Chiềuhômấy,đànngỗngđãbayquabaylạinhiềulầntrênhồtrướckhiđỗxuống.Dọcđườngbay,ngỗngđãchỉchochúnhữngnhà thờ to lớnvànhững làngmạc ở trên bờ hồSiljan.Chú đã trông thấyLeksand,Rättvik,Mora,đảoSollerưn.Toànthểvùngnàyxemrabìnhyênvàvuitươihơnchúđã tưởngnhiều.Chúchẳng thấycóchútgì làhunggởvàkhủngkhiếpcả.Thếmà,đangđêmthếnày,cũngtrênnhữngbờhồấylạirựcsánglênmộtvòng lửa. Chú thấy lửa cháy ở Mora phía bắc hồ, trên các bờ của đảoSollerưn,ởtrongVikarbyn,ởnhữngngọnđồitrênlàngSjurberg,ởmỏmđấtcónhàthờRättvik,ở trênngọnnúiLerdalsberg, trêntấtcảcácđồivàmũiđấtchođếntậnLeksand.

Chúđếmđượchơntrămđốnglửa,vàchúkhônghiểunhưthếnghĩalàthếnào.

Cácngỗngtrờicũngbịtiếngnổlàmchotỉnhdậy,nhưngtứckhắc,trôngthấy cái cảnh đang diễn ra,Akka kêu lên: “Đó là trẻ con của loài người,chúngvuichơi”.Vàtấtcảđànngỗngđềungủlạingay,đầuchuixuốngdướicánh.

Nilsnhìnkĩhồilâunhữngđốnglửatranghoàngchobờhồnhưmộtchuỗidàinhữngđồnữ trangbằngvàng.Chúbịánhsángvàhơiấmthuhútnhưmộtconmuỗi,vàchúrấtmuốnđếngầncácđốnglửa.Chúnghesúngnổhếttiếngnàyđếntiếngkhác,cáiấycũngthuhútchúvìchúhiểurằngchẳngcóchútnguyhiểmnàocả.

Nhữngngườiởđằngkia,chungquanhcácđốnglửa,hìnhnhưvuithíchquáchừng,đếnmứchòhét,kêugọinhauchưacholàđủ,lạicòndùngđếncảsúngnữa.Vàkìa,quanhmộtđốnglửacháyrựctậntrênđỉnhmộtngọnnúi,người tađangbắnpháohoa.Người tađã cómộtđống lửa tovàđẹp, bốccháyrấtcao,nhưngngườitacònmuốnhơnthếnữa;niềmvuicủangườitacòncầnbaybổnglêntrời.

DầndầnNilsđếngầnbờ;bỗngnhữngâmđiệucủamộtbàihátlọtđếntaichú.Thếlàchúliềnchạyvềphíađấtliền.

ỞbờtrongcùngcủavũngRättvik,cómộtcáiđậpdàitiếnraphíanước.Tậnđằngmútđập,mộtnhómngườiđứnghát,tiếnghọvanglêntrongcảnhđêmyêntĩnhcủamặthồ.CóthểnóilàmùaxuânđốivớihọdườngnhưđangngủnhưnhữngconngỗngtrờitrênmặthồSiljanvàhọmuốnđánhthứcmùaxuândậy.Họđãmởđầubằngcâu:“Tabiếtmộtxứrấtxatrênphíabắc”vàhọ kết thúc rằng: “Dalarna xưa đã ở; Dalarna nay vẫn ở...”. Trên đập,chẳngcóchútlửanào,vànhữngngườihátkhôngthểnhìnthấyxa.Nhưngcùng với những âm điệu, đang hiện lên trướcmắt họ và trước tất cảmọingười,hìnhảnhcủađấtnướchọ,rựcrỡhơnvàdịudànghơnngaytrongánhsángcủabanngày.Dườngnhưhọmuốnlàmchomùaxuânphảixiêulòng!“Hãy nhìn đất nước đang chờ xuân!Xuân chẳng đến giúp chúng ta sao?Xuâncòncứđểmùađôngápbứcmộtđấtnướcxinhđẹpđếnthếnàysao?”

CòntiếnghátlàNilsHolgerssoncònlắngtainghe;sauđóchúchạyvụtvềphíađấtliền.Mộtđốnglửacháyngaytrênbãi.Chútiếnđếngần,đếnmứccóthểnhìnthấynhữngngườingồihayđứngchungquanhđốnglửa.Lạilầnnữa,chútựhỏiđócóphảilàmộtảoảnhkhông.Chúchưabaogiờđượcthấynhữngkẻănmặcnhưthế.Đànbàđộinhữngmũđen,nhọn,mặcnhữngáochẽn ngắn bằng dạ trắng; quàng những khăn thêu hoa lá quanh cổ, diệnnhữngyếmbằnglụamàulụcvànhữngváymàuđenphíatrướcthêunhữngsọctrắng,đỏ,lụcvàđen.Đànôngđộimũtrònvàthấp,mặcáongoàimàuxanhrấtdài,cácđườngmayđềuviềnđỏ,nhữngquầnbằngdamàuvàng,ởđầugốibuộcnhữngruybăngmàuđỏtrangtrínhữngquảcầubằnglenlòngthòng.CóphảivìnhữngbộyphụcấymàNilsdườngnhưthấynhữngngườiđókhônggiốngcưdâncủatỉnhkhác;họcóvẻcaolớnhơnvàcaoquýhơn.Nilsnhớlạinhữngbộquầnáocổmẹchúgiữtậnđáychiếchòmtocủabà,vàtừlâurồichẳngcóaiởtỉnhSkånemàcònmặcnữa.Vậyrachúđượcduyênmaytrôngthấynhữngconngườingàyxưa,đãsốngcáchngàynaytrămnămrồisao?

Đóchỉlàmộtýnghĩthoánghiệnratrongócchú.Trướcmặtchúlànhữngngườiđànôngvànhữngngườiđànbàđangsốngthật;nhưngnhữngngườidân tỉnhDalarnađãgiữ lại trongngônngữcủahọ,phong tụccủahọvàyphụccủahọ,nhiềucáicủaquákhứđếnnỗikhôngnênngạcnhiênvìcáiảotưởngngắnngủicủachú.[75]

Quanhcácnhàthờ

Chúanhật,mồngmộtthángnăm

Sánghômsaukhithứcdậyvàtụtxuốngmặtbăng,Nilskhôngthểkhông

cười.Đêmquatuyếtrơinhiềuquá,vàvẫncònrơi;khôngkhíđầynhữngtúmtuyếttotướng,đangquaycuồng.Cóthểnóilàcánhcủanhữngconbướmđãbịcáilạnhgiếtchết,đangrơixuống.TrênhồSiljan,tuyếtđóngmộtlớpdàymấycentimét.Bờhồphủkíntuyết;cácngỗngtrời lưngđầytuyết,đếnnỗitrôngnhưnhữngđốngtuyếtnhỏ.

ChốcchốcAkkahayYksi,hayKaksi,cựamìnhmộttí,nhưngthấytuyếtcứrơikhôngngớt, lạichuiđầuvàodướicánh.Tấtnhiênlàcácngỗngđềuđồngývớinhaurằngthờitiếtnhưthếnàythìchẳngcógìtốthơnlàngủ,vàNilskhôngcholàhọsaichútnàocả.Vàigiờsauchúthứcgiấc;cácchuôngnhàthờởRättvikđanggọingườiđilễthánh.Tuyếtđãngừngrơi,nhưnggióbắcthổirấtmạnh,vàởtrênmặthồrétghêgớm.Nilsmừngthấyđànngỗnggiũmình,vàđượctheođànđivềphíađấtliền.Ngỗngđếnđấyđểkiếmăn.HômđólàngàylễnhậnthánhthểởnhàthờRättvik,vànhữngngườiđượcban thánh thể,đếnrấtsớm, túmnămtụmba từngnhómnhỏ,kháochuyệnvớinhautrướcnhàthờ.Tấtcảmọingườiđềumặcyphụcquêhương,vàáoquầnhọđềurựcrỡmàusắc.“MẹAkkathânmến,baychầmchậmlạimộttíchotôixemđámthanhniên”,Nilskhẩnkhoảnnhưthế.Ngỗngđầuđànxétrằngyêucầuấylàphảichăng:dámbaythấpđếnđâulàngỗnghạxuốngđếnđấy,vàlượnbavòngquanhnhàthờ.Trônggầnthìcũngkhónóilàhọnhưthếnào,nhưngnhìntừtrêncaothếnàythìnhữngcontrai,congáikiađốivớiNilslàđámthanhniênđẹpnhấttrầnđờimàchúchưatừnggặpbaogiờ.“Tôitinlàtrongcungvuacũngkhôngcónhữnghoàngtửkhôingôhơnvànhữngcôngchúaxinhđẹphơnthế”,chúkêulênnhưvậy.

ỞRättviktuyếtphủkíntấtcảcáccánhđồng,Akkakhôngthểtìmrachỗnào để đỗ xuống được.Chẳng do dự lâu, ngỗng bay về hướng nam, phíaLeksand.

ỞLeksand, cũngnhư thường lệ trongmùaxuân, đám thanhniênđãđikiếmcôngănviệclàm.Chỉcònnhữngngườigiàởnhà:khiđànngỗngbayquathìmộtđoàndàinhữngbàlãokéonhauđinhàthờ,[76]dọcconđườngtuyệtđẹphaibêntrồngcâybạchdương.Họđitrênmặtđấttrắng,mặcnhữngchiếcáochẽnngắnbằngdacừumộtmàutrắngrựcrỡ,nhữngcáiváybằngdatrắng,nhữngáongoàimàuvànghoặcsoọctrắngvàđen,độinhữngkhăntrắngviềnquanhnhữngmáitóctrắng.

“MẹAkkathânmến,baychậmlạichotôixemcácbàgiàấy”,Nilsyêucầunhưthế.Ngỗngđầuđànxétrằngýmuốnấylàphảichăng;dámbaythấpđếnđâulàngỗnghạxuốngđếnđấy,vàlượnbavòngquanhconđườngtrồngcâybạchdương.Trônggầnthìcũngkhónóilàhọnhưthếnào,nhưngnhìntừ trên cao thếnày thì nhữngbàgiàkiaxem rađườnghoàng, trang trọng

tuyệtvời.“Cóthểnóirằngcontraicácbàlànhữngquốcvương,vàcongáilànhữngvươnghậucả”.Nilsnghĩbụngnhưvậy.

ỞLeksandtuyếtcũngnhiềunhưởRättvik.Akkaliềnquyếtđịnhbayxahơnnữavềhướngnam,phíaFlưda.ỞFlưda,ngườiđanglễnhàthờkhiđànngỗngđến,nhưngvìsaulễthánhsẽcóđámcưới,nênđoànngườidựđámcướiđãtềtựutrướcthánhđường.Côdâuđộimộtvòngvàngtrênmáitócbỏxõa,đeođầynữtrang,hoavànhữngdảiruybăngsặcsỡ;tấtcảlộnglẫyđếnnỗilàmnhứccảmắt.Chúrểmặcchiếcáolễdàimàuxanh,quầnchẽnngắnvàđộimũmềmmàuđỏ.Ngườitanhậnracáccôphùdâunhờnhữngchuỗihoahồngvàhoauấtkimhươngthêuquanhthânáocủahọvàởphầndướiváycủahọ.Haihọvàhàngxómlánggiềngđitheosau,cũngđềumặcbộyphụcsặcsỡcủagiáoxứhọ.

“MẹAkkathânmến,baychậmlạichotôixemcôdâu,chúrể”,Nilsyêucầunhưthế.

Dámbay thấpđếnđâu làngỗngđầuđànhạxuốngđếnđấy,và lượnbavòngquanh tường thánhđường.Trônggần thìcũngkhónói làhọnhư thếnào,nhưngnhìntừtrêncaothếnàythìchưabaogiờthấycôdâunàothùymịhơn, chú rể nào hiên ngang hơn, cũng như đám cưới nào lộng lẫy hơn.“Mìnhchẳngbiếtlàtrongcungđình,quốcvươngvàvươnghậuquầnáocóđẹphơnthếnàykhông”,Nilstựhỏinhưvậy.

SaucùngthìởFlưdađànngỗngtìmđượcnhữngcánhđồngquangđãngvàcóthểdừnglạiđểkiếmăn.

29Trậnlụt

1-4thángnăm

Trongnhiềungày,ởphíabắcpháMälar thời tiết xấukinhkhủng.Trờixámxịtmộtmàu,giórít,mưatrútnhưđậpxuốngmặtđất.Ngườivàvậtđềuhiểurằngkhôngthểđượcmùaxuânđếnvớimộtcáigiárẻhơn,nhưngkhôngvìthếmàcáithờitiếtấylàmngườitabớtsốtruột.

Tuyếttíchlạitrongcácrừngbáchđãbắtđầutanthựcsự;nhữngconsuốinhỏmùaxuânchảygấpdònglên.Khắpnơi,nướctùhãmởnhữngvũngtrêncácconđường,nướclừđừởcácconhào,nướcrirỉgiữanhữngmôđấtcủacácđầmlầyvàchỗlún,khắpnơinướcbắtđầuchuyểnđộng,vàtìmcáchđổvàocácconsuối,đểđượccuốnxuôirabiển.

CácconsuốichạyđếnvớicácconsôngcủapháMälar,cácconsôngấycố hết sức để đưa các khối nước đó đến tận phá.Nhưng bỗng nhiên, chỉtrongmộtđêm,vôsốnhữnghồnhỏởtỉnhUpplandvàvùngBergslagvứtbỏlớpbăngphủtrênmặt;nhữngdòngsôngbịnghẽndânglênbấtngờ;dướisứcdồnđếnnhưvậy,nướcpháMälarvộivàngchảyracửabiển.NhưngmàcửaNorrstrưmđổkhốinướcđórabiển,lạihẹp;trongtrườnghợpnhưthếkhôngthểnàobảođảmviệctháonướcchonhanhđược.

Khôngmayhếtsứcnữalàgióđôngthổimạnh,đẩylùinướcbiểnvàonộiđịavàngángmấtcửaNorrstrưm.Nướcpháliềntrànlênbờ.

Nướclênrấtchậm,nhưthểmiễncưỡng,buồnphiềnvìgâythiệthạichocácbờpháxinhđẹp;cácbờnàynóichungđều thấp,nênchẳngmấychốcnướcđãlanvàođất.Chẳngcầngìthêmnữađểlàmsinhracảnhhỗnloạnvôcùng.

Mälar là một cái phá hơi đặc biệt, gồm nhiều vùng nước hẹp thắt lại,nhiềuvũngvàeo.Chẳngthấyởđâunhữngmặtnướcrộnglớnbịgióđánh,gióquật.Hìnhnhưpháđượctạorachonhữngcuộcdungoạn,nhữngchuyếnđichơithuyềnbuồmvànhữngbuổiđánhcávuivẻ.

Phácóbaonhiêulàđảolớn,đảonhỏvàghềnhđấtthíchthú,câycốiumtùm!Chẳngnơinàolàbờđátrơtrụi.Hìnhnhưpháchưabaogiờmongướcrằngbờcủamìnhphảimangcáigìkhácnhữnglâuđài,nhữngbiệtthựmùahè,nhữngdinhthựxinhđẹpvànhữngchốntiêukhiển.Cólẽcũngchínhvì

quangcảnhđángyêuvàdịudàngvôcùngcủaphámàngườitaxúcđộnghếtsức,thỉnhthoảngkhivàoxuân,phábỗngtrởthànhmộtmốiđedọa.

Lầnnày,trướccáinguylụtlộisắpđến,thuyềnto,thuyềnnhỏtrongmùađôngđãđemcấttrênbờ,liềnđượcsửasangvộivàng;ngườitabítnhữnglỗthủng,quéthắcínlạivỏthuyền.Đồngthờingườitakéonhữngbểgiặtquầnáolênbờ,củngcốlạicáccầu.Nhữngngườicanhgiữđườngsắtdọcbờhồ,điđilạilạikhôngdámngủ,đêmcũngnhưngày.Nhữngnôngdâncócỏkhôcấttrongnhữngkhoxépởcácđảonhỏ,vộivàngchuyểnvàođấtliền.Dânchài thì cứu lấy lưới và lờ, đó. Các chuyến phà thì người ùa xuống đầy,nhữngkháchđườngxamuốnvềnhàhayrađitrướckhitrậnlụtcảnchânlại.Khôngphảichỉngườimớihoảnghốt.Nhữngconvịtcótrứngởtrongcácbụicâyvenbờ,nhữngchuộtđồngvàchuộtchũicưtrúdọcbờvàcóconnhỏcònở tronghang, đềuhoảng sợhết sức.Tất cả, chođếnnhững con thiênngakiêungạocũngbắtđầusợtổvàtrứngđangấpcủachúngbịtiêudiệt.

Vả lại chúng lo sợ cũng đúng, nước lũ của pháMälar cứ lan ra mãi.nhữngbãicỏthấpquanhGripsholmđãngập;tòalâuđàicổđãbịtáchkhỏiđấtliềnvìnhữngdòngnướcrộngđãphủkíncácconhàonhỏhẹpmọingày.ỞSträngnäs, conđườngđểdạochơixinhđẹpdọcbờhồđãbịbiến thànhdòngthác;ởVästerås,ngườitasửasoạnđithuyềntrongcácđườngphố.HaiconnaixứlạnhđãởcảmùađôngtrênmộthònđảogiữapháMälar,thấynơitrúthânđãngập,phảinhảyxuốngnướcbơivàobờ.Nhữngkhogỗnguyênvẹn,mộtsốvánvàthùngtrôigiạtkhôngbiếtvềđâu,vàkhắpnơiđềuthấynhữngngườicốrasứccứulấycủacảicủamình.

Vàocữấy,mộthômSmirre, concáo,đidạochơi trongmột cánh rừngbạchdươngnhỏởphíabắcpháMälar.NóvẫnnghĩmãiđếnđànngỗngvàTíHon;nóđãmấthútdấuvếtcủachúng,vàtựhỏilàmsaomàbắtlạichúngđược.

Thếlà,tronglúcđangnảnlòng,nótrôngthấyAgar,conbồcâuđưathư,đậutrênmộtcànhcây.

-Rấtvuimừngđượcgặpđằngấy,Agarà,Smirrenói.CólẽđằngấycóthểnóichomìnhbiếtlúcnàyAkkanúiKebnekaisevàđàncủamụấyởđâukhông?

-Cóthểlàtabiết,Agartrảlời,nhưnghãytinchắcrằngtachẳngbảochocậuđâu.

-Chẳngquantrọnggìviệcấy!Smirredửngdưngđáplại,miễnlàđằngấynhận lời chuyển lại chomụấymột cái tinmàngười tađãnhờ tớchuyển.ĐằngấycũngbiếtlàcácbờcủapháMälarđangởtrongcảnhđángthương

như thếnào.Lụt tomà,vàcác tộcđoàn thiênngađôngđúcở trongvũngHjälsta sắpmấthết tổvà trứngđếnnơi rồi.ÁnhSángBanNgày,vuacácthiênnga,cónghenóilàconngườibénhỏđitheođànngỗngbiếtcáchcứuchữatấtcảmọithứtaihọa.YủytháctớcầukhẩnAkkacùngvớiTíHonđếnngayvũngHjälsta.

-Tacó thểchuyểncái tinấy,Agarnói,nhưngtakhônghiểu làcáiconngườibémộtmẩuđócóthểcứuđượcđànthiênngabằngcáchnào.

-Tớcũngvậy,Smirrenói.Nhưngngườitanóilànócóthểvượtquamọinỗikhókhănđấy.

-Vàtacũnglấylàmngạcnhiênlàvuathiênngalạiđigửitinquamộtconcáo,Agarbáclạinhưvậy.

- Thật ra thời thường thì chúng ta là kẻ thù của nhau đấy, Smirre thúnhận,giọnghếtsứcdịudàng,nhưngtrongnhững taihọa lớn thìphảigiúpnhauchứ.DùsaocólẽđằngấycũngđừngnóivớiAkkalàđãnắmđượctinnàytừmộtconcáothìhơn,vìmụtakhôngthểnàomàkhôngngờvựcđược.

NhữngconthiênngatrongvũngHjälstaNơitrúẩnchắcnhấtchotấtcảcác loài chimnước cưngụ trongpháMälar, là vũngHjälsta; người ta gọinhưthếcáiphầnlùivàoxanhấtcủavũngEkolsundlàphầnkéodàicủavùngnướcBjưrkưvàvùngnướcnày rộng thứnhì trongcácnhánhdàivàkhúckhuỷucủapháMälar,ănsâuvàođịaphậntỉnhUppland.

VũngHjälstacónhữngconsông,bờrấtthấp,đổvào;nướcvũngkhôngsâu,đãbịnhữnglớp lau láchxâmchiếmhết.Vũngchocác loàichimmộtnơiởrấttốt,ởđấychúngsốnghếtsứcbìnhyên.Ởđấycómộttộcđoànthiênngađôngđúc.NgườichủấpEkolsund, tháiấpcũcủanhàvuaởngaybêncạnh,đãcấmsănbắntrongvũngđểtránhlàmchimsợhãi.

TinnhắnvừađếnnơilàAkkaliềnđếnvũngHjälsta.Ngỗngcùngđànđếnđấymộtbuổichiều,vàthấyngaynỗilớnlaocủataihọa.Nhữngtổthiênngatobịnhổkhỏichỗbám,trôinổitheochiềugió.Mấycáiđãrãrời,haibacáiđãlậtnhào,vàtrứngởtrongđóđanglonglanhdướiđáynước.

“Hơiđâumàrênsiết,sợibuộcvàcọngcỏthiếugì.Tasẽlàmlạitổ,thếthôi!”Các con thiên nga nói vậy.Chẳngmột con nào nghĩ đến việc pháingườiđicầucứu,vàchúngchẳngngờchútnàocáitinmàSmirrevừanhờAgarnhắntớiđànngỗngtrời.

Chúngđôngđếnhàng trămvàxếp theo thứ tự tuổi tác; nhữngconcònnonthìởngoàivòng,hàngtrưởngthượngvàđámhiềnđứchơncảthìởgiữa,chungquanhÁnhSángBanNgàylàvuavàTuyếtThanhTĩnhlàvươnghậu,

cảhaiđềucaotuổinhấttấtcả,vàđasốcácthiênngaởđấyđềulàconcháucủavuavàhậu.ÁnhSángBanNgàyvàTuyếtThanhTĩnhhầunhưcóthểnhớlạicáithuởmàcácthiênngathuộcdònggiốngcủahọchẳngsốnghoangdạiởbấtkìnơinàotrênđấtnướcThụyĐiển.Ngườitathấychúngđãđượcthuầndưỡngthànhgiacầmtrongnhữngconhàovàbểnướccủacáclâuđài.Nhưng ngày nọ, một đôi thiên nga trốn thoát và đến lập cư trong vũngHjälstarồisinhđẻratấtcảcácthiênngasốngởđósaunày.BâygiờthìcónhữngthiênngathuộcdònghọcủachúngtrongnhiềuvũngcủapháMälar,cũngnhưtronghồTåkernvàhồHornborg.CácthiênngaởvũngHjälstarấtlấylàmtựhàothấydònghọcủamìnhlanratừhồnàyđếnhồkhácnhưvậy.

Đànngỗng trờiđãđỗxuốngphía tâyvũng,Akka liềnbơingayvềphíacácthiênnga.Akkahếtsứcngạcnhiênvềcáitinnhậnđược,nhưngchođólàmộtvinhdựlớn,vàbằnggiánàocũngkhôngmuốntừchốikhônggiúpđỡ.

Đếngầnđámthiênnga,Akkanhìn lạiđằngsauxemđànngỗngđi theomìnhcólộithậtthẳnghàngkhông,vàkhoảngcáchcóđềukhông.

Akkanói:“Giờthìlộinhanhlênvàchothậtđẹp!Đừngnhìnchằmchằmvàođámthiênnganhưthểxưanaychưahềtrôngthấycáigìđẹphơnthếbaogiờ,vàđừngcóquantâmđếnđiềuhọsẽnóivềmình”.

ĐâykhôngphảilàlầnđầutiênAkkađếnthămvuagiàvàvươnghậucủaloài thiênnga.Vuavàvợbaogiờ cũng tiếpAkka trọnghậunhưmột conchimtiếngtămlừnglẫyvàđãđinhiềunhưthếđượcquyềntiếpđãi.Tuyvậy,Akkacũngchẳngmuốnđivàogiữatấtcảnhữngconthiênngahọpthànhtảhữucủavuavàhậu.Chưabaogiờngỗngcảmthấymìnhbénhỏ,vàxámxịt,vàhènmọnquásức,nhưkhiởgiữabọnhọ;vàđangđingỗngđãnghenhiềulần những tiếng “khố rách áo ôm” và “quêmùa cụcmịch”. NhưngAkkakhôngbaogiờđáplại,làmnhưlàkhôngnghethấygìhết.

Lầnnày thìmọiviệchìnhnhư trôichảy theoýmuốncả.Cáccon thiênnga lễphép rẽ ra,vàđànngỗng trờibơiquanhưgiữamột conđườngmànhữngconchimto,trắngvàmượtkiađangxếpthànhhàngràodanhdựhaibên. Chúng đẹp quá, khi phồng đôi cánh lên như những cánh buồm, đểgiươngoaivớikhách.Chúngkhôngnhậnxétđiềugìkhónghe,vàlàmchoAkkangạcnhiênvìtháiđộđúngđắncủachúng.

“Nhàvuađãphảiđánhgiácungcáchănởkhôngtốtcủachúng,vàralệnhchochúngphảicưxửcholễđộ”,Akkanghĩthế.

Nhưngbỗngcácconthiênngatrôngthấyngỗngđựctrắngbơiởcuốidãydàicácngỗngtrời.Mộttràngxìxàovìngạcnhiênvàtứcgiậntruyềnquacác

hàng,vàthếlàđiđờinhữngcửchỉlịchsựcủađámthiênnga.

Mộtconkêulên:“Thếnào?Rangỗngtrờicũngđịnhmanglôngtrắngkiaà?”

-Họsẽkhôngtưởngtượnglànhưthếhọsẽthànhrathiênnga,mộtconkháclạicườngđiệulên.

Thếlàtấtcảđềumạnhainấykêulên,tiếngtovàvangvang.Khôngtàinàomàlàmchochúnghiểunổirằngcómộtconngỗngđựcnhàđitheođànngỗngtrời.

-Đóphảilàđíchthânnhàvuacủaloàingỗng.

-Khôngphảilàngỗng,màlàmộtconvịtnhà.

Nhữngtiếngkêuvanglêntừmọiphía;ngỗngđựctrắngto,nhớlệnhcủaAkka, cứ taingơmắtđiếc,vàcó thểbơinhanhbaonhiêu làcứbơi.Đámthiênnga,mỗilúcmộtthêmnổixung,chỉmuốnxôngvàotấncông.

“Cáiconếchnàonócõng trên lưng thế?”Mộtcon thiênngahỏi.“Bọnngỗng tưởng rằng chúng ta khôngnhận ramột con ếch ănmặc giả ngườichắc”.

Đámthiênngavừamớixếpthànhhàngngũchỉnhtềđểchođànngỗngđiqua, liền náo động lên, và bơi lội tứ tung, xô đẩy nhau để nhìn xem conngỗngđựctrắng.

Đúng cái lúcAkkađến trướcmặt vua thiênngavà sắphỏi là người tamongmìnhcứugiúpnhưthếnào,thìnhàvuanhậnthấycảnhnáođộngcủacon cháu. “Cái gì thế?Chẳngphải là ta đã ra lệnhphải lễ độđối với đànngỗngsao?”Vuanóivẻkhôngbằng lòng.Vươnghậubơi raphủdụnhândân,vàÁnhSángBanNgàylạiquaysangphíaAkka.Nhưnghậuđãtứcthờitrởlại,cóvẻnghẹtthở.

-Cómộtconngỗngtrắngđằngkia,hậukêulên.Xấuhổquá.Tôichẳngngạcnhiênvìngườitanổiloạn.Quanhngỗngđực,cảnhxôđẩynhauđãđếnmức loạn xạ. Akka và các ngỗng khác cố bơi về phía ngỗng đực, nhưngkhôngthểđược.Thếlànhàvua,tuygiànhưngkhỏehơntấtcả,liềnlaođến,rẽđámthiênngaravàvạchđườngbơiđếntậnchỗngỗngđực.Nhưngtrôngthấyngỗngđực trắng,vua liềnđâmbổvàonóvànhổcủanóhaicái lông.Vuathétlên:“Nàyngỗngđực,đâylàbàihọcchomày,dámđếngiữađámthiênngamàchưngdiệnnhưthế”.

“Bay lên đi, ngỗngđực bay đi, bay đi!”,Akkakêuvề phía nó, vì hiểurằngbọnthiênngasẽvặtsạchbộlôngtrắngcủanóchođếnchiếccuốicùng.

“Baylênđi!Baylênđi!”.TíHoncũngkêulên.Nhưngngỗngđựcbịkẹtgiữađámthiênnga,khôngcóchỗđểcấtcánh.Từkhắpmọiphía,đámthiênngavươnnhữngcáimỏmãnhliệtrađểvặtlôngnó.

Nócốhếtsứctựvệ,mổlạiđủmọiphía.Nhữngconngỗngkháccũngtấncôngvàođámthiênnga.Nhưngkếtquảcủatrậnchiếnđấusẽrasao,chẳngcònchútgìđángngờnữa,nếubỗngnhiênđànngỗngkhôngnhậnđượcsựtiếpviệnbấtngờ.

Mộtconchimbônglauđãtheodõimọiviệcxảyra.Nóphátlênnhữngtiếngkêutrongvàcao,mànhữngloàichimnhỏvẫndùngđểtậphợpnhaulạimàđánhđuổimột con chimcắthay con chimưng.Tiếngkêugọivừavanglênbalần,làtấtcảnhữngloàichimnhỏtrongvùngđãbayđếnhếttốclực,vàlaotớivũngHjälstathànhmộtđámdàyđặc,huyênnáo.

Nhữngconvậtnhỏyếuấyđâmbổxuốngđámthiênnga,gàothétkhôngngớt vào tai chúng, lấy cánh làmmờmắt chúng, làm chúng hoảng hốt vìnhữngtiếngkêu:“Xấuhổi,xấuhổ,thiênngaôi!Xấuhổ,xấuhổ,thiênngaôi!”

Cuộctấncôngcủacácloàichimnhỏchỉngắnthôi,nhưngkhichúngbayđivàđámthiênngađịnhthầnlạithìđànngỗngtrờiđãbaysangphíabờbênkiarồi.

Conchógiữnhàmới

Cũngmaylàđámthiênngađãquátựhàokhôngđuổitheo,vàđànngỗngcóthểngủđêmtrênmộtđámsậyrấtyêntĩnh.

CònNilsHolgerssonthìđóiđếnnỗikhôngtàinàonhắmmắtđược.

Chúkêulên:“Mìnhphảiđikiếmcáigìmàănđã”.Buổilụtlộithếnày,tìmramộtchiếcthuyềnđểvàobờcũngchẳngkhógì.Chúbénhảyxuốngmộtmẩuvánmàsóngđãđưavàotrongđámsậy,vớtlênmộtchiếcgậyconrồidùngđểlàmsàochốngvàobờ.

Vừa đến bờ thì nghe tiếng sóng vỗ nhè nhẹ ngay bên cạnh.Chú trôngchừngmộtlúc,rồithấymộtconthiênngacáiđangngủtrongmộtcáitổtocáchmìnhcóvàimét.Chúlạithấymộtconcáođãlộixuốngnướcmấybướcđểbất thình lìnhvồ lấy thiênnga.“Ônày,ônày!Đứngdậy!Đứngdậy!”,Nilskêulên,vàlấysàođậpxuốngnước.Conthiênngacấtmìnhlên,concáocóthừathìgiờđểđâmbổvàonó,nhưngnólạithíchlaovàochúbéhơn.

Nils trông thấy concáophóngđếnvàvộivàngba chânbốncẳngchạy

tháothân.Trướcmặtchúnhữngbãicỏtrảiraphẳnglìvàquangđãng.Chẳngcólấymộtcáicâynàođểleolên,mộtcáilỗđểchuixuống,chỉcòncócáchlàchuồnchonhanhnữathôi.

Maythay,gầnđấycóhaitúpnhànhỏ,cửasổđượcchiếusáng,Nilsliềnchạyvềphíaánhsáng,vừachạyvừatựnhủrằngconcáosẽcóđủthìgiờđểtómđượcchúnhiềulầntrênconđườngtẩuthoát.Thậtvậy,concáosuýtvớđượcchú,nhưngNilsbấtngờchạyrẽsanghướngkhác.Cáovìthếmàmấtmộtítthờigianvàthậtmay,đúnglúcấyNilstrôngthấyhaingườiđànôngđangđilàmvề.

Trônghọcóvẻmệt.Họchẳngthấyconcáocũngnhưchúbé,dùcảhaiđãchạyngaytrướcmặthọ.Nilsnghĩlàkhôngcầnthiếtphảicầucứuhọ.Chúcứviệcđitheohọrấtsát,mongrằngconcáochẳngdámđếngầnngười.

Cứthếhọvềtớihaitúpnhà,vàcùngvàotrongmộttúp.Nilsđãtínhluồnvàotheobướcchâncủahọ,nhưnglênđếnthềmthìchúthấymộtconchógiữnhàto,khỏe,lôngdài,laorađónchủ.Việcđólàmchúthayđổiýkiến.

Haingườivừađóngcửalạilàchúliềnnóinhỏ:“Này,chógiữnhàà.Cậumuốngiúpmìnhbắtmộtconcáokhông?”

Conchógiữnhàkémmắt,lạicứbịbuộcmãinóđâmracáukỉnhvàhungác.Nótrảlờibằngnhữngtiếngsủadữdội:

-Bắtmộtconcáoà?Màylàai,màđếnphỉbángtaothế?Đếngầnđâytínữa,taosẽbảochovềcáitộidámtrêuvàotao.

-Mìnhsợgìmàkhôngđếngầncậu,Nilsđáp lạivàchạyđến.Conchótrôngthấychúthìngạcnhiênhếtsức,đếnnỗikhôngnóilênđượcmộtlời.

-Mình làngườimà thiênhạgọi làTíHon,vàmìnhđi theođànngỗngtrời.Cậukhôngnghenóiđếnmìnhà?

-Vậythìhìnhnhưbọnchimsẻcóríurítcáigìđấyvềcậu.Hìnhnhưcậuđãlàmđượcnhiềuviệclớn,conchónói.

-Quảthậtlàchođếnnaymìnhđãgặpmaynhiều,chúbétrảlời,nhưnglầnnàymìnhchếtmấtnếucậukhôngcứumình.Mộtconcáođangđuổitheomình.Nónấpsaugócnhàkia.

-Thậtthế,tôiđánhhơithấynó,conchóđáplại.

Nhưngcậusẽđượctrừkhửnóngaythôi.

Conchóliềnlaorahếtbềdàicủacáidâyxích,vàvừasủavừacắn.

-Cảđêmnaynóchẳngdámlómặtranữađâu,chótrởlạicạnhNils,nóinhưvậyvàlấylàmhàilòngvềmìnhlắm.

-Đểsănconcáoấy,phảicócáikháchơnlàtiếngsủa,Nilsnói.Nósắptrởlạiđấy,vàmìnhđãtựbảolàcậusẽbắtnócầmtù.

-Cậulạinhạotôirồi,conchónói.

-Này,vàochuồngcậuđi,mìnhsẽnóichocậubiếtýđịnhcủamình.

Chúbévàconchóvàobuồng.Mộtthờigiantrôiqua,ngườitachỉcóthểnghehaibênthìthầmvớinhau.

Vàiphútsau,concáolạitừsaunócnhàthòmõmra;vìtấtcảđềuyêntĩnhnênnólẻnvàotrongsân.NóđánhhơitìmNilsvàđếngầnchuồngchó,ngồibệtđítxuốngđất,cẩnthậncáchchuồngmộtquãng,vàbắtđầunghĩcáchlàmchoNilsphảirakhỏichuồng.Bỗngconchóthòđầuravàgầmgừ.

-Cútđi!Khôngtaocắn!

-Taosẽởđâychođếnbaogiờ là tùy tao.Khôngphảicáimặtmàymàlàmchotaođikhỏiđâyđượcđâu,concáođáplại.

-Cútđi!Conchólạigầmgừlầnnữa.Nếukhôngthìđêmnaylàđêmcuốicùngmàmàyđượcđisănmồiđấy!

Nhưngconcáochỉcườinhạovàchẳnghềnhúcnhích.

-Taobiếtrõquácáidâyxíchmàynódàiđếntậnđâurồi,nónói.

-Taođãbảochomàybiếtbalầnrồiđấy.Giờthìkệxácmày!Conchóvừarakhỏichuồngvừathétlên.Xong,nónhảymộtcáiđếntậnchỗconcáo,chẳngkhókhăngì,vìnóđãđượctựdo.Chúbéđãtháoxíchrachonórồi.

Haibêncóđánhnhaumột lát,nhưngphần thắngvềphíaconchó.Cáonằmdàirađất,khôngdámcựa.“Nằmyênkhôngtaocắn”,conchógầmgừ.Nóngoạmlấydacổconcáo,lôivềphíacáichuồng.Chúbécầmdâyđến,tròngvàocổconcáo,xíchlạithậtchặt.Concáokhôngdámnhúcnhích.

“Smirreà,giờthìtamongrằngmàysẽlàmmộtconchógiữnhàngoanngoãnnhé”,Nilsnóithếthaylờitừbiệt.

30TruyệncổvềtỉnhUppland

Thứnăm,5thángnăm

Ngàyhômsau,mưatạnh,nhưngbãovàlụtvẫncứlanra.Quátrưamộtlátthìcóthayđổibấtngờvàthờitiếtbỗngrấtđẹp:trờinắngấm,yêntĩnhvàêmả.Nằmngửarấtthoảimáigiữamộtbụicúcnướctođangtrổhoa,Nilsngắmbầutrời,thìhaichúhọctrònhỏômsáchvởvàmanglànthứcănđitrênmộtconđườngnhỏdọcbờphá.Chúngđichầmchậm,lạicóvẻbuồnvàlo.ĐếnngaycạnhNils,chúngngồixuốngmấytảngđáđểnóivớinhauvềnỗibấthạnhcủachúng.

-Biếtrằnghômnaynữachúngmìnhcũngkhôngthuộcbàithìmẹsẽgiậnlắm,mộtchúnói.

-Vàbốnữa!Chúkianói.

Xongcảhaiđứabắtđầukhóc.

Nils nghĩ đến cách an ủi hai đứa bé thìmột bà lão nhỏ thó, còng gậpngườilại,mặthiềnhậuvàdịudàng,điđếnvàdừnglạitrướcmặtchúng.

“Làmsaomàlạikhócthế,cáccháu?”Bàlãohỏi.Haichúbénóilàkhôngthuộcbàivàxấuhổquá,khôngdámvềnhà.

“Bàigìmàkhóđếnthế?”.HaichúbétrảlờilàchúngphảihọctấtcảmọithứvềtỉnhUppland.

Bàlãonói:“Cólẽhọctrongsáchkhôngphảidễđâu,nhưngbàsẽkểchocáccháunghenhữngđiềumàmẹbàđãdạychobàvề tỉnhnày.Bàkhôngđượcđihọc,vàbàkhôngbaogiờthànhngườithôngthái,nhưngbànhớmãimãinhữngđiềumàmẹbàđãchobàbiết.”

Bàlãongồixuốngmột tảngđávàbắtđầukể:“Thếnàynày,mẹbànóirằngtừlâulắm,UpplandlàtỉnhnghèokhónhấtvànhỏmọnnhấttrongtấtcảcáctỉnhcủanướcThụyĐiển.Tỉnhchỉgồmnhữngcánhđồngđấtsétbuồntẻvớinhữngđồiđánhỏvàthấp,nhưhiệncònởnhiềunơi,dùlàởđây,gầnpháMälar,chúngtakhôngtrôngthấy.

“Vảlạiđâyvẫnlàmộtđấtnghèovàkhổ.Upplandcảmthấybịcáctỉnhkháccoikhinh,nênmộthôm,ngánlắmrồinóđeocáibịlênlưng,cầmcái

gậyđiănxinnhữngkẻgiàucóhơnmình.

“Trướctiên,UpplandđivềphíanamđếntậntỉnhSkåne.Nóphànnànvềcảnhnghèocủamìnhvàxinmộtmiếngđất.“Thậtngườitachẳngbiếtlấygìmà cho tất cả những quân ăn xin ấy được, Skåne trả lời.Nhưng hãy chờxem.Tamớiđàovàicáimỏđấtsétvôi.Ngươicóthểlấycáiđấtmàtađãhấtlênvàđểlạitrênbờ,nếungươimuốndùngđến”.

“Uppland cám ơn, nhận lời và lại đi tiếp. Nó ngược lên tậnVästergottland.Ởđấynólạikêukhổ.Västergottlandnói:“Takhôngthểchongươiđấtđược.

Takhôngđemnhữngđồngbằngmàumỡcủatamàchobọnănxinđâu.Nhưngnếungươithíchmộttrongcácconsôngnhỏchảyngoằnngoèotrongđồngbằngrộnglớncủatathìngươicóthểlấy”.

“Upplandcảmơn,nhậnlấyrồiđixuốngtỉnhHalland.“Tachẳnggiàuđấtđaigìhơnngươi,Hallandnói,nhưngngươicóthểgỡlấyvàicáinúiđánhỏ,nếukhôngcholàmấtcông”.

“Uppland lom khomvì cái túi nặng, đến thăm tỉnhBohuslän.Ở đó nóđượcphépnhặtbaonhiêuhònđảonhỏtrơtrụivàbãirạn[77]cũngđược,tùythích.“Trôngchẳngragì,nhưngđểchắngióthìcũngtốt.Cóthểíchlợichongươi,vìngươicũngởbờbiểnnhưta”.

“Upplandtỏrabiếtơnvìtấtcảcủabốthíấy;nóchẳngtừchốichútgìhếtdùởđâungườitacũngchonhữngthứmàngườitakhôngđếmxỉagìđến.TỉnhVärmlandchomột ítnềnđấtbằnggranitcủamình.Västmanlandchomộtphầnnhữngsốngnúichạyquatỉnhmình.ƯstergưtlandchomộtgóccủamiềnrừngKolmårdenhoangvu,vàSmålandđổgầnđầyvàobịchoUpplandnhữngđầmlầy,đátảngvàkhúccâythạchthảo.

“SưrmlandchỉmuốnbỏracóvàicáivũngtrongpháMälar;Dalarnacũngquýđấtđaicủamìnhlắm,cholàmsaođược,bènbiếumộtđoạnsôngDalälv.

“SaucùngUpplandnhậnđượccủaNärkevàiđầmcỏthụtvàlầy,dọcbờhồHjälmar,màtỉnhnàycórấtnhiều.Bịđầyquáđếnnỗinóphảiquayvề.

“Dốcbịra,nókiểmkênhữnggìđãđemvềđược.“Nókhôngthểkhôngnghĩrằngđóthậtlàmộtbộsưutậpkhủngkhiếpnhữngcáivứtđi.Nóthởdàitựhỏi là có thểdùngnhững của ấynhư thếnàođây. “Thời gian trôi qua,Upplandcứởnhà,bậnrộnsắpxếpchongănnắpcôngviệccủamình.

“Thếlàngườitabắtđầutranhluậnxemnhàvuasẽởđâu,vàởđâusẽđặtkinhđôcủanướcThụyĐiển.Tấtcảcác tỉnhhọpnhaulạiđểbànbạc.Tất

nhiêntỉnhnàocũngmuốnchiếmlấynhàvua,vàngườitacãinhaudữlắm.“Ýkiếntôilànhàvuaphảichọnchỗởtrongtỉnhnàotàinăngnhấtvàhiềnđứcnhất”,Upplandnóivậy.Mọingườiđềuđồngýlàđềnghịđórấtđúng.Thếlàquyếtđịnhrằngtỉnhnàomàtỏrathôngminhvàhiềnđứchơncảthìsẽlàmnơinhàvuaởvànơiđóngđô.

VừatrởvềthìcáctỉnhnhậnđượclờimờidựtiệccủaUppland.Họnóivẻkhinhthị:“Chẳngbiếtcáikẻkhốrácháoômấycóthểcócáigìmàthếtđãi”.Tuyvậyhọcũngnhậnlờimời.

“ĐếnUppland,họsửngsốtvềnhữngcáiđược trông thấy.Họ thấy tỉnhnàyđã xây dựngxong: trongnội địamọc lên những ấp trại tuyệt đẹp, bờbiểnnhannhảnnhữngthànhphố,mặtnướcđầynhữngtàubiển.

-Khágiảthếnàymàđiănxinthìxấuhổthật,họlẩmbẩmnhưvậy.

-Chúngtôimờiquývịđếnđâylàđểtạơnquývịđãchoquà,Upplandnói,vìchínhnhờquývịmàngàynaychúngtôimớirakhỏibướckhókhănvàđượcnhưthếnày.

“Về đến nơi là chúng tôi bắt đầu đưa dòng sông Dalälv vào địa phậnmình. Chúng tôi thu xếp để có được hai cái thác nước tuyệt vời: một ởSưderfors,mộtởÄlvkarleby.Phíanamdòngsông,ởDannemprachúngtôiđặtcáinềnđấtbằnggranitmàVärmlandcho,vàchúng tôidámnghĩ rằngVärmlandđãkhôngnhìnkĩcáiđemchochúngtôi,vìgranitấychẳnglàcáigìkhácquặngsắttốttuyệttrần.Khắpchungquanhđấy,chúngtôiđãtrồngkhu rừng nhận được củaƯstergưtland. Bằng cách đó,mà tạimột chỗ cóquặngsắt,cóthácnước,córừngđểcungcấpthancủi,thìtấtnhiênlàchúngtôiđãđượcmộtvùngmỏgiàucó.

Saukhiđãsắpxếptốtnhưthếởmiềnbắc,chúngtôikéonhữngsốngnúicủaVästmanländđếntậnpháMälar,tạoraởđấynhữngghềnh,nhữngmũiđấtvànhữnghònđảophủkíncâyxanhvàđẹpnhưnhữngvườntược.NhữngvũngmàSưrmlandbỏrachothìchúngtôikéorấtsâuvàonộiđịanhưnhữngfyordvànhưthếchúngtôiđãmởđấtnàyrachonghềhànghảivà thươngnghiệpvớithếgiới.

“Miềnbắcvàmiềnnamđãhoànthành,chúngtôilạilođếnbờbiểnmiềnđông,vàởđấychúngtôiđãlợidụngmạnhnhữngbãirạn,nhữngđốngđá,nhữnglùmthạchthảovànhữngtruônghoangmàcácvịđãchovàchúngtôinémcảrabiển.Nhờđómàcótấtcảcácđảolớn,đảonhỏ,íchlợichochúngtôivôcùngtrongngưnghiệpvàhànghải,màchúngtôixemnhưtàisảnquýnhấtcủamình.

“Xongrồi,thìtrongtấtcảcáctặngphẩmcủaquývịchỉcònlạivớichúngtôinhữngđốngđấtsétvôimàchúngtôinhậnđượccủatỉnhSkåne.Chúngtôiđemtrảiraởchínhgiữađịaphậncủamình:naynhữngđấtấyhọpthànhđồng bằng Vaksala phì nhiêu. Cái con sông đầu tiên lười biếng màƯstergưtlandđãcho, thì chúng tôiđãvạchchonómột cáidòngchảyquađồngbằngấy,đểlậpramộtđườnggiaothôngthuậntiệnvớipháMälar”.

“Bấygiờcáctỉnhkhácmớihiểulàmọiviệcđãdiễnranhưthếnào.Tuyhơitức,họcũngphảinhậnrằngUpplandđãbiếtgiỏilàmăn.Họnói:“Bạnđãlàmnênnhữngviệclớnvớinhữngphươngtiệnnhỏ.Trongtấtcảchúngtachínhbạnđãtỏracókhảnănglớnnhấtvàđứchạnhlớnnhất”.

“Thậtlàmộtlờinóihay!Upplandđáp.Quývịđãnóithế,chúngtôixinnhậnngaychínhchúngtôisẽlàmnơiởchonhàvuavànơiđóngkinhđô.”“Lầnnữa,cáctỉnhlạitứcgiận,nhưngmàkhôngthểnuốtlời,rútlạicáiđiềuđãđượcquyếtđịnhxongxuôirồi”.

“ThếlàUpplandđượccảnhàvualẫnkinhđô,vàđứngđầutấtcảcáctỉnh.Màthếthìchỉlàcôngbằngthôi,vìthôngminhvàhiềnnănglànhữngđứctínhmàmãiđếncảngàynay,vẫnlàmranhữngônghoàngtừnhữngkẻănmày.”

31Thànhphốbơitrênnước[78]

QuêhươngcủaLôngTơMịn

Thứsáu,6thángnăm

Chẳngcóaidịudànghơn,cũngnhưtốtbụnghơnconngỗngcáibénhỏmàutroLôngTơMịn.

Cảđànngỗngtrờiđềuthươngnóvôcùng,vàngỗngđựctrắngcóthểvìnómànhảycảvàolửa.LôngTơMịnmàxinthìđếnAkkacũngkhôngthểtừchốicáigìhết.

KhiđếnpháMälarthìnónhậnraphongcảnh.Phíangoàiphálàbiển,nơimàchamẹvàchịemnóởtrênmộthònđảonhỏ.Nóxinđànngỗngtrờibayvòngrađấytrướckhiđilênphíabắc.Giađìnhnósẽvuimừngbiếtmấykhibiếtnócònsống.Nókhẩnkhoảnmãinênsaucùngngườitaphảichiềulòng,dùlàđànđangchậm,nhưngvòngrađấythìcũngchỉkéodàichuyếnđithêmcómộtngàymàthôi.

Đànlênđườngmộtbuổisángsaukhiđãănno,vàbaysanghướngđôngtrênpháMälar.Nilsnhậnthấylàcàngđivềhướngấythìcácbờphácàngtrùmật,vàtrênmặtphácàngnáonhiệt.Xàlanvàthuyềnbuồm,thuyềnđánhcávàthuyềnnhẹhaibuồm,nốiđuôinhauchạyvềmộthướng.Vôsốtàumáysơn trắng xinh xinh vượt lên hoặc đi ngược lại. Ở trên bờ, đường sắt vàđườngbộcũngđềuchạyđếncáiđíchấy.Rõrànglàởđằngkia,bênhướngđông,cómộtnơimàmọingườiđềuvộivàngđiđến.

Trênmộttrongnhữnghònđảo,Nilstrôngthấymộttòalâuđàilớnmàutrắng;xaxamộtít,bờhồkínnhữngbiệt thự,trướccòncáchnhau,rồisaucàngsátvàonhau,cuốicùngthìliềnvàonhauvàxếpthànhhàngthànhdãysansát.Đủcáckiểubiệtthự.Cócáitrôngnhưnhữngtòalâuđàivànhữngcái khác thì như những ấp trại khiêm tốn.Vài biệt thự có vườn tược baoquanh;nhữngcáikhác,vàđólàsốđông,thìxâydựngtrongkhurừngmọcquanhhồ.Tấtcảnhữngbiệtthựấy,dùkhácnhauđếnđâu,ítnhấtcũngcómộtnét chung:đókhôngphải lànhữngngôinhàgiảndị và trangnghiêmchút nào,mà đều sơn nhữngmàu rực rỡ, lục xanh, trắng, đỏ, như nhữngchiếcnhàchobúpbêở.

BỗngLôngTơMịnkêulên:“Kìa!ThànhPhốBơiTrênNước!Tôinhậnrarồi”.

Nilsnhìntrướcmặt,nhưngthoạttiênchỉthấynhữngđámsươngkhói[79]vàsươngmùnhẹcuồncuộntrênmặtphá.Rồichúthấyloángthoángnhữngmũitênnhọnvàvàitòanhà,cónhữngdãydàicửasổ.Nhữngthứấycứmỗilúchiện ra, rồi lại biếnđi giữa cácđámsươngkhóidi động.Chẳng trôngthấymộtdảiđấtnàocả.Mọivậttựahồnằmtrênmặtnước.

Và giờ thì các biệt thự biến hết: chỉ thấy những xưởngmáy sẫmmàu.Nhữngkhogỗvà thannépmìnhsaunhữnghàngràocao;nhữngchiếc tàuchạyhơinướcnặngnềneotrướcnhữngcầutàuđenthui,bụibặm.Nhưngmộtmànsươngmùnhẹvàtrongthấmướtmọivật,đãbiếnđổi,mởrộngmộtcáchlạlùngcáicảnhấyvàtruyềnchomộtvẻlộnglẫynàođó.

Đànngỗngbỏlạiphíasaunhữngnhàmáyvànhữngđườnggiaothông,vàbayđếngầnnhữngmũitênthấpthoángtrongsương.Bỗngmùrơilảtả,chỉcònvàimảnhnhẹbồngbềnhphíatrênđànngỗng,phơnphớthồngvàxanhnhànnhạt;phầnlớnkhốisươngthìlổnnhổn,nhưđàncừuởtrênmặtđấtvàmặtnước,phủkíntầngdướicủacácnhà,chỉcòntrôngthấynhữngcáimái,nhữngngọntháp,nhữngđầuhồivànhữngminhàcao.

Nilshiểu rằngđànđangbay trênmột thànhphố lớn.Đôikhigiữakhốisươngmù chồng chất kia xé ramột khe hở, thì chú trông thấymột dòngnướcchảycuồncuộn,àoào,nhưngchẳngthấymộttíđấtnào.

Bayqua hết thành phố rồi,Nils lại nhìn thấy dướimộtmàn sươngmùmỏnghơn,nhữngbờphá,mặtnướcvàhònđảo.Chúquaylạiphíasau,mongnhìnthấythànhphốrõhơn,nhưngvôhiệu;quangcảnhbâygiờcònquáidịhơntrước.Nhữngmảngsươngmùtrôibồngbềnhđượcánhmặt trờichiếuvào,ánhlênnhữngmàurấttươi:hồng,thanhthiên,dacam.Nhữngngôinhàmàutrắng,ánhmặttrờichiếuvàorựcrỡđếnnỗicóthểnóilàđượcxâytoànbằngánhsáng.Cáccửakínhvàmũitênrựclênnhưbịcháy.Vàthànhphốcứthếnổitrênmặtnước.

Đànngỗngbaythẳngsanghướngđông.ThoạttiênphongcảnhtrôngnhưtrênpháMälar,nhưnglátsauthìnhữngmặtnướcrộnghơnlên,nhữnghònđảotohơnlên.Câycỏlạinghèonànhơn,câylárộnghiếmhơn,nhườngchỗchocácloàithông.Biệtthựbiếnhết,chỉcònnhữngấptrạivànhữngnhànhỏcủadânchài.Xahơnnữacũngkhôngthấymộthònđảolớnnàocóngườiở,mặtnướcnhannhảnvôsốđảonhỏvàbãiđá.Dướimắtnhữngkẻlữhành,biểntrảira,mênhmông,vôtận.

Đànngỗnglaoxuốngmộtkhốinúiđá,NilsquaylạihỏiLôngTơMịn:

-Thànhphốmìnhvừađiqualàthànhphốnàothế?

- Tôi không biết tên gọi giữa loài người là thế nào, nhưng loài ngỗngchúngtôithìgọilàThànhPhốBơiTrênNước[80]ngỗngbénhỏmàutrotrảlờinhưvậy.

NgườinhạccôngởvườnSkansen

Thứbảy,7thángnăm

Từmấynămnay,mộtngườinhỏnhắn,chấtphác,tênlàKlementLarssonđến ở tại Skansen, khu vườn lớn ở Stockholm, nơi đã thu thập được baonhiêu là vật lạ ngày xưa.[81] Ông ta quê ở tỉnh Hälsingland và đã đếnSkansen để kéo vĩ cầm những bài nhạc nhảy vòng tròn[82] và nhữngđiệunhạccổ.Thườngthìôngtahànhnghềnhạccôngvàocácbuổichiều.Buổisáng ông ta trông coi một trong các ngôi nhà xưa của nông dân rất ngộnghĩnh,màngườitađãchuyểnvềSkansentừtấtcảmọimiềncủađấtThụyĐiển.

Nhữngngàymớitớiđây,Klementtựcholàrấtsungsướngđượctrảiquatuổigiànhư thế,nhưngchẳngbao lâuông tabắtđầubuồnchánghêgớm,nhất là trongnhữnggiờ trực.Khicóđôngngườiđến thămngôinhàcổ thìcònkhá,nhưnglắmkhiKlementphảiởmộtmìnhhànggiờliền.Nhữnglúcnhưthếôngtanhớquênhàquáđỗi,đếnnỗilolàephảibuộclòngtừbỏcáichứcvụnày.Klement rất nghèo,ông tabiết rằng trởvềquênhà thì sẽ saxuốngcáithânphậnnhờtrạitếbầnnuôinấng.Vìthếmàcóthểđứngvữngởđâylâuđượcngàynàolàôngtacốgắngởlại.Nhưngmỗingàyôngtalạicàngcảmthấykhổsởthêmmàthôi.Mộtbuổichiềuđẹptrời,vàođầuthángnăm,Klementxinđượctựdovàigiờ;đixuốngcáidốcthẳngđứngcủavườnSkansen,ôngtagặpmộtngườidânchàilưngđeocáilưới.AnhchàngtraitrẻkhỏemạnhấythườngđếnSkansenmờimuacácloàichimbiểnmàanhtabắtsốngđược.Klementgặpanhtaluôn.

AnhdânchàiđónKlement,hỏiônggiámđốcvườncóđấykhông;vàđếnlượtmìnhKlementhỏilạilàanhtacócáigìđểbán.Anhdânchàinói:“Tôirấtvuilòngđưaôngxemcáivậttôiđemđếnđây;ngượclạiônghãybảotôibiếtlàcóthểđòiđếncáigiábaonhiêu”.Anhtachìacáilướira.Klementliếcnhìnvàorồihoảnghốtlùilại.Ôngtalắpbắphỏi:“Cáigìthếnày?

Ashbjưrn!Anhbắtđượcởđâuthếnày?”

Ôngtanhớlạithuởcònlàđứatrẻbétí,cónghemẹmìnhnóiđếncáitộc

đoàncácgiathần,họởdướisànnhà,vàhễtrẻconmàkêugàoquásứchaylàkhôngngoanngoãnthìhọrấtgiận.Lớnlên,ôngđãtưởnglàmẹbịaracáichuyệngiathầnấyđểlàmchomìnhchịuyênthôi.Thếmà,trongcáilàncủaAshbjưrnông tanhìn thấymộtgia thần!Klementkhông thểbỏhếtnhữngnỗisợhãithờitrẻcon:ôngtarùngmìnhsuốtcảsốnglưng.Ashbjưrntrôngthấyvàbậtcười.Anhtanói:

-Ôngbiếtkhông,tôicórìnhbắtnóđâu.Chínhnótựdẫnđếnvớitôiđấychứ.Sángnaytôiđibiểnrấtsớm.Vừamớirakhỏibờthìmộtđànngỗngtrờibay qua, vừa bay vừa kêu. Tôi bắn cho chúngmột phát súng, bắn trượt;nhưngthằngbénàynhàoxuống;nórơixuốngnướcngaycạnhthuyền,đếnmứctôichỉcầndangtayralàbắtđược.

-Ítnhấtcũngkhôngbịthươngchứ,Ashbjưrnà?

Klementhỏi.

-Không,không.Nóantoànvôsự.Rơixuốngthìthoạttiênnókhôngbiếtlànóởđâu,vàtôiđãtróitaychânnólạivớimộtmẩudây,đểchonóđừngchạytrốn.TôinghĩngayrằngnóphảilàmộtvậtcógiátrịítnhiềugìđấyđốivớivườnSkansennày.

Klementcảmthấytronglòngđaukhổquá.Tấtcảnhữnggìđãđượcnghekểtrongthờithơấuvềnhữngkẻthuộc“tộcđoànbénhỏ”,vềcáithóihaythùhằncủahọvàtínhmaumắncứugiúpbạnbècủahọ,tấtcảđềutrởlạitrongtrínhớôngta.Xưanaynhữngaimàcốbắtgiữmộtgiathần,đềuchẳngbaogiờgặpđiềugìmaymắnđâu.

-Khôngnóinănggìcảà?Klementhỏi.

- Có chứ, thoạt đầu nó cố gọi đàn ngỗng, nhưng tôi bịt miệng nó lại,khôngchogọi.

-Nhưng này,Ashbjưrn!Anh nghĩ gì thế?Klement hoảng hốt kêu lên.Anhlạikhônghiểurằngđólàmộtlinhvậtsiêuphàmư?

-Tôichẳngbiếtnólàcáigìcả.Ashbjưrncứtrơtrơđáplại.Nhữngngườikháccứviệcmàquyếtđịnhnó làcáigìđi.Còn tôi thì sẽ rấthài lòngnếungườitamuađichotôi,thếlàđủ.Giờôngchotôibiếtlàtheoýôngthìônggiámđốcsẽtrảtôibaonhiêuđây.

Klementimlặngmộthồi.Mộtnỗikhắckhoảithựcsựlàmnghẹttimông.Hìnhnhưbàmẹgiàcủaôngđangđứngbêncạnh,cầukhẩnôngnênnhânhậuvới“tộcđoànnhữngngườibénhỏ”.

Ôngnói:“Tôikhôngbiếtônggiámđốcsẽtrảchoanhbaonhiêuvềvật

này,Ashbjưrnà,nhưngmàtôithìtôibiếuanhhaimươicơ-rao[83]nếuanhmuốnđểlạichotôi”.

Ngheđượcbiếusốtiềnlớnấy,anhdânchàisửngsốtnhìnKlement.AnhnghĩchắcKlementtinlàgiathầncóuylựchuyềnbívàcóthểgiúpíchchoôngta.Hơnnữa,anhtacóấntượngmơhồrằngônggiámđốcsẽkhôngrộngrãiđượcnhưthế,anhtaliềnnhậnlờingay.

Người nhạc công đút vị gia thần vàomột trong các túi áo to rộng củamình, rồi trởvềSkansen, bướcvàomột trongcácngôinhànhỏkhôngcókháchxem,cũngkhôngcóngườitrực.Đóngcửalạicẩnthậnrồi,ôngtanắmlấyngườitùcủamình,taychâncònbịtróivàmồmcònbịbịt,vàđặtlênmộtcáibàn.

Klementnói:“Bâygiờthìnghekĩđiềutôiđềnghịđây!Tôibiếtlànhữngkẻcùngloàivớithầnkhôngthíchđểchongườitrầntrôngthấy,vàchỉmuốncần cù làm lụngmộtmình. Vậy tôi đã nghĩ đến việc trả tự do cho thần,nhưngvớiđiềukiệndứtkhoátlàthầnởđây,trongvườnnàychođếnkhinàotôichophépđikhỏiđây.Nếuthầnnhậnlờithìgậtđầubacái.

Klementnhìngiathần,lòngmongmỏithầnnhậnlời,nhưngthầncứđứngyên.

“Ởđây thần sẽ không khổ đâu,Klement lại nói. Tôi nấu cho thầnmỗingàymộtbátthứcănvàthầnsẽcóbaonhiêuviệcđểlàm,nênthờigianđốivới thầnsẽkhôngdàiđâu.Nhưngmàthầnchỉđikhỏiđâykhinàotôichophép.Chúngtathỏathuậnvớinhauvềtínhiệunày.Hễtôimàcònđựngthứcănchothầntrongmộtcáibátmàutrắngthìthầnhãyởlại.Baogiờtôiđựngtrongmộtcáibátmàuxanh thì thầncó thểrađi”.Klement lại imlặng lầnnữa, chờ conngười bénhỏgật đầuvớimình, nhưngkẻkia vẫnkhônghềnhúcnhích.

“Vậythìtôichỉcòncáchnộpthầnchoôngchủvườnnàynữathôi.Ôngtasẽ nhốt thần trong chuồngvà tất cả thànhphốStockholm rộng lớn sẽ đếnxemthần”.Klementnóinhưvậy.

Cáiviễncảnhđóhìnhnhưlàmchothầnkhiếpsợ,vìthầntứckhắcgậtđầubacái.

“Thế là tốt”,Klementnóivàcầm lấycondaocắtdâybuộchai taychoconngườibénhỏ.Rồiôngtađiraphíacửa.

Thần liền tựmình tháodâybuộccácmắtcáchân,vàmởmiếnggiẻbịtmiệngmình.KhiquaylạiđểcámơnKlementLarssonthìôngtađãđirồi.

Câuchuyệncủavịtôntrưởng

Rangoài,Klementgặpmộtvịtôntrưởng[84]caolớnvàđẹplão,hìnhnhưđangmuốnđiđếnmột chỗcạnhđấy, lànơimàđứngngắm thì trông thấyphongcảnhrấtđẹp.Klementkhôngnhớlàđãgặpôngcụbaogiờ,nhưngvịtôntrưởngcaolớnchắcđãtrôngthấyKlementtrước,vìôngcụđứnglạivàngỏlờivớiKlement.

“Chàoanh,Klementà!Mạnhkhỏechứ?Mongrằnganhchẳngốmđaugì.Nhưnghìnhnhưanhcógầyđiđấy”.

Cáchcưxửcủavịtôntrưởngthậtđángmếnvàdễthuhútngười,làmchoKlementdạnlên;ôngtanóilàmìnhrấtkhổsởvìnỗinhớquênhà.

Vị tôn trưởngđẹp lãonói: “Làmsao?Anh luônchán trongkhiđượcởStockholmà?Cóthểthếđượckhông?”

Vị tôn trưởng tựahồbịxúcphạm.Rồi,nghĩ lại,ôngcụ tựnhủ làmìnhđangnóichuyệnvớimộtngườinôngdânđángthươngtỉnhHälsingland,nênphongmạocụliềntrởlạivẻkhoannhàn.

“Có lẽ anh chưa bao giờ được nghe nói thành phốStockholmđã đượcthành lậpnhư thếnàochắc?Đượcnghe rồi thìanhsẽhiểu lànỗinhớquêhươngcủaanhchỉlàảotưởng.Hãyđếnngồicáighếđằngkia,tasẽnóichoanhnghevềStockholm!”

VịtôntrưởngngồixuốngvànhìnmộtlúcthànhphốStockholmđangtrảiralộnglẫydướichânmình:ôngcụthởrấtsâunhưđểhítvàotấtcảvẻđẹpcủaphongcảnh.Rồiquaylạiphíangườinhạccông,ôngcụnói.

“Nhìnđây,Klementà!Ôngcụvừanóivừavẽmộtbảnđồnhỏ lêncát.Đây là tỉnhUppland, nó đâmvề phía nammộtmũi đấtmà bao nhiêu cáivũngđãlàmchosứtmẻ.VàkialàtỉnhSưrmlandđangtiếnđếngặpUpplandvớimộtmũiđấtkháccũngsứtmẻnhưvậy,mộtcáiphátừphíatâylại,đầynhữngđảo,đólàMälar;từphíađôngmộtmặtnướckhácchạysang,cốgắnghếtsứcmớivạchrađượcmộtlốiláchgiữanhữnghònđảovànhữngbãiđá:đó làbiểnBaltic.Chínhởngayđây,Klement à,nơimà tỉnhUpplandgặptỉnhSưrmland,pháMälarvàbiểnBaltic,cómộtconsôngnhỏ,rấtngắn,nốiliềnhaidòngnước;vàgiữaconsôngấyxưakiacóbốnhònđảo,chiadòngsôngralàmnhiềunhánh.MộttrongcácnhánhấynaygọilàNorrstrưm.

“Nhữngđảoấytrướctiênchỉlànhữngđảonhỏcóphủrừng,bìnhthườngnhưnaycòncórấtnhiềutrongpháMälar;trongnhữngthờigianrấtdàivẫn

khôngcóngườiở.Chẳngmộtainhậnthấyvịtrícủacácđảothậtthuậnlợigiữahaitỉnhvàhaidòngnướclớn.Nămthángtrôiqua.CóngườiđếnởcácđảogiữapháMälarvàcácđảongoàibiểnBaltic,nhưngmàcácđảo trongdòngsôngthìvẫnchẳngaiđếncưtrú.Thỉnhthoảngcómộtngườiđibiểnđổbộ lênvàcăng lềungủmộtđêm.Thế thôi.“Nhưngmà,mộtngàynọ,mộtdânchàimảiđánhcátrongpháMälar,vàkhiquayvềthìgặpđêmtốitrênbiểnBaltic.Anhtabènđổbộlênmộttrongbốnhònđảonhỏđểchờtrănglên.

“Bấygiờvàocuốihè,thờitiếtcònnóngvàđẹp,dùđêmđếntrờiđãkhátối.Anhdânchàinằmdàitrênbãicỏ,đầugốilênmộtviênđá,vàngủthiếpđi.Khithứcgiấcthìtrăngđãmọctừlâurồi.Trăngsángvằngvặctưởngnhưlàđanggiữabanngày.

“Anh tavọtdậy,và sửasoạn thả thuyềnxuốngnước,bỗngnhiên trôngthấyởđằngxa cónhữngchấmđenđangcửđộng.Đó làmộtđànhải cẩuđangbơithẳngđếnđảo.Khimàđànthúsắpleolênbờthìanhdânchàicúixuốngtìmcáigậybịtsắtnhọnthườngđemtheotrongthuyền.Đếnlúcngẩnglênthìcácconhảicẩuđãbiếnmất,thaychochúngởtrênbờđangcónhữngthiếunữxinhđẹpvôcùng,mặcnhữngáolụadàilướtthướtmàulụcvàđộinhữngvòngngọc trai trênđầu.Anhdânchàihiểungay:đó lànhữngnàngônđin[85]ởrấtxadướibiển,đãđộilốtnhữngconhảicẩuđểlênđấtliềnvuichơidướiánhtrăngtrêncáchònđảoxanhmàulácây.“Nhìnhọmúamộthồidướibóngcây,rồianhtalướtvềphíabờ,vớlấymộtbộdahảicẩumàcácônđinđãđểđấy,đemgiấudướimột tảngđá.Xong, anh ta trở lại thuyền,nằmxuốngvàgiảvờngủ.

“Lát sauanh ta thấycác thiếunữ thanh tânkia lạiđixuốngphíabờđểmặccácbộdahảicẩuvào.Họvừamặcvừacườivuivẻvàchơiđùađủtrònhưngchỉmộtlát lànổilêntiếngthan, tiếngkhóc.Mộttrongcácthiếunữkhông thểnào tìm lạiđượcbộdahải cẩucủamình.Tất cả cácônđinđềuchạyđitìmkiếmkhắpbờ,nhưngvôích.Bỗnghọtrôngthấydatrờinhạtdầnvàtrờisắpsáng.Họkhôngdámởlạitrênbờnữavàbơiđitháothân,tấtcả,trừmộtônđin,kẻđãkhôngthểtìmthấybộdahảicẩucủamình.Nàngởlạitrênbờnướcvàtấmtứckhóc.

“Anhdânchàichắccũngthươnghại,nhưngnénlòngcứẩnmìnhchođếnlúctrờisáng.Bâygiờanhtađứnglên,đẩythuyềnxuốngnướcvàlàmnhưbỗngtrôngthấynàng;anhtanóikhithuyềnđãrakhỏibờ:“Côlàai?Bịđắmtàuà?”“Ônđintrôngthấyanhta,liềnchạyđến,vàtrongcảnhnguynan,liềnhỏianhtacótrôngthấybộdahảicẩucủamìnhkhông.Anhdânchàilàmbộngơngác,nhưkhônghiểulànàngmuốnnóigìnữa.Thếlàônđinngồixuống

một tảngđávà lạikhóc.Anhdânchàiđềnghịônđinđếnnhàmìnhđểmẹmìnhsănsóccho.

“Côkhôngthểởcảđêmđâyđược,đâycôchẳngcógiườngđểngủ,cũngchẳngcógìđểăncả”.

“Anhtanóidịudàng,làmchonàngnghelờivàđitheo.“Anhdânchàivàmẹrấttốtvớinàngônđintộinghiệp.

Ởvớihọnànghìnhnhưcũngthấydễchịu.Mỗingàynàngmỗithấyvuithêm,giúpđỡbàgià trongviệcnội trợ,chẳngkhácnàomộtcôgáiởđảo,ngoàicáiđiềunàngđẹphơntấtcảcáccôkhác.Mộthômanhdânchàihỏinàngcómuốnlàmvợanhtakhông:nàngtrảlờirằngcó,khôngdodự.

“Ngườitasửasoạnlễcưới.Trongdịpnày,côdâumặcchiếcáodàilướtthướtmàu lục,độivòngngọc trai lấp lánhnhư lúcmàanhdânchài trôngthấynànglầnđầutiên.Rồicôdâu,chúrểvàđoànngườidựlễxuốngthuyềnđiđếnnhàthờMälar.

“Anhdânchàidẫnvợsắpcướivàmẹ.Anhtaláithuyềnkhéoquá,bỏtấtcảmọingườilạiđằngsau.Đếntrướchònđảomàngàynọđãgặpônđin,giờđâyđangngồicạnhanh,điểmtrangxinhđẹpvàđángtựhào,anhtakhôngthểnénđượcmộtnụcười.

-Anhcườicáigìvậy?Nànghỏi.

-Anhnghĩđếncáiđêmmàanhgiấubộdahảicẩucủaem,anhdânchàitrảlời;anhtatựthấyđãnắmđượcnàngđếnmứcchorằngchẳngcầngiấunàngbấtkìcáigìnữahết.

Nànghỏilại:-Anhnóicáigì?Bộdahảicẩucủaemà?Nàngtựahồđãquênhếtmọiviệc.

-Emkhôngnhớlàemđãmúanhảyvuithíchvớicácônđinnữaư?Anhtahỏi.

-Emkhônghiểuanhmuốnnóigì.Emcho làđêmquaanhđãmơmộtgiấcmơlạlùng.

-Vậyanhđưachoemxembộdaấythìemcótinlờianhkhông?Anhdânchàivừanóivừađưathuyềnvềphíađảo.Họlênbờ.Anhdânchàilấybộda,vẫnởdướitảngđámàanhđãgiấu.

“Vừatrôngthấy,côdâuliềngiậtlấy,khoáclênvaitrôngrấtvừa,nhưthểda sống thật, rồinhảyxuốngnước. “Chú rể trông thấynàngbơi raxa, rấtnhanh.Anhtacốlaotheo,nhưngvôích.Thấtvọng,anhta liềnvớlấycái

gậybịtsắtnhọnphóngtheo.Cólẽanhtanémtrúnghơnlàýanhtamuốn;nàngônđintộinghiệpkêulênmộttiếngxélòng,rồibiếnmấtdướiđáysâu.

“Anhdânchàiđứngtrênbờ,chờnànglạihiệnlên;bỗngthấynướcánhlênmộtvẻdịudàng,vànhưlinhđộnglênvớimộtvẻđẹpmới.Nướclonglanh,nhấpnhánh, tỏaramộtánhhồngvàtrắngtrôngnhưcáiánhlấplánhtrongcácvỏngọctrai.

“Nướclonglanhđómàvỗvàobờthìhìnhnhưcũngbiếnhóađi.Bờtỏahươngngạtngàohơn.Mộtánhsángmờmờdìudịuchiếulênbờ,đemchobờmộtvẻdịudàngkhôngngờ.Anhdânchàihiểulàviệcgìđangxảyra:cácônđinvốncótrongthânthểcáigìđólàmchohọcóvẻđẹphơntấtcảmọiđànbàkhác.Máucủamộtnàngônđinđãhòavàosóngnước,nhansắccủanàngđanglàmchophongcảnhrựcsáng.Từđấycácbờbiểnnàythừahưởngđượcuylực,làmchotấtcảnhữngaingắmcảnhphảisinhlòngyêuthương,vàthuhúthọbằngmộtthứtìnhquyếnluyếngiahương”.

VịtôntrưởngquayvềphíaKlement,ôngnàygậtđầuđáplại,trịnhtrọng,chẳngnóinănggìđểkhỏingắtcâuchuyện.

Ngườikểchuyệnlạitiếptục,đôimắtthoángmộttiatinhnghịch:“Thếlà,Klementà,anhphảinhậnthấytừlúcấythiênhạbắtđầuđếnởcácđảonày.Trướctiênchỉlànhữngdânchàivànôngdân;nhưngmộtngàytốtđẹp,nhàvuavàtểtướngngượcdòngnướcđilên.HọnhậnthấycácđảoởmộtvịtrímàkhôngchiếctàunàovàopháMälar,lạicóthểtránhkhôngđiquađược.Vàtểtướngđềnghịđóngchặtlốithôngnàylại,đểcóthểmởrahaytrấnngựtùytheoýmình,mởrachotàubuôn,đónglạikhôngchohạmđộigiặccướpvào.

Việcấyđượclàmngay,vịtôntrưởngkểtiếp,rồiđứngdậyvàlạivẽlêncátvànói:“Vàởđây,trênđảolớnnhất,tểtướngxâymộtthànhlâukiêncố”.

“Quanhđảo,cưdânđắplũy.Họbắccầunốiliềnbốnđảolại,vàtấtcảcácđảođềuxâyđịchlâu.Vàdướinước,khắpchungquanh,họđóngmộtvòngcọcnhọn,vànhữngràochắnmàtàuthuyềnbắtbuộcphảiđiquakhôngtránhđược.

“Anhthấyđấychứ,Klementà,bốnhònđảonhỏ,baonhiêunămkhôngcóngườiở,đã thành ranhững tòa thànhquách thựcsự.Nhưngmànhữngbờphánày,nhữngeobiểnnàythuhútngườiđếnmạnhlắm,từmọinơingườitakéođếnlậpnghiệpởđây.Chẳngbaolâu,cưdânbắtđầudựnglênmộtgiáođường,saunàyđượcgọilàĐạiGiáođường,ởsátthànhlâu.Ởtrongthànhthìcưdânlàmnhữngnhànhỏ.Khôngnhiềulắmđâu,nhưngthuởấythìcũngchẳngcầnnhiềunhàhơnmớixứngdanhlà thànhphố.Vàthànhphốđược

gọilàStockholm,vàđếnnayvẫnđượcgọinhưthế.

“Mộtngàynọ,viêntểtướngđãkhởicônglàmnhữngviệcnàynhắmmắtvĩnhviễn,nhưngStockholmvẫnkhôngthiếungườixâydựng.NhữngtusĩgọilàThầyDòngÁoXám[86]đếnởThụyĐiển;họxinphépnhàvuadựngởđâymộttuviện.Vuachohọmộthònđảonhỏ.RồinhữngtusĩkhácgọilànhữngThầyDòngÁoĐen[87]cũngđến.HọxâytuviệncủahọgầncửanamcủađảoĐôThành.Trênmộtđảonhỏkhác,ởphíaBắc,xâymộtQuánxácủaChúahay làbệnhviện.Chỗkhácnhữngngườikhéo léodựng lênmộtnhàxay;ởkhắpcácvùngnướcchungquanhthìcáctusĩđánhcá.

Trên các hòn đảo nhỏ, nhà cửa mọc lên san sát rất nhanh. Vì thế khinhữngnữtusĩdòngNữThánhClara[88]đếnxinđất,thìngườitachỉcóthểchobờđấtởphíabắccácđảomà thôi.Chắcrằnghọcũngchẳnghài lònglắm,vìởđócómộtngọnđồithìtrênđỉnhthànhphốđãdựnglêncáiđàitreocổ.Dùvậyhọcũngvẫnxâyởchânđồimộttuviệnvàmộtgiáođường,rồithiênhạđượcthuhútcũngđếnởchungquanh.Chẳngbaolâu,tậntrêncaomọclênmộtbệnhviện,vớimộtgiáođườngphụnghiếnThánhGeorge.[89]

Ngoàinhữngtusĩnam,nữ,nhiềungườikháccũngkéođến,vàtrướchếtlàvôsốthươngnhânvàthợthủcôngngườiĐức.KhônkhéohơncácđồngnghiệpThụyĐiển,họđượchoannghênhlắm.Họởngayđôthịphíatrongthành,họsanbằngnhữngnhànhỏcũ,xâynhữngnhàbằngđárấtđẹp.Vìđấtrấtchật,họphảixâynhàliềnnhausansátvàquayđầuhồiracácphốhẹp.

“Klementà,anhthấylàStockholmcóuylựcthuhútngườitađấychứ”.

Lúcấytrênlốiđi,thấymộtvịkháchkháctiếnđến.NhưngngườiđangnóichuyệnvớiKlementđưataylàmhiệu,vàngườikiadừnglạiởđằngxa.Vịtôntrưởnglạinóitiếp:

“Klementà,bâygiờthìanhcóthểlàmchotavuilòng.Takhôngcóthìgiờ chuyện trò với anh nữa, nhưng ta sẽ gửi cho anh một cuốn sách vềStockholmđểanhđọc.CóthểnóilàtađãlàmchoanhchứngkiếnviệcthànhlậpStockholmrồiđó.Tựanhsẽnghiêncứuxemthànhphốđãpháttriểnnhưthếnào;làmthếnàomàcáiđôthànhbénhỏ,chậtchội,baobọcthànhquách,đãbiếnthànhcáibiểnnhàcửamênhmôngmàtatrôngthấydướikia!Hãyđọctrongsáchxemcáithànhlâunặngnềđãnhườngchỗchotòalâuđàixinhđẹpsángsủatrướcmặttakianhưthếnào;giáođườngcủacácThầyDòngÁoXámđã thành ramộđịa của cácquốcvươngThụyĐiểnnhư thếnào.Hãyđọctrongsáchxemnhữngmảnhvườncủangườitrồngrauởphíanamvàphíabắcthànhphốđãthànhnhữngkhuvườnxinhđẹpvànhữngkhunhàởnhưthếnào,nhữngeobiểnđượclấpbằng,nhữngđồigòđượcsanphẳng

như thếnào.Hãyđọc trongsáchxemngựuyểncủacác triềuvuađãđượcbiếnthànhmộtchốnvuichơiưathíchcủadânchúngnhưthếnào.Klementà,anhphảithânthuộcvớithànhphốchứ!BởivìthànhphốnàychẳngphảichỉlàcủanhữngngườiStockholm,màcònlàcủaanhvàcủacảnướcThụyĐiển.

“Đọc lịch sử Stockholm, hãy nhớ cái điều ta đã nói. Klement à:Stockholmcóuylựcthuhúttấtcảmọingười.Trướctiênnhàvuađếnđóngở đây, rồi các công hầu xây dựng phủ đệ ở đây! Và bây giờ Stockholmkhông chỉ thuộc về chínhmình chút nào, cũng như chẳng thuộc vềmiềnbăngcận;màthuộcvềtoànthểvươngquốc.

“VàkhimànghetrongcuốnsáchcủaanhnóiđếntấtcảmọithứđãđượctậphợplạiởStockholm,thìKlementà,hãynghĩđếncảnhữnggìngườitađãthuthậplạiởđây,ởSkansennày!Đâylànhữngngôinhàcổ.Ởđâyngườitanhảynhữngđiệunhảyxưa:đâylànhữngbộyphụccổ,nhữngđồgiadụngxưa.Ởđâycónhữngnhạccôngvànhữngngườikểxaga[90]vàtruyệnthầntiên.Tấtcảnhữnggìtốtđẹpvàcổkính,StockholmđềuthuhútvềSkansenđểđembiểudươngvà tônvinh trongnhândân.Nhưngmà,Klementnày,nhấtlàđọccuốnsáchcủaanh,thìanhphảingồiđây,tạichỗcaonày!Anhphảinhìnthấycảnhhoanhỉcủasóngnướcđổithayvàvẻxinhđẹpcủacácbãibờrựcrỡkia.Phảichịusứcmêhoặccủacảnhvật.Klementà!”

Vịtôntrưởngđẹplãođãcấtcaogiọng;tiếngnóivanglên,hùnghồnvàkhẩn thiết,khôngcãi lạiđược,đôimắtphát ranhữnghàoquang.CụđứngdậyvàtừgiãKlementbằngmộtcáivẫytaynhènhẹ.VàKlementhiểurằngngườivừanóichuyệnvớimìnhlàmộtvịvươngcôngrấtlớn.Ôngtaliềncúichàothậtthấp.[91]

Ngàyhômsau,mộtngười thịvệ trongcungvuađemđếnchoKlementmộtcuốnsáchto,bìađỏvàmộtphongthư.Vàthưnóirằngcuốnsáchlàcủanhàvuagửiđến.Sauviệcấy,ôngKlementLarssonnhỏnhắn,rốibờiđầuóctrongmấy ngày liền.Hếtmột tuần, ông ta đến gặp ông giám đốc, xin từchức.Ôngtabắtbuộcphảitrởvềquêhương.

-Nhưng tại saovậy?Raởđâyanhkhông thấy thích thúhay sao?Ônggiámđốchỏi.

-Tấtnhiênlàgiờthìởđâytôithấythíchthú,nhưngmàtôiphảitrởvề.

Thậtra,Klementđanghếtsứcphânvân:nhàvuađãtruyềnchoôngphảicố học hỏi để hiểu rõ Stockholm và thích thú ở đây, nhưng làm sao màKlement lại có thể từ bỏ niềm hạnh phúc được trở về quê hương, để kểchuyện rằngchínhđích thânnhàvuađã truyềnchoông tamệnh lệnhấy?

Ôngtacầntậphợpmọingườilạiquanhmình,hômchúanhật,saukhilễnhàthờra,đểkểrằngnhàvuađãrấtnhânhậuvớiôngta,đãngồibêncạnhôngtatrênmộtchiếcghếdài,vàđãđểthìgiờnóichuyệnvớiôngta,mộtnhạccôngthônquêgiàvànghèo,đểlàmôngtakhỏinỗithươngnhớgiahương.ChuyệnấykểchonhữngngườiLappsgiàvànhữngcôgáitỉnhDalarnanhỏnhắnởvườnSkansennàyđãhayquárồi.Vềkểlạiởquênhàthìcònhayđếnđâunữa.

Chodùsaunàycóphải lạc loàivào trại tếbầnđinữaKlementcũngsẽkhôngkhổsởgì.Ôngtađãthànhramộtconngườihoàntoànkháctrướcrồi,vàsắpđượchưởngmộtniềmkínhtrọngmới.

Vàýmuốnấykhôngthểnàocưỡnglạiđược.Ônggiámđốcđànhphảiđểchoôngtađi.

32Gorgo,chimđạibàng

Rấtxaởmiềnbắc,giữacáccaonguyênbăngtíchcủaxứLapland,cómộttổđạibànglâunăm,cheoleotrênchỗnhôracủamộtváchnúiđádốcđứng.Tổlàmbằngnhữngcànhthông.Quanhiềunăm,tổđãđượcmởrộngvàlàmchokiên cố thêm.Bâygiờ thì trải rộnggầnhaimét và caogầnbằngmộtchiếclềucủangườiLapps.

Váchđádựnglênsừngsữngtrênmộtthunglũngkhárộngmàmùahècómộtđànngỗng trờiở.Nằmkhuấtgiữanhữngngọnnúivàgầnnhưkhôngđượcloàingườibiếtđến,dùlàngườiLapps,thunglũnglàmộtchốntrúẩnrất tốt.Ởgiữacómộtcáihồnhỏ, trònvànhvạnh,phongphú thứcănchođámngỗngcon;vàbờhồphủđầynhữngbụitomiênliễu[92] lùnvànhữngcâyphongnhỏcòi cọc, đã chođànngỗngnhữngchỗẩnnáu rất tốt để ấptrứng.

Từ thuở nào, đại bàng đã ở trên núi đá, và ngỗng trời dưới đáy thunglũng.Nămnàođạibàngcũngbắtvàiconngỗng,nhưngcũnggiữgìnkhôngbắtnếuđànngỗngkhôngquaytrởlạinữa.Vềphíangỗngtrời,thìdùcóthếnàocũnglợivìsựcómặtcủacácđạibàng.Chúnglànhữngcônđồ,nhưngmàchúnglàmchobọncônđồkháckhôngdámbénmảng.KhoảngbanămtrướccáithờimàNilsHolgerssonđivớiđànngỗngtrời, thìngỗnggiàđầuđànAkkanúiKebnekaise,buổisángnọ,từdướiđáythunglũngnhìnlêncáitổđạibàng.Đôichimthườngbayđisănmồi,saukhimặttrờimọcmộtchút.Nhữngmùahè trước,Akka sángnào cũngphục, chờchúngnóđi, để chochắcchắnrằngchúngkhôngchọnthunglũnglàmđấtsănmồi.

Ngỗngchẳngphảichờlâu.Chỉmộtchốclàđôichimđẹpnhưngđángsợkia,laovútlênkhông.Chúngbayvềphíađồngbằngđượctrồngtrọt;Akkaliềnthởranhưtrútđượcmộtgánhnặng.

Ngỗnggiàđãthôiđẻtrứngvànuôicon;mùahèthìthờigiancủangỗngdùngđểđilạitừtổnàysangtổkhác,khuyênbảonhữngđiềuhayvềcáchấptrứngvànuôicon.Ngoài ra,ngỗngcòncanhchừng,khôngnhữnghaiconđạibàng,màcảnhữngconcáonúicao,nhữngconcúvàtấtcảnhữngkẻthùkhácđedọađànngỗngvàcácổtrứngcủađàn.

Vào lúc giữa trưa, Akka lại trông chừng hai con đại bàng trở về, nhưthường vẫn làm từ bao nămnay.Nhìn cách bay của chúng, ngỗng biết là

chúngđãnomồichưa,nếuđãthìngỗngthấyyêntâmchobàcon.Nhưngmàngàyhômđó,ngỗngkhônghềtrôngthấychúngtrởvề.Chờđợimộtlúclâu,ngỗngnghĩrằng:“Quảthậtmìnhgiàvàlẫnmấtrồi.Bọnđạibàngđãvềtừlâurồimớiphải”.

Buổichiềungỗngkhôngngớttrônglênnúi,chờxemđôiđạibàngởtrêncáibậcđálànơichúngthườngnghỉngơi;gầntốingỗnglạicònchờchúngvàolúcchúngthườngxuốngtắmdướihồ.Vàngỗnglạiphànnànlàmìnhđãgià và lẫnmất rồi.Ngỗng không thể nào chịu nhận rằng đôi đại bàng đãkhôngtrởvề.

Ngàyhômsau,Akkadậysớmđểcốxemđôiđạibàng.Nhưngcũnglạivôích.Tráilại,trongcảnhthanhtĩnhbanmai,ngỗngnghecótiếngkêu,vừatứcgiậnvừatộinghiệp,vàhìnhnhưtừtổđạibàngvọngxuống.Ngỗngbènbayvútlênkhácao,đểcóthểphóngmắtnhìnxuốngcáitổấy.

Ởđấy,ngỗngkhôngtrôngthấycảchimtrốnglẫnchimmái.Trongchiếctổto,chỉcómộtconđạibàngnon,nửatrầntrụi,đangkêuđói.

Từtừvànhưtuồngdodự,Akkahạmìnhxuốngcáitổ.Thậtlàmộtchốnthêthảm.Thấyngayđâylàsàohuyệtcủaquâncônđồ.Cáitổvàbậcđánúila liệtnhữngxương trắng, túm lông,mảnhđávấymáu,những sọ thỏ,mỏchimvàcẳnggà tuyết[93]cònđầy lông.Conđạibàngnonnằmgiữa tấtcảcácvậtthừacủaxácchếtấy,chínhnótrôngcũngkhủngkhiếpvớicáimỏtotướnghára,cáithânhìnhnặngnềmớihơimọclôngtơ,vàđôicánhthôsơmànhữngchiếclôngtươnglaiđâmratuatủanhưnhữngcáigai.

Nhưng rồiAkkacũngnénđược lòngghê tởmvàđậuxuốngmép tổ, longạinhìnrachungquanh,vìmỗichốccóthểgặpđôiđạibàngbốmẹtrởvề.

-Mãigiờmớiđếngiúpngườita!Sớmlắmđấy!Đemngaychongườitaăn.

-Khôngngayđượcđâu!Akkanói.Hãybảochotabiếtbốmẹmàyởđâuđã.

-Ngườitabiếtsaođược.Họđitừsánghômqua,chỉđểchongườitacóconlemming[94]càkhổnàymàăn.Mụcũngphảihiểulànóđãhếttừlâurồi.Đểchongườitachếtđóithếnàythìxấuhổquá.

GiờAkkamới bắt đầu tin chắc là đôi đại bàng già đã bị giết chết rồi;ngỗngtựnhủlàmìnhmàcứđểchoconđạibàngnonchếtđóithìthiênhạtừnayvềsausẽtrừkhửđượctoànthểcáigiađìnhcônđồnày.Tuyvậy,ngỗnglạithấyghêtởmnếukhôngcứumộtđứatrẻkhôngcóaibảovệ.

Conđạibànglạisốtruộtkêulên:“Mụchờgìnữa?Mụkhôngnghethấyrằngngườitamuốncócáigìđểănà?”Akkadangcánhravàthảmìnhrơixuốngtậncáihồnhỏdướiđáythunglũng,vàchỉmộttílàbaylên,mỏngậmmộtconcáhương.[95]

Trông thấycá,conđạibàngnổicơn thịnhnộ.Vừa lấychânhấtconcáhươngđi,nóvừarítlên:“Mụtưởngngườitamuốnăncáicủanàyà?Đemngaytứckhắcchongườitamộtcongàtuyếthaymộtconlemming,mụnghechưa?”

Akkaliềnvươncổra,lấymỏquắpmạnhgáyconđạibàng.“Nghekĩtabảođâynày,”ngỗnggiànói, “màymàmuốn ta chomàyăn, thì ta chogìphảiănnấy.Bốmẹmàychếtcảrồi,vàvìthếsẽkhôngthểlàmgìchomàyđượcnữa.Nếumàymuốnchếtđóibằngcáchchờcógàtuyếtvàlemmingthìtakhôngngănmàyđâu”.

Nóixongngỗngbayđi,vàsaumộtgiờđằngđẵngmớitrởlạicáitổđạibàng.Conđạibàngnonđãăn tươinuốtsốngconcá rồi,vàngỗngvừađểtrướcmặtnómộtconcáhươngkháclànóliềnhốcluôn,chẳngnóimộtlời,dùcóvẻcholàcáchẳngngonlànhgìlắm.

Akkathậtlàvấtvả.Đôiđạibànggiàkhônghềtrởvề,vàngỗngphảimộtmìnhnuôisốngconđạibàngnon.Ngỗngđemchonónàocá,nàoếch;vàconđạibànghìnhnhưchẳngchútnàokhóởvìchếđộănuốngđó:nócaolớnlênvàcườngtrángra.Chẳngbaolâunóquênbốmẹnó,đôiđạibàngnọ,màchoAkkalàmẹthậtcủanó.Vềphíamình,thìAkkathươngnónhưconđẻ,vàcốdạydỗnótốt,làmchonóbỏthóihunghãnkhátmáubẩmsinhvàcáitínhkiêungạohỗnláo.

Haihaybatuầnsau,Akkathấymìnhsắpđếnlúcthaylôngvàsẽkhôngthểbayđượctrongítlâu,vàsuốtmộttuầntrăngsẽkhôngthểnàođemcáiănlênchoconđạibàngđược.Akkamớibảonó:

“Nàynhá,Gorgoà, tasẽkhôngthểđemcáchoanhđượcnữa.Cáiviệcbây giờ là phải xem thử rằng anh có thể dẫn thân xuống dưới thung lũngđượckhông.Phảichọnmột tronghaiđiều:hoặc làchếtđóiởđây,hoặc làlaomìnhxuốngdướikia,mànhưthếcũngcóthểthiệtmạng”.

Chẳngđáplạimộtlời,màcũngchẳngchútdodự,conđạibàngnonleoramép tổ; nó cũng chẳng thèm đưamắt ước độ cao nữa, dang đôi cánh cụtngủnra,vàlaomìnhxuống.Nóquayquaynhưchongchóngnhiềulầntrongkhông,nhưngrồicũngbiếtsửdụngđôicánh,tạmđủđểđápxuốngdướiấy,gầnnhưantoànvôsự.

Sauđó,ởdướithunglũng,Gorgosốngquamùahècùngvớiđámngỗngcon.Nótựxemnhưcũnglàtronggiatộc,vàthửsốnghệtnhưngỗngvậy;khi ngỗng laoxuốngnướcbơi, nó cũng lao theovà suýt chết đuối.Nó tựthấynhụcquávìkhôngthểnàohọcbơiđược,vàđemviệcđóphànnànvớiAkka.

-Tạisaocháulạikhôngcóthểbơiđượcnhưnhữngkẻkhác?

-Trongkhianhởcaotrênnúithìcácmóngchânanhđãkhoằmlạicảrồi.Nhưngcũngchẳngnênbuồnphiền.Dùcóthếnàoanhcũngsẽ làmộtconchimlươngthiện.Akkatrảlờinhưvậy.

Đôi cánh của con đại bàng con to ra nhanh, nhưng nó không nghĩ đếnviệcdùngđểbaytrướckhimùathuđến,làlúcmàcácngỗngconhọcbay.Lúcấyđốivớinólàmộtlúcđángtựhào,vìtrongmônthểthaonàynótứckhắcđứngđầu.Cácbạnnókhôngbaogiờởlâutrênkhông,cònnóthìchỉítlâusaulàcứbaysuốtcảthờigiantrênấy.Nóchưanhậnrarằngnóthuộcmộtloàikháccácconngỗng,nhưngnócũngnhậnthấybaonhiêuđiều,mànóđemrahỏiAkka.

-Tạisaocáccongàtuyếtvàlemmingđềubỏchạykhithấybóngcháuvẽxuốngmặtcaonguyênbăngtích?Tạisaochúngnótỏrakhiếpsợnhưthếtrướcmặtđámngỗngcon?

-Làvìcánhcủaanhđãmọcratoquátrongthờimàanhởtrênbậcnúikia,Akkanói.Điềuđólàmchúngnósợ.Nhưngcũngchẳngnênbuồnphiền.Khôngvìvậymàanhsẽkhôngphảilàmộtconchimlươngthiện.

Sangmùathu,khiđànngỗngtrờidicư,thìGorgođitheođàn.Nóvẫntựxemlàchimcủađàn.Nhưngkhôngtrungđầynhữngchimđangtrênđườngbayđếncácxứnóng,vàthếlàhuyênnáolênkhủngkhiếp,khichúngtrôngthấyđi theoAkkacócảmộtconđạibàng.Từngđámvôcôngrồinghềcứvây lấyđànngỗngđangbay theohìnhchữnhân.Akkakhẩnkhoảnchúngim,nhưng làmsaomàbịtđượcbaonhiêucáimồmbépxépđến thế?“Tạisaochúngcứgọicháulàđạibàng?”GorgocứhỏiAkkakhôngngớt,vàmỗilúclạicàngbựctứcthêm.“Chúngnóchẳngthấycháuthuộcvềđànchúngtasao?Chúngcóởtrongbọnnhữngđứaănthịtchim,nhainuốtđồngloạiấyđâu”.

Mộthôm,đànbaytrênmộtcáitrại,cónhữnggàmáiđangkiếmmồitrongsângàvịt.

“Đạibàng!Đạibàng!”Cáccongàkêulênvàhoảnghốtchạytrốn.

NhưngGorgothườngđãnghegọinhữngquânhungđồkhủngkhiếplàđại

bàng,nênkhôngthểnàonénđượccơntứcgiận.Nóhạcánh,bổthẳngxuốngmộtcongàmáivàđâmcácmóngcủanóvàothânhìnhcongà.“Taodạychomàybiếtrằngtaokhôngphảilàmộtconđạibàng”,nókhùnglên,vừathétvừamổcongà.ĐúnglúcấynónghetiếngAkkagọi.Ngoanngoãn,nóbaylên.Ngỗngbayđónđầuđểtrừngphạtnó.“Màyđiênđấyà?”Ngỗnghỏivàmổnómộtcái.“Màyđịnhgiếtcongàmáitộinghiệpấyà?Màykhôngxấuhổà?”

Thấyđạibàngđểyênchongỗngmắngmàkhônghềcãi lại, đámchimliền phá ra cười; tiếng kêu, tiếng cười ào ào như bão.Con đại bàng nghecười,quaynhìnAkka, tứcgiậnnhưmuốnđánh lại.Rồibỗngnó rẽngoắt,hùngdũngđậpđôi cánh, bayvút lên trời, lên caođếnnỗi không cònmộttiếngkêunào thấuđếnnơi,vàcứ lượnmãikhôngngừngchođếnkhiđànngỗngkhôngthểnàotrôngthấynónữa.

Bangàysau,nólạixuấthiệngiữađànngỗngtrời.

NónóivớiAkka:

“Bâygiờtôibiếttôilàairồi.Bởivìtôilàmộtconđạibàng,nêntôiphảisốngnhưnhữngconđạibàngchứ,nhưngđốivới tôi thìdùcó thếđinữa,chúngtacũngkhôngthểkémthânthiện.KhôngbaogiờtôitấncôngAkkacũngnhưbấtcứkẻnàotrongdònggiốngAkka.”AkkatựchorằngnuôidạymộtconđạibàngthànhconchimhiềnlànhvàvôhạilàmộtđiểmdanhdựnênkhôngmuốnchấpnhậnchoGorgosốngtheoýmìnhđược.Ngỗngnói:“Thếraanh tưởng là tasẽ làbạncủamộtkẻăn thịtcác loàichimà?Hãysốngnhưtađãdạychoanh,vàtasẽchophépanhđitheođàn”.

Cảhaibênđềutựhàovàbấtkhuất,cảhaibênđềukhôngthểnhượngbộ.Saucùng,Akkaphảicấmkhôngchoconđạibàngđếntrướcmặtmình;vàcơnphẫnnộcủaAkkadữdộiđếnnỗichẳngmộtaidámnóiđếntênGorgonữa.

Từngàyấy,Gorgolangthangtrongxứ,làmtêncônđồđángsợ,côđộcvàbịmọingườighét.

Lắmlúcnóbuồnrầuảmđạm,vàcólẽlắmlúcnótiếcnhớcáithờimànótưởngmìnhlàmộtconngỗngtrờivàvuichơivớicácngỗngcon.Giữacácloàivật,nóđãnổidanhdũngcảm.Ngườitanóilàtrongthếgiannóchỉsợcómộtkẻ:Akka,mẹnuôicủanó.Ngườitalạicònkểrằngnókhôngbaogiờtấncôngmộtconngỗng.

CảnhgiamcầmGorgomớicóbatuổi;nóchưahềnghĩđếnviệckiếmmộtbạnđờivàởyênmộtnơinàođó, thìbịmộtngười thợsănbắtvàbáncho

vườnSkansen.Ởđóđãcómấyconđạibàngrồi.Chúngbịgiamtrongmộtcáichuồngcóchấnsongsắtvàdâythépbaovây,dựngcaongoàitrờivàkhárộngđểcóthểchứamộtđốngđákhátovớihaicáicây.Tuyvậy,ởđấymấyconchimvẫncứđaukhổmàmònmỏidần.Suốtngày,chúngcứđứngmộtchỗ,bấtđộng.Bộlôngđẹpcủachúngmấthếtvẻbóngnhoáng,vàthànhsùsì, lởmchởm.Đôimắt chúngdõi sâuvàokhônggian,đămđămmộtcáchtuyệtvọng.

Trong tuần giam cầmđầu tiên,Gorgo còn nhanh nhẹn, linh lợi, nhưngdầndầnmộtnỗitêliệttrầmtrọnglàmchonócứthiếpđi.Cũngnhưcácbạn,nóbắtđầuđứngimkhôngnhúcnhíchhằnggiờliền,chẳngkểngàythánggìhết.

Mộtbuổisángnóđangthiuthiungủ,theothóiquenthìnghetiếnggọitừbêndưới.Khókhăn lắmnómới giũđượcnỗi tê liệt nặngnề, để cúi nhìnxuốngđấtvàhỏi:

-Aigọitađấy?

-AGorgo,cậukhôngnhậnramìnhnữaà?TíHonđivớiđànngỗngtrờiđâymà.

-CảAkkacũngbịcầmtùà?Gorgovừahỏivừacốgắngtậptrungýnghĩlại,nhưsaumộtgiấcngủdài.

-Không,AkkavàngỗngđựctrắngvàcácngỗngkhácgiờnàycólẽđangởLaplandcả,chỉcómìnhmìnhbịgiamởđâythôi,chúbéđáplại.

Nilsđangnóithìđãthấyluồngmắtcủađạibàngnhưtắtđi,vàtrởlạiđămchiêunhưtrước.

“Này,đạibàngchúaơi![96]Mìnhcóthểgiúpcậuviệcgìkhông,nóiđi”,chúbékêulênnhưthế.

Gorgohầunhưkhôngnhìnchúnữa.Nónói:

-Đừngquấyrầymình,TíHon!Mìnhđangmơmàng.Mìnhđangbaycaotíttrênkhôngkia.Mìnhkhôngmuốnbịđánhthứcdậy.

-Phảicửđộnglênchứ,vàquan tâmđếnnhữnggìxảyrachungquanh.Nếukhông, chẳngmấy chốc cậu cũng sẽ có vẻ thảmhại như các con đạibàngkiavậythôi.Nilskhíchlệnónhưvậy.

-Mìnhmuốnđượcnhưchúngnó.Chúngđãđisâuvàomộngtưởng,đếnmứcchẳngcòncáigìcóthểlàmchúngđộnglòngđượcnữa,Gorgođáplạithế.

Đêmđến,trongkhicácconđạibàngngủthìnghecómộttiếngđộngnhẹtrênmáichuồng.Haiconđạibànggiàchẳngchútquan tâm,nhưngGorgoliềntỉnhdậy.Nóhỏi:

-Aitrênmáiấy?

-TíHonđâymà,Gorgoà.Mìnhđanggiũamấysợidâythépđểchocậucóthểbayđi.

Đạibàngngẩngđầulên,vàtrongánhđêmsángtrôngthấychúbé.Nónảyrachúthivọng,nhưngtứckhắclạirãrời,tuyệtvọngnhưtrước.

-Mìnhtolớnthếnày,TíHonà,nónói,cậulàmsaomàcóthểgiũađủdâythépchomìnhralọtđược?Tốthơnlàđừngnhọcsức,vàcứđểmìnhởđâythôi.

-Ngủđi!Đừnglochomình!Chúbénói,khôngchịungảlòng.Mìnhsẽgiảiphóngcậutrướckhicậuhoàntoànlàkẻbịbỏđi.

Gorgolạiđắmmìnhvàogiấcngủ;đếnkhithứcdậythìthấynhiềusợidâyđãbị giũaxong.Ngàyhômđónó ít lịmđi hơnnhữnghôm trước.Nó tậpdượtđôicánhmộtchút,baybaygiữacáccànhcâyđểcho tứchiđỡcứngnhắc.

Mộtbuổi sáng,đúng lúcánhđầu tiêncủabìnhminhvừasáng lêndướibầutrời,thìTíHonđánhthứcnódậy.

“Giờhãychuithửraxem,Gorgo!”

Conđạibàngngẩngđầulên.Chúbéđãcắtđượcmộtlỗtogiữalướidâythép.Gorgocửđộngđôicánh,rồingãxuốngtrongchuồng,nhưngcuốicùngcũnggỡmìnhrađược,vàchuilên.

Hùngdũng,nóbayvútđếntậntầngmây.ChúbéTíHonnhìntheo,buồnmanmác,nhữngmongcóaiđếntrảlạitựdocảchomìnhnữa.Chúnghĩ:-Mìnhmàkhôngbị ràngbuộcvì lờihứa, thìmình tìmđượcngaymột conchimnàođó,đểđưamìnhvềvớiđànngỗngquáđichứ.Cólẽngười tasẽngạcnhiênvìKlementLarssonđãkhông trả lại tựdochogia thần,nhưngphảinhớrằngngườinhạccôngnhỏnhắnkia,đầuócđãrốiloạnnhưthếnào,lúcrờibỏvườnSkansen.Tuyvậy,sánghômrađi,ông tađãnghĩđếngiathần;nhưngkhôngmay,ôngtakhôngkiếmđượcmộtcáibátmàuxanh.VàtấtcảnhữngaiởSkansen:nhữngngườiLapps,nhữngcôgáitỉnhlẻ,nhữngngườilàmvườnvànhữngngườilàmthợ,tấtcảđềuđếntừbiệtôngta.Lúcrađi,vẫnchưakiếmđượcmộtcáibátmàuxanh,ông liềnnhờmộtngườiLappsgiàgiúpmình.Ôngtathổlộrằng:“ỞSkansennàycómộtgiathần.

Sángnàotôicũngchothầnăn.Báccầmlấymấyxu,muahộmộtcáibátmàuxanh. Sáng mai bác xúc ít thức ăn vào, đem để dưới tam cấp cái nhàBollnäs”.NgườiLappscóvẻ rấtngạcnhiên,nhưngKlementkhôngđủ thìgiờgiảithíchdài,vìđãđếnlúcphảiraga.

Thế là người Lapps, quả có xuống dưới phố để thực hiện lời hứa vớiKlement, nhưngmàkhôngkiếm ramột cái bátmàuxanh; cho được việc,ôngtabènmuamộtcáimàutrắng,vàsauđócứsángsáng,chẳngsótbuổinào,xúcthứcănvào,đemđểởchỗKlementđãchỉ.

LàmsaoKlementđãrađimàNilscònbịgiữlạiởSkansenvìlờihứacủamình,việcnhưthếđấy.

Đêmhômtrước,chúbékhátkhaotựdohơnbaogiờhết,vìmùaxuânvàmùahèđãđếnthựcsựrồi.Mặtđấtđãxanhum,cáccâydương,câyphongđãgiươnglênnhữngtánlámượtmà,cáccâyxơrivànhiềucâykhácđềunởhoa,cáccâysồicẩnthậnmởranhữngchiếclánhonhỏ,cácthứđậuvàbắpcảimọclênởcácluốngtrongvườnSkansen.

“Được ngao du trong bầu không khí ấm áp, trên lưng ngỗng đực,mộtngàyđẹptrời,vànhìnxuốngmặtđấttranghoàng,tôđiểmcỏxanhvớihoathắmthìthíchbiếtmấy!”

Ngồitrênnócchuồngchim,chúnghĩđếnnhữngđiềuđóthìbỗngđâuconđạibànghạxuốngnhưmộtmũitên,vàđậubêncạnhchú.

Nónóirõýnó:-Mìnhchỉmuốnthửxemđôicánhcònsứcnữakhông.Cậukhôngtinlàmìnhbỏcậulạitrongcảnhgiamcầmđấychứ?Mìnhmongthếlắm.Leolênlưngmình,vàmìnhđưacậuđếnvớicácbạnđồnghànhcủacậu.

-Khôngthểđược,Nils thởdàinói.Mìnhđãhứaở lạiđây,chođếnkhingườitatrảtựdochomình.

-Cậunóigìvậy?Gorgothốtlên.Ngườitađãđưacậuđếnđâybằngvũlực,rồingườitaépbuộccậuphảihứahẹn,thếmàcậulạicholàphảibuộcmìnhvàomộtlờihứacưỡngbứcnhưthếư?

-Mìnhcámơnlòngtốtcủacậu,nhưngmàlờihứanàymìnhphảigiữchứ.Cậuchẳngthểlàmgìchomìnhđượcđâu.

-Mìnhkhôngthểlàmgìđượcà?Rồitasẽthấy,Gorgonói:

Đúnglúcấy,nótómlấyNilsHolgerssonvớinhữngcáimóngkhỏemạnhcủanó,mangchúbayvútlêntậntầngmây,vàbiếnmấtvềphíabắc.

33Ngàyhộirừng[97]

Thứtư,15thángsáu

Bayđãxarồiđạibàngmớidừnglại,ởphíabắcStockholm,hạxuốngmộtngọnđồi và xòemóng ra.Vừađược tự do,Nils liền cố hết sức chạy thậtnhanhvềSkansen.

Đạibàngnhảymộtcái,bắtchúlạivàđểchânlênngườichú,nónói:

-TíHonnày,giờthìcậuphảihiểurằngtạisaomìnhmuốndẫncậuvềvớiđànngỗngtrời.MìnhcónghenóilàcậuđượcAkkarấtquý,mìnhmuốnlàcậunóihộvớiAkkathalỗichomình.

-Mình rấtmuốngiúp cậu,Gorgo à,Nils nói, nhưngmìnhphải giữ lờihứa.

Thếrồi,đếnlượtchúkểlạilàKlementLarssonđãchuộcchúlạikhỏitaycáianhdânchài,vàđãrađimàkhônggiảilờihứachochúnhưthếnào.

Nhưngđạibàngvẫnkhôngchịubỏdựđịnhcủamình,nónói:

-Này,nghekĩmìnhnóiđây,TíHonà!Đôicánhmìnhcóthểđưacậuđibấtkìđâu,vàđôimắtmìnhtrôngthấytấtcảmọithứ.MìnhbiếtcáchtìmlạiKlementquáđichứ;rồicậusẽthuxếpvớiôngta.Đólàviệccủacậu.

Nilsrấttánthànhđềnghịđó.

“Mìnhthấyngay,Gorgoà,làcậuđãcómộtbàmẹnuôihiềnđứcnhưmẹAkkanúiKebnekaise”.RồichúthêmrằngchúcónghenóilàKlementquêởtỉnhHälsingland.“VậythìchúngtasẽtìmkhắptỉnhHälsingland,từLjungbychođếntậnMellansjư.Vàmìnhnghĩrằngchiềumaithếnàocậucũngcóthểthỏathuậnđượcvớingườiấy”,Gorgonóinhưvậy.

Họlạilênđường,lầnnàythìtâmđầuýhợplắm.Nilsngồilênlưngđạibàngvàchimđưachúđirấtnhanh,quasuốtcảtỉnhGästrikland.[98]

Đếnmiềnrừngởkhuphíabắctỉnh,Gorgohạxuống,đậutrênđỉnhmộtquảnúitrơtrụi,vàkhichúbéđãđặtchânxuốngđất,nóliềnbảochú:

-Đâycóconmồi,vàmìnhchỉcholàmìnhthựcsựtựdosaukhiđãđisănvề.Tronglúcđóthìcậulàmgìtùyý,nhưnghãycómặtởđâylúcmặttrời

lặn.

Ởmộtmìnhtrênnúi,chúbékháhoangmang.Chúngồixuốngmộttảngđá,nhìnngọnnúitrọclốcvànhữngrừngđạingànbêndưới.Ngồiđấychưalâuthìchúnghengườiháttrongrừng,vàthấycócáigìmàunhạtđilêngiữacácthâncây.Látsauchúnhậnramộtlácờxanhvàvàng;[99]vàquatiếnghátvàtiếnghuyênnáovuivẻ,chúbiếtrằnglácờdẫnđầumộtđoànngườimàchúchưathểthấyrõ.Lácờđilêndọctheonhữngđườngnhỏquanhco.Nóđiđâu?Nócótìnhcờlêncáicaonguyênkhổsở,trơtrụimàNilsđangngồiđâykhông?Tronglúcấythìlácờhiệnraởbìarừng,cótấtcảnhữngngườimànó dẫn đường cho, đi theo.Đầungười lô nhô nhưkiến, và náonhiệt quá chừng, đếnmứcNils chẳng có thì giờ đểmà buồn, dù chỉmộtkhắc.

Trên lưngrộngcủaquảnúimàGorgođãđểTíHon lại,đâumươinămtrướcđãxảyramộtđámcháy.Nhữngthâncâycháythànhthanđãbịđẵnvàlấyđi.Quảnúidựnglên,trọclốcvàhoangvukhủngkhiếp.Nhữnggốccâyđenngòm,chenlẫnđátảng,chứngtỏrằngthuởtrướcởđấycórừng,nhưnggiờchẳnghềthấyởđâucónhữngmầmnontừđấtnhúlêncả.

Ngườitalấylàmlạrằngnúikhôngcórừngmọclại,nhưngngườitaquênrằnglúccháyrừngthìđấtđãbịhạnhánlâungàyrồi.Vìvậykhôngnhữngthâncâygỗcháysạch,màcháycả thạch thảovà rêu,nhamlêvàđàokimnhưỡng[100]nữa,nghĩalàtấtcảcâycỏ.Nhưngchínhcáilớpđấtkhôngđượcdàyphủtrênmặtđánúi,đãkhôlạivàtơiranhưtro.Hơicótígiólàđấtđãbốclênthànhlốc.Vàquảnúibịtấtcảmọithứgióquétđến,chẳngmấychốcmàlộcảbộxươngbằngđára.Nướccủacáccơnmưalạicòngópphầncuốntrôiđấtđai;vàtừmườinămrồi,màgióvớinướcđãchungsứcnhauđểquéthết,nênquảnúiđãthànhtrầntrụivàtrọclốc,đếnmứcngườitacóthểtinrằngnósẽcứnhưvậychođếnlúctậnthế.

Nhưngmàmộthôm,ngườitađãtriệutậptấtcảtrẻemcủaxãđếntrướcmộtnhàtrường,mỗitrẻvaivácmộtcuốcchimhaymộtcáimai,vàtayxáchmột làn thứcăn.Độiquânnhỏkhởihành lênnúi, lá cờđi trước, các thầygiáo,côgiáođicùng,vàtheosaulàhaingườigácrừngvàmộtconngựakéochiếcxeđầynhữngcâythôngconvàhạtcâybách.

Đámrướcdàiấyđi theonhữngđườngnhỏlâuđời, lêncácnhàgỗmùahè; những con cáongạcnhiên thòmõm rakhỏi hang, và tựhỏi nhữngkẻchănnuôikhôngcógiasúckialànhữngaithế.Họđiquanhữngquãngrừngthưa, nơi cónhững lòđốt than cũ; vànhữngconchim sẻmỏ tréo tựnhủ:“Nhữngngườiđốtthanmớinàylàaithế?”

Saucùng,cảđoànđếntrênngọnnúicháy.Ởđấynhữngphiếnđátrảiratrầntrụi,khôngcònđượcphủnhữngvòngcâylámảnhmaingàytrướcnữa;những khối đá rắn cũng đãmất lớp vỏ rêu bạc óng đẹp và lớp địa y,mànhững con nai phương Bắc thường ăn.[101] Nước tù màu đen đọng lại ởnhữngchỗlõmcủacáckhốiđá,chẳngcótíchuamenàomọcchungquanh.Nhữngchútđấtcònlại trongcáckheđáchẳngcócỏtế,cũngchẳngcócỏmóngnaitrắng,cũngchẳngcóchútgìtrongcácthứmàulục,màuđỏ,nhẹnhàng,tếnhị,duyêndángthườnghợpthànhlớpthảmphủlênmặtđấtrừng.

Cóthểnóirằng,mộttiamặttrờiđãchiếusángquảnúimàuxám,khicáctrẻemcủaxãtỏaratrênđó.Vìlàngườitađượcthấyởđấycáigìmảnhdẻ,vuivẻ,hồnghào,cáigìtrẻtrungvàlinhhoạt!

Khiđámtrẻđãnghỉngơivàđượccáclànthứcănlàmcholạisứcrồi,thìchúngliềnváccuốc,vácmailên.Ngườigácrừngbảochochúngcáchtrồngnhữngcâythôngconởbấtkìđâumàchúngcóthểtìmđượcmộttímùn.Vừatrồngcây,đámtrẻvừatròchuyệnvớinhau,vẻtrịnhtrọngvàthànhthạo,vềsựquantrọngcủaviệcchúnglàm.Cáccâythôngconsẽlàmchomùndínhkết lại,vàngănkhôngchogió thổibayđi.Rồi sẽ sinh ra lớpmùnkhácởdướicácgốccây;cáchạtcâysẽrơixuốngđấy,rồivàinămsaungườitasẽháiquảphúcbồnvàquảviệtquất[102]ởnơimàngàynaychỉcóđátrầntrụi.Rồinhữngcâynhỏsẽthànhcâyto,màcóthểlàmộtngàynàođóngườitasẽdùngđểlàmnhàcửavàđóngnhữngchiếctàuđẹp.

Đámtrẻnói:“Chúngmìnhmàđếnđâyhômnayquảthậtlàmaymắn,vìcòn lạimột ítđất trongcácchỗ trũng.Chậm thêmmộtchút thìmuộnquámấtrồi”.Vàthếlàchúngcảmthấysâusắcsựquantrọngcủachúng.

Trongkhiconhọlàmlụng,thìchamẹtòmòtựhỏilàliệuchúngcólàmđượcgìkhông.Tấtnhiênlàbảonhữngnhócconnhưthếđi trồngrừngthìchỉlàmộtchuyệnđùa;nhưngmàđixemchúngrataymớithậtlàbuồncười.Và thế làôngbốvớibàmẹcũngkhởihành lênnúi.Ở trongrừng,họgặpnhữngbốmẹkhác.

-Cácvịlêntrênấyđấyà?

-Đúng,đúng.

-Đểxembọntrẻđấychứ?

-Chúngtôicũngthế.

-Chắcchúngcũngchỉchơiđùathếthôi.

-Ôi!Chưatrồngđượcmấycây,chúngđãmệtrồi!

Vàthếlàbốvàmẹđãđếntrênấy.Trướctiênhọchỉthíchthúnhìnngắmtấtcảnhữngkhuônmặtxinhxắn,bénhỏ,hồnghào,lẫnvàogiữanhữngtảngđáxám.Rồihọchúýđếncôngviệcchúng làm; trongkhivàiba trẻ trồngnhữngcâycon, thìnhữngtrẻkháckẻluốngvàgieohạt,nhữngtrẻkhácđinhổ thạch thảo,đểvềsaucáccâynhỏkhỏibịbópnghẹt.Đámtrẻ laovàocôngviệcthậtlàtậntình.

Nhìnmộtlúc,rồibốcũngbắtđầunhổthạchthảogiúpconmộttay.Thếrồi,chẳngmấychốctấtcảnhữngngườilớnđãbịhútlênđâyvìtòmò,đềucùnglàmvớiconhọcả.Đốivớiđámtrẻ,niềmvuithúđãtănglêngấpđôi.Vàchẳngmấychốcmàtoànxãđãtậphợpcảtrênnúi,vàlàmcậtlực.Chắcchắnrằnggieohạtxuốngcánhđồngcủamìnhtrongmùaxuân,mànghĩđếnnhữngbólúamìtốtđẹpsẽtừđấtmọclên,làmộtniềmvuithíchthú,nhưngmàcáicôngviệcnàycònthuhútngườitagấpbaonhiêulầnnữa!

Từvụgieohạtnày,sẽkhôngphảilànhữngthâncâyxanhyếuđuốimọclên,mànhữngthâncâykhỏemạnh,mangnhữngcànhnhánhmậpmạp.Vụgieohạtnàysẽkhông làmsinh ramộtvụgặtháichỉmộtmùahèmà làmsinhracâycốicủarấtnhiềunăm.Vụgieohạtnàysẽthứcdậytrênnúitiếngvovecủacácloàicôntrùng,tiếnghótcủanhữngconsáo,tròvuichơicủanhữngcongàrừng,tấtcảcảnhnáonhiệtcủađờisốngtrêncaonguyênhoangvắng.Vàvụgieohạtnàytựahồmộtđàikỉniệmdựnglênchonhữngthếhệmaisau.Đánglẽngườitađểlạichohọmộtngọnnúitrầntrụivàảmđạm,thìhọlạiđượckếthừamộtkhurừngxanhtốt,đángtựhào.Cháuchắtnghĩđếnđiềuđó,sẽhiểurằngtổtiênhọđãlànhữngngườihiềnminhvànhânhậu,vàsẽnhớtớitổtiênvớilòngtônkínhvàbiếtơn.

34Quamiềnrừng[103]

Lờihứađượcgiải

Thứnăm,16thángsáu

Ngàyhômsau,NilsđiquaHälsingland.Tỉnhnàytrảira, tươisắcxuân.Dướimắt chú, những cây tùng, cây bách đã giương cao những cành nonxanhtươi,nhữngcâybạchdươngởcáccánhrừngconphônhữngchồimềmmại,cácbãicỏmộtmàuxanhmới,vàcáccánhđồngmộtthảmlúamìnon.Vùngnàyhiểmtrởvànhiềurừng,nhưngcómột thunglũngchạyqua, trảidàirahếtsứcquangđãng,vàtừlũngđócòncónhữnglũngkhácchạyrẽra,cáithìhẹpvàngắn,cáithìrộngvàdài.

“Cái vùng này xanh nhưmột ngọn lá, và các thung lũng chia ra thànhnhánhtrôngtựanhữngđườnggâncủamộtngọnlá”,Nilsnghĩnhưvậy.

Giữa thung lũng trung tâm làmột con sôngmànhiềukhúcmở rộng rathànhhồ.Haibờsônglànhữngbãicỏ,tiếpđếnnhữngcánhđồngởcaohơnmộtít;vàtrêncùng,trướcbìarừng,mọclênnhữngấptrại, tovàxâychắcchắn,vàkếtiếpnhaukhôngcókhoảngcách.Nhàthờthìdựnglênvensôngvàlàngmạcquâyquầnchungquanh.

Vùngnàyđẹp.Chúbéthahồngắmcảnhvìconđạibàngbayngượcthunglũngnàyđếnthunglũngkhác,đitìmnhạccôngnhỏnhắnKlementLarsson.

Vìbuổisángđếnnhanh,nênnhiềutrạinhộnnhịpkhácthường.Cửacácchuồnggiasúcmởrộnghaicánh,ngườitachosúcvậtra.Nhữngconbòcáiđẹp, lông nhạt, vóc nhỏ, nhanh nhẹn, dáng đi vững vàng, vui vẻ và nhảynhót.Rồiđếnbêvàcừu,vuimừngđượcrangoàisaumùađôngdài,chúngnhảytừngbước,rồinhảytứtung.Nhữngcôgái,lưngđeotúi,chạygiữađámgiasúc.

Mộtchúbé,cầmchiếcsàodài,cốngănchocừuchạytánloạn.Mộtconchólăngxăngtíutítgiữađámbòcái,hếtsủatođếnkêunhưmộtconcún.Ngườichủtrạithắngconngựavàochiếcxechởvỏthùngđựngbơ,phênđểphơipho-mátvàthứcăndựtrữ.Aiaicũngcườivàhátkhẽ,ngườingườivuisướngchẳngkémgìgiasúc.

Saucùngngườitalênđườngđivàorừng.Mộtcôgái,đitrướcmọingười,chốcchốclạicấttiếnggọilanhlảnh.Đámgiasúcđitheocôta.Anhchănbòvàconchóchạylăngxăng,xemkĩkhôngbỏmộtconvậtnàotụtlạisau.Bácnôngdânvàanhngườinhàđisaucùng,mỗingườigiữmộtbênchiếcxecứnảylêntrênconđườnghẹpđầynhữngsỏi.

Hômnayđúnglàngàymàtheotậpquán,cácchủtrạiởHälsinglandgửinhữngđàngia súc củahọ lên sốngmùahè trênnúi, vì từmỗi thung lũngngười ta thấynhữngđoànvui vẻnhư thếđi lênvàvào sâu trong cáckhurừng.Từtrongrừngsâuâmu,suốtngàynghevangtiếnggọicủacáccôgáichăncừuvàtiếngnhữngchiếcnhạclanhcanh.

Gầntốingườitađếnnhữngquãngrừngthưa,ởđấycódựnglênmộtcáichuồngthấpvàhaihaybatúplềumáixám.Vừavàomiếngđấthẹpcóhàngràochungquanhlàcácconbòcáikêulênvuivẻ,vìnhậnrabãicỏmùahècủachúng;vàthếlàănngaycáithứcỏmềmmạivàngonlànhấy.Ngườitamangvàomộttúplềucácthứđãchấttrênchiếcxe,vớinướcvàcủi.Rồichỉmộtchốclàkhóitừlòsưởitỏalênvàcáccôcongái,chúbéchănbòvàmấyngườiđànôngđãngồiănquanhmộtphiếnđábằngphẳng.

Gorgo, chim đại bàng tin chắc là sẽ tìm ra người nhạc công nhỏ nhắntrongcái đámngườiđi lên cácnhàgỗ ấy.Nhưng thờigiờ cứ trôi quamàkhôngthấyôngtađâucả.Saukhiđãlượntrêncảvùng,theođủmọihướng,đêmxuốngthìđạibàngđếnmộtchiếcnhàgỗhẻolánhtrênnúicao.Ngườivàsúcvậtvừamớiđếnđấy.Đànôngthìháicủi,cáccôgáiởcáctrạithìvắtsữabò.

Gorgonói:“Nhìnkìa!Mìnhchắclàôngtađấy”.

Nóhạxuốngrấtthấp,vàNils,khôngkhỏingạcnhiênphảicôngnhậnlànó nói đúng. Quả thật, ông Klement Larsson nhỏ nhắn đang bổ củi phíatronghàngràocủachiếcnhàgỗ.

Gorgođỗxuốngmộtcáicâyhơixacáctúplềumộtchút.

Nónói:“Mìnhđãlàmxongđiềumìnhhứa.Giờthìcậucốmàthuxếpvớiconngườiđóđi.Mìnhchờcậuởđây,trênngọncâytùngrậmrạpnày”.

Trongchiếcnhàgỗcôngviệcbanngàyđãxong,bữatốicũngđãănrồi,vàngườitađangchuyệntròvớinhau.Đãlâulắmrồingườitakhôngđượctrảiquamộtđêmhètrongrừng,nênngườitachẳngmuốnđinằmchútnào.Vảlạitrờicứsángnhưgiữabanngày.Chốcchốccáccôgáiđểrơiđồmayváxuống,nhìnraphíarừng,vàmỉmcườimộtmình.

“Chúngmình lại một lần nữa lên đây!” Họ vừa nói vừa thở ra khoan

khoái.Cảnhnhộnnhịpcủathônxómmờdầntrongtríhọvàrừngbaophủhọtrongcảnhthanhbìnhsâuxa.Lúcởnhàmànghĩrằngmìnhsẽsốngcảmùahèmộtmìnhtrongrừng,họkhómàhiểulàlàmthếnàomàchịunổicảnhhiuquạnh,nhưngmàvừalêncácnhàgỗlàhọđãcảmthấyrằngđâylàthờigiansungsướngnhấttrongđờihọ.

Bỗngcôchăncừulớnnhấtngẩngđầulênvàvuivẻnói:

-Tôichorằngtốihômnaychúngtakhôngnêncứngồiimthếnày,khichúngtacótrongbọntamộttaykểchuyệnnhưKlementLarsson.Báctamàkểchobàconmộtcâuchuyệnhaythìtôisẽbiếucáikhănquàngcổđangđanđây.

Đềnghịđóđượchoanhô,tánthành,vàKlementkhôngđểngườitaphảiyêucầunhiều.

“BấygiờởStockholm,khiđangởvườnSkansenthìmộthômtôinhớquênhà”,ôngtabắtđầukể;vàôngtakểchuyệnchútumtêmàôngtađãchuộcđểcứuchúkhỏicảnhgiamcầm,giậtchúrakhỏicảnhtủinhụcbịnhốttronglồngchotấtcảnhữngkẻvôcôngrồinghềđếnngắm.Rồiôngtakểnghĩacửcủaôngtađãtứckhắcđượcthưởngnhưthếnào.Mọingườitheodõichuyệncủaôngtakểvớinỗibànghoàng,mỗilúcmộttăng;vàkhiđếnchỗngườithịvệđemchoôngtacuốnsáchcủanhàvuatặng,thìcáccôgáiđểrơihếtđồkhâuvávànhìnsửngsốtkinhngạccáiconngườiđãgặpđượcnhữngviệclạlùngđếnthế.TấtcảmọingườiliềnkínhnểKlementmộtcáchkháchẳn:nàynghĩxem!Ôngtađãnóichuyệnvớiquốcvương!Bỗngcóaihỏilàôngtađãđemlàmgìchútumtênọ.

Ôngtrảlời:“Tôikhôngcóthìgiờtựmìnhđimuamộtcáibátmàuxanh.NhưngtôiđãgiaoviệcấychoônglãoLapps.Sauđórồirasaotôichẳngbiếtgìnữa”.

Klementvừanóimấylờiđóthìmộtquảthôngnhỏliềnbayđếnđậpvàođầumũiôngta.Chẳngcóainémquảấycả.

Ngườiđànbàchănbònói:“Ấy,ấy,Klement!Ngườitanóihìnhnhư“tộcđoànnhữngkẻbénhỏ”nghehếtnhữnggìchúngtanói.Đánglẽbáckhôngnên giao chomột kẻ nào khác việc sắm cái bátmàu xanh cho tumtêmớiphải”.

Mùamàngcủarừng[104]

Thứsáu,17thángsáu

Sánghôm sau, đại bàngvàNils lênđường rất sớmvàGorgo tính rằngngàyhômđóphảiđiđược rấtxa trong tỉnhVästerbotten.[105]NhưngbỗngNilsquảquyếtlàtrongmộtvùngnhưhọđangbayqua,thìngườitakhôngthểnàosốngnổi.

CáivùngởbêndướichẳnglàvùngnàokhácmiềnnamtỉnhMedelpad,vàcóthểnóilàởđấyngườitachỉthấynhữngrừnghoangkhôngthểởđược.Nhưngmàđạibàngđãkêutolênngay:

“Họchỉcórừngthayđồngruộng!”

Nilsnghĩđến cái khácnhaugiữanhữngcánhđồng lúamạch,bông lúatrĩuvàmềmmại,mọctừđất lênchỉ trongmộtmùahèmàthôi,vớinhữngrừngbáchâmukia,thâncâycứngđờ,phảibaonhiêunămmớigià.

Chúnói:“Họphảinhẫnnại,nhữngaimuốnkiếmđượccáiđểsốngởmộtcánhđồngnhưthế!”

Nilsvớiđạibàngchẳngnóigì thêmtrướckhiđếnmộtchỗmàrừngđãđượckhaithác.Trênmặtđấtchỉcònlạivàigốccâyvànhữngcànhđãchặt,vàNilsphànnànvềvẻxấuxívànghèokhổcủanhữngchốnnày.

“Đâylàmộtcánhđồngngườitađãcắtcỏtừmùađôngvừaqua”,đạibàngnóithế.

Nilsnhưthấylạitrongtríngườicắtcỏởquêmình;vớinhữngchiếcmáycủahọ, nhữngđêmhè trời sáng chỉ nhoángmột cái là cắt xongmột cánhđồngmênhmông.Rừng thì ngược lại, phải cắt trongmùa rét.Những thợrừngđilàmgiữamùađông,tronglúcmộtlớptuyếtdàyđangphủkínđất,vàcáirétđanggaygắtnhất.

Hạchỉmộtcáicâythôicũngđãlàviệcgiankhổ,vàmuốnkhaiphámộtkhoảng rộng như vừa đi qua thì những người đó phải cắm lại trong rừngnhiềutuầnlễ.

Nilsthởdàivànói:“Ngườitaphảikiênnhẫnvàcầncùđếnđâumớicắtđượcmộtcánhđồngnhưthế!”

Đạibàngvỗ cánhmấycái, vàhọnhìn thấymột cái nhànhỏởbìakhurừngthưa.Nhàlàmbằngnhữngkhúcgỗthôngđẽoqualoa.Khôngcócửasổ,mấycànhcâylunglaydùnglàmcửa.Máibằngcànhvàvỏcâyđãsập,vàNilsnhìnthấyquacáclỗthủngnhữngphiếnđátoghéplàmbếp,vàhaicáighếdàibằnggỗ.

-Cáinhànàylàmộttúplềutồitàn,aimàcóthểnhẫnnhụcởđấyđược?

-Nhữngthợrừngđãởđấy.

Lầnnữa,Nilsnhớlạinhữngthợgặtởquêmình,côngviệcxonglàtrởvềvuivẻ.Mẹchúmờihọuốngnhữngthứngonnhất tronghầmrượu.Ởđây,làm xong công việc nặng nhọc, người ta lại phải ngủ trên những ghế gỗcứng,trongmộttúplềucòntệhơnmộtnhàkhođểlúamớigặt.VàNilstựhỏikhôngbiếtlàhọăngì.“Mìnhrấtlolàhọkhôngđượchưởngnhữngngàyhộigặthái”.Xatínữa,họtrôngthấymộtconđườngthảmhạiđivàophíatrongrừng.Hẹpvàdốcđứng,toànuốnlượn,toànnhữngđoạnngoằnnghèo,lởmchởmđávàđầynhữngrãnhbánhxedoviệcchuyênchởđểlại.Ởnhiềuchỗ,nhữngdòngkhechảybăngquađường.

Đangbaytrênconđườngrừngấy,đạibàngngheNilsnói:

-Chẳngbiếtngườitacóthểchởhànggìtrênmộtconđườngnhưthế?

-Chính qua con đường đó người tamang vềmùamàng của rừng, đạibàngđáplại.

Lầnnữa,Nilslạinhớđếnnhữngngàyvuivẻ,khimàngườitachởnhữnggì gặt hái được về nhà, với những chiếc xe thắng những con ngựa khoẻmạnh.Ngườiđánhxengựangồichễmchệ,chótvót trênđống lúa.Nhữngconngựalinhlợiđi,điệubộnhưcôngmúa;vàđámtrẻconđượcngườitacholeo lên trêncác lượmlúa, thahồcườiđùa, lahét,nửaphầnkhoáichí,nửaphầnlongại.Ởđây,ngườitachởnhữngthâncâynặngtrênnhữngconđườngcheoleovàgậpghềnh.Chắclàngựaphảikiệtsức,thợrừngthườngkhôngtránhkhỏinảnlòng.

“Tôirấtlolàtrêncáiconđườngđó,chẳngcógìvui”,Nilsnóivậy.

Đạibànghùngdũngbay,vàvàiphútsau,cáckháchlữhànhđãởtrênmộtbờsông,phủđầynhữngvỏbào,cànhconvàcỏcây.Nilsngạcnhiênvềcảnhhỗnđộnởđây.

Đạibàngnói:“Trênbờnàyngườitađãđánhthànhđốngnhữnggìgặtháiđược”.

Nilsnhớlạilàởquênhàmìnhngườitathuxếphạtlúaởngaycạnhnhà,nhưthểvậttrangtríđẹpnhấtcủangôinhà.Ởđâyngườitađemmùamàngđếnmộtbờsônghoangvắng,vàbỏlạiđấy.Chúnghĩ:“Nhữngngườiởvùnghoangdãnàycóxuốngđếnbờsôngđểđếmcácđốngcủahọ,vàsosánhvớicácđốngcủalánggiềngkhông?”

Mộtlátsau,họđếngầnconsônglớnLjungen,nóđãtựđàoramộtthunglũngrộng,vàtứcthìmọithứđềuthayđổihết.

Rừng bách âm u đã dừng lại trên sườn núi, phía trên thung lũng; dướithấpmột tí người ta thấynhững câybạchdương thân trắngvànhững câyhoàndiệp liễu.Thung lũngkhá rộngđể cho lòng sông lan ra thành nhiềuchiếchồ.Trênbờ,mộtcáilàngđẹprảiranhữngấptrạitrùphúvàxâydựngchắcchắn.

Vàlạilầnnữa,đạibàngnghengườikháchcủamìnhnói.

-Làmsaomàđồnglúavàbãicỏchungquanhcóthểnuôiđủdânđôngđếnthếnày?

-Chínhđâylànơithợrừngcắtnhữngcánhđồngcủarừngxanh,đạibàngtrảlờinhưvậy.

ChúbélạinhớđếnnhữngchiếcnhàthấpởtỉnhSkåne,vànhữngấpnhỏmàtấtcảcáctòanhàđềuquâyquầnquanhmộtcáisân.Ởđâythìnôngdânởnhữngngôinhànhưcủachúaấp,vàchúlẩmbẩmmộtmình:“Rõràngcóthểnóirằnglàmlụngtrongrừnglợithật”.

Đại bàng bay thẳng lên phía bắc. Nhưngmới đượcmột đoạn đã nghetiếngNilshỏingườitacóthểdùnglàmgìđượcnhữngthâncâyđánhđốngtrênbờkia?Gorgoquaylạivàbaysangphíađông,dọctheodòngsông.Nónói:“Ấy,consôngsẽchởnhữngthâncâyvàđưavềnhàmáy”.

Chúbénhớlạilàởquêmìnhngườitacẩnthậnkhôngbỏmấtmộthạtlúa.Ởđây,nhữngkhốigỗkhổnglồtrôinổitrênmặtnướcmàchẳngmộtaiquantâmđếncả.Theochúnghĩthìkhôngthểnàomàgiànửasốgỗkiavềtớiđíchđược.Cónhữngkhúcxuôiởgiữadòngthìmọiviệctrôichảy.Nhưngnhữngkhúckhácbịđẩyvàobờ,sẽmắccạntạinhữngvùngnướctù,ởcácchỗbờsông lõmvào.Còncácmặthồ thì toàn thểbịphủkíndướikhốicâygỗ tolớn,cólẽđãđứngyênởđótrongmộtthờigianchẳngaitínhđược.Nhiềuthâncâybịkẹpchặtvàocácđậpởcácbếnsông,lắmkhigãyluônởđấy.Ởcácthác,đáchắngỗlại,vàthếlàhọpthànhnhữnggiàngiáomênhmôngvàlunglay.

“Phảibaonhiêu lâucáimùamàngnàymớiđếnđượccốixay?”Nils tựhỏivậy.

Đạibàngtiếptụcbaytừtừ,xuôitheodòngsôngLjungen.Nhiềulầnnódừnglại,cánhdangra,đểchoNilsthấyngườitađãđemcáimùamàngấylàmgì.Ítlâusau,đạibàngvàngườikháchcủanóbaytrênmộtđámngườichởbèđanglàmviệc,vàlạinghethấyNilslẩmbẩm:

“Nhữngngườiđiraxabờthếkialànhữngaithế?Chínhhọphảilođếncáiphầnmùamàngđãđilạclốiđó”.

Chúbé lại nghĩ đến những thợ gặt ở quêmình, đưamùamàng về nhàbìnhyênhếtsức,chẳngchútnguyhiểmgì.Ởđây,ngườitanhảytrênnhữngcâygỗvàdùngnhữngcâyliêmdài,kéogỗbắttrởlạigiữadòngnướcthuậnlợi.Vìbìbõmmãidướinướcdọcbờsông,họướtsũngtừđầuđếnchân.Họnhảytừtảngđánàysangtảngkhácrấtxa,trêncácdòngthác,nhưnghọcũngđilạitrêncácđốnggỗtrôilunglay,màyênlànhchẳngkhácgìđitrênđấtliền.[106]“Nhìnhọ,mìnhkhôngthểkhôngnghĩđếnnhữngthợsắtởvùngcáclòđúcthépcứcầmlấylửanhưlàmộtcáithứhoàntoànvôhại.Nhữngngườichởbènàyđùavớisóngnước!Cóthểnóilàhọlàmchủsóngnước,vàhọkhôngcóchútgìphảisợcả,vìđãdứtkhoátthuầnhóađượcsóngnướcrồi!”.

ĐạibàngvàNilsbayđếncửasông,vàvịnhBothnia[107]mởrộngratrướcmặt.NhưngGorgokhôngbaytiếptheođườngthẳng,màmentheobờbiểnlênphíabắc.Các lữkhách trông thấyngayởbêndướimộtnhàmáycưa,rộngbằngmộtthànhphốnhỏ.Đangbay,đạibàngngheNilsnóitolênrằngđâythậtlàmộtchốnđẹptuyệttrần,Gorgoliềnnói:

“Đâylànơixaycácthâncây!NgườitagọinólàSvartvik”.

Nilsnghĩđếncáccốixaygiócủaquêmình,náumìnhyêntĩnhgiữacáccâyxanh,vàquaychậmchạphếtsứcnhữngcánhquạtto.Cáicốinghiếnnátmùamàngcủarừngnày,nằmngaytrênbờbiển.Mộtkhốithâncâyđãđượcvunlạidướinước.Vớinhữngxíchsắtvàmộtchiếccầunghiêng,người tađẩycâynàyđếncâykhácvàomộtcáinhàxâycóvẻnhưmộtkhothócrộng.Nilskhôngthểthấycáigìđangxảyralúcbấygiờ,nhưngnghetiếngầmầmnhưsấm.

Phíabênkiacáinhàxây,chúnhìnthấyrõnhữngxegoòngnhỏchởđầyván.Goòngchạytrênnhữngđườngraybóngloángchođếncôngtrường;ởđấyvánchất lên thànhchồng,xếp thànhdãydài, hợp thànhnhữngđườngphốthựcsự,khácnàonhữngngôinhàcủamộtthànhphố.

Ởđâyngườitachồngnhữngvánmới,ởkiangườitadỡnhữngchồngcũ,vàchấtvánxuốngnhữngtàulớnđangthảneođợihàng.

Khắpnơi,côngnhânđôngđúcvànhộnnhịp;nhàhọởtrongrừng,phíasaucôngtrường.

Nilslẩmbẩm;“ỞcáirẻođấtnàyngườitalàmviệcnhưlàphảicưaxẻhếtcâycủatấtcảcácrừngtrongtỉnhMedelpad!”

Đạibàngvỗcánhnhènhẹ,vàNils lại thấyngaymộtnhàmáycưanữa,gần giốngnhư cái trước.Người ta cũng trông thấyở đấymột cái nhà đặtmáycưa,mộtcôngtrường,mộtbếnbốcdỡhàng,vànhữngnhàởcủacông

nhân.

Đạibàngkêulên:Đấy,mộtmáyxaylớnnữa!

Kukikenborgđấy!

-Tôithấynhữngngườigặtháiđãđemtừrừngvềmùamàngnhiềuhơntôitưởngtượng!Nilsnóivậy.

Đạibànglạivỗcánh.Nóbayquahainhàmáycưanữa,vàsaucùngthìbaytrênmộtthànhphốlớn,vàkhinghengườikháchcủanóhỏitênthànhphốthìnónóito:

“Cáitrạichínhcủavùngthảgỗtrôisôngđấy!”

NilsHolgerssonnghĩđếnnhữngthànhphốởtỉnhSkåne,xámxịtthế,cũkĩthế,nghiêmtúcthế!

Ởđây,trênmiềncựcBắc,thànhphốSundsvallhiệnraởbờlõmcủamộtcáivũng,vớitấtcảvẻrựcrỡcủatuổixuânxanh,vuivẻ.Thànhphốnàynhìntừcaoxuốngthậtđặcbiệtthúvị,vìngườitathấyởchínhgiữanhiềucôngtrìnhkiếntrúcbằngđálộnglẫy,chỉởStockholmmớiđẹpnhưthếmàthôi.Quanhnhữngnhàxâyđá,thấymộtquãngtrống,màbaoquanhlànhữngnhànhỏbằnggỗ,xinhxắn,ẩnởtậncùngnhữngvườntược,nhưnghìnhnhưhiểurõrằngmìnhkhôngthểbằngcáchnàosánhkịpnhữngnhàxâyđá,vàvìthếmàkhôngdámđánhliềuđếngầncácnhàấy.

Nilsnhậnxét:“Đấylàmộtthànhphốvừagiàucóvừacườngthịnh!Liệuđấtrừngnghèonànlạicóthểlàmsinhratấtcảcáicảnhlộnglẫynàyđượcchăng?”

ĐạibàngvỗcánhvàbayquađảoAlnởphíatrướcSundsvall.Vàchúbé,chưahếtngạcnhiênnàyđãđếnngạcnhiênkhác,khi trôngthấynhiềunhàmáycưamọckínbờhònđảo.Cácnhàmáychenchúcnhauvàphía trướcmặt,trênlụcđịa,nhàmáycưavàcôngtrườngcũngxếpthànhhàngdàiliêntục,NilsHolgerssonđếmđếnbốnmươicái,nhưngnghĩ làchắccònnhiềuhơnnữa.

“Quangcảnhvùngnàyquảthậtlạlùng!Mìnhchưatrôngthấyởđâucóđờisốngnhưthếnày,vàcảnhnhộnnhịpnhưthếnày,trongsuốtcảchuyếnđi củamình!Tuyệt vời thayđất nước củamình!Bất kì ở đâu,mình cũngthấynhữngcáchnuôisốngđượcconngười.”[108]

35ĐâymiềnBắc[109]

Ngườiđànbàchocáibánh[110]

Thứbảy,18thángsáu

Sánghômsau,bayđượcmộtđoạntrên tỉnhÅngermanlandthìđạibàngnói rằnghômđóchínhnó thấyđóivàphảiđikiếmcáigì ăn.NóđặtNilsxuốngmộtcâytùngđồsộmọctrênsốngmộttráinúivàrađi.

Nils ngồi thoải mái trên một chạc ba và từ đó ngắm xem đấtÅngermanland.

Phong cảnh thật đẹp.Mặt trời chiếu vàng các ngọn cây.Một ngọn giónhẹ,khẽlaycànhlá.Rừngtỏamùihươngdịudàng,vàtrướcmắtNilslàmộtcảnhquangđãngvàcaonhã.

Lòngchútrànngậpniềmvôtưvàhoanlạc.Chúnghĩ:“Chẳngmộtaicóthểsungsướnghơnmình”.

Mắtchúthahồnhìntựdokhắpmọiphía.Bênphíatâychỉtoànlàsốngnúivàngọnnúi,càngraxacàngcao.Bênđôngcũngcònthấycónúi,nhưngcứthấpdầnthấpdần,vàchẳngmấychốcnhườngchỗchođồngbằngtrảirađếntậnbiển.Khắpnơi,nàosôngnàosuối,longlanhánhsáng.Khicònchảygiữacácváchnúithìdòngnướccuồncuộn,tháccaothácthấpchắnngang,nhưngđếngầnbiểnthìlanrộngra.

NilscũngtrôngthấycảvịnhBothnia.Gầnbờ,rảirácnhữngđảođủmọicỡvànhữngbánđảo,nhưngngoàikhơithìsóngnướcmàuxanhrựcrỡ,khácnàonềntháithanhcủabầutrờimùahạ.

“Vùngnàycó thểsánhvớibờcủamộtconsôngsaumộtcơnmưavừatạnh,Nilsnghĩvậy.Vôsốnhữngdòngnướcbétíđàoraởđấynhữngrãnhdiđộng,rồihọplạivớinhau.Nhìnđẹpquáchừng!MìnhnhớlàônglãoLappsởvườnSkansencónóilàtrongmộtgiờhunggởnướcThụyĐiểnđãbịđảolộnlungtung.NgườitacườikhingheônglãonóirằnggiámàngườitabiếtvẻđẹpcủacácmiềnởphíaBắc,thìngườitasẽhiểulàkhôngthểnàođặtravấnđề,ngaytừđầu,làlàmchomộtmiềnnhưthếnàymàlạikhôngcócáchgìtớiđượcnhưvậy.Mìnhrấtmuốntinrằngônglãođãnóicólí”.

Saukhiđãngắmthỏathíchphongcảnhchungquanh,Nilsmởcáitúiđi

núicủamìnhralấymộtmiếngbánhlàmbằngbộttrắngngonlànhvàbắtđầuăn.

“Chưabaogiờmìnhđượcănbánhngonthếnày!Màcònđủđểkhỏiphảiđóitrongnhiềungàynữa.Thậtrahômquamìnhcóngờđâulàcóđượccủacảithếnày!”

Vừaăn,chúvừanhớlạicáicáchkiếmđượcbánh.

-Chínhvìđượcănbánhởmộtchốnđẹpnhưthếnày,mìnhcàngcholàbánhngon,chắcchắnnhưvậy!”

Chiều hôm qua, đại bàng chúa từ giã tỉnhMedelpad, và vừa bay sangÅngermanland,thìNilstrôngthấymộtthunglũngvàmộtconsôngmàvẻuynghivượtxatấtcảnhữnggìchúđãcảmphụctừtrướcđếnlúcấy.

Thunglũngmởragiữanúinon,rộngđếnnỗichútựhỏicóphảilàtrongđêmtrườngcủa thờiquákhứcómộtconsôngkhác rộng lớnhơnvàchảymạnhhơnnhiều,đãđàoralòngnógiữacácváchnúi?Thunglũngđàoxongrồi,đượcbồiđầycátvàsỏi,vàtronglớptơixốpđó,consônghiệntại,cũngrộngvàsâu,lạivạchracáidòngcủanó.Bờsôngthậtlàlắmvẻ:khithìthoaithoảinghiêngxuốngmặtnước,hoanởđẹptuyệtvời,màuđỏmàuvànglộnglẫy;khithìđárắnđếnmứcsóngnướckhônggặmnổi,khôngcuốnđiđược,đãdựnglênnhữngbứcthànhthẳngđứng,nhữngtháp,nhữnglũysừngsữngtrêndòngsông.

Baytrênvùngnày,thoạttrôngNilscócảmgiáclànhìnsâuxuốngbathếgiớikhácnhau.

Thếgiớithứnhấtởtậnđáythunglũng,cạnhlòngsông,nướcsôngcuốncácbègỗthảtrôi,đưacáctàuđitừcầutàunàyđếncầutàukhác.Tiếngầmầmvanglêntừcácnhàmáythépởcácbờ.Ngườitachuyểnhàngxuốngcáctàuvậntải,ngườitađánhcáhồi,ngườitachèođò,ngườitađithuyềnbuồm;nhữngđámchiménbaytứtung.

Nhưngmộtthếgiớikhácxuấthiệntrêncaonguyênlanrộngđếntậncácsườnnúi.Ởđấylàxómlàngấptrại,nhàthờ.Ởđấygiasúcđiăn,vàđồngcỏxanh rờn. Ở đấy nông dân gieo hạt, đàn bà trồng những vườn rau nhỏ.Nhữngđườngbộlớnchạyngoằnngoèo,vànhữngđườngxelửađặtray,hếtđoạnnàyđếnđoạnkhác.

Xahơnhaithếgiớiấy,trêncácsườnnúiphủrừngcây,NilsHolgerssonnhìn thấy thế giới thứba: những con gà rừng ấp trứng, những connai xứlạnhnấpmình trongnhữngkhu rừng rậm;ởđấynhữngcon linhmiêu[111]

đangrìnhmồi;nhữngconsócnhấmnhápnhữngtráihồđào;[112]nhữngcây

báchtỏamùithơm;nhữngconsáocấttiếnghót.

Trôngthấythunglũngsungtúckia,Nilsbỗngkêuđói.“Mìnhchẳngănchútgìtừhaihômnayrồi,vàsắpchếtvìkiệtsứcđây!”

Đạibàngkhôngchịuđểchongười tanói làTíHonsốngvớinómà lạikhổhơnvớiđànngỗngtrời,nênnóbaychậmlại.

“Saocậukhôngnóisớm?Cậusẽđượcănthỏathích.Khôngcầnphảinhịnđói,khingườitacómộtconđạibànglàmbạnđường”.

Lát sau, đại bàng trông thấymột bác nông dân đang gieo hạt trênmộtcánhđồng,ngaycạnhbờsông.Báctađựnghạtgiốngtrongcáigiỏđeoởcổ.Mỗilầnhếthạt,lạiđếnlấytrongmộtcáibaođểởbờruộng.Đạibàngtínhlàsẽkiếmđượctrongbaođónhiềuthứănrấtngon,vàNilssẽđượcphụcvụrấttốt.

Thế là conchimsàxuốngphíabờ ruộng;nhưngchưađếnđất thì tiếnghuyênnáokhủngkhiếpbỗngnổi lênquanhnó: đó là những conquạ, conchimsẻ,chimén,tấtcảđềukêuầmlêncùngmộtlúc,vìtưởngrằngđạibàngđếnsănmồi:“Cútđi!Cútđi!Đồkẻcướp!Cútđi!Đồgiếthạichimchóc!”

Tiếngkêuầmĩđếnnỗingườigieohạtphảiđểý,vàbáctavộichạyđếnxemcóviệcgì.Thếlàđạibàngbắtbuộcphảibayđi,chẳngthểbiếungườikháchcủamìnhchútgìhết.

Nhữngconchimnhỏđókìcụclàmsao!Bắtđạibàngphảibỏtrốn,chúngvẫnchưavừalòng,lạicònđuổitheomộtđoạnnữa,vàtrongsuốtcảthunglũngmọingườiđềunghetiếngkêucủachúng.Đànbàchạyravỗtayđuổi.Cóthểnóilànhữngtràngsúngtrường.Đànôngthìvớlấysúng.

Sựviệccứdiễnrađúngnhưthếmỗilầnmàđạibàngcốsàxuống,vàchúbéchẳngcònmongbạnđườngcóthểchomìnhchútgìđểnuôithân.Khôngbaogiờchúlạingờrằngđạibàngmàđángghétđếnthế,vàlàmchongườitakhiếpsợđếnthế.ThiếuchútnữachúđãthươnghạiGorgo.

Lát sau, họ bay quamột cái trại lớn.Hình như hôm đó người ta đangnướngbánh trong lò.Bà chủ trại vừamang ra đặt ngoài sânmột liễnđầybánhbơ[113]đểchochóngnguội.Bàtađứngluônbêncạnhđểngănchómèoănvụng.Đạibànghạxuốngcáitrại,nhưngkhôngdámđếngầnbàchủ.Nóbayquabay lại, chẳngbiếtnên làmgì.Một lúcnóghéxuống,chânchạmvàoốngkhóilòsưởi,rồilạibaylên.Bỗngbàchủtrạitrôngthấy.

Bàtangẩngđầulênvànhìntheo.

“Cáiconđạibàngnàylàmgìthếnhỉ?Hìnhnhưnóngấpnghébánhcủa

mìnhhaysaoấy?”

Cáibà chủ trại đó thật đẹp: cao lớn, tócvàng,khuônmặtbóngmịnvàtrungthực.Bàtaliềncườirấtvui,rồilấymộtcáibánhtrongliễn,dangthẳngcánhtaygiơcaotrênđầu,vànóitolên:

“Này,cóthíchthìlấyđi!”

Đạibàngkhônghiểunhữnglờiấy,nhưngnóđoánbiếttứckhắcdụngýcủangườiđànbà.Nhanhnhưchớp,nósàxuốngchiếcbánh,quắp lấy, rồivụtbaylênkhông.Thấyđạibàngnắmlấychiếcbánh,chúbéứanướcmắt.Chúkhôngkhócvìmừngrằngthếlàkhỏiphảinhịnđóinhiềungàynữa,màbởivìbàchủtrạiđãnhịncáibánh,đểdànhchoconchimănthịthoangdã.

Ngồi trêncây tùngcao,chúnhớ lạihìnhảnhngườiđànbàđẹpnhư lúcđangđứngthẳnggiữasâncáitrại,cánhtaydanglênđưacaocáibánh.

Bàtabiếtrõconchimtotướngkialàmộtconđạibàngchúa,mộttêncônđồ,màngười ta thườngđón tiếpbằngnhữngphát súng,vàcó thể làbà tacũngtrôngthấycảconngườibénhỏkìquáimànócõngtrênlưng.Nhưng,khôngnghĩđếnviệchaikẻkialàcáigì,bàtađãchiabánhvớichúng,ngaycáilúcbiếtrằngchúngđangđói.“Nếumộtngàynàođómìnhđượctrởlạilàmngười,mìnhsẽđitìmngườiđànbàđẹpđó,bênbờconsônglớn,đểcảmơnbàtađãcólòngtốtvớichúngmình”.

CháyrừngNilsănchưaxongbữathìngửithấymộtmùithoangthoảngtừphíabắc lại.Chúliềnquaysangphíaấyvà thấymộtcộtkhóimảnh, trắngnhưmộtđámmây,đangbốclênphíatrênmộttráinúihìnhyênngựa.Ngọnkhóiđóởgiữanhữngrừngthâmu,thậtlàmộtviệclạ.Cóthểlàởchỗđócómộtchiếcnhàgỗmiềnnúi,vànhữngcôgáichănbòđangđuncàphêbuổisáng.

Tronglúcđókhóităngthêmvàlanrathậtlạlùng.Khôngthểcholànótỏa ra từmột ngọn lửa nhỏ củamột chiếc nhà gỗ được.Vậy thì ở đó cónhững người đốt than chăng?Nils đã trông thấy ởSkansen, khu bảo tàngngoàitrờiởStockholm,mộtcáitúplềuvàmộtlòthan,vànghenóilàởmiềnnàycónhiềuthứnhưthế.Nhưngcólẽlànhữngngườiđốtthanchỉlàmviệcvàomùathuvàmùađôngthôichứ?

Khóimỗilúcmộttăngthêm.Khóitỏatrêntấtcảtriềnnúi.Khôngthểnàomàkhóinhưthếlạicóthểtỏaratừmộtlòthanđược.Phảitừmộtđámcháynào;vìmộtđámchimđôngnhưđámmâyđangbayvềphía sốngnúigầnđấy.Cónhữngchimcắt,nhữnggàrừng,vànhiềuchimnhỏkhác,nhỏđếnnỗitừxaNilschẳngthểnhậnraloàigì.

Cộtkhóitrắngmỏngmảnhđãbiếnthànhmộtđámmâydàytrắngđục,từsốngnúilanrakhắpcảthunglũng.Tialửavànhữngđámmuộikhóitóera,vàthỉnhthoảngmộtngọnlửađỏlóeragiữanhữnglànkhóicuồncuộn.Cáiđámcháyđanghoànhhànhđiên cuồngđằngkia làmộtđámcháydữdội.Nhưngmàcáigì cháyvậy?Không thể làmột cái trại to,náuởgiữa rừngđược.Vảlạichỉmộtcáitrạiđơnđộckhôngthểlàmphátramộtđámcháynhư thế.Giờ thìkhóikhôngchỉ từnúiđếnnữa.Khóibốc từ thung lũngởphíasausốngnúithứhailên.Khôngcònnghingờgìnữa,chínhrừngđangcháyvậy.Nilskhôngtàinào tưởngtượngra là tấtcảvùngrừngxanhtươinày lại cháy được, nhưng sự thật đã rành rành;mà lửa đã thiêu rừng rồikhônglanđếntậnchỗchúhaysao?Việcđókhôngchắc, tuyvậyNilsvẫnthấymongđạibàngtrởvềquá.Nênởxacáitaihọanàylàhơn.

Chỉcáimùikhóiđãlàmchochútứcthởrồi.

Vàđâybỗngnhiênchúnghethấytiếnglốpbốpvànhữngtiếngrăngrắckhủngkhiếp, từ phía cái núi yên ngựagần nhất truyền đến.Chót vót trênđỉnhlàmộtcâytùngđạithụ,vềmọimặtgiốnghệtcáicâymàNilsđangngồiđây.Cáicâycaoquávượtlêntrêntấtcảmọicâykhác.

Mộtláttrướcđấy,Nilsthấynóhồnglêntuyệtđẹpdướiánhtrờimai,vàgiờ thìcànhláđềurực lên tấtcảcùngmột lúc:cây tùngđãbén lửa.Chưabaogiờnóđẹpnhưthế,nhưngđâyđúnglàlầncuốicùngmànóđượcphôracáivẻhuyhoàng.

Câytùngđạithụlàcâyđầutiênởtrênsốngnúibịlửalanđến,vàkhôngthểnàomàhiểuđượcđámcháyđãlanđếntậnnónhưthếnào.Đámcháyđãlaotớinóvớinhữngđôicánhrựcđỏhaylàđãbòđếnnónhưmộtconrắn?Cũngkhómànóiđược,nhưngdùsaothìlửađangthiêucáicây,vàcâycháynhưmộtđốngrơm.Lạicònkhóinữa,phụt lêntừnhiềuchỗtrênnúi.Đámcháyvừalàchimvừalàrắn:nóđếntrênkhôngvàđồngthờinóbòdướiđất.Chimchócbaytrốnhoảngloạn:chúngvọtlêntrêncáclànkhóicuồncuộn,trôngnhưnhững túmmồhóng to.Chúngbay qua thung lũngvà đến trênsốngnúi,nơimàchúbéđangvắtvẻotrêncáicâycao.Mộtconcútođếnđậucạnhchú,vàtrêncànhcaohơnsàxuốngmộtconcắt.MọingàynàokhácthìcáclánggiềngđóđãrấtnguyhiểmđốivớiNils,nhưnghômnaythìchúngchẳng thèm nhìn đến chú bé nữa và chỉ phóngmắt ra phía này, phía kia,chẳnghiểucáigìđangxảyrachokhurừng.

Mộtconchồnhôicũngđếnđứngởđầumútmộtcànhcây,đôimắtlonglanhnhìntriềnnúirựclửa.Ngaycạnhconchồnlàmộtconsóc,nhưnghìnhnhưchúngkhôngbiếtrằngchúngđangcùngnhaucómặtởđấynữa.

Giờthì lửalaodọctheosườnnúi,đổxuốngthunglũng.Lửarítvàgầmchẳngkémgìmộtcơnbãodữ.Qua lànkhói, thấycácngọn lửa lan từcâynàytớicâykhác.Trướckhibắtlửa,câytùngnàocũngbịphủmộtlànkhóitrắngmỏng,rồibỗngđỏrựclên,vàtấtcảcànhnhánhvừakêulênrăngrắcvừacháymộtlúc.

Trong thung lũng,ởphíadướiNils,mộtconsuốinhỏchảygiữanhữngcâytrănvàbạchdươnglùn.[114]Hìnhnhưlửaphảidừnglạiđấy.Nhữngloàicâylárộngkhôngbắtlửanhanhnhưnhữngcâylákim.Đámcháyrừngnhưđứngtrướcmộtbứcthànhkhôngvượtquađược.Nóphóngnhữngtialửavànổđiêncuồngcốlantớinhữngcâytùngởsườnnúibênkia,nhưngkhôngănthua.

Đámcháydừnglạimộtlúc,bỗngmộtngọnlửadàilaotớitrước,vềphíacâytùngkhôhéoởchỗkháthấpbênsườnkia,vàtứcthìcáicâycháyrựcnhưbóđuốc.Bằngcáchấylửavượtquaconsuối.Cáinónggaygắtquá,nêntấtcảmọicâyđềusẵnsàngbốclửa.Vàđámcháyleolênsườnnúi.Tưởngnhưlàtiếnghúcủabão,hayhơnnữatiếngầmầmcủamộtcáithácđổ.Thếlàconcắtdangcánhrabay,concú tovàconchồnhôi tụtxuốnggốccây.Chốcnữathôi,ngọncâytùngsẽbốclửa.CảNilscũngsẵnsàngbỏchạy.

Thâncâythẳngvàcao,tụtxuốngthậtchẳngdễchútnào,chúbèncốhếtsứcbám,vàđểmìnhtụtxuốnggiữacácchỗlồiracủacáccànhcây,mãirấtlâuvàsaucùngcũngrơibịchxuốngđất.Nhưngchẳngcóthìgiờđâuđểtựhỏimìnhcóbịthươngkhông,phảibachânbốncẳngchạytháothânđã.

Lửa cháy như điên trong rừng thông. Dưới chân Nils, mặt đất bị hunnóng,đãtỏakhóilên.Mộtbênmình,chúthấymộtconlinhmiêucũngchạyvàbênkiathìmộtconrắnđộcdàivàngaycạnhnócómộtcongàmáirừngkêutụctụccũngcốchạynhanhcùngvớiđàngàconlôngtơmịnmàng.

Chạyrakhỏikhuvựclửacháy,đếnđượcđáythunglũngthìcảbọngặpnhữngngườiđếncốdậptắtđámcháy.Họđãđếnđấytừlâurồi,nhưngNilsmảinhìnvềphíalửalanđến,nênkhôngtrôngthấyhọ.

Tronghẻmnúicòncómộtconsuốivàmộthàngràocâylárộng.Đằngsauhàngràocâyđó,người tađang làmviệc,họđẵnnhữngcây tùngbáchmọcgầncáccây trănnhất.Họmúcnướcsuối lên tướixuốngđất,họchặnhếtcácchòmthạchthảovàmêdiệt[115]rậmrạpđểngănlửalanđếncácbụicâynhỏ.Chínhhọcũngchỉnghĩđếnđámcháy.Cácthúvậtchạytrốnluồnquachânhọ,màhọcũngchẳngtrôngthấynữa.Họchẳnghềnệnchoconrắnđộcmộtgậynào.Họchẳngtìmcáchbắtcongàrừngđanglangthangquanhsuốicùngđànconchiêmchiếpluônmồm:họkhôngquantâmđếncảchúTí

Hon.Họnhúngnhữngcànhtùngtoxuốngsuốivàkhoalên,nghĩrằngnhưthếlàchốnglạiđámcháy.

Nhữngngườiđókhôngđông.Thậtlàmộtcảnhtượnglạlùng,vìhọđềusẵnsàngchiếnđấu,trongkhimọisinhlinhkhácthìchạytrốncả.

Lửacháyđếnphíachânsườnnúithìnổlốpbốp,gầmréo,tỏaramộtsứcnóngkhôngthểchịuđượcvàmộtđámkhóingộtngạt.Lửahìnhnhưsắpsửalanquasuốivàbứctườngcâylá,đểsangbờbênkia,khôngthèmngừnglạimộtgiây.Thoạttiênnhữngngườichữacháylùilại,nhưthểkhôngchịunổinữa,nhưnghọkhônglùilâuvàliềnquaytrởlại.

Đámcháytấncôngvàohọdữdội,khủngkhiếp.Tialửarơilảtảnhưmưaxuốngcáctáncâylárộng.Nhữngngọnlửadàiphụtrakhỏiđámkhói,rítlênnhưthểkhurừngởsườnnúibênkiahútsangvậy.

Nhưngmàtánláchặnlửalại,vàngườitalàmviệcphíasauhàngcây.Nơinàomàmặtđấtbốckhóilàngườitamúcnướctướixuống.Khóimàbaovâymộtgốccâylànhữngtayrìunhanhnhẹnđẵnđổxuốngvàdậptắtlửangay.Cácngọn lửamàbò lan ra trong truông thạch thảo, thìhọ lấynhữngcànhcâynhúngnướcđậpvàlàmtắttứckhắc.

Khóidàyđếnmứcchekhuấthếtcácmạnchungquanh.Chẳng làmsaonhìn thấycuộcchiếnđấudiễnranhưthếnào,nhưngcũngdễhiểu làcuộcchiếnđấuđógiankhổ,vàrấtnhiềulần,lửahìnhnhưsắplấntới.Dầndần,tiếngầmĩcủađámcháyyếuđi,vàkhóibớtdàyđi.Câyrừngđãmấthếttấtcảlá,mặtđấtdướicácgốccâythìbịlửanungđen.Ngườinàocũngđensìnhững khói vàmồ hóng, và đổmồ hôi như tắm, nhưng họ đã thắng đámcháy.Nhữngngọn lửakhôngphụt ranữa.Khói thì trắngvànhẹ,kéo lê ratrêncáccánhđồng.Rấtnhiềunhữngthâncâycháyđennhôlêntrênlànkhói.Đólàtấtcảnhữnggìcònlạicủacáiphầntốtđẹptrongvùngrừngnày?

Đứngcao, trênmột tảngđá,Nilsđãchứngkiếnviệcdập tắtđámcháy.Nhưngmàgiờđâyrừngđãđượccứuthoátthìnỗinguyhiểmlạibắtđầuđếnvớichú.Concútovàconchimcắtbỗngquaynhìnlạiphíachú.Nhưngđúnglúcđó,chúnghemộttiếngquenthuộc,Gorgo,đạibàngchúa,vỗrộngcánhbaynhanhvềphíachú,vàlátsauNilsđãđungđưagiữacáctầngmây,đượcgiảithoátkhỏimọinỗinguyhiểm.

Đấtnướcđangđi

Thứbảy,18thángsáu

Cuộclữhànhtrênlưngđạibàngnhanhđếnnỗinhiềukhingườitacócảmgiáclàvẫnđứngyên,nhấtlàtừbuổisángkhigióbắcđãđổihướng.Mặtđấtthìtráilại,hìnhnhưcứlùivềphíanam.Nàorừng,nàonhà,nàobãicỏ,nàohàngrào,nàohảiđảo,nàonhữngnhàmáycưarấtnhiềutrênbờbiển,tấtcảđềuđangđi.Cóthểnóilàđãchánởquáxatrênphíabắc,tấtcảđềuđangthudọnđixuốngphíanam.

ÝnghĩđólàmNilsrấtthích.Nàynghĩxem,giácáiđồnglúamìhìnhnhưvừamớigieokiamàxuốngđếntỉnhSkånevàocữnày,khilúamạchởđấyđangtrổđòng!Vàcáivườnmàchúđangtrôngthấylúcnàyđây!

Cónhiềucâytốttươinhưngchẳngcócâyănquảnào,chẳnghềcócâybồđề trangnhãnào,câyhạtdẻnào;chỉcónhữngcây thanh lương trà[116] vànhữngcâybạchdương!Cóởđấynhữngbụicâyđẹp,nhưngchẳnghềcócâyhương mộc, cũng như cây kim tước nào, chỉ những cây anh đào hoang,nhữngcâyđinhhương.[117]Ởđấycómộtvườnrau,nhưngchưacuốc,chưatrồnggìhết.Giámộtchéovườnnhưthếmàđếnđứngcạnhmộttrangviênrộng lớn của tỉnhSưrmland thì nó sẽ cảm thấymìnhkhác nàomột cái samạc.

Niềmvinhquangcủaxứnàylànhữngconsônghùngtráng,âmu,giữanhữngthunglũngtrùmật,đầynhữngbègỗ,cùngvớinhữngnhàmáycưa,nhữngthànhphố,nhữngcửasôngchậtníchtàuthuyền.GiámộttrongnhữngconsôngấymàhiệnraởphíanamsôngDaläl[118]thìcácsônglớnvàsôngnhỏởđâysẽchuihếtxuốngđấtvìxấuhổ.

Vàhãynghĩxem,giámộtđồngbằngtươngtự,mênhmôngnhưthếnày,dễtrôngtrọtnhưthếnàyvàcóvịtríthuậnlợinhưthếnày,màđiquatrướcmắtnhữngnôngdântỉnhSmåland,thìhọsẽvộivàngbỏngaynhữngmiếngđấtbầnbạcvànhữngcánhđồngđásỏicủahọđểcàyxớinótứcthời!

Một cáimàmiềnnày rất phongphú là ánh sáng.Trongnhữngbãi lầy,chimhạcđangngủđứng.Đêmđãphảiđếnrồi,màánhsángvẫncòn.

Riêngcáimặttrờilàkhôngđixuốngphíanam.Tráilại,nócànglênrấtcao trênphíabắcvàgiờđâynhững tia sángcủanóđậpvàomắtNils.Nóchưahềtỏýmuốnđingủ.Nghĩxem,giácáiánhsángkia,cáimặttrờikiamàsoisángchoVemmenhưg,thìtốtchoHolgerNilssonvàvợ[119]biếtbao:mộtngàysẽlàmlụngđượcnhữnghaimươibốngiờcơđấy.[120]

Giấcmơ

Chúanhật,19thángsáu

Nilsngẩngđầulênvànhìnrachungquanh,chưatỉnhngủhẳn.Chúđangnằmởmộtnơimàchẳngnhậnralàđâu.Chưabaogiờchúthấythunglũngnày, cũngnhưnúinonbaobọc tứphíanày.Chúchưahề thấycáihồ trònnằmchínhgiữathunglũng,chưabaogiờthấynhữngcâybạchdươngkhốnkhổ,cằncỗibằngnhữngcâymàchúđangnằmdướibóngđây.

Vàđạibàngđâurồi?Chútuyệtchẳngthấyđâucả.

Phiêulưuquásức.

Nilslạinằmxuốngvànhắmmắt,rồicốnhớlạinhữnggìđãxảyralúcmàchúngủthiếpđi.

ChúnhớlàGorgođãđổihướngbay,vàgióthổichênhchếchrấtmạnh.Chúhiểulàđạibàngmangchúđi,theomộtnướcbayhùngdũng.

“BâygiờtavàoxứLapland!”Gorgobỗngnói thế,vàNilscảmthấyrấtthấtvọngkhichỉthấycónhữngbãilầyvôbiênvànhữngkhurừngliêntục.Rồivẻđơnđiệucủaphongcảnhlàmchochúthiếpđi.ThếlàchúbảoGorgorằngchúkhôngchịunổinữa, rằngchúbuồnngủ lắm.Gorgođãhạxuốngđất,vàNilslaoxuốnglớprêu,nhưngđạibàngquắpchúvàocácmóngchânvàlạibaylên.Nónói:

“Ngủđi,TíHonạ!Mặttrờilàmchomìnhkhôngngủđượcvàmìnhmuốnđitiếp”.

Vàdùởtưthếkhóchịuấy,chúvẫnngủđược,vàđãnằmmê.

Chúđangđi trênmộtconđường rộngởmiềnnamnướcThụyĐiển,đinhanh hết sứcmà đôi chân bé nhỏ có thể đưa chú đi. Chú không đimộtmình:cạnhchúcùngđinhữngcọnglúamạchnặngđòngđòng,nhữnghoamàu xanh và những hoa cúc vàng; những cây táo tây cũng đi, càng trĩunhữngquảđẹp;đitheocónhữngcâyđậuleo,đầynhữngquảvànhữnglùmcâyphúcbồn thực sự.Nhữngcây thậtđẹp: sồi,dẻgai,[121]bồđềđichầmchậm,đichínhgiữađườngchẳngtránhmộtaicả,vàrungchocànhláxạcxàovẻđắcchí.

GiữahaichânNilscónhữngcâyhoavàcây thuốccùngchạy:dâu tây,bạchđầuông,cỏchẽba,cỏtươngtư.NhìnkỹNilsnhậnthấynhữngngườivàvậtcũngcómặttrongđoànđi.Nhữngcôntrùngbaylượngiữacácloàicây,cálộidướinhữngconhàodọcđường,chimhóttrênnhữngcâyđangđi,nhữnggiasúcvàdãthúthinhaurảobước,vàgiữađámthúvậtvàcâycỏlúcnhúccónhữngngườiđi,ngườimangxẻngvàliềmphátcỏ,kẻmangrìu,kẻ

mangsúngsăn;vànhữngngườikhácnữamanglướiđánhcá.

Cảđoàn tiến lênnhanhnhẹn,vàNilschẳngngạcnhiênchútnào từkhitrông thấy ai đang dẫnđầu.Chẳng ai khác chính thịmặt trời, khônghơn,khôngkém.Mặttrờilăntrênđườngnhưmộtcáiđầutolớntỏaraniềmvuivàlòngnhânhậu,đầutócdonhữngtiasángmuônmàuhọpthành.Mặttrờichốcchốclạihô:“Tiếnlên!Tamàcóđâythìkhôngmộtaiphảilongạigìcả.Tiếnlên!Tiếnlên!”

Nilsthìthầm:“Khôngbiếtmặttrờimuốnđưachúngtađiđâu”.Mộtcọnglúamạchđibêncạnhchúnghetiếngvàtrảlời:

“MặttrờimuốnđưachúngtalênLaplandđểđánhnhauvớiđạivươngrétcóng”.

Đimộtlúc,Nilsthấyrằngnhiềukẻcùngđitrởnêndodự,nhưchậmbướclại,saucùngthìdừnghẳn.Nhưvậy,chúthấytụtlạisaucâydẻgaihùngvĩ;conmangvàcâytiểumạch[122]cùngdừnglại,vànhữngbụidâurừng,nhữngcâyhạtdẻvànhữngchimđađacũngvậy.

Ngạcnhiên,Nilsnhìnquanh.Thếlàchúthấyrằngngườitakhôngcònởmiền nam Thụy Điển nữa. Cuộc đi đã nhanh đến nỗi người ta đã ởSvealand[123]rồi.

Lúc ấy cây sồi bắt đầu có vẻ lo lắng.Nó dừng lại, đi vài bước, rồi lạidừnghẳn.

-Tạisaocâysồikhôngđivớichúngtaxahơn?Nilshỏi.

-Sồisợđạivươngtêcóng,mộtcâybạchdươngnonvàtươiđangđitới,quảquyếtvàvuivẻ,trảlờinhưthế.

Dùngườitađãbỏlạiđằngsaubaonhiêukẻrồi,cuộcđivẫnkhôngvìthếmàkhôngtiếptụcrấtdũngcảm.Mặttrờivẫncứlănởhàngđầu,vànhắcđinhắclạivớimộtnụcườinởrộng:

“Tiếnlên!Tiếnlên!Tamàcóđâythìchẳngmộtaiphảilongạigìcả”.

ChẳngmấychốcmàngườitađãđếnxứNorrland[124]vàmặttrờicókêugọivàcườitươiđinữathìcũngvôhiệu:câytáodừnglại,câysơridừnglại,câykiềumạch[125]dừnglại.Chúbéquaylạihỏi:

-Tạisaocácanhkhôngđi?Tạisaocácanhbỏrơimặttrời?

-Chúngtôikhôngdám.Chúngtôisợđạivươngtêcóngởtrênkia,trênLapland,họtrảlờinhưvậy.NgaysauđóhìnhnhưNils,nhậnralàngườita

đãđi vàoxứLapland[126] rồi.Hàngngũđã thưađimột cách lạ lùng.Lõamạch,đạimạch[127]câydâu,cácloạiquất,cácloạiđậuHòaLan,câyphúcbồnvẫncòntrungthànhchođếnđâythôi.Connaixứlạnhvàconbòcáiđicạnhnhau,bâygiờdừnglạicảhai.Ngườithìcònđi theomộtđoạnđườngnữa,rồisốđôngdừnglại.Khôngcónhữngbạnđườngkhácnhậpđoànthìmặttrờiđãgầnnhưbịbỏrơirồi:nhữngbụimiênliễuvàvôsốnhữngcâynhỏmiềnnúi,rồinhữngngườiLappsvànhữngconhươuphươngBắc,[128]nhữngchimcútrắng,nhữngcongàtuyếtnúicaovànhữngconcáoxanh.

Bỗngchúbénghecáigìầmầmđangchạyphíatrước.Đólànhữngsôngvàsuốiđangthoátđithànhnhữngtháclũ.Chúhỏi:

-Cógìmàhọchạytrốnhoảnghốtlênvậy?

-Họchạytrốnđạiphápsưtêcóngtrấnngựtrêncáccaonguyênbăngtíchđấy,mộtcongàtuyếtchobiếtnhưthế.

ĐộtnhiênNils thấysừngsững trướcmặtmộtbứcváchcao,âmu,phíatrên như có những ụ súng. Trước thành lũy ấy, tất cả lùi lại hoảng hốt.Nhưngmặttrờiliềnquaykhuônmặtrựcrỡvàobứcthành.Thìrakhôngphảimộtthànhlũyđangchặnđườnghọchútnào,màlàmộtkhốinúituyệtđẹp,cácđỉnhnhọnmọclên,cáitrướccáisau,đỏrựcdướiánhmặttrời,còncácsườndốcthìmàuxanhphơnphớtlẫnnhữngánhvàng.Mặttrờilănlênphíachópnúi,cổvũ:

“Tiếnlên!Tiếnlên!Tamàcóđâythìchẳngcógìnguyhiểm”.

Nhưngtrênđườngleolên,mặttrờibịcâybạchdươngnontrẻvàtáobạo,câytùngtrángkiệnvàcâybách[129]bướngbỉnhbỏkhôngtheonữa.RồiđếnlượtconhươuphươngBắc,ngườiLappsvàcâymiênliễucũngbỏnốt.Saucùng,khiđếntậnđỉnhnúithìchỉcòncómộtmìnhchúbéNilsHolgerssonlàđãđitheomặttrờiđếnđây.Mặttrờilănxuốngmộtkhevựcmàváchđáphủđầysươngđặc.[130]Nilsrấtmuốnđitheonữa,nhưngmộtcảnhtượngkhủngkhiếplàmchochúđứngsữngtạichỗ.Dướiđáykhecómộtquỷlùngià[131]đang ngồi. Thân hình là băng, tóc là những miếng nước đá, áo khoác làtuyết.Dướichânquỷ,baconchósóiđenđangnằm,chúngliềnđứngdậymởtomõmkhimặttrờihiệnra.Từmõmmộtconthoátramộtluồngkhílạnhthấmthía;từmõmconthứhaimộtngọngióbắcnhưcắnvàongườita;vàtừmõmconthứbanônranhữngbóngđêmhắcám.

“Kiachắclàđạivươngtêcóngvàđámtùytùøng”.Nilsnghĩvậy.Tòmòmuốnxemcuộcgặpnhaugiữaquỷlùnvớimặttrờisẽdiễnranhưthếnào,Nilsđứnglạiởcửahang.

Quỷ lùnchẳnghềcựaquậy.Cáimặtbănghunggởnhìn thẳngvàomặttrời.Chỉmỉmcườivàchiếusáng,mặttrờicũngbấtđộng.Cứthếmộtlúckhálâu.RồiNilstưởngnhưtrôngthấyquỷlùnbắtđầucựaquậyvàthởdài,bỏtuộtchiếcáokhoácbằng tuyếtxuốngvàbaconchósóighêgớmcũng trutréobớtdữdộiđimộtchút.Nhưngbỗngnhiênmặttrờikêulên:“Thờigiancủataquahếtrồi”,vàlănvềphíasau,rakhỏihang.Quỷlùnliềnthảchósóira;giórét,khílạnhvàbóngtốilaorađuổitheomặttrời.Quỷlùnhétlên:

“Đuổinóđi!Đẩynóra!Đuổitheonóđểchonókhôngbaogiờtrởlạiđâynữa!BảochonóbiếtrằngxứLaplandlàcủata!”

NghĩđếnviệcmặttrờibịđuổirakhỏixứLapland,NilsHolgerssonkinhhãiđếnnỗihétlênvàtỉnhdậy.[132]

Khiđãhoànhồnchúthấylàmìnhđangnằmởđáymộtthunglũnggiữabốnbềnúicao.NhưngmàGorgođâurồi?

Chú lạinhổmdậyvànhìn rachungquanh.Mắtchúbỗnggặpphảimộtcôngtrìnhlạlùngdựngbằngcànhcâytùngởtrênmộtbậcnúiđá.

“Chắc chắn làmột tổ chimăn thịt, nhưnhững cáimàGorgođã tả chomìnhnghe”.

Chúkhôngnghĩ tiếpchohếtýnữa.Chúgiậtcáimũ trênđầu ravàvuimừngvẫyvẫytrongkhông.ChúvừahiểuralàGorgođãmangchúđếnđâurồi:đâychínhlàcáivùngmàđámđạibàngởtrênnúicao,vàcácngỗngtrờiởdướiđáy thunglũng.Chúđãđếnđích!Chỉ látnữa làchúsẽgặp lạiconngỗngđựctrắng,vàAkka,vàtấtcảcácbạnđồnghànhcủamình.

ĐếnnơiNilsnhẹnhàngđi tìmcácbạn.Toàn thể thung lũngđangngủ.Mặttrờichưahiệnra,vàNilshiểulàcònsớmlắm,chưađếngiờđànngỗngthứcdậy.Mớiđivàibước,chútìmthấymộtvậtrấtxinh:mộtconngỗngtrờingủtrongmộtchiếctổđặtdướiđất,cạnhnólàmộtconngỗngđực.Nócũngngủ,nhưngđãnằmởchỗmànếucómộtsựnguyhiểmnàoxảyđếnlànócómặtngay.

Nilskhônglàmkinhđộng,vàtiếptụctìmtrongcácbụimiênliễunhỏphủkhắpmặt đất. Lát sau thấymột đôi nữa.Cũng không thuộc về đànmình,nhưng Nils vẫn không kém vui lòng khi trông thấy chúng. Đó là nhữngngỗngtrời.Chúbắtđầuhátkhekhẽvìthíchchí.

Chúnhìnranơikhác,vàdướimộtbụimiênliễukhác,chúnhậnraNeljäđangấptrứng;ngỗngđựcbêncạnhchỉcóthểlàKolmithôi.Chẳngthểnàolầmđược.Nilsmuốnđánhthứchọdậyquá,nhưnglạithôi.

Ởmột chỗ khác chú thấy Viisi và Kuusi, và không xa đó là Yksi vàKaksi.Cảbốnđangngủ.

Nhưng có cái gì đằng kiamà trắng thế? Nils thấy trống ngực đánh vìmừng,chúchạyđến.Giữabụimiênliễulùn,LôngTơMịnnhỏnhắn,xinhxắn,đangấptrứngvàbêncạnhlàngỗngđựctrắng.Dùđangngủ,vàngaytronggiấcngủ,hìnhnhưngỗngđựcvẫntựhàođượccanhgiữvợmìnhgiữacáccaonguyênbăngtíchxứLapland.

Nilscưỡnglạiđượcýmuốnđánhthứcdậy,dùchỉconngỗngđựcthôi,vàtiếptụcđi.

Chúphải tìmkhá lâumới thấy cácngỗngkhác.Nhưngbỗng, chúđểýthấytrênmộtcáiđốngthấpmộtvậtgìnhưthểmộtnấmđấtnhỏmàuxám.Khiđếnchâncáiđống,chúnhậnraAkkanúiKebnekaise,đãdậyrồi,nhưngđangngắmcáithunglũng,nhưlàđượcgiaochocôngviệctrôngnomtấtcảvùngnày.Nilsnóito:

“ChàomẹAkka!Thấymẹđãdậyrồi,mừngquáđithôi.Đừngđánhthứchọdậy.Cóthểnóichuyệnnhưthếnàyvớimìnhmẹmộtlátđã”.

NgỗnggiàđầuđànchạylạivớiNils.Thoạttiênngỗngtúmlấychúvàlắc,rồi lấymỏvuốtvechú từđầuxuốngchân, rồi lại lắcchú lầnnữa.Nhưngngỗngchẳngnóigìhết,vìNilsđãbảođểchonhữngkẻkhácngủyên.

TíHonhônmẹgiàAkkahaibênmá.RồibắtđầukểchomẹnghenhữngnỗiphiêulưucủamìnhởvườnSkansen.

“Mẹcóbiếttôigặpaibịnhốtởđấykhông?Smirre,concáosứttaiấy.Dùnó đã rất xấu đối với chúng ta, tôi cũng không thể không thương hại nóđược.Nóchếtdầnchếtmònvìkhôngđượctựdo.Ởđấy,tôicónhiềubạnbèvàmộthômtôiđượcconchóLappschobiết làcóngườiđếnSkansenhỏimua cáo.Anh ta ởmột hòn đảo xa trong quần đảo Stockholm. Trên đảo,ngườitađãtiêudiệthếtcảcáo,vàthếlàchuộtđồngsinhsôinẩynởđếnmứclàmchongười ta lại tiếc bọn cáo.Biết được tin đó, tôi liền chạyđến chỗSmirrevàbảonó:

-Smirrenày,ngàymaisẽcónhữngngườiđếnmuamộtđôicáo.Bấygiờcậuđừngcólánhđi,màcứđểchongườitabắt.Nhưthếcậusẽlạiđượctựdo.

Nóđãnghelờitôikhuyên,vàlúcnàynóphảiđượctựdolại,vàthahồmàchạyởngoàiđảo.Mẹchoviệcnàythếnào,mẹAkka?Tôilàmthếcóphảikhông?

-Chínhta,tacũngmuốnlàmthế,ngỗngtánthànhngay.

-Tôivuilòngvìmẹtánthành,Nilsnóitiếp.Cònmộtviệcnữatôimuốnhỏimẹ.MộthômtôithấyngườitađemđếnSkansen,conđạibàngGorgo.Nomnóthiểunãolắm,vàtôiđãnghĩđếnviệcgiũachođứtvàisợidâythépởlồngnhốtnó,đểchonóchuira.Rồitôilạinghĩrằngnólàmộttêncônđồnguyhiểm,mộttênănthịtcácloàichim.Tôikhôngbiếtlàtôicóquyềnthảnórakhông,vàtôilạinghĩcóthểtốthơnlàcứđểyênnóđấy.MẹAkka,mẹnghĩthếnào?Tôisuytínhnhưvậykhôngsaichứ,phảikhôngmẹ?

-Cậu sai rồi,Akka trả lờikhôngdodự.Dùngười tanóigìvềbọnđạibàngđinữa,chúngnóvẫnlànhữngconchimtựhàovàyêutựdohơntấtcảcácloàivậtkhác,vàngườitakhôngnêngiamcầmchúngnó.Cậucóbiếttađịnhđềnghịcậucáigìkhông?CậunghỉngơixongthìhaichúngtađingayđếntậncáinhàtùtolớnnhốtcácloàichimđóđểcậugiảithoátchoGorgo.

- Tôi cứ chờmẹ nói câu đó,mẹAkka ạ, chú bé nói.Người ta nóimẹchẳngcònchútlòngthươngnàođốivớicáikẻmàmẹđãnuôinấngvớibaonhiêucôngkhó,vìnósốngnhưcáchcácconđạibàngbắtbuộcphảisống.Giờtôithấyrõlàngườitađãlầm.Thôitôiđixemngỗngđựctrắngđãdậychưa;còntronglúcấymàmẹcómuốncámơnmộttiếngcáikẻđãđemtôivềvớiđàn,thìmẹđitìmgặpkẻđótrênkiakìa,ởcáibậcđámàcólầnmẹđãtìmthấymộtchúđạibàngconvôthừanhậnấy.

36Åsa,côbéchănngỗng,vàbéMats

Bệnhhiểmnghèo

CáinămmàNilsHolgerssonđitheođànngỗng,ngườitanóinhiềuvềhaiđứatrẻ,mộttrai,mộtgái,đãđiquasuốtđấtnướcđểtìmcha.HaichịemquêtỉnhSmåland,huyệnSonnerbo;ởđấyvớibốmẹvàbốnanhchị em trongmộtchiếcnhànhỏvencáitruôngmênhmông.Thuởhaichịemcònbé,buổitốikiamộtngườiđànbàlangthang,nghèokhổđãđếngõcửanhàhọvàxinngủnhờ.Dùlànhàquánhỏvàđãchậthết,ngườimẹvẫnthuxếpchomộtchỗnằmdướiđất.Cảđêm,ngườiđànbàhonhưsắpchết,vàsángrathìốmnặngquá,khôngthểlênđườngđitiếpđược.

Đối với người đàn bà kia, bốmẹmấy đứa trẻ tốt hết sức. Họ nhườnggiườngnằmcủachínhhọ,vàngườibốđãđếntậnhiệudượcsĩđểmuathuốccho.Nhữngngàyđầu,ngườiốmrấtkhótínhvàvôơn,nhưngdầndầncũngdịuđi,khôngngớtkhẩncầungườitađemmìnhrangoàitruôngthạchthảovàđểchomìnhchết.Người ấykể lạimìnhđã sống lang thangvớinhữngngười digan.[133] Chínhmình không phải nguồn gốc digan,mà là con gáimộtnôngdân,đã trốngiađìnhđi theocái tộcđoànducưấy.Mộtbà lãotrongbọnghétngườilạ,đãgâychocáibệnhđó.Vàtrongcơntứcgiận,lạibáotrướclàbấtkìaimàtửtếvớingườibệnhvàchoởnhờnhàmình,đềusẽcùngchungsốphậnnhưthếcả.Ngườiốmkhốnkhổkiatinvàolờitrùyểmcủabàlãodiganvàsợgieotaihọachonhữngngườichomìnhởnhờ.Nhữngngườinàybịcâuchuyệnđó tácđộngrấtmạnh,nhưngkhôngphải làhạngngườicóthểđuổimộtkẻsắpchếtrakhỏinhàmình.

Ítlâusaungườibệnhchết,vàtaihọabắtđầu.Trướcđấytrongnhàrấtvui.Người ta nghèo, nhưng người ta không đến nỗi cùng khổ. Người bố làmnhữnglượcchảisợi,bánchothợdệt;ngườimẹvàcáccongiúpbố.Ngườibố làm các khung lược, các con cắt răng lược và giũa, còn ngườimẹ vàngườichịlớnthìtrarăngvàocáckhung.Ngườitalàmtừsángđếntối,vừalàmvừađùavừachơi,nhấtlàkhingườibốkểnhữngchuyệntừthờiôngtađikhắpcácnướcngoàiđểbánlược.Ôngbốấyvuitínhlắm,vànghechuyệncủaôngtamọingườicườinhưnắcnẻ.

Cái thời tiếp theongàymàngườiđànbàkhốnkhổnọchết,đốivớihai

đứatrẻkhácnàomộtgiấcácmộng.Khôngcònnhớlànókéodàibaonhiêulâunữa,nhưngđốivớihaiđứatrẻnhưthểmộtchuỗiđámtangkhôngdứt;cácanhchịemcứtheonhauchếthết,ngườinàyđếnngườikhác.Haiđứachỉcóbốnanhem,chịem,vàchỉcóthểcóđếnbốnđámtangmàthôi,nhưngđốivớicáctrẻcònsốngấythìcácđámtangdườngnhưnhiềuhơnthế.Trongcáinhànhỏlàmộtcảnhimlặngthảmđạm.Ngườimẹkhôngđểchotangtócđánhgục,nhưngngườibốthìthayđổinhiều.Ôngtakhôngchơiđùa,cũngkhônglàmviệcnữa.Từsángđếntối,ôngtaômđầungồisuynghĩ.

Mộtlần-saucáiđámtangthứba-ôngtabậtlênnóinhữnglờiđiêndại,làmchocácconhoảnghốt.Ôngtanóilàkhônghiểuđượctạisaonhữngtaihọalạigiángxuốnghọnhưvậy.Họđãchẳnglàmmộtviệctốtkhiđónngườiốmvàonhàsao?Cáiáccóquyềnlựclớnhơncáithiệnhaysao?LàmsaomàChúalạicóthểđểchomộtngườiđànbàđộcácgâyrabaonhiêulàtaihọa.Ngườimẹđãcốlàmchoôngtanguôiđi,nhưngôngtakhôngchịunghe.

Haingàysau,mấyđứaconmấtbố.Ôngtakhôngchết,ôngtarađi,bỏhết.Đó là cái lúcđến lượtngười chị cả cácđứa trẻmắcbệnh.Người chathươngyêucôtahơntấtcảcácconkhác;trôngthấyconchếtdần,ôngtamấttrí,vàbỏtrốn.Ngườimẹkhôngphànnànvềviệcbỏnhàrađiđó,bàchỉsợôngtaphátđiênthôi.

Saukhingườibốrađi,giađìnhhọrấtnghèo.Lúcđầuôngtacógửitiềnvề,nhưngrồicũngchóngthôigửi.Vàđúngcáingàychônngườichịcả,bàmẹkhóacửanhàvàrađivớihaiđứaconcònlại.BàtađếntỉnhSkåne,làmở các cánh đồng củ cải đường, rồi kiếm được việc ở nhà máy đườngJordberga.Bàlàmộtngườithợgiỏi,cưxửvuivẻvàthẳngthắn.Aiaicũngmến.Người ta ngạc nhiên thấy bà vẫn bình tĩnh trước tất cả các tai họa,nhưngmẹlàmộtngườirấtnhẫnnại,rấtkiêncườngvàrấtchịuđựng.Giácóainóiđếnhaiđứaconcònlạivớibà,thìbàchỉtrảlời:

-Rồichúngcũngchẳngsốngđược!

Bàtađãquenchẳnghivọnggìhết,vàbàtanóithềchẳngnhỏmộtgiọtnướcmắtnào.

Tuyvậybàđãlầm.Chínhbà,tráilại,đãbịbệnhcướpđi.Lạicònchónghơncảcáccontrai,congáinữa.BàđếntỉnhSkånevàomùaxuân,sangthuđãđểlạihaiđứaconcôi.

Trongkhiốm,bànhiềulầnnhắclạicácconrằngphảinhớlàmẹkhôngbaogiờtiếcđãđónngườiđànbàbệnhhoạntộinghiệpkiavàonhà.Bànóilàchếtchẳngcógìkhócả,khiđãlàmxongbổnphậnmình;mọingườiaicũngphảichết,sớmhaymuộn,chẳngaithoátđược.Muốnrađilươngtâmthanh

thảnhaylươngtâmnặngnềthìmỗingườiđượctùymìnhchọnlấy.

Trướckhichết,bàđãcốthuxếpmộtítviệctươnglaichocáccon.Bàđãxinđượcngườitađểchochúngởlạitrongcănphòngmàcảbamẹconđãcùngsốngvớinhau.Chỉcầncócáichỗởthôilàchúngsẽchẳngphảinhờvảmộtaicưumangcả.Bàbiếtrằngchúngsẽtựïnuôilấyđượcthân.

Ngườitađãthỏathuậnvớinhaulàhaichịemsẽchănngỗngtrongmùahè,xemnhưlấycôngtrảtiềnthuêphòng.Bàmẹđãkhônglầm:haiconđãquađượccơnkhókhăn.CôbéÅsalàmkẹo,vàđứaemtrai làmnhữngđồbằnggỗ,rồiđembánởcáctrại.Ngoàira,aithuêviệcgìthìlàm,ngườitacóthểgiaochohaichịembấtcứviệcgì.Côbémớimườibatuổi,màđãbiếtsuynghĩnhưngườilớn.Côtanghiêmtrangvàítnói;emtraithìvuitínhvàhaychuyện,đếnnỗichú tavớiđànngỗngcứthahồmàquangquácngoàiđồng,côchịnóithế.

HaiđứatrẻđãởJordbergađượcđộhainămrồi;mộtbuổitốicómộtcuộcdiễn thuyếtbìnhdânở trườnghọc.Haichịemcũngcómặt trongsố thínhgiả,dùđólàmộtcuộcnóichuyệnchongườilớn;haichịemkhôngcóthóiquenxemmìnhởtrongsốtrẻcon.Diễngiảnóiđếncáibệnhghêgớm:bệnhlao,cứmỗinămgiếtchếtbiếtbaonhiêungườiởThụyĐiển.Ôngtanóirấtgiảndị,vàhaiđứatrẻhiểurõtừngchữ.

Saubuổidiễnthuyết,họchờdiễngiảởcổng.Ôngtarathìhaichịemcầmlấytaynhau,vàtrịnhtrọngxinđượcnóichuyệnvớiôngta.Dùđôikhuônmặt trẻconphúngphínhvàhồnghồng,haichịemnóinăngnghiêm trangnhưnhữngngườilớn,kểlạinhữnggìxảyraởnhàmình,vàhỏirằngôngtacócholàmẹvàcácanhem,chịemmìnhđềuđãchếtvìcáibệnhmàôngtavừatảkhông.Điềuđóđốivớiôngtachắclàđúngrồi.Chỉcóthểlàbệnhđómàthôi.

Nhưvậy làgiáôngbốvàbàmẹđượcbiếtnhữngđiềumàcácconhọcđượctốihômnay,thìhọđãcóthểgiữmìnhrồi;giáhọđemđốthếtquầnáocủangườiđànbàlangthangtộinghiệpkiađi,giáhọquétdọnthậtsạchcáinhàcủahọvàkhôngdùngchănđệmcũnữa,họđãcóthểcònsống,tấtcảcácngườimàgiờđâyhaichịemthươngtiếcchứgì?Diễngiảnóirằngchẳngmộtaicó thểkhẳngđịnhchắcchắnđiềuđóđược,nhưngông takhông tinrằngcácngườiấytấtyếuphảimắcbệnh,nếuhọbiếtgiữmìnhchokhỏilây.

Haichịemhìnhnhưcòncóđiềugìđómuốnhỏinữa,nhưngrõrànglàdodự,trướckhiđặtcâuhỏimới;saucùngmớiquyếtđịnh:cóphảicáiviệcbàlãodiganđãgieohọachogiađìnhhọđểbáothùvìhọđãcứugiúpconngườimàbàtaghétlàkhôngđúngkhông?Nhữngviệcđãxảyđếnchohọcóphải

làchẳngcóchútgìlạlùngcảkhông?

“Chắcchắnlàkhông”.Diễngiảcóthểquảquyếtvớihaichịemlàchẳngmộtai trênđờimàcóquyềnlựcđể làmchongườikhácmắccác thứbệnhnhưthếcả.

Haichịemcámơnôngtavàvềnhà,vàtốihômđótròchuyệnvớinhaurấtlâu.

Hômsauhaichịemxinthôiviệc,khôngthểchănngỗngmùahènămđóđượcvìbắtbuộcphảirađi.

-Chúngđiđâuvậy?

-Chúngđitìmbố.Chúngmuốnchobốbiếtrằngmẹvàanhem,chịemchếtvìmộtthứbệnhtựnhiên,chứkhôngphảidonhữnglờitrùyểmcủamộtngườiđànbàđộcác.Chođếnnaychắcngườibốvẫncònnátócvìđiềubíẩnđó.

Trướctiên,haichịemđếncáinhànhỏcủahọởventruông,vàđãkhiếpđảmvìthấynóđangbốccháy.[134]Lạiđitứckhắcvàđếnngaynhàôngmụcsư,thìngườitachobiếtlàmộtngườiđànôngđãlàmcôngnhânđườngsắtcóthấybốhaiđứatrẻởMalmberg,trênLapland;ởđóôngtalàmviệctrongmỏvàcóthểđangcònởđócũngnên.Đượcbiếthaichịemmuốnđếnvớibố,ôngmụcsưgiởmộtcuốnsưutậpbảnđồra,chỉchobiếtlàchuyếnđisẽxađếnthếnào;nhưnghaichịemkhôngvìthếmàkhiếpsợchútnàocả.

Hai chị emđã dành dụmđược chút ít tiền nhờmua bán, nhưng khôngmuốntiêuphíbằngcáchđixelửavàquyếttâmđibộcáihànhtrìnhrấtdàiđó.[135]Vàđãchẳngphảiânhậnchútnào,vìđãđimộtchuyếnlíthútuyệtvời.Thếnàynhé:

NgaycảkhichưarờitỉnhSmåland,mộthômhaichịemvàomộtcáitrạimuachútgìăn.Bàchủtrạivuivẻvàthíchchuyệntrò.Bàhỏiởđâuđến,concháunhàai;haichịemđãkểlạihếtchuyệnmình.Bàtathếtđãihaichịemhếtlòng,màkhôngmuốnlấymộtchúttiềntrảnàocả;vàsaucùngkhihaiđứatrẻđứngdậyrađi,bàtachobiếtđịachỉcủaanhmìnhởxãbêncạnh.Bàta bảo: “Các cháu cho bác ấy biết tin tức về cô, và kể cho bác ấy nghechuyệncủacáccháu”.

Haichịemvuithíchlàmtheolờikhuyênấy,vàđượctiếpđãiởnhàônganhâncầnchẳngkémgìởnhàbàem.Ôngtalạicònđánhxeđưahaichịemđếnmộtcáitrạiởxãbên,nơiôngtacóbạnbè.Từđóvềsau,cứmỗilầntừgiãnhàai,cũngnghemột lờikhuyên:“Cáccháucóđiquađấy thìcốghénhànọ,nhàkiavàkểlạinhữngviệcđãxảyrachocáccháu”.

Gầnnhưlúcnào,ở trạinàomàngười tabảođếnnhưvậy,cũngđềucómộtngườiholao.Vàvôtìnhhaiđứatrẻđikhắpnước,đãkhuyênngườitađềphòngcáibệnhghêgớm,bảochongườitabiếtcáchchốnglạibệnhđó.Ngàyxưa,xưalắm,nhiềuthếkỉvềtrước,khibệnhdịchhạch,gọilànạndịchđen[136]tànpháđấtnước,ngườitacholàcómộtđứacontraivàmộtđứacongáiđitừtrạinàyđếntrạikhác,từnhànàyđếnnhàkhác.Đứacontraicầmmột cái cào, và hễ nó cào trướcmặt nhà nào thì đó là triệu chứng nhiềungườisắpchếttrongnhàấy;nhưngmàkhôngchếthết,vìcáicàocórăngvàkhông cào sạch hết cảmọi thứ.Đứa con gái cầm cái chổi, và hễ nó quéttrướccửanhànào thìđó là triệuchứng tấtcảmọingười trongnhàấysắpchếthết,vìcáichổiđãquétlàsạchnhà.

Hai đứa trẻ ngày nay đi khắp đất nước, lần này cũng vìmột bệnh ghêgớm,đãkhônglàmbàconkhiếpsợvìcáicàovàcáichổi,tráilạicònbảohọ:“Chúngtakhôngchỉcàosânvàquétsân.Chúngtacòndùngnướcvàbồtạt,vàbànchải,vàxàphòngnữa.Chúngtasẽgiữgìnsạchsẽtrướccửanhàta,sạchsẽtrongnhàta,sạchsẽthânthểta.Nhưvậychúngtasẽtrịđượcbệnhđó”.

ĐámtangbéMatsBéMatschết.Việcđóhìnhnhưkhôngthểtinđượcđốivới tấtcảnhữngai trông thấychúvuivẻ,khỏemạnhcáchđóchỉvàigiờ.Nhưngsựthậtlànhưvậy:béMatsđãchếtvàsắpantáng.

BéMatschếtmộtbuổisángrấtsớm;chỉchịÅsacóđấyvàtrôngthấyemchết.“Đừngđigọiaicả!”,lúclâmchungbéMatsnóivậyvàchịbéđãlàmtheo.Bélạinóitiếp:“Emsungsướngvìkhôngphảichếtdo“bệnh”đó.Chịcũng thế, phải không?”Åsakhông trả lời, béMats lại nói: “Em thấy chếtcũngchẳngsao,emcóchếtnhưmẹvàcácanh,cácchịđâu;vìemchắcrằngemmàchếtnhưvậythìchịkhôngbaogiờcóthểnóichobốtinrằngmẹvàcácchị,cácanhđãchếtvìmộtcáibệnhthôngthường:nhưnggiờthìchịthấylàchịsẽnóichobốtinđược”.

KhibéMatsđãđirồi,Åsangồiđấymộtgiờđằngđẵng,nghĩđếntấtcảnôngnỗimàbéMatsđãphảichịutrênđời,ÅsanghĩlàbéMatsđãchịuđựngtấtcảnhữngnỗibấthạnhvớilòngdũngcảmnhưmộtngườilớn.Åsanghĩđếnnhữnglờinóicuốicùngcủaem:baogiờcũngvẫnmộtlòngdũngcảmnhưthế.ĐốivớiÅsa,cómộtviệcbắtbuộcphảilàm:phảiantángbéMatsvớinhữngnghithứcnhưngườilớnvậy.

BấygiờÅsa,côbéchănngỗng,đangởrấtxatrênmiềnBắc,trongnhữngmỏ lớnởMalmberg.Đây làmột chốn lạ lùng, nhưngđể làmđượcnhưýmuốncủaÅsa,thìcólẽlạlùngnhưthếlạilàhơn.

BéMats vớiÅsa đã đi qua nhữngmiền rừng vô tận. Trong bao nhiêungày,hai chị emkhông trông thấyđồng ruộngcũngnhưấp trạigì cả, chỉtoànlànhữngtrạmdừngchânnghèokhổ;cuốicùngbỗngđếntrướccáilànglớnGellivarecónhàthờ,nhàga,tòaán,ngânhàng,hiệuthuốc,kháchsạn,mọc lên ở chânmột ngọn núimàmãi đến lễThánhGioan vẫn cònmangnhữngvệttuyết[137] .GầnhếtcácnhàởGellivaređềumới,vàxâyrấtđẹp.Giákhôngtrôngthấytuyếtphủsườnnúivànhữngcâybạchdươngcòntrụilá, thì hai đứa trẻ đã không tin là đang ở Lapland rồi. Vả lại chẳng phảiGellivaređâylànơihaichịemđếntìmbố,màởMalmbergthìkhôngcócáivẻmộtxãhộiđượctổchứctốtnhưởđây.

Lídonhưthếnày:dùngườitađãbiếttừrấtlâulàcónhữngmỏsắtlớnởgầnGellivarenhưngviệckhaithácmớithựcsựbắtđầucóítnămthôi,từkhiđườngxelửalàmxong.Từlúcấyhàngvạnngườiđãkéođến.Việclàmđủchomọingười,nhưngnhàởthìthiếu.Chonênmỗingườiphảitựxoayxởlấytùytheokhảnăng.Cóngườidựnglênnhữngchiếc lềuvớinhữngthâncây để nguyên vỏ, người khác chỉ làm những cái lán với những thùng cũđựngcốtmìn,chồnglênnhaunhưxếpgạch.Bâygiờđãcónhữngnhómnhànhỏxinh xắn, nhưngkhắpnơi còn thấy đất hoang, đất gốc cây và đá sỏi.Nhữngbiệtthựxinhđẹpcủaônggiámđốcvàcáckĩsưởngaycạnhnhữngtúplềuthuởbanđầu.Cómộtconđườngxelửa,cóánhsángđiệnkhắpnơi,vànhữngnhàmáylớn,vàngườitacóthểđixeđiệnvàosâulòngnúitheomộtđườnghầmcóđènđiệnsoisáng.Khắpnơinhộnnhịpkhácthường.Cònbốn chung quanh lại là vắng vẻ hoang vu, đồng ruộng chẳng có, nhà cửacũngkhông,chỉcóngườiLappssốngvớinhữngconhươuphươngBắccủahọthôi.

ĐếnMalmberghaichịemđãhỏikhắpnơicóaibiếtmộtcôngnhântênlàJonAssarsson;ông tacóđôi lôngmàygiaonhau trên sốngmũi.Đôi lôngmàyđólàcáinổibậtaicũngtrôngthấy;chonênhaichịemđượcbiếtngaylàbốđãlàmviệcởMalmbergnàynhiềunăm,nhưngđãbỏđinơikhácrồi.Ngườitađãquenthấyôngtathỉnhthoảnglạibiếnđinhưthếítlâu,nhữngkhimànỗilolắnglàmôngtahoangmang.Chẳngaibiếtôngtađangởđâucả,nhưngngườitatinchắclàsẽthấyôngtatrởvềmộtngàynàođóthôi.VìhaichịemlàconJonAssarsson,thìtrongkhichờbốcóthểcứởcáinhàtồitànmàôngtađãở.Mộtngườiđànbàđãrútchiếcchìakhóatừdướingưỡngcửaravàmởchohaichịemvào.Chẳngmộtaitỏrangạcnhiênkhithấyhaiđứatrẻđếnđây,cũngnhưthấyôngbốthườngthườngđivắngnhưthếcả.Ởđây,mọingườihìnhnhưchỉlàmtheoýmìnhcảthôi.

Åsahiểurấtrõlàphảilàmđámtangchoemnhưthếnào.Mộtngườiquảnđốcvừađượcantángchúanhậttrước.Xetangdonhữngconngựacủachính

ônggiámđốckéođếnnhà thờ,vàmộtđoàndài côngnhânđãđi theoxe.Quanhmộ,mộtphườngnhạcđãcửnhạcvàmộthộihátđãhát.Cuốicùng,saukhiantáng,tấtcảnhữngaiđãdựlễtangđềuđượcmờiuốngmộttáchcàphêởtrườnghọc.Åsamuốnlàmchoemmình,béMats,đạikháinhưthế.

Nhưnglàmsaođược?KhôngphảilàtốnkémlàmÅsasợ.Haichịemđãtiếtkiệmkháđủtiềnđểcóthểlàmtanglễ thậtđẹpchobéMats.Khólàởchỗkhác.Làmsaomàbắtđượcngườikháctheoýmuốncủamình,khimìnhchỉ làmộtđứaconnít?ÅsachỉhơnbéMatscómột tuổi,Matsđangnằmtrướcmặtchị,bénhỏthế,mảnhkhảnhthế.Cóthểlàngườilớn,ngườitasẽcảnlạiýmuốncủaÅsa.

Trước tiênÅsangỏývớingườiy tá:xơ[138]Hilmađếntúpnhàmột látsaukhibéMatsquađời.VừađixơvừanghĩchắcrằngđếnnơithìbéMatskhôngcònsốngnữa,xơbiếtlàhômtrướcbéMatsvìđếngầnmộtcáigiếngkhoanmỏđúnglúcnổmìn,đãbịđábắnphải.Mộtmìnhbénằmdướiđấtbấttỉnhnhânsự rất lâu: saucùngngười ta trông thấy,băngbóchovàđưavềnhà;nhưngmàbéđãmấtquánhiềumáu,khôngsốngđượcnữa.

Đếnthăm,ngườiytánghĩđếnÅsahơnlàbéMats.ThấycôbéÅsakhôngkhóccũngkhôngthan,màđiềmtĩnhgiúpmìnhtrongmọiviệcphảilàm,xơhết sứcngạcnhiên,chonênxơhiểungaykhimàÅsanóivớixơvề lễantáng.

Åsabắtđầunóitrịnhtrọng,vìcóthóiquenchọnchữnhưmộtngườigià:“ĐốivớimộtngườinhưbéMats,trướchếtphảinghĩđếnviệctôntrọngchođúnglúcđã.Sausẽcóthìgiờđểkhóc”.

RồiÅsanhờxơgiúpmìnhlo liệuchobéMatsmộtđámtangchoxứngđáng.

Đốivớingườiytáthìcôbémàcóthểtìmđượcchútanủinàokhinghĩđếnđámtang,thìđólàmộtđiềumayvậy.BởithếxơhứagiúpÅsathựchiệnđượcnhữngdựđịnhcủamình.ÅsathìnghĩrằngxơHilmamàủnghộmình,thìmục đích gần như đạt được rồi, vì xơHilma rất có thế lực. Trong cáivùngmỏnàymàmìnlúcnàocũngnổầmầm,côngnhânkhôngbaogiờdámchắclàmộtlúcnàođókhôngbịmộttảngđálạcđậpphải,haymộtvụđổnúiđèlên:vìvậyhọcầnphảitửtếvớiytá.

Bởi thếngàyhômsauxơHilmacùngÅsađimời côngnhânchúanhậtđếndựđámtangcủabéMats,thìchẳngmấyaitừchối.Xơcònnhờđượccảngườitacửnhạcvàháttrướcmộnữa.Vìthờitiếthìnhnhưcòntốtlâu,nênđã quyết định là sau khi lễ tất, khách khứa sẽ uống cà phê ở ngoài trời.NgườitamượnghếbăngvàbànởphònghọpcủahộiChốnguốngrượu:các

cửahiệuhứachomượntách.Nhiềungườivợthợmỏmởcảtủlấyranhữngkhăntrảibàntrắngtinh.

Tấtcảnhữngviệcsửasoạnđócótiếngvanghếtsứclớn.KhắpcảvùngMalmbergngườitachỉnóiđếnđámtangcủabéMats.Cuốicùngtinđóđếntaiônggiámđốcmỏ.

Đượcbiếtrằnghơnnămmươicôngnhânsẽđiđưađámmộtđứatrẻmườihai tuổi, và hơn nữa, nghĩ cho kĩ cũng chỉ làmột đứa bé lang thang, ônggiámđốcchonhưthếlàđiên.Rồilạihát,lạinhạc;lạicàphêsaukhiantáng,rồi lạikẹođặtở tậnLulể[139] nữa!Ông ta chođimờingườiy táđến,bảokhuyêncôbébỏcáiviệclàmđiêndạiđóđi.Ôngtanói:

“Đểchocôbé tộinghiệpphungphí tiềncủanónhư thế làkhôngphải.Khôngnênchiềutheoýmuốnthấtthườngcủamộtđứatrẻ”.

Ônggiámđốcnóirấtdịudàng,vàngườiytá thấychẳngcógìphảinóilại,vừadolòngtôntrọng,vừaphảicôngnhậnrằngônggiámđốcnóiđúng.Ngheôngtanói,xơphảitựnhậnrằngmìnhđãđểcholòngthươngxótcôbétộinghiệplấnátcảlítrícủamình.

Từnhàônggiámđốc,ngườiytáđếnthẳngnhàÅsabáochobiếtlàphảibỏcácdựđịnhvề tang lễ long trọng.Làmcáiviệcvậnđộngnày,xơ thấylòngmìnhcũngnặngnềvìxơhiểu,hơnbấtkìaihết,làđámtangnàycóýnghĩanhưthếnàođốivớicôbéđángthương.Dọcđường,xơgặpmấyngườivợcôngnhânvàngỏvớihọnỗiphiềnlòngcủamình.Nhữngngườiđànbàđóđáplạingaylàhọchorằngônggiámđốcnóiđúng.Tangmalinhđìnhchomộtđứaconnítmườihaituổinhưthếlàđiên.

Nhữngngườiđànbàđótruyềncáitinđếnnhữngngườikhácvàtứckhắccácnơiđềubiết,từ“thànhphốnhữngchiếclán”chođếntậncácmỏ,làsẽkhôngcóđámtanglớnchochúbéMats.Vàtấtcảmọingườiđềutánthànhvớiônggiámđốc.

ChắcrằngtrongtấtcảvùngMalmbergchỉcómỗimộtngườilàcóýkiếnkhác:đólàÅsa,côbéchănngỗng.“Vậythìtôiđànhphảiđếnnóivớiônggiámđốc,”Åsanóithế.“RõrànglàôngtachẳngbiếttígìvềbéMatscả”.

Chẳng chút do dự,Åsa sẵn sàngđến gặp ônggiámđốc, con người oaiquyềnnhấtvùngMalmberg.Ngườiytávànhiềungườiđànbàkhácđitheoxaxa,tòmòmuốnxemlàcôbécóđủcanđảmđiđếncùngtrongviệcthựchiện ý định rất mục táo bạo của mình không. Åsa đi chính giữa đường,nghiêmtrangvàtrầmmặcnhưmộtcôcongáiđiđếnnhàthờđểchịulễbanthánhthểlầnđầutiêntrongđời.[140]Åsaphủlênđầuchiếckhănquàngđen,

thừahưởngcủamẹ,một taycầmchiếckhănmùisoagấpcẩnthận, taykiacầmcáilànđựngnhữngđồvậtbằnggỗnhonhỏmàbéMatsđãlàmra.

TrẻconchơingoàiđườngtrôngthấyÅsa,liềnchạytớikêulên:“Điđâuđấy,Åsa?Điđâuđấy?”

Åsacũngkhôngnghethấynữa.Cácngườiđànbàgạtđámtrẻconravàbảochúng:“Nào,đểyênchocôấy!CôấyđếnnhàônggiámđốcnóiôngtachophéplàmđámtangtochobéMats,emcôấy”.

CảmkíchvìlòngdũngcảmcủaÅsa,mộtđámđôngtrẻconliềnđitheo.

Lúcấyvàokhoảngsáugiờtối,vàhàngtrămcôngnhânđilàmởcácmỏvề.Ngàythườnghọđirảobướcchẳngnhìntráinhìnphảigìcả;nhưngthấyÅsacóbaonhiêungườiđitheonhưvậy,nhiềucôngnhândừnglại,hiểurằngđangcóviệcgìlạlùngxẩyrađây.Đượcbiếtlàcáigìthìnhiềucôngnhâncholàviệclàmcủacôbéquásứcdũngcảm,vàhọliềnnhậpbọnvớiđámđànbàvàtrẻconđểxemkếtquảcủaviệcnàyrasao.

Åsa lêncáiphòng làmviệc,nơiônggiámđốc thườngngồichođếnhếtgiờ.Đúnglúccôbéđivàohànhlangthìcửamở;ônggiámđốcbướcra,mũđộitrênđầu,gậycầmởtay,đểvềnhàăntối.

Trôngthấycôbéđếnlongtrọngnhưvậy,ôngtahỏi:

-Cômuốngặpai?

-Gặpchínhônggiámđốc,Åsatrảlời.

-Vậythìchínhtôiđây.Vàođâyvậy.Ônggiámđốcvừanóivừatrởlạiphònglàmviệccủamình.

Åsađi theo.Côbéngẩngđầu lên,hấtchiếckhănquàng ra sau lưngvàngướcvềphíaônggiámđốc,đôimắttrẻcontròntrịa,màcáinhìnnghiêmtrangthậtlàcảmđộng.

Åsabắtđầunói:“Số làbéMatsvừamất”.Giọngcôbérunrunvìphảingừnglạinhiều.Bấygiờônggiámđốcbiếtlàmìnhđangcóviệcvớiairồi.Ôngtanóirấtnhânhậu:

“À!Cháu là côbéđãmuốn lo liệu cái đám tang to lớn ấy.Khôngnênlàm,cháuạ.Tốnkémchocháulắmđó.Tôimàđượcnghenóivềýđịnhấysớmhơnthìtôiđãkhuyêncháuđừnglàm...”

Nét mặt cô bé cau lại, và ông giám đốc tưởng là cô sắp òa lên khóc,nhưngÅsatrấntĩnhlạivànói:

“CháumuốnkểônggiámđốcbiếtvàiđiềunhỏvềbéMats”.

Ônggiámđốcnóidịudàng:“Tôiđãbiếtviệccủacháu rồi.Khôngnênnghĩrằngtôikhôngđauxótvớicháu.Tôilàmvìlợiíchcủacháu”.

Åsa,côbéchănngỗng,càngngẩngcaođầulênnữavànói,giọngtrongtrẻovàrànhmạch:

“Từkhi lênchín,béMatsđãkhôngcòncảcha lẫnmẹ,vàđãbắtbuộcphảikiếmănđểnuôi thânnhưmộtngười lớn.Khôngbaogiờbémuốnănxinai,dùchỉlàmộtbữa.Bélúcnàocũngnóirằngxinngườitabốthícholàkhôngxứngđánglàmngười.Béđikhắpđấtnước,muatrứngvàbơcủanôngdânrồibán lại,vàđã làmănnghiêmchỉnhchẳngkémgìmộtngườibuônbángiàcả.Mùahèđichănngỗng,béđemmộtcôngviệcnhẹrađồnglàm.Khi béMats đi từ trại này sang trại khác, nhiều lầnbà connôngdân tỉnhSkåneđãgiaochobénhữngsốtiềnlớn,vìhọbiếtlàcóthểtincậybé;nhưvậyngười takhôngcóquyềnnói rằngbéMatschỉ làmộtđứa trẻcon,vàngườilớncũngkhôngphảilànhiềungườiđã...”

Ônggiámđốc,đôimắtnhìnnhưđóngđinhxuốngsàn,vàkhôngmộtthớthịtnàotrênkhuônmặtcửđộngcả.Åsa,côbéchănngỗng,ngừnglại,chorằngchẳngcầnnói tiếpnữa.Nhưmột lờikhángnghịcuốicùng,côbéchỉthêm:

“Vả lại tự cháu sẽ trả hết mọi chi phí của đám tang, cháu chỉ mongrằng...”Åsangừnglạilầnnữa.

BấygiờônggiámđốcmớingướclênnhìnthẳngÅsa,côbéchănngỗng,nhìnthấutậnđáymắtcủacôbé.Cóthểnóilàôngtađovàcâncôbébằngcáinhìngầnnhưnghiệpvụcủamộtkẻcóbaonhiêu làngườidướiquyềnmình.Ôngnghĩlàcôbéđãmấtcảgiađình,chamẹ,anhem,chịem,màvẫnkhônggãygục.Mộtngàykia,côbélàmộtngườiđànbàtrungdũngbiếtbaonhiêu!Nhưngmàôngcódámtăngthêmgánhnặngđangđèlênđôivaimảnhkhảnhcủacôbékhông?Nhưthếcóphảilàcáicọngrơmsẽlàmcôbéngãquịdướicáigánhquánặngkhông?Ôngtahiểulà,buộclòngphảiđếngặpôngđểnóivềemmình,đốivớicôbélàđauxótđếnchừngnào.Chắclàcôbéđãthươngyêunó,đứaemấy,hơnbấtkìcáigìởđời.Làmsaomàngườitalạidámngăncảnlòngthươngyêuđóđược.

“Cứlàmnhưcháumuốn,cháuthânyêuạ”,cuốicùngônggiámđốcnóivậy.

37ỞxứsởcủangườiLapps

TrênbờphíatâycáihồnhỏLuossajaureởcáchMalmbergnhiềudặmvềphíabắc,cómộtcái trại tạmcưcủangườiLapps.[141]Ởcáimỏmđấtphíanamhồlàmộtngọnnúitrònvànhvạnhđứngmộtmình,tiếngLappsgọilàKirunavara,vàhìnhnhưchứatoànlàquặngsắt.Ởphíađôngbắccómộtquảnúinữa,gọi làLuossavara,cũngrấtnhiềusắt.[142]Người tađang làmmộtconđườngxelửagiữaGellivarevớicácnúiấy,vàởchânnúiKirunavarađãmọclênmộtnhàga,mộtkháchsạnvànhữngnhàởchocôngnhânvàkĩsư.Cảmột thànhphốnhỏ,nhàcửaxinhxắnvàvuimắt,xuấthiện trongvùngnày.Nóquáxaxôitrênphíabắcđếnnỗinhữngcâybạchdươngbénhỏmọctrênmặtđất,chỉđâmchồisaulễThánhGioan.[143]

Bênphía tâyhồ,mặtđấtquangđãng,vàigiađìnhcủabộ tộcLappsđãđếnở.NgườiLappsởđâymớichỉmộthayhaitháng,nhưngcũngchẳngcầnnhiềuthờigianđểbốtríchỗănởcủahọ.Họchẳnghềđàođất,cũngchẳngbắnnúiđáđi,cũngchẳngđúcnềnmóngchonhàhọbằngđákhối,đáhộcgìkiêncố.Saukhichọnđượcmộtchỗkhôráovàdễchịuởcạnhhồ,họchỉcầnchặtđivàibụimiênliễuvàsanbằngvàimôđất.Họkhônghềxẻ,hềcưa,hềđóng ngày này sang ngày nọ, để dựng lên những vách gỗ vững chắc; họchẳnghềlođếnruimè,đếnmáilợp,đếnvánlát,đếncửasổ,đếncửalớn,đếnổkhóagìcả.Họchỉđóngchắcchắnxuốngđấtnhữngcọclềucủahọ,mắcvải lềulên, thếlà làmxongchỗở.Chẳngchútchiphínàovềxếpđặtnhà cửa, cũng như về sắm sanh đồ đạc: chỉmột lớp cành cây bách và dahươuphươngBắc trảixuốngđất,một chiếcmóc sắt códâyxíchbuộc lênnóclềuđểtreocáinồitonấuthịthươu,thếthôi.

Nhữngngườiđếnlậpấpởbênbờhồphíatâylàmviệcvấtvảchoxongnhàtrướckhimùađôngkhốcliệtđến,đãphảingạcnhiênvềphongtụccủangườiLapps,ởcaotrênmiềnBắctừbaothếkỉmàvẫnkhôngnghĩđếnviệcdựnglấymộtchỗtrúthânvữnghơncáitấmvảilềucủahọ,đểchốngcáirétvànhữngcơnbão.CònngườiLappsthìkhônghiểuđượctạisaonhữngdânlậpấplạichuốclấylắmnỗivấtvảđếnthế,trongkhiđểsốngđượcchỉcầncóvàiconhươuvàmộtchiếclềulàđủrồi.Mộtbuổichiềuthángbảytrờimưanhưtrút;vànhữngngườiLapps,thườngmùanàychẳngmấykhiởtronglều,đã tụ tậpnhau lại gầnnhư tất cả, quanhngọn lửa trongmột chiếc lều, vàuốngcàphê.

Trong lúchọvừanhấmnhápvừa chuyện trò, thìmột chiếc tàu từphíaKiruna đến cặp bờ cạnh cái trại của họ. Từ dưới tàu bước lênmột ngườicôngnhânvàmộtcôbéđộmườiba,mườibốntuổi.Mấyconchólaotới,sủanhưđiên,vàmộtngườiLapps lóđầu racửa lềunhìnxemcáigì.Nhận rangườicôngnhân,anhtarấtmừng.ĐólàmộtngườibạncủadânLapps,lịchsựvàvuivẻ,vàbiếtnóitiếngcủahọ.

NgườiLappskêu lên:“Anhđếnthậtđúnglúc,Sưderbergạ.Ấmcàphêđangởtrênlò.Mưathếnàychẳnglàmgìđược.Đếnđâychochúngtôibiếtíttintứcđi”.

Ngườitavừacườivừadồnnhaulạitrongchiếclềuchậtchội,đểnhườngchỗchongườicôngnhânvàcôbé.Anh tabắtđầunóichuyệnsôinổivớingườiLappsbằngtiếngcủahọ.Côbé,chẳnghiểuchútgìtrongcâuchuyện,nhìncáinồitovàấmcàphê,ngọnlửavàlànkhói,nhữngngườiLappsđànôngvànhữngngườiLappsđànbà,nhữngđứatrẻvànhữngconchó,nhữngváchbằngvảivànhữngtấmdatrảidướiđất,nhữngtẩuthuốclácủađànông,nhữngquầnáosặcsỡ,vànhữngđồdùngchạmtrổ.Cáigìđốivớicôbécũngmới lạ cả.Bỗng cô bé phải cúimắt trông xuống, vì tất cảmọi người đềuquaylạinhìnmình;cólẽSưderbergđãnóiđếncôbé,vìđànôngcũngnhưđànbàđềubỏtẩuthuốcngắncủahọrakhỏimồmvànhìncô.NgườiLappsngồibêncạnh,thânmậtvỗnhẹvàovaicôbévànóibằngtiếngThụyĐiển:“Giỏi!Giỏi!”.MộtngườiđànbàLapps rótmột táchcàphêđầy,vàngườinàychuyềntayngườikiađưađếnchocôbé;vàmộtđứacontrai,trạctuổicô,vừabòvừaleoquanhữngngườingồi,trườnđếntậnchỗcôbé,rồinằmdàixuốngđấtvàcứnhìncôbékhôngrờimắt.

Côbéhiểu rằngSưderbergkểchuyệnmình,vànóiđếnviệccôđã làmtang lễ long trọngchoem trai làbéMats.Côbéchỉmuốnanh tanóiđếnmình íthơn,vàđếnbốmìnhnhiềuhơn.Đượcnghenói làbốởvớingườiLapps bên phía tây hồ Luossajaure, cô bé đã đi xe lửa từ Gellivare đếnKiruna.Ởđâyaicũngrấttốtvớicô.MộtôngkĩsưđãpháiSưderbergbiếttiếngLapps,đivớicôsangtậnbờhồbênnàyđểtìmôngbố.Hyvọngtìmđượcbốngaylúcđếnnơi,nênvừabướcvàolều,trốngngựcđánhliênhồi,côbéđãđảomắtnhìnkhắptấtcảcáckhuônmặt.Nhưngôngbốkhôngcóởđấy.

Côbé thấySưderbergnói chuyệnvớinhữngngườiLapps,mỗi lúcmộtthêmnghiêmtrang.Nhữngngườinàythìgậtgậtđầuvànhiềulầnlấyngóntaytrỏđậpđậpvàotrán,nhưthểnóiđếnmộtngườimấttrí.Saucùng,loquákhôngchờđượcnữa,côbéhỏiSưderberglànhữngngườiLappsnóigìvậy.

- Họ nói là ông ta đi câu. Họ không biết là tối nay có về đây không,

nhưngthờitiếtmàtốtlênmộttílàhọđitìmôngtangay.

RồiSưderberglạiquaynhanhvềphíanhữngngườiLapps,vàtiếptụcnóichuyệnvớihọ.RõrànglàanhtatránhnóiđếnJonAssarsson.

Bâygiờlàbuổisáng,vàthời tiếtđãtốt trởlại.ĐíchthânOlaSerka,kẻđứngđầunhữngngườiLapps, đãhứađi tìm JonAssarsson, nhưngông tachẳngchútvộivàng.Ngồitrướctúplều,ôngtanghĩcáchbáochongườibốấybiếtcongáimìnhđãđếnđây.Cốtđừnglàmôngtalongại,vìôngtarấtkìquặcvàtránhmặttrẻcon.Chínhôngtavẫnnóilàkhôngthểtrôngthấytrẻconmàkhôngbịnhữngýnghĩhắcámlàmchokhổsở.

TrongkhiOlasuynghĩthìÅsa,côbéchănngỗng,tròchuyệnvớiAslak,đứabéLappshômtrướccứnhìncômãi.AslakcóđihọcvànóitiếngThụyĐiển.NókểchoÅsanghenhữngnétchính trongđời sốngcủa tộcLapps,củanhữngngườiSame,quảquyếtrằngchẳngdântộcnàocóđượcmộtđờisốngsungsướnghơn.Åsathìrấtthànhthật,nóithẳngralàmìnhchorằngsốngtheocáchngườiLappsthậtlàkinhkhủng.

-Tôimàcònở,chỉmộttuầntạiđâythôi,thìtôisẽchếtngạtvìkhóimất!

-Chớnóithế!Aslaktrảlời.Chịchẳngbiếtchútgìvềchúngtôicả.Tôikểchịnghechuyệnnày,chịsẽthấylàcàngởlạivớichúngtôi,ngườitacàngthích.

VàAslakkể:

“Đó là cái thuởmàmột cái bệnh gọi là cái chết đen[144] đang tàn phánướcThụyĐiển.TôikhôngbiếtlàbệnhcólanđếntậnxứSamechínhthị,màchúngtađangởngàynayđâykhông,nhưngởtỉnhJämtland[145]thìbệnhtànphákhủngkhiếpđếnnỗitấtcảtộcSameởbênấy,trêncáccaonguyênbăng tích và trong các rừng đều chết hết, chỉ còn sót cómột cậu con traimười lăm tuổi thôi;và trongsốnhữngngườiThụyĐiểnsốngởcác thunglũngsôngngòi,cũngchỉcònlạicómộtcôcongái,cũngmớimườilămtuổi.

“Gầnsuốtmộtmùađông,cậucontraivàcôgáimỗingườimộtphía,đãđikhắpđấtnướchoangvuđểtìmngườicònsống,vàvàomùaxuânkhihọgặpnhau,thìcôcongáiThụyĐiểnnhờcậucontraiLappscùngđivớimìnhvềphíanam,hivọngsẽtìmđượcnhữngngườiđồngchủngvớimình.

-“Tôisẽđưachịđiđâuchịmuốn,cậucontraitrảlời,nhưngkhôngthểđitrướckhimùađôngđến.Giờ làmùaxuân,vàhươucủa tôi lêncảcáccaonguyênbăng tíchphía tây, và chị cũngbiết là chúng tôi, người tộcSame,chúngtôibắtbuộcphảiđitheohươucủachúngtôi”.

Cônói:“Vậythìchotôitheoanhlêncáccaonguyênbăngtích”.

“Cậucontraivuilòngnhậnlời,vàthếlàcôcongáitheođànhươutrongnhữngcuộcđixaxôi.Cácconhươuvộitìmlạiđồngcỏngonlànhởcácnúicao,vàngàynàocũngđinhữngđoạnđườngrấtdài.Ngườitachẳngcòncóthì giờ để dựng lênmột túp lều nữa, phải lăn ramặt tuyếtmà ngủ trongnhững lúchươudừng lạiđểkiếmăn.Cácconvậtcảmthấyngọngiónamthổidựngđứnglôngcủachúnglên,vàbiếtrằngchỉnaymailàgiósẽquétsạchtuyếtphủcácsườnnúi.Côcongáivàcậucontraiphảichạytheohươuqualớptuyếtđangtan,vàgiữanhữngkhốibăngđangnứt.Đếnđộcaomàrừngtùngchấmdứtvàbắtđầusựthốngtrịcủanhữngcâybạchdươngcòicọc thìhọcó thểcắm trạivàdừng lạivài tuần,chờcho tuyết tan trêncácđỉnhnúi.Sauđóhọlạileolêncácđỉnh.Côcongáithườngphànnàn,nhưngvì không thể ở lạimộtmình, chẳng cómột người sống gầnmình, nên côđànhđitheođànhươuvàngườicontraiLappsvậy.

“Trêncaonguyên,cậucontraidựngmộtchiếclềuchocôcongái,ởsườnmộtcáidốcxanhrờn,thoaithoảinghiêngxuốngmộtconsuối.Tốiđếncậutatungdâythònglọngbắtcácconhươucái,vắtsữachocôtauống.Cậutađitìmthịtsấykhôvàphómátsữahươumàtộcđoàncủacậucấtgiấumùahènămtrước.Côcongáivẫnphànnàn,vàngườicontraicủatộcđoànởcáccaonguyênbăngtíchchỉcườivàtiếptụcđốiđãivớicôrấtnhânhậu.

“Dầndầncôcũnggiúpcậuvắtsữahươuvàđánhlửađunnồi,xáchnướcvà làmphómát.Họ sốngmột thời gian rất sung sướng.Trời nắng ráo vàthứcănkhôngthiếu.Họcùngnhaubẫychim,câucáhươngdướikhe,vàháidâuvàngtrongcácbãilầy.

“Mùahèquarồi,họlạicùngđànhươuxuốngởđộcaoranhgiớigiữacácloàitùngbách,vớibạchdương,vàcắmtrạiởđấyítlâu.Đãđếnlúcgiếtbớtmộtsốhươu.Khituyếtrơivàcácmặthồđônglại thìhọxuốngthấpthêmbênphíađông,đivào rừngbách rậmrạp.Cậucon traidạycôcongáicáccôngviệcmùađông:dạybệngânhươulàmdây,dạythuộcda,mayquầnáovà khâugiày dép bằngda, làm lược và các đồ dùngbằng sừng, dạy chạybằngvántrượtbăngvàđánhđimộtchiếcxetrượtLappsdohươukéo.

“Khimùađôngtối tămđãđiquavàmặt trời trở lại[146] thìcậucontraibáochocôcongáibiếtlàcóthểđicùngcôvềphươngNamtìmnhữngkẻđồngchủngcủacô.Côcongáitrốmắtnhìncậuvànói:

“-Tạisaoanhlạiđuổitôiđi.Haylàanhvộimuốnsốngmộtmìnhvớiđànsúcvậtcủaanh?

-Tôinghĩlàcôvộitìmlạidântộccủacôđấychứ.

-TôiđãsốnggầnmộtnămcuộcđờicủatộcSame.Làmsaomàtôicóthểtrởlạigiữadântộctôiđểsốngtrongnhữngchiếcnhàchậtchộivàđóngkín,saukhiđãđilạitựdobaonhiêulầntrêncáccaonguyênvàtrongcácrừng?Đừngđuổitôiđi,chotôiởlạiđây!Cáchsốngcủacácanhhơncáchsốngcủachúng tôi!” “Cô con gái ở lại suốt đời bên cạnh anh con trai Lapps, màkhôngbaogiờnhớthươngcácmiềnthunglũngcả.Chịthấyđấy,Åsaạ,chịở lại đây chỉmột tháng thôi, thì chị sẽ không thể nào lại ra đi nữa đâu”.Aslakkếtluậnnhưvậy.

Aslakthôikể.Bốcậuta,OlaSerka,bỏtẩuthuốcrakhỏimồmvàđứngdậy.ÔnglãoOlahiểutiếngThụyĐiểnnhiềuhơn,ôngtanghĩlànênnóichongườitabiếtrằngônghiểu:vàôngtađãhiểunhữnggìcontraiôngvừanói.GiờthìôngtabiếtphảilàmcáchnàođểnóivớiôngJonAssarssonlàcongáiôngấyđãđếngặpbố.OlaSerkađixuốnghồvàmentheobờchotớikhigặpmộtngườingồi trênmột tảngđá, taycầmchiếccầncâu.Ngườicâucátóchoarâmvàlưngđãcòng.Đôimắtnhìnmệtmỏivàcảconngườinhưmấthếtnănglực,khôngcònsinhkhínữa.Ôngtacócáivẻmộtngườiđãgắngsứcghêgớmđểnhấcmộtgánhquánặng lênhay tìm lờigiảiđápchomộtbàitoánquákhó,rồibịgãygụcvàmấthếtcanđảm.

“Hômnaycâukháchứ,Jonà,vìsuốtcảđêmanhcóchịubuôngcầnrađâu?”ÔnglãoLappschàoJonvànóinhưvậy.

JonAssarssongiậtmình,ngẩngđầulên.Chẳngcóconcánàotrêncỏ,vàcáicầncâuthìkhôngcómồi.Ôngtavộivàngkéocầnlênvàmắcmồivàolưỡicâu.

NgườiLappsngồixuốngcỏcạnhôngta,vàbắtđầunói:

-Tôimuốnnhờanhkhuyênchomộtlời.Anhbiếttôicóđứacongáichếtnămngoái,làmchochúngtôithấythiếuthốnnhiềulắm.

-Tôibiết,ôngtangắtlời,vàmặtôngtabỗngtốisầmlại,vìôngtakhôngmuốnnóiđếntrẻconchết.ÔngtanóitiếngLappsrấtthạo.

- Tuy vậy người ta cũng không thể hoài phí cuộc đời trong cảnh sầumuộn;tôinghĩlànênkiếmmộtđứacongáinhỏlàmconnuôi;anhcholàthếnào?

-Cũngtùy,Jontrảlờibângquơ.

-Tôisẽkểanhnghenhữnggìtôibiếtvềđứacongáimàtôiđãnghĩđến,Jonà,Olanóitiếp.Rồiônglãokểchongườicâucángherằngcóhaiđứatrẻ,mộttraivàmộtgái,đãđếnmỏMalmbergtìmbố,rằngđứacontraichếtvìtainạn,vàđứacongáiđãmuốnchôncấtnóvớinghithứcdànhchongười

lớn.Olakểlạilàđứacongáiđãphảiđếnnóivớichínhônggiámđốcnhưthếnào.

-Đólàđứacongáimàanhmuốnnuôilàmcon,Ola?

Ngườicâucáhỏi.

-Đúng,ônglãoLappstrảlời.Khiđượcngườitakểchonghechuyệncủanó thì tất cảchúng tôikhông thểkhôngkhóc,vàchúng tôibảonhau rằngmộtngườichịmàtốtnhưthếvớiem,thìchắcchắnphảilàmộtđứacongáirấttốtđốivớibốmẹ.

JonAssarssonchẳngđáp lạigìcả.Một lát sau,đểkhỏimất lòngngườibạnLappsvìnỗivôtìnhcủamình,ôngtahỏi:

-Nhưngconbélàngườitộcanhphảikhông?

-Không,nókhôngphảingườitộcSame,ngườiLappsđáp.

-Thếchắclàcongáimộtngườilậpấp,đãquenvớiđờisốngtrênmiềnbắcnàyrồi?

-Không,nó từphươngNam lên, từ rấtxa lên.Ola trả lời, giọng rất tựnhiên.

Ngườicâucáhìnhnhưquantâmhơnmộtchút,ôngtanói:

-Nhưthếtôinghĩlàkhôngnênđemnóvềnhàanh.Nókhôngtàinàoởđượcmộtchiếclềutrongmùađông,nếunókhôngđượcnuôinấngởđótừtrước.

-Nhưngmàởvớichúng tôinósẽcóbốmẹ tốtvàanhem,chịem tốt.Sốngcôđộcvàvôthừanhậncònkhổhơnchịurétrấtnhiều,Olacứkhăngkhăngnóivậy.NgườicâucáxemrakhôngthíchcáiviệcmộtđứatrẻThụyĐiểnlạiđượcnhữngngườiLappsnhậnvềnuôi.

Ôngtahỏilại:

-AnhchẳngnóirằngconbécóbốởMalmbergsao?

-Bốnóchếtrồi,ngườiLappstrảlời,giọngquảquyết!

-Anhchắcthếchứ,Ola?

-Tấtnhiên,tôibiếtchắcchắn!NgườiLappstrảlờivẻkhinhdễ.Đứabégáivớiemnócầngìphảiđimộtmìnhsuốtđấtnước,nếucómộtngườibốcònsống?Haiđứabé,tuổinhưchúngnóthìcầngìphảitựmìnhnuôisốngmình,nếuđượcmộtngườibốcóthểlàmviệcnuôichúngnó?Đứabégáicó

cầngìphảimộtmìnhđếnnóivớiônggiámđốcnếubốnócònsống.Nóviệcgìphảisốngmộtthânmộtmình,giờđâymàcảxứSamenàyđangnóiđếnlòngdũngcảmcủanó,nếubốnóchưachết?Chínhđứabétinlàbốnócònsống,nhưngtôithìtôinóirằngbốnóphảichếtrồi.

ConngườicóđôimắtmệtnhọcquayvềphíaOla,ôngtahỏi:

-Nó,têngì?

NgườiLappssuynghĩ.

-Tôikhôngnhớ.Tôisẽhỏinó.Nóđangởtrênkia,tronglềucủatôi.

-Sao,Ola?Anhđãđemnóvềnhàtrướckhihỏixembốnó,cóthểlàchưachết,cóchophéphaykhôngà?

-Thìtôicầngìngườibố?Bốnómàchưachếtthìấylàbốnókhôngđoáihoàitớinónữa.Lãotaphảibằnglòngvìkẻkháctrôngnomcongáicholãotachứ.

Ngườicâucánémcầncâu,đứngdậy.NgườiLappsnóitiếp:

-Tôi cho rằngngườibố có lẽ thuộchạngngườibị nhữngýnghĩu ámtheođuổi,khôngthểởyênchỗvàlàmănđược.Mộtngườibốnhưthếphỏngíchgìchoconbé?

Ngườicâucáliềnleongượclênbờhồ.

-Điđâuđấy?NgườiLappshỏi.

-Tôimuốnxemđứaconnuôicủaanh,Olaà.

-Được.Đếnđâyđi.Tôitinlàanhsẽnóirằngtôiđãkiếmđượcmộtconbérấttốt.

NgườiThụyĐiểnđirấtnhanh;mộtchốcOlalạinói:

-Giờtôinhớratênnórồi.NótênlàÅsa.

Jonlạicàngđinhanhhơn,chẳngnóichẳngrằng.

OlaSerkađánglẽđãphảicườivìthíchchí.Khihọgầntrôngthấytúplềungaytrướcmặt,Olanóithêm:

-ConbéđãđếntậnxứsởcủatộcSameđểtìmbố,nhưngnếukhôngtìmđượcthìtôisẽrấtvuilònggiữnólạiđây.

NgườiThụyĐiểnliềnđinhưchạy.

“Mìnhbiếtchắcrằnganhtasợ,nếumìnhdọagiữcongáianhtaởlạivới

tộcSamelàmconnuôi”,ônglãoOlanghĩthầmnhưvậy.

Tốihômsau,khimàcáingườiởKiruna,hômtrướcđãđưaÅsaquahồđếntậncái trạicủangườiLapps, trởvềbênkia, thìanhtađưavềtheohaingười;họngồisátvàonhauvàtaycầmtay,nhưđểđừngcóxanhaunữa.ĐólàJonAssarssonvàcongái.Cảhainhưthểđãthayđổi;JonAssarssonlưngbớtcòngvàtrôngnhưđỡmệtmỏi,chánnản;cáinhìncủađôimắtsángsủavàhiềnhậu,nhưthểôngtacuốicùngđãtìmralờigiảiđápchomộtcâuhỏivốnlàmôngtakhắckhoải;vàÅsa,côbéchănngỗng,khôngnhìnrachungquanhvớicáivẻchămchúvàcẩnthận,linhhoạtthườnglàmchocôbénhưgiàđi trướctuổinữa.Côbéđãtìmđượcngườiđểnươngtựa,vàhìnhnhưđangởtrênconđườngtrởlạilàmmộtđứatrẻcon.

38VềNam!VềNam!

Ngàyđiđầutiên

Thứbảy,1thángmười

Ômlưngngỗngđựctrắng,Nilsbayởtrênđỉnhmây.BamươimốtngỗngtrờibaynhanhvềphươngNamthànhmộthìnhchữnhânđềuđặn.Lôngcánhxàoxạc,tấtcảquậtvàokhôngkhínhưrítlên;đếntiếngcủachínhmìnhcũngkhôngthểnghethấynữa.AkkanúiKebnekaisebayđầuđàn;phíasau,bênphảivàbêntráilàYksivàKaksi,KolmivàNeljä,ViisivàKuusi,ngỗngđựctrắngvàLôngTơMịn.Sáungỗngnonđãtheođàn,giờkhôngđinữa.Thayvào,cácngỗnggiàđemtheohaimươihaingỗngcon,mùahènàyđượcnuôinấngtrongthunglũngxứLapland.Mườimộtchúbaybênphảivàmườimộtbêntrái,vàcốhếtsứcgiữđúngcáckhoảngcáchnhauthậtđềuđặnnhưcácngỗnggià.

Cácngỗngcontộinghiệp,chưađixabaogiờ,thoạttiênphảirấtkhổsởmớitheođượcnhịpbaynhanh.

Cácngỗngconkêulên,giọngđángthương:

-AkkanúiKebnekaise!AkkanúiKebnekaise!

-Cáigìthế?Ngỗngdẫnđườnghỏi.

-Đậpmãicánh,chúngtôimỏilắm!Đậpmãicánh,chúngtôimỏilắm!

-Baytiếpsẽđỡmỏi.Akkađáplại,chẳngbaychậmlạimộttínào.VàcóthểnóirằngAkkacólí:sauhaigiờbay,cácngỗngconkhôngcònphànnànvềmệtmỏinữa.Nhưngbâygiờlạiđếnchuyệnkhác;chẳngmấychốcchúngbắtđầurênvìđói.

Các ngỗng con kêu lên, giọng đáng thương: - Akka, Akka, Akka núiKebnekaise!

-Gìnữađấy?

-Đóiquá,chúngtôikhôngthểbayxanữa.Đóiquá!

-Ngỗngtrờiphảibiếtuốnggióvàănkhôngkhí-Akkađáplạivàkhông

thươngxót,vàvẫntiếptụcbay.

Hìnhnhưtấtcảcácngỗngconđãhọcđượccáiviệcnuôithânbằnggióvàkhôngkhí,vìchẳngmấychốckhôngcònnghephànnàngìnữa.Đànngỗngđangcònởtrêncáccaonguyênbăngtích,vàcácngỗnggiàkêutêncủatấtcả các đỉnh núi vượt qua, để dạy cho các ngỗng non biết. Các ngỗng giàkhôngngớtmồm:“NgọnkialàPorsotjokko,vàđâylàngọnSärjaktjokko,vàkiangọnSulitelma”[147]thìcácngỗngconlạibắtđầusốtruột.

-Akka,Akka,Akka,cácngỗngconkêulên,ngheđứtruột.

-Lạicáigìnữađấy?

-Đầuchúngtôikhôngđủchỗđểchứabaonhiêu tên.Khôngđủchỗđểchứabaonhiêutên,cácngỗngconkêuthế.

-Càng nhiều thứ vào trong đầu, càng có chỗ;Akka trả lời, không xúcđộng.

RiêngNilsthìnghĩthậtđãđếnlúclênđườngvềNamquáđirồi,vìtuyếtđãrơinhiều,vàmặtđấtmênhmôngtrắngxóamộtmàu.Vàchẳngphảinóinữa:cữvừarồiởbênkia,trongthunglũnggiữacaonguyênbăngtích,thậtlàkhổ.Mưa,bão,mùcứkế tiếpnhaukhôngngớt,vàchỉcómột lầnđượctrờiquangthìtứckhắcnướcđóngbăng.Nhữngtráicây,vànămmàNilsăntrongmùahèthìgiờđônglạihaythốira;saucùngphảiăncásốngmàchúchẳngmuốnchútnào.Banngàyđãthungắnlạinhiều,banđêmthìdàira,vàcácbuổisángđếnchậmmộtcáchkhủngkhiếp,đốivớibấtcứaikhôngthểngủmãihếtcảthờigianvắngcáimặttrời.

Nhưng cuối cùng các đôi cánh của đàn ngỗng conđã cứng cáp lên, vàcuộclữhànhvềphươngNamđãcóthểbắtđầu.Nilsvuimừngđếnnỗihếthátlạicười,hếtcườilạihát.Vảlạichẳngphảichỉvìđêmtốivàrétmướt,vàthứcănkhanhiếmmàchúcầumongđượcrờikhỏixứLapland;còncócáikhácnữathuhútchúvềSkåne.

Những tuần lễ đầu chú chẳng chút nào nhớ quê hương.Được thămxứLapland, chú thích quá sức. Chỉ một nỗi lo là ngăn tất cả các đàn muỗinhungnhúcởđâyănthịtmình.CùngvớiAkkahayGorgo,chúđãđichơinhiềuvòngdài.TừtrênđỉnhnúiKebnekaisetuyếtphủ,chúđãnhìncácdòngbăng[148]baoquanhchânquảnúihìnhnón, trắngvàdốcấy.Akkađãđưachúđếnthămnhữngthunglũngkínđáovànhìnsuốtvàonhữnghangdàicónhữngchósóicáichoconbú.ChúđãlàmquenvớinhữngconhươuphươngBắcđiăntừngđoànđôngtrêncácbờhồTornerấtđẹp,vàchúđãđixađếntậnnhữngthácđổSjưfalletđểchàocáccongấuởđấy.Đâuđâucũngthấy

đấtnướcngoạnmục.Chúrấtbằnglòngđượctrôngthấythế,nhưngchúsẽkhôngmuốnởđâychútnào.Akkađãcólívôcùngkhinóirằngnhữngngườiđilậpấpnênđểđấtnàylạichogấu,chochósói,chohươuphươngBắc,chocútrắng,chochuộtnúixứlạnh,vàchongườiLapps,họhìnhnhưđượctạorađểsốngởđây.

À,đúng,chúsungsướngđượclênđườngvềSkåne!Chúđưamũvẫykhitrôngthấykhurừngbáchđầutiên;chúhôhua-rachàonhữngchiếcnhànhỏmàuxámđầu tiêncủadânđi lậpấp,nhữngcondêđầu tiên,conmèođầutiên,nhữngcongàmáiđầu tiên.Chúbay trênnhững thácđổđẹp tuyệtvàthấybêntayphảinhữngđỉnhnhọnnhôcaotrêncáccaonguyênbăngtích,chú chỉ nhìn thoáng qua thôi. Nhưng khi trông thấy cái nhà thờ nhỏ ởKvickjocksvớinhàmụcsưbébévàcái làngnhonhỏchungquanh,thì lạikhác.Cảnhđóđốivớichúthậtđẹp,đếnnỗiđôimắtchúrưngrưnglệ.

Mỗi lúc, chú lại gặp những chim di cư bay từng nhóm đông hơnmùaxuânnhiều.Cácđànchimhỏi:

-Điđâu,ngỗngtrời?Điđâu?

-Chúngtôiđiranướcngoàinhưcácbạn.Chúngtôiđiranướcngoài,đànngỗngđáplại.

-Nhưngcáccháubéchưađủsức,cácchimkia lạikêu lên.Khôngbaogiờvượtquađượcvớinhữngđôicánhyếuthế.

CảhươuphươngBắcvàngườiLappscũngđang từgiãcáccaonguyênbăngtích.Họđixuốngrấttrậttự:mộtngườiLappsmởđường,rồiđếnđànsúcvật,nhữngbòđực tođi trước, rồimộtdãyhươu thồnhững lềuvảivàhànhlí,vàsaucùngbảyhaytámngườiđichặnhậu.Trôngthấyhươu,đànngỗngtrờixuốngthấpmộttíđểkêu:-Tạmbiệt!Hẹnmùahèsau!Hẹnmùahèsau!

-Chúclênđườngmaymắnvàtrởvềmaymắnvớichúngtôi,-đànhươuđáplại.

Nhưngđámgấutrôngthấyngỗngthìchỉchocácgấuconvàgầmgừ:“Cóthấynhữngđồnhátnhưcáykiakhông,mộtchútlạnhcũngsợ,khôngdámởlạixứsởtrongmùađông!”Cácngỗnggiàđâucóchịukém:“Cóthấynhữngkẻlườichảythâykiakhông,họmuốnngủỳmộtnửanămhơnlàcấtcôngdicư!”[149]

Trong các rừng bách, những gà rừng non nép sát vào nhau, lông dựngđứngvàrétcóng,thèmthuồngnhìntấtcảcácđànchimđangbayvềphươngNam,vừabayvừakêunhữngtiếngvuisướngkia.Chúnghỏimẹ:-Baogiờ

sẽđếnlượtchúngcon?Baogiờsẽđếnlượtchúngcon?

-Cácconsẽởlạiđâycạnhmẹ,cạnhcha,gàmáitrảlời.Cácconsẽởlạiđây,quêmẹ,quêcha.

NúiOstberg

Thứba,4thángmười

ĐànngỗngcònởLapland thì cònđược thời tiết rất tốt:nhưngvừavàođến tỉnh Jämtland là bị baophủ trong sươngmùdàyđặc; cả đàn liềnđápxuốngđỉnhmộtquảđồi.Nilsnghĩlàmìnhđangởmộtvùngcócưdânvìchútưởngnhưnghe thấy tiếngngườinóivà tiếngxekĩukịt.Chú rấtmuốnđikiếmchỗtrútrongmộtcáitrại,nhưngsươngmùdàynhưthếnàychúsợlạcmất.Cáigìcũngđầmđìanhữngnướcvàhơiẩm.Nhữnggiọtnướcđọnglạiđầumỗimộtngọncỏ,vàhơikhẽđộnglànướcrơilảtảnhưmưa.

Chúđivàibướctìmmộtchỗtrúthìtrôngthấyngaytrướcmặtmộtngôinhàrấtcao,nhưngkhônglớn.Cửađóngvàkhôngcóngườiở.Nilshiểurằngđóchỉcó thể làmộtngọn thápxây lênđấyđểngắmphongcảnhchođẹp.Chúquayvềphíađànngỗng.

“Ngỗng đực tốt bụng củamình ơi,” chú gọi, “cõngmình bay lên đỉnhngọnthápđằngkiatí.Cóthểởđâymìnhkiếmđượcmộtchỗnhỏkhôráođểngủ”.

Ngỗngđựcnghelờivàđặtchúlênmặtbằngcủađỉnhtháp;chúbénằmđấy,ngủngay,vàchỉ thứcgiấckhimặt trờibanmaichiếu thẳngvàomặt.Mởmắtra,thoạttiênchúkhólòngmàbiếtđượcmìnhđangởđâu.ĐãquennhìnnhữngđấthoangdãxứLapland,chúngỡrằngcáivùngtrùphúnhưthế,trồngtrọtnhưthế,làmộtbứctranh.Vảlạimặttrờimớimọccònđemđếnchomọivậtnhữngmàusắcthậtlạlùng.

Cái thápxây trênmộtquảnúigiữamộthònđảonằmvenbờphíađôngcủamộtcáihồlớn.Giờnàyhồcũngphớthồngnhưdatrời.Bờhồthìvàng,nhờnhữngcánhrừngnhỏmàthuđếnđãlàmngảmàuvàngvàvìnhữnggốcrạcủacáccánhđồng.Đằngsaudảiđấtmàuvàngđó,rừngbáchhọpthànhmộtvòngđairộngsẫmmàumàphíatrênởbênđông,xanhbiếcmộthàngđồi;dọcchântrờiphíatâythìchạytheohìnhcánhcungmộtdãynúirựcrỡnhiềuđỉnhnhọn,sắcnhưrăngcưa,màudịuvànhạtđếnnỗikhôngbiếtgọilàmàugìchođúng,vàNilskhôngthểnóilàđỏ,làtrắng,làxanhgìcả:khôngcócáitênnàođểchỉcáimàuấycả.Khắpchungquanhhồ,trongcáidảimàuvàng,gầnnhưnơinàocũngmọclênnhữngnhàthờmàutrắngvànhữnglàng

xómmàuđỏ;vàởđúnghướngđông,bênkiacáieongănhònđảovớiđấtliền,một thành phố dựa lưng vàomột ngọn núi che chở, trải ra giữamộtvùngphìnhiêuvàtrồngtrọttốttươi.“Kìa!Mộtthànhphốđãbiếtkiếmchomìnhmộtvịtrítốtvàđẹp.Mìnhkhôngbiếttênnólàgì”,Nilsnghĩnhưvậy.

Đúnglúcấy,chúgiậtbắnngười.Mảimêngắmcảnh,chúđãkhôngđểýthấy những người khách đến gần ngọn tháp.Họ leo những bậc thang gácnhanhđếnnỗichúchỉvừakịptìmđượcmộtchỗnấp.

Đó lànhững thanhniênvà thiếunữcùngđibộdungoạnqua suốt tỉnhJämtland.HọvuimừngvìđãđếnthànhphốƯstersundtốiquađểsángnayđược thưởngngoạnphongcảnh từngôi thápđẹpFrưsưnnàyvànhìn thấykhắpchungquanhxangoàihaimươidặm.Họchỉchonhauxemvàkểtêncácnhàthờvàcáccaonguyênbăngtích.GầnnhấtlàcáccaonguyênOvik,họ đều đồng ý về điểm này; nhưng mà cái nào trong các ngọn kia làÅreskutan?

Mộtthiếunữlấytrongtúiramộttấmbảnđồ,trảilênđùimình,vàhọngồixuốngđểxem.Nilslongạivìthấyhọởlạilâuquá.Tronglúchọcònởđấythì ngỗngđựckhông thểđếnđón chúđược,mà chúbiết là đànngỗng thìđangvộitiếptụccuộcđixa.Giữatiếngchuyệntròcủacáckháchdulịch,cólúcchútưởngnhưnghethấytiếngngỗngcàkíuvàtiếngvỗcánh,nhưngmàchúkhôngdámrakhỏichỗẩnnấp.

39Truyệncổdoconquạkể[150]

Khikháchdu lịchđãđi rồi.Nils có thểnhìn ra chungquanh thì chẳngthấyngỗngtrờiđâucả.Chẳngcóngỗngđựctrắngnàođếntìmchúcả.Chúgọilênnhiềulần,nhưngvôhiệu.Chẳngmộtphútnàochúcholàđànngỗngđãbỏrơimình,màchỉsợcósựbấthạnhnàođãxảyđếnchođàn;chúnghĩnát óc để tìm cách đến với đàn, thìBataki, con quạ, bỗng đâu đáp xuốngcạnhchú.ThậtkhôngbaogiờNilsnghĩrằngmìnhcóthểchàoBatakimàvuimừngđếnthế.Chúnói:

-Batakithânmến,maysaomàbácđếnđây!Báccóthểchotôibiếtngỗngtrắngvớiđànngỗngtrờiởđâukhông?

-Họnhờtađếnđây,Batakinói.Akkatrôngthấymộttayđisănvàkhôngdámchờcậu.Akkagiaochotaviệcđưacậuvềvớicácbạn.Leolênlưngta,vàtađuổikịphọngay.

Nils ngồi lên, quạ đưa chú về hướngnam.Cảhai hạ xuốngmột thunglũngrộng.Vùngnàythậtđẹp:núicaonhưởtỉnhJämtland,nhưngrấtítđấttrồngtrọt,rấtítxómlàng.Batakiđápxuốngmộtđốngrạ,vàđểNilsxuống.

-Ởđâymùahècóđạimạch,cốkiếm lấymấyhạtmàăn,quạbảonhưvậy.

TrongkhiNilstìmmấynhánhlúa,tuốthạtraănthìBatakinóichuyệnvớichú.

-Cậu thấycaonguyên rộngvàđẹpđằngkia,phíachínhnamđấychứ?Quạbắtđầunhưthế.

-Có,tôithấy.

-CaonguyênấygọilàSonfjället,quạnóitiếp,vàngàytrướcởđấyhếtsứcnhiềuchósói.Nhữngngườiởthunglũngconsôngấylắmkhirấtkhómàthoátđượcchúngnó.

-Báccóthểkểchonghechuyệnnàohayvềchósóikhông?Nilshỏi.

-Tacónghekểlàtrướcđâylâulắm,chósóihìnhnhưcótấncôngmộtngườibánthùnggỗ,chậugỗđủthứ,Batakinói.ÔngtaởHede,cáilàngởphíatrênthunglũngnàyđộvàidặm.Độấyđangmùađông,vàchósóirượt

theoôngtatrênmặtbăngcủasôngLjusna,ôngtađangđiởđấy.ChúngnóđộmộtchụcconvàngựalàngHedelạichạyrất tồi.Taihọakhómàtránhđược.

Bờsôngvắngvẻ,vàcũngphảihaidặmmớiđếnđượccáitrạigầnnhất.Ngườikiacứnhưtêliệtđivìkinhhãi.“Đúnglúcđóthìthấycáigìcửđộnggiữa các gốc cây bách cắm vào băng để đánh dấu đường đi.Khi nhận rađượclàcáigì,nỗikinhhãicủaôngtalạicàngtăng.“Đóchẳngphảilàchósói,mà làmộtbà lãokhốnkhổđiănxinkhắpvùng,người tagọi làFinn-Malin.Bàlãogùvàthọt,chonêntừxangườitađãnhậnra.

“Bàlãođithẳngđếnphíabầysói.Chắclàbàtachưatrôngthấychúng,vàngườidânlàngHedehiểutứckhắcrằngôngtađiquamặtbàtamàkhôngbáochobiết,thìbàtasẽrơivàonanhvuốtcủabầysói,cònchínhôngtathìsẽthoátnạn.Mặtkhác,nếudừnglạiđónbàtalênvớimìnhthìbàtacũngsẽchẳngđượccứuthoát.Gầnnhưchắcchắnlà trongtrườnghợpđóthìsẽbịgiết chết cả bamạng: ông ta, bà lão và con ngựa.Vậy thì hi sinh đimộtmạngđểcứulấyhaimạngkia,chẳngphảilàcôngbằnghơnkhông?

“Đúnglúcđó,bầysóitrutréonghehunggởlắm.Conngựavọtlên,nổikhùng,vàchạyvụtquabàlão.Bàtacũngnghetiếngtruvàđãhiểura.

“Ngườiđànôngthấybàlãogiơtaylêntrờivàmởmiệngrakêu.Bàlãonguyrồi,nhưngông ta thìsẽ thoát.“Thoạt tiên,ông ta thấynhẹcảngười,nhưngtiếptheothìđaunhóiởngực.Từtrướcchođếnngàyhômđó,ôngtachưahềlàmcáigìphảihổthẹncả.Từlúcđó,cuộcđờicủaôngtasẽbạihoạihết.

“Bỗngôngtaghìmconngựavàhãmnólại.

“-Lênnhanhđi,Finn-Malin,ônglakêu.Lênxenhanhlên!”“Ôngtanóigiọnggaygắt,vìchínhmìnhgiậnmìnhđãkhôngthểcứđểbàlãomặcvớisốphậnbàta.

“Ôngtacàunhàu:mụcứởnhàcóhơnlàđilangthangkhắpnẻokhông,đồphùthủygià.Đâynày,conĐenvàtasẽmấtmạngvìmụchomàxem”.

“Bàlãocứlàmthinh”.

“Ngườiđànônglạinói:-Hômnay,conĐenđãphảichạyhơnnămdặmrồi,vàchởthêmmụlên,xetacũngchẳngnhẹbớtđiđượcchútnào.

“Các tấmván trượt củaxemiết vàomặt băng, kêukènkẹt, nhưngvẫnkhôngátnổitiếngthởhổnhểncủabầysói.

“Thôithếlàhếtđời,ngườiđànôngnói.Nhặtmụlên,Finn-Malinà,chẳng

đượccáiquáigì,cảchomụ,lẫnchochúngta”.

“Bàlãomãiđếnlúcđócứlàmthinh,vìđãquenbịmắngnhiếcsuốtđời,cuốicùngmớimởmiệng.

“-Tôikhônghiểu tại saoông lạikhôngvứtkhỏixecác thùngvàbôngnàyđi.Maiôngcóthểđếnnhặtlại,cũngđượcchứsao”.

“Người đàn ông hiểu ngay lời khuyên đó là đúng và tự lấy làm lạ đãkhôngnghĩra.Ôngtađưacươngngựachobà lãocầm, tháocácdâybuộcthùngvàchậugỗ, lănmấychiếcxuốngđất.Bầysóihoảnghốt, rồi tòmò,dừnglạidòxemlàcáigì;nhờthếchiếcxetrượt,vượtxalênđượcmộtlúc.

“Thếmàchưađủthìtôisẽtựmìnhlaoxuốngchosóiănthịt,bàlãonói.Cóthểlànhưthếôngsẽthoátđượcchăng?”“Tronglúcbàlãonóithìngườiđànôngđangtháomộtcáibộnggỗto.Bỗngôngtadừngtay.

“Mộtngườiđànôngvàmộtconngựalànhlặn,màbắtbuộcphảiđểchochósóiănthịtmộtbàlão,mớithoátđượcthânsao?Tấtnhiênphảicómộtcáchthoátthânchứ.Nhưngcáchnàođây?

“Ông ta lại làm tiếp. Giờ thì phải đu cái bộng gỗ nặng này qua thànhchiếcxetrượt.

“Bỗngngườiđànôngngừngtaylầnnữa,vàbậtlêncườikhanhkhách.

“Bàlãonhìnôngta,ngỡlàđiên.Ôngtacườivìđãtìmracáchcứuthoátđượccảba.Làmsaolạikhôngnghĩrađượcsớmhơn?

“Này,Finn-Malinà,nghetôibảo!Ôngtanói.MụđánhcáixenàytứctốcvềlàngLinsäll.Mụbảongườilàngtalàtađangởmộtmìnhtrênmặtbănggiữabầychósói,vàhọhãyđếncứuta”.

“Ngườiđànôngchờchobầysóiđếnsátcạnhxetrượt.Thếlàôngtathảrơicáibộnggỗtotướngxuốngđất,tựmìnhnhảyrakhỏixe,vàchuixuốngdướibộïng.

“Cáibộngnày,đóngđểgâybiachocảmộtcáitrạilớnuốnghômlễgiángsinh,chứacảngườiôngtadễnhưkhông.Bầysóinhảylênchungquanh,cắnvàothànhbộng,cốdụchobộngđổxuống,nhưngvôhiệu.Cáibộngđãnặnglạichắc.Ngườiđànôngthoátnạn.

“Sau khi chế giễumột hồi những cố gắng của bầy sói, ông ta nghiêmtrangtựnhủrằng,từnayvềsaunếukhôngmaymàlâmvàocáithếxemnhưbếtắc,thìmìnhsẽnhớlạicáibộngnày.Mìnhsẽtựnhủlàkhôngcầnphảilàmthiệthại,khôngnhữngchínhmìnhmàcảngườikhácnữa.Baogiờcũng

cólốithoátthứba,chỉphảitìmramàthôi”.

Batakikếtthúccâuchuyệnbằngmấylờiđó,giọngtrịnhtrọngtựahồđọcnhữngchâmngônvànhưcómộtdụngýđặcbiệt.Vảlại,Nilscũngđãnhậnthấylàhầunhưbaogiờmàquạkểchuyệngìthìcũngđềunhưthếcả.“Quạcóýmuốnnóigìmàkểchomìnhcáichuyệnnàynhỉ?”Chúnghĩthế.

Ănxong,Batakivàchúbéđitiếp,dọctheodòngsôngLjusna.ĐếngầnlàngKolsättgiáptỉnhHälsingland,quạlạiđỗxuốngcạnhmộtcáinhàthấplụpxụp.Cửasổchẳngcó,chỉmộtcửaconcontrênmáithôi.Từốngkhói,cókhói,phunlênlẫnvớinhữngtialửa,vàbêntrongnghecótiếngbúanện.

-Nghetiếngcáilòørènấy,tanhớrằngxưakialàngnàycónhữngthợrènkhéotaychẳngaibìkịp.Tacónghekểnhữngchuyệnvềviệcđó.

-Kểchotôinghemộtchuyệnđi,-Nilsyêucầu.Batakilạikể,khôngđểchoNilsphảikhẩnkhoản.“Thếnàynày,cómộtbậnmộtngườithợrènmờihaithợcảkhác,mộtngườitừtỉnhDalarna,ngườikiatừtỉnhVärmland,đếnthitàivềviệclàmđinh.Haingườikianhậnlờithách,vàbaôngthợrèngặpnhautạiđây,làngKolsätt.ÔngthợtỉnhDalarnalàmtrước.Ôngtarènmộttáđinh,thậtđều,thậtnhọn,vàthậtbóngđếnmứckhôngmộtaicóthểlàmtốthơn.Sauđóđếnông thợ tỉnhVärmland.Ông tacũng rènmột táđinh thậthoànhảo,hơnnữachỉmấtmộtthờigianbằngnửaôngthợtỉnhDalarnathôi.CácgiámkhảocuộcthikhuyênôngthợtỉnhHärjedalenđừnglàmthửnữa,vìkhông thểnào làmđẹphơnôngnọ,cũngnhưnhanhhơnôngkiađược.“Tôi không chịu thuađâu, ông ta trả lời. Phải cómột cách thứbađểhơnngườichứ”.

Ôngtađểsắtlênđe,khôngnungtrước,màvừanệnbúavừalàmchosắtnónglên,vàrènđinhnàyđếnđinhkhác,khôngdùngthan,cũngchẳngdùngbễ.Chưamộtaiđượcthấysửdụngcáibúakhéođếnthế,vàôngthợrèntỉnhHärjedalenđượccôngnhậnlàkhéotaynhấtđấtnước”.

Batakingừnglời.Nilssuynghĩmộtlúc,saucùngthìhỏi:-Này,quạcódụngýgìmàkểchotôinghecáichuyệnđó?

-Tachỉnhớlạikhitrôngthấycáilòrèncũkiathôi,-Batakitrảlờibângquơnhưvậy.

Hai kẻ lữ hành lại bay tiếp. Quạ mang Nils đi qua cái vùng của tỉnhHärjedalengiápvớitỉnhDalarna.Ởđấy,quạđậuxuốngmộtngọnđồimọctrênmộtcaonguyên.

-Cậucóbiếtrõcáinúinhỏdướichâncậuđâylàcáigìkhông?Batakihỏi.

Nilsthúthậtlàkhôngbiết.

-Cáimộđấy,mộtngôimộcổđấy,quạnói.MộxâytrênthihàimộtngườitênlàHärjulf,làkẻđầutiênđếntỉnhHärjedalenvàtrồngtrọtởđây.

-Cólẽbáccũngcómộtchuyệnkểchotôinghevềngườiđóchứ?Nilshỏi.

-Takhôngđượcnghekểlạigìnhiềuvềôngta,nhưngtanghĩrằngôngtalàngườiNaUy.TrướcôngtaphụngsựquốcvươngNaUy,rồixíchmíchvới nhà vua. Ông ta tìm đến quốc vương ThụyĐiển, bấy giờ đóng đô ởUppsalavàxinphụngsựvuamới.Ítlâusau,ôngtacầuhônemgáivua,vàvịvuatừchối,ôngtaliềnbắtcócnàng.Nhưthế,ôngtađãtựđặtmìnhvàocáithếkhôngthểtrởvềNaUy,cũngnhưởlạiThụyĐiểnđượcnữa,màôngtathìchẳngmuốnraởnướcngoàimộtchútnàocả.“Phảicómộtkhảnăngthứbachứ”,ôngtanghĩthế,vàliềnrútluicùngvớigianhânvàkhotàng,vềphíabắc,quasuốttỉnhDalarna,mãichođếntậnnhữngmiềnhoangvumênhmôngởphíabắctỉnhấy.Ôngtadừnglạiđây,xâynhà,khaihoangvàthànhracưdânđầutiêncủaxứnày.

Nghechuyệnsaucùngnày,Nilscànghoangmanghơnbaogiờcả.

-Báckhôngmuốnchotôibiếtdụngýcủabácthếnàokhikểchotôinghechuyệnấysao?-chúhỏi.

ThoạttiênBatakichẳngtrảlờisaocả,chỉnhắmmắtquayđầuquaquayđầulại,saucùngthìnói:

-Vìởđâyngoàichúng ta rachẳngcóai,nêncómộtđiều tamuốnhỏicậu.Cóbaogiờcậuđãhỏikĩcáiđiềukiệnmàônggiathầnđãbiếncậurathếnày,bắtcậuphảitheođểlàmchocậutrởlạithànhngườikhông?

-Chỉcómộtđiềumà tôiđượcnghenói là tôiphảiđưaconngỗngđựctrắngđếnLapland,rồidẫnnóvềSkåneyênhànvôsự.

-Đúngnhưtanghĩ,Batakinói,vìlầnsaucùngmàchúngtagặpnhau,cậunóihết sức tựhào rằngphảnbộimộtngườibạn tincậymình, làxấu lắm!CậunênhỏiAkkavềcáiđiềukiệnđi.CậubiếtlàAkkađãtựmìnhđếnnhàcậuđểnóichuyệnvớiônggiathầnđấy.

-Akkachẳngnóigìvớitôivềviệcấycả.

-Có lẽvìAkkanghĩ rằngcậumàđừngbiếtnhững lời củagia thần thìhơn.Akkathiếtthavớicậuhơnlàvớingỗngđựctrắng.

-Lạthật,Batakià,quảlàbáccócáitàilàmchotôibuồnvàlo,Nilsnói

thế.

-Thậtrađiềuấycóthểnhưthếcũngnên,nhưnglầnnàytanghĩrằngcậuphảibiếtơntavìđãnhắclạicậunhữnglờicủagiathần.Ôngtanóirằngcậusẽtrởlạilàmngười,nếucậuđemconngỗngđựctrắngvềnhàđểchomẹcậucóthểlàmthịtnó.

Nilsvọtphắtdậy,chúkêulên:

-Thậtlàmộtđiềubịađặtđộcác,bácđãnghĩrađóthôi,Batakiạ!

- Cậu có thể tựmình hỏi lấy, hình như Akka cùng đàn đang đến kìa.Nhưngđừngcóquênnhữngchuyệnmàtađãkểchocậunghehômnay.Cócáchvượtquatấtcảmọikhókhăn,miễnlà tìmrađược.Tarấtmuốnxemcậusẽthànhcôngnhưthếnào.

40Cáitrạinhỏ

Thứnăm,6thángmười

Ngàyhômsau,trongmộtlúcdừngcánhnghỉ,nhânkhiAkkavừaăncỏvừađihơixacácconngỗngkhác,NilsmớihỏixemcáichuyệnmàBatakiđãkểchocậunghelàcóđúngkhông.Akkakhôngthểbảolàkhông.Chúbéliềnbắtngỗnggiàhứalàsẽkhôngđểchongỗngđựctrắngngờchútnàolàcócáiđiềubímậtấy.Dũngcảmvàđộlượngnhưthế,nósẽcóthểhànhđộngmàkhôngcầnxinlờikhuyênbảocủamộtaihết.

Saucâuchuyệnđó,Nilscứimlặngngồitrênlưngngỗngđực,mặtmàynhănnhóchẳngmuốnquantâmđếnbấtcứcáigì.ChúnghecácngỗngmáikêubảocácngỗngconrằngđànđangbayvàotỉnhDalarnavàcóthểnhìnthấyrõnúiStädjan.[151]

Nilslầubầu:“Chắclàmìnhsẽphảiđitheođànngỗngsuốtđời,nênsẽcóthìgiờnhìnxemđấtnướcnàykỹhơnlàmìnhmuốn”.

Chú chẳng quan tâm gì hơn khi đàn ngỗng kêu là đã sang tỉnhVärmland[152]vàdòngsôngmàđànbaytheovềphíanamlàsôngKlarälv.

“Mìnhđãtrôngthấybaonhiêulàsông,đủlắmrồi”chúnói.

Vảlại,dùchúcótòmòđinữathìcũngchẳngtìmthấycáigìlắmmàxem,vìmiềnbắctỉnhVärmlandchỉtoànnhữngrừngmênhmôngđơnđiệu,sôngKlarälvuốnkhúcchảyqua, lònghẹpvànhannhảnnhữngthác.Đâyđócómộtđống than,mộtđámđấtmớivỡhayvài cái nhà thấp củangườiPhầnLan[153] không có ống khói. Cảnh rừng mênh mông có thể làm người tatưởnglàđangởxứLapland.

ĐànngỗngtrờibaytheosôngKlarälvchođếnnhàmáylớnởMunk-fors,rồi rẽ sanghướng tây, chưa đến kịp hồFryken thì trời đã tối; đàn liền hạxuốnggiữamộtđầmlầy rộngở trênmặtmộtcaonguyên.Tấtnhiênđó làmộtchỗtốtchođànngỗng,nhưngmàchúbéthìlạimuốntìmđượcchỗnàotốthơnchomìnhcơ.Trongkhiđangởtrênkhông,chúcótrôngthấyvàicáinhàdướichâncaonguyên,chúquảquyếttìmđếnđấy.

Đườngdàihơnchútưởng.Nhưngcuốicùngrừngcũngthưabớt,vàchúrađếnmộtconđườngcái.Xamộttícómộtlốiđirấtđẹp,haibêntrồngbạch

dương, dẫn từ đường cái đếnmột cái trại, và Nilsmạnh dạn đi vào đấy.Trướctiênchúđếnmộtcáisânsau,rộngnhưcáichợcủamộtthànhphốnhỏ,chungquanh lànhữngnhàdài, thấp,màuđỏ.Quahết sânấy,chú lại thấymộtsânthứhai;ởđấylànhàchủ,cómộtcáicháibên,vàtrướcmặtlàcáibãitrồngcỏdàyrấtrộng,đằngsaulàmộtkhuvườnumtùm.Chínhphầnnhàởcũngnhỏvàgiảndị,nhưngcáisânthìcónhữngcâythanhlươngtràkhổnglồtrồngthànhvòngtrònbaoquanh,trồngkhítđếnnỗinhưhọpthànhnhữngbứctườngcao.Vòmtrờinóngnhưmộtcáitrầnnhàmàuxanhlơbàngbạc,nhữngcâythanhlươngtràthìmàuvàngmangnhữngchùmtráiđỏđẹp.Bãicỏ phải còn xanh, nhưngmà đêm hôm ấy sáng trăng đẹp tuyệt trần, nêntrôngnhưmàutrắngtrángbạc.[154]

Khôngmộtbóngngườinàohiệnra,vàNilscóthểthahồđikhắpcáitrại.Vàotrongvườn,chútrôngthấymộtvậtlàmchochúgầnnhưvuilên.Chúđãleolênmộtcâythanhlươngtràđểănquả,thìlạitrôngthấynhữngchùmtráiđỏcủamộtcâyphúcbồn.Chúbuôngmình tụtxuống theo thâncây.Nhìnchungquanhchúđểýthấylàkhuvườntrồngđầynhữngcâydâu,nhữngcâyphúcbồnđỏvàđen,nhữngcâyphúcbồntráitomàulụchayphơnphớtđỏ,khi còn xanh thường dùng để làm nước xốt ăn với cá biển.Ở đây, trongvườnrau,cócủcảivàsuhào;cáicâynàocũngcóhạt,cọngcỏnàocũngcóđòng.Vàkia,ởgiữalốiđi,chúkhôngtrônglầm,mộtquảtáoto,ngonlành,lónglánhdướiánhtrăng.

Nilsngồixuốngmépbãicỏ,quảtáotođểtrướcmặt,lấydaobổratừngmiếng.

Chúnói:“Kểralàmgiathầncũngchẳnggiankhổgìcholắm,nếuởđâucũngcóthểnuôithânđượcdễdàngnhưthếnày!”.

Bỗngchúnghemộttiếngrunrẩykhekhẽ,phíatrênđầu,vàgầncùngmộtlúc trông thấyở trướcmặt, trên lối đi,một vật gì giốngnhưmột gốc câybạchdươngnhỏ.Gốccâyquằnquại,vàởtrênchópcóhaiđiểmsáng,ánhrựclênnhưhaicụcthanhồng.Chỉmộtlát,Nilsnhậnthấylàgốccâylạicómộtcáimỏkhoằm,vàđôimắtđỏrựcviềnnhữngvònglôngvũchungquanh.Thếlàchúbìnhtĩnhngaylại.

Chúnói:“Dùsaocũngthậtthúvịlàđượcgặpmộtsinhlinh!Bàcúnày,cólẽbàcóthểchotabiếtcáitrạinàytênlàgì,vàaiởđâychứ”.

Tốihômấycũngnhưmọitối,concúđậutrênmộtnấccủacáithangdàiđể tựa vàomái nhà; đứngđónó thị sát các lối đi và bãi cỏ, để tìm chuộtđồng.Nórấtngạcnhiênvìchẳngthấymộtbộdaxámnàodẫnxácđếncả.Nhưnglạitrôngthấymộtvậtgìnhưthểmộtconngườibétítẹo.

Nótựnhủ:“Đó,chínhlàcáiđãlàmchobọnchuộtsợđó.Chẳngbiếtnólàcáigìnhỉ?Chẳngphảimộtconsóc,cũngchẳngphảimộtconmèocon,cũngchẳngphảimộtconcầymìnhdài;mộtconchimđãởmộtcáinhàkhágiảlâunămnhưthếnàythìphảibiếttấtcảmọithứởđời,nhưngmàcáinàythìthậtquásứchiểubiếtcủamìnhrồi”.

Nócứnhìnchằmchằmvàocáisinhvậtkìdịđangcựaquậytrênmặtđất,đếnnỗihaimắtnócứnhưphóngranhữngngọn lửa.Saucùng tính tòmòmạnhhơnsựkhônngoan,thếlànólầnxuốngxemđólàcáigì.

Trongkhichúbénóithìnócúimìnhraphíatrướcđểthẩmsátchúchokĩhơn.

“Nóchẳngcóvuốt,cũngchẳngcógai,nhưngaicóthểbảochomìnhbiếtlànóchẳngcómộtchiếc lao tẩm thuốcđộchaymộtvũkhínàokháccònnguyhiểmgấpbội?Mìnhnêngiữthếthủthìhơn”,nónghĩthế,rồinói:

- Trại này gọi là Mårbacka[155] và trước đây có những kẻ khá giả ở.Nhưngmàđằngấylàaivậy?

-Mìnhnghĩlàsẽđếnởđây,chúbénóimàkhôngtrảlờicâuhỏicủaconcú.

-Naytrạinàychẳngănthuagìsovớingàytrướcnhưngbaogiờngườitacũngcó thểkiếmcách sốngởđâyđược, concúnói.Cái chính là tùyvàocáchsốngmàđằngấymuốn,vànhữngthứcmàđằngấyăn.Đằngấycóđịnhtrôngcậyvàoviệcsănbắtchuộtđồngkhông?

-Lạychúa thacho taviệcấy,chúbénói.Cónhiềumốinguycho ta làchuộtsẽvồ tamất.Còn ta thì tấtnhiên làchẳng thể làmgìhạichochúnglắm.

“Không thể nàomà nó lại hiền lành đến thế. Nómuốn làm chomìnhtưởnglầmđấy.Cứthửxemsao”,concútựnhủnhưvậy.

Tứcthìnóbaylênkhông,rồibổnhàoxuốngngườiNilsHolgersson,vàđâmnhữngvuốtcủanóvàohaivaichúbé,lấymỏtìmcáchchọcmùhaimắtchú.Nilsmộtcánhtayđưalênchemặt,cánhtaykiacốgỡmìnhra,vừagỡvừa đem hết sức kêu cứu.Chú hiểu rằng chú đang gặp nguy, có thể chếtđược.

ĐúngcáinămmàNilsHolgerssoncùngđivớiđànngỗngtrời,thìcómộtngườikhông lúcnào làkhôngnghĩđếnmộtcuốnsáchmuốnviếtvềnướcThụyĐiển,mộtcuốnsáchtậpđọcchotrẻemcáctrường.NgườiấyđãnghĩtừlễGiángSinhchođếnmùathunămsau,nhưngmàchưaviếtđượcmột

dòng,vàcuốicùngchánquá,đếnnỗitựnhủrằng:

“Không thểnàoviếtnổiđâu.Hãyngồivàobàngiấyviếtnhững truyệnhoangđườngvànhữngtruyệndãsửnhưthườngquenviết,vàđểchongườikháccáiviệcviếtmộtcuốnsáchthựcsựnghiêmtúc,vàmôphạm,vànhấtlàchẳngchữnàomàkhôngđúngvớisựthật!”

Vàgầnnhưdứtkhoátlàbàtasẽbỏcáiviệcấyđi,dùrấttiếc,vìbàtavẫnrấtmuốnviếtnhữngđiềutốtđẹpvềnướcThụyĐiển.Cólúcbàtanghĩrằngcó lẽ sựbất lựccủamình làdomìnhở trongmột thànhphố,vàchỉ trôngthấychungquanhnhữngđườngphốvànhữngtườngnhà.Giábàtavềởthônquêđể trông thấynhững rừngcâyvànhữngcánhđồng, thìcó thể làcôngviệcsẽtiếnhànhtốthơn.

Bà tangười tỉnhVärmland,vàđãcóýđịnhdứtkhoát làcuốnsáchcủamìnhbắtđầutừtỉnhnày,vàtrướctiênlàtảnơibàtađãlớnlên.Đólàmộtcái trại nhỏ tí, khá hẻo lánh so với thế gian, vàở đóngười ta còngiữ lạinhiềuphongtụcvàtậpquánngàyxưa.Trẻemcólẽsẽthíchnghekểlạibaonhiêucôngkiaviệcnọcứtiếptheonhauởđấy,từđầunămchotớicuốinăm,trong thời thơ ấu của bà ta.Bàmuốn tả cho chúng biết là người ta đã ănmừngcácngàylễởđấynhưthếnào:lễGiángSinh,ngàyđầunăm,lễPhụcSinh,lễThánhGioan;[156] lànhàbếp,cáckhođồvậtdựtrữ,chuồngbòvàchuồngngựavàkhunhàtắmbốtrínhưthếnào.Bàtanhớlạitấtcảnhữngcáiấyrõràngnhưlàcònởtrongtrại.Nhưngmànếubàtaphảidọnvềthônquêthìtạisaolạikhôngvềthămngôinhàcũnàymộtlầnnữatrướckhiviếtsách?Bàtathôikhôngởđấyđãnhiềunămrồi,vàrấtvuilòngkiếmlấymộtcáicớđểvềthămlạinhà.Trongthâmtâm,dùởđâutrênthếgiannàybàtacũngvẫnnhớthươngcáimảnhđấtấy.Bàtađãtrôngthấybiếtbaonhiêunơikhácđẹphơn,nhưngchẳngởchốnnàobàtatìmlạiđượccáicảnhbìnhyênvàanlạcđãhưởngtrongngôinhàthờithơấucủamình.

Tuyvậy,trởlạiđấychẳngphảidễnhưngườitacóthểtưởng,bởivìcáitrạiđãbánmấtchonhữngngườimàbàtakhôngquenbiếtrồi[157]Chắcbàtacũngnghĩlàsẽđượchọtiếpđónniềmnở,nhưngbàtakhôngthểchịuđượccáicảnhđếnđấynhưmộtkẻxalạ,vàbắtbuộcphảichuyệntròvớinhữngngườikhôngquenbiếtấy.Vìvậybàtanghĩracáchđếnđấyvàomộtbuổitối,khimàtấtcảmọingườiđãxongxuôicôngviệcvàđềuởcảtrongnhà.

Bàtađãkhôngthểngờrằngtrởlạinhàcũmàcáicảmgiáclạilạlùngđếnnhưvậy.Trongkhichiếcxeđưabàtavềphíangôinhàcổ,thìcứmỗilúcbàtalạithấytrẻlại;chẳngmấychốcbàtakhôngcònlàmộtbàgiàtócđãhoarâmnữa[158]màlàmộtcôbéconmặcváyngắn,saulưngbỏthõngmộtchiếcđuôisamdài,vàngnhưsợilanh.Trongkhinhậnratừngngôinhàmộtdọc

conđườngcái,thìbàtakhôngthểnàochấpnhậnđượcrằngởđằngkia,nơinhàbàta,mọithứlạiđềukhôngphảinhưxưanữa.Cha,mẹ,cácanhvàcácchịđangchờbàtatrướctamcấp,bàquảngiagiàchạyracửasổnhàbếpđểnhìnbà ta,NerovàFrejacùngvớihaihaybaconchókhácnữa, laoravànhảynhótquanhbàta.

Càngđếngần,bàtacàngthấyhânhoan.Giờđanglàmùathu,vàthếlàsắpbắtđầumộtthờikìđầynhữngcôngkiaviệcnọ;nhưngchínhnhờkhôngbiếtbaonhiêunhữngcôngviệcấymàngười takhôngbaogiờ thấybuồn.Dọcđườngbàtađãtrôngthấythiênhạđangdỡkhoaitây;chắclàởtrạibàtacũngthế.Nhưvậycôngviệcđầutiênđangchờbàtalàxắtkhoaiđểlàmbộtmúc.Mùathunàytiếttrờirấtdịu.Bàtatựhỏilànhàđãthuhoạchhếtmọithứtrongvườnchưa.Bắpcảicólẽlàchưacắt.Vàhoabublôngkhôngbiếtđãnhặtchưa?Táotâykhôngbiếtđãháichưa?

Cólẽcảcáicảnhxônxaokhiquétdọnnhàcửatrướcphiênchợmùathucũng làmộtngàyhội chăng,nhất làđốivớiđámkẻ ănngườiở.Thúbiếtmấy,hômtrướcphiênchợmàvàotrongbếpvàtrôngthấysânnhàrắcđầyláđỗtùngtháinhỏ,[159]cáctườngquétlạivôitrắngvàđồđồngsángloángxếptrêncácđầutườngsáttrầnnhà!

Nhưnghếtphiênchợcũngsẽchẳngđượcnghỉngơigìđâu.Lạiphảibắttayvàođậpsợilanh;trongtiếtđạithử[160]ngườitađãrải lanhrađểngâmtrênmộtcánhđồng.

Sauđóngườitachovàocáithùnghấpcũđểđồlên,vàngườitađãđunsẵncáilòtođểhongtiếp.Khilanhđãđủkhôrồithìmộthômnàođó,ngườitatậphợptấtcảđànbàhàngxómlại.Họtềtựucảngoàisân,trướccáithùnghấpvàcùngnhauđậplanh.Rồihọlạicán,đểtáchnhữngsợimịnvàtrắngratừcácthâncâylanh.Khắpngườihọtrắnglốpnhữngbụi,nhưngmànguồnvuikhôngdứtvàchuyệntrònổranhưpháoranchungquanhcáithùnghấp.

Làmlanhxong,lạiphảilođếnviệclàmbánhmìkhôđểdànhmùađông,việc cắt lông cừu và thay kẻ ăn người làm. Sang thángmườimột lại đếnnhữngngàykhónhọcngảbòlợnlàmthứcăndựtrữ:nhồixúcxíchhấpxúcxíchxông,[161]khothịtlợn,vânvân,vàsaucùnglàđúcnến.[162]Ngườiđànbà khâu thuê đếnmay áo với vải dệt trong nhà, là bao giờ người ta cũngđượchai tuần lễ thích thú,mà tất cảmọingườiđều tụhọp lạiđểmayvá.Đồngthờingườithợgiàyđếnđónggiàydépchocảnhà,cũnglàmviệctronggianphòngcủanhữngngườitớtrai;ngườitanhìnkhôngchánôngphócắtda,đặtđếvàkhâugiày.

Nhưng vội vàng tất bật nhất là vào cữGiáng Sinh: hôm lễ Nữ Thánh

Lucia[163]ngườigáihầubuồng,mặcáotrắng,đầuđộimộtvòngláxanhcắmnhữngcâynến,đemcàphêbuổisángđếnchomọingười,đánhthứchọdậylúcnămgiờsáng;vàthếlàbắtđầuhaituầnlễsửasoạn,chẳngmộtaicòncóthểmongđượcngủđẫygiấcnữa.VìphảingâmđạimạchchomọcmộngđểcấtbiauốngGiángSinh,phảinướngbánhmìvàlàmcácthứbánhngọtănGiángSinh,phảiquétdọnnhàcửađểmừngGiángSinh.

Nghĩđếnđấyngườilữkháchđãthấymìnhbịvâygiữanhữngchiếcbánhngọt sắp được đưa vào lò và những con dêGiáng Sinh nặn bằng bột lúamạchnhàomậtthìngườixàíchhãmngựalạiởđầulốiđitrồngbạchdương,nhưkháchđãdặn.Kháchgiậtnẩymình,vàbỗngnhiêntỉnhmộng.Đêmđãkhuyarồimà lại thấymìnhcôđơn,saukhivừamơmàng thấyđượcquâyquầnvớitấtcảnhữngngườithânthích,thìquảthậtlàthêthảm.Xuốngxeđibộvàongôinhàcũcủamình,ngườilữkháchbànghoàngvìcảnhkhácnhauquá giữa ngày trước với ngày nay, đến nỗi nhữngmuốn quay gót trở lại.Khách tựnhủ:“Haygìmà trởvềđây?Chẳngcòngìcó thểnhưxưađượcnữarồi”.

Nhưngmàđãđếnđâythìdùsaocũngcóthểthămlạicáitrạicũ,nênbàtacứđitiếp,dùmỗibướclạimộtbuồnthêm.

Bàtacónghenóilàcáitrạiđãtảtơilắm,quảthếthật.Nhưngmàvềđêmtrôngthấygìđâu:vớibàtahìnhnhưmọithứđềunhưngàyxưacả.Kiacáiao:thuởniênthiếucủabàtaaođầycávàngmàchẳngmộtaidámcâu,thânphụbàtamuốnmọingườiđểyênchocá.Trướcnhàở,cáisânvẫntrôngnhưmộtgianphòngkín,chẳngmởlốithôngrabấtcứphíanào,cũngnhưthuởtrướcmàthânphụbàtachẳngthểquyếtđịnhchặtđimộtbụicâymọnnào.

Bàtadừnglạidướibóngcâyphongto,cạnhcổngsắtravào,nhìntấtcảmọivật.Vàthếlà,lạlùngthay,mộtđànbồcâubayđếnđỗxuốngquanhbà.

Bàtagầnnhưkhôngthểtinrằngđólànhữngconchimthật,vìbồcâuthìsaukhimặttrờilặnlàkhôngcòncửđộngđượcnữa.Chắclàsángtrăngđẹpđãđánhthứcchimdậy.Tưởngtrờiđãsáng,chimliềnrờichuồng,vàthấybịchoángváng, nên trông thấymột conngười là đã bay cả đến như thể tìmcáchtrấntĩnhlại.

Thậtrathìthờicònsongthânbàta,nhàcócảđànbồcâulớn;vàbồcâuởtrongsốcácvật,màthânphụbàtavẫnbảohộmộtcáchđặcbiệt.Ngườirấtcáukhingheainóiđếnviệcgiếtmộtconbồcâu.Bàtalấylàmsungsướngđượcnhữngconchimxinhđẹpấyđóntiếpnhưthếnày,trongngôinhàcũcủabàta.Cóainóichobàtabiếtrằngđànbồcâuđãbayragiữađêmkhuyalàvìbàta,đểtỏchobàtabiếtlàchimnhớrằngxưakiađãtìmđượcởđây

mộtnơitrúngụtốt?Haycóthểnhưthếlàthânphụbàtađãgửiđếnchoconmộtdấuhiệunhỏ,đểbàtakhỏicảmthấybuồnrầuvàkhổnãokhithấylạicáitrạicũcủamình?

Nghĩđếnđấy,lòngnhớthương,tiếcnuốinhữngthờixưalàmbàtarơmrớmnướcmắt.Cuộcđờiđãsốngtrongngôinhàcũkĩnàythậtlàthíchthú.Ngườitađãphải làmlụnghàngtuần,nhưngngườitacũngđãcónhữnglễlạc,hộihè;ngườitađãlàmviệckhónhọcbanngày,nhưngtốiđếnngườitatề tựu quanh ngọn đèn để đọc Tegner và Runeberg,[164] bà Lenngren vàFredrikaBremer.Người tađãtrồnglúamì,nhưngcũngtrồnghoahồngvàhoamạtlê;[165]ngườitađãkéosợilanh,nhưngnhữngbàihátdângianhòavào tiếng xa quay. Người ta đã học ngày học đêm ngữ pháp và lịch sử,nhưngngườitacũngđãđóngkịchvàlàmthơ;ngườitađãbịbỏngvớicáilòkhi làmbếp,nhưngngười tacũngđãhọc thổisáo,gảyghi-ta,kéovĩcầm,đánhcươngcầm[166]vàdươngcầm.Ngườitađãtrồngbắpcải,suhào,đậuHòaLanvàcôve,côbơtrongvườnrauđằngsaunhà,nhưngngườitacũngđãcómộtcáivườnkháctoànnhữnglêtáovàđủmọithứtráicây.Ngườitađãsốngcôđộc,nhưngvì thếmàngười tađãcó trínhớđầynhững truyệnhoangđườngvàtruyệntruyềnvăn.[167]Ngườitađãmặcnhữngquầnáodệtởnhà,nhưngngườitađãcóthểsốngđộclậpvàvôtưlự.

“Chẳngmộtnơinàotrongthếgiannàymàngườitađãbiếtsốngmộtcuộcđờiêmái,dịudàngnhưnhữnggiatrạchbénhỏcủacáctrangchủthờithơấucủamìnhvậy,bàtanghĩthế.Ởđấylàmviệcvàvuichơicóchừngmực,vàngàynào cũng là hoan lạc.[168]Mìnhmuốn trởvềđấyquá chừng!Từ lúcthấylạinhàcũ,lòngnặngchềchề,chẳngmuốnrờichânnữa”.

Rồiquaylạiđámbồcâubàtanói:“Chimcómuốnđếnnóivớithânphụtarằngtanhớthươngnhàcũquákhông?Tađãphảiphiêubạthếtnơinàyđếnnơinọkhálâurồi.Hỏingườixemcóthểlàmthếnàochotanaymaitrởlạingôinhàthờithơấucủatađượckhông”.

Bàtavừanóixongmấylờithìcảđànbồcâucấtmìnhlênkhôngvàbayđi.Bàtacốnhìntheo,nhưngchimbiếnmấtrấtnhanh.Cóthểnóilàtấtcảđànchimtrongtrẻođãtanthànhhơitrongkhôngtrunglấplánh.Đúnglúcđànbồcâuvừabayđithìbàtanghethấynhữngtiếngkêucaovàsắcởtrongvườn.Bà tachạy lạivà trông thấymộtcảnhquái lạ:mộtconngườibé tí,chẳngcaohơngangtaylàmấy,đangcốsứcchốnglạimộtconcú.Thoạttiênnỗikinhhoànglàmbàtađứngsữngđấy,nhưngmàtiếngkêucủabéTíHonmỗilúcmộtthêmthảmthiết,bàtabèncanthiệpvàchiarẽhaiđấuthủra.Concúbay lênmộtngọncây,nhưngconngườibénhỏ thì cứđứng trướcmặtbàta.

Nónói:-Cảmơnbàđãcứucháu.Nhưngđánglẽbàđừngđểchoconcúthoátđithìhơn,vìbâygiờnóđangrìnhcháutrêncànhcâykiakìa,vàkhôngchocháuđikhỏiđây.

-Đúnglàtađãkhôngnghĩra,khiđểchonóbayđi,bàtathúnhậnnhưvậy.Nhưngmàtakhôngthểđưacậuvềtậnnơicậuởhaysao?

Dùđãrấtquenviếtnhữngtruyệnthầntiên,bàtavẫnkhôngítngạcnhiênvìđượcchuyệntrònhưthếnàyvớimộtgiathần.Nhưngcólẽbàtakhôngngạcnhiênđếnnhưngười ta tưởng,vì chẳngphải làđi lạidướiánh trăngtrênnhữngconđường trongcái trại cũ củamình,bà tađã chờmong suốtbuổi,mộtcuộcphiêulưulạlùngnàođóư?

-Vìrằngcháucóýđịnhởlạisuốtđêmnaytạiđây,conngườibénhỏnói.Nếubàcóthểchỉchocháumộtchỗẩnchắcchắnđêmnaythìđếntrờisángcháumớitrởvềrừng.

-Chỉchocậumộtchỗẩnà?Vậyrakhôngphảicậuởđây?

-Cháubiếtrằngbàtưởngcháulàgiathần,conngườibénhỏnói,nhưngcháulàngười,cũngnhưbàvậy;cóđiềucháuđãbịbiếnthànhgiathần.

-Thậtlàviệcquáidịnhấtxưanaytachưatừngnghethấy.Cậucómuốnkểlạichotabiếtviệcđãxảyrachocậunhưthếnàođượckhông?

Chúbécũngchẳngphiềnlònggìkhikểlạichomộtngườinàođấynhữngcuộc phiêu lưu củamình.Chú càng kể, người nghe càng kinh ngạc, càngthánphục,vàcàngthíchthú.

Bàtatựnhủ:“Duyênmayquảthật lạlùng,dundủichomìnhđượcgặpmộtkẻđãchudusuốtđấtnướcThụyĐiểntrênlưngmộtconngỗng!Mìnhchỉcầnviết lạichuyệncậu ta là thànhcuốnsáchđã làmmình longhĩđếnthế.Mìnhtrởvềnhàthậtlàphải!Ngayvừatớinơiđãđượcgiúpđỡthếnàyrồi”.

Chínhlúcấybàtanảyramộtýnghĩmàkhôngdámnóihẳnthànhlời.Bàtađãgửinhờđànbồcâumộtcáitinđếnthânphụmình,nhắnngườirằngbàtađangnhớthươngnhàcũ,vàchỉlátsaulàbàtađãthấymìnhđượcgiúpđỡtrongcáiviệcđãlàmbàtalonghĩbiếtngầnnào.Đócóphảilàcâutrảlờicủathânphụchocáiđiềumàbàtađãcầuxinchăng?[169]

41Lênđườngrabiển

Thứsáu,7thángmười

Từlúcbắtđầuchuyếnđi,đànngỗngvẫnbaythẳngvềphíanam,nhưngrakhỏi thung lũngsôngFryksdalen,ngỗngbay theomộthướngkhácvà,quamiềntâytỉnhVärmlandvàtỉnhDalsland,ngỗngtiếnvềphíatỉnhBohuslän.[170]

Cuộcđi thậtdài.Cácngỗngconđãluyệntậpđủđểkhôngcònkêumệtnữa,vàNilsthìđãphầnnàotrởlạivuitínhnhưtrước.Đãđượcnóichuyệnvớimộtconngười,chúthấymìnhphấnchấnlạihẳn.Bàtađãbảochúrằngcứtiếptụcgiúpđỡtấtcảnhữngaimàchúgặp,thìcuộcphiêulưucủachúkhôngthểnàokhôngkết thúctốtđẹp;chắcchắnnhưvậy.Tấtnhiên,bàtakhông thể nói trước cho chúbiết làm thế nàomà trở lại tầmvóc thật củamình,nhưngbàtađãđemlạichochúmộtchútlòngtinvàcanđảm.BâygiờthìchúchỉnghĩcáchkhuyêncanngỗngđựctrắngđừngnghĩđếnviệctrởvềVemmenhưgnữathôi.

Mộtlầnđangbaytrênkhông,chúbảongỗngrằng:

-Này,cậucóbiếtkhông,mìnhnghĩlàchúngmìnhmàsuốtcảmùađôngcứở yênở nhà thì chánquá đi thôi.Mìnhđangnghĩ rằng cứđi theo đànngỗngtrờiranướcngoàicólẽcũngkhôngđếnnỗibuồnđâu.

-Cậunóiđùađấychứ,phảikhông? -ngỗngđựchoảngquákêu lên;vìbâygiờ,saukhiđã tỏracó thểđi theongỗng trờiđến tậnLapland,ngỗngđựcchẳngđòigìhơn làđược trở lạicáingăncủanó trongchuồngbòcủaôngchủtrạiHolgerNilsson.

Chúbélàmthinh,ngắmphongcảnhmàmọirừngbạchdương,mọilùmcâyvàvườntượcđềuđãphônhữngmàuđỏ,màuvàngmùathuvànhữngcáihồtrảidàira,trongxanhgiữanhữngbờmàuvàng.

Saumộtlúcimlặng,chúlạinói:“Mìnhcholàchưabaogiờmìnhtrôngthấy mặt đất đẹp như hôm nay. Cậu không nghĩ rằng cứ giam mình ởVemmenhưg,khôngđượcnhìnthấychútgìcủathếgiới,chẳngthiệtthòilắmsao?

-Tôitưởnglàcậunónglònggặplạibốmẹđểtỏchobốmẹthấylàcậuđãthànhmộtngườicon trai tốtbụngvà trunghậuđến thếnàochứ”, -ngỗng

đựcnói.Suốtcảmùahèngỗngchỉmơđếncái lúcđángtựhàomànóđápxuốngcáisânnhỏtrướcnhàôngHolgerNilsson,vàởđấynósẽkhoeLôngTơMịnvàsáungỗngconvớicácngỗngnhà,vớiđàngàmái,vớimấybòcái, với conmèo, và với chínhmẹNilsson; bởi vậymà đề nghị củaNilschẳnglàmchonóthíchmấy.

Đànngỗng trờidừng lạinhiều lần.Khắpnơiđềugặpđượcnhữngcánhđồngrạrấttốt,cứtiếckhôngnỡrađi.ThếlàmãigầntốimớiđếntrênđịaphậntỉnhDalsland.ỞđâygầnnhưđẹphơnởtỉnhVärmland.Hồnhiềuđếnnỗiđấtchỉcònnhưnhữngdảihẹpvàcaogiữacáchồ.Chẳngcómấychỗchođồngruộng,nhưngcâycốithìtráilại,nhưđãtìmđượcởđâymộtchốnthiênđường,vàcácbờhồnhưthểnhữngvườncâyxanhtốt.Nhưthểcócáigìđótrongkhôngkhíhaytrongnướcđãgiữánhsángmặttrờilại,trongkhichínhmặttrờiđãkhuấtsaucácdãyđồirồi.Nhữngvệtvànggiỡntrênmặtnướcsẫmmàuvàbóngloáng;vàphíatrênmặtđấtlunglinhmộtánhnhànnhạt,phơnphớthồng,từđấynổilênnhữngcâybạchdươngmàuvàngdịu,nhữngcâyhoàndiệpđỏthắmvànhữngcâythanhlươngtràmàuvàngphasắcđỏ.

-“Này,ngỗngđựcMårten, thếracậukhôngchorằngkhôngđượcnhìncảnhvậtđẹpnhưthếnàychẳngbuồnlắmsao?Nilshỏinhưvậy.

-TôithíchnhữngcánhđồngmàumỡcủađồngbằngtỉnhSkånechúngtahơnnhữngđồiđánghèonànkianhiều.Nhưngcậucũnghiểurõrằngnếucậumàcứnhấtquyếtđitiếpnữa,thìtôichẳngbỏcậuđâu.

-Mìnhvẫnmongcậutrảlờinhưthếđấy,-Nilsnóicâuđóvớicáigiọngtỏrõlàchúđãthấynhưđỡđượcmộtgánhnặngtronglòng.

Đànngỗngbay trên tỉnhBohuslän nhanhhết sức, ngỗngđực trắng thởhổnhểnbaytheo.Mặttrờiđangởchântrời,vàchốcchốclạibiếnmấtsaumộtquảđồi.Bỗngthấyởphíatâymộtđườngsángmàcứmỗimộtcáiđậpcánhđếngần,càngthấyrộngthêmra.Đólàbiểntrảiratrướcmặt,màusữa,lầnlượtánhlênmàuhồngvàmàuthanhthiênnhưchiếccầuvồng;vàkhiđãvượt qua nhữngmỏmđá trên bờ biển thì lại còn thấy lần nữamặt trời totướngvàđỏlòm,lơlửngtrênmặtsóngtrướckhilặnxuốngđấy.

Trôngthấymặtbiểntựdovàbátngát,vàmặttrờichiềuđỏthắm,nhưngánhsángdịuđếnmứccóthểnhìnthẳngđược,Nilscảmthấymộtcảnhthanhbìnhmênhmôngvàmộtniềmantâmsâusắcthấmvàolòngmình.Mặttrờinóivớichúrằng:“Buồnkhổlàmgì.NilsHolgersson?Sốngtrênđờinàyvừachonhữngngườilớn,vừachonhữngtrẻnhỏ,thíchlắmchứ.Cònđượctựdovàvôtưlự,vàcócảkhônggiantrướcmặtmìnhcũnglàđiềutốtđẹpnữa”.

Đàn ngỗng đã đỗ xuống một bãi rạn[171] nhỏ phía trước thành phốFjällbacka.Sắpđếnnửađêmvàtrăngđãlênrấtcaotrênvòmtrờirồi,ngỗnggiàAkkađếnđánhthứcYksivàKaksi,KolmivàNeljä,ViisivàKuusidậy.SaucùngthìlấymỏđẩyTíHon.Chúbévọtdậytứckhắc,kêulên:“Gìthế,mẹAkka?”Nilstrôngthấyngaycạnhchúmộtcáigìmàthoạttiênchútưởnglàmộttảngđácaovànhọn;nhưngchúhiểungaylàmìnhnhầm,vàthấyrằngđólàmộtconchimănthịtto;chúnhậnraGorgo,đạibàng.

Tấtnhiên làđạibàngvớiAkkađãhẹngặpnhau,vìchẳng thấyai tỏ ramộtchútngạcnhiênnàocả.AkkachàoGorgovànói:

-Thếthậtlàđúnghạn.

-Tôiđến, nhưng tôi loquáđi rằng chỉ có sựđúnghẹn của tôi làđángkhenmàthôi.Tôiđãthấtbạitrongcáiviệcmàmẹgiaocho,Gorgođáplạivậy.

-Tachắcrằnganhđãlàmnhiềuhơnanhnói.

-Tôichẳnggặpmaychútnào.QuảthậttôiđãtìmrarấtnhanhcáitrạicủaHolgerNilsson;saukhi lượnmấy tiếngđồnghồ trênnhàấy, tôinhìn thấyônggiathần.Tôiliềnđâmbổxuốngôngtavàmangramộtcánhđồngđểdễnóichuyệnvớiôngtahơn.TôibảoôngtalàtôidoAkkanúiKebnekaisecửđến,đểxinôngtađặtchoNilsHolgerssonnhữngđiềukiệnđỡnghiệthơn.Ôngtatrảlờirằng:

“-Tacũngmuốnthế,vìđượcbiếtrằngnóđãănởkhálắmtrongchuyếnđiđó.Nhưngmàtakhôngđủquyềntrongviệcnày.

“Tôigiậnquá, vàdọa chọc thủngmắtông ta ranếuông takhôngchịunhượngbộ.Ôngtalạinóitiếp:

“-Anhmuốn làm gì tôi thì cứ làm, nhưng đối vớiNilsHolgersson thìchẳngbớtđượcchútgì,nhưtôiđãnói.Nhưngmàanhphảibáochonóbiếtlànóphảitrởvềvớiconngỗngđực,vìcôngviệcởđâybêbốilắm.HolgerNilssoncóđứngrabảolãnhchoemôngta,nayphảitrảchongườitamộtsốtiềnlớn.Rồiôngtalạimuamộtconngựavớitiềnđivay,nhưngngayngàyđầungựađãđicànhắc,vàtừđóchẳnglàmrachútlợilộcnào.AnhbảoNilsHolgerssonlàbốmẹnóđãphảibánmấyconbòcáiđirồi,vàcólẽsẽphảibắtbuộcbỏtrạimàđi,nếuchẳngcóaicứugiúp”.

Nghe câu chuyện,Nils caumày, và nắm tay lại chặt đến nỗi các khớpngóntayđềutrắngbệnhcảra.Chúnói:“Ôngtahànhđộngđộcácquá,cáiônggiathầnấy,đặtramộtđiềukiệnđếnnỗilàmchotôikhôngthểnàocóthểtrởvềgiúpbốmẹtôiđược.Nhưngôngtakhônglàmchotôithànhtên

phảnbộiđánhlừabạnmìnhđược.Bốvàmẹtôilànhữngngườilươngthiện,và tôibiết là sẽmuốn tôiđừngvềcứugiúp,hơn là thấy tôi trởvềvớicáilươngtâmxấuxa.”

42TrởvềVemmenhög

Thứnăm,3thángmườimột

AkkadẫnđànngỗngtrờibayvềphíađồngbằngtỉnhSkåne;[172]bátngátxatrôngtoànnhữngcánhđồnglúamìvàcủcảiđườngmênhmông,nhữngtrại thấp bao quanhnhững sân rộng, vô số nhữngnhà thờ nhỏmàu trắng,những nhàmáy đường xấu xí màu xám, những thị trấn trông như nhữngthànhphốnhỏbaoquanhnhữnggaxelửa.Cónhữngmỏthanbùn,mỏthanđávớinhữngđống thancao,nhữngconđườngsắtgặpnhauvàhọp thànhmộthệthốngmạnglướidày.Nhữngchiếchồnhỏlónglánhchỗnọchỗkia,cónhữngnhómbạchdươngbaoquanhvàkèmtheonhữngtòalâuđài.

“Giờ thì nhìn kĩ! Nhìn kĩ! Ra nước ngoài sẽ thấy như thế, từ bờ biểnBalticđếntậnnúiAlps,núiấytachưahềvượtqua”,Akka,ngỗngđầuđàn,kêulênnhưvậy.

Khi các ngỗng con đã nhìn đồng bằng rồi, Akka dẫn đàn đến bờ biểnƯresund.[173]Nhữngđồngcỏthấpdầndầnxuốngtậnmặtnước;nhữngdảirongbiểndài,đenxạmlại,bịsóngtungvàobờhọpthànhmộtđườngviềnngoắtngoéochữchi.Ởvàinơicónhữngtráiđồivànhữngtrảngcátdiđộng.Thônxómdânchài trảidàinhữnghàngnhàgạchnhonhỏgiốngnhaunhưđúc,vớimộtngọnđènbiểnnhỏởđầumútmộtconđê;vàkhắpnơilànhữnglướicâucănglênđểphơi.

“Nhìnxuốngđi!Bờbiểnnướcngoài cũngnhư thếđấy”,Akkakêu lênnhưvậy.

Saucùng,đànngỗngbayquavài thànhphố;mộtđốngnhữngốngkhóinhàmáy,nhữngđườngphốchậthẹpkhépvàogiữanhữngnhàcaokhóiámđensì,nhữngcôngviênrộngvàđẹp,nhữngbếncảngđầy tàubiển,và lácđácnhữngthànhquáchcổ,nhữnglâuđàivànhữngnhàthờcũkĩ.

“Nhữngthànhphốởnướcngoàicũngnhưthếđấy,dùtolớnhơnnhiều.Nhưng những thành phố này,một ngày nào đó cũng có thể to lớn bằng”,Akkakêulênnhưvậy.Saukhiđãlượnmấyvòngnhưvậytrênđồngbằng,AkkacùngđànhạxuốngmộtđầmlầytrongxãVemmenhưg.NilskhôngthểkhôngtựhỏirằnghômđóAkkađãbayngoặcđingoặclại,đãlượnnhữngvòngtrònnhưthếtrêntỉnhSkåne,chẳngphải làđểchochúthấyrằngquê

hươngchúcóthểsánhvớibấtkìmiềnđấtnàocủanướcngoàichăng.Chúchorằngngỗngđãhoàicôngvôích:chúchẳnghềnghĩđếnviệctựhỏixemlàquêhươngmìnhgiàuhaynghèovìvừatrôngthấynhữngcâyliễuđầutiêndọccácconđường,cáinhàthấpmàsườnvừabằnggỗvừabằngthạchcaođầutiên,làchúđãbănkhoănnhớđếnquêhươngrồi.

ỞnhàHolgerNilsson

Thứba,8thángmườimột

Trời đầy sương xámmộtmàu.Đàn ngỗng trời đang ngủ trưa thì bỗngAkkađếnbảoNils:

-Thờitiếthìnhnhưđangyêntĩnh,vàtanghĩrằngmaichúngtasẽvượtbiểnBaltic.

-Vâng,-Nilstrảlời.Chúkhôngthểnóithêmmộttiếngnào,vìhọngchúselại.Chúđãhyvọngrằngdùthếnàođinữa,chúcũngsẽđượcgiảikhỏibùaphép,trongkhicònởSkåne.

Akkanóitiếp:

-GiờchúngtađangởgầnVemmenhưg,tanghĩlàcậucólẽcũngmuốnvềthămnhàmộttí,nhânđiquađấy.Vìsauđâycònlâucậumớigặplạigiađình.

-Cólẽtốthơnlàtôiđừngvềquađấy,-Nilstrảlờinhưvậy,nhưngmàgiọngnóilạichothấylàlờiđềnghịkialàmchochúvuilòngbiếtbao.

Akkalạinói:

-Cậuphảivềxemởnhàngườitarasaochứ.Biếtđâucậulạichẳngcóthểgiúpchobốmẹcáigì,dùcậubénhỏnhưthế.

-Mẹnóicólý,mẹAkkaạ.Đánglẽtôiphảinghĩđếnđiềuđósớmhơn,-Nilstrảlời,rấtphấnkhích.

LátsauchúvớiAkka,cảhaiđãbayđếncáitrạicủaHolgerNilsson.Họđỗxuốngphíasaubứctườngbằngđáxếpchồnglên,baoquanhcáitrại.

VừaleolêntườngNilsvừanói:

-Lạthật,mọithứởđâyđềuynguyênnhưcũ.Tưởngchừngmớihômquathôi,ngồiđâytôitrôngthấyđànbayđến.

-Cậucóthấybốcậucósúngkhông?Akkabỗnghỏinhưvậy.

- Có chứ,Nils nói. Chính vì cái khẩu súng ấymà chúa nhật đó tôi đãmuốnởnhà.

-Vậythìtôichẳngdámđợicậuởđây.TốthơnlàsángmaicậuđếnnhậpvớiđànởmũiSmygahưk:Cậucóthểngủtốinayởđây.

-Ồ!Không,đừngđi,mẹAkkaạ!-Nilskêulên,vừakêuvừanhảyxuốngchântường.Chúkhôngbiếttạisao,nhưngchútiêncảmlàcáigìđósẽxảyrachohọ,chochúvàchođànngỗng,vàhọsẽkhôngcòngặplạinhaunữa.Chúlạinói:

-Mẹthấyrõlàtôirấtbuồnvìkhôngthểtrởlạivócngườibìnhthường;nhưngtôimuốnmẹbiếtrằngtôikhôngtiếclàđãđitheođànmùaxuânvừaqua.Đốivớitôi,chẳngthàkhôngtrởlạithànhngườicònhơnlàkhôngđượcđicáichuyếnvừarồi.

Akkahítkhôngkhívàothậtlâurồimớinói:

-Cómộtđiềumàđãnhiềulầntôimuốnnóivớicậu.Cũngchẳngvội,vìcậutrởvềvớigiađìnhkhôngphảilàđểởlại,nhưngdùthếtacũngnóivớicậungaybâygiờ.Thếnàynày.Nếuthựctìnhcậunghĩrằngcậuđãhọcđượcđiềugìtốtkhiởvớichúngta,thìchắclàcậukhôngchorằngloàingườiphảiđượcởmộtmìnhtrêntráiđấtnàyphảikhông?Nghĩxem,cácngườicómộtđấtnướcrộnglớnnhưthếnào!Saocácngườilạikhôngcóthểđểlạivàihònnúiđátrơtrụitrênbờbiển,vàicáihồkhôngdùngđểđilạiđược,vànhữngđầmlầy,vàicaonguyênbăngtíchvàvàikhurừnghẻolánhchobọnchúngta,nhữngloàivậttộinghiệp,cóthểsốngyênthânđược?Suốtcảđờitalúcnàocũngbịsănbắn,bịrượtđuổi.Tốtquáđinếuđượcbiếtlàởnơinàođócómộtchốntrúthânchomộtsinhlinhnhưta!

-Tấtnhiên là tôi rấtvui lònggiúpđượcgìchomẹ,nhưng tôisẽchẳngbaogiờnóiđượcgìnhiềuởgiữaloàingười,mẹạ-chúbétrảlời.

-Thôinhá!Nhưngsaochúngtalạicứđứngđâytròchuyệnmãinhưthểchẳngbaogiờgặplạinhaunữa.Maisẽgặplạicơmà.Thôiđếnmaivậy!

Akkadangcánhlênđểbay,nhưngtrởlạimộtlầnnữa,lấymỏdịudàngvuốtvechú,rồimớibayđi.

Bấygiờđanglúcgiữatrưa,thếmàtrongcáitrạichẳngthấymộtainhúcnhích.BởithếNilscóthểđilạibấtkìđâu,thahồ.

Chúchạynhanhvàochuồngbò,biếtrằngcácconbòcáisẽchomìnhbiếttintứctốtnhất.Cảnhchuồngbòthậtlàbuồn:đánglẽnhữngbaconbòđẹpởđónhưtrongmùaxuân,thìchỉcòncómỗimộtcon.NólàHoaHồngTháng

Năm.Tiếcnhớbạn,nógụcđầuxuống,nhưchẳngđụngđếncỏăn.Nilskêulên,vàchẳngsợsệtgì,chạythẳngđếnconbò.

-ChàoHoaHồngThángNăm.Bốmẹmìnhthếnào?Bọnngỗng,bọngàmáivàconmèothếnào?Cácbạncủabò,HoaKènVàngvàNgôiSaođâucả?

Nhậnragiọngnóichúbé,bòcáigiậtmình,rồicúiđầuxuốngnhưđểhúcchochúmộtcái.Nhưngmàtuổigiàđãlàmchocửchỉcủanótrởnênđiềmđạm,vànóđểthìgiờnhìnkĩNilsHolgerssonxemsao.Chúbévẫnbénhưngàyrađi,vàquầnáovẫnđúngnhưthế,nhưnghìnhnhưchúđãkháctrước.CáitênNilsHolgerssonnày,rađivàomùaxuân,dángđinặngnề,lêlết,đôimắt cứ như đang ngủ: nhưng cái kẻ trở về đây, nhanh nhẹn, dẻo dai, nóinănghoạtbát, đôimắt long lanh, rực rỡ, và tư thế thật đoan trangvàquảquyết,dùbénhỏnhưvậyvẫnlàmchongườitaphảinểvì.HoaHồngThángNămkêu:

-Mòò!Ngườitađãnóirõvớimìnhlànóđãthayđổi.Mìnhchẳngmuốntin!Chàocậu,NilsHolgerssonạ,chàocậutrởlạinhà.Đâylàlúcvuimừngđầutiênmàtôicóđượctừkhôngbiếtbaonhiêulâunữarồi.

-CảmơnHoaHồngThángNăm!Nilsnói,màlòngấmlạivìlờichàođónđó.Giờthìchotôibiếttintứccủabốmẹtôiđi!

-Họchỉgặptoànsầumuộntừkhicậurađi.Tệnhấtlàcáiviệcconngựa;đãtốnbaonhiêutiềnmàsuốtcảmùahènóchỉởđấy,chẳngcóthểlàmgìhết, ngoài cái việc ăn.Bốcậukhôngmuốngiết nó,màchẳngcó aimuốnmuanóđi.Chínhvìnómàphảibánmấthaibạncủatôi,NgôiSaovàHoaKènVàng.

LạicònviệckhácmàNilsnónglòngmuốnbiếtnữa,nhưngchúlúngtúngquá,khôngdámnóithẳngra.Rồichúkhẽhỏi:

-Tôi nghĩ làmẹ tôi buồn lắmkhi biết là con ngỗng đực baymất phảikhông?

- Ta không cho là bà buồn khổ đến thế vì con ngỗng đực, nếu bà biếtđược lànóđãbiếnmấtnhư thếnào.Bâygiờ thìbàphànnànnhấtvềviệcchínhcontraibàtrốnnhàrađi,đãmangtheoconngỗng.

-A!Thếramẹtưởngtôiđãăncắpconngỗng?Nilshỏilại.

-Thếcậumuốnbàtưởngthếnào?

-Vậyra,bốvàmẹnghĩ là tôiđãđi lang thangkhắpnước,mùahèvừaqua,nhưmộtđứaănmày?

-Ôngbàtiếcthươngcậu,đauxótnhưmấtcáigìthânthiếtnhấttrênđời.

Nilsbỏrakhỏichuồngbò.Chúsangchuồngngựa,cáichuồnghẹpcómộttí,nhưngsạchsẽvàtươmtất.RõrànglàôngHolgerNilssonđãdọndẹpcẩnthậnđểchokháchmớiđếnởđượcvuithích.Ởđâycómộtconngựatođẹp,sứckhỏedồidào,rạngrỡ.

-Chàongựa!Nilsnói.Tôinghenóiởđâycómộtngựaốm.Khôngthểlàanhđược.Anhcóvẻkhỏemạnhthếcơmà?

Conngựaquayvềphíachúbé,nhìnhồilâu,rồinói:

-Cóphảicậulàcontraitrongnhàkhông?Tôiđượcnghenóinhiềuđiềuxấu về cậu lắm.Nhưng trông cậu đáng yêu thế này cơmà, tôimà khôngđượcnghenóilàcậuđãbịbiếnthànhgiathầnthìtôikhôngbaogiờchocậulàNilsđâu.

- Tôi biết là tôi ra đi, đã để lạimột kỉ niệm xấu,NilsHolgersson nói.Chínhmẹtôitưởnglàtôirađinhưmộtđứaăntrộm.Tôikhôngđịnhởlạiđâylâu,nhưngtôimuốnbiếtngựabịcáigìthế.

-Cậukhôngởlại,tiếcquánhỉ;tôithấylàchúngmìnhsẽthànhbạnthân.Còntôithìcógìđâu:mộtmũidaohayvậtgìnhọnđócắmvàochân,vàvàosâuquáđếnnỗiôngbácsĩkhôngthểtìmthấy;nólàmtôiđaulắmvàkhôngđiđược.GiácậubảochoôngHolgerNilssonbiết,thìtôitưởnglàôngcóthểchữachotôikhỏi.Tôirấtmuốnlàmkẻcóích.Tôixấuhổquásứcvìcứănkhôngngồirồi.

-Càngtốt,tôirấtmừnglàngựachẳngốmđaugìthựcsựcả!Chúngtôisẽcốchữachongựa;chotôighilênmóngngựamấycáidấuvớilưỡidaocontí.

Nilsvừamớixongviệcthìnghecótiếngnóingoàisân.Đólàbốmẹchúđãvề.Rõrànglàlònghọnặngtrĩunhữngnỗilolắng.Mặtbàmẹthêmnhiềunếpnhăn,vàtócôngbốđãngảmàuhoarâm.Bàmẹđangthuyếtphụcôngbốphảivaytiềncủaônganhvợ.Điquacánhcửachuồngngựahémở,ôngbốnói:

-Không,không,tôikhôngđivaynữa.Chẳngcógìkinhkhủngbằngmắcnợ.Tốthơnlàbánnhàđi.

-Tôikhôngcanông,nếukhôngcóthằngbé.Mộtngàynàođómànghèokhổ,khốncùng,nótrởvềvàkhôngthấytaởđâythìnóbiếtlàmthếnào?

-Tấtnhiênlànhưthếthìbuồnquá,nhưngphảinhờnhữngngườimualạitrạinàyđónnótửtế,vàbảochonóbiếtlàbaogiờnócũngđượcchúngmình

mongchờvàđóntiếpâncầnởnhà.Vìchúngmìnhsẽchẳngtráchmócnómộtlời.Đồngýnhưvậykhôngnào?

-Tấtnhiên!Ôi!Chỉcầnnóởnhà,và tôikhôngphải lonóđói,nókháttrêncácđườngcái!

Nilschẳngđượcnghethêmgìnữa,vìhọđivàonhà.Chúchỉmuốnchạytheo,nhưngbốmẹmàgặplạichúnhưthếnàythìchẳngphảilàcàngbuồnphiềnthêmsao?Chúđangdodựthìmộtchiếcxeđỗlạingoàicổng.

Nilssuýtkêulênvìngạcnhiên,khithấyhaingườibướcxuống,màchẳngaikháclàÅsavàbốcôta.Họcầmtaynhaubướclênnhà,trangnghiêmvàtrầmtĩnh,đôimắtánhlênniềmvuisướng.Đượcmấybước,Åsagiữbốlạivànói:

-Đồngýnhưthếphảikhôngbố;chúngtasẽchẳngnóichútgìvềvịgiathầngiốngNilsnhưđúc,vềchiếcgiàygỗnhỏvàvềđànngỗngtrờiđấynhé!

-Tấtnhiên!JonAssarssonđáplại.Bốchỉnóilàcontraihọđãcứugiúpconnhiều lần, trong lúcconđi tìmbốkhắpđấtnước,vàchúng tađếnhỏixemhọlàchúngtacóthểgiúphọviệcgìkhông,vìbâygiờbốđãkhágiả,vàgiàucónữa,nhờcáimỏbốđãtìmđượcởtrênkia.

Haibốconbướcvàonhà,Nilscóthểhisinhbaonhiêuthứđểđượcnghecâuchuyệncủahọ,nhưngkhôngdámlómặtrasân.KhiÅsavàbốđira,bốmẹNilstiễnkháchvề,thìtrôngnhưlàđãsốnglạimộtcuộcđờimới.

Kháchđi rồi, ôngbốvàbàmẹcònđứng lạimột lúcởcổng,nhìn theochiếcxeđangxadần.Bỗngbàmẹnóitolên:

-Tôikhôngmuốnbuồnphiềnnữa,bốnóạ,vìchúngtavừađượcnghenóibaonhiêuđiềutốtđẹpvềNils.

-Thậtrahọcũngchẳngnóigìnhiều,ôngbốnóivẻmơmàng.

-Họđếnđâycốtbànviệcgiúpđỡmình,đểđáplạibaonhiêuviệcNilsđãgiúp họ, ông cho rằngnhư thế chưađủ sao?Tôi lại nghĩ rằngông có thểnhậnlờingườitangỏýgiúpmìnhnữacơ.

-Không,không,mẹnóơi!Chúngmìnhchẳngnhậntiềncủaaihết,dùchovayhaylàchokhông.Trướctiêntôimuốntrảhếtnợnầnđiđã,chúngmìnhsẽcấtđầulênlạiđượclắmchứ.Chúngmìnhđãgiànuavôdụnggìđâu,phảithếkhôngnào?

Ôngbốvừanóivừacười.

-Ngườitacóthểnóilàôngthíchthúvìđượcđembántốngcáimảnhđất

màôngđãđổxuốngbaonhiêumồhôinày,bàmẹnói,giọngtráchmóc.

-Mẹnókhônghiểutạisaotôicườià?Ôngbốnói.ChínhcáiýnghĩthằngNilslàđồbỏđiđãlàmchotôimấthếtsứclực,mẹnóthấykhông?Giờthìtôibiết lànócònsốngvànóhứasẽthànhngườilươngthiện, thìmẹnósẽthấylàHolgerNilssoncòncóthểlàmănlắmchứ.Bàmẹvàonhà,vàNilsphảivộivàngnấpvàomộtxó,vìôngbốđivềphíachuồngngựa,vàmộtlầnnữanắmlấycáichâncànhắcđểxemnóđauởđâu.

“Cáigì thếnày?”Ông takêu lênvì thấymấychữkhắcvàomóngchânngựa.

“Rútmiếngsắtrakhỏichân!”Ôngtađọcmàkinhhãi.

Tuyvậy,ôngtacũngbắtđầuxemkĩcáimóng.

“Màthật,mìnhcholàcócáigìnhọnởđâyđấy”,ôngtalẩmbẩm.

TrongkhiôngbốbậnvớiconngựavàNilsđứngimtrongmộtgóc,thìcókhách nữa đến thăm.Con ngỗng đực trắng, ẩn ở gần nhà cũ của nó quá,khôngcưỡngnổiýmuốntrởvềkhoevợconvớicácbạncũ,vàđãcùngđếnvớiLôngTơMịnvàsáungỗngcon.KhichúngđếntrạiHolgerNilssonthìchẳng có ai ngoài sân cả.Ngỗngđựcyên tâmcùnggia đìnhđỗxuốngvàkhoevớiLôngTơMịncáicảnhlộnglẫynơiănchốnởcủamộtconngỗngnhà.Saukhigiớithiệucáisânxong,nótrôngthấycánhcửachuồngbòđangmởhé.

“Vào xem!Nó kêu.Vào xem chỗ anh ở trước đây! Thật khác hẳn cáicảnhănởtạmbợtrongcácđầmlầyvàbãithanbùncủachúngtangàynay!”

Ngỗngđựcđứngyêntrênngưỡngchuồngbò.Nógọi:“Trongnàychẳngcóaicả.VàođâyLôngTơMịn,vàoxemcáingănđểngỗngở!Đừngsợ!Chẳngcóchútgìnguyhiểmcảđâu”.

Thế là ngỗng đực, Lông TơMịn và sáu ngỗng con vào cái ngăn nuôingỗng, để ngắmnghía cảnh sang trọng nhà trước đây ngỗngđực trắng đãsống,trướckhiđitheođànngỗngtrời.

“Đấy, trướckia thếđấy.Chỗcủa anhởđây, vàkia là cái bồn, lúcnàocũngđầykiềumạchvớinước.Ấykhoankhoan,hìnhnhưcòncómộtít!”

Ngỗngđựcchạyvộiđếnvàănngay,rấtháu.TronglúcđóLôngTơMịnthấylo.

“Vàihạtnữathôi!”Ngỗngđựcnói.

Đúnglúcđónókêulênmộttiếngvàlaoracửa.Chậmmấtrồi.Cánhcửa

đóngập,vàbàchủcàithenlại.Thếlàđànngỗngbịbắtgọn!

Ôngbốvừarútmộtmiếngsắtnhọnrakhỏichânconngựavàsungsướngvuốtveconvật,thìbàmẹchạyđếnthởhụtcảhơi.

-Đếnđây,bốnóơi,đếnxemtôibắtđượcmộtlũđâynày!Bàtakêulên.

-Chờtí,màhãynhìnđâyđã.Tôiđãtìmracáivậtlàmchoconngựabịthương!

-Tôi cho là vậnmay sắp trở lại với chúngmình rồi.Bốnó hãy tưởngtượnglàconngỗngđựctobiếnmấtmùaxuânvừarồi,đã trởvềcùngbảyconngỗng trời.Nóđãđi theomộtđànngỗng trời.Chúngnóđi thẳngvàochuồngbò,đếnchỗcủachúngnó,vàtôiđãnhốtchúngnólạicảbọn.

-Lạthật!HolgerNilssonnói.CáilàmtathíchnhấtlàtakhôngthểnghĩchoNilsđãmangluôncảconngỗnglúcrađi.

-Thật thế.Nhưngmàtôie là tabuộcphải thịt tấtcảchúngnóngaytốihômnay.VàihômnữalàlễthánhMårten[174]rồi;phảinhanhlênđểđemraphốbán.

- Thịt con ngỗng đực thì đáng tiếc quá, vì nó trở vềmà rủ thêm đượcnhiềungỗngnhưthếcơmà,HolgerNilssoncãilại.

-Nếuthờibuổimàđỡkhókhănthìcũngđểchonósốngchứ,nhưngmàchắclàchúngtakhôngcònởđâynữa,thìđểlàmgìcáiđámngỗngấy?

-Đúngthế.

-Rađâygiúptôiđemchúngnóvàobếp!

Họđi ra, vài phút sauNils thấybố từ chuồngbò ra,mộtbênnách cắpngỗngđực,mộtbêncắpLôngTơMịn.Ngỗngđựckêulênnhưmọikhigặpcơnnguybiến:“Cứuvới!TíHonơi,cứuvới!”

Nilsnghenókêurấtrõ,tuyvậychúvẫnđứngyênởchuồngngựa.Khôngphảichúnghĩ,dùchỉthoángqua,rằngngườitamàthịtconngỗngđựctrắngđithìtốtchochúquá-lúcbấygiờchúkhôngnghĩđếncảcáiđiềukiệncủaônggiathầnnữa-cáiđãgiữchúlạichínhlàviệcmuốncứungỗngđựcthìphảiratrướcmặtbốmẹvớihìnhhàibénhỏcủamìnhlúcbấygiờ;vàviệcấylàmchúthấyghêquá.Chúnghĩ:

“Bốmẹđãchẳngcógìsungsướngrồi,mìnhcónênthêmchobốmẹmốibuồnphiềnnàynữakhông?”

Nhưngmàkhicánhcửađãđóngđểnhốtngỗnglại,thìNilsquênhếtmọi

nỗidodự.Chúchạyquasânnhanhhếtsứcmình,vàđivàohànhlang.Chúbỏđôigiàygỗratheothóiquenngàytrước,vàđếngầncánhcửa.Chúdừnglạilầnnữa.

“Ngỗngđựctrắngđanggặpnạn,nólàbạntốtnhấtcủamìnhtừkhibỏcáinhànàyrađi”,chútựbảothế.

Bấygiờchúbỗngthấylạitấtcảcáccơnnguykhốnmàchúvàngỗngđựcđãtừngđươngđầutrêncácmặthồđóngbăngvàmặtbiểnbãotáp,vàgiữanhữngácthúhungdữ.Lòngchútrànngậpniềmbiếtơnvàthươngyêu,vàchúliềnđậpcửa:

-Aiđấy?Ôngbốhỏivàmởcửa.

-Mẹơi,mẹơi,đừnglàmtộingỗng!Nilskêulênvàbướcvụtvào.

NgỗngđựcvàLôngTơMịnđangbịtróinằmtrênghếbăng,nghetiếngchú,cùngkêulênmộttiếngvuimừng.Nhưngmàkẻkêulêntiếngvuimừngtonhất,chínhlàbàmẹ:“Ôi!Nils,Nils!Conlớnvàđẹplàmsao!”

Chúđứngkhựnglại,nhưcònhồnghivềcảnhđóntiếpmình.

-LạyChúa,aiđemconvềvớimẹđấy.Đếnđây!Đếnđây!Bàmẹlạinói.

-Mừngcon,-ôngbốchẳngbiếtnóigìhơn.

Nilsvẫnngậpngừngtrênngưỡngcửa.Chúkhônghiểuniềmvuicủabốmẹ.Nhưngbàmẹđãlaotớiphíachú,vàđưahai tayômvònglấycổchú.ThếlàNilshiểucáigìđãxảyra.Chúkêulên:

-Bố,mẹ,conđãlớntrởlại!Conđãtrảlạithànhngười!”

CảnhtừbiệtgiữaNilsvớiđànngỗngtrời

Thứtư,9thángmườimột

SánghômsauNilsdậytrướcrạngđông,vàđiraphíabờbiển.

Khimặttrờibắtđầumọc,chúđãđếnchỗhẹnvớiAkka,hơixếvềphíađôngthônSmygemộttí.[175]Chúchỉcómộtmình.Trướckhirađây,chúđãvào chuồng bò, đánh thức ngỗng đực trắng dậy. Nhưng ngỗng chẳng nóinănggì,lạirúcđầuvàocánhvàngủlại.

Trờihômnaycóthểrấtđẹp,cũngđẹpgầnbằngcáingàymùaxuânmàđànngỗngtrờiđãđếnđây.Biểntrảiramênhmôngvàyênlặng.Khôngtrungthanh tĩnh,vàNilsnghĩ rằngchuyếnđicủacácbạnsẽđược tốt lành.Chú

đangcònởtrongcáicảnhnửatỉnhnửamê.Lúcthìchútưởngrằngmìnhlàgiathần,lúcthìchúlàNilsHolgerssonthựcsự.

Trông thấymột cái hàng rào trên đường đi, chú sợ không dámđi tiếp,trướckhibiếtchắclàkhôngcóconvậtnguyhiểmnàonấpởphíasau.Rồichúcười,sungsướngnhớlạilàmìnhđãlớnvàkhỏe,vàkhôngcầnphảisợnữa.

Đếnbênbờbiển,chúđứngngaygiữabãicátđểchođànngỗngtrờitrôngthấyrõ.Hômđólàmộtngàychimdicư.Mỗilúclạinghenhữngtiếngkêugọinhautậphợp.Chúmỉmcười,vìnghĩrằngchẳngmộtaicóthểhiểubằngchúnhữnggìmàchimchóckêulênvớinhau.

Nhìnnhữngđànngỗngtrờibayqua,chúnghĩ:“Miễnlàkhôngphảiđànmìnhđangbayđi,màkhôngtừbiệtmình!”.Chúmuốnkểlạichođànnghemìnhđãtrởlạithànhngườinhưthếnàoquá!

Mộtđànđếngần,baynhanhhơnvàkêutohơncácđànkhác.Cócáigìnhưbảochúrằngchínhđólàđàncủamình.Nhưngmàchúkhôngnhậnrađànchắcchắnnhưhômtrướcđượcnữa.

Đànngỗngbaychậmlại,vàbayngượcgióphíatrênbãi,Nilshiểurằngđóchínhlàcácbạnđồnghànhcủamình.Nhưngtạisaolạikhônghạxuống?Họkhôngthểkhôngtrôngthấychú.

Chú cố gọi lênmột tiếng, nhưngmà lưỡi chú không chịu tuân theo ýmuốncủachú.Chúkhôngthểphátrađúngâmđược.

ChúngheAkkagọitrênkhông,nhưnglạikhônghiểuAkkabảogì.Chúnghĩ:“Lạthật,ngỗngtrờiđãthayđổitiếngkêurồisao?”

Chúđưamũlênvẫyvàchạydọcbãi,kêulên:“Tôiđây,mẹđâu?”

Nhưthếhìnhnhưchẳngcótácdụngnàokháclàlàmchođànngỗngkhiếpsợ.Chúng bay lên cao hơn, và xa bờ biển.Cuối cùng chú hiểu rằng: đànngỗngkhôngbiếtrằngchúđãtrởlạithànhngười.

Đànkhôngnhậnrađượcchúnữa.

Chúthìkhôngthểgọiđànlạiđược,vìloàingườikhôngbiếtnóitiếngcủachim. Chú không còn hiểu nữa, cũng không nói được nữa tiếng của loàichim.

DùNilssungsướngđượcgiảikhỏibùaphép,chúvẫnthấyrằngphảitừbiệtcácbạnngỗngcủamìnhnhưthếthậtlàđắngcay.Chúngồixuốngcát,lấyhaitaychemặt.Nhìnhọrađinàocóíchgì?

Nhưngbỗngchúnghetiếngcánhxàoxạc:mẹgiàAkkakhôngthểđànhlòngtừgiãTíHoncủamẹnhưthếđược,vàmẹđãquaytrởlại.GiờthìNilsngồiyên,mẹmớidámđếngần.Cólẽbỗngnhiênmẹbiếtrarằngngườiđólàai.Mẹhạxuốngmũiđấtcạnhchú.

Nilskêulênmộttiếngvuimừngvàômlấymẹtrongvòngtay.Thếlàcácngỗngkhácđềuđếngầnvàđưamỏvuốtvechú.Tấtcảcứcàkíuvàchuyệntròvàmừngchochú.Nils cũngnóivớicácbạn, cảmơnhọvềchuyến lữhànhtốtđẹpđãcùngđivớinhau.

Độtnhiênđànngỗngimbặt,nhìnchúmộtcáchlạ lùngvàđixara.Họnhưbỗnghiểucáigìđãxảyđếnvàbảonhau:“Cậuấyđãtrởlạithànhngười!Cậuấykhônghiểuchúngmìnhnữa,vàchúngmìnhcũngkhônghiểucậuấynữa!”

ThếlàNilsđứngdậy,vàđiđếntrướcmặtAkka.Chúômhônngỗngvàvuốtvengỗng.

Rồi chú đếnYksi vàKaksi,Kolmi vàNeljä,Viisi vàKuusi, tất cả cácngỗnggiàcủađàn,vàômhôntấtcả.Rồichúbỗngnhanhchântừgiãhọ,đingược lênbãi cát trởvềnhà.Chúbiết rằngnỗibuồncủa loài chimkhôngbaogiờlâu,vàchúmuốntừbiệtcácbạntronglúchọcònđangtiếcnhớvìphảimấtchú.

Lênđếnngọncồncát,chúquaylạinhìntấtcảcácnhómchimđangsửasoạnvượtbiển.Tấtcảkêu lêngọinhau;chỉmộtđànngỗng trời là lặng lẽbay,chútrôngtheochomãiđếnlúcmàmắtchúkhôngcònnhìnthấynữa.

Nhưngmà,cáihìnhchữnhâncủađànthậtlàngayngắn,cáckhoảngcáchthậtchínhxác,nhịpbaynhanhcánhvỗkhỏevàđều.LòngNilsbừnglênnỗinhớtiếc,đếnmứcgầnnhưcầumongđượctrởlạilàmchúbéTíHonđãcóthểchudutrênmặtđấtvàtrênmặtbiểnvớimộtđànngỗngtrời.

CUộCPHIÊULƯUKỳDIỆUCủaNILS

SeLMaLaGeRLöfHoàngThiếuSơndịch

Chịutráchnhiệmxuấtbản:NguyễNMiNHNHựTChịutráchnhiệmnộidung:NguyễNTHếTruậTBiêntập:THaNHHƯơNg-THuNHi

Bìa:BÙiNaM

Sửabảnin:THaNHHƯơNg

Kỹthuậtvitính:MaiKHaNH

NHÀXUẤTBẢNTRẺ

161BLýChínhThắng-Quận3-ThànhphốHồChíMinhĐT:39316289-39316211-38465595-38465596-39350973

Fax: 84.8.38437450 - e-mail: nxbtre@ hcm.vnn.vn Website:http:’/www.nxbtre.com.vn CHi NHáNH NHÀ XUẤT BẢN TRẺ Tại HÀNộiSố21,dãya11,khuĐầmTrấu,PhườngBạchĐằngQuậnHaiBàTrưng,HàNội

Điện thoại: 04.3773.4544 - Fax: 04.3512.3395 e-mail:chinhanh@nxbtre.com.vnWebsite:http:’/www.nxbtre.com.vn

Chúthích

[1]SkånelàtỉnhởcựcnamđấtnướcThụyĐiển,trêneobiểnthôngsangĐanMạch.

[2]TrongtruyệncổBắcÂu,tumtêlàmộtthứthầnrấtbé,haygiúpngườitrongcácgiađìnhthầnở,nênđâytạmdịchlàgiathần.

[3]ỞchâuÂu,ngườinghèoởnôngthônkhôngcógiàyda,phảiđẽogiàybằnggỗđểđi.

[4]CaonguyênbăngtíchlànhữngcaonguyênởmiềnbắcThụyĐiển,xưakiakhíhậu lạnh,băngphủdàyhàngchụcvạnnăm,ngàynaybăngtanrồinhưngmặtđấtcònmangđầydấuvếtxâmthựccủacácsôngbăngcũ.TiếngThụyĐiểngọicáccaonguyênấylàFjell.

[5]Lõamạchlàloạilúamìthâncao,trồngởnhữngchỗđấtxấu.[6]KebnekaiselàngọnnúicaonhấtnướcThụyĐiển,2135métởtậncùng

đấtThụyĐiểnvềphíabắc,quêhươngcủaAkka.[7]LaplandlàtỉnhởcựcbắcnướcThụyĐiển,khíhậurấtlạnhvàlàquê

hươngcủanhữngngườiLapps.[8]Câytrăncùnghọvớicâyhạtdẻ,mọcởnhữngnơiẩmướtxứônđới,

gỗxốp.[9]Nhanđềnhiềuchươngtrongnguyêntácthườngdùngtêncáctỉnh,các

địaphươngởThụyĐiển,mangnặngtìnhcảmdântộc,nhưngcóphầnxalạvớibạnđọcnướcngoài.Gặpnhữngtrườnghợpnhưthế,bảndịchnàythaybằngnhanđềkhác,nhưnggầnvớinộidungcủachươngsách.

[10]TrongnguyêntáclàlâuđàiGlimminge.[11]Malmưlà thươngcảng lớncủaThụyĐiểnởphíanam, trêneobiển

trôngsangĐanMạch;LübecklàthươngcảngcủaĐứcđãnổitiếngtừgiữathếkỉXIII.

[12]LundlàthànhphốlớnởtỉnhSkåne,nổitiếngvìcótrườngđạihọclâuđời.

[13]Trongnguyêntáclà“HộimúachimhạcởKullaberg”.

[14]“Nồicủakhổnglồ”lànhữngcáihốchìnhvạimànướcxói,đàovàođácáclòngkhe,theocáchgọicótínhcáchhìnhtượngtrongngônngữdângiancủanhiềunướcởchâuÂu.

[15]ƯresundlàmộttrongcáceobiểnhẹpgiữađấtThụyĐiểnvớicácđảocủaĐanMạch.

[16] Blekinge là một tỉnh ở miền nam Thụy Điển, bên phía đông tỉnhSkånevàphíanamtỉnhSmåland.

[17]Trongnguyêntáclà“ThunglũngsôngRonneby”.[18]KarlskronalàquâncảngcủaThụyĐiển,nằmởphíanamtrênbờbiển

Baltic.[19]TruyệndângiancủacácdântộcởBắcÂuhaynóiđếnnhữngnhân

vậthìnhngườibénhỏgọilàtroll,ởcácchốnnúirừng,thườngđùanghịch,chứkhônghạingười.

[20]KarkXIlàmộttrongnhữngquốcvươngThụyĐiểnnổitiếngtrịvìtừnăm1660đến1697,trongthờikìhùngcườngnhấtcủalịchsửnướcnày;bấygiờuyquyềncủaThụyĐiểnlanrakhắpchungquanhbiểnBaltic,màngàyấyngườitagọilà“hồThụyĐiển”.ThànhphốnàytênKarlskrona,nghĩalà“ThànhphốcủaKarl”.

[21]Ưland là hòn đảo củaThụyĐiển ở trong biểnBaltic, ven bờ đôngnamnướcnày.

[22]RugenlàđảocủanướcĐức,nằmsátbờnambiểnBalticmàđấtnướcThụyĐiểnlàbờbắc.

[23]XembảnđồThụyĐiểnđểthấyrõhìnhdángcủađảoƯland.[24]EobiểnKalmarởgiữađấtThụyĐiểntrênlụcđịavớiđảoƯland.[25]Trongnguyeântaùclaø“ÑaûoKarlNhoû”.[26]GottlandlàhònđảodàitrongbiểnBaltic,ởphíađôngbánđảoThụy

Điển,phíađôngbắcđảoƯland.[27]ĐấthứalàmiềnCanaanmàChúaTrờiđãhứachodânDoThái,vàdù

phiêubạtđếnđâuhọcũngcốtrởvề;thườngdùngtheonghĩalàmộtmiềnđấtrấtphìnhiêu,giàucó.

[28]SảitaylàđơnvịđochiềudàicũởchâuÂu,bằng1,949m.

[29]CảnhđảoKarlNhỏtảđâyrấtđúngvớithựctế,“raukar”lànhữngnúiđá vôi bị nước biển xâm thực thành những hình thù quái dịmà trí tưởngtượngcủanhândâncũngđembiếnthànhmaquỷ.Cònchimbiểnnhưtảởđoạntrênthìởđâyhằnghàsasố.

[30] Theo một truyền thuyết rất cổ của người Thụy Điển thì đêm hômtrướclễPhụcsinhhàngnăm,tấtcảcácmụphùthủykhắpnướcđềuđếnkhaihộiởBlåkulla.

[31]Cỏ thuộc họ hòa thảo giống như lúamì,mọcở các cồn cát và giữkhôngchocátbay.

[32]SứđồlàmườihaiđồđệmàchúaGiê-suCơĐốcpháiđitruyềnkinhPhúcâm.

[33]LụadệthoaởĐama,thủđônướcSyriangàynay,đãnổitiếngđẹptừnhiềuthếkỉ,nêntiếngnhiềunướcgọihẳnlụaấylà“Đama”.

[34]ĐạoquânCứu thế là tổ chức theokiểuquânđội củađạoTin lành,hoạtđộngởbảymươinướctrênthếgiới,đànôngđànbàmặcđồngphụcđểtruyềnđạongoàitrời,thunghĩaquyênđểlậpnhàđónnhậnvànuôiănnhữngngườinghèokhổ,tìmcáchhoànlươnggáigianghồ.

[35]Thànhviêncủamộthộichốngviệcuốngrượu.[36]MàuđỏthắmlàmàuriêngdànhchohàngvuachúaởchâuÂungày

xưa.[37]VisbylàthủphủcủaGottland,hònđảobuônbánlớnởchâuÂutừthế

kỉXIIđếnXV,đượcgọilà“vươnghậucácbiểnphươngBắc”,VisbyđượcxâydựngtừthếkỉXIII,tậptrungnhữngkhocủacảirấtlớn,ngàynaycòntìmđượcmộtphần;trongthờithịnhvượngcónhiềucôngtrìnhxâydựngcựckìtránglệ,nhấtlànhữngnhàthờ;đếnthếkỉXVthìbịchiếntranhvàgiặccướptànphá,naycònnhiềuphếtíchnhưđãtảởđây,khiếnchoVisbyđượcgọilà“thànhphốcủaphếtíchvàhoahồng”.NổitiếngởVisbylàbứcthànhđồsộbaoquanhđôthị,dàihơnbaki-lô-mét,caotớimườimét,cóbốnmươitưcổngxâycaothànhnhữngngọnthápnhưđượctảtrongđoạntrướcThànhphốdướiđáybiển,đólàbứcthànhcổcònnguyênvẹnnhấtởBắcÂu.ĐoạnđólàbứctranhmiêutảVisbyngàyxưakhichưabịtànphá.

[38]Fyord lànhững lạchbiểnởBắcÂu,sâu,hẹpvàdài.Từbờbiểnănvàonộiđịahàngchụckilômét;nguyên lànhững thung lũngdosôngbăngngàytrướcđàora,vàsauđóbịbiểnngậpvàovìbờbiểnlúnxuống.

[39] Thánh Phêrô là người đứng đầu mười hai đồ đệ của Chúa Giêsu,ngườithựcsựlậpragiáohộiLaMãvàlàmgiáohoàngđầutiên,sinhnăm10trướcCôngnguyên,tửvìđạonăm67.

[40]ĐâylàChúaTrờisánglậpra thếgiới;cònChúaGiêsu làconChúaTrời.

[41]Mats trêu tứcNils vì nó là dân tỉnh Småland, cònNils là dân tỉnhSkåne.

[42]TiếngThụyĐiểnfumla-drumlacónghĩalàlàmcáigìvụngvề,hànhđộngnhưkẻthôkệch.

[43]Ưstergưtlandlàmột tỉnhởmiềnđôngnamThụyĐiển, trênbờbiểnBaltic,đốidiệnđảoGottland.

[44]Phòngđầutiêntrướckhibướcvàocácphòngkhácởngoài,ngườitacởibỏmũvàáokhoác,áomưa...tạiđây.

[45]Vìbàkhônghiểutiếngnóicủaloàivật.[46]TậpThánhthilàsưutậpnhữngbàithơởtrongKinhthánhcủađạoCơ

đốc,thườngđọctrongcáclễtạcủanhàthờ.[47]Trongnguyêntáclà“TừnúiTabergđếnHuskvarna”.[48]NúiTaberg,cao342mét,ởphíanamhồVettern,trongvùngtâybắc

tỉnhSmåland,cómỏ.[49]ĐấngSángThế làĐứcChúaTrời,đãsáng tạo ra thếgianvàmuôn

loài.[50] Hồ Vettern là hồ lớn thứ nhì của Thụy Điển, ở phía tây bắc tỉnh

Småland.[51]Jưnkưpinglàmộtthànhphốcôngnghiệpnhẹnổitiếng,cónhữngnhà

máygiấyvàmáydiêm,nhữngngànhsảnxuấtrấttiêubiểucủaThụyĐiển.ThànhphốởphíanamHuskvarnavàtrênbờnamhồVettern.

[52]LinkưpinglàthànhphốluyệnkimởđịaphậntỉnhƯstergưtland.[53]Motala làmột thànhphốluyệnkimvàNorrkưpinglàmộtcảngtrên

biển Baltic và là thành phố dệt nổi tiếng, đều thuộc địa phận tỉnhƯstergưtland.

[54] Sưrmland là một tỉnh ở miền trung Thụy Điển, phía bắc tỉnhƯstergưtland,trênbờbiểnBaltic.

[55]Ởônđới,nhữngmiềnlạnhítthìrừnggồmnhữngloàicâylárộngbảnnhưsồi,dẻ,phong,du...nhữngmiềnlạnhlắmthìrừnggồmnhữngloàicâymàláthulạihìnhmũikimnhưthông,tùng,bách.Nhữngvùngtiếpgiápgiữahaimiềnthìrừnghailoạixenkẽnhaugọilàrừnghỗnhợp.

[56]Bàithuyếtgiáocủamụcsưsángchúanhậthômđóởnhàthờ.[57]VìKolmårdenlàtênmộtdãynúiởmạnnamtỉnhSưrmland.[58]Haiarpent,đơnvịđođồngruộngởchâuÂuxưa;mỗiarpentrộngtừ

4200đến5100métvuông,tùytheomỗinước:haiarpentxấpxỉmộthéc-ta.[59]Phúcbồnlàloạicâynhỏởônđới,cóquảnhỏđỏhaytrắng,ratừng

chùm,vịchuadễchịu,ngườitaăntươihayướpđường,thườnglàmmứthayngâmrượu.

[60]Hublônglàmộtloạicâyleoởônđớimàhoadùngtrongviệccấtbiađểlấyhươngthơm.

[61]Bứctranhbằnggỗgồmbatấmcóthểgấplại.[62]BộlàđơnvịđolườngcổởchâuÂu,dàihơn32cmmộttí.[63]Ởnhữngmiềnlạnhcủaônđới,ngoàiloàinaithường,còncónaixứ

lạnh,cổngắnvàgạcthìnhiềuchạcdínhliềnnhau,làmchogạcrộngbảnvàtỏangangrahaibên,chứcácchạckhôngthanhdàivàvútcaolênnhưnaithường;cácngônngữchâuÂuđềugọinaixứlạnhtheotiếngLitvalàetnis.ỞThụyĐiểnrấtnhiềunainày,cóconnặngtới450kilôvàsinhsôinảynởrấtnhanh,nênđượcxemlàchúacácloàivậttrongrừngcủađấtnướcnày.

[64]NướcThụyĐiển hơnmột nửa diện tích là rừng, và vì vậy rừng làphongcảnhphổbiếncủađấtnướcThụyĐiển.

[65] Tỉnh Närke ở phía tây tỉnh Sưrmland, cách một cái hồ lớn là hồHjälmar.

[66]DặmlàđơnvịcổởchâuÂubằng4,444mét.[67]NorrlandlàxứBắc,gồmmấytỉnhởphíabắcmiềnđồngbằngThụy

Điển;cònmiềnđồngbằnglànamphầncủađấtnướcấy,thìgồmnhữngtỉnhmàNilsđãbayqua,cùngvới tỉnhVästmanlandđangđếnvàmấy tỉnhsắp

bayđếnnữa.[68]Phálàmộtvùngnướclớncólốithôngrabiển.[69]Mälar là cái phá nổi tiếng từ thủ đôStockholm, ăn xa vào nội địa;

DalarnalàtỉnhnổitiếngđẹpởphíatâybắctỉnhVästmanland.[70]SắtlànguồnlợilớnnhấtcủaThụyĐiểnxưanay,nổitiếngkhắpthế

giới.[71]Uppland trên bờ biểnBaltic là tỉnh nằmbên phía đôngmiền trung

ThụyĐiển.[72]BergslagernalàmộttrongbavùngmỏsắtlớncủaThụyĐiển.Từthế

kỉXIIThụyĐiểnđãkhaimỏởđấyvàcungcấpphầnlớnsắtcho thếgiớiđếngiữathếkỉXVIII.

[73]SôngDalälvlàmộttrongnhữngsôngdàicủaThụyĐiển,chảyrabiểnBalticquasuốttỉnhDalarna,đàoranhữngthunglũngrấtđẹplàmchotỉnhnày có thiên nhiên ngoạn mục nhất Thụy Điển. Tên Dalarna có nghĩa là“nhữngthunglũng”.

[74]XemlạichươngXIII.[75]ỞThụyĐiểncóphongtụcrấtlâuđời:ngườitatinlàđêmthứbảycủa

tuầnlễthánh,tứclàđêmhômtrướclễPhụcsinh,tấtcảmọimụphùthủyđềuđếnkhaihộiởBlåkulla,bởivậykhắpnơiđềuđốtlửalênđểlàmchocácphùthủykhiếpsợ.

[76]Dalarnalàtỉnhnổitiếngcónhiềunhàthờđẹp;nhàthờởRättvikđượcđặt tên là“côdâuquỳgối”,nhà thờởLeksand tường toàn látgỗsơnmàuthanhthiênđượccoilàxinhđẹpnhấtthếgiới.

[77]Bãirạnlàbãiđánổingoàibiển,sànsànvớimặtbiển.[78]Trongnguyên tác là“LôngTơMịn”.Các tiểuđề trongchươngnày

cũngdongườidịchđặt.[79]Sươngkhóilàsươngnhẹvàmỏnghơnsươngmùnhiều,sinhranhững

buổisánghaybuổichiềumàtrờiẩm,dohơinướcbốclêntừcácmặtsônghồ,đồngruộng,rừngcây.

[80]Stockholm,vẫnđượcngườiThụyĐiểngọi là“ThànhPhốBơiTrênNước”.

[81]VườnSkansenhiệncònlàmộttrongnhữngkìquancủaStockholm.[82]Bàinhạcđểchongườitanắmtaynhaumànhảythànhvòngtròn.[83]Cơ-raolàđơnvịtiềntệThụyĐiển.[84]Tôntrưởnglàngườibềtrêngiàcảđángtônkính.[85]Ônđinlànhữngthầnnam,thầnnữởdướinước,trongthầnthoạiĐức

vàBắcÂu.[86]DòngtusĩCơđốcgiáosốngthanhbần,đượcgọilàdòng“hànhkhất”,

dothánhĐôminicô,ngườiTâyBanNha,lậpnăm1215đểtruyềnđạo,chốnglạicácpháingụygiáo.

[87]Dòng“hànhkhất”khácdothánhFransexcô,ngườiÝ,lậpnăm1209.[88]NữthánhClara(1193-1253),ngườiÝ,lậpradòngnữtucũngthuộc

dòngthánhFransexcô.[89]ThánhGeorge làvươngchủởTiểuÁ, tuẫnđạonăm303,dưới thời

thống trị của đế quốc La Mã; giáo đường này dựng lên hiện cho thánhGeorgeđểcầusựbảohộcủathánh.

[90]XagalànhữngtruyệncổkhuyếtdanhbằngvănxuôitruyềntụngtrongdângianởBắcÂutừtrướcthếkỉXIIđếnngàynay,thuậtlạisựnghiệpcủacácanhhùngdântộcThụyĐiển,NaUy,ĐanMạch.

[91]VịtôntrưởngtảđâychínhlàOscarII,quốcvươngThụyĐiểntừ1872đến1907;nămmàS.Lagerlưftảtrongsáchnày,thìvuacòntrịvì,vàđãbảymươibảytuổi,nămsaumớibănghà.

[92]Miênliễulàmộtgiốngliễuởxứlạnh,màcànhnondùngđểđansọtvàbệndây.

[93]Gàởnúicaovàlạnhthườngcótuyết,nênchâncũngmọcđầylôngđểchốngrét,thịtrấtngon.

[94]Lemming làmộtcon thúgặmnhấmởxứ lạnh, rấtnhiềuởBắcÂu,gầngiốngconchuộtđồng.

[95]Cáhươngmìnhdàicó lấmchấm,ởcácsônghồvàvùngnướcmặncủachâuÂuđượcxemlàmộtmónănquý.

[96]Đạibàngchúalàdònggiốngđạibàngtolớnnhấttrongtấtcảcácloài

đạibàng.[97]Trongnguyêntáclà“QuatỉnhGästrikland”.[98]TỉnhGästriklandởgiữahaitỉnhUpplandvàHälsingland.[99]QuốckỳThụyĐiển,nềnxanhcóhaibăngngang,dọcmàuvàng.[100]Thạchthảovànhamlêlànhữngloàicâymọcthànhbụithấpởnhững

nơiđấthoang, trônggiốngrànhrành,đàokimnhưỡngthìcùnghọvớicácloàisim,mua.

[101]Địaylànhữngthựcvậtgồmmộtloàitảovàmộtloàinấmcộngsinhvớinhau,thườngmọctrênđá,ởxứlạnhgầnBắccực.ĐólàthứcăncủacácloàinaiphươngBắc,màngườiLappsnuôiđểkéoxetrượt,vắtsữa,ănthịt,uốngmáuvàlấyda,lấygạc.

[102]Quảphúcbồntươngtựquảmâmxôibênta;việtquấtlàmộtloàicâytươngtựcâysim,quảchuamàngon,ănrấtmát.

[103]Trongnguyêntáclà“MộtngàyởtỉnhHälsingland.”[104]Trongnguyêntác:“ỞtỉnhMedelpad”.[105]TừtỉnhHälsinglandlênphíabắcthìphảiquacáctỉnhMedelpad,rồi

Ångermanland,saucùngmớiđếntỉnhVästerbotten.[106]NgàytrướcgỗrừngThụyĐiểnkhaithácđượcđềuthảtrôitrêncác

dòngsôngvềnhàmáyhaybến tàuđểxuấtkhẩu.Ngàynayhoàntoànchởbằngôtôvàxelửa.

[107]VịnhBothnialàphầnphíabắccủabiểnBaltic,nằmgiữalãnhthổhainướcThụyĐiểnvàPhầnLan.

[108]RừnglànguồnlợirấtlớncủaThụyĐiển,phủkhoảng78%diệntíchtoànquốc,chongườinướcnàyxuấtkhẩumộtphần tưbộtgiấy,mộtphầnbảygiấyvàmộtphầntámgỗxẻcủatoànthếgiới.

[109]Trongnguyêntác:“TỉnhVästerbottenvàxứLapland”.[110]Trongnguyêntác:“MộtbuổisángởtỉnhÅngermanland”[111]Linhmiêulàvậtănthịtthuộchọmèo,màngườitacholàcóđôimắt

rấttinh,cáinhìnrấtsắc.[112]Hồđàolànhữngcâycaotoởcácrừngônđối,gỗcứngvàbóngđẹp,

quảnhỏănngon;phơikhôépdầucũngngon.[113]Bánhngọtlàmbằngbộtmìthậtmịnvớibơvàtrứng.[114]Câytrăncùnghọvớicâyhạtdẻ,mọcnhữngnơiẩmướtởônđới,gỗ

xốp.Câybạchdươngmọcởnơikhíhậu lạnh,gỗ trắng,nhựacó thểdùngnấuđường.

[115]Mêdiệtlàloàicâybụi,thườngmọcởcácrừngthưaônđới,láthơm,hoanhỏcótínhkíchthích.

[116]Thanhlươngtràlàmộtloàicâyxứlạnh,họhoahồng,gỗcứngvàtráinhỏ,mọctừngchùm,dùngđểngâmrượu.

[117] Cây hươngmộc thân có bấc và hoa thơm, dùng làm thuốc tẩy rấtmạnh;câykimtướcthuộcloàihoabướm,cóhoamọctừngchùmmàuvàngrấtđẹp,trồnglàmcảnh;câyanhđàohoangcóquảgiốngquảsơri,gỗnhẹcóthểđóngbànghếnhỏ;câyđinhhươngcóhoathơm,đủcácmàu:trắng,xanhnhạt,đỏnhạt,tía,nởvàomùaxuân.

[118]SôngDalällàmộttrongnhữngsôngdàiởmiềntrungThụyĐiển.[119]BốmẹcủaNilsvàVemmenhưglàquêcủahọ.[120]Nilsđãlênphíabắc,quávòngBắccựcởvĩtuyến66038rồi,vàbắt

đầuthấymặttrờikhônglặntrongcácđêmmùahè.[121]Sồilàloàicâyphổbiếnởcácrừngônđớicókhíhậuẩm,caotừhai

mươiđếnbamươimét,gỗcứng,rấttốt,dùnglàmnhàcửa,vỏđểthuộcda.Câydẻgaicùnghọvớicâysồi,nhưngcaohơn.

[122]Tiểumạchlàloạilúamìngonnhất.[123]SvealandlàmiềntrungThụyĐiển,khíhậuđãbắtđầulạnhrồi.[124]NorrlandlàmiềnbắcThụyĐiển,trờiđãrétlắm.[125]Kiềumạchlàloạilúamìtrồngchủyếuđểnuôingựa.[126] Lapland là miền cực bắc Thụy Điển, hết sức rét, quê hương của

nhữngngườiLappschuyênnuôihươuphươngBắc.[127]Đạimạch là loài lúamìchịurétgiỏinhất,có thể trồngxanhất lên

phíabắc.

[128] Hươu phương Bắc là vật sống trên đồng rêu gần Bắc cực, ngườiLappsnuôiđểkéoxe,ănthịt,lấysữa,lấyda,lấygạclàmđồdùng.

[129]Tùngbáchđềuthuộchọcâylánhọnhaylákimmọcthànhrừnglớnởkhíhậuthậtlạnh.

[130]Sươngmùgặplúclạnhdướiđộkhông,đônglạithànhtuyết.[131]QuỷlùntrongthầnthoạiBắcÂugọilàtroll,chuyênởnhữngkhenúi

sâu,giữnhữngkhotànghầmmỏdướiđất,khônglàmhạiai.[132]GiấcmơcủaNilscùngcâycỏvàthúvậtđitheomặttrờilênLapland,

làmộtbàihọcđịalívềphânbốcácsinhvậttrênđấtnướcThụyĐiểntheokhíhậutừNamlênBắc.

[133]Diganlànhữngngườidânlưuvong,sốnglangthangkhôngnguyênquán,trúquán,ởkhắpcácnướcÂuchâu,thườnglàmnghềhátrongvàbóitoán.

[134]XemlạichươngXV.[135]TừtỉnhSmålandởmiềnnamThụyĐiểnlênmỏMalmbergởcựcbắc

nướcấy,đườngngắnnhấtcũnggầnhainghìnkilômet.[136]NạndịchhạchxảyraởchâuÂutừnăm1348đến1350,làmchếtcó

lẽđếnmộtphầnbadân số; cóvùngchết đếnmộtnửa, lànạndịchkhủngkhiếpnhấttronglịchsử;ngườichếtthânhìnhđenlạinêngọilà“dịchđen”.

[137]LễThánhGioanhàngnămđúngvàongày24thángsáulàlúcnhiệtđộcaonhấttrongnăm;đánglẽtuyếtđãphảitanhếtcảrồi,nhưngởđâyvẫncònlạnhlắm.

[138]XơlàdanhhiệugọinhữngphụnữtuhànhtheođạoCơĐốc,phầnnhiềuhọmởtrườngdạyhọchaylàmytá,hộlíkhônglươngởcácbệnhviện.

[139]LulểlàmộtthànhphốvàhảicảnglớncủacảmiềnBắcThụyĐiểnởtrênvịnhBothnia,cáchkhumỏMalmberggầnhaitrămrưỡikilômet.

[140]LễbanthánhthểcủađạoGiaTôlàlễbanchoconchiênđượchưởngmáuthịt,linhhồnvàthánhđứccủachúaGiêsubằngcáchchoănbánhthánhvàuốngrượulễ.

[141]NgườiLapps từ châuÁđếnởđấtThụyĐiển có lẽ từ trướcCôngnguyên,họp thànhmột tộc thiểu số,đếnnaycònđộvạn rưỡidân,chuyên

sống về nghề nuôi hươu phươngBắc. Họ ở tỉnh xa nhất trên phía bắc làLapland,nghĩalàxứcủangườiLapps.

[142]VùngchungquanhnúiKirunavaralàvùngmỏsắtlớnnhấtcủaThụyĐiển,cáchMalmbergtrênmộttrămkilômet.

[143]ThànhphốmỏKirunaở tận tuyến680Bắcquávòngcựcbắchơnmộttrămrưỡikilômet,saulễThánhGioan24thángsáucónhiềungàyhaimươibốngiờliền,mặttrờikhônglặn.

[144]“Cáichếtđen”cũnglàcáchgọinạndịchđennăm1348-1350.[145]TỉnhJämtlandởphíanamtỉnhLapland.[146]MùađôngtừvòngcựcBắctrởlên,cónhữngđêmdàihaimươibốn

giờ,mặttrờikhônglênkhỏichântrời;đếnmùahèmặttrờimớihiệnra,vànhiềungàykhônglặnnữa.

[147]ĐólàtênnhữngngọnnúicaocủaThụyĐiển,trênmiềnbắc,thuộctỉnh Lapland; núi Särjaktjokko 2090 mét, cao thứ nhì nước này sau núiKebnekaise.Đànngỗngtrờisinhraởcácnúinày.

[148]KebnekaiselàngọnnúicaonhấtnướcThụyĐiển,2135mét,ởtỉnhLapland,tậncùngnướcThụyĐiểnvềphíabắc,nơisinhraAkka.Dòngbănglàdotuyếtvĩnhviễnởnúicaoxứlạnhkhôngtanmàrắnlạithànhnướcđárồitrôihếtsứcchậmxuốngcácchânnúi:đếnđâumànhiệtđộtrênđộkhôngthìtanravànướcchảythànhsuối.

[149]Gấuởxứlạnh,ngủsuốtmùađôngđểtránhrét.[150]Trongnguyêntác:“TruyệncổtỉnhHärjedalen”.[151]NúiStädjanởphíatây-bắctỉnhDalarna,cao1131mét.[152] Tỉnh Värmland ở phía tây-nam tỉnh Dalarna và phía tây tỉnh

Västmanland,làquêhươngcủatácgiả,cósôngKlarälvchảyquavàđổvàohồVenern.

[153] Người Phần Lan ở ThụyĐiển họp thànhmột tộc thiểu số, cư trútrongcácmiềnrừngnúi.

[154]Tácgiảtảchínhcáitrạicủagiađìnhmình,nơimìnhrađờivàsốngtrongthờithơấu.

[155]Mårbacka là têncái trạicủagiađìnhSelmaLagerlưf.Kỉniệmthời

thơấuởtrạiấy,sauvềgiàtácgiảcóviếtlạithànhcuốnhồikíMårbacka.[156]LễPhụcSinhcủađạoCơĐốckỉniệmngàychúaGiêsusốnglạisau

khibịhànhhình,hàngnămxêdịchtừngày22thángbađếnngày25thángtư.LễThánhGioankỉniệmvịthánhđãrửatộichoChúaGiêsu,hàngnămcửhànhvàongày24thángsáu.

[157]TrạiMårbackacủagiađìnhtácgiả,vìnghèotúng,chịcủaSelmađãbánchongườitatừnăm1885lúcemcònđihọc,đếnkhiviếttruyệnnàythìđãngoàihaimươinămrồi.LòngnhớthươngnhàcũmàSelmatảởđâylàrấtchânthực.

[158]NămviếttruyệnnàySelmaLagerlưfđãbốnmươitámtuổi.[159]Láđỗ tùng tháinhỏ rắcxuống sànnhàđểcho thơm,đuổimùi ẩm

thấptrongnhữngngàythuướtát.[160]Tiếtđạithửởvùngônđớilàtừ22thángbảyđến23thángtám.[161]Loạixúcxíchtocóbỏnhiềugiavị.[162]NếnlàvậttiêubiểunhấtcủalễGiángSinhđốivớingườiThụyĐiển,

trướcngàylễđộmộtthángngườitađãgiếtbòlấymỡ,rồinấuchochảyrađểđúcnếnởmỗinhà.

[163]NữThánhLucia tuẫnđạonăm304, làThánhbảo trợnhữngngườithợmay,lễvàongày13thángchạp.

[164] J.L.Runeberg (1804-1877)nhà thơPhầnLan,vàE.Tegner (1788-1846)nhàthơThụyĐiển,đềulàtácgiảcủanhiềuthơtrữtìnhvàáiquốcnổitiếng.

[165]Mạtlêlàmộtthứhoarấtthơm,nhưhoanhài.[166]Cươngcầmlàkiểudươngcầmcổ,tiếngnhỏ.[167]Truyệntruyềnvănlàtruyệnnghengườitakểmiệng.[168]SelmaLagerlưfđã tả lạiđờisống thậtcủamình trong thiếu thời,ở

trạiMårbackangàytrước,mộtcáchrấttrữtình.[169]Bà cầuxin thânphụcó cáchgì giúpbàđược trởvềnhà cũ.Cuốn

truyệnvềNilsbàviếtxongnămấy, thìđượcgiảinhấtdochínhphủThụyĐiển tặng; năm sau bà được trườngđại họcUppsala, lớn nhất nướcThụyĐiểnphonghọchàmtiếnsĩ;hainămsauđượcviệnHànlâmThụyĐiểntặng

giải thưởngNobel văn chương; tiền các giải thưởng ấy cho phép bà thựchiệnướcmongnhiệtthànhnhấtcủabà:chuộclạitrạiMårbackađãbánchongườitatừmộtphầntưthếkỉ.

[170]Värmland,DalslandvàBohuslänlàbatỉnhmiềntâynamThụyĐiển.[171]Rạnlàbãiđángầmhaysátmặtnướcởngoàibiển.[172] Skåne là tỉnh cuối cùng của ThụyĐiển ở phía nam, trên bờ biển

BaltictrôngsangĐanMạchvàĐức;đólàquêhươngcủaNils.[173]Ưresund giữa tỉnh Skåne và nướcĐanMạch, là lối thông từ biển

BalticraBắcHải.[174] ThánhMårten sống trong thế kỉ IV, rất thương người, lễ ngày 11

thángmườimộthàngnăm.[175]ThônSmygecómũiSmygahưklàphầnđấttậncùngcủaThụyĐiển

ởphíanam.

Mụclục

1:NilsHolgersson2:AkkanúiKebnekaise3:ĐượcđivớingỗngTrongcáitrại4:Tòalâuđàicổ5:Hộimúachimhạc6:Tiếttrờimưa7:Mộtđêmchốngbakẻthù8:CảngKarlskrona9:ChuyếnđiOland10:MũiđấtcựcnamđảoOland11:Conbướmlớn12:Trênhònđảonhỏ13:Haithànhphố14:TruyệncổvềtỉnhSmåland15:Lũquạkhoang16:Bàlãonôngdân17:Câuchuyệngiữatầngmâyvớimặtđất18:Conchimmồi19:Chiếcthuyềnconcũ20:Lờitiênđoán21:Miếngvảilenthô22:Khuvườnxinhđẹp23:ChóKarrvànailôngxám24:Băngtan25:Việcchiagiatài26:Ởcáckhumỏ27:Congấuvớinhàmáythép28:ĐêmlễnữthánhValborg29:Trậnlụt

30:TruyệncổvềtỉnhUppland31:Thànhphốbơitrênnước32:Gorgo,chimđạibàng33:Ngàyhộirừng34:Quamiềnrừng35:ĐâymiềnBắc36:Åsa,côbéchănngỗng,vàbéMats37:ỞxứsởcủangườiLapps38:VềNam!VềNam!39:Truyệncổdoconquạkể40:Cáitrạinhỏ41:Lênđườngrabiển42:TrởvềVemmenhög